Problem obecności archetypów i toposów w komiksie

Podstawowa funkcja komiksu to rozrywka, także skrótowe przedstawienie problemu
i ułatwienie interpretacji utworu.

Rozważ problem obecności archetypów i toposów w komiksie. Jakie w tym gatunku pełnią wspomniane elementy. Odwołaj się do odpowiednich przykładów.

PREZENTACJA
Strategie wstępu•

Co to jest komiks? - typ publikacji rozrywkowej, historyjka obrazkowa (definicja słownikowa).
• Czym się charakteryzuje?
- obrazki opatrzone są tekstem, stanowi on dialog, niekiedy krótki komentarz, najczęściej
o charakterze sensacyjnym.

• Jakie pełni funkcje? - rozrywkowe, ale i dydaktyczne, czasem satyryczne, demaskatorskie.

Strategie rozwinięcia•
Przykłady i podział komiksów - Tytus, Romek i A'Tomek, Batman, Spiderman, Dragon
Ball.
Podziałów może być wiele, np. komiksy kultowe, sensacyjne, przygodowe,
propagandowe, np. Hans Kloss alias J-23 lub Jan Żbik - pracownik Milicji Obywatelskiej
albo przeróbki dzieł literackich. Inny podział dotyczy cech rysunkowych, kreski,
stylu. To komiksy typu MANGA np. Dragon Ball lub ANIME np. Spiderman.

• Krytyczne opinie na temat komiksów, spowodowane ich powierzchowną oceną. Zarzuca
się np. komiksowi Dragon Ball kult agresji, nie dostrzegając poświęcenia jego
pozytywnych bohaterów przeciwstawiających się złu.

• Bogactwo tradycyjnych wątków i archetypów - przykłady potwierdzające obecność
archetypów i toposów literackich. Spiderman przypomina Prometeusza, Thorgal -
Odyseusza. Komiksy pokazują ich losy i odwołują się do analogicznych sytuacji. Spiderman
- student i fotograf - rezygnuje z życia osobistego, aby pomagać innym, gdy
zachodzi taka potrzeba.

• Analiza przykładowych komiksów - potwierdzenie obecności znanych archetypów
i toposów literackich. Funkcje archetypów i toposów - rozrywkowa, etyczna, dydaktyczna,
opiniotwórcza. Ludzka tęsknota do starożytnych herosów. Moda powraca.

Atrakcją są nowe ujęcia.
Strategie zakończenia•
Rehabilitacja komiksów. Dobre komiksy rozwijają wyobraźnię, odwołują się do poczucia
humoru, nawiązują do pozytywnych postaw etycznych, są celną syntezą przedstawionej
rzeczywistości. Zniecierpliwionemu współczesnemu czytelnikowi pozwalają
dokonać szybkich jednoznacznych wyborów. Stanowią przeciwwagę patosu, są
znakiem czasu i nieokiełznanej fantazji. Niosą także uniwersalne wartości.

Czy są według Ciebie takie utwory literackie, które nie powinny być prezentowane
w wersji komiksowej i dlaczego?

Proponowane odpowiedż
Nie poddają się konwencji komiksu utwory spełniające funkcje sakralne. Nikt
przecież nie będzie stosował podczas liturgii Biblii w jej komiksowym ujęciu.
Także utwory oparte na psychoanalizie, zwłaszcza monodramy, nie są wdzięcznym
materiałem do tworzenia ich komiksowej wersji. Podobne obiekcje można
mieć w przypadku utworów o głębszych treściach, których sens jest złożony
i wyrażony za pomocą alegorii czy symbolu. Komiksy pozwalają zrozumieć
utwór w znacznie uproszczony sposób, dlatego też nie są użyteczne względem
poezji.

Jakie negatywne funkcje komiksu zauważasz i jak należałoby im przeciwdziałać?
Proponowane odpowiedż
Podstawowa funkcja komiksu to rozrywka, także skrótowe przedstawienie problemu
i ułatwienie interpretacji utworu. Dobrze jest, jeżeli komiks pozwala
jednak na pewną wieloznaczność interpretacji i posługuje się grą słów czy
odwołuje się poprzez cytaty do głębszych myśli i sentencji. Nie powinien stanowić
cyklu kolorowych jednoznacznych obrazków, w dodatku jeszcze podpisanych
banalnymi hasłami. Nawet zabawne rysunki mogą przecież skłaniać
do refleksji i zawierać jasne i mądre przesłanie. Przykład: komiksowa Balladyna
może być horrorem, ale może też w humorystyczny sposób przestrzegać
przed przemocą.

Sposoby uatrakcyjnienia wypowiedzi
Próba pokazania epizodu Chłopów w wersji rysunków komiksowych.
Uwaga!

Można wykorzystać do tego celu technikę komputerową.
Szczególną cechą tego ujęcia byłaby mitologizacja
świata powieści i jej bohaterów (Boryna - władca
niczym Priam, Antek przypomina Parysa, Jagna
w roli pięknej Heleny), realia oczywiście polskie
i chłopskie.
• Jest także możliwość przedstawienia w charakterze
komiksów portretów ogólnie znanych osobistości, np.
z życia szkoły lub życia publicznego.
Uwaga!
Wskazane poczucie humoru, ale także umiar i takt.

Bibliografia podmiotu
• Homer,
Iliada
• Zygmunt Kubiak,
Mitologia Greków i Rzymian
• Grzegorz Rosiński,
Jean van Hamme,
Thorgal
• Tom de Falco,
Bill Sienkiewicz, Spiderman
• Artur Wabik (red.),
Komiks w sieci: antologia polskiego
komiksu internetowego
Bibliografia przedmiotu
• Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień- Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich,
hasła: archetyp, komiks, topos
• Władysław Kopaliński, Słownik
mitów i tradycji kultury
• Jerzy Szyłak, Komiks w kulturze
ikonicznej XX wieku: wstęp do
poetyki komiksu
• Jerzy Szyłak, Komiks: świat przerysowany

---