Zabezpieczanie materiału szkółkarskiego na zimę

Wiele roślin znajdujących się w polskich szkółkach pochodzi z krajów o cieplejszym

klimacie, dlatego też nie przyzwyczajone do temperatur panujących zimą narażone są na
przemarznięcie. Niezbędnym zabiegiem na szkółce jest zabezpieczenie roślin na zimę. O
zabezpieczaniu roślin zimą powinniśmy pomyśleć dużo wcześniej niż przed pierwszymi
przymrozkami. Należy również pamiętać o tym, że jesienne przymrozki odbierane są przez
rośliny jako sygnał do spowolnienia swoich procesów życiowych, więc do okrywania roślin
przystępujemy dopiero po pierwszych przymrozkach. Przedwczesne zabezpieczanie rośliny
może spowodować u nich przedłużenie sezonu wegetatywnego, natomiast za późne ich
zabezpieczenie może spowodować nieodwracalne zmiany spowodowane przemarznięciem.
Szkółkarze również muszą pamiętać o tym, że zimowanie roślin może ponieść 40% kosztów
całej produkcji materiału szkółkarskiego.

Wpływ na odporność na niskie temperatury ma również wiek rośliny. Rośliny zdrowe i

starsze są mniej podatne na wymarzanie. Bardzo wrażliwe na mróz są: różaneczniki, wrzosy,
wrzośce, róże, berberysy, ostrokrzewy, magnolie, powojniki, hortensje, lilie i inne.
Przykładowo bukszpan wytrzymuje do -3C, magnolia -3C, różanecznik -7C, a świerk do -23C.

Sposoby zabezpieczania roślin na zimę
1. Zabezpieczenie zagonów
2. Okrywanie roślin. Jednym z wielu sposobów zabezpieczania roślin na zimę jest ich
okrywanie różnego rodzaju materiałami. Część naziemne rośliny przykrywamy włókniną,
agrowłókniną która zabezpiecza rośliny przed mrozem, wiatrem czy słońcem. Różaneczniki
zabezpiecza się obsypując roślinę 20 centymetrowym kopczykiem który zabezpiecza korzenie
jak i część nadziemną roślin. Dodatkowo na szkółkach stosuje się torf, korę oraz trociny.
Materiały te rozsypuje się przy roślinie w celu zabezpieczenia korzeni rośliny przed
przemarznięciem. Do osłony stosuje się również gałązki świerkowe.
3. Przewracanie roślin dachówkowato. Metoda ta stosowana jest głównie dla roślin iglastych.
Zabieg ten polega na przewracaniu roślin. Jedna roślina przykrywa drugą przez co
zabezpieczają się nawzajem przed przemarznięciem.
4. Przechowalnie. Powinny mieć mocną konstrukcję o półkolistym kształcie, a pokryte muszą
być wzmocnioną folią mleczną, która zmniejsza intensywność światła. Konstrukcję tą można
łatwo przenosić w inne miejsca, ponieważ posiada tylko fundamenty punktowe. Może być
zastosowana do zimowania roślin i letniego rozmnażania przez sadzonki zielne. Za pomocą
kabla ogrzewa się podłoże, a wilgotność powietrza może być wyższa niż w tradycyjnych
szklarniach. Wadą przechowalni jest to, że mogą być uszkodzone przez silne wiatry.
Pozwalają na ograniczenie zimowych strat u roślin wrażliwych na niskie temperatury.
Największą sprzedaż materiału szkółkarskiego zauważa się wiosną, dlatego tez większość
roślin musi być przetrzymana zimą w szkółce. Coraz częściej adaptuje się na przechowalnie

różne budynki lub inwestuje w nowe obiekty, ponieważ w szkółkach znajduje się bardzo dużo
roślin importowanych, nieraz gatunków egzotycznych.
4. Chłodnie. Spotykane są już w większych szkółkach, np. z produkcją roślin szczepionych lub
siewek. Wtedy takie obiekty służą głównie do przechowywania zrazów i podkładek lub
stratyfikowanych nasion. W chłodniach materiał szkółkarski prawie nigdy nie ulega
przemarznięciu. Ze względu na ograniczoną powierzchnię wykorzystuję się ją do
przechowywanie gatunków najmniej wytrzymałych na chłód i mróz. Chłodnie mogą służyć
nie tylko do przechowywania materiału zimą, ale i do szczepienia zimowego i wiosennego w
ręku.
5.Utrzymanie odpowiedniej temperatury. Zasadniczym celem przechowywania materiału
szkółkarskiego jest utrzymanie go w stanie spoczynku poprzez spowolnienie procesów
metabolicznych. Warunkiem powodzenia jest zabezpieczenie roślin przed utratą wody,
ograniczenie rozwoju grzybów chorobotwórczych oraz ograniczenie oddychania do minimum
w celu zmniejszenia ubytku materiałów zapasowych w tkankach. Takie efekty osiąga się
umieszczając rośliny w możliwie niskiej temperaturze, dopasowanej dla danego gatunku,
najczęściej od –1

o

C do +1

o

C. Równocześnie należy pamiętać o zabezpieczeniu roślin przed

wysychaniem przez zapewnienie wysokiej wilgotności względnej powietrza (co najmniej
95%) lub użycie opakowań — worków foliowych czy kartonowych pojemników wyłożonych
folią. Straty wody można również ograniczyć przez woskowanie pędów lub opryskiwanie
roślin antytranspirantami.
6. Hartowanie roślin. Zabieg mający na celu zwiększenie odporności rośliny (np. rozsad
wczesnych warzyw) na nagłe spadki temperatury. Hartowanie polega na przetrzymywaniu
roślin przez pewien czas w niskiej temperaturze w dobrych warunkach świetlnych, wskutek
czego w komórkach rośliny dochodzi do obniżenia zawartości wody, a wzrasta ilość cukrów i
białek.
7. Zabezpieczanie drzew i krzewów. Większe drzewa i krzewy zabezpiecza się stosując maty
słomiane, którymi okrywa się pnie drzew, krzewy dodatkowo związuje się sznurkiem
spiralnie w celu uniknięcia wyginaniu gałęzi pod naporem śniegu, natomiast korony drzew
przykrywa się włókniną w taki sposób by nie dotykała bezpośrednio pędów.
8. Inne sposoby zabezpieczania roślin. Rośliny stają się bardziej odporne na niskie
temperatury, gdy późnym latem zaprzestaniemy nawożenia azotem.