ELTEL Sp. z o.o.
Ul. Zaułek 4
40-609 Katowice

KATOWICE

2009

INSTRUKCJA OBSŁUGI

UKŁAD STEROWANIA I SYGNALIZACJI

DLA POMP ODWODNIENIA

DTR – S156/1/2009

Nr

ELTEL

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 2/30

Spis treści.
1.

OGÓLNY OPIS. ................................................................................................ 4

1.1.

Przedmiot opisu. .................................................................................................. 4

1.2.

Przeznaczenie. ..................................................................................................... 4

1.3.

Zakres stosowania................................................................................................ 4

2.

DANE TECHNICZNE I WYKAZ URZĄDZEŃ.............................................. 6

2.1.

Rozrusznik stycznikowy typu RS 125 (W):.......................................................... 6

2.2.

Rozrusznik stycznikowy ognioszczelny typu RS-63* (W).................................... 6

2.3.

Rozrusznik stycznikowy ognioszczelny typu RE-19 (W). .................................... 6

2.4.

Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy
typu WSA-40, WSA-63, WSA-80, WSA-1.40, WSA-1.63 (W): ......................... 6

2.5.

Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy
typu WSB-40/40, WSB-80/40, WSB-80/80, WSB-1.40/40, WSB-1.63/63 (W):... 7

2.6.

Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OW-0206 E/IIU (W): ...................... 7

2.7.

Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OW-1202K/U (W): ......................... 7

2.8.

Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OW(D)-0208 K (W):....................... 7

2.9.

Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OWS(D)-0106(8)K (W): ................. 8

2.10.

Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OWS(D)-0106Z/42 (W): ................. 8

2.11.

Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OW(D)-*20* K (W):....................... 8

2.12.

Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OW(D)-1202 M/K (W): .................. 8

2.13.

Urządzenie modułowe typu BIZON (BIZON):..................................................... 9

2.14.

Zasilacz iskrobezpieczny typu EZI-12E (ZI). ....................................................... 9

2.15.

Zasilacz typu EZI-12MIDI (ZI)............................................................................ 9

2.16.

Sygnalizator świetlny typu ASO-3 (SO):............................................................ 10

2.17.

Łącznik typu P-STOP (WA): ............................................................................. 10

2.18.

Czujnik poziomu cieczy (CP*):.......................................................................... 10

2.18.1.

Czujnik poziomu cieczy typu MAC-3: ....................................................... 10

2.18.2.

Czujnik poziomu cieczy typu MAR-CPC:.................................................. 10

2.18.3.

Czujnik poziomu cieczy typu MAC-3: ....................................................... 11

2.19.

Czujnik poziomu cieczy (CP):............................................................................ 11

2.19.1.

Czujnik poziomu cieczy typu CP-2d/1-a: ................................................... 11

2.19.2.

Czujnik poziomu cieczy typu CP-2d/1-b: ................................................... 11

2.19.3.

Czujnik poziomu cieczy typu CP-2d: ......................................................... 11

2.20.

Pompa odwodnienia z silnikiem elektrycznym (MP):......................................... 12

2.21.

Pompa odwodnienia (P):.................................................................................... 12

2.21.1.

Pompa typu P-1BA: ................................................................................... 12

2.21.2.

Pompa typu P-2BA: ................................................................................... 12

2.21.3.

Pompa typu P-2CC/II...:............................................................................. 13

2.21.4.

Pompa typu 2125: ...................................................................................... 13

2.22.

Pompy odwodnienia (P):.................................................................................... 13

2.22.1.

Pompa typu P-1BA: ................................................................................... 13

2.22.2.

Pompa typu P-2BA: ................................................................................... 13

2.22.3.

Pompa typu PSZ-50L:................................................................................ 14

3.

IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ. .................................................................. 14

3.1.

Uwagi ogólne..................................................................................................... 14

3.2.

Zagrożenia w czasie eksploatacji........................................................................ 15

4.

INSTRUKCJA BEZPIECZNEGO UŻYTKOWANIA UKŁADU
STEROWANIA I SYGNALIZACJI. ............................................................. 16

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 3/30

4.1.

Rozmieszczenie urządzeń. ................................................................................. 16

4.2.

Opis działania. ................................................................................................... 16

4.2.1.

Czynności wstępne przed uruchomieniem
układu sterowania i sygnalizacji. ................................................................ 17

4.2.2.

Tryb „PRACA”.......................................................................................... 17

4.2.2.1.

WERSJA 1.............................................................................................. 17

4.2.2.1.1

Sterowanie lokalne. ............................................................................ 17

4.2.2.1.1.1

Uruchomienie pompy. .................................................................... 17

4.2.2.1.1.2

Zatrzymanie pompy........................................................................ 18

4.2.2.1.1.2.1

Zatrzymanie normalne. ................................................................. 18

4.2.2.1.1.2.2

Zatrzymanie samoczynne.............................................................. 18

4.2.2.1.1.2.3

Zatrzymanie awaryjne................................................................... 18

4.2.2.1.2

Sterowanie automatyczne. .................................................................. 18

4.2.2.1.2.1

Sterowanie automatyczne
(z blokadą niekontrolowanego uruchomienia pompy). ................... 19

4.2.2.1.2.1.1

Uruchomienie pompy.................................................................... 19

4.2.2.1.2.1.2

Zatrzymanie pompy. ..................................................................... 20

4.2.2.1.2.1.2.1

Zatrzymanie normalne................................................................ 20

4.2.2.1.2.1.3

Zatrzymanie samoczynne.............................................................. 20

4.2.2.1.2.1.4

Zatrzymanie awaryjne................................................................... 21

4.2.2.1.2.2

Sterowanie automatyczne
(bez blokady niekontrolowanego uruchomienia pompy). ............... 21

4.2.2.1.2.2.1

Uruchomienie pompy.................................................................... 21

4.2.2.1.2.2.2

Zatrzymanie pompy. ..................................................................... 22

4.2.2.1.2.2.2.1

Zatrzymanie normalne................................................................ 22

4.2.2.1.2.2.2.2

Zatrzymanie samoczynne. .......................................................... 22

4.2.2.1.2.2.2.3

Zatrzymanie awaryjne. ............................................................... 23

4.2.2.2.

WERSJA 2.............................................................................................. 23

4.2.3.

Tryb „REWIZJA”. ..................................................................................... 23

4.2.4.

Sygnalizacja optyczna zdarzeń. .................................................................. 24

4.2.5.

Linie urządzenia modułowego BIZON (BIZON)........................................ 25

4.2.5.1.

Linie zasilające. ...................................................................................... 25

4.2.5.2.

Linie wejściowe. ..................................................................................... 25

4.2.5.3.

Linie wyjściowe...................................................................................... 26

4.3.

Kable i przewody. .............................................................................................. 27

5.

WARUNKI STOSOWANIA ORAZ WARUNKI TRANSPORTU. .............. 27

5.1.

Konieczność podejmowania szczególnych środków bezpieczeństwa.................. 27

5.2.

Warunki transportu. ........................................................................................... 27

5.3.

Instalowanie i montaż. ....................................................................................... 28

5.3.1.

Uwagi ogólne............................................................................................. 28

5.3.2.

Konfiguracja urządzenia modułowego typu BIZON (BIZON).................... 28

5.4.

Konserwacje, przeglądy, naprawy i regulacje..................................................... 29

5.5.

Demontaż. ......................................................................................................... 29

6.

SPIS RYSUNKÓW. ......................................................................................... 30

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 4/30

1. OGÓLNY OPIS.

1.1. Przedmiot opisu.

Przedmiotem opisu jest „Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”, który w

dalszej części opisu nazywany będzie w skrócie układem sterowania i sygnalizacji lub układem.

1.2. Przeznaczenie.

Układ sterowania przeznaczony jest do sterowania oraz sygnalizacji akustycznej i optycz-

nej w rejonie pracy pompy odwodnienia.

Budowa przeciwwybuchowa urządzeń pozwala na stosowanie układu w wyrobiskach ko-

palń niemetanowych oraz w wyrobiskach kopalń metanowych, w pomieszczeniach ze stopniem
„a”, „b” lub „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu oraz klasy A i B zagrożenia wybuchem
pyłu węglowego.

1.3. Zakres stosowania.

Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia realizowany jest przy pomocy urzą-

dzeń wymienionych w punkcie 4.1 „Rozmieszczenie urządzeń”. Zasadniczym urządzeniem
układu sterowania i sygnalizacji jest urządzenie modułowe typu BIZON (BIZON), w którym
zaimplementowany jest algorytm sterujący.

Do urządzenia (BIZON) podłączone są:
- obwody ze stykami przycisków (ZAŁĄCZ POMPA, WYŁĄCZ POMPA, KASOWANIE) i

przełączników (PRP, PRS), które w dalszej części opisu nazywane będą obwodami we-
wnętrznymi,

- obwód ze stykiem z czujnika poziomu (CP*) lub z czujnika (CP), który w dalszej części

opisu zwany będzie obwodem czujnika poziomu,

- opcjonalnie jeden lub dwa obwody ze stykiem z innego urządzenia iskrobezpiecznego,
zezwalającego na uruchomienie pompy, które w dalszej części opisu zwane będą
„UPRAWNIENIAMI”,
- obwód ze stykiem potwierdzającym załączenie wyłącznika stycznikowego (W), który
w dalszej części opisu nazywany będzie obwodem potwierdzenia,

- obwód ze stykami wyłącznika zatrzymania awaryjnego, zlokalizowanego na pokrywie czo-

łowej urządzenia (BIZON) oraz zewnętrznego łącznika P-STOP (WA) umieszczonego
przy pompie, który w dalszej części opisu nazywany będzie obwodem zatrzymania awa-
ryjnego.

Układ sterowania i sygnalizacji umożliwia:
1. Określenie rodzaju współpracującego czujnika poziomu wody:

- czujnik poziomu typu MAC-3, MAR-CPC (CP*) lub
- czujnik poziomu typu CP-2d/1, CP-2d,

2. Określenie sposobu uruchamiania pompy po zaniku i powrocie napięcia zasilającego

urządzenie modułowe BIZON (BIZON) w automatycznym rodzaju sterowania:

- załączenie samoczynne lub
- załączenie po potwierdzeniu (skasowaniu) sygnalizacji zaniku napięcia zasilają-

cego urządzenie (BIZON),

3. Określenie sposobu uruchamiania pompy po zaniku, a następnie powrocie „UPRAW-

NIENIA” podłączonego do wejścia WE4/2 w automatycznym rodzaju sterowania:

- załączenie samoczynne lub
- załączenie

po

potwierdzeniu

(skasowaniu)

sygnalizacji

wystąpienia

chwilowego zaniku „UPRAWNIENIA”,

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 5/30

4. Określenie sposobu uruchamiania pompy po zaniku, a następnie powrocie „UPRAW-

NIENIA” podłączonego do wejścia WE5/2 w automatycznym rodzaju sterowania:

- załączenie samoczynne lub
- załączenie

po

potwierdzeniu

(skasowaniu)

sygnalizacji

wystąpienia

chwilowego zaniku „UPRAWNIENIA”,

5. Określenie reakcji układu sterowania i sygnalizacji, na przestawienie przełącznika PRS

z pozycji sterowanie lokalne do pozycji sterowanie automatyczne lub odwrotnie, przy za-
łączonej pompie:

- zatrzymanie pompy lub
- niewstrzymywanie pracy pompy,

6. Określenie, za pośrednictwem przełącznika kluczykowego PRP, trybu pracy pompy:

- tryb „PRACA” (normalna praca pompy),
- tryb „REWIZJA” (w układzie sterowania i sygnalizacji pomijany jest stan wejść

kontrolujących styki z czujnika poziomu (CP*, CP) i obu uprawnień (wejścia
WE4/2 i WE5/2 na karcie BIZON/WEJ(2)) ,

7. Wybór, za pośrednictwem przełącznika PRS zlokalizowanego na płycie czołowej urzą-

dzenia BIZON (BIZON), rodzaju sterowania pompą:

- sterowanie lokalne (uruchamianie i zatrzymywanie pracy pompy odbywa się

ręcznie przez obsługę),

- sterowanie automatyczne (uruchamianie i zatrzymywanie pracy pompy odbywa

się automatycznie za pośrednictwem styku połączonego szeregowo z diodą, z
czujnika poziomu (CP*, CP) lub z obwodów UPRAWNIEŃ

,

8. Sterowanie wyłącznikiem stycznikowym (W), poprzez który jest zasilana pompa odwod-

nienia.

9. Emisję akustyczno-optycznego sygnału „Uwaga! Rozruch maszyny” przed podaniem na-

pięcia na silnik pompy (sygnał uruchamiany automatycznie),

10. Emisję sygnału optycznego w czasie pracy pompy (sygnał załączany automatycznie),
11. Awaryjne zatrzymanie pompy po wciśnięciu wyłącznika awaryjnego zabudowanego na

urządzeniu modułowym BIZON (BIZON) lub łącznika P-STOP (WA) umieszczonego
przy pompie,

12. Sygnalizację optyczną za pośrednictwem lampek sygnalizacyjnych zlokalizowanych na

pokrywie urządzenia modułowego (BIZON):
a/ załączenia silnika pompy (MP) lub pompy (P) – zaświecenie lampki w przycisku
„ZAŁĄCZ POMPA”,
b/ wyłączenia silnika pompy (MP) lub pompy (P) – zaświecenie lampki w przycisku

„WYŁĄCZ POMPA”,

c/ zadziałania wyłącznika awaryjnego umieszczonego na urządzeniu (BIZON) i/lub na

łączniku P-STOP (WA) – zaświecenie lampki „BLOKADA WA”,

d/ stanu załączenia czujnika poziomu (CP*, CP) wysoki poziom wody – zaświecenie

lampki „CZUJNIK POZIOMU”,

e/ wystąpienia zdarzeń awaria (zwarcie lub przerwa) na którymkolwiek wejściu diodo-

wym urządzenia modułowego (BIZON), do którego podłączone są obwody we-
wnętrzne, brak potwierdzenia załączenia zanik napięcia zasilania urządzenia modu-
łowego (BIZON), zanik uprawnienia na wejściu WE4/2 lub WE5/2 karty BI-
ZON/WEJ(2) - naprzemienne zaświecanie lampek „ZAŁĄCZ POMPA” i „WY-
ŁĄCZ POMPA”,

f/ wystąpienia blokady z czujnika poziomu (CP*, CP) niski poziom wody – zgaszenie

lampki „CZUJNIK POZIOMU”,

g/ wystąpienia blokady w obwodzie awaryjnego zatrzymania pompy za pomocą
wyłącznika awaryjnego zabudowanego na urządzeniu modułowym BIZON (BIZON)

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 6/30

lub na łączniku P-STOP (WA) umieszczonego przy pompie - pulsowanie lampki
„BLOKADA WA”.

W dokumentacji przedstawiono dwie wersje układu sterowania i sygnalizacji:
wersja 1 – współpraca pompy z czujnikiem poziomu typu MAC-3, MAR-CPC (CP*),
wersja 2 - współpraca pompy z czujnikiem poziomu typu CP-2d/1, CP-2d (CP).

2. DANE TECHNICZNE I WYKAZ URZĄDZEŃ.

2.1. Rozrusznik stycznikowy typu RS 125 (W):

Znamionowe napięcie łączeniowe

- 500 V 50Hz

Znamionowe prądy ciągłe odpływów

- 125A lub 2x63A

Ilość odpływów

- 2

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M2 EExd [ia] I

Nr certyfikatu badania typu WE

- KDB 06 ATEX 006X

Znak CE

- 1453

Producent

- APATOR MINING Sp. z o.o.

2.2. Rozrusznik stycznikowy ognioszczelny typu RS-63* (W).

Znamionowe napięcie łączeniowe

500V 50Hz

Znamionowy prąd ciągły odpływu

70A, 35A*

Ilość odpływów

1 lub 2*

Stopień ochrony obudowy

IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

I M2 EExd [ia] I

Nr certyfikatu badania typu WE

KDB 06 ATEX 268X

Producent

APATOR MINING Sp. z o.o.

2.3. Rozrusznik stycznikowy ognioszczelny typu RE-19 (W).

Znamionowe napięcie łączeniowe

500V lub 1000V 50Hz

Znamionowy prąd ciągły odpływu

2 x 80A

Ilość odpływów

2

Stopień ochrony obudowy

IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

I M2 EExd [ia] I

Nr certyfikatu badania typu WE

KDB 07 ATEX 058X

Producent

APATOR MINING Sp. z o.o.

2.4. Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu WSA-40, WSA-63, WSA-80, WSA-1.40,

WSA-1.63 (W):

Napięcie znamionowe

- 500 V lub 1000V, 50 Hz

Znamionowy prąd odpływu

- 40A lub 63A lub 80 A

Ilość odpływów

- 1

Stopień ochrony obudowy

- IP 54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M2 Ex d[ia/ib] I

Nr certyfikatu badania typu WE

- KDB 06 ATEX111

Znak CE

- 1453

Producent

- INVERTIM Sp. z o.o.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 7/30

2.5. Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu WSB-40/40, WSB-80/40, WSB-80/80,

WSB-1.40/40, WSB-1.63/63 (W):

Napięcie znamionowe

- 500 V lub 1000V, 50 Hz

Znamionowy prąd odpływu

- Odpływu 1- 40A lub 63A lub 80A
- Odpływu 2- 40A lub 63A lub 80A

Ilość odpływów

- 2

Stopień ochrony obudowy

- IP 54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M2 EEx d[ia/ib] I

Nr certyfikatu badania typu WE

- KDB 06 ATEX106

Znak CE

- 1453

Producent

- INVERTIM Sp. z o.o.

lub wyłącznik stycznikowy innego typu, o odpowiednich parametrach, przeznaczony do

użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem, w pomieszczeniach ze stopniem „a”, „b” lub
„c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu oraz klasy A i B zagrożenia wybuchem pyłu węglowe-
go, posiadający certyfikat badania typu WE (dla grupy I), oznaczony znakiem oraz specjal-
nym oznaczeniem zabezpieczenia przeciwwybuchowego IM2.

2.6. Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OW-0206 E/IIU (W):

Znamionowe napięcie łączeniowe

- 500V 50Hz

Znamionowy prąd ciągły odpływu

- 200A

Ilość odpływów

- 1

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exdi

b

i

c

I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 91.290W

Producent

- APATOR Toruń

2.7. Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OW-1202K/U (W):

Znamionowe napięcie łączeniowe

- 1000V 50Hz

Znamionowy prąd ciągły odpływu

- 200A

Ilość odpływów

- 1

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exdi

b

i

c

I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 91.288W

Producent

- APATOR Toruń

2.8. Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OW(D)-0208 K (W):

Znamionowe napięcie łączeniowe

- 500V 50Hz

Znamionowy prąd ciągły odpływu

- 200A

Ilość odpływów

- 1 lub 2

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exdi

b

i

c

I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 91.289W

Producent

- APATOR Toruń

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 8/30

2.9. Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OWS(D)-0106(8)K (W):

Znamionowe napięcie łączeniowe

- 500V 50Hz

Znamionowy prąd ciągły odpływu

- 100A

Ilość odpływów

- 1 lub 2

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exdi

b

i

c

I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 91.293W

Producent

- APATOR Toruń

2.10. Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OWS(D)-0106Z/42 (W):

Znamionowe napięcie łączeniowe

- 500V 50Hz

Znamionowy prąd ciągły odpływu

- 100A

Ilość odpływów

- 1 lub 2

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exdi

b

i

c

I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 87.256W

Producent

- APATOR Toruń

2.11. Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OW(D)-*20* K (W):

Znamionowe napięcie łączeniowe

- 1000V 50Hz

Znamionowy prąd ciągły odpływu

- 200A

Ilość odpływów

- 1 lub 2

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exdi

b

i

c

I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 91.296W

Producent

- APATOR Toruń

2.12. Ognioszczelny wyłącznik stycznikowy typu OW(D)-1202 M/K (W):

Znamionowe napięcie łączeniowe

- 1000V 50Hz

Znamionowy prąd ciągły odpływu

- 200A

Ilość odpływów

- 1 lub 2

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exdi

b

i

c

I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 87.376W

Producent

- APATOR Toruń

Jako ognioszczelny wyłącznik stycznikowy (W) można zastosować ognioszczelny wyłącz-

nik stycznikowy innego typu, o odpowiednich parametrach, dopuszczony przez Prezesa WUG,
przeznaczony do pracy w podziemiach kopalń niemetanowych i w podziemiach kopalń metano-
wych w wyrobiskach ze stopniem „a”, „b” lub „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu, oraz
zagrożonych wybuchem pyłu węglowego klasy A i B a będący w posiadaniu użytkownika.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 9/30

2.13. Urządzenie modułowe typu BIZON (BIZON):

Napięcie zasilania

- 10

¸15,75V DC

Maksymalny pobór prądu Izas:
moduł BIZON/WEJ

- 130mA

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

-

I M2 Ex ib ia I

Numer certyfikatu WE

- KDB 08 ATEX169

Znak CE

- 1453

Producent

- ELTEL Sp. z o.o.

Uwagi:
1. Przy zamawianiu urządzenia typu BIZON należy podać numer niniejszej instrukcji obsługi
celem przygotowania właściwego wykonania urządzenia, spełniającego niżej wymienione
warunki stosowania:
a) przełącznik kluczykowy PRP, zlokalizowany na pokrywie czołowej, musi posiadać kon-
strukcję, za pośrednictwem której zablokowana będzie możliwość wyjęcia kluczyka po usta-
wieniu przełącznika w pozycji „REWIZJA”,
b) do każdej z kart elektroniki BIZON/WEJ (1) oraz BIZON/WEJ (2) zostanie wpisany pro-
gram, właściwy dla poprawnej pracy układu sterowania i sygnalizacji.

2. Ze względu na to, że karty elektroniki BIZON/WEJ (1) oraz BIZON/WEJ (2) nie są za-
mienne przy zamawianiu części zamiennych oprócz podania numeru niniejszej instrukcji
obsługi należy podać numer potrzebnej karty elektroniki.

2.14. Zasilacz iskrobezpieczny typu EZI-12E (ZI).

Napięcie zasilania

- 42V 50 Hz

Napięcie wyjściowe

- 12 V DC

Prąd wyjściowy

- 1.4A

Stopień ochrony obudowy

- IP 54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

-

I M2 (M1) Ex d ib ia mb [ib] [ia] I

Nr certyfikatu badania typu WE

-

FTZÚ 06ATEX 0224

Znak CE

- 1453

Producent

- ELTEL Sp. z o.o.

2.15. Zasilacz typu EZI-12MIDI (ZI).

Napięcie zasilania

- 42V 50 Hz

Napięcie wyjściowe

- 12 V DC

Prąd wyjściowy

- 0.5A

Stopień ochrony obudowy

- IP 54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M2 EEx m ib [ib]d I

Nr certyfikatu badania typu WE

- FTZÚ 05 ATEX 0187X

Znak CE

- 1453

Producent

- ELTEL Sp. z o.o.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 10/30

2.16. Sygnalizator świetlny typu ASO-3 (SO):

Napięcie zasilania

- 15 V

+/- 15 % DC

Maksymalny prąd zasilający w impulsie

- 440 mA

Średni prąd zasilający

- 200 mA

Stopień ochrony obudowy

- IP 54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M2 EEx ib I

Numer certyfikatu WE

- KOMAG /07/ATEX/203

Znak CE

- 1453

Producent

- ELTEL Sp. z o.o.

2.17. Łącznik typu P-STOP (WA):

Zakres temperatury pracy

-20°C ÷ + 40°C

Ilość przełączników

- 1 przycisk grzybkowy (stabilny)
ze stykami 3NC

Masa

- 1kg

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M1 EEx ia I

Nr certyfikatu badania typu WE

- FTZU 05 ATEX 315

Znak CE

- 1453

Producent

- ELTEL Sp. z o.o.

2.18. Czujnik poziomu cieczy (CP*):

2.18.1. Czujnik poziomu cieczy typu MAC-3:

Zdolność łączeniowa

- 10 (4) A, 250V AC, 0,5 kW

Parametry w obwodach iskrobezpiecznych
Ui, Ii, Pi

- 60V, 1A, 5W

Długość przewodu

- 10 lub 20m

Stopień ochrony obudowy

- IP68

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M1 EExiaI

Nr certyfikatu badania typu WE

- KDB 04ATEX222

Znak CE

- 1453

Producent

- APATOR MINING

2.18.2. Czujnik poziomu cieczy typu MAR-CPC:

Minimalny zakres regulacji poziomów cieczy - 0,25m
Parametry w obwodach iskrobezpiecznych
Ui, Ii, Pi

- 60V, 1A, 5W

Długość przewodu

- 10 lub 20m

Stopień ochrony obudowy

- IP68

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M1 ExiaI
- II2G Exia IIB T6

Nr certyfikatu badania typu WE

- OBAC 09ATEX399X

Znak CE

- 1453

Producent

- MARTECH-PLUS

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 11/30

2.18.3. Czujnik poziomu cieczy typu MAC-3:

Zdolność łączeniowa

- 10 A, 250 V, 0.75 kW

Stopień ochrony obudowy

- IP67

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exi I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 93.163W

Producent

- Zakład Elektroniki Przemysłowej Pszów,

2.19. Czujnik poziomu cieczy (CP):

2.19.1. Czujnik poziomu cieczy typu CP-2d/1-a:

Napięcie zasilania

- 60 V DC, 42 V AC

Max prąd łączeniowy

- 1 A

Max moc łączeniowa

- 60 W

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M1 EExiaI
II 2 G EExiaIICT4

Nr certyfikatu badania typu WE

- KDB 04ATEX104

Znak CE

- 1453

Producent

- Przedsiębiorstwo Elektrotechniki Górniczej
PEG S.A.

2.19.2. Czujnik poziomu cieczy typu CP-2d/1-b:

Napięcie zasilania

- 60 V DC, 42 V AC

Max prąd łączeniowy

- 0,3 A

Max moc łączeniowa

- 20 W

Stopień ochrony obudowy

- IP54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M1 EExiaI
II 2 G EExiaIICT4

Nr certyfikatu badania typu WE

- KDB 04ATEX104

Znak CE

- 1453

Producent

- Przedsiębiorstwo Elektrotechniki Górniczej
PEG S.A.

2.19.3. Czujnik poziomu cieczy typu CP-2d:

Napięcie

- 42 V

Stopień ochrony obudowy

- IP 54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- ExdI

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 99.255W

Producent

- PEG Czeladź

Jako czujnik poziomu cieczy (CP*, CP) można zastosować czujnik poziomu innego typu, posia-
dający odpowiednie parametry techniczne, oznakowany znakiem

oraz specjalnym oznacze-

niem zabezpieczenia przeciwwybuchowego

I M1 lub typu dopuszczonego przez Prezesa

WUG, przeznaczony do pracy w podziemiach kopalń niemetanowych i w podziemiach kopalń
metanowych w wyrobiskach ze stopniem „a”, „b” lub „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu
oraz do klasy A i B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 12/30

2.20. Pompa odwodnienia z silnikiem elektrycznym (MP):

Typ pompy

- WPS-100A/6

Moc znamionowa silnika

- 75 kW

Producent

- „ZAMEP” Sp. z o.o.

lub inny typ pompy odwodnienia, o odpowiednich parametrach technicznych i maksymalnej
mocy silnika (MP) do 160kW. Zastosowana pompa musi być przeznaczona do użytku w prze-
strzeniach zagrożonych wybuchem metanu ze stopniem „a”, „b” lub „c” oraz zagrożonych wy-
buchem pyłu węglowego klasy A i B, musi posiadać certyfikat badania typu WE (dla grupy I)
oraz musi być oznaczona znakiem i specjalnym oznaczeniem zabezpieczenia przeciwwybu-
chowego IM2 lub musi być typu dopuszczonego przez Prezesa WUG

.

Moc, typ silnika elektrycznego (MP) pompy odwodnienia powinny być zgodne z dokumen-

tacją techniczną zastosowanej pompy. Wymaga się jednak, aby:

-

silnik był na napięcie 500V lub 1000V 50Hz, o mocy do 160kW,

- silnik był przeznaczony do pracy w przestrzeniach zagrożonych wybuchem metanu ze

stopniem „a”, „b” lub „c” oraz zagrożonych wybuchem pyłu węglowego klasy A i B,

- posiadał certyfikat badania typu WE i był oznaczony znakiem oraz specjalnym

oznaczeniem zabezpieczenia przeciwwybuchowego IM2 lub aby silnik był typu
dopuszczonego przez Prezesa WUG i był w posiadaniu użytkownika.

2.21. Pompa odwodnienia (P):

2.21.1. Pompa typu P-1BA:

Napięcie zasilania

- 500 V 50 Hz

Moc znamionowa silnika

- 2,2 kW

Prąd znamionowy silnika

- 3,6 A

Stopień ochrony obudowy

- IP 54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M2 EEx dI

Nr certyfikatu badania typu WE

- KDB 04ATEX023X

Znak CE

- 1453

Producent

- Fabryka Pomp „POWEN” Sp. z o.o.

2.21.2. Pompa typu P-2BA:

Napięcie zasilania

- 500 V 50 Hz

Moc znamionowa silnika

- 4 kW

Stopień ochrony obudowy

- IP 54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M2 EEx dI

Nr certyfikatu badania typu WE

- KDB 04ATEX024X

Znak CE

- 1453

Producent

- Fabryka Pomp „POWEN” Sp. z o.o.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 13/30

2.21.3. Pompa typu P-2CC/II...:

Napięcie zasilania

- 500 V 50 Hz

Moc znamionowa silnika

- 5 kW

Stopień ochrony obudowy

- IP 54

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M2 EEx dI

Nr certyfikatu badania typu WE

- KDB05ATEX463X

Znak CE

- 1453

Producent

- Fabryka Pomp „POWEN” Sp. z o.o.

2.21.4. Pompa typu 2125:

Napięcie zasilania

- 1000V lub 500 V 50 Hz

Moc znamionowa silnika

- 9.7 kW

Stopień ochrony obudowy

- IP 68

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- I M2 EEx d I

Nr certyfikatu badania typu WE

- SP02 ATEX0102X

Znak CE

- 0402

Producent

- ITT FLYGT AB

lub inny typ pompy, o odpowiednich parametrach i maksymalnej mocy silnika do 10kW. Zasto-
sowana pompa musi być przeznaczona do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem me-
tanu ze stopniem „a”, „b” lub „c” oraz zagrożonych wybuchem pyłu węglowego klasy A i B.
Pompa musi posiadać certyfikat badania typu WE (dla grupy I) oraz musi być oznaczona zna-
kiem i specjalnym oznaczeniem zabezpieczenia przeciwwybuchowego IM2.

2.22. Pompy odwodnienia (P):

2.22.1. Pompa typu P-1BA:

Napięcie znamionowe

- 500 V, 50Hz

Moc

- 2.2 kW

Stopień ochrony obudowy

- IP68

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exdi I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 98.470W

Producent

- ZFMG "POWEN" Zabrze,

2.22.2. Pompa typu P-2BA:

Napięcie znamionowe

- 500 V, 50Hz

Moc

- 4 kW

Stopień ochrony obudowy

- IP68

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exdi I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 98.469W

Producent

- ZFMG "POWEN" Zabrze,

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 14/30

2.22.3. Pompa typu PSZ-50L:

Napięcie znamionowe

- 380/500 V, 50Hz

Moc

- 4,5 kW

Prąd znamionowy

- 8,4/7,2 A

Stopień ochrony obudowy

- IP68

Cecha budowy przeciwwybuchowej

- Exdi I

Orzeczenie KD Barbara

- KDB Nr 93.414W

Producent

- "KSK" sp. z o. o. Ruda Sląska

Jako pompy (P) można zastosować pompy innego typu, o odpowiednich parametrach i maksy-
malnej mocy silnika do 5kW, dopuszczone przez Prezesa WUG, przeznaczone do pracy w pod-
ziemiach kopalń niemetanowych i w podziemiach kopalń metanowych w wyrobiskach ze stop-
niem „a”, „b” lub „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu oraz do klasy A i B zagrożenia wybu-
chem pyłu węglowego, a będące w posiadaniu użytkownika.

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ.

3.1. Uwagi ogólne.

W trakcie wykonywania jakichkolwiek prac w rejonie, w którym zainstalowany jest

„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia” pracownicy obsługi powinni postępo-
wać zgodnie z obowiązującymi przepisami, a w szczególności instrukcjami zakładowymi obo-
wiązującymi w tym zakresie.

Przed przystąpieniem do użytkowania „Układu sterowania i sygnalizacji dla pomp odwod-

nienia” należy dokładnie zapoznać się z niniejszą instrukcją obsługi. W przypadku jakichkol-
wiek wątpliwości należy kontaktować się z przełożonymi lub pracownikami dozoru.

Do obsługi „Układu sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia” mogą być skierowa-

ne wyłącznie osoby do tego upoważnione zgodnie z obowiązującymi w przedsiębiorstwie zasa-
dami.

UWAGI:

Nieprawidłowa, niedbała obsługa lub obsługa przez osobę do tego nieupoważnioną

może doprowadzić do wypadku lub śmierci, albo do uszkodzenia pompy i urządzeń elek-
trycznych układu sterowania i sygnalizacji.

Instalacja elektryczna powinna być wykonana w sposób staranny zgodnie z niniejszą

dokumentacją oraz instrukcjami obsługi poszczególnych urządzeń przez upoważnioną
osobę ruchu elektrycznego posiadającą odpowiednie uprawnienia.

Możliwości funkcjonalne urządzenia modułowego typu BIZON (BIZON) pozwalają

na uruchamianie pompy w trybie „PRACA” i automatycznym rodzaju sterowania bez blo-
kady niekontrolowanego uruchomienia: po zaniku i powrocie napięcia zasilania urządzenia
(BIZON) i/lub po zaniku, a następnie powrocie „UPRAWNIENIA” podłączonego z innego
urządzenia do wejścia WE4/2 i/lub WE5/2 karty BIZON/WEJ(2) urządzenia modułowego
BIZON (BIZON). Wykorzystywanie tych możliwości funkcjonalnych musi być zaakcepto-
wane przez dozór zakładu górniczego.

Akceptacji przez dozór zakładu górniczego wymaga także wykorzystanie funkcji,

przy której przestawienie przełącznika PRS w czasie pracy pompy nie powoduje jej wyłą-
czenia.

Ze względu na to, że w trybie „REWIZJA” nie są kontrolowane w urządzeniu (BI-

ZON) wejścia diodowe: WE6/1 czujnik poziomu (CP*) lub WE3/2 czujnik poziomu (CP)
oraz WE4/2 i/lub WE5/2 (styk z innego urządzenia uprawniającego pracę układu sterowa-

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 15/30

nia i sygnalizacji) załączanie pompy może odbywać się tylko w celu sprawdzenia kierunku
obrotów silnika pompy.

3.2. Zagrożenia w czasie eksploatacji.

Przed uruchomieniem pompy należy sprawdzić, czy uruchomienie nie spowoduje za-

grożenia życia lub zdrowia innych pracowników będących w pobliżu.

Przed uruchomieniem silnika pompy, nadawany jest automatycznie akustyczno-optyczny

sygnał ostrzegawczy (parametry sygnału ostrzegawczego zgodne z polską normą, czas trwania
sygnału 5s). Podczas pracy pompy na sygnalizatorze świetlnym (SO) wyświetlany jest sygnał
optyczny (błyskowy), ostrzegający załogę o załączonym urządzeniu. W przypadku braku tych
sygnałów proces załączania należy przerwać i zgłosić ten fakt osobie dozoru.

W przypadku potrzeby wykonania jakiejkolwiek czynności w bezpośrednim sąsiedztwie

pompy, należy zablokować w sposób trwały możliwość uruchomienia pompy przez wyłączenie
wyłącznika zasilającego silnik pompy. Stan wyłączenia należy zabezpieczyć zgodnie z obowią-
zującymi przepisami.

W przypadku wystąpienia uszkodzeń mechanicznych urządzeń elektrycznych lub in-

stalacji elektrycznej należy przerwać pracę pompy i zgłosić ten fakt osobie dozoru.

Wszystkie urządzenia wchodzące w skład systemu muszą być wyłączone spod

napięcia, jeżeli stężenie metanu przekroczy wartości określone przez obowiązujące
przepisy.

Zagrożenie w czasie

eksploatacji

Sposób minimalizacji zagrożenia

1. Porażenie prądem elek-
trycznym.
2. Oparzenie łukiem elek-
trycznym.

1. Szybkie wyłączenie napięcia w przypadku uszkodzenia izolacji
kabla zasilającego realizowane poprzez zabezpieczenia w stacji
transformatorowej.
2. Właściwe prowadzenie kabli zasilających i zabezpieczenie ich
przed uszkodzeniami mechanicznymi.
3. Właściwe oświetlenie miejsca pracy.
4. Stosowanie urządzeń, których obudowa zapewnia stopień
ochrony w stopniu, co najmniej IP 54.
5. Połączenie wszystkich urządzeń elektrycznych wyposażenia z
systemem uziemiających przewodów ochronnych w sposób
zgodny z wymaganiami obowiązujących przepisów i norm.
6. Aparatura zasilająca i łączeniowa, zasilająca urządzenia wypo-
sażenia jest wyposażona w zabezpieczenia zwarciowe i przecią-
żeniowe oraz blokujące zabezpieczenie upływowe.
7. Aparatura łączeniowa jest wyposażona w blokady uniemożli-
wiające otwarcie pokryw pod napięciem.
8. Wszystkie prace przy urządzeniach elektrycznych należy pro-
wadzić zgodnie z obowiązującymi przepisami – przy odłączonym
i prawidłowo zabezpieczonym stanie wyłączenia zasilania.
9. Przed przystąpieniem do pracy przy urządzeniach elektrycz-
nych należy skontrolować czy napięcie zostało wyłączone.
10. Zasilanie obwodów sterowania wykonane jest napięciem
bezpiecznym spełniającym wymagania dla obwodów typu SELV
i PELV.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 16/30

3. Zagrożenie pożarowe

1. Utrzymywanie pompy i urządzeń w należytym stanie tech-
nicznym.
2. Utrzymywanie wyrobiska w czystości – usuwanie ewentual-
nych palnych odpadów.
3. Zastosowano urządzenia z obudowami o stopniu ochrony, co
najmniej IP 54.
4. Wyposażenie rejonu pracy pompy w odpowiednie środki ga-
śnicze.

4. Zagrożenie hałasem.

1. Utrzymywanie maszyn w należytym stanie technicznym.
2. Stosowanie przez pracowników indywidualnych środków
ochrony słuchu.

5. Inne, określone w in-
strukcjach obsługi (doku-
mentacjach

techniczno-

ruchowych)

stosowanych

pomp i urządzeń.

1. Stosowanie się do uwag, zaleceń oraz sposobów minimalizacji
zagrożeń przedstawionych w instrukcjach obsługi (dokumenta-
cjach techniczno-ruchowych) stosowanych pomp i urządzeń.

4. INSTRUKCJA BEZPIECZNEGO UŻYTKOWANIA UKŁADU STEROWANIA

I SYGNALIZACJI.

4.1. Rozmieszczenie urządzeń.

Na stanowisku obsługi w miejscu odpowiednio przygotowanym zamontowane są na-

stępujące urządzenia:

· wyłącznik stycznikowy pompy (W),
· urządzenie modułowe BIZON (BIZON) do sterowania pompą,

· zasilacz iskrobezpieczny EZI-12E (ZI)

W rejonie przewidzianym do odwodnienia zabudowane są następujące urządzenia:

· silnik pompy (MP) lub pompa (P),

· sygnalizator ostrzegawczy ASO-3 (SO),

· czujnik poziomu cieczy typu MAC-3, MAR-CPC (CP*) – wersja 1,

· czujnik poziomu cieczy typu CP-2d/1, CP-2d (CP) – wersja 2,
· wyłącznik awaryjny typu P-STOP (WA).

4.2. Opis działania.

Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia realizowany jest przy pomocy

urządzeń wymienionych w punkcie 4.1 „Rozmieszczenie urządzeń”. Zasadniczym urządzeniem
układu sterowania i sygnalizacji jest urządzenie modułowe typu BIZON (BIZON), w którym
zaimplementowany jest algorytm sterujący.

Przewidziano dwie wersje systemu:
- wersja 1 do współpracy z czujnikiem poziomu cieczy typu MAC-3, MAR-CPC (CP*)
- wersja 2 do współpracy z czujnikiem poziomu cieczy typu CP-2d/1, CP-2d (CP).

Przewidziano dwa tryby pracy układu sterowania i sygnalizacji:

1) tryb „PRACA” – normalna praca pompy,
2) tryb „REWIZJA” – w układzie sterowania i sygnalizacji pomijany jest stan wejść kon-

trolujących styki: z czujnika poziomu (CP*, CP), z innego urządzenia, którego styk
z diodą podłączony jest do wejścia WE4/2 i/lub WE5/2 (UPRAWNIENIE) karty BI-
ZON/WEJ(2) urządzenia modułowego (BIZON).

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 17/30

W układzie sterowania i sygnalizacji przewidziano dwa rodzaje sterowania:

- STEROWANIE LOKALNE, gdzie uruchamianie i zatrzymywanie pompy odbywa się

za pośrednictwem przycisków „ZAŁĄCZ POMPA” i „WYŁĄCZ POMPA”, zlokalizo-
wanych na pokrywie czołowej urządzenia BIZON (BIZON),

- STEROWANIE AUTOMATYCZNE, gdzie uruchamianie i zatrzymywanie pompy

może odbywać się automatycznie za pośrednictwem czujnika poziomu (CP*, CP) lub z
obwodów UPRAWNIEŃ.

4.2.1. Czynności wstępne przed uruchomieniem układu sterowania i sygnalizacji.

Przed uruchomieniem układu sterowania i sygnalizacji należy w zastosowanym wyłączni-

ku stycznikowym (W) pompy dźwignię przełączniko-rozłącznika faz Q ustawić w pozycję „Qp”
(w prawo). Spowoduje to podanie napięcia pierwotnego 42V AC na zasilacz iskrobezpieczny
(ZI) i zasilenie urządzenia modułowego (BIZON) oraz sygnalizatora ostrzegawczego (SO).

Należy także dokonać konfiguracji urządzenia modułowego typu BIZON (BIZON), zgod-

nie z opisem w punkcie 5.3.2 „Konfiguracja urządzenia modułowego typu BIZON (BIZON)”.

4.2.2. Tryb „PRACA”.

W celu włączenia trybu „PRACA” przełącznik kluczykowy, zlokalizowany na płycie czo-

łowej urządzenia modułowego (BIZON), należy ustawić w pozycji „PRACA”.

4.2.2.1. WERSJA 1.

Wersja 1 układu sterowania i sygnalizacji służy do współpracy z czujnikiem poziomu

(CP*).

4.2.2.1.1 Sterowanie lokalne.

W celu przygotowania układu sterowania i sygnalizacji do sterowania lokalnego, przy którym
uruchamianie i zatrzymywanie pracy pompy odbywa się za pośrednictwem przycisków „ZA-
ŁĄCZ POMPA” i „WYŁĄCZ POMPA”, zlokalizowanych na pokrywie czołowej urządzenia
BIZON (BIZON), należy przełącznik PRS, zlokalizowany na płycie czołowej urządzenia (BI-
ZON), ustawić w pozycji „LOKALNE”.

4.2.2.1.1.1 Uruchomienie pompy.

Jeżeli czujnik poziomu (CP*) wykryje maksymalny poziom wody i „UPRAWNIENIA

” na

wejściach WE4/2 i/lub WE5/2 będą w stanie zezwalającym na uruchomienie pompy i nie będzie
występowała blokada zatrzymania awaryjnego to naciśnięcie przycisku „ZAŁĄCZ POMPA”
umieszczonego na pokrywie czołowej urządzenia BIZON (BIZON) spowoduje załączenie, za
pośrednictwem przekaźników PK3/1 i PK4/1 urządzenia (BIZON), optyczno-akustycznego sy-
gnału ostrzegawczego „UWAGA! ROZRUCH MASZYNY” w sygnalizatorze ostrzegawczym
(SO) na zaprogramowany czas 5s. Po tym czasie nastąpi wyłączenie sygnału akustycznego, a
sygnał optyczny będzie załączony dalej do momentu zatrzymania pompy. Załączony zostanie
także styk PK1/1 na wyjściu Lz3.1:8 i Lz3.1:9, w urządzeniu modułowym (BIZON), a tym sa-
mym stycznik pompy w wyłączniku stycznikowym (W). Urządzenie modułowe BIZON (BI-
ZON) po otrzymaniu z wyłącznika stycznikowego (W) informacji potwierdzającej załączenie
stycznika pompy podtrzyma układ sterowania. W tym momencie zostanie zaświecona zielona
lampka kontrolna znajdująca się w przycisku „ZAŁĄCZ POMPA” i zostanie załączony przekaź-
nik PK4/2 na wyjściu Lz3.2:23 i Lz3.2:24 w urządzeniu (BIZON), sygnalizujący stan urucho-
mienia pompy.

Wejście potwierdzenia załączenia stycznika pompy będzie kontrolowane przed naciśnię-

ciem przycisku „ZAŁĄCZ POMPA”, w czasie trwania procedury startowej jak i po załączeniu

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 18/30

stycznika w wyłączniku stycznikowym (W)

1

. W razie wystąpienia sytuacji awaryjnej w obwo-

dzie potwierdzenia urządzenie modułowe (BIZON) uniemożliwi rozpoczęcie procedury załącza-
jącej lub zatrzyma pracę pompy. Stan ten będzie sygnalizowany przez naprzemienne zaświecanie
lampek czerwonej i zielonej znajdujących się w przyciskach „ZAŁĄCZ POMPA” i „WYŁĄCZ
POMPA” na urządzeniu (BIZON). Usunięcie usterki i naciśnięcie przycisku „KASOWANIE”
spowoduje wyłączenie sygnalizacji, a układ sterowania i sygnalizacji będzie przygotowany do
uruchomienia pompy.

4.2.2.1.1.2 Zatrzymanie pompy.

4.2.2.1.1.2.1 Zatrzymanie normalne.

Zatrzymanie normalne pompy nastąpi po naciśnięciu przycisku „WYŁĄCZ POMPA”

umieszczonego na pokrywie urządzenia (BIZON). W rezultacie nastąpi wyłączenie w urządzeniu
modułowym (BIZON) styku przekaźnika PK1/1 sterującego wyłącznikiem stycznikowym pom-
py, styku przekaźnika PK4/2 sygnalizującego stan uruchomienia pompy, zgaszenie zielonej
lampki sygnalizacyjnej w przycisku „ZAŁĄCZ POMPA” i zaświecenie czerwonej lampki sy-
gnalizacyjnej w przycisku „WYŁĄCZ POMPA”.

4.2.2.1.1.2.2 Zatrzymanie samoczynne.

Wyłączenie samoczynne pompy może nastąpić w przypadku:

· zadziałania zabezpieczenia zwarciowego, przeciążeniowego lub upływowego

w wyłączniku stycznikowym (W),

· zaniku lub spadku napięcia zasilania aparatury łączeniowej poniżej 0,85Un,
· uszkodzenia w pętli obwodu sterowania,

· wystąpienia blokady z czujnika poziomu (CP*),

· zaniku „UPRAWNIENIA” na wejściu WE4/2 i WE5/2,

· zaniku napięcia zasilania urządzenia modułowego BIZON (BIZON),

· wystąpienia awarii (przerwy lub zwarcia) któregokolwiek obwodu wewnętrznego

w urządzeniu (BIZON),

· wystąpienia awarii w obwodzie czujnika poziomu (CP*), w obwodach „UPRAW-

NIENIA”, w obwodach potwierdzenia lub obwodzie zatrzymania awaryjnego.

4.2.2.1.1.2.3 Zatrzymanie awaryjne.

Awaryjne zatrzymanie pompy nastąpi po:

· naciśnięciu przycisku grzybkowego z blokadą „WYŁĄCZNIK AWARYJNY”,

znajdującego się na płycie czołowej urządzenia modułowego (BIZON),

· naciśnięciu przycisku grzybkowego z blokadą „WA”, znajdującego się na pokrywie

łącznika P-STOP (WA),

W przypadku nagłej konieczności wyłączenia zasilania pompy, w sytuacji braku możliwo-

ści wyłączenia opisanymi wyżej sposobami, przez przełączenie przełączniko-rozłącznika Q
w wyłączniku stycznikowym (W) w poz. „0” - odłączony.

4.2.2.1.2 Sterowanie automatyczne.

W celu przygotowania układu sterowania i sygnalizacji do sterowania automatycznego,

przy którym uruchamianie i zatrzymywanie pracy pompy odbywa się automatycznie, za pośred-
nictwem styku połączonego szeregowo z diodą, z czujnika poziomu (CP*), należy przełącznik
PRS, zlokalizowany na płycie czołowej urządzenia (BIZON), ustawić w pozycji „AUTO”.

Sterowanie automatyczne pompy możliwe jest na dwa sposoby:

1

Czas oczekiwania na potwierdzenie załączenia wyłącznika stycznikowego (W) wynosi 2s.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 19/30

a) z blokadą niekontrolowanego uruchomienia pompy:
- po zaniku i powrocie napięcia zasilania urządzenia (BIZON),
- i/lub po zaniku, a następnie powrocie „UPRAWNIENIA” (WE4/2),
- i/lub po zaniku, a następnie powrocie „UPRAWNIENIA” (WE5/2),
b) bez blokady niekontrolowanego uruchomienia pompy.

Pierwszy z w/w sposobów zostanie opisany w punkcie 4.2.2.1.2.1, a drugi w punkcie 4.2.2.1.2.2.

Przed oddaniem układu sterowania i sygnalizacji do ruchu, urządzenie typu BIZON należy

odpowiednio skonfigurować. Przedmiotowa konfiguracja polega na odpowiednim ustawieniu
układu sterowania, t.j. z blokadą lub bez, przez odpowiednie przełączenie przełączników w mi-
kroprzełączniku SW1_2 znajdującym się na module magistrali BIZON/MAG urządzenia (BI-
ZON) oraz na odpowiednim sparametryzowaniu wejść diodowych WE2/2 i WE6/2 karty BI-
ZON/WEJ(2). Przeprowadzenie konfiguracji urządzenia (BIZON) opisane zostało w punkcie
5.3.2 „Konfiguracja urządzenia modułowego typu BIZON (BIZON)”

4.2.2.1.2.1 Sterowanie automatyczne (z blokadą niekontrolowanego uruchomienia

pompy).

Dla sterowania automatycznego pompy z blokadą niekontrolowanego uruchomienia pompy po
zaniku i powrocie napięcia zasilania urządzenia (BIZON) i po zaniku, a następnie powrocie
„UPRAWNIENIA”. Na wejściu WE4/2 i/lub na wejściu WE5/2 ustawienia mikroprzełączników
na przełączniku SW1_2, znajdującym się na module magistrali BIZON/MAG urządzenia
(BIZON) powinny przedstawiać się następująco:

Mikroprzełączniki o numerach

od 1 i 2 w pozycji OFF

Mikroprzełączniki o numerach

od 3 i 4 w pozycji OFF

Mikroprzełączniki o numerach

od 5 i 6 w pozycji OFF

4.2.2.1.2.1.1 Uruchomienie pompy.

Po odpowiednim skonfigurowaniu urządzenia (BIZON) procedura uruchomienia pompy

w sterowaniu automatycznym z blokadą niekontrolowanego uruchomienia pompy będzie wyglą-
dać następująco.

Po załączeniu napięcia zasilającego urządzenia układu sterowania i sygnalizacji urządzenie

modułowe (BIZON) będzie sygnalizowało zanik napięcia przez naprzemienne zaświecanie lam-
pek „ZAŁĄCZ POMPA” i „WYŁĄCZ POMPA”. Użytkownik w tym momencie musi dokonać
skasowania urządzenia modułowego (BIZON) przez naciśnięcie, zlokalizowanego na jego po-
krywie czołowej, przycisku „KASOWANIE”. W tym momencie, jeśli czujnik poziomu (CP*)
wykryje maksymalny poziom wody i styk połączony z diodą z innego urządzenia, włączony do
wejścia 4/2, 5/2 „UPRAWNIENIE” będą zamknięte i nie będzie występowała blokada zatrzy-
mania awaryjnego, nastąpi załączenie, za pośrednictwem przekaźników PK3/1 i PK4/1 urządze-
nia (BIZON), optyczno-akustycznego sygnału ostrzegawczego „UWAGA! ROZRUCH MA-
SZYNY” w sygnalizatorze ostrzegawczym (SO), na zaprogramowany czas 5s. Po tym czasie
nastąpi wyłączenie sygnału akustycznego, a sygnał optyczny będzie załączony dalej do momen-
tu zatrzymania pompy. Załączony zostanie także styk na wyjściu Lz3.1:8 i Lz3.1:9, w urządze-
niu modułowym (BIZON), a tym samym stycznik pompy w wyłączniku stycznikowym (W).
Urządzenie modułowe BIZON (BIZON) po otrzymaniu z wyłącznika stycznikowego (W) infor-
macji potwierdzającej załączenie stycznika pompy podtrzyma układ sterowania. W tym momen-
cie zostanie zaświecona zielona lampka kontrolna znajdująca się w przycisku „ZAŁĄCZ POM-

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 20/30

PA” i zostanie załączony przekaźnik PK4/2 na wyjściu Lz3.2:23 i Lz3.2:24 w urządzeniu (BI-
ZON), sygnalizujący stan uruchomienia pompy.

Wejście potwierdzenia załączenia stycznika pompy będzie kontrolowane przed naciśnię-

ciem przycisku „KASOWANIE”, w czasie trwania procedury startowej jak i po załączeniu
stycznika w wyłączniku stycznikowym (W)

2

. W przypadku, gdy na wejściu potwierdzenia

WE5/1, zostanie wykryta dioda przed załączeniem sterowania, urządzenie modułowe (BIZON)
uniemożliwi rozpoczęcie procedury załączającej. Stan sygnalizacji przez naprzemienne zaświe-
canie lampek czerwonej i zielonej znajdujących się w przyciskach „ZAŁĄCZ POMPA” i „WY-
ŁĄCZ POMPA” na urządzeniu (BIZON) będzie utrzymany. Usunięcie usterki i naciśnięcie
przycisku „KASOWANIE” spowoduje wyłączenie sygnalizacji oraz rozpoczęcie procedury uru-
chomienia pompy.

4.2.2.1.2.1.2 Zatrzymanie pompy.

4.2.2.1.2.1.2.1 Zatrzymanie normalne.

Zatrzymanie normalne pompy nastąpi w momencie wykrycia niskiego poziomu wody

przez czujnik poziomu (CP*). W rezultacie nastąpi wyłączenie w urządzeniu (BIZON) styku
PK1/1 sterującego wyłącznikiem stycznikowym pompy, styku przekaźnika PK4/2 sygnalizują-
cego stan uruchomienia pompy, zgaszenie zielonej lampki sygnalizacyjnej w przycisku „ZA-
ŁĄCZ POMPA” i zaświecenie czerwonej lampki sygnalizacyjnej w przycisku „WYŁĄCZ
POMPA”. Dodatkowo nastąpi zgaszenie lampki sygnalizacyjnej „CZUJNIK POZIOMU”.
Ponowne uruchomienie pompy nastąpi automatycznie po wykryciu diody na kontrolowanym
wejściu diodowym, do którego jest podłączony czujnik poziomu (CP*).

Zatrzymanie normalne pompy nastąpi także w momencie zaniku „UPRAWNIENIA” na

wejściu WE4/2 lub na wejściu WE5/2. W rezultacie nastąpi wyłączenie w urządzeniu (BIZON)
styku PK1/1 sterującego wyłącznikiem stycznikowym pompy, styku przekaźnika PK4/2 sygnali-
zującego stan uruchomienia pompy, zgaszenie zielonej lampki sygnalizacyjnej w przycisku
„ZAŁĄCZ POMPA” i zaświecenie czerwonej lampki sygnalizacyjnej w przycisku „WYŁĄCZ
POMPA”. Dodatkowo nastąpi naprzemienne zaświecanie lampek sygnalizacyjnych w przyci-
skach „ZAŁĄCZ POMPA” i „WYŁĄCZ POMPA”.

Ponowne uruchomienie pompy będzie możliwe po przywróceniu prawidłowego stanu, w

obwodach UPRAWNIEŃ, i skasowaniu urządzenia modułowego (BIZON) przez naciśnięcie,
zlokalizowanego na jego pokrywie czołowej, przycisku „KASOWANIE”.

4.2.2.1.2.1.3 Zatrzymanie samoczynne.

Wyłączenie samoczynne pompy może nastąpić w przypadku:

· zadziałania zabezpieczenia zwarciowego, przeciążeniowego lub upływowego

w wyłączniku stycznikowym (W),

· zaniku lub spadku napięcia zasilania aparatury łączeniowej poniżej 0,85Un,

· uszkodzenia w pętli obwodu sterowania,
· zaniku napięcia zasilania urządzenia modułowego BIZON (BIZON),

· wystąpienia awarii (przerwy lub zwarcia) któregokolwiek obwodu wewnętrznego

w urządzeniu (BIZON),

· wystąpienia awarii (zwarcie) w obwodzie czujnika poziomu (CP*), w obwodzie

„UPRAWNIENIA”, w obwodach potwierdzenia lub obwodzie zatrzymania awa-
ryjnego.

2

Czas oczekiwania na potwierdzenie załączenia wyłącznika stycznikowego (W) wynosi 2s.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 21/30

W przypadku samoczynnego zatrzymania pompy z w/w powodów, w celu jego ponowne-

go uruchomienia konieczne będzie usunięcie przyczyny zaistniałej usterki oraz naciśnięcie przy-
cisku „KASOWANIE” na urządzeniu (BIZON).
4.2.2.1.2.1.4 Zatrzymanie awaryjne.

Awaryjne zatrzymanie pompy nastąpi po:

· naciśnięciu przycisku grzybkowego z blokadą „WYŁĄCZNIK AWARYJNY”,

znajdującego się na płycie czołowej urządzenia modułowego (BIZON),

· naciśnięciu przycisku grzybkowego z blokadą „WA”, znajdującego się na pokrywie

łącznika P-STOP (WA),

W przypadku nagłej konieczności wyłączenia zasilania pompy, w sytuacji braku możliwo-

ści wyłączenia opisanymi wyżej sposobami, przez przełączenie przełączniko-rozłącznika Q
w wyłączniku stycznikowym (W) w poz. „0” - odłączony.

W przypadku awaryjnego zatrzymania pompy, w celu jego ponownego uruchomienia ko-

nieczne będzie usunięcie przyczyny zatrzymania oraz naciśnięcie przycisku „KASOWANIE” na
urządzeniu (BIZON).

4.2.2.1.2.2 Sterowanie automatyczne (bez blokady niekontrolowanego uruchomienia

pompy).

Użytkownik w przypadku, gdy samoczynne uruchomienie pompy jest wymagane proce-

sem technologicznym i nie powoduje zwiększenia zagrożenia oraz gdy zostało zaakceptowane
przez dozór zakładu górniczego, może dla sterowania automatycznego zrezygnować z blokady
niekontrolowanego uruchomienia pompy: po zaniku i powrocie napięcia zasilania urządzenia
(BIZON) lub po zaniku, a następnie powrocie „UPRAWNIENIA” z innego urządzenia, podłą-
czonego do wejścia WE4/2 i/lub WE5/2 karty BIZON/WEJ(2) urządzenia modułowego BIZON
(BIZON). Uruchamianie pompy w tym przypadku będzie następowało samoczynnie w momen-
cie wykrycia przez czujnik (CP*) maksymalnego poziomu wody, gdy urządzenie (BIZON) jest
zasilane oraz UPRAWNIENIA są obecne.

Dla sterowania automatycznego pompy bez blokady niekontrolowanego uruchomienia

pompy po wystąpieniu w/w zdarzeń użytkownik musi dokonać: konfiguracji zgodnie z punktem
5.3.2 oraz ustawienia mikroprzełączników na przełączniku SW1_2, znajdującym się na module
magistrali BIZON/MAG urządzenia (BIZON) w sposób następujący:

Mikroprzełączniki o numerach

od 1 i 2 w pozycji ON

Mikroprzełączniki o numerach

od 3 i 4 w pozycji ON

Mikroprzełączniki o numerach

od 5 i 6 w pozycji ON

4.2.2.1.2.2.1 Uruchomienie pompy.

Po odpowiednim skonfigurowaniu urządzenia (BIZON) procedura uruchomienia pompy

w sterowaniu automatycznym bez blokady niekontrolowanego uruchomienia pompy będzie wy-
glądać następująco.

Po załączeniu napięcia zasilającego urządzenia układu sterowania i sygnalizacji, przy

braku blokady w obwodzie czujnika poziomu (CP*) i obwodzie zatrzymania awaryjnego oraz
przy obecności „UPRAWNIENIA” na wejściach WE4/2 i WE5/2, nastąpi automatyczne załą-
czenie, za pośrednictwem przekaźników PK3/1 i PK4/1 urządzenia (BIZON), optyczno-
akustycznego sygnału ostrzegawczego „UWAGA! ROZRUCH MASZYNY” w sygnalizatorze
ostrzegawczym (SO), na zaprogramowany czas 5s. Po tym czasie nastąpi wyłączenie sygnału

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 22/30

akustycznego, a sygnał optyczny będzie załączony dalej do momentu zatrzymania pompy. Załą-
czony zostanie także styk PK1/1 na wyjściu Lz3.1:8 i Lz3.1:9, w urządzeniu modułowym (BI-
ZON), a tym samym stycznik pompy w wyłączniku stycznikowym (W). Urządzenie modułowe
BIZON (BIZON) po otrzymaniu z wyłącznika stycznikowego (W) informacji potwierdzającej
załączenie stycznika pompy podtrzyma układ sterowania. W tym momencie zostanie zaświecona
zielona lampka kontrolna znajdująca się w przycisku „ZAŁĄCZ POMPA” i zostanie załączony
przekaźnik PK4/2 na wyjściu Lz3.2:23 i Lz3.2:24 w urządzeniu (BIZON), sygnalizujący stan
uruchomienia pompy.

Odtąd zatrzymywanie normalne i ponowne uruchamianie pompy odbywa się automatycz-

nie za pośrednictwem czujnika poziomu (CP*).

Wejście potwierdzenia załączenia stycznika pompy będzie kontrolowane od momentu

podania napięcia zasilającego do urządzenia (BIZON), w czasie trwania procedury startowej jak
i po załączeniu stycznika w wyłączniku stycznikowym (W)

3

. W przypadku, gdy na wejściu po-

twierdzenia WE5/1, zostanie wykryty stan nieprawidłowy przed załączeniem sterowania lub po
uruchomieniu pompy, urządzenie modułowe (BIZON) uniemożliwi rozpoczęcie procedury załą-
czającej lub zatrzyma pracę pompy. Stan zaistnienia nieprawidłowości w obwodzie potwierdze-
nia będzie sygnalizowany przez naprzemienne zaświecanie lampek czerwonej i zielonej znajdu-
jących się w przyciskach „ZAŁĄCZ POMPA” i „WYŁĄCZ POMPA” na urządzeniu (BIZON).
Usunięcie usterki i naciśnięcie przycisku „KASOWANIE” spowoduje wyłączenie sygnalizacji
oraz rozpoczęcie procedury uruchomienia pompy.

4.2.2.1.2.2.2 Zatrzymanie pompy.

4.2.2.1.2.2.2.1 Zatrzymanie normalne.

Zatrzymanie normalne pompy nastąpi w momencie wykrycia niskiego poziomu wody przez
czujnik poziomu (CP*) lub zaniku UPRAWNIENIA na wejściu WE4/2, lub na wejściu WE5/2
urządzenia (BIZON). W rezultacie nastąpi wyłączenie styku PK1/1 sterującego wyłącznikiem
stycznikowym pompy, styku przekaźnika PK4/2 sygnalizującego stan uruchomienia pompy w
urządzeniu modułowym (BIZON), zgaszenie zielonej lampki sygnalizacyjnej w przycisku „ZA-
ŁĄCZ POMPA” i zaświecenie czerwonej lampki sygnalizacyjnej w przycisku „WYŁĄCZ
POMPA” i zgaszenie lampki sygnalizacyjnej „CZUJNIK POZIOMU”.
Ponowne uruchomienie pompy nastąpi automatycznie po wykryciu diody na kontrolowanym
wejściu diodowym, do którego jest podłączony czujnik poziomu (CP*) lub po wykryciu diody
na kontrolowanym wejściu diodowym (WE4/2 lub WE5/2), do którego podłączone jest
„UPRAWNIENIE”.

4.2.2.1.2.2.2.2 Zatrzymanie samoczynne.

Wyłączenie samoczynne pompy może nastąpić w przypadku:

· zadziałania zabezpieczenia zwarciowego, przeciążeniowego lub upływowego

w wyłączniku stycznikowym (W),

· zaniku lub spadku napięcia zasilania aparatury łączeniowej poniżej 0,85Un,

· uszkodzenia w pętli obwodu sterowania,
· zaniku napięcia zasilania urządzenia modułowego BIZON (BIZON),

· wystąpienia awarii (przerwy lub zwarcia) któregokolwiek obwodu wewnętrznego

w urządzeniu (BIZON),

· wystąpienia awarii (zwarcie) w obwodzie czujnika poziomu, w obwodach

„UPRAWNIENIA”, w obwodach potwierdzenia lub obwodzie zatrzymania awa-
ryjnego.

3

Czas oczekiwania na potwierdzenie załączenia wyłącznika stycznikowego (W) wynosi 2s.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 23/30

W przypadku samoczynnego zatrzymania pompy z w/w powodów, z wyjątkiem zaniku

napięcia zasilania urządzenia modułowego BIZON (BIZON), w celu jego ponownego urucho-
mienia konieczne będzie usunięcie przyczyny zaistniałej usterki oraz naciśnięcie przycisku
„KASOWANIE” na urządzeniu (BIZON).

4.2.2.1.2.2.2.3 Zatrzymanie awaryjne.

Awaryjne zatrzymanie pompy nastąpi po:

· naciśnięciu przycisku grzybkowego z blokadą „WYŁĄCZNIK AWARYJNY”,

znajdującego się na płycie czołowej urządzenia modułowego (BIZON),

· naciśnięciu przycisku grzybkowego z blokadą „WA”, znajdującego się na pokrywie

łącznika P-STOP (WA),

W przypadku nagłej konieczności wyłączenia zasilania pompy, w sytuacji braku możliwo-

ści wyłączenia opisanymi wyżej sposobami, przy przekręceniu przełączniko-rozłącznika Q
w wyłączniku stycznikowym (W) w poz. „0” - odłączony.

W przypadku awaryjnego zatrzymania pompy, w celu jego ponownego uruchomienia ko-

nieczne będzie usunięcie przyczyny tego zatrzymania oraz naciśnięcie przycisku „KASOWA-
NIE” na urządzeniu (BIZON).

4.2.2.2. WERSJA 2.

Sterowanie lokalne i automatyczne w wersji 2 odbywa się na tych samych zasadach, które

zostały opisane w odniesieniu dla sterowania lokalnego i automatycznego w wersji 1. Różnica
polega na tym, że w wersji 2 po wykryciu przez czujnik (CP) wysokiego poziomu wody, załą-
czony zostanie dodatkowo styk przekaźnika PK1/2 na wyjściu Lz3.2:8 i Lz3.2:9, w urządzeniu
modułowym (BIZON), który podtrzyma obwód sterowania w/w czujnika.

4.2.3. Tryb „REWIZJA”.

Rewizja powinna być wykonywana zgodnie z wytycznymi określonymi w obowiązującej in-

strukcji zakładowej, zaakceptowanej przez dozór zakładu górniczego. Tryb pracy REWIZJA jest
dozwolony tylko w celu krótkotrwałego uruchomienia napędu pompy dla sprawdzenia kierunku
wirowania silnika pompy (MP) lub pompy (P) po jej podłączeniu.

W celu włączenia trybu „REWIZJA” przełącznik kluczykowy, zlokalizowany na płycie

czołowej urządzenia modułowego (BIZON), należy ustawić w pozycji „REWIZJA”.

W trybie pracy „REWIZJA” urządzenie modułowe (BIZON) ignoruje położenie przełącz-

nika PRS oraz nie kontroluje stanu obwodu czujnika poziomu (CP*, CP) oraz „UPRAWNIEŃ”,
a uruchomienie jest możliwe po naciśnięciu i przytrzymaniu przycisku „ZAŁĄCZ POMPA”.
Pompa będzie uruchomiona tak długo jak długo będzie naciśnięty przycisk „ZAŁĄCZ POMPA”
(praca bez podtrzymania).

Po naciśnięciu i przytrzymaniu przycisku „ZAŁĄCZ POMPA”, zlokalizowanego na po-

krywie urządzenia (BIZON), przebieg procedur uruchomienia, zatrzymania samoczynnego i
awaryjnego oraz sygnalizacji zarówno w wersji 1 jak i wersji 2 będzie identyczny jak w stero-
waniu lokalnym opisanym powyżej dla każdej z wersji.

Zatrzymanie normalne w trybie pracy „REWIZJA” nastąpi po zwolnieniu przycisku „ZA-

ŁĄCZ POMPA”.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 24/30

4.2.4. Sygnalizacja optyczna zdarzeń.

Sygnalizacja optyczna informująca o zaistniałym zdarzeniu w układzie sterowania i sygna-

lizacji została zrealizowana na płycie czołowej urządzenia modułowego BIZON (BIZON),
z wykorzystaniem informacyjnych lampek sygnalizacyjnych samodzielnych i zabudowanych
w przyciskach „ZAŁĄCZ POMPA” oraz „WYŁĄCZ POMPA”.

Świecąca lampka

Legenda

CZUJNIK
POZIOMU

W wersji 1 sygnalizuje wykrycie przez czujnik (CP*) wysokiego po-
ziomu wody (wejście WE6/1).

CZUJNIK
POZIOMU

W wersji 2 sygnalizuje wykrycie przez czujnik (CP) wysokiego po-
ziomu wody (wejście WE3/2).

BLOKADA WA

wciśnięty przycisk „WYŁĄCZNIK AWARYJNY” na urządzeniu
modułowym (BIZON) lub przycisk „WA” na łączniku P-STOP (WA)

ZAŁĄCZ POMPA

pompa jest uruchomiona

WYŁĄCZ POMPA

pompa jest zatrzymana

Pulsująca lampka

Legenda

BLOKADA WA

była blokada z przycisku grzybkowego z blokadą „WYŁĄCZNIK
AWARYJNY”, znajdującego się na płycie czołowej urządzenia mo-
dułowego (BIZON) lub z przycisku grzybkowego z blokadą „WA”,
znajdującego się na pokrywie łącznika P-STOP (WA)

ZAŁĄCZ POMPA
naprzemiennie z
WYŁĄCZ POMPA

był zanik napięcia zasilającego urządzenie modułowe (BIZON),

lub był zanik potwierdzenia załączenia stycznika pompy

w wyłączniku stycznikowym (W),

lub był zanik uprawnienia na wejściu WE4/2, WE5/2 karty
BIZON/WEJ(2) urządzenia (BIZON),

lub było przestawienie przełącznika PRS,

lub było przestawienie przełącznika kluczykowego PRP,

lub wystąpiła awaria (przerwa lub zwarcie) na którymkolwiek
wejściu diodowym urządzenia modułowego (BIZON), do którego
podłączone są wewnętrzne obwody sterowania.
W wersji 2 wyjątkiem od powyższej zasady jest zwarcie na wejściu
WE3/2 urządzenia (BIZON), kontrolującym czujnik poziomu (CP).
Ze względu na specyfikę konstrukcji czujnika zwarcie to jest trakto-
wane jako stan normalny, którego detekcja uniemożliwia załączenie
lub zatrzymuje pracę pompy jeżeli jest uruchomiona, natomiast nie
powoduje blokady sterowania i pulsowania lampek sygnalizacyjnych.

Zgaszona lampka

Legenda

CZUJNIK POZIO-
MU

blokada z czujnika poziomu (CP* lub CP) – (minimalny poziom wo-
dy)

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 25/30

4.2.5. Linie urządzenia modułowego BIZON (BIZON).

4.2.5.1. Linie zasilające.

Listwa

Zacisk

Opis

Lz0

1,2,3

Zasilanie (-)

Lz0

4,5,6

Zasilanie (+)

4.2.5.2. Linie wejściowe.
Urządzenie modułowe BIZON posiada następujące wejścia diodowe:

Listwa

Zacisk

Opis

Lz3.1

1

Lz3.1

13

Przycisk „ZAŁĄCZ POMPA”

wejście aktywne w trybie STEROWANIA LOKALNEGO

Lz3.1

2

Lz3.1

14

Przełącznik dwupozycyjny PRS

Lz3.1

3

Lz3.1

15

Przyciski KASOWANIE oraz WYŁĄCZ POMPA

Lz3.1

4

Lz3.1

16

Zatrzymanie awaryjne (SYGNALIZACJA)

Lz3.1

5

Lz3.1

17

Potwierdzenie załączenia stycznika w wyłączniku stycznikowym

(W) pompy

Lz3.1

6

Lz3.1

18

Obwód, do którego podłączony jest czujnik poziomu (CP*)

Wejście aktywne w wersji 1.

Lz3.2

1

Lz3.2

13

Przełącznik kluczykowy dwupozycyjny PRP

Lz3.2

2

Lz3.2

14

Wejście konfiguracyjne do określenia

rodzaju czujnika poziomu.

Lz3.2

3

Lz3.2

15

Obwód, do którego podłączony jest czujnik poziomu (CP)

Wejście aktywne w wersji 2.

Lz3.2

4

Lz3.2

16

Obwód „UPRAWNIENIA”, do którego podłączony jest styk

z diodą z innego urządzenia iskrobezpiecznego, zezwalającego

na uruchomienie pompy.

(w przypadku niewykorzystania do wejścia należy podłączyć

diodę typu 1N5402 (lub inną o równoważnych parametrach)

Lz3.2

5

Lz3.2

17

Obwód „UPRAWNIENIA”, do którego podłączony jest styk

z diodą z innego urządzenia iskrobezpiecznego, zezwalającego

na uruchomienie pompy.

(w przypadku niewykorzystania do wejścia należy podłączyć

diodę typu 1N5402 (lub inną o równoważnych parametrach)

Lz3.2

6

Lz3.2

18

Wejście konfiguracyjne, służące do określenia reakcji urządzenia
modułowego (BIZON) na przestawienie przełącznika PRS,
z pozycji „LOKALNE” do pozycji „AUTO” lub odwrotnie,
w czasie pracy pompy

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 26/30

4.2.5.3. Linie wyjściowe.

Urządzenie modułowe BIZON posiada następujące wyjścia stykowe:

Listwa

Zacisk

Opis

Lz3.1

8

Lz3.1

9

Styk przekaźnika PK1/1

Styk zamykający obwód sterowania pompy

Lz3.1

19

Lz3.1

20

Lz3.1

21

Styk przekaźnika PK2/1

Sterowanie kontrolkami - styk zamykający obwód lampki czer-

wonej w przycisku „WYŁĄCZ POMPA” i styk zamykający

obwód lampki zielonej w przycisku „ZAŁĄCZ POMPA”

Lz3.1

10

Lz3.1

12

Styk przekaźnika PK3/1

Styk zamykający obwód sterowania sygnałem akustycznym

w sygnalizatorze ostrzegawczym (SO)

Lz3.1

23

Lz3.1

24

Styk przekaźnika PK4/1

Styk zamykający obwód sterowania sygnałem optycznym

w sygnalizatorze ostrzegawczym (SO)

Lz3.2

8

Lz3.2

9

Styk przekaźnika PK1/2

Styk podtrzymujący działanie obwodu sterowania czujnika
poziomu (CP)

Lz3.2

19

Lz3.2

20

Lz3.2

21

Styk przekaźnika PK2/2

Sterowanie kontrolką - styk zamykający obwód

lampki „CZUJNIK POZIOMU”.

Lz3.2

10

Lz3.2

12

Styk przekaźnika PK3/2

Sterowanie kontrolką - styk zamykający obwód

lampki „BLOKADA WA”.

Lz3.2

23

Lz3.2

24

Styk przekaźnika PK4/2

Styk sygnalizujący stan uruchomienia pompy

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 27/30

4.3. Kable i przewody.

Oznaczenie
schematowe

Typ kabla/przewodu/minimalna ilość żył

KF…

Kabel fabryczny dostarczany z urządzeniem

5.x

Kabel lub przewód elektroenergetyczny, oznakowany znakiem CE lub typu do-
puszczonego przez Prezesa WUG, o odpowiednich parametrach technicznych,
z żyłami roboczymi o przekroju wynikającym z obliczeń sieciowych na napięcie
0,6/1kV, ekranowany, przeznaczony do pracy w wyrobiskach zaliczonych do
stopnia „a”, „b” i „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu oraz do klasy A i B
zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.

6.2; 6.5

YnHKGSY 2x1,5+1,5 lub kabel (przewód) sygnalizacyjny oznakowany zna-
kiem CE typu dopuszczonego przez Prezesa WUG, o przekroju 1,5 mm

2

i odpo-

wiedniej liczbie żył, na napięcie 300/500V lub 0,6/1kV z indywidualnymi ekra-
nami żył, przeznaczony do pracy w wyrobiskach zaliczonych do stopnia „a”, „b”
i „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu oraz do klasy A i B zagrożenia wybu-
chem pyłu węglowego.

6. 1; 6.3;

6.4

YnHKGSY 4x1,5+1,5 lub kabel (przewód) sygnalizacyjny oznakowany zna-
kiem CE typu dopuszczonego przez Prezesa WUG, o przekroju 1,5 mm

2

i odpo-

wiedniej liczbie żył, na napięcie 300/500V lub 0,6/1kV z indywidualnymi ekra-
nami żył, przeznaczony do pracy w wyrobiskach zaliczonych do stopnia „a”, „b”
i „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu oraz do klasy A i B zagrożenia wybu-
chem pyłu węglowego.

UWAGI:

Długości kabli i przewodów stosowanych do łączenia obwodów iskrobezpiecznych,

w kontekście dopuszczalnych wartości indukcyjności L

c

i pojemności C

c

, należy dobrać zgodnie

z warunkami stosowania, danymi technicznymi oraz parametrami obwodów iskrobezpiecznych
poszczególnych urządzeń układu sterowania i sygnalizacji.

5. WARUNKI STOSOWANIA ORAZ WARUNKI TRANSPORTU.

5.1. Konieczność podejmowania szczególnych środków bezpieczeństwa.

Celem zapewnienia bezpieczeństwa przy montażu i eksploatacji urządzeń elektrycznych

należy przestrzegać norm, przepisów i zaleceń obowiązujących w górnictwie.

Szczególnie należy zwrócić uwagę na to, by:

1/ przed przystąpieniem do prac, przy urządzeniach elektrycznych układu sterowania i sygnali-
zacji, w których występują obwody nieiskrobezpieczne lub obwody z napięciem niebezpiecznym
należy bezwarunkowo odłączyć napięcie zasilania całego urządzenia i zabezpieczyć przed jego
przypadkowym załączeniem w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami,
2/ przed przystąpieniem do prac, przy urządzeniach iskrobezpiecznych, mogących naruszyć
sprawność elektryczną układu należy postępować wg zasady opisanej w podpunkcie 1,
3/ stosować odpowiednie narzędzia przewidziane przez producentów aparatury elektrycznej

w dokumentacjach DTR lub instrukcjach obsługi poszczególnych urządzeń,

4/ stosować wszelkie zalecenia podane w dokumentacji elektrycznej urządzeń wchodzących
w skład układu.

5.2. Warunki transportu.

Przed transportem elementów układu na dół kopalni należy sprawdzić, czy zostały one do-

starczone przez wytwórcę zgodnie z dokumentacją.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 28/30

Elementy układu należy transportować zgodnie z DTR tych urządzeń. W czasie transportu

należy zabezpieczyć urządzenia przed uszkodzeniami mechanicznymi, zanieczyszczeniami
i wodą.

5.3. Instalowanie i montaż.

5.3.1. Uwagi ogólne.

Wszystkie urządzenia użyte w układzie muszą być zamontowane zgodnie z ich instruk-

cjami obsługi (dokumentacjami techniczno- ruchowymi). Sposób ich zamontowania
i wykorzystania musi zapewniać sprawne i właściwe działanie. Rozmieszczenie urządzeń po-
winno być dostosowane do istniejących warunków lokalnych.

Połączenia elektryczne należy wykonać zgodnie z załączonymi schematami montażowymi.
Urządzenia powinny być montowane tylko przez wykwalifikowany personel, posiadający

do wykonywania niniejszych czynności odpowiednie upoważnienia.

Połączenia kablowe powinny być jak najkrótsze z uwzględnieniem lokalnych warunków

zabudowy. Kable powinny być tak zlokalizowane, aby wyeliminować możliwość ich uszkodze-
nia mechanicznego.

W czasie wykonywania prac montażowych (prace łączeniowe, instalacyjne i kontrolno –

pomiarowe) należy zwracać uwagę na zachowanie bezpieczeństwa pracy.

Przed każdym pierwszym uruchomieniem nowej pompy i pompy po remoncie lub po każ-

dym przełączeniu zasilania silnika należy sprawdzić czy kierunek obrotów silnika jest prawidło-
wy.

Przed oddaniem „Układu sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia” do ruchu nale-

ży dokonać jego odbioru wg warunków technicznego odbioru WTO-S156/1/2009/ELTEL.

W trakcie eksploatacji układu w przypadku potrzeby sprawdzenia jego działania należy

przeprowadzić próbę działania wszystkich urządzeń, a zwłaszcza kontrolę działania wyłączni-
ków awaryjnych i sygnalizatora ostrzegawczego oraz ewentualnie przeprowadzić inne czynności
odpowiednio do wymagań panujących w przedsiębiorstwie. W zależności od zaistniałej sytuacji
sprawdzenie działania można wykonać w węższym zakresie. Sprawdzenie to będzie obejmować
tylko te urządzenia, które wymagają potwierdzenia prawidłowego działania.

5.3.2. Konfiguracja urządzenia modułowego typu BIZON (BIZON).

Przed oddaniem układu sterowania i sygnalizacji do ruchu, występujące w nim urządzenie

typu BIZON (BIZON) należy odpowiednio skonfigurować, według poniższego opisu.

Na wejściu diodowym WE2/2 karty BIZON/WEJ(2) należy określić, rodzaj współpracu-

jącego czujnika poziomu:

a) czujnik poziomu (CP*) typu MAC-3, MAR-CPC (wersja 1) - do przedmiotowego

wejścia, należy włączyć diodę prostowniczą typu 1N5402 (lub inną o równoważ-
nych parametrach) spolaryzowaną w kierunku oznaczonym na schemacie
S156/1.03 jako D1,

b) czujnik poziomu (CP) typu CP-2d/1, CP-2d (wersja 2) - do przedmiotowego wej-

ścia, należy włączyć diodę prostowniczą typu 1N5402 (lub inną o równoważnych
parametrach) spolaryzowaną w kierunku oznaczonym na schemacie S156/1.05 jako
D2),

Na wejściu diodowym WE6/2 karty BIZON/WEJ(2) należy określić, sposób reakcji urzą-

dzenia (BIZON) na przestawienie przełącznika PRS z pozycji sterowanie lokalne do pozycji ste-
rowanie automatyczne lub odwrotnie, przy załączonej pompie:

a) zatrzymanie pompy – do przedmiotowego wejścia należy włączyć diodę prostowniczą

typu 1N5402 (lub inną o równoważnych parametrach) spolaryzowaną w kierunku
oznaczonym na schemacie S156/1.03 jako D1,

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 29/30

b) niewstrzymywanie pracy pompy – do przedmiotowego wejścia należy włączyć diodę

prostowniczą typu 1N5402 (lub inną o równoważnych parametrach) spolaryzowaną w
kierunku oznaczonym na schemacie S156/1.03 jako D2.

Na przełączniku SW1_2 modułu magistrali BIZON/MAG, za pośrednictwem mikroprze-

łączników nr 1 i 2, należy określić sposób uruchamiania pompy po zaniku i powrocie napięcia
zasilającego urządzenie modułowe BIZON (BIZON) w automatycznym rodzaju sterowania:

a) załączenie samoczynne - mikroprzełączniki nr 1 i 2 należy ustawić w pozycji ON,
b) załączenie po potwierdzeniu (skasowaniu) sygnalizacji zaniku napięcia zasilającego

urządzenie (BIZON) - mikroprzełączniki nr 1 i 2 należy ustawić w pozycji OFF,

Na przełączniku SW1_2 modułu magistrali BIZON/MAG, za pośrednictwem mikroprze-

łączników nr 3 i 4 należy określić sposób uruchamiania pompy po zaniku, a następnie powrocie
„UPRAWNIENIA” podłączonego do wejścia WE4/2 karty BIZON/WEJ(2) urządzenia moduło-
wego BIZON (BIZON) w automatycznym rodzaju sterowania:

a) załączenie samoczynne - mikroprzełączniki nr 5 i 6 należy ustawić w pozycji ON,
b) załączenie po potwierdzeniu (skasowaniu) sygnalizacji wystąpienia w/w zdarzenia

- mikroprzełączniki nr 3 i 4 należy ustawić w pozycji OFF.

Na przełączniku SW1_2 modułu magistrali BIZON/MAG, za pośrednictwem mikroprze-

łączników nr 5 i 6 należy określić sposób uruchamiania pompy po zaniku, a następnie powrocie
„UPRAWNIENIA” podłączonego do wejścia WE5/2 karty BIZON/WEJ(2) urządzenia moduło-
wego BIZON (BIZON) w automatycznym rodzaju sterowania:

c) załączenie samoczynne - mikroprzełączniki nr 5 i 6 należy ustawić w pozycji ON,
d) załączenie po potwierdzeniu (skasowaniu) sygnalizacji wystąpienia w/w zdarzenia

- mikroprzełączniki nr 5 i 6 należy ustawić w pozycji OFF.

5.4. Konserwacje, przeglądy, naprawy i regulacje.

W trakcie eksploatacji „Układu sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia” nie jest

wymagane przeprowadzanie specjalnych konserwacji. Należy natomiast przeprowadzać kontrole
bieżące w celu sprawdzenia prawidłowego stanu technicznego i funkcjonowania urządzeń, od-
powiednio do rygorów panujących w przedsiębiorstwie oraz kontrole okresowe wynikające z
przepisów dla zastosowanych urządzeń przeciwwybuchowych. W przypadku występowania za-
pylenia, okresowo należy oczyścić urządzenia z nagromadzonego pyłu.

Dodatkowo należy wykonać wszystkie konserwacje, przeglądy i regulacje zalecane w in-

strukcjach obsługi poszczególnych urządzeń.

Użytkownik może dokonywać napraw urządzeń w zakresie określonym w instrukcjach ob-

sługi poszczególnych urządzeń.

5.5. Demontaż.

a) Przed przystąpieniem do demontażu urządzeń należy wszystkie urządzenia elektryczne odłą-
czyć od napięcia.
b) Stosować odpowiednie narzędzia przewidziane przez producentów aparatury elektrycznej.
c) Przestrzegać norm bhp.
d) Zabezpieczyć odpowiednie magazynowanie urządzeń, po wykonaniu demontażu.

Instrukcja obsługi
„Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia”.
DTR – S156/1/2009/ELTEL

Wydanie 1, strona 30/30

6. SPIS RYSUNKÓW.

S156/1.01 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat blokowy. Arkusz 1/1.
S156/1.02 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat ideowy. Arkusz 1/1. Wersja 1 i 2.
S156/1.03 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat ideowy. Arkusz 1/1. Wersja 1.
S156/1.04 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat ideowy. Arkusz 1/1. Wersja 1.
S156/1.05 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat ideowy. Arkusz 1/1. Wersja 2.
S156/1.06 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat ideowy. Arkusz 1/1. Wersja 2.
S156/1.07 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat montażowy. Arkusz 1/1. Wersja 1 i 2.
S156/1.08 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat montażowy. Arkusz 1/1. Wersja 1.
S156/1.09 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat montażowy. Arkusz 1/1. Wersja 1.
S156/1.10 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat montażowy. Arkusz 1/1. Wersja 2.
S156/1.11 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Schemat montażowy. Arkusz 1/1. Wersja 2.
S156/1.12 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Urządzenie modułowe BIZON (BIZON). Schemat poglądowy.
Arkusz 1/1.
S156/1.13 Układ sterowania i sygnalizacji dla pomp odwodnienia.
Tabele proponowanych nastaw przekaźników PM-2

w wyłączniku stycznikowym W (WSA-**; WSA-1.**) lub
(WSB-**/**; WSB-1.**/**). Arkusz 1/1.