M i n i s t e r s t w o S p r a w W e w n ę t r z n y c h i A d m i n i s t r a c j i
Mechanizmy współdziałania Policji
z jednostkami samorządu terytorialnego,
firmami ubezpieczeniowymi
oraz
podmiotami zajmującymi się ochroną osób i mienia
na rzecz propagowania rozwiązań technicznych
zmniejszających ryzyko stania się ofiarą przestępstwa.
Wytyczne dla Policji i propozycje dla jednostek samorządu
terytorialnego
W a r s z a w a , l u t y 2 0 0 4
Opracowanie:
Departament Porządku Publicznego MSWiA
ul. Stefana Batorego 5
02-514 Warszawa
tel. (0-prefix) 601 62 89, 845 67 53, fax [phone]
Departament Administracji Publicznej MSWiA
ul. Wspólna 2/4
00-505 Warszawa
tel. (0-prefix) 661 88 69, 628 75 96, fax [phone]
Departament Zezwoleń i Koncesji MSWiA
ul. Domaniewska 36/38
00-950 Warszawa
tel. (0-prefix) 601 17 93, 845 19 38, fax [phone]
Biuro Służby Prewencyjnej KGP
ul. Puławska 148/150
02-514 Warszawa
tel. (0-prefix) 601 30 04, 843 05 34, fax [phone]
Wstęp
Podstawę niniejszego opracowania stanowi zapis w Rządowym Programie Poprawy
Bezpieczeństwa Obywateli BEZPIECZNA POLSKA zobowiązujący Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji do opracowania mechanizmów współdziałania nadzorowanych
służb z jednostkami samorządu terytorialnego, firmami ubezpieczeniowymi i firmami ochrony
osób i mienia oraz ubezpieczycielami na rzecz propagowania rozwiązań technicznych
zmniejszających ryzyko stania się ofiarą przestępstwa.
Jednym z warunków poprawy skuteczności działań w zakresie propagowania wiedzy
o rozwiązaniach technicznych zmniejszających ryzyko stania się ofiarą przestępstwa jest
potrzeba ścisłej współpracy między wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w realizację
tego zadania. Należą do nich służby porządku publicznego, jednostki samorządu
terytorialnego, instytucje ubezpieczeniowe oraz podmioty fizycznej i technicznej ochrony
osób i mienia. Specyfika i charakter działalności tych podmiotów różnią się, cel jest natomiast
wspólny. Odmienny profil i specyfika podejmowanych przedsięwzięć stwarzają możliwość
wymiany doświadczeń i wiedzy zdobytej przez wyżej wymienione pomioty z korzyścią dla
wszystkich zainteresowanych stron.
Niniejsze opracowanie określa obszary wspólnego zainteresowania i form
współpracy, która za warunek realizacji założeń w nim określonych przyjmuje istnienie ze
strony wszystkich zainteresowanych stron woli współdziałania na rzecz poprawy skuteczności
działań w zdefiniowanym obszarze.
Przedstawione wytyczne i propozycje wskazują wszelkie podmioty, które mogą
uczestniczyć w realizacji zadania, a także sposób monitorowania jego realizacji.
W przedstawionym materiale do podstawowych form współpracy zaliczono:
" wzajemne szkolenia dla policjantów, pracowników firm ubezpieczeniowych,
pracowników firm fizycznej i technicznej ochrony osób i mienia oraz przedstawicieli
samorządu powiatowego i strażników gminnych;
" edukację społeczeństwa i promowanie systemów zabezpieczeń technicznych
zmniejszających ryzyko stania się ofiarą przestępstwa;
" ochronę zabytków.
Ponadto dokument niniejszy proponuje zasady i mechanizmy współdziałania służb
porządku publicznego z firmami świadczącymi usługi w zakresie ochrony osób i mienia.
Należy nadmienić, iż materiał był konsultowany z zainteresowanymi środowiskami,
tj. z: Związkiem Powiatów Polskich, Związkiem Miast Polskich, Związkiem Gmin Wiejskich
RP, Krajową Radą Komendantów Straży Miejskich i Gminnych, Ogólnopolskim
Stowarzyszeniem Producentów, Projektantów i Instalatorów Systemów Alarmowych
POLALARM, Polską Izbą Systemów Alarmowych, Polskim Stowarzyszeniem Ochrony
Osób, Mienia i Usług Detektywistycznych, Polskim Związkiem Pracodawców, Polską Izbą
Ubezpieczeń oraz Komisją Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych.
Rozdział 1
Podstawy prawne współpracy służb porządku publicznego
(Policji) z jednostkami samorządu terytorialnego, firmami
ubezpieczeniowymi oraz podmiotami świadczącymi usługi w
zakresie ochrony osób i mienia
Podstawy prawne współpracy Policji z jednostkami samorządu terytorialnego ujęte są w
następujących aktach normatywnych:
ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (t.j., Dz.U. Nr 7 z 2002 r., poz. 58, z
póz
n. zm.),
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 1996 roku w sprawie
szczegółowego trybu korzystania przez policjantów z pomocy instytucji
państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, jednostek
gospodarczych i organizacji społecznych oraz osób (Dz.U. Nr 107 z 1996 r., poz.
501),
ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa (t.j., Dz.U. Nr 142 z
2001 r., poz. 1590, z póz
n. zm.),
ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (t.j., Dz.U. Nr 142 z
2001 r., poz. 1592, z póz
n. zm.),
ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (t.j., Dz.U. Nr 142 z 2001r.,
poz. 1591, z póz
n. zm.),
ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie (t.j. Dz.U.
Nr 80 z 2001 r., poz. 872, z póz
n. zm.),
ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny (Dz.U. Nr 88 z 1997 r., poz. 553, z
póz
n. zm.).
Kontekst omawianej problematyki wymaga powołania się również na:
ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr 124 z
2003r., poz. 1151),
ustawę z dnia 22 sierpnia 1997 roku o ochronie osób i mienia (Dz.U. Nr 114 z 1997 r.,
poz. 740, z póz
n. zm.),
ustawę z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr
162 z 2003 r., poz. 1568).
Ponadto należy zauważyć, iż obowiązujące dotychczas rozporządzenie Ministra Kultury i
Sztuki z dnia 16 lutego 1999 r. w sprawie zasad organizacji wojewódzkich oddziałów Służby
Ochrony zabytków (Dz.U. Nr 39 z 1999 r., poz. 391) zostanie zastąpione rozporządzeniem,
wydanym na podstawie art. 92 ust. 7 cyt. ustawy. Dotychczasowe wojewódzkie oddziały
Służby Ochrony Zabytków zostaną przekształcone zgodnie z ww. ustawą w wojewódzkie
urzędy ochrony zabytków, których organizacja zostanie ustalona na nowo.
Na mocy obowiązujących aktów prawnych starosta oraz wójt (burmistrz, prezydent
miasta) są organami odpowiedzialnymi za stan bezpieczeństwa publicznego na obszarze
powiatu i gminy, współdziałając w realizacji zadań z tego zakresu z komendantami Policji.
Należy przy tym podkreślić, że Policja na poziomie powiatu stanowi część administracji
zespolonej.
Ponadto wskazać należy, że powiatowe komisje bezpieczeństwa i porządku,
powołane na mocy art. 38a ustawy o samorządzie powiatowym, stanowią właściwe forum,
które może realizować zapisy niniejszego dokumentu. Z racji swego składu oraz uprawnień
komisje są na poziomie lokalnym właściwymi podmiotami do nawiązania współpracy m.in.
ze stowarzyszeniami, fundacjami oraz innymi organizacjami i instytucjami działającymi w
sferze bezpieczeństwa i porządku publicznego (art. 38b ust. 2).
Dodać należy, że art. 1 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji
(Dz.U. Nr 7 z 2002 r., poz. 58, z póz
n. zm.) nakłada na Policję zadanie nadzoru m.in. nad
specjalistycznymi formacjami ochronnymi. Zadanie to jest bardzo istotne szczególnie w
kontekście problematyki, której poświęcony jest niniejszy materiał.
Ponadto zaznaczenia wymaga, iż obowiązek udzielania pomocy funkcjonariuszom
Policji jest nałożony na instytucje państwowe, organy administracji rządowej i samorządu
terytorialnego, jednostki gospodarcze i organizacje społeczne oraz osoby przez ż 2
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 1996 roku w sprawie szczegółowego trybu
korzystania przez policjantów z pomocy instytucji państwowych, organów administracji
rządowej i samorządu terytorialnego, jednostek gospodarczych i organizacji społecznych oraz
osób.
Wydane do ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 roku o ochronie osób i mienia (Dz.U. Nr
114 z 1997 r., poz. 740, z póz
n. zm.) rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie określenia szczegółowych zasad
współpracy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z Policją, jednostkami
ochrony przeciwpożarowej obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi) (Dz.U. Nr 161 z
1998 r., poz. 1108) wskazuje, na czym polega współpraca Policji z formacjami ochronnymi.
Zapisy przedmiotowego rozporządzenia wymagają jednak uszczegółowienia (zob. rozdz. 3),
podobnie jak rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14
paz
dziernika 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i wymagań, jakim powinna odpowiadać
ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i
inne jednostki organizacyjne (Dz.U. Nr 129 z 1998 r., poz. 858, z póz
n. zm.). Dlatego też w
2004 r. kontynuowane będą prace nad nowelizacją obydwu wymienionych rozporządzeń.
W art. 3 ww. ustawa wskazuje, że ochrona osób i mienia realizowana jest w
formie bezpośredniej ochrony fizycznej (stałej lub doraz
nej; polegającej na stałym dozorze
sygnałów przesyłanych, gromadzonych i przetwarzanych w elektronicznych urządzeniach i
systemach alarmowych; polegającej na konwojowaniu wartości pieniężnych oraz innych
przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych) oraz zabezpieczenia technicznego
(polegającego na: montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych,
sygnalizujących zagrożenie chronionych osób i mienia, oraz eksploatacji, konserwacji i
naprawach w miejscach ich zainstalowania; montażu urządzeń i środków mechanicznego
zabezpieczenia oraz ich eksploatacji, konserwacji, naprawach i awaryjnym otwieraniu w
miejscach zainstalowania).
Dodać należy, iż art. 37 ustawy o ochronie osób i mienia w następujący sposób
określa zakres praw pracowników ochrony do podejmowania działań poza granicami
chronionych obiektów i obszarów:
1) w pkt 1 (zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 3): pracownik ochrony jest uprawniony do ujęcia osób
stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
ludzkiego, a także dla chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania tych osób
Policji,
2) w pkt 2: pracownik ochrony ma prawo użycia podczas konwojowania wartości
pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych środków
przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 38 ust. 2 pkt 1-3 oraz 5 i 6 (tj. siły
fizycznej w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony;
kajdanek; pałek obronnych wielofunkcyjnych; paralizatorów elektrycznych; broni
gazowej i ręcznych miotaczy gazu) lub broni palnej, w przypadku gwałtownego,
bezprawnego zamachu na konwojowane wartości lub osoby je ochraniające.
Uprawnienia pracowników ochrony poza granicami chronionych obiektów i
obszarów wynikają jedynie z faktu wykonywania zadań ochrony osób i mienia.
Dodać należy, iż na podstawie art. 20 ustawy o Policji oraz art. 25 ustawy o
działalności ubezpieczeniowej, współpraca Policji z firmami ubezpieczeniowymi polega na
wzajemnej informacji, w szczególności, gdy jest to konieczne dla skutecznego zapobieżenia
określonym w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji przestępstwom lub dla ich wykrycia albo
ustalenia sprawców i uzyskania dowodów.
W odniesieniu do dóbr kultury na uwagę zasługują przepisy ustawy o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami, a w szczególności art. 4 pkt 2-4, art. 5 pkt 3, art. 18, art. 71
ust. 2 oraz art. 87 ustawy, wskazujące organy właściwe do sprawowania ochrony dóbr kultury
i określające obowiązki wojewodów i jednostek samorządu terytorialnego w omawianym
zakresie.
Wydane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w dniu 14 marca
2003r. (DP-II-37/03/PR) Zasady wyrażania zgody na korzystanie z nazwy Programu Poprawy
Bezpieczeństwa Obywateli BEZPIECZNA POLSKA w programach mających na celu poprawę
bezpieczeństwa obywateli określają warunki, na jakich instytucje publiczne, organizacje
pozarządowe oraz firmy ubezpieczeniowe i podmioty zajmujące się ochroną osób i mienia
mogą zamieszczać na swoich materiałach edukacyjno-profilaktycznych hasło  z serii
programu BEZPIECZNA POLSKA lub znak graficzny kojarzący się z programem
BEZPIECZNA POLSKA (zob. Załącznik nr 1).
Z kolei zapisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny (Dz.U. Nr 88 z
1997 r., poz. 553, z póz
n. zm.) mówiące o uprawnieniach i zobowiązaniach obywatelskich
odnoszą się również do pracowników ochrony  jednak nie jako do osób pracujących w
specyficznym zawodzie, ale jako do zwykłych obywateli, przedstawiają się następująco:
1) ż 1 art. 162 k.k. stanowi, iż kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu
grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego
uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia
siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego
uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Zaś ż 2
tego art. mówi, że nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której
jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których
jest możliwa niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego
powołanej;
2) art. 25 k.k.  szczególnie ż 1  wskazuje, iż nie popełnia przestępstwa, kto w
obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek
dobro chronione prawem;
3) zaś ż 1 art. 26 k.k. stanowi, że nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu
uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru
chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a
dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego, natomiast
ż2 art. 26 mówi, że nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro
chronione prawem w warunkach określonych w ż 1, poświęca dobro, które nie
przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego;
4) na mocy art. 243 k.p.k. każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku
przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa,
jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej
tożsamości. Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce Policji.
Podsumowując należy stwierdzić, że obowiązujące przepisy stwarzają prawne
możliwości do podejmowania działań na rzecz ochrony osób i mienia, przez uprawnione do
tego podmioty, jak również przez zwykłych obywateli, którzy mogą być świadkami lub
ofiarami popełnienia przestępstwa. Od ich woli współpracy zależy jednak skuteczność tych
działań i wypracowanie w praktyce mechanizmów i metod współdziałania w zakresie
poprawy stanu bezpieczeństwa osób i mienia.
Rozdział 2
Obszary współpracy Policji z jednostkami samorządu
terytorialnego, firmami ubezpieczeniowymi oraz podmiotami
zajmującymi się ochroną osób i mienia
Rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa Obywateli BEZPIECZNA POLSKA uznaje w
zakresie zapobiegania przestępczości bardzo ważną rolę zarówno jednostek samorządu
terytorialnego, jak również organizacji pozarządowych i innych instytucji społeczeństwa
obywatelskiego.
Propagowanie rozwiązań technicznych zapewniających ochronę osób i mienia, a
zatem zmniejszających ryzyko stania się ofiarą przestępstwa, może skutecznie przyczynić się
do poprawy stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego. Dlatego też jednostki samorządu
terytorialnego (szczególnie gminnego i powiatowego), realizujące zadania w tym zakresie i
odpowiedzialne za stan bezpieczeństwa na administrowanych przez nie obszarach, powinny
stać się ważnym partnerem w działaniach podejmowanych w toku realizacji zadania
 Wypracowanie mechanizmów współdziałania służb nadzorowanych przez Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z jednostkami samorządu terytorialnego, firmami
ubezpieczeniowymi oraz podmiotami zajmującymi się ochroną osób i mienia w organizacji
działań mających na celu propagowanie rozwiązań technicznych zmniejszających ryzyko
stania się ofiarą przestępstwa jako elementu Programu BEZPIECZNA POLSKA.
Przedmiotem działania w zakresie problematyki wyżej wymienionego zadania
powinno być przede wszystkim współdziałanie komend powiatowych/miejskich Policji z
jednostkami samorządu terytorialnego oraz podmiotami komercyjnymi świadczącymi usługi
w branży ochrony osób i mienia.
Dlatego też w kontekście współpracy Policji i samorządu terytorialnego należy
mówić o ścisłym określeniu wspólnych działań, jakie mogą podejmować te podmioty w
zakresie propagowania w społecznościach lokalnych technicznych środków zmniejszających
ryzyko stania się ofiarą przestępstwa. Wstępnie w zakresie realizacji omawianego zadania
można zarysować trzy płaszczyzny uczestnictwa jednostek samorządu terytorialnego: we
wzajemnych szkoleniach, w edukacji społeczeństwa oraz w działaniach na rzecz ochrony
zabytków.
Dobrą płaszczyzną współpracy zainteresowanych podmiotów na poziomie lokalnym
mogą się okazać powiatowe komisje bezpieczeństwa i porządku. Proponuje się, aby w
powiatowych programach zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i
bezpieczeństwa obywateli znalazły swoje miejsce zadania z zakresu propagowania rozwiązań
dotyczących ochrony osób i mienia. Do współdziałania w opracowaniu programów w tej
części warto zaprosić przedstawicieli firm ochrony osób i mienia oraz firm
ubezpieczeniowych. Znaczący głos w ramach opracowania programu winni mieć również
przedstawiciele samorządu gminnego, wchodzący w skład komisji.
2.1. Wzajemne szkolenia dla policjantów, ubezpieczycieli, pracowników firm
fizycznej i technicznej ochrony osób i mienia oraz przedstawicieli samorządu
powiatowego i strażników gminnych
Policja realizuje program szkoleń funkcjonariuszy w zakresie wyłudzeń odszkodowań
komunikacyjnych na kursie podstawowym w części profilowanej operacyjno
dochodzeniowej oraz ruchu drogowego, a także na kursach specjalistycznych. Kursy te są
prowadzone w blokach obejmujących takie zagadnienia, jak: taktyka prowadzenia czynności
wykrywczych oszustw, przestępstwa związane z działalnością ubezpieczeniową, przestępstwa
przeciwko obrotowi gospodarczemu i przestępstwa kryminalne.
Do szkoleń proponowanych w niniejszym dokumencie proponuje się włączenie
przedstawicieli samorządu powiatowego, strażników gminnych (miejskich), przedstawicieli
firm fizycznej i technicznej ochrony osób i mienia oraz ubezpieczeniowych i realizację
szkoleń z uwzględnieniem przedstawionych poniżej założeń. W znacznym stopniu
usprawniłoby to pracę Policji nie tylko na etapie wykrywczym, ale również w zakresie
szeroko pojętej prewencji. Pozwoliłoby to również na bieżącą wymianę informacji chociażby
na temat sposobu i okoliczności działania sprawców. Biorąc pod uwagę zadania określone dla
szkół policyjnych, realizacja przedmiotowych szkoleń dla innych podmiotów jest uzależniona
od liczby ewentualnych uczestników i odpowiedniego przygotowania kadry dydaktycznej.
Sposób przeprowadzenia szkolenia będzie ustalany w drodze porozumienia na
poziomie wojewódzkim. Proponuje się, aby inicjatywa należała do podmiotów
zainteresowanych szkoleniem w zakresie konkretnej problematyki.
2.1.1. Tematyka szkoleń
Tematyka szkoleń powinna obejmować:
1) dla pracowników firm ubezpieczeniowych:
zagadnienia prawne,
praktykę i doświadczenia, w tym model postępowania osób dokonujących
wyłudzeń w relacjach z Policją, ubezpieczycielem (fikcyjne kradzieże pojazdów i
fikcyjne wypadki), z naciskiem na ukazanie związków między zabezpieczeniami
technicznymi a wyłudzeniami odszkodowań,
aspekty psychologiczne, np. w jaki sposób rozpoznać oszusta (typowe modele
zachowań, reakcji), sposób podejścia do poszkodowanego (informowanie o
procedurze postępowania),
wyłudzenia odszkodowań w ubezpieczeniach majątkowych i osobowych,
znaczenie technicznej ochrony osób i mienia,
2) dla agencji ochrony osób i mienia:
zasady postępowania na miejscu zdarzenia,
zasady współpracy z Policją przy ochronie imprez masowych,
reakcja na zdarzenie pracowników ochrony poza obiektem chronionym,
ukazanie związków między zabezpieczeniami technicznymi a wyłudzeniami
odszkodowań,
3) dla przedstawicieli samorządu powiatowego i strażników gminnych (miejskich):
promowanie i wdrażanie rozwiązań urbanistycznych zapewniających
bezpieczeństwo osób i mienia,
wszystkie powyższe tematy w zależności od potrzeb i zainteresowania.
2.1.2. Model szkoleń
Proponuje się następującą strukturę szkoleń:
1) część teoretyczna: wykłady przedstawicieli wszystkich stron (Policji, firm
ubezpieczeniowych i podmiotów z branży ochrony osób i mienia, ew. specjalistów
zaproszonych z zewnątrz),
2) część praktyczna (dla kadry niższego szczebla) w grupach mieszanych, złożonych z
przedstawicieli wszystkich stron, w formie studium przypadku, symulacji z podziałem
na role, dyskusji, komentarzy, itp.
2.1.3. Podział szkoleń
Proponuje się następujący podział szkoleń:
1) szkolenia dla kadry wyższego szczebla (kadra policyjna od poziomu wojewódzkiego i
kadra zarządzająca podmiotów gospodarczych i samorządów ubezpieczycieli i firm
ochrony),
2) szkolenia dla kadry średniego i niższego szczebla (przedstawiciele samorządu
powiatowego, strażnicy gminni (miejscy), kadra policyjna do poziomu
wojewódzkiego i przedstawiciele firm ochrony osób i mienia oraz terenowych
oddziałów firm ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, ale także delegatów z central
zainteresowanych zakładów ubezpieczeń).
2.1.4. Finansowanie
Proponuje się, aby szkolenia w możliwie jak najmniejszym stopniu wiązały się z
koniecznością ponoszenia nakładów finansowych, tzn. aby prowadziły je osoby
reprezentujące zainteresowane strony w zakresie swoich obowiązków służbowych. Zaś
odbiorca szkolenia ponosić będzie jego koszty organizacyjne i zapewni zaplecze techniczne.
Należy jednak dopuścić możliwość angażowania dodatkowych nakładów np. na opłacenie
wykładowców z zewnątrz, pomoce naukowe, itp. głównie przez firmy ubezpieczeniowe i
podmioty komercyjne z branży ochrony osób i mienia. Jednak byłoby także pożądane, aby
gminy i powiaty uczestniczyły w finansowaniu organizacji tychże szkoleń oraz okazały
pomoc w pozyskaniu do ich realizacji ww. podmiotów gospodarczych.
2.2. Edukacja społeczeństwa i promowanie systemów zabezpieczeń
technicznych zmniejszających ryzyko stania się ofiarą przestępstwa
Problematyka ta obejmuje trzy grupy zagadnień. Są to:
1) edukacja społeczeństwa w zakresie troski o własne bezpieczeństwo,
2) edukacja pracowników instytucji ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych w zakresie
genezy i analizy przestępstw związanych z kradzieżą, włamaniem, zniszczeniem bądz

uszkodzeniem mienia (w aspekcie mienia ubezpieczonego), przestępstw przeciwko życiu i
zdrowiu, bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu (tzw. wyłudzeń lub prób wyłudzeń
odszkodowania, wypadków komunikacyjnych, kolizji drogowych i innych),
3) propagowanie systemu zabezpieczeń i rozwiązań technicznych zmniejszających ryzyko
stania się ofiarą przestępstwa.
2.2.1. Edukacja społeczeństwa
Podczas prowadzenia w społecznościach lokalnych działań edukacyjnych i informacyjnych w
omawianym zakresie, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na uwrażliwienie ludzi na
zachowania pozytywne i negatywne. Dużą rolę mogą tu odegrać jednostki samorządu
gminnego i powiatowego poprzez wykorzystanie w procesie edukacji społeczeństwa nabytej
w trakcie szkoleń wiedzy strażników gminnych (miejskich) i policjantów.
Przez zachowania pozytywne rozumie się właściwe zabezpieczanie mieszkań i
domów, montowanie i korzystanie z systemów alarmowych, zabezpieczanie samochodów
zarówno na parkingu jak i w czasie jazdy, tankowania, otwierania garażu itp. Należy też
wskazywać na potrzebę znajomości numerów telefonów alarmowych, właściwego
zabezpieczania portfeli, kart kredytowych itp.
Do zachowań negatywnych należą takie zachowania, które stwarzają możliwość
sprowokowania agresji czy napadu, jak niedokładne zamykanie domów i samochodów, brak
dbałości o podstawowe środki bezpieczeństwa, pozostawianie dzieci bez opieki itp.
Rozpowszechnianie wiedzy na temat tzw. bezpiecznego zachowania może mieć
miejsce na rozmaitych imprezach plenerowych organizowanych dla społeczności lokalnych z
udziałem przedstawicieli samorządu terytorialnego, Policji oraz podmiotów gospodarczych
świadczących usługi zarówno w zakresie ubezpieczeń, jak również ochrony osób i mienia. W
tym celu można wykorzystać takie formy, jak prezentacja skuteczności zabezpieczeń
technicznych, rozdawanie ulotek, stoiska informacyjne, przy których byłaby możliwość
spotkania ze specjalistami z danej dziedziny (z policjantem, pracownikiem firmy
ubezpieczeniowej oraz firmy ochrony), organizowanie konkursów wiedzy w omawianej
dziedzinie itp.
2.2.2. Edukacja pracowników instytucji ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych
Edukacja pracowników instytucji ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych w zakresie genezy i
analizy przestępstw związanych z kradzieżą, włamaniem, zniszczeniem bądz
uszkodzeniem
mienia, przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu,
związków między zabezpieczeniami technicznymi a wyłudzeniami odszkodowań oraz
wyłudzeń odszkodowań w ubezpieczeniach majątkowych i osobowych powinna skutkować
zarówno podniesieniem poziomu wiedzy i kompetencji pracowników instytucji
ubezpieczeniowych w wyżej wymienionym zakresie (co z kolei przyczyniłoby się do
efektywniejszego zapobiegania i wykrywania zdarzeń takich jak wyłudzenia odszkodowań),
jak i pozyskaniem firm ubezpieczeniowych do współpracy ze służbami porządku
publicznego w zakresie edukacji społeczeństwa w dziedzinie bezpieczeństwa osobistego i
zapobieganiu staniu się ofiarą przestępstwa, jak również z podmiotami świadczącymi
usługi w zakresie technicznego zabezpieczania mienia.
Elementem zachęcającym firmy ubezpieczeniowe do udziału w inicjatywach
związanych z realizacją Rządowego Programu Poprawy Bezpieczeństwa Obywateli
BEZPIECZNA POLSKA jest umożliwienie im korzystania z nazwy Programu w akcjach
informacyjnych i edukacyjnych realizowanych przez te podmioty.
Zgoda na korzystanie z nazwy Rządowego Programu Poprawy Bezpieczeństwa
Obywateli BEZPIECZNA POLSKA przez podmioty gospodarcze świadczące usługi w
zakresie branży ubezpieczeniowej oraz ochrony osób i mienia jest wydawana dla tychże
podmiotów zgodnie z ż 2 pkt 2, ż 3 i ż 4 Zasad wyrażania zgody na korzystanie z nazwy
Programu Poprawy Bezpieczeństwa Obywateli BEZPIECZNA POLSKA w programach
mających na celu poprawę bezpieczeństwa obywateli (zob. Załącznik 1). Ponadto zgodnie z
ż5 Zasad& Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji określa formę i sposób
wykorzystania nazwy Programu.
Współpraca Policji z organizacjami z branży ubezpieczeniowej oraz ochrony osób i
mienia, jak również z konkretnymi podmiotami gospodarczymi świadczącymi usługi w wyżej
wymienionym zakresie, może się odbywać zgodnie z niżej wymienionymi propozycjami:
1) organizacja wzajemnych szkoleń (patrz podrozdział 3.1.),
2) wspólne występowanie do społeczności lokalnych z rzetelnymi informacjami odnośnie do
skuteczności rozwiązań technicznych (alarmów, blokad itp.),
3) wypracowywanie wspólnej strategii w ramach województwa.
2.2.3. Propagowanie systemu zabezpieczeń i rozwiązań technicznych
zmniejszających ryzyko stania się ofiarą przestępstwa
Podobne działania jak w przypadku firm reasekuracyjnych i ubezpieczeniowych, powinny
zostać podjęte w przypadku firm zajmujących się ochroną osób i mienia. Uczestnictwo w
Rządowym Programie Poprawy Bezpieczeństwa Obywateli BEZPIECZNA POLSKA będzie
okazją do promowania aktywnych form ochrony indywidualnej, z naciskiem na
wykorzystywanie środków technicznych.
Zasady udzielenia zgody na korzystanie z nazwy Programu są takie same, jak w
przypadku firm ubezpieczeniowych (zob. podrozdział 3.2.2.).
Podobnie, jak w przypadku wspomnianych wcześniej podmiotów z branży
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, celowe wydaje się włączenie firm z branży ochrony osób
i mienia do przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i informacyjnym.
Do najważniejszych tematów poruszanych podczas takich akcji powinny należeć:
- zasady zabezpieczenia domów, mieszkań i samochodów przed kradzieżą,
włamaniem czy zniszczeniem mienia,
- propagowanie dobrowolnego montażu instalacji alarmowych,
- organizowanie pomocy sąsiedzkiej (polegającej głównie na obserwacji,
pozostawieniu numeru telefonu kontaktowego itp.), szczególnie w okresach
urlopowych,
- zasady bezpiecznego zachowania na imprezach masowych (stadiony, koncerty).
Wydaje się, iż najbardziej efektywne byłoby połączenie wysiłków i środków
wszystkich wymienionych podmiotów (Policji, firm ubezpieczeniowych oraz firm ochrony
osób i mienia). Tym bardziej, że informowanie społeczności lokalnych o tym, jak wygląda
cała sekwencja zdarzeń (od np. kradzieży samochodu przez postępowanie policyjne,
prokuratorskie i ubezpieczyciela po zakończenie postępowań w każdej dziedzinie i wypłatę
odszkodowania) pomoże w uświadomieniu nie tylko trudności, jakie sprawia samemu
poszkodowanemu stanie się ofiarą przestępstwa, ale również stopnia skomplikowania (a
co za tym idzie i czasu trwania) procedur i postępowań, które muszą być w takiej sytuacji
przeprowadzone.
2.3. Zasady i mechanizmy współdziałania służb porządku publicznego z
firmami świadczącymi usługi w zakresie ochrony osób i mienia
Zasady współpracy pomiędzy służbami porządku publicznego a podmiotami gospodarczymi
działającymi w branży ochrony osób i mienia są określone w rozporządzeniu Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie określenia
szczegółowych zasad współpracy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z
Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej obrony cywilnej i strażami gminnymi
(miejskimi). Jednakże zapisy przedmiotowego rozporządzenia należy uznać za zbyt
ogólnikowe i nie dostosowane do potrzeb. Ponadto rozporządzenie to zobowiązuje do
nawiązania współpracy nie przedsiębiorców świadczących usługi w zakresie ochrony
osób i mienia, ale kierowników jednostek chronionych przez specjalistyczne uzbrojone
formacje ochronne. Zatem zakres tej współpracy jest ograniczony jedynie do ochranianego
obiektu. Ograniczenia wskazane powyżej nie wynikają z delegacji ustawowej art. 47 ustawy o
ochronie osób i mienia, lecz z samego tekstu rozporządzenia.
W celu nowelizacji przedmiotowego rozporządzenia w roku 2004 zostaną podjęte
odpowiednie działania przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Komendanta
Głównego Policji przy współpracy z przedstawicielami branży ochrony osób i mienia.
W celu umożliwienia podjęcia sprawnej współpracy pomiędzy Policją a podmiotami
z branży ochrony osób i mienia na bazie obecnie obowiązujących uregulowań prawnych
określa się następujące mechanizmy i zasady utrzymywania kontaktów roboczych:
1) z powodu istniejącego realnego zagrożenia zatrudniania w firmach ochroniarskich osób
posługujących się fałszywymi licencjami lub bezprawnie legitymującymi się nieważnymi
licencjami (utraconymi w wyniku cofnięcia lub zawieszenia praw) na bazie istniejącego
programu  Licencja zostanie stworzona aplikacja, która pozwoli na zamieszczenie na
internetowych stronach Komendy Głównej Policji wykazu osób aktualnie posiadających
licencję. Korzystanie z bazy będzie wymagać zalogowania się zainteresowanego, co
umożliwi sprawdzenie, czy koncesjonowani przedsiębiorcy dokładają należytej
staranności przy doborze pracowników (w przypadku ujawnienia zatrudnienia pracownika
bez wymaganej licencji). Baza ta zostanie rozszerzona o wykaz podmiotów posiadających
koncesje na świadczenie usług w zakresie ochrony osób i mienia. Należy jednak
podkreślić, iż upublicznienie powyższych baz będzie mogło nastąpić po uchwaleniu
wprowadzonych do projektu ustawy o ochronie osób i mienia stosownych zapisów,
pozwalających na publikacje takich wykazów,
2) do czasu przyjęcia i realizacji rozwiązań systemowych w zakresie przyjmowania przez
Policję sygnałów z obiektów zabezpieczonych systemami alarmowymi, stworzenie
możliwości reakcji Policji na przekazany i zweryfikowany sygnał o zdarzeniu poprzez
utworzenie odrębnej linii telefonicznej (z możliwością identyfikacji numeru abonenta
dzwoniącego) dla banków i firm świadczących usługi w zakresie tzw. monitoringu
obiektów (dla konkretnych podmiotów)  pozwoli to na szybszą reakcję na zgłoszenie, jak
również bezpośrednie udzielanie Policji niezbędnych informacji,
3) na poziomie województwa na warunkach przyjętych przez wszystkich zainteresowanych
udostępnianie przez Policję zainteresowanym firmom ubezpieczeniowym i
reasekuracyjnym danych statystycznych dotyczących trzech wybranych kategorii
przestępstw przeciwko mieniu (np. włamań do mieszkań, kradzieży pojazdów  do
uzgodnienia na poziomie województwa), w celu umożliwienia poprawy oceny stopnia
zagrożenia ubezpieczanego mienia.
Obecnie istnieją trzy możliwe sfery współpracy firm ochrony osób i mienia z Policją,
w których niejednokrotnie na poziomie lokalnym, np. powiatowym, rozwijają się efektywne
kontakty zainteresowanych podmiotów. Są to:
1) wymiana informacji o zdarzeniach,
2) współdziałanie w zabezpieczaniu imprez,
3) współpraca przy zabezpieczeniu miejsc popełnienia przestępstwa.
Jednak podjęcie bardziej konkretnego współdziałania jest utrudnione przez brak
zapisów w obowiązującym ustawodawstwie, które określałyby ramy wspólnych
przedsięwzięć. Prace nad projektem nowelizacji zostaną podjęte przez Ministerstwo Spraw
Wewnętrznych i Administracji w roku 2004. W Rozdziale 2 przedstawiono obowiązujące
przepisy prawne.
2.3.1. Ochrona zabytków
Przestępstwa przeciwko zabytkom często niosą skutek w postaci nieodwracalnych strat w
dziedzictwie narodowym. Skuteczna walka z tego typu zjawiskami wymaga zaangażowania
nie tylko służb porządku publicznego, ale i innych podmiotów, m.in. organów
samorządowych i firm ubezpieczeniowych.
W czerwcu 1999 roku na spotkaniu w Muzeum Narodowym przyjęto wytyczne,
które miały doprowadzić do poprawy stanu ochrony zabytków. Głównym problemem była
kwestia zbliżenia stanowisk zainteresowanych podmiotów i wypracowania form oraz zasad
usprawniania ochrony zabytków przez właściwe instytucje na szczeblu centralnym,
wojewódzkim i powiatowym.
Zaproponowane wówczas rozwiązania należy uznać za optymalne. Dodatkowym
atutem jest fakt, że przez minione cztery lata (tj. od momentu sformułowania  Założeń
dotyczących poprawy ochrony obiektów muzealnych sakralnych oraz innych obiektów, w
których są zgromadzone dobra kultury narodowej na szczeblu centralnym, wojewódzkim i
powiatowym w roku 1999) były podejmowane inicjatywy w ramach omawianego programu.
Wydaje się zatem, że celową będzie kontynuacja pracy w oparciu o założenia przyjęte w roku
1999 z rozszerzeniem o podmioty, które wezmą udział w realizacji założeń niniejszego
dokumentu (zob. Załącznik nr 2).
Ponadto proponuje się włączenie wszystkich jednostek samorządu terytorialnego
będących organizatorami instytucji kultury w przygotowywanie szkoleń dla osób biorących
udział w  Programie poprawy ochrony obiektów muzealnych i sakralnych oraz innych
obiektów, w których są gromadzone dobra kultury narodowej oraz szkoleń dla osób i
instytucji będących grupami ryzyka w związku z zagrożeniem przestępczością przeciwko
zabytkom.
Obowiązkiem organów samorządu terytorialnego jest  zgodnie z art. 87 ustawy o
ochronie zabytków i opiece nad zabytkami  tworzenie na okres czterech lat wojewódzkich,
powiatowych lub gminnych programów opieki nad zabytkami. Mogą one zatem w toku
realizacji tego zadania występować do właścicieli zabytków lub osób nimi zarządzających z
propozycjami przeszkolenia osób odpowiedzialnych bezpośrednio za zabezpieczenie
zabytków oraz stosowania nowoczesnych systemów zabezpieczeń.
Rozdział 3
Sposób realizacji zadania
Współdziałanie nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji służb
porządku publicznego z jednostkami samorządu terytorialnego, firmami ubezpieczeniowymi
oraz podmiotami zajmującymi się ochroną osób i mienia w organizacji działań mających na
celu propagowanie rozwiązań technicznych zmniejszających ryzyko stania się ofiarą
przestępstwa jest pomyślane jako zadanie permanentne, realizowane przez
międzyinstytucjonalne zespoły wojewódzkie, usytuowane przy komendach wojewódzkich
Policji. Poniżej prezentujemy model pracy wyżej wymienionych zespołów oraz metodę
monitorowania ich pracy.
3.1. Zespoły monitorujące wykonanie zadania
Wojewódzkie zespoły wypracowujące metody i założenia w zakresie przedmiotowego
zadania winny spotykać się cyklicznie. Wydaje się, że istotny wkład w prace tych gremiów
mogłyby wnieść funkcjonujące na terenie danego województwa powiatowe komisje
bezpieczeństwa i porządku.
Do zadań zespołów należałoby:
- aktywizacja tych wszystkich podmiotów z terenu województwa, które podejmują
działalność w zakresie porządku publicznego (tj. jednostek samorządu
terytorialnego wraz ze strażami gminnymi/miejskimi, firm ubezpieczeniowych,
podmiotów gospodarczych świadczących usługi w zakresie fizycznej i
technicznej ochrony osób i mienia, Policji, organizacji pozarządowych),
- realizacja zapisów odnośnie szkoleń dla zainteresowanych podmiotów, tj.
strażników gminnych (miejskich), pracowników firm ochrony osób i mienia, firm
ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych oraz funkcjonariuszy Policji,
- wypracowanie form współpracy w zakresie edukacji społeczeństwa,
- przyjęcie wytycznych, na bazie których będą mogły póz
niej pracować robocze
grupy powiatowe i gminne (których członkami mogą być m.in. przedstawiciele
powiatowych komisji bezpieczeństwa i porządku), przygotowujące lokalne
strategie będące odpowiedzią na problemy w zakresie porządku publicznego
danego powiatu czy gminy,
- coroczne składanie Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji sprawozdań
z pracy zespołów i realizacji założeń przedmiotowego zadania. W oparciu o te
informacje w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji będą
opracowywane raporty na temat sytuacji w całym kraju.
Praca zespołów mogłaby się odbywać metodą cyklicznych konferencji
wojewódzkich. Rolę koordynującą pełnić winien właściwy wojewoda.
3.2. Konferencje wojewódzkie
Na poziomie wojewódzkim proponuje się stworzenie platformy dla wszystkich instytucji i
podmiotów działających w sferze szeroko rozumianego bezpieczeństwa w celu umożliwienia
wymiany doświadczeń oraz wypracowania skuteczniejszych metod w zakresie ochrony
porządku publicznego.
Jedną z form wypracowania założeń i metod współpracy może być konferencja
poświęcona współdziałaniu Policji i innych instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo
publiczne z podmiotami świadczącymi usługi w zakresie ochrony osób i mienia i zaproszenie
do udziału w niej:
przedstawicieli samorządu powiatowego i straży gminnych (miejskich),
reprezentantów izb i stowarzyszeń zrzeszających podmioty świadczących usługi w
zakresie ochrony osób i mienia, działających na terenie województwa;
przedstawicieli innych podmiotów działających w sferze porządku publicznego (np.
fundacji i stowarzyszeń),
przedstawicieli nie zrzeszonych podmiotów wykonujących usługi w zakresie ochrony
osób i mienia na terenie danego województwa.
Celem konferencji powinno być:
wypracowanie spójnej koncepcji współdziałania Policji z podmiotami pozapolicyjnymi
działającymi w sferze bezpieczeństwa i porządku publicznego, zmierzającej do
zapewnienia pożądanego stanu na poziomie lokalnym, odpowiadającej problemom
danego regionu,
aktywizacja podmiotów pozapolicyjnych działających w sferze usług bezpieczeństwa pod
kątem realizacji dodatkowych zadań z zakresu zapobiegania przestępczości, w tym na
rzecz społeczności lokalnej,
zintegrowanie maksymalnej ilości podmiotów realizujących ustawowe zadania w sferze
bezpieczeństwa i porządku publicznego do systemu bezpieczeństwa na terenie
województwa.
Na poziomie wojewódzkim proponuje się ponadto organizowanie cyklicznych
spotkań z udziałem przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, komendantów
powiatowych Policji oraz przedstawicieli instytucji i podmiotów akceptujących wytyczne
przyjęte w trakcie konferencji i oceniających realizację jej celów.
Organem inicjującym i koordynującym na poziomie województwa będzie  zgodnie
ze swoimi kompetencjami i właściwością  wojewoda, przy pomocy komendanta
wojewódzkiego Policji. Komendant wojewódzki Policji powinien bowiem  z racji
realizowanych zadań i kompetencji  zapewniać wojewodzie obsługę w realizacji
przedmiotowych zadań.
3.3. Poziom centralny
Monitorowanie pracy konferencji wojewódzkich będzie spoczywać na Ministrze Spraw
Wewnętrznych i Administracji.
W celu realizacji niniejszych wytycznych oraz rozwiązywania problemów wynikłych
w toku prac, na terenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji organizowane
będą spotkania robocze przedstawicieli zainteresowanych stron.
Załącznik Nr 1:
Zasady wyrażania zgody na korzystanie z nazwy Programu
Poprawy Bezpieczeństwa Obywateli  Bezpieczna Polska w
programach mających na celu poprawę bezpieczeństwa
obywateli
Warszawa, dnia 14 marca 2003 r.
ż 1.
1. Za zgodą Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, zwanego dalej  Ministrem ,
instytucje publiczne i organizacje pozarządowe mogą korzystać z nazwy Programu
Poprawy Bezpieczeństwa Obywateli  Bezpieczna Polska w programach mających na
celu poprawę bezpieczeństwa obywateli oraz mieszczących się w zakresie zadań
realizowanych przez Ministra w ramach programu  Bezpieczna Polska .
ż 2.
1. Prawa do korzystania z nazwy Programu Poprawy Bezpieczeństwa Obywateli
 Bezpieczna Polska nie posiadają przedsiębiorcy, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Opracowane przez Ministra w celu propagowania rozwiązań technicznych
zmniejszających ryzyko stania się ofiarą przestępstwa  mechanizmy współdziałania
nadzorowanych służb z jednostkami samorządu terytorialnego, firmami
ubezpieczeniowymi oraz podmiotami zajmującymi się ochroną osób i mienia 
wynikające z programu  Bezpieczna Polska  mogą określić odrębne zasady korzystania
z nazwy programu  Bezpieczna Polska przez firmy ubezpieczeniowe oraz podmioty
zajmujące się ochroną osób i mienia.
ż 3.
Wniosek o wyrażenie zgody na korzystanie z nazwy programu  Bezpieczna Polska
instytucja publiczna lub organizacja pozarządowa składa w formie pisemnej. Wniosek
powinien zawierać w szczególności:
1) projekt (opis) programu,
2) informacje dotyczące statusu prawnego podmiotu, zakresu prowadzonej działalności i
dotychczas podejmowanych inicjatyw na rzecz bezpieczeństwa obywateli,
3) sposób i formę wykorzystania nazwy programu  Bezpieczna Polska .
ż 4.
Minister wyraża zgodę, o której mowa w ż 1, jeżeli:
1) pozytywnie oceni przedstawiony program,
2) przedstawiony program jest zgodny z ogólnymi założeniami programu  Bezpieczna
Polska ,
3) przedstawiony program mieści się w zakresie zadań realizowanych przez Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji,
4) instytucja publiczna lub organizacja pozarządowa realizująca program daje gwarancję
rzetelności.
ż 5.
Minister wyrażając zgodę na korzystanie z nazwy Programu Poprawy Bezpieczeństwa
Obywateli  Bezpieczna Polska określa również formę i sposób jej wykorzystania
(np. poprzez umieszczenie na pierwszej stronie publikacji o charakterze edukacyjno-
profilaktycznym hasła  z serii programu Bezpieczna Polska , czy znaku graficznego
kojarzącego się z programem  Bezpieczna Polska ).
Załącznik Nr 2:
Założenia dotyczące poprawy ochrony obiektów muzealnych ,
sakralnych oraz innych obiektów, w których zgromadzone są
dobra kultury narodowej na szczeblu centralnym, wojewódzkim
i powiatowym
I. CEL
Powyższe założenia są kontynuacją przyjętego programu prowadzącego do poprawy stanu
ochrony dóbr kultury narodowej oraz ustaleń dokonanych na spotkaniu dnia 29 czerwca
1999r. w Muzeum Narodowym. Zasadniczy cel stanowi natomiast potrzeba zbliżenia
stanowisk i wypracowania form i zasad usprawnienia ochrony dóbr kultury przez
zainteresowanie instytucje na szczeblu centralnym, wojewódzkim i powiatowym.
II. UCZESTNICY
Uczestnikami powinny być wytypowane osoby poszczególnych instytucji merytorycznie
odpowiedzialne za powyższą tematykę.
1. Na szczeblu centralnym przedstawiciele:
Komendy Głównej Policji,
Ministerstwa Kultury i Sztuki,
Episkopatu Polski,
Ośrodka Ochrony Zbiorów Publicznych,
Głównego Urzędu Ceł,
Inspekcji Celnej
Państwowej Straży Pożarnej,
Straży Granicznej,
Polskiej Izby Ubezpieczeń.
2. Na szczeblu województwa głównie przedstawiciele:
komendy wojewódzkiej Policji,
kurii biskupiej,
wojewódzki konserwator zabytków,
komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej.
3. Na szczeblu powiatu głównie przedstawiciele:
komendy powiatowej Policji,
kościołów parafialnych,
dyrektorzy, kustosze muzeów, galerii, bibliotek,
 komendy powiatowej Państwowej Straży Pożarnej.
Ponadto w organizowane grupy robocze na szczeblu wojewódzkim i powiatowym powinni
wchodzić przedstawiciele w zależności od rejonu kraju: inspekcji celnej, straży granicznej,
firm ubezpieczeniowych.
III. SPOSÓB REALIZACJI
Przedsięwzięcie to powinno być realizowane na czterech równorzędnych płaszczyznach:
1. Zorganizowanie na terenie województwa i powiatu grup roboczych, w skład których
wejdą odpowiedzialni za tematykę ochrony dóbr kultury przedstawiciele powyższych
instytucji.
Zadaniem grup roboczych będzie ustalenie sposobu zorganizowania grupy, terminów spotkań
i zasad współpracy.
2. Określenie na podległym terenie stanu zagrożenia przestępczością związaną z dobrami
kultur:
ustalenie na terenie działania wszystkich obiektów, w których znajdują się dobra
kultury,
ocena ilości i wartości dzieł sztuki znajdujących się w obiektach,
wytypowanie obiektów najbardziej zagrożonych,
dokonanie analizy zdarzeń przestępczych związanych z dobrami kultury i opracowanie
procedur zapobiegania takim zdarzeniom,
otoczenie szczególną opieką i nadzorowanie dóbr kultury o największej wartości
historycznej i kulturowej w czasie pokoju oraz miejsca ukrycia dóbr kultury na
wypadek wojny.
3. Określenie stanu zabezpieczenia wytypowanych obiektów o szczególnym zagrożeniu:
wytypowanie obiektów podlegających obowiązkowej ochronie i obiektów szczególnie
zagrożonych z uwzględnieniem możliwości ich ochrony przez samych
zainteresowanych,
zorientowanie się w stanie aktualnego zabezpieczenia wytypowanych obiektów oraz
możliwości finansowych dokonania ich zabezpieczenia,
nadzorowanie procesu stałej aktualizacji planów ochrony dóbr kultury.
4. Faktyczna realizacja przyjętych i wprowadzonych założeń:
a) na szczeblu powiatowym:
opracowanie harmonogramu działań na szczeblu powiatowym w zakresie przyjętych
założeń na szczeblu wojewódzkim,
bezpośrednia realizacja przyjętych założeń na terenie powiatu poprzez wzajemną
współpracę zainteresowanych instytucji,
zgłaszanie szczeblowi wojewódzkiemu uwag co do problemów z realizacją przyjętych
kierunków działań,
b) na szczeblu wojewódzkim:
opracowanie harmonogramu działań na szczeblu wojewódzkim w zakresie przyjętych
założeń,
wdrożenie form i metod ochrony dóbr kultury w realizację założeń,
opracowanie szczegółowego harmonogramu ochrony zagrożonych obiektów,
zgłaszanie grupie roboczej działającej na szczeblu centralnym postulatów mogących
usprawnić zasady ochrony poprzez zwracanie uwagi na obszary stwarzające trudności
w realizacji,
c) na szczeblu centralnym:
w oparciu o uzyskane informacje ze szczebla wojewódzkiego ocena zastosowania
przyjętych kierunków działań w skali kraju,
wymiana informacji pomiędzy instytucjami działającymi na szczeblu centralnym w
zakresie spójności działań podejmowanych na szczeblach wojewódzkim i
powiatowym,
na podstawie posiadanych informacji ze szczebla powiatowego i wojewódzkiego
dokonywanie wnikliwej analizy przyjętych strategii działania oraz podejmowanie
kroków mających na celu dotarcie do wszystkich stwarzających trudności obszarów
realizacji założeń.
Przedstawione założenia pozostaną pod stałym nadzorem grupy działającej na szczeblu
centralnym.
SPIS TREŚCI
Wstęp ...................................................................................................................................................................... 3
Rozdział 1. Podstawy prawne współpracy służb porządku publicznego (Policji) z jednostkami samorządu
terytorialnego, firmami ubezpieczeniowymi oraz podmiotami świadczącymi usługi w zakresie ochrony osób i
mienia...................................................................................................................................................................... 5
Rozdział 2. Obszary współpracy Policji z jednostkami samorządu terytorialnego, firmami ubezpieczeniowymi
oraz podmiotami zajmującymi się ochroną osób i mienia .....................................................................................10
2.1. Wzajemne szkolenia dla policjantów, ubezpieczycieli, pracowników firm fizycznej i technicznej
ochrony osób i mienia oraz przedstawicieli samorządu powiatowego i strażników gminnych ............11
2.1.1. Tematyka szkoleń...........................................................................................................................11
2.1.2. Model szkoleń ................................................................................................................................12
2.1.3. Podział szkoleń...............................................................................................................................12
2.1.4. Finansowanie..................................................................................................................................13
2.2. Edukacja społeczeństwa i promowanie systemów zabezpieczeń technicznych zmniejszających
ryzyko stania się ofiarą przestępstwa...........................................................................................................13
2.2.1. Edukacja społeczeństwa.......................................................................................................................13
2.2.2. Edukacja pracowników instytucji ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych .........................................14
2.2.3. Propagowanie systemu zabezpieczeń i rozwiązań technicznych zmniejszających ryzyko stania się
ofiarą przestępstwa.........................................................................................................................................15
2.3. Zasady i mechanizmy współdziałania służb porządku publicznego z firmami świadczącymi
usługi w zakresie ochrony osób i mienia......................................................................................................16
2.3.1. Ochrona zabytków ...............................................................................................................................18
Rozdział 3. Sposób realizacji zadania ....................................................................................................................19
3.1. Zespoły monitorujące wykonanie zadania .......................................................................................19
3.2. Konferencje wojewódzkie...................................................................................................................20
3.3. Poziom centralny .................................................................................................................................21
Załącznik Nr 1:.......................................................................................................................................................22
Zasady wyrażania zgody na korzystanie z nazwy Programu Poprawy Bezpieczeństwa Obywateli  Bezpieczna
Polska w programach mających na celu poprawę bezpieczeństwa obywateli......................................................22
Załącznik Nr 2:.......................................................................................................................................................24
Założenia dotyczące poprawy ochrony obiektów muzealnych , sakralnych oraz innych obiektów, w których
zgromadzone są dobra kultury narodowej na szczeblu centralnym, wojewódzkim i powiatowym .......................24