Po zakończeniu wojny obowiązek posiadania dowodu utrzymano. Była to 20-stronicowa
książeczka formatu 83×115 mm w sztywnych okładkach (potem 79×110 mm w miękkich
okładkach). Oprócz podstawowych danych personalnych (imię, nazwisko, imiona rodziców,
data i miejsce urodzenia,

rysopis

) oraz zdjęcia zawierał m.in. rubryki, do których wpisywano

numer

PESE L

, zawód

, miejsce pracy,

, dzieci na utrzymaniu.

Na dalszych stronach dowodu wpisywano m.in. takie informacje, jak np. fakt wydania tzw.

książeczki walutowej

, tzw. "karty zaopatrzenia"

[4]

powszechnych świadectw udziałowych

itp.

Potwierdzano także w dowodzie osobistym specjalną pieczęcią prawo do przekraczania
granicy PRL-NRD, a później nową pieczęcią prawo do przekraczania granic państwowych w
obrębie

krajów tzw. "wspólnoty socjalistycznej"

, wpisywano

grupę krwi

posiadacza dowodu

oraz zaznaczano fakt zawarcia małżeństwa (do czasu wydania nowego dokumentu).

Przednia i tylna strona polskiego dowodu osobistego

Obecny wzór dowodu

Aktualny wzór dowodu osobistego został określony rozporządzeniem rady ministrów z dnia
21 listopada 2000 r.(

Dz. U. z 2000 r. Nr 112, poz. 1182

) i obowiązuje od dnia

1 stycznia

2001

roku. Dokument ma postać wielowarstwowej karty poliwęglanowej o wymiarach
86 × 54 mm, zawierającej podstawowe informacje o jej posiadaczu, dacie wydania, organie
wydającym i terminie ważności. Informacje zapisane są zarówno w sposób jawny, jak i
zakodowany. Dowód osobisty jest jednocześnie dokumentem uprawniającym obywateli
polskich do przekraczania granic państw członkowskich

Unii Europejskiej

, państw

Europejskiego Obszaru Gospodarczego

nienależących do Unii Europejskiej oraz państw

niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele
mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa
ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, uznających ten dokument za
wystarczający do przekraczania ich granicy. Od 1 stycznia 2010 roku wydawany bezpłatnie
na podstawie ustawy z dnia 9 stycznia 2009 roku (

Dz. U. z 2009 r. Nr 39, poz. 306

Numer "plastikowego" dowodu osobistego składa się z trzech liter i sześciu cyfr, z których
jedna (pierwsza cyfra) to cyfra kontrolna.

Aby sprawdzić poprawność numeru i serii dowodu, należy najpierw zamienić litery na liczby,
przypisując literom odpowiednio:

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y
Z

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34
35

Kolejnym krokiem jest wymnożenie tak uzyskanego ciągu liczb przez określone wagi. Wagi
kolejnych liczb to: 7, 3, 1, 7, 3, 1, 7, 3, 1 (z wyłączeniem pierwszej cyfry numeru, która jest
cyfrą kontrolną – ma wagę 0). Reszta z dzielenia sumy iloczynów przez 10 powinna być
równa pierwszej cyfrze numeru dowodu (oznaczona w poniższym przykładzie gwiazdkami).

Przykład obliczeń (dla przykładowego dowodu osobistego przedstawionego na ilustracji
obok, o numerze ABA300000):

Numer dowodu: A B A *3* 0 0 0 0 0
Wartość: 10 11 10 *3* 0 0 0 0 0

Waga: 7 3 1 0 7 3 1 7 3
Iloczyn: 70 33 10 0 0 0 0 0 0

Suma: 70 + 33 + 10 + 0 + 0 + 0 + 0 + 0 + 0 = 113

Reszta z dzielenia 113 przez 10 wynosi 3 (113 mod 10 = 3), i jest równe pierwszej cyfrze w
numerze dowodu, więc jest to numer poprawny.

Na dole drugiej strony dowodu osobistego powtórzone są dane właściciela w postaci czytelnej
dla komputera, co przyspiesza przetwarzanie danych. Zapis ten składa się z trzech linijek po
30 znaków wydrukowanych krojem pisma

OCR-B

. Dodatkowo dane te są uzupełnione o

cyfrę kontrolną dla każdego pola cyfrowego oraz cyfrę kontrolną na końcu obejmującą
większość danych z poprzednich pól. Nazwisko i imię w tym zapisie nie zawiera polskich

znaków diakrytycznych

i nie jest uwzględniane przy obliczaniu końcowej

cyfry kontrolne j

[5]

Dowód osobisty ważny jest przez 10 lat od wydania, jednak są wyjątki: osoby niepełnoletnie
otrzymują dokument z pięcioletnim terminem ważności, natomiast osoby po 65 roku życia
mogą otrzymać dowód ważny bezterminowo.

Dowód osobisty powinien zostać wymieniony:

•

w przypadku upływu terminu ważności,

•

w przypadku uszkodzenia,

•

po zmianie danych osobowych, w tym również w razie zmiany miejsca stałego
zameldowania,

W razie upływu terminu ważności dowodu osobistego, uszkodzenia lub powstania innej
okoliczności utrudniającej ustalenie tożsamości osoby posiadającej dokument, należy
niezwłocznie wystąpić o jego wymianę. W razie zmiany danych zawartych w dowodzie
osobistym, należy wystąpić o jego wymianę w terminie do 14 dni od dnia doręczenia
dokumentu stwierdzającego zmianę.

Dowody osobiste starego wzoru (książeczkowe), które zostały wydane przed dniem 1
stycznia

2001

r. utraciły ważność z dniem

1 stycznia

2008

[6]

z tym, że w okresie od

r. stanowiły pełnoprawny dokument potwierdzający

tożsamość osoby oraz poświadczający jej obywatelstwo polskie

[7]

Minimalny wiek potrzebny do otrzymania dowodu

Z ustawy wprowadzającej obowiązek posiadania dowodu osobistego wynika, iż każdy

pełnoletni

obywatel polski zamieszkały w Rzeczypospolitej Polskiej ma obowiązek posiadać

dowód osobisty od ukończenia

18. roku życia

(

Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993

, Art. 34 ust

1).

Istnieje jednak możliwość otrzymania dowodu osobistego wcześniej, nawet zaraz po
urodzeniu. Dokument ważny przez 5 lat od daty wydania, można dostać już w wieku lat 13 (a
na uzasadniony wniosek rodziców lub opiekunów – nawet nie ukończywszy trzynastego roku

życia). Taki dowód osobisty, oprócz daty ważności, nie różni się niczym od dokumentu
wydawanego osobom

pełnoletnim

. W polskim prawie nie istnieje obecnie pojęcie dowodu

tymczasowego (na podstawie ustawy o ewidencji ludności z

10 kwietnia

1974

w zapisach

obowiązujących do końca roku

2000

, na wniosek młodocianego w wieku 16-18 lat i za zgodą

jego rodziców lub opiekunów, wydawany był tzw. tymczasowy dowód osobisty).

Dowód osobisty bez zameldowania

Do otrzymania dowodu osobistego nie jest konieczne

zameldowanie

Obywatele polscy zamieszkali na stałe za granicą mają prawo, ale nie obowiązek posiadania
dowodów osobistych.

Zgodnie z art. 45 ust. 3 art. tej ustawy dla osób bez stałego miejsca zameldowania, jak i dla
osób na stałe zamieszkałych za granicą, dowód osobisty dla osób bez zameldowania wydaje
organ dzielnicy Warszawa Śródmieście.

Kontrowersje

[

edytuj

]

Pęknięty dowód osobisty

Pierwsze partie "plastikowych" dowodów osobistych wydanych w latach 2001 – 2002
posiadają dwa błędy: wygląd orła jest niezgodny ze wzorem

godła państwowego

, a w

angielskim tłumaczeniu "imiona rodziców"

apostrof

postawiono w niewłaściwym miejscu

(jest: "Parent's given names", a powinno być: "Parents' given names"). Błąd z apostrofem
poprawiono i od lipca 2002 roku blankiety mają już prawidłowe tłumaczenie, jednak wyglądu
orła nie zmieniono do tej pory.

MSWiA

nie uznaje powyższych błędów i osoba posiadająca

dowód osobisty z błędnym tłumaczeniem musi zapłacić normalną stawkę za wydanie nowego
dowodu

[8]

Część współczesnych dowodów osobistych wykonanych z

poliwęglanu

posiada wady

fabryczne i bardzo łatwo pęka.

[9]

W obecnych plastikowych dowodach osobistych nie ma możliwości wpisania informacji o
grupie krwi. W poprzednich papierowych wersjach można było wbić pieczątkę z informacją o
posiadanej grupie. Pieczątkę taką wbijali uprawnieni lekarze związani z pobieraniem krwi lub

krwiodawstwem

Najnowsze biometryczne dowody osobiste mają zostać wprowadzone po pełnym
opracowaniu systemu

PESEL2

i zakończeniu uzgodnień technicznych

[10]

. Grupa posłów

zaproponowała zamieszczenie informacji o grupie krwi w nowych wzorach dowodów

osobistych, jednak zakwestionował ten pomysł minister zdrowia, według którego taka
informacja powinna być zamieszczana przez uprawnionego pracownika służby zdrowia, a nie
pracownika organu gminy, który obsługuje komputerowy system wydawania tych
dokumentów

[11]

. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zapewniał, że jego resort

pracuje nad takimi rozwiązaniami technicznymi, które umożliwią dokonywanie wpisu o
grupie krwi w dowodzie osobistym przez uprawnione do tego organy

[11]

Estoński dowód osobisty zawierający

chip

Jak przedstawiło MSWiA nowe dowody osobiste mają zostać wprowadzone od

2010

roku na

próbę, a od

2011

już powszechnie. Dowód będzie zawierał specjalny