Jan Kochanowski

,

,

Czego chcesz od nas Panie

PIEŚŃ

,

,

Czego chcesz od nas Panie za Twe hojne

?

dary

,

Czego za dobrodziejstwa którym nie masz

?

miary

Kościół Cię

,

:

nie ogarnie wszędy pełno Ciebie

,

,

,

.

I w otchłaniach i w morzu na ziemi na niebie

,

,

,

Złota też wiem nie pragniesz

bo to wszytko

,

Twoje

Cokolwiek

na tym świecie człowiek mieni

.

swoje

Wdzięcznym Cię tedy

sercem.

,

Panie wyznawamy

,

Bo nad to przystojniejszej ofiary nie

.

mamy

Tyś

.

Pan wszytkiego świata

Tyś

niebo zbudował

I

.

złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował

Tyś fundament założył nieobeszłej ziemi

I

.

przykryłeś jej nagość zioły rozlicznemi

Za Twoim rozkazaniem w brzegach morze stoi

.

A zamierzonych granic przeskoczyć się boi

Rzeki wód nieprzebranych wielką hojność

,

mają

Biały dzień a noc ciemna swoje czasy

,

znają

Tobie k woli rozliczne kwiatki Wiosna

,

rodzi

Tobie k woli w kłosianym wieńcu Lato

,

chodzi

Wino Jesień

,

i jabłka rozmaite dawa

Potym do gotowego gnuśna Zima

.

wstawa

,

Z Twej łaski nocna rosa na mdłe zioła padnie

.

A zagorzałe zboża deszcz ożywia snadnie

,

Z Twoich rąk wszelkie źwierzę patrza swej żywności

A Ty każdego żywisz z Twej

.

szczodrobliwości

,

!

Bądź na wieki pochwalon nieśmiertelny Panie

,

.

Twoja łaska Twa dobroć nigdy nie ustanie

,

,

Chowaj nas póki raczysz na tej

,

niskiej ziemi

Jedno zawżdy

niech będziem pod skrzydłami

.

Twemi

* * *

,

Pieśń XXV o incipicie Czego chcesz od nas Panie powstała poza

,

1562

.

cyklem Pieśni a po raz pierwszy wydana została w

roku

1558.

Prawdopodobnie powstała około roku

Jest zatem jednym z

.

wcześniej wydanych utworów w języku polskim Stanowi ona

,

.

manifest religijny jest też wyrazem filozofii humanistycznej Ma

–

,

charakter hymnu

zawiera wątki dziękczynne i błagalne a także

elementy pochwalne

Cały utwór rozpoczyna apostrofa skierowana do Boga w formie

:

,

,

pytania retorycznego Czego chcesz od nas Panie za Twe hojne

?

dary

.

Apostrofa ta ujawnia nadawcę oraz adresata monologu lirycznego

,

Nadawca ujawnia się nam jako podmiot zbiorowy o czym

"

",

świadczy w pierwszym wersie zaimek osobowy nas a dalszej

części utworu formy czasownikowe w pierwszej osobie liczby

: "

,

".

,

mnogiej wyznawamy nie mamy Ciekawe jednak jest to że w

:

jednym miejscu mówi o sobie w liczbie pojedynczej

,

Złota też

,

(...)

wiem nie pragniesz

,

,

Można więc uznać że podmiot liryczny jest jednostkowy ale

,

.

identyfikuje się z pewną zbiorowością w imieniu której mówi

,

Istnieją przesłanki aby zbiorowość tę określić jako wspólnotę

,

.

wiernych modlących się do Boga Podmiot byłby wtedy

.

reprezentantem tej wspólnoty

,

Adresatem utworu jest na pewno Bóg chrześcijański określany

"

".

biblijnym rzeczownikiem Pan W całym utworze znajdziemy

" ,

,

"

wskazujące na adresata zaimki osobowe Cię Ciebie Tobie i

"

,

".

,

dzierżawcze Twoje Twej Wszystkie są pisane wielką literą co

,

.

potwierdza że adresatem jest właśnie Bóg Zaimków

,

dzierżawczych jest w utworze bardzo dużo co wynika z

,

pragnienia podkreślenia przez podmiot liryczny faktu że cały świat

,

.

należy do Boga jest Jego własnością

,

Bóg ukazany jest tu jako hojny dawca wszelkich dóbr które

,

otrzymuje człowiek a za które winien jest Bogu hołd i

,

:

.

wdzięczność jako że „nad nie przystojniejszej ofiary nie mamy”

,

Bóg z hymnu Kochanowskiego jest także przyjazny człowiekowi

,

stworzył bowiem piękny świat który jest dla człowieka źródłem

.

,

radości Z ziemi stworzonej przez Boga człowiek czerpie dobra

.

,

które pozwalają mu żyć Właśnie przez to że Stwórca jest dawcą

,

.

wszelkiego dobra człowiek może pokładać w Nim swoja nadzieję

,

Świat stworzony przez Boga jest pełen harmonii i ładu zaś każdy

:

element go tworzący ma określone zadania

, (...)

„Za Twoim rozkazaniem w brzegach morze stoi

.

Biały dzień a noc ciemna swoje czasy znają”

Porządek panujący w świecie zawiera jako swoją część zmienność

,

pór roku cykliczność czasu oraz ciągłe odradzanie się życia na

.

ziemi W strofie trzeciej poprzez antropomorfizację Boga dochodzi

.

do jego zbliżenia z człowiekiem Stwórca działa tu bowiem jak

,

,

człowiek wykonuje takie zadania jak on tyle że w sposób

:

idealny

„

Tyś niebo zbudował

;

i złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował

Tyś fundament założył nieobeszłej ziemi

.

I przykryłeś jej nagość zioły rozlicznemi ”

,

,

,

,

Bóg jawi się jako budowniczy świata artysta kreator architekt

(

)

.

który tworzy swoje dzieło świat w sposób idealny Jego

:

majestatyczność podkreślają anafory w trzeciej zwrotce

"

",

"

".

powtarzające się Tyś w piątej Tobie k`woli Warto zwrócić

,

,

uwagę na to że powtarzane są zaimki osobowe i dzierżawcze o

których roli była już mowa wcześniej

Kolejna zwrotka jest wyrazem pochwały Bożej mądrości i

.

doskonałości Ów zachwyt wyrażony jest poprzez zadziwienie się

,

harmonią która zdaniem renesansowych humanistów jest

.

jednocześnie wyrazem piękna

,

Zwrotka piąta przynosi rozbudowaną metaforę którą tworzą

:

,

,

(

cztery alegoryczne postacie Wiosna Lato Jesień i Zima

„Tobie

’

...

k woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi ”).

Celem tej metafory jest

,

,

przedstawieni cykliczności życia przyrody która w odróżnieniu od

,

.

człowieka wciąż się odradza Zatem porządek panujący w świecie

.

utożsamiony zostaje z porządkiem panującym w naturze

,

Hymn ten cechuje podniosły charakter który potęguje modlitewna

( . .

)

forma m in apostrofy do Boga oraz rytmiczny układ wiersza

(13 –

,

).

zgłoskowiec rymy parzyste aabb Autor zastosował również

.

antropomorfizację w celu zbliżenia Boga z człowiekiem Utwór ten

,

prezentuje humanistyczną wizję świata w której to człowiek czuje

.

się dziedzicem Boga na ziemi oraz chwali Jego dzieła