10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 41 • 24.05.2010 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Biegły rewident uważany jest za eksperta w dziedzinie rachunkowości.

W drodze do uzyskania tego tytułu jego wiedza – zarówno teoretyczna, jak

i praktyczna – jest wieloaspektowo weryfikowana.

Biegłym rewidentem jest osoba wpisana do rejestru biegłych rewidentów. Wpis taki

uzyskać może osoba, która:

1) korzysta z pełni praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych,

2) ma nieposzlakowaną opinię i swoim dotychczasowym postępowaniem daje rękojmię

prawidłowego wykonywania zawodu biegłego rewidenta,

3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślnie popełnione przestępstwo lub

przestępstwo skarbowe,

4) ukończyła studia wyższe w Polsce lub zagraniczne studia wyższe uznawane

w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędne i włada językiem polskim w mowie

i piśmie,

5) odbyła roczną praktykę w zakresie rachunkowości w państwie Unii Europejskiej

oraz co najmniej dwuletnią aplikację pod kierunkiem biegłego rewidenta, mającą na

celu praktyczne przygotowanie do samodzielnego wykonywania zawodu, przy czym

spełnienie tych warunków zostało stwierdzone przez Komisję Egzaminacyjną,

6) złożyła przed Komisją z wynikiem pozytywnym egzaminy dla kandydatów na bie-

głego rewidenta,

7) złożyła przed Komisją z wynikiem pozytywnym końcowy ustny egzamin dyplomowy

sprawdzający wiedzę zdobytą w trakcie aplikacji,

8) złożyła ślubowanie przed prezesem Krajowej Rady Biegłych Rewidentów lub innym

upoważnionym jej członkiem.

Powyższe wynika z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie,

podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicz-

nym, zwanej dalej ustawą. Drogę do uzyskania tytułu biegłego rewidenta można zobrazować

następującym schematem:

Zgłoszenie kandydata

Aby przystąpić do postępowania kwalifikacyjnego na biegłego rewidenta, należy złożyć

do Komisji w terminie określonym przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów zgłoszenie

oraz kwestionariusz osobowy zawierający imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, rodzaj

i numer dokumentu tożsamości, obywatelstwo, wykształcenie, adres zamieszkania oraz

dwie fotografie.

Osoba, która spełnia warunki przystąpienia do postępowania kwalifikacyjnego, jest

zawiadamiana pisemnie przez Komisję, w terminie miesiąca od dnia otrzymania zgłoszenia

wraz z wymaganymi dokumentami, o dopuszczeniu do postępowania kwalifikacyjnego.

Następnie zostaje wpisana na listę kandydatów na biegłych rewidentów i otrzymuje

numer indeksu.

Egzaminy pisemne

Komisja zawiadamia pisemnie kandydata na biegłego rewidenta o zakwalifikowaniu do

egzaminów, podając dokładny termin i miejsce przeprowadzenia egzaminu. Kandydat uisz-

cza opłatę egzaminacyjną, stanowiącą przychód Krajowej Izby Biegłych Rewidentów.

Egzaminy składają się z pytań testowych i zadań sytuacyjnych obejmujących 10 tematów

egzaminacyjnych z zakresu:

1) teorii i zasad rachunkowości,

2) zasad sporządzania sprawozdań finansowych, w tym skonsolidowanych sprawozdań

finansowych,

3) międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej,

4) analizy finansowej,

5) rachunku kosztów i rachunkowości zarządczej,

6) zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej,

7) rewizji finansowej,

8) standardów rewizji finansowej,

9) etyki zawodowej i niezależności biegłego rewidenta,

10) wymogów prawnych dotyczących badania sprawozdań finansowych oraz biegłych

rewidentów i podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych.

W trakcie egzaminów sprawdzana jest także wiedza niezbędna dla rewizji finansowej

z zakresu prawa spółek i ładu korporacyjnego, prawa podatkowego i cywilnego, prawa pracy

i ubezpieczeń społecznych, bankowego, ubezpieczeniowego, prawa o postępowaniu upa-

dłościowym i naprawczym, jak również wiadomości z zakresu technologii informacyjnych

i systemów komputerowych, mikroekonomii i makroekonomii, matematyki i statystyki oraz

podstawowych zasad zarządzania finansowego w jednostkach gospodarczych.

Egzaminy pisemne składają się z IV sesji egzaminacyjnych, z których każda obej-

muje 2 albo 3 egzaminy. Zaliczenie egzaminów pisemnych z sesji I jest warunkiem

przystąpienia do egzaminów pisemnych z sesji II. Egzaminy pisemne z sesji II i z sesji

III kandydat na biegłego rewidenta może zdawać łącznie, a ich zaliczenie jest warun-

kiem przystąpienia do egzaminów pisemnych z sesji IV. Egzaminy z sesji od I do IV

stanowią cykl egzaminacyjny.

Każdy egzamin pisemny w danej sesji składa się z 2 albo 3 bloków tematycznych. Blok

tematyczny zawiera od 10 do 40 pytań testowych oraz od 1 do 7 zadań sytuacyjnych. Pytanie

testowe jest pytaniem jednokrotnego wyboru, które jest oceniane: odpowiedź prawidłowa

– 2 punkty, odpowiedź nieprawidłowa – minus 1 punkt, brak odpowiedzi – 0 punktów.

Zadanie sytuacyjne oceniane jest według skali punktowej podanej w zadaniu; za niepra-

widłowo rozwiązane zadanie lub brak rozwiązania nie stosuje się punktów ujemnych.

Warunkiem zdania egzaminu pisemnego jest uzyskanie co najmniej 60% maksymalnej

liczby punktów z każdego bloku tematycznego.

Czas trwania poszczególnych egzaminów pisemnych jest uzależniony od liczby pytań

testowych i zadań sytuacyjnych i nie może przekroczyć 240 minut. W trakcie egzaminu

pisemnego kandydat na biegłego rewidenta może korzystać z przepisów prawa ogłoszonych

w dziennikach urzędowych lub zawartych w zbiorach przepisów bez komentarzy, norm

zawodowych, standardów rachunkowości, standardów rewizji finansowej, wskazówek

Jak zostać biegłym rewidentem?

Krajowej Rady Biegłych Rewidentów

oraz z urządzeń ułatwiających liczenie

(kalkulatorów), z wyjątkiem urządzeń

posiadających funkcje gromadzenia,

przetwarzania i przenoszenia danych.

Wyniki egzaminu pisemnego są za-

mieszczane w dniu ogłoszenia wyników

na stronie internetowej Krajowej Izby

Biegłych Rewidentów. Kandydat na bie-

głego rewidenta posiada dostęp wyłącznie

do własnych wyników egzaminów po-

przez zalogowanie na indywidualne konto

internetowe. W razie niepowodzenia na egzaminie – ustalone są dwa terminy poprawkowe.

Komisja może zwolnić kandydata na biegłego rewidenta, na jego wniosek, z egzaminów

z przedmiotów objętych postępowaniem kwalifikacyjnym, jeżeli w tym zakresie zdał egza-

miny uniwersyteckie lub równorzędne. Istnieje możliwość zwolnienia z egzaminu z prawa

podatkowego w przypadku posiadania uprawnień inspektora kontroli skarbowej.

Praktyka

Kandydat na biegłego rewidenta musi też udokumentować odpowiednią praktykę.

W trakcie odbywania praktyki powinien nabyć umiejętności w zakresie:

– znajomości organizacji i techniki prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sposobów

spełniania wymagań stawianych dokumentowaniu zapisów księgowych,

– ewidencji zdarzeń gospodarczych oraz sporządzania sprawozdań finansowych i de-

klaracji podatkowych, ubezpieczeniowych oraz innych sprawozdań i deklaracji,

– posługiwania się przepisami prawa niezbędnymi w realizacji zadań służb finanso-

wo‑księgowych.

Praktyka odbywa się w jednostkach zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachun-

kowych zgodnie z ustawą o rachunkowości, podmiotach prowadzących usługowo księgi

rachunkowe lub uprawnionych do badania sprawozdań finansowych, jeżeli prowadzą

usługowo księgi rachunkowe. Podstawą praktyki może być stosunek pracy w wymiarze

czasu pracy nie mniejszym niż pół etatu, umowa cywilnoprawna zawarta z podmiotem

usługowo prowadzącym księgi rachunkowe, umowa spółki, w której kandydat na biegłego

rewidenta jest wspólnikiem, partnerem lub komplementariuszem lub też prowadzona dzia-

łalność gospodarcza przez kandydata na biegłego rewidenta.

Komisja może na wniosek kandydata zwolnić go z praktyki, jeżeli kandydat na biegłego

rewidenta był zatrudniony w podmiocie uprawnionym do badania sprawozdań finansowych

przez co najmniej 3 lata albo pozostawał w stosunku pracy na samodzielnym stanowisku

w komórkach finansowo‑księgowych co najmniej 3 lata lub posiada uprawnienia inspektora

kontroli skarbowej, albo posiada certyfikat księgowy.

Aplikacja

Kandydat na biegłego rewidenta może przystąpić do pierwszego roku aplikacji po

uprzednim odbyciu praktyki, zaliczeniu egzaminów pisemnych z sesji II i zdaniu co

najmniej dwóch egzaminów pisemnych z sesji III. Do drugiego roku aplikacji przy-

stąpić może po zaliczeniu egzaminów pisemnych.

W trakcie odbywania aplikacji kandydat na biegłego rewidenta powinien nabyć umie-

jętności wymagane do wykonywania zawodu biegłego rewidenta. Aplikację odbywa się

w podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych, które prowadzą badania

rocznych sprawozdań finansowych dla co najmniej 10 podmiotów lub zatrudniają (współpra-

cują) z co najmniej 3 biegłymi rewidentami wykonującymi zawód biegłego rewidenta. Przy

tym powinny one zapewniać kandydatom na biegłego rewidenta udział w badaniu sprawozdań

finansowych przez okres co najmniej 5 miesięcy w każdym roku aplikacji.

Egzamin dyplomowy

Po odbyciu rocznej praktyki w zakresie rachunkowości, zdaniu z wynikiem pozy-

tywnym egzaminów pisemnych oraz odbyciu co najmniej dwuletniej aplikacji pod

kierunkiem biegłego rewidenta kandydat na biegłego rewidenta przystępuje do ustnego

egzaminu dyplomowego.

Egzamin dyplomowy polega na udzieleniu odpowiedzi na 3 pytania zawarte w jednym

z 30 zestawów pytań, wylosowanym przez kandydata na biegłego rewidenta. Kolejność

udzielania odpowiedzi ustala kandydat. Udzielone odpowiedzi oceniane są z uwzględ-

nieniem poprawności i spójności odpowiedzi oraz umiejętności wykorzystania zdobytej

wiedzy w praktyce. Nie można korzystać z żadnych pomocy.

Egzamin ten trwa nie dłużej niż 30 minut i przebiega w obecności przewodniczącego

Komisji lub jego zastępcy oraz dwóch członków Komisji. Wynik egzaminu ogłaszany jest po

zakończeniu egzaminu w danym dniu. W razie niepowodzenia, egzamin dyplomowy może być

powtórzony czterokrotnie, w terminach ustalonych przez Komisję. W przypadku niewykorzy-

stania tych szans, kandydat na biegłego rewidenta ma obowiązek ponownie odbyć aplikację.

Wpis do rejestru

Po zdaniu egzaminu dyplomowego pozostaje złożyć ślubowanie i uzyskać wpis do rejestru.

Rota ślubowania ma następującą treść: „Przyrzekam, że jako biegły rewident będę wykonywać

powierzone mi zadania w poczuciu odpowiedzialności, z całą rzetelnością i bezstronnością,

zgodnie z przepisami prawa i obowiązującymi standardami rewizji finansowej, kierując się

w swoim postępowaniu etyką zawodową i niezawisłością. Poznane w czasie wykonywania czyn-

ności rewizji finansowej fakty i okoliczności zachowam w tajemnicy wobec osób trzecich”.

Następnie składa się wniosek o wpis do rejestru i po podjęciu uchwały Krajowej

Rady Biegłych Rewidentów w tej sprawie dane biegłego rewidenta zostają ujęte w re-

jestrze. Wpis do rejestru uważa się za dokonany, jeżeli Komisja Nadzoru Audytowego nie

wniesie zastrzeżeń. Rejestr jest prowadzony w formie elektronicznej i dostępny na stronie

internetowej Krajowej Izby Biegłych Rewidentów.

UWAGA!

Do osób, które rozpoczęły postępowanie kwalifikacyjne przed 6 czerwca 2009 r.,

zastosowanie ma uchwała nr 154/11/2004 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów

z dnia 20 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych dla kandydatów

na biegłych rewidentów. W przypadku nieukończenia postępowania kwalifika-

cyjnego do 5 czerwca 2013 r., osoby te będą musiały rozpocząć je od nowa, na

zasadach wprowadzonych ustawą (opisanych wyżej).

Podstawa prawna:

– ustawa z dnia 7.05.2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do ba-

dania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. nr 77, poz. 649),

– rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29.12.2009 r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego na

biegłych rewidentów (Dz. U z 2010 r. nr 6, poz. 36).

Dorota Przybyszewska

ślubowanie i wpis do rejestru

é

egzamin dyplomowy

é

aplikacja

é

cykl egzaminacyjny + praktyka

é

zgłoszenie kandydata na biegłego rewidenta