OBECNO

ŚĆ BOGA

Bóg, o którym mówi Pismo

św. — to nie tylko Najwyższy; jest On tu, blisko

(Ps 119,151)

. Nie jest to Istota

najwy

ższa, swymi doskonałościami całkowicie oddzielona od świata; to Rzeczywistość, która raczej zlewa się ze

światem. Jest to Bóg Stwórca, obecny przy swoim dziele

(Wj 19,4nn)

, Bóg Ojciec obecny przy swym Synu

(J 8,29)

,

obecny w tych wszystkich, których o

żywia Duch Jego Syna i którzy okazują Bogu synowską miłość

(Rz 8,14

;

Rz

8,28)

. Jest obecny we wszystkich *czasach, bo rz

ądzi wszystkimi czasami, Ten, który jest Pierwszym i Ostatnim

(Iz

44,6

;

Iz 48,12

;

Ap 1, 8

;

Ap 1,17

;

Ap 22,13)

. Obecno

ść Boga, mimo całej swej realności, nie jest jednak materialna;

je

żeli Bóg daje o sobie znać za pomocą znaków zewnętrznych, to Jego obecność ma jednak charakter niematerialny.

Jest to obecno

ść Istoty, która swą miłością otacza stworzenie

(Mdr 11,24

;

Ps 139)

i o

żywia je

(Dz 17,25-28)

, która

pragnie sw

ą miłość przekazać człowiekowi i uczynić z niego tym samym wyraźnego świadka swej obecności

(J

17,21)

.

STARY TESTAMENT

Bóg, stworzywszy cz

łowieka, pragnie być przy nim. Kiedy zaś człowiek wskutek grzechu pocznie się oddalać od

obecnego przy nim Boga, g

łos Boży będzie go ścigał poprzez całą historię, wołając: „Adamie, gdzie jesteś?"

(Rdz

3,8n)

.

I. OBIETNICA OBECNO

ŚCI BOŻEJ

Bóg objawia si

ę najprzód uprzywilejowanym jednostkom, zapewniając je o swej obecności: patriarchom, z

którymi zawar

ł przymierze

(Rdz 17,7

;

Rdz 26,24

;

Rdz 28,15)

, i Moj

żeszowi, któremu powierzył misję uwolnienia

swego narodu

(Wj 3,12)

. Ludowi ca

łemu zaś objawia swoje imię i sens tego *imienia: zapewnia lud, że Bóg ojców

b

ędzie z nim, podobnie jak był ongiś z nimi. *Bóg sam się nazywa *„Jahwe" i określa się w sposób następujący:

„Jestem tym, co jest", to znaczy: jestem wieczny, niezmienny i wierny — albo inaczej: „Jestem, który jestem", Tym,
który jest tam, zawsze i wsz

ędzie, wędrując ze swym ludem

(Wj 3,13nn

;

Wj 33,16)

. Obietnica tej obecno

ści

wszechmocnej, uczyniona w chwili zawierania przymierza

(Wj 34,9n)

, jest powtarzana wys

łannikom, przez których

Bóg prowadzi swój naród: Jozuemu i s

ędziom

(Joz 1,5

;

Sdz 6,16

;

1Sm 3,19)

, królom i prorokom

(2Sm 7,9

;

2Krl 18,

7

;

Jr 1,8

;

Jr 1,19)

. Znamienne jest równie

ż imię dziecka, którego narodziny zapowiada prorok Izajasz i od którego

zale

ży zbawienie ludu: Emmanuel — to znaczy: „Bóg z nami"

(Iz 7,14

; por.

Ps 46,8)

.

Bóg nie opuszcza swego ludu nawet wtedy, kiedy ma go ukara

ć wygnaniem. Dla tego ludu, który pozostanie Jego

s

ługą i świadkiem

(Iz 41,8nn

;

Iz 43,10nn)

, Bóg b

ędzie *Pasterzem

(Ez 34,15 n

;

Ez 34,31

;

Iz 40,10n)

, *Królem

(Iz

52,7)

, *Oblubie

ńcem i *Odkupicielem (Iz 54,5n; Iz 60,16). Obiecuje zbawić go za darmo, pozostając wiernym

danym *obietnicom

(Iz 52,3

;

Iz 52,6)

. Zapowiada równie

ż, że Jego *chwała będzie rozbrzmiewać w świętym

mie

ście, którego nazwa będzie odtąd znaczyć: „Jahwe jest tam"

(Ez 48,35)

. W ten sposób b

ędzie zamanifestowana

Jego obecno

ść wszystkim *narodom

(Iz 45,14n)

, które zgromadz

ą się przy Jego światłości w Jerozolimie

(Iz 60)

.

Wreszcie w dniu ostatecznym b

ędzie On obecny jako *Sędzia i Król wszystkich narodów

(Ml 3,1

;

Za 14,5

;

Za 14,9)

.

II. ZNAKI OBECNO

ŚCI BOŻEJ

Bóg objawia si

ę za pomocą różnych *znaków. Podczas teofanii na Synaju ludzie są przerażeni *burzą, grzmotami,

ogniem i wichrem

(Wj 20,18nn)

. Wszystkie te elementy spotyka si

ę również przy opisach innych interwencji Bożych

(Ps 29

;

Ps 18,8-16

;

Iz 66,15

;

Dz 2,1nn

;

2P 3,10

;

Ap 11, 19)

. Lecz Bóg objawia si

ę także w otoczeniu zgoła

odmiennym: w atmosferze spokoju rajskiego, kiedy powiewa lekki wiatr

(Rdz 3,8)

, a On sam prowadzi rozmow

ę ze

swymi przyjació

łmi, takimi jak np. Abraham

(Rdz 18,23-33)

, Moj

żesz

(Wj 33, 11)

i Eliasz

(1Krl 19,11nn)

.

Chocia

ż owe znaki obecności Bożej są tak bardzo wyraźne, to jednak Boga otacza zawsze *tajemnica

(Ps 104,2)

:

prowadzi swój lud przez pustyni

ę jako kolumna z *obłoku i *ognia

(Wj 13,21)

; pozostaje w

śród tego ludu,

nape

łniając swoją *chwałą najprzód namiot, w którym znajduje się arka przymierza

(Wj 40,34)

, a potem

Święte

Świętych

(1Krl 8,10nn)

.

III. WARUNKI OBECNO

ŚCI BOŻEJ

Od samego Boga trzeba si

ę dowiedzieć o warunkach, jakie należy spełniać, by mieć dostęp do Jego tajemniczej i

świętej obecności.

1.

Szukanie Boga.

Cz

łowiek powinien odpowiedzieć na znaki, które mu daje Bóg. Dlatego właśnie człowiek

oddaje *cze

ść Bogu na miejscach, z którymi wiąże się wspomnienie pojawień się Boga, jak np. w Beerszebie lub

Betel

(Rdz 26,23nn

;

Rdz 28,16-19)

. Lecz Bóg nie jest zwi

ązany z żadnym miejscem, z żadnym pomieszczeniem

materialnym. Jego obecno

ść, sygnalizowana na zewnątrz *arką przymierza, towarzyszy ludowi, prowadząc go

poprzez pustyni

ę. To właśnie ten lud chce On sobie uczynić miejscem *zamieszkania, żywym i świętym

(Wj 19,5

;

2Sm 7,5 n

;

2Sm 7,11-16)

. Bóg chce mieszka

ć z potomstwem Dawida, w *domu Dawidowym. A jeśli się zgadza na

to,

żeby Salomon zbudował Mu *świątynię, to tylko w tym celu, by stwierdzić, że ta świątynia nie jest w stanie Go

ogarn

ąć

(1Krl 8,27

; por.

Iz 66,1)

; ludzie znajd

ą Go tam tylko o tyle, o ile będą wzywać Jego *imienia w *prawdzie

(1Krl 8,29n

;

1Krl 8,41nn

;

Ps 145,18)

, to znaczy o ile b

ędą szukać Jego obecności w prawdziwym kulcie, w owej

czci, która p

łynie z wiernego serca.

Pragn

ąc zapewnić *kultowi izraelskiemu czystość eliminującą zarówno cześć składaną Bogu na miejscach

wysokich, jak i wszelkie zwyrodnienia kultu, twórcy reformy deuteronomicznej nakazuj

ą udawać się trzy razy w

roku do Jerozolimy i nie sk

ładać już ofiar gdzie indziej

(Pwt 12,5

;

Pwt 16,16)

. Nie oznacza to,

że wystarczy udać się

do

świątyni, by znaleźć tam Pana. Oprócz tego kult tam sprawowany powinien wyrażać zarówno szacunek należny

Bogu, który nas widzi, jak i *wiar

ę, którą powinno się darzyć słowa Boga przemawiającego do nas

(Ps 15; 24)

. W

przeciwnym razie b

ędzie się sercem daleko od Boga

(Jr 12,2)

, a Bóg opu

ści świątynię, której zburzenie zapowiada,

gdy

ż ludzie uczynili z niej jaskinię zbójców

(Jr 7,1-15

;

Ez 10—11)

.

Natomiast Bóg jest blisko tych, którzy chodz

ą z Nim jak ongiś patriarchowie

(Rdz 5,22

;

Rdz 6,9

;

Rdz 48,15)

i s

ą

zawsze przed Jego obliczem jak ongi

ś Eliasz

(1Krl 17,1)

, którzy pok

ładając w Bogu całą ufność, pozostają pod Jego

wejrzeniem

(Ps 16,8

;

Ps 23,4

;

Ps 119,168)

, a w uciskach wzywaj

ą Jego pomocy

(Ps 34,18nn)

, którzy *szukaj

ą dobra

(Am 5,4

;

Am 5,14)

z sercem pokornym i skruszonym

(Iz 57,15)

i

śpieszą z pomocą nieszczęśliwym

(Iz 58, 9)

. Oto

wierni, którzy b

ędą żyć na wieki niezniszczalni, u Boga

(Mdr 3,9

;

Mdr 6,19)

.

2.

Dar Bo

ży.

Lecz czy cz

łowiek jest w stanie sam zdobyć się na taką wierność? W obliczu Boga, najwyższej

*

świętości, człowiek uświadamia sobie własny *grzech

(Iz 6,1-5)

i schorzenie, które tylko Bóg mo

że uleczyć

(Jr

17,1

;

Jr 17,14)

. Rodzi si

ę więc pragnienie, ażeby Bóg zechciał zmienić *serce człowieka, aby włożył w nie swoje

*prawo i zes

łał tam swojego *Ducha

(Jr 31,33

;

Ez 36,26nn)

! Prorocy zapowiadaj

ą tę odnowę jako owoc nowego

*przymierza, moc

ą którego *lud uświęcony stanie się miejscem zamieszkania Boga

(Ez 37,26nn)

. M

ędrcy ze swej

strony równie

ż zapowiadają, że Bóg ześle ludziom swoją Mądrość i swego Ducha Świętego, aby mogli poznać Jego

wol

ę i aby się stali Jego przyjaciółmi przez przyjęcie tej Mądrości, której szczęściem jest przebywanie wśród ludzi

(Prz 8,31

;

Mdr 9,17nn

;

Mdr 7,27n)

.

NOWY TESTAMENT

I. DAR OBECNO

ŚCI W JEZUSIE

Przez swoje zst

ąpienie na Dziewicę Maryję Duch Święty wypełnił daną Izraelowi obietnicę specjalnego *daru:

Pan jest z Ni

ą, a Bóg jest z nami

(

Łk 1,28

;

Łk 1,35

;

Mt 1,21nn)

. W Jezusie bowiem, Synu Dawida, jest równie

ż

obecny Pan

(Mt 22,43 n. paral.)

, Syn Boga

żywego

(Mt 16,16)

, którego obecno

ść została objawiona maluczkim

(Mt

11,25nn)

. Jest On S

łowem Bożym, które stało się ciałem, aby zamieszkać wśród nas

(J 1,14)

i w ten sposób uobecni

ć

*chwa

łę swojego Ojca. *Ciało zaś Syna jest prawdziwą świątynią Boga

(J 2,21)

. Jak Ojciec, który jest zawsze z Nim,

On równie

ż mówi o sobie: „Ja jestem"

(J 8,28 n

;

J 16,32)

i realizuje obietnic

ę swej obecności zawartą w Jego

*imieniu; w Nim bowiem mieszka ca

ła *pełnia Bóstwa

(Kol 2,9)

. Kiedy za

ś wypełnił swoją misję, zapewnił

uczniów, cho

ć ich *pożegnał, że pozostanie z nimi na zawsze

(Mt 28,20

; por.

Łk 22,30

;

Łk 23,42n)

.

II. TAJEMNICA OBECNO

ŚCI W DUCHU

Kiedy Jezus zmartwychwsta

ły objawiał się swoim uczniom, to nie po to, żeby zadokumentować swoją obecność

fizyczn

ą. To wcale nie jest bowiem złe, że zostali oni pozbawieni tej obecności

(J 16,7)

. Jezus objawi

ł się im po to,

by ich zach

ęcić do poszukiwania Go przez wiarę, tam gdzie On żyje. Otóż On przebywa u swego Ojca

(J 20,17)

; jest

On równie

ż obecny we wszystkich nieszczęśliwych i pragnie, aby w nich właśnie Jemu samemu służono

(Mt 25,40)

;

jest On w tych, którzy nios

ą Jego słowo i poprzez których On sam chce być słuchany

(

Łk 10,16)

; jest On w po

środku

tych, którzy zbieraj

ą się razem, by modlić się w Jego imię

(Mt 18,20)

.

Lecz Chrystus jest obecny nie tylko pomi

ędzy wierzącymi; jest On po prostu w nich, jak to oświadczył Pawłowi,

objawiaj

ąc mu równocześnie swoją chwałę: „Ja jestem Jezus, którego ty prześladujesz"

(Dz 9,5)

; przebywa On w

tych, którzy Go przyj

ęli przez wiarę

(Ga 2,20

;

Ef 3,17)

i których On *karmi swoim w

łasnym Ciałem

(1Kor 10,16n)

.

Jego Duch mieszka w nich, o

żywia ich

(Rz 8,9

;

Rz 8,14)

, czyni z nich *

świątynię Bożą

(1Kor 3,16n

;

1Kor 6,19

;

Ef

2,21n)

i cz

łonki Chrystusa

(1Kor 12,12n

;

1Kor 12,27)

.

Dzi

ęki temu samemu Duchowi Jezus żyje w tych, którzy spożywają Jego *Ciało i piją Jego *Krew

(J 6,56n

;

J

6,63)

; jest w nich, podobnie jak Jego Ojciec jest w Nim

(J 14,19n)

. Ta *wspólnota

świadczy o powrocie Jezusa do

Ojca i o pos

łaniu na świat Jego *Ducha

(J 16,28

;

J 14,16nn)

. Oto dlaczego lepiej jest, aby by

ł On nieobecny

fizycznie

(J 16,7)

; ta nieobecno

ść jest warunkiem obecności wewnętrznej, realizowanej przez dar Ducha Świętego.

Wskutek tego daru uczniowie nosz

ą w sobie miłość, która jednoczy Ojca ze Synem

(J 17,26)

: oto dlaczego Bóg

pozostaje w nich

(1J 4, 12)

.

III. PE

ŁNIA OBECNOŚCI W CHWALE OJCA

Owa obecno

ść Pana, której Paweł życzy wszystkim

(2Tes 3,16

;

2Kor 13,11)

, stanie si

ę doskonałą dopiero po

uwolnieniu nas od tego

śmiertelnego ciała

(2Kor 5,8)

. Wówczas to zmartwychwskrzeszeni moc

ą Ducha, który jest w

nas

(Rz 8,11)

, ujrzymy Boga, jak b

ędzie wszystkim we wszystkich

(1Kor 13,12

;

1Kor 15,28)

. Wtedy na miejscu,

które Jezus nam przygotowa

ł obok siebie, zobaczymy Jego chwałę

(J 14,2 n

;

J 17,24)

,

światłość nowej Jerozolimy,

miejsce zamieszkania Boga z lud

źmi

(Ap 21,2n

;

Ap 21,22n)

. Wówczas te

ż doskonałą będzie w nas obecność Ojca i

Syna przez dar Ducha

Świętego

(1J 1,3

;

1J 3,24)

.

Taka jest tedy obecno

ść, którą Pan dzieli się z wszystkimi wiernymi: „Oto stoję u drzwi i kołacę"

(Ap 3,20)

. Nie

jest to obecno

ść dostępna dla ludzkiego *ciała

(Mt 16,17)

ani zastrze

żona dla jakiegoś ludu

(Kol 3, 11)

, ani nie

zwi

ązana z jakimś określonym miejscem

(J 4,21)

. Jest to dar Ducha

Świętego

(Rz 5,5

;

J 6,63)

, dost

ępny dla każdego

w Ciele Chrystusa, gdzie znajduje si

ę w całej *pełni

(Kol 2,9)

, i przebywaj

ący we wnętrzu każdego chrześcijanina,

skoro tylko wchodzi do tej pe

łni

(Ef 3,17nn)

. Pan zsy

ła ten dar na każdego, kto Mu odpowiada razem z Oblubienicą i

przez Ducha

Świętego: „Przyjdź!"

(Ap 22,17)

.