KONSTYTUCJA W. M. KRAKOWA z dnia 29 VII 1833.

My Prezes i Senatorowie W. M. Krakowa.

Trzy Najja niejsze Opieku cze Dwory, wzi wszy pod g"#boka rozwag# uczynione sobie prze"o%enia w okoliczno ci znalezionej potrzeby

zmienienia niektórych artyku"ów Ustawy Konstytucyjnej, i w m dro ci swej uznawszy koniecznym poczynienie niektórych popraw, które by
troskliwo ci ich o dobro tej krainy zaspakaja"y, udzieli+ raczy"y jednozgodnie najwy%sze swoje zatwierdzenie, u"o%onemu w tym celu przez
Wysok Komisj# Reorganizacyjn po naradzeniu si# z utworzonym obywatelskim komitetem, projektowi, chc c mie+ aby tak poprawiona
Ustawa Konstytucyjna w niezw"oczne wykonanie wprowadzon

by"a.— Jako% maj c sobie w dniu dzisiejszym rzeczon

Ustaw#

Konstytucyjn przez t#% Komisj# wr#czon i do

wprowadzenia w wykonanie poruczon , takow w tek cie francuskim, który za autentyczny

uwa%anym by+ ma jak w przek"adzie na j#zyk ojczysty do wiadomo ci powszechnej obywateli i mieszka ców W. M. Krakowa i jego okr#gu
poni%ej podajemy i za obowi zuj c od dnia 3 sierpnia r. b. og"aszamy, polecaj c, aby w Dzienniku Praw zamieszczona zosta"a.

Dzia"o si# w Krakowie na posiedzeniu naszym dnia 29 lipca 1833.

Prezes Senatu Wielog"owski.
Sekr. Jlny Senatu Darowski.

Art.I. Miasto Kraków wraz z jego okr#giem uznane jest na wieczne czasy za wolne, niepodleg"e i ci le neutralne pod opieka Austrii Prus

i Rosji

Art. II. Gdy stan cis"ej neutralno ci Wolnego Miasta Krakowa i jego okr#gu zasadza si# na traktatach i na stosunkach gwarancji i opieki,

jakie mu przez trzy Wysokie Opieku cze Dwory tymi% traktatami zapewnione zosta"y, wynika st d

1. i% ka%dy czyn jawny lub potajemny, ka%de przedsi#wzi#cie maj ce na celu przeistoczenie lub zamieszanie porz dku publicznego,

istniej cego w pa stwach znajduj cych si# pod panowaniem jednego z trzech Opieku czych Monarchów, tudzie% ka%de uczestnictwo w
podobnych przedsi#wzi#ciach lub czynach, jest wyra8nym zgwa"ceniem tej cis"ej neutralno ci, stanowi cej pierwszy istnienia kraju tego
warunek, i z tego powodu b#dzie uwa%ane, cigane i karane przez w"adze krajowe i wed"ug ustaw obowi zuj cych, jak gdyby sprawca
onego sta" si# winnym przest#pstwa politycznego przeciw Wolnemu Miastu Krakowu.

2. i% nie mo%e by+ dozwolony ani w mie cie Krakowie, ani w jego okr#gu przytu"ek, ani opieka ludziom spod broni usz"ym lub osobom

przez, prawo ciganym, b#d cym zbiegami i nale% cym do jednego z trzech Opieku czych Dworów, tudzie%, i% gdyby stosowne w"adze
za% da"y ich wydania, osoby takie powinny by+ przytrzymane i odstawione bez zw"oki i pod dostateczna stra% na miejsce granicy na ten
cel wskazane.

Art. VII. Rz d Wolnego Miasta Krakowa i Jego okr#gu zostaje w Senacie, z"o%onym z o miu cz"onków nazwanych Senatorami i Prezesa.

Senat sprawuje w ca"ej zupe"no ci w"adz# wykonawcz . Wszelka w"adza wykonawcza lub administracyjna od niego tylko pochodzi+ mo%e.

Prawo wyrzeczenia wzgl#dem odwo"ywania si# do "aski od kar wszelkiego rodzaju s"u%y w cz# ci Senatowi. w cz# ci prezesowi onego

jako naczelnikowi Rz du. [....]

Je%eli prezes nie u%yje prawa uczynienia wniosku za u"askawieniem winowajcy, prawo w tym razie wykonane zostanie. Je%eli,

przeciwnie, u%yje tej prerogatywy, natenczas zapytanie, czyli kara ma by+ w zupe"no ci odpuszczon lub te%, czyli i w jaki sposób ma by+
zwolniona, rozstrzygnion b#dzie wi#kszo ci g"osów w Senacie.

Trybuna" w"a ciwy winien b#dzie oznajmi+ prezesowi Senatu w przeci gu 24 godzin o ka%dym wyroku poci gaj cym za sob kar#

mierci i czeka+ b#dzie rozkazu naczelnika rz du wzgl#dem wykonania onego.

W przypadku s"abo ci, nieobecno ci d"u%szej nad miesi c lub mierci prezesa. Senat wykonywa prawo "aski w ca"ej onego rozci g"o ci.
Art. VIII. Siedmiu senatorów tudzie% prezes b#d obierani przez Zgromadzenie Reprezentantów, jednego za senatora Kapitu"a

spomi#dzy cz"onków swoich wybiera+ b#dzie.

Prezes przez Zgromadzenie Reprezentantów obrany, nie b#dzie móg" wej + w sprawowanie obowi zków swoich, dopóki trzy

Opieku cze Dwory nie wyrzekn , i% przeciw wyborowi jego nic nie maj do zarzucenia.

Je%eliby w przeci gu trzech miesi#cy najpó8niej licz c od dnia obioru, który z \\'ysokich Dworów nie i nades"a" swego o wiadczenia si#,

milczenie jego b#dzie uwa%ane za przychylenie si# domniemane do nast pionego wyboru.
Je%eli który z trzech Dworów nie uzna nowoobranego

prezesa, wtedy zwo"anym zostanie sejm nadzwyczajny, który przyst pi do innego

wyboru. a natenczas zezwolenie, b d8 wyra8ne b d8 domniemane dwóch 0pieku czych Dworów. a które tym razem w przeci gu sze ciu
tygodni nast pi+ powinno, b#dzie dostatecznym do uczynienia wyboru wa%nym, byleby ten%e na t#% sam nie pad" osob#. Tym samym
sposobem post piono b#dzie wzgl#dem wszystkich nast#puj cych wyborów. które by potrzebnymi sta+ si# mog"y. Tymczasem za Senat
wybierze jednego z swoich cz"onków do pe"nienia tymczasowo obowi zków prezesa.

Dostojno + prezesa Senatu lub senatora nic dozwala pe"nienia %adnego innego urz#du lub obowi zku p"atnego.
Ka%dy obywatel Wolnego Miasta Krakowa i jego okr#gu, posiadaj cy w"asno ci i warunki art. XXI Konstytucji przepisane, mo%e si# poda+

za kandydata na urz d senatora lub prezesa Senatu do deputacji sejmowej, wyznaczonej do sprawdzania kwalifikacji. Ta za , dope"niwszy
takowe sprawdzenie, u"o%y list# kandydatów i wr#czy j prezydiuj cemu w Zgromadzeniu Reprezentantów, który ode le j do Senatu celem
przejrzenia kwalifikacji osób podaj cych si#. Senat obowi zany czuwa+ nad zachowaniem nietykalnym Ustawy Konstytucyjnej od
wszelkiego pogwa"cenia, b#dzie mie+ prawo wy" czenia kandydatów, których nie uzna za posiadaj cych wymagane usposobienie, zawsze
jednak w takim razie winien b#dzie wskaza+, w czym prawu zadosy+ uczynionym nie zosta"o.

Po takowym rozstrz ni#niu ode le list# prezydiuj cemu w Zgromadzeniu Reprezentantów, który po g"o nym onej przeczytaniu, wezwie

cz"onków Zgromadzenia do wyboru sekretnymi kreskami, które wszak%e by+ mog dawane osobom zamieszczonym na li cie kandydatów
przez Senat sprawdzonej. Ka%dy wybór stanowi si# wi#kszo ci g"osów; w razie za równo ci kresek, prezyduj cy w Zgromadzeniu kresk
swoj równo + t# rozwi %e.

Art. IX. Prezes Senatu zostanie w urz#dowaniu przez lat sze +, lecz mo%e by+ na nowo obranym, równie jak senatorowie czasowi.
W liczbie senatorów, dwóch b#dzie do%ywotnich, a sze ciu czasowych. Senator przez Kapitu"# wybrany, do tej ostatniej liczby nale%e+

b#dzie. [....J

Art. XIV. Co trzy lata za poprzednim przez Senat og"oszeniem aktu zwo"ania, zbiera+ si# b#dzie w pierwszy poniedzia"ek miesi ca

grudnia Zgromadzenie Reprezentantów, które d"u%ej nad sze + tygodni trwa+ nie b#dzie mog"o.

Oprócz s"u% cego mu prawa obierania senatorów i prezesa Senatu. s#dziów i prezesów s dów, wed"ug

postanowie

pó8niejszych artyku"ami obj#tych. Zgromadzenie Reprezentantów sprawowa+ b#dzie wszystkie w"asno ci w"adzy

prawodawczej i wotowa+ wszystkie projekta do praw, stanowi+ b#dzie bud%et na lat trzy, roztrz saj c rachunki roczne administracji, mia-
nowa+ nieustaj ca Komisj# Obrachunkowa, która w przeci gu od jednego do drugiego zebrania si# reprezentantów, winna b#dzie
kontrolowa+ i porz dkowa+ rachunkowo + wszelkich ga"#zi administracyjnych, stosownie do prawide" postanowionych. Ma wreszcie prawo
na wniesienie Senatu lub jednego z cz"onków swoich, oskar%enia i poci gnienia wi#kszo ci dwóch trzecich cz# ci g"osów przed S d Naj-
wy%szy Sprawiedliwo ci ka%dego cz"onka Senatu, licz c w to sekretarza jeneralnego, tudzie% ka%dego urz#dnika publicznego mianowanego
przez Zgromadzenie Reprezentantów lub obiorcze, który by si# sta" winnym zgwa"cenia Konstytucji lub zosta" obwiniony o kradzie%
publicznego grosza, o 8dzierstwo, przeniewierzenie si# albo nadu%ycie w"adzy.

Prokuratorowie przy s dach mog by+ równie przez S d Najwy%szy za wyst#pki dopiero wymienione ci gani.
Art. XV. Zgromadzenie Reprezentantów sk"ada+ si# b#dzie:

1. z deputowanych od gmin, których ka%de zgromadzenie obiorcze, tak w mie cie jako te% okr#gu, dwóch obierze, wyj wszy dwóch

zgromadze okr#gowych, w których najwi#ksza liczba elektorów oka%e si#. a w których ka%de po trzech reprezentantów obierze;

2. z dwóch cz"onków delegowanych od Senatu;
3. z dwóch cz"onków delegowanych od Kapitu"y;

4. z dwóch doktorów fakultetów delegowanych od Uniwersytetu;
5. z czterech urz#dników pojednawczych w urz#dowaniu b#d cych, dwóch z miasta, a dwóch z okr#gu wzi#tych, z kolei wedle liczby

porz dkowej ich okr#gów.

Prezyduj cy w Zgromadzeniu Reprezentantów obranym b#dzie spomi#dzy dwóch cz"onków delegowanych od Senatu.
Oprócz dopiero wymienionych osób delegowanych. nie b#dzie móg" odt d by+ wybranym na deputowanego od gmin %aden senator,

%aden cz"onek Kapitu"y lub Uniwersytetu, %aden urz#dnik b d8 administracyjny, b d8 s dowy, ani te% adwokat.

G"osowanie tajne nie b#dzie mog"o mie+ miejsca tylko przy wyborach urz#dników publicznych tudzie% przy oddawaniu ich pod sad; we

wszystkich innych przypadkach glosy jawnie dawane b#d .

Gaden projekt do ustawy b d8 nowej, b d8 te% maj cej na celu wprowadzenie jakiej zmiany w ustawie lub urz dzeniu istniej cym, nie

b#dzie móg" zosta+ oddanym pod rozwag# Zgromadzenia Reprezentantów, je%eli wprzód Senatowi komunikowany i przez ten%e
wi#kszo ci g"osów przyj#ty nic by".

Projekta rzeczone powinny by+ przedstawionymi Zgromadzeniu Reprezentantów do decyzji przynajmniej w trzynastym dniu posiedze

jego, wyj wszy bud%et, rewizj# rachunków i ustawy skarbowe, które winny by+ przedstawionymi Zgromadzeniu Reprezentantów najpó8niej
w czwartym dniu jego posiedze .

Zgromadzenie Reprezentantów nie b dzie mog o samo z siebie czyni odmian w projektach do ustaw od Senatu

przedstawionych, lecz tylko je wprost przyj lub odrzuci : wolno mu b dzie jednak przedstawi Senatowi zmiany które by
za potrzebne uzna o, a to wed ug postanowie" Statutu Organicznego.