j a k t o d z i a ł a
ryczny. Sygnał z paralizatora nakłada się na sygnały
Wypadek w Londynie, w którym policjanci
sterujące ciałem. Zasilane jedną do trzech baterii 9 V.
Paralizator indukcyjny, generujący napięcie 200 000 V
zastrzelili podejrzanie wyglądającego prze-
działa jak model z ładunkiem statycznym o napięciu
chodnia, zwrócił powszechną uwagę na urzą-
300 000 V. Jednak istnieje niewielki procent ludzi,
o wysokiej odpornoS
ci na stymulację elektryczną, któ-
dzenia umożliwiające zatrzymanie podejrzane-
rzy mogą się oprzeć działaniu systemów niskiej mocy.
go bez zabójczego efektu. Urządzeniem umoż-
W paralizatorach z technologią EMD (Electro-
Muscular Disruption  Zaburzania ElektromięS
niowego)
liwiającym takie działanie jest paralizator, wys-
stosuje się moce w zakresie od 18 do 26 W, aby całko-
trzeliwujący elektrody, czasowo porażające
wicie zagłuszyć sygnały sterujące ciałem i przejąć bez-
poS
rednią kontrolę nad mięS
niami szkieletowymi. Zas-
trafioną osobę prądem o wysokim napięciu.
tosowanie technologii EMD powoduje niekontrolowany
skurcz włókien mięS
niowych, co zapewnia obezwład-
nienie fizyczne celu, niezależnie od poziomu osobniczej
odpornoS
ci na ból i nastawienia psychicznego. Urzą-
Ma r e k Ut k i n
dzeniami tego rodzaju są paralizatory Advanced Taser
BROC

serii M, opracowane specjalnie w celu powstrzymywa-
nia najbardziej agresywnych i zdeterminowanych prze-
ciwników. Zamiast w prosty sposób zakłócać sygnały
mięS
niowe, broń tego rodzaju narzuca mięS
niom spo-
sób działania: utrzymanie się w stanie skurczu do mo-
ENERGETYCZNA
mentu, aż cel przyjmie pozycję płodową na ziemi.
W broni EMD stosuje się proste, wysokoenergetyczne
PARALI ZATORY ELEKTRYCZNE wyładowanie, aby przebić się przez barierę skóry i ub-
rania, które chronią ciało. Jednak 90% tej energii jest
Można je podzielić na trzy kategorie: paralizato- tracona w procesie przebijania bariery.
ry zwykłe, broń EMD i broń wykorzystująca technologię Opatentowana technologia Shaped Pulse, stoso-
Shaped Pulse (kształtowanego wyładowania). wana w zdalnym paralizatorze Taser X26, wykorzystuje
Do uzyskania wysokiego napięcia stosowane są wyładowanie, które koncentruje niewielką porcję ener-
dosyć proste obwody  oscylatory, obwody rezonanso- gii w celu przebicia bariery ochronnej, a następnie po-
we i transformatory kaskadowe lub też diodowo-kon- została, większa częS
ć energii trzymana w rezerwie,
densatorowe powielacze napięcia. Napięcia wyjS
ciowe przepływa swobodnie przez barierę.
paralizatorów (bez obciążenia zewnętrznego) wynoszą
od 50 do 900 kV, przy czym większoS
ć mieS
ci się w zak- Kształtowane wyładowanie składa się z dwóch faz:
resie 200 300 kV. Według producentów, porażenie W fazie pierwszej, zwanej  fazą łuku , genero-
trwające 0,5 s jest w stanie zniechęcić przeciwnika, wane jest bardzo wysokie napięcie, aby przebić ubra-
choć praktyka mówi raczej o 5 sekundach. nie, skórę lub inne bariery. Faza łuku trwa bardzo krót-
Paralizatory zwykłe dzielą się na modele gene- ko, lecz wytworzony łuk elektryczny przebija się przez
rujące ładunki statyczne i o działaniu indukcyjnym. przeszkodę do 5 7 cm
Mają moc ok. 7 15 W przy napięciu 80 000 do 625 000 V gruboS
ci. Gdy tylko łuk
Taser może razić
(ok. 3 mA). Zakłócają sygnały w systemie nerwowym zostaje wytworzony, po-
w zasięgu:
celu. Oddziałują przede wszystkim na system senso- wietrze w nim ulega jo-
a) 3 m
b) 5 m
c) 10 cm
46
4
6
MA
ODY TECHNIK
11/2005
MINI QUIZ MT
CZYTAM, WI
C WIEM
Nawet humani t arny pi st ol et  paral i zat or
zabi j a raz na 10 000 st rzał ów.
nizacji i jego opornoS
ć gwałtownie spada, co z kolei nowsze modele tej broni mają być zaopatrzone w minia-
otwiera drogę dla wyładowania drugiej fazy. turowe kamery, monitorujące okolicznoS
ci jej użycia.
Faza druga jest okreS
lana jako  faza stymulacji .
Wyładowanie w tej fazie nie musi przebijać się przez
barierę izolatora, gdyż uczynił to łuk w fazie pierwszej. MODELE PROTOTYPOWE
Prąd w fazie stymulującej ma jedynie przepłynąć przez
dobrze przewodzące kanały ze zjonizowanego powiet- W związku ze zwiększonym zainteresowaniem
rza, powstałe w fazie łuku. Dzięki temu fazę stymulacji  mniej zabójczymi broniami, głównie ze strony amery-
można było zoptymalizować tak, aby umożliwiała jak kańskich kręgów wojskowych, opracowywane są kolej-
najskuteczniejsze obezwładnienie człowieka. ne modele paralizatorów o działaniu zdalnym.
Fazy następują po sobie tak szybko, że przez Klejący porażacz ( Sticky Shocker )  to pocisk
wszystkich obserwatorów, i większoS
ć przyrządów wystrzeliwany ze strzelby na pociski gumowe, który ma
elektronicznych były postrzegane jako jedno wyłado- się przyklejać do celu i generować impuls elektryczny.
wanie. Elektryczna armatka wodna  broń przekazują-
ca impuls elektryczny przez strumień płynu. W proto-
P A R A L I Z A T O R - P I S T O L E T typie zastąpiono przewody elektryczne strumieniem
płynu przewodzącego (na bazie słonej wody). Zape-
Najpopularniejszym modelem tego rodzaju jest wnia zasięg równy lub większy od tasera, lecz umożli-
Taser (skrót od  Thomas A. Swift s Electric Rifle , opra- wia strzelanie seryjne i przenoszenie  ognia na kolej-
cowany w 1969 r.). Pistolet ten wystrzeliwuje dwie nie- ne osoby.
wielkie elektrody o kształcie harpunów, z podłączonymi Broń przenosząca impulsy przez zjonizowany
do nich przewodami. Przewody łączą się z pistoletem, gaz  ma wejS
ć do użytku dla US Marine Corps pod ko-
zaopatrzonym w generator wysokiego napięcia (50 kV). niec 2005 r. Wystrzeliwuje strumień zjonizowanego ga-
Elektrody są wystrzeliwane przy użyciu sprężonego po- zu (na ok. 3 m) i umożliwia przenoszenie wyładowań
wietrza. Zasięg elektrod wynosi ok. 5 m, a czas emisji i seryjne obezwładnianie licznych celów. Zakłóca rów-
wyładowania  ok. 5 8 s. nież działanie systemów zapłonowych w samocho-
Przewody są nawinięte na dwie małe szpulki. dach.
Wraz z elektrodami i zbiorniczkiem sprężonego powiet- Amerykańska agencja DARPA pracuje nad urzą-
rza mieszczą się w plastikowym zasobniku. Po każdym dzeniem, w którym zamiast gazu będzie zastosowany
strzale opróżniony zasobnik należy wyjąć i wcisnąć no- promień lasera. Laser UV jonizuje powietrze (na dys-
wy od przodu broni. tansie znacznie większym, bo ok. 100 m), tworząc ka-
Aby uniknąć nadużywania taserów, wraz ze nał przewodzący. Laser generuje impuls o energii
sprężonym powietrzem z zasobnika na elektrody wy- 5 dżuli, trwający przez 5 pikosekund  równoważnik
dobywa się chmura konfetti z numerem seryjnym bro- chwilowej mocy ponad 1 mln MW. Ta broń pozwala na
ni. Najnowsze modele taserów wyposażone są rów- powalenie ludzi na obszarze wielkoS
ci stadionu i zat-
nież w system zapisu danych. Zapisywane są czas rzymanie silników w zasięgu jej działania.
i data strzału, temperatura otoczenia w czasie użycia Niemiecka firma Rheinmetall poczyna sobie
broni. Dane można następnie wprowadzić do każdego znacznie skromniej  jej broń (ręczna) tworzy kanał
komputera PC przez port USB. Pozwala to na wyjaS
- przewodzący dzięki wystrzeliwaniu strumienia mikro-
nienie ewentualnych wątpliwoS
ci co do zasadnoS
ci skopijnych włókien przewodzących.
użycia tasera. Jak widać, w dzisiejszych czasach nie trzeba
Ponieważ w USA na ok. 300 000 strzałów z tasera, wspinać się na góry w czasie burzy, żeby zostać pora-
oddanych przez funkcjonariuszy policji, zmarło 40 osób, żonym prądem o napięciu kilkudziesięciu tysięcy wol-
zagadnieniami nadużycia zainteresowały się organizacje tów  wystarczy znalex
ć się w pobliżu jakiejS
manifes-
ochrony praw człowieka. W wyniku tych interwencji naj- tacji lub przemarszu kibiców&
47
4
7
MA
ODY TECHNIK
11/2005