1

Egzamin – KONSERWACJA i MODERNIZACJA ARCHITEKTURY

sem. VI; r.a. 2012/2013 – ZAGADNIENIA DO PRZESTUDIOWANIA

1. Znaczenie wiedzy dotyczącej konserwacji i modernizacji architektury w pracy architekta.

2. Zabudowa zastana – podział i zróżnicowanie zasobów; wydarzenia i uwarunkowania, które

zdecydowały o dzisiejszym jej stanie i strukturze.

3. Dobro kultury, narodowe dziedzictwo kultury, spuścizna obca - znaczenie pojęć - przykłady.

4. Zabytek – definicja, kryteria pozwalające uznać budowlę za zabytek, przykłady.

5. Zabytek a współczesne dobro kultury.

6. Dziedzictwo niematerialne – definicje, przykłady, podstawy prawne ochrony.

7. Wartości zabytków - rodzaje, przykłady wartości na wybranych obiektach zabytkowych.

8. Ochrona dziedzictwa w starożytności, średniowieczu i czasach nowożytnych.

9. Idee ochrony zabytków w drugiej połowie XIX w. i w początkach XX w; reprezentanci,

przykłady realizacji konserwatorskich.

10. Prace w La Cite

Carcassonne – jako przykład określonej idei konserwatorskiej.

11. Rieglowska idea wartości starożytniczej.

12. Znaczenie teorii konserwatorskiej. Teoria a praktyka konserwatorska w XX wieku - główne

sprzeczności teorii z praktyką.

13. Autentyzm materii, formy czy idei? – kryteria oceny wartości zabytku w różnych regionach

świata i ich źródła.

14. Uniwersalna, pluralistyczna koncepcja konserwatorska.

15. Historyzm w praktyce konserwatorskiej XX i XXI wieku a teoria konserwatorska.

16. Karta Wenecka – dokumenty, cele, główne ustalenia.

17. Opisz unikatowe wartości układu urbanistycznego historycznego centrum Krakowa wpisane-

go na Listę UNESCO.

18. Znaczenie konwencji O ochronie dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

19. Uzasadnij wpis Warszawy na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

20. Wartość historycznej struktury miasta w świetle Karty Miast Toledo- Waszyngton.

21. Rewitalizacja – podaj definicję oraz beneficjentów procesu.

22. Karta Ateńska Zabytków Sztuki i Historii oraz Karta Wenecka i ich uniwersalne przesłanie.

Zapisy Karty Weneckiej wobec problemu rekonstrukcji i uzupełnień.

23. Rewaloryzacja – podaj definicję i zasady postępowania w odniesieniu do miast.

24. Niematerialne wartości przestrzenne zdegradowanych struktur miast i ich znaczenie w proce-

sie rewitalizacji.

25. Wymień polskie obiekty z Listy Dziedzictwa Światowego UNESCO oraz kryteria wpisu.

26. Podaj zasady odbudowy Starego Miasta w Warszawie.

27. Podstawowe kategorie zabiegów konserwatorskich; zakres działań, warunki stosowania, sto-

sunek tych zabiegów do wartości autentyzmu, przykłady na wybranych obiektach.

28. Rewaloryzacja, rewitalizacja, renowacja – różnice w znaczeniu pojęć.

29. Anastyloza, rekonstrukcja, rewaloryzacja, renowacja, odbudowa, adaptacja, rewitalizacja, re-

stytucja - podaj definicje zabiegów, które są akceptowane w postępowaniu konserwatorskim.

30. Renowacja czy restauracja? Odbudowa czy rekonstrukcja? Różnice pojęciowe - uzasadnienie

odpowiedzi, przykłady realizacji.

2

31. Adaptacja, modernizacja. Znaczenie pojęć; uwarunkowania związane z ochroną wartości za-

bytkowych. Przykłady pozytywne i negatywne.

32. Program ochrony i zagospodarowania zabytkowego obiektu (zespołu) - kolejne etapy pro-

gramu i ich zakres.

33. Rodzaje badań zabytkowego obiektu – inwazyjność wobec zabytkowej tkanki. Przykłady.

34. Wpływ zieleni inwazyjnej na zabytkową budowlę; program postępowania z zielenią inwa-

zyjną na przykładzie Twierdzy Boyen.

35. Rodzaje architektonicznych uzupełnień w strukturach zabytkowych; cechy, formy, przykłady.

36. Działania i zabiegi, które można stosować w celu reintegracji funkcjonalno-przestrzennej za-

bytkowego obiektu (zespołu); rodzaje, zasady i przykłady.

37. Działania przedprojektowe i przedwykonawcze dotyczące przekształceń zabytkowego obiek-

tu - obowiązki architekta.

38. Rodzaje zabytkowych ruin; wartości, zasady postępowania konserwatorskiego; przykłady.

39. Zagrożenia i problemy ochrony zabytków wiejskiego budownictwa drewnianego. Przykłady.

40. Zagrożenia i problemy ochrony zabytkowej architektury poprzemysłowej. Przykłady.

41. Zagrożenia i problemy ochrony zamków w ruinie. Przykłady.

42. Ocena modernizacji i adaptacji do funkcji hotelowych zamków w Rynie i Giżycku.

43. Funkcje dydaktyczne zabytku; cel, formy, przykłady.

44. Zakres i znaczenie badań historycznych, architektoniczno- historycznych i archeologicznych

w ochronie zabytków; cel waloryzacji konserwatorskiej w aspekcie działań techniczno-
konserwatorskich przy budowli zabytkowej.

45. Składniki interdyscyplinarnego projektu architektoniczno-konserwatorskiego

46. Czynniki niszczące mury ceglane i detale kamienne.

47. Czynniki degradacji drewna zabytkowego w Polsce.

48. Modernizacja, przebudowa, rozbudowa, adaptacja zabytkowej budowli. Zagrożenia dla struk-

tury budowlanej zabytku.

49. Zasady konserwacji murów ceglanych i detali kamiennych.

50. Metody konserwacji drewna zabytkowego.

51. Rodzaje dokumentacji przydatne przy rejestracji stanu technicznego budowli w fazie przed-

projektowej?

52. Różnica między stanem technicznym a stopniem zachowania budynku zabytkowego.

53. Mykologia budowlana – pojęcie.

54. Organizmy stanowiące szczególne zagrożenie dla obiektów.

55. Przyczyny i objawy korozji biologicznej drewna. Metody zwalczania korozji biologicznej w

drewnie’

56. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz.U. nr 162.

poz.1568 – 2003 r.; w szczególności: ochrona zabytków a opieka nad zabytkami ; pomnik hi-
storii - warunki i procedura ustanowienia, przykłady; park kulturowy jako forma ochrony kra-
jobrazu i zarządzania zabytkowym zasobem - procedury tworzenia; przykłady: organizacja
organów ochrony zabytków w Polsce; obowiązki i kompetencje organów samorządowych w
ochronie zabytków; zagospodarowanie zabytków, prowadzenie badań, prac i robót przy za-
bytkach. Rozdziały: ( 1– 4, 7,9,11)

3

MATERIAŁY POMOCNICZE DO EGZAMINU:
obowiązujące:

notatki z wykładów;

materiały na internetowej platformie wspomagania nauczania na WA PW;

Tomaszewski Andrzej, Ku nowej filozofii dziedzictwa, (oprac. Ewa Święcka),

wyd. Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków, 2012; - pozycja dostępna w Bibliotece WA
PW

Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz.U. nr 162.
poz.1568 – 2003 r.; w szczególności rozdziały: 1– 4, 7,9,11).

pomocnicze:

Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, praca zbiorowa pod red. B. Szmygina,
Warszawa – Lublin 2008 (z wyłączeniem tekstów na str. 25-50; 63-84; 93-98; 133-144).
Publikacja dostępna w formacie pdf na stronie:

http://www.icomos-poland.org/index.php/pl/publikacje-pkn-icomos

Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, praca zbiorowa pod red.
B. Szmygina, Warszawa- Lublin 2009. Publikacja dostępna w formacie pdf na stronie:

http://www.icomos-poland.org/index.php/pl/publikacje-pkn-icomos

Ochrona budynków przed korozją biologiczną, red. J. Ważny, J. Karyś, Arkady, 2001

Podejście kosztowe w wycenie nieruchomości, WACETOB, red. Brzozowski J., Janowska J., Wi-
śniewska U., Kowalska M., Warszawa 2010.

Borusewicz W., Konserwacja zabytków budownictwa murowanego, Warszawa, 1985

.

Brykowska M., Metody pomiarów i badań zabytków architektury, Warszawa 2003.

Kłosek-Kozłowska D.; Ochrona wartości kulturowych miast a urbanistyka, Warszawa 2007.

Kozarski P., Molski P.; Zagospodarowanie i konserwacja zabytkowych budowli, Warszawa 2001,

(pozycja podstawowa w zakresie: s. 151-174, 190-214) - Uwaga! W publikacji nieaktualne są
komentarze prawne wynikające z nieobowiązującej już ustawy o ochronie dóbr kultury.

Małachowicz E., Konserwacja i rewaloryzacja architektury w środowisku kulturowym, (wydanie
IV poprawione i uzupełnione) Wrocław 2007.

Rymaszewski B., Polska ochrona zabytków, Warszawa 2005.

http://niematerialne.nid.pl/Dziedzictwo_niematerialne/

http://www.nid.pl/

(strona Narodowego Instytutu Dziedzictwa)