Flaga Królestwa Kongresowego	Godło Królestwa Kongresowego

W utworzonym podczas obrad kongresu wiedeńskiego Królestwie Polskim z części ziem Księstwa Warszawskiego a także ziem zaboru rosyjskiego utworzono konstytucyjne Królestwo Polskie o obszarze 128 tys. km2 i około 3,0 mln mieszkańców. Utworzono osiem województw: krakowskie (bez Krakowa), sandomierskie, kaliskie, lubelskie, mazowieckie, płockie, podlaskie, augustowskie.

Tekst Ustawy Konstytucyjnej Królestwa Polskiego, podpisany został w Warszawie przez Aleksandra I, nosi datę 27 XI 1815. Wejście w życie tego aktu w grudniu 1815 kończyło okres rządów tymczasowych. Car rosyjski Aleksander I był twórcą pierwszej ustawy zasadniczej Królestwa Polskiego. Praktycznie projekt konstytucji przygotowywał przede wszystkim książę Adam Czartoryski.

Określała Królestwo Polskie jako monarchię połączoną unią personalną z Rosją (każdy car rosyjski był równocześnie królem polskim ale po odrębnej koronacji). Obydwa państwa miały wspólną politykę zagraniczną.

Król posiadał pełnię władzy wykonawczej oraz kompetencje ustawodawcze, czyli prawo wydawania samodzielnych aktów ustawodawczych, udzielał także sankcji wykonawczych wszystkim uchwałom sejmowym. Podczas nieobecności króla jego kompetencje przechodziły na namiestnika.

Władzę wykonawczą w imieniu króla sprawowała Rada Stanu Królestwa Polskiego, a właściwie jej część – Rada Administracyjna. Organem władzy wykonawczej o niewielkich kompetencjach był dwuizbowy Sejm Królestwa Polskiego, pozbawiony wszelkich funkcji kontrolnych wobec króla i organów państwowej władzy wykonawczej.

 

Kraj podzielono na osiem województw, w miastach utworzono urzędy municypalne z prezydentami bądź burmistrzami na czele.

Polityka zagraniczna, wypowiadanie wojny, zawieranie umów międzynarodowych, zarządzanie dochodami państwa i zatwierdzanie budżetu leżały wyłącznie w gestii króla.
Konstytucja w swych artykułach była bardzo liberalna dawała społeczeństwu wiele praw i wolności np.:

- gwarantowała poszanowanie i stosowanie języka polskiego w królestwie

- swoboda poglądów politycznych i religijnych

-swoboda prasy i zrzeszania się mieszkańców

-król polski będzie miał do dyspozycji własna armie z około 30 tysięcy żołnierzy

Królestwo Polskie dysponowało także własną armia około 30 tys. Żołnierzami, na jej czele stanął brat cara, wielki książę Konstanty. Rozpoczął swoje rządy o stworzenia tajnej policji i aparatu represji. Szczególną postacią był Nikołaj Nikołajewicz Nowosilcow.

Dostarczał specjalne raporty o sytuacji w królestwie, co tylko zaostrzyło sytuacje, w efekcie w 1819 roku wprowadzono na terenie królestwa cenzurę wbrew postanowieniom konstytucji. Pomimo tego ze car mianował na stanowisko namiestnika Polaka w osobie gen Jozefa Zajączka. To prym w królestwie wiedli książę Konstantyn i Nowosilcow, który rozpoczęli proces jawnego łamania postanowień konstytucji. Obaj panowie wprowadzili terror na ziemie królestwa, defraudując pieniądze ze skarbu królestwa, prowadząc politykę manipulacji, podlegli ministrowie corocznie nie patrząc na koszty zwiększali budżet na wojsko w królestwie zgodnie z życzeniem księcia Konstantyna.

Konstytucja królestwa z 1815 r. dawała w pewnym sensie chłopom wolność osobista, ale nie poruszała problemu własności ziemi. Nie zlikwidowano także poddaństwa chłopów na obszarach Litwy, co było pomysłem cara Aleksandra I. Prawie 80 % mieszkańców Królestwa Polskiego zajmowało się rolnictwem, aczkolwiek pośród tej grupy prawie 30 % mieszkańców wsi stanowili chłopi nieposiadający żadnej ziemi

W roku 1818 ograniczono możliwość przemieszczania się chłopów, mógł on opuścić swoja wieś tylko za pozwoleniem wójta, którym był najczęściej dziedzic, który posiadał majątek ziemski i zależało mu na zatrzymaniu jak największej liczby chłopów w swych posiadłościach. Ponadto w rękach wójta znajdowało się sadownictwo nad chłopami, mógł on ich karać chłostą, grzywna. Kolejnym ograniczeniem swobód chłopów było wydanie w 1825 roku przez cara Mikołaja I kontroli nad chłopami by zawrócić potencjalnych uciekinierów chłopskich z obszaru Rosji. Wraz z pogorszeniem się sytuacji chłopom spadała rentowność majątków szlacheckich, większość z nich była ogromnie zadłużona. Problem ten próbowało ratować powołano do życia w 1825 roku Towarzystwo Kredytowe Ziemskie, które miało udzielać licznych kredytów dla właścicieli majątków ziemskich.

Problemy gospodarcze znalazły swe odbicie w sytuacji finansowej skarbu królestwa, próbę ratowania finansów podjął Ksawery Drucki Lubecki, który został ministrem skarbu w 1821 roku i rozpoczął ostra politykę finansowa, wprowadzając wiele nowych podatków. Oprócz zwiększania obciążeń finansowych starano się pomagać przedsiębiorcom i nowo powstającemu przemysłowi na ziemiach polskich, powstał w 1828 roku Bank Polski, który udzielał niskooprocentowanych pożyczek.

Konstytucja nie rozwiązała problemu mniejszości żydowskiej, zamieszkującej teren Kongresówki, nie przyznała im praw publicznych. Przedstawiciele tej mniejszości nie mogli sprawować urzędów, ani być oficerami.

  Konstytucja Królestwa Polskiego gwarantowała przewagę we wszystkich urzędach państwowych szlachcie.

Dążenia władzy wykonawczej do ograniczenia swobód obywatelskich i uprawnień sejmu stały się przyczyną licznych konfliktów i w rezultacie doprowadziły do wybuchu powstania listopadowego 1830-1831 oraz do zastąpienia Konstytucji Statutem Organicznym dla Królestwa Polskiego (1832).

Bibliografia :

1.” Utworzenie Królestwa Kongresowego „Bartoszewicz Kazimierz 1913

2.”USTAWA KONSTYTUCYJNA KRÓLESTWA POLSKIEGO Z DNIA 27 XI 1815”

3.Internetowa encyklopedia <Wikipedia>