Dla kogo renty rodzinne i socjalne

Leszek Kostrzewski, Piotr Miączyński 2011-11-04, ostatnia aktualizacja 2011-11-04 13:43:31.0

Emerytura po zmarłym małżonku lub rodzicu to renta rodzinna. Obecnie dostaje ją ok. 1,2 mln osób. Inną opcją
dla osób, które nie mogą pracować, jest renta socjalna. Jak się o nie starać?

Pomysły na zmiany w rentach rodzinnych przed wyborami zgłaszały prawie wszystkie partie. Czy Sejm zajmie się nimi w
najbliższym czasie? Zobaczymy.

SLD chciałby wprowadzić tzw. wdowi dodatek. Wdowa lub wdowiec oprócz swojej emerytury mogliby otrzymać 30 proc.
emerytury męża bądź żony. Byłby też drugi wariant. Przechodzimy na rentę rodzinną po małżonku (na obecnych
warunkach, a więc dostajemy 85 proc. świadczenia małżonka) i dodatkowo mamy prawo do 30 proc. swojej emerytury.

Inne plany mają posłowie PiS. Postulują specjalne renty dla wdów po górnikach. Posłowie chcieliby, aby dostawały rentę
niezależnie od wieku - czyli nie musiałyby czekać, aż skończą 50 lat, ale dostawałyby rentę już np. w wieku 30 lat.

Renta rodzinna

Przysługuje członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu
niezdolności do pracy. Ale uwaga! Przysługuje także członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek
przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne.

Renta należy się też po pracowniku, który co najmniej pięć lat pracował i odkładał składki na ubezpieczenie społeczne.

Którzy członkowie rodziny mają szansę na rentę rodzinną? Prawo do niej przysługuje tylko:

* dzieciom zmarłego do ukończenia przez nie 16. roku życia lub 25. roku życia, jeśli się uczą (ta zasada dotyczy również
dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobionych).

Uwaga! Jeżeli dziecko ukończyło 25 lat, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża
się do zakończenia tego roku studiów;

* żonie, jeśli w chwili śmierci męża ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy, albo wychowuje co najmniej jedno z
dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu (które nie ukończyły 16 lat, a jeżeli
się uczą - 18 lat). Ważne! Jeśli wdowa nie spełnia warunku wieku (50 lat), ale osiągnie ten wiek w okresie nie dłuższym
niż pięć lat od śmierci męża lub w ciągu tych pięciu lat stanie się niezdolna do pracy, lub zaprzestanie wychowywania
osób, o których mowa wyżej, ZUS przyzna jej rentę po skończeniu przez nią 50. roku życia.

Przykład. Mąż pani Anny zmarł, gdy miała 45 lat. Renty więc nie dostała (nie spełniła warunku wieku - ukończonych 50
lat), ale w ciągu pięciu lat od śmierci męża osiągnie odpowiedni do wypłaty renty wiek (owe 50 lat) i ZUS będzie jej
musiał rentę wypłacić;

* żonie po rozwodzie oraz żonie, która przed śmiercią męża nie pozostawała z nim we wspólnocie małżeńskiej - ale
tylko wtedy, gdy oprócz spełnienia warunków wymaganych od wdowy w dniu śmierci męża miała prawo do alimentów z
jego strony;

* żonie, która nie spełnia żadnego z wymienionych wyżej warunków, ale nie ma źródeł utrzymania. Ma prawo do rocznej
renty okresowej (liczonej od śmierci męża) albo maksymalnie dwuletniej renty okresowej, gdy bierze udział w szkoleniu
mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej.

Uwaga! Te same prawa i warunki ma mąż po śmierci żony;

* rodzicom - jeżeli spełniają warunki takie jak dla wdowy/wdowca (dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub
wychowywania małoletnich osób) oraz jeśli bezpośrednio przed śmiercią dziecka pozostawali na jego utrzymaniu.

Dokumenty potrzebne do renty

Trzeba złożyć wniosek w swoim (czyli właściwym dla miejsca zamieszkania - zameldowania) oddziale lub inspektoracie
ZUS.

Wniosek o rentę może być sporządzony na opracowanych przez ZUS drukach: ZUS Rp-2 (ma siedem stron) i ZUS Rp-
2a (jeżeli z wnioskiem o rentę rodzinną występują dwie osoby pełnoletnie lub więcej osób). Uwaga! W tym drugim
przypadku każda osoba pełnoletnia wypełnia druk ZUS Rp-2a.

Druki wniosków o rentę rodzinną dostępne są w oddziałach ZUS oraz w internecie na www.zus.pl.

We wniosku należy podać następujące informacje:

* imię i nazwisko osoby zmarłej, po której ma być przyznana renta rodzinna,
* imiona i nazwisko (a także nazwisko rodowe) członka rodziny ubiegającego się o rentę,
* datę i miejsce jego urodzenia,
* imiona rodziców,
* stopień pokrewieństwa (powinowactwa) łączący osobę uprawnioną do renty ze zmarłym,
* miejsce zamieszkania,
* adres pobytu i adres do korespondencji,
* numery PESEL i NIP, a w razie braku numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego albo paszportu,
* jeżeli członek rodziny jest pełnoletni, należy wskazać świadczenie, o które ubiega się zainteresowana osoba.

To, niestety, nie koniec. Do wniosku trzeba dołączyć całą stertę dokumentów, m.in.: • akt zgonu, • dokument
potwierdzający datę urodzenia wnioskodawcy, • jeśli o rentę ubiega się wdowa lub wdowiec - odpis skrócony aktu
małżeństwa, • zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły (jeżeli dziecko ukończyło 16 lat), • zaświadczenie o stanie
zdrowia dziecka albo wdowy lub wdowca (wystawione przez lekarza leczącego, jeżeli przyznanie renty uzależnione jest
od niezdolności do pracy) itd.

Ile pieniędzy można dostać?

Strona 1 z 3

Dla kogo renty rodzinne i socjalne

2011-11-05

http://wyborcza.pl/2029020,97654,10590080.html?sms_code=

Dla jednej osoby uprawnionej - 85 proc. świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, dla dwóch osób - 90 proc., dla
trzech i więcej osób - 95 proc.

Ważne! Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która w razie konieczności
dzielona jest między nich w równych częściach.

Przykład. Pan Marcin zmarł w grudniu ubiegłego roku. Wdowa złożyła wniosek o przyznanie renty rodzinnej. Do renty
rodzinnej uprawniona jest wdowa oraz ich 15-letnia córka. ZUS ustalił, że renta rodzinna wynosi 1395 zł (jest to 90 proc.
z kwoty 1550 zł). Renta rodzinna - po podzieleniu na równe części między córkę i wdowę - wynosi 697,50 zł
miesięcznie.

Ważne! Sierocie zupełnej uprawnionej do renty rodzinnej przysługuje specjalny dodatek.

* Od 1 marca 2011 r. najniższa renta rodzinna wynosi 728,18 zł, a dodatek dla sieroty zupełnej - 350,94 zł.

Co z dorabianiem?

Osoby pobierające rentę rodzinną mogą też dorobić. Nie mogą jednak przekroczyć określonych limitów.

* Jeśli zarobimy więcej niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ZUS może obniżyć rentę maksymalnie
o 428 zł - renta rodzinna dla jednej osoby. Od 1 września 2011 r. 70 proc. średniego wynagrodzenia to 2356 zł brutto;

* jeśli zarobimy więcej niż 130 proc. przeciętnej miesięcznej pensji, stracimy rentę.

Będzie można ją odzyskać, gdy udowodnimy, że w kolejnych miesiącach zarabiamy mniej niż wspomniane 130 proc.
średniej pensji. Od 1 września 2011 r. 130 proc. średniej pensji to 4376 zł

Na jakiej podstawie ZUS będzie wiedział, ile dorabiamy? Każda wdowa (lub wdowiec) powinna powiadomić ZUS o
osiąganych przychodach. Pisemnie i na dodatek najszybciej, jak to tylko możliwe. W przeciwnym razie może mieć
kłopoty. ZUS w końcu dowie się o dodatkowym dochodzie i jeżeli okaże się, że limity zostały przekroczone, a ZUS nie
dostał deklaracji od osoby pobierającej rentę, będzie ona musiała oddać całość (lub część) wypłacanej niezgodnie z
prawem renty.

Jeżeli ZUS odmówi nam przyznania renty, w ciągu miesiąca od doręczenia decyzji mamy prawo się od niej odwołać.
Odwołanie (za pośrednictwem ZUS) wnosimy do okręgowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Warto się
odwołać. To nic nie kosztuje.

Renty socjalne

A teraz wyjaśnijmy, kto może się starać o rentę socjalną.

Otóż prawo do niej mają osoby pełnoletnie całkowicie niezdolne do pracy z powodu niesprawności, która powstała przed
ukończeniem 18. roku życia albo w trakcie nauki w szkole lub na studiach (przed 25. urodzinami).

Uwaga! Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy i przewidywanego okresu jej trwania dokonuje lekarz orzecznik ZUS.

Ważne! Renta socjalna może być przyznana na stałe - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała - lub na określony czas -
jeśli niezdolność do pracy jest czasowa.

Kto nie dostanie renty?

Renty socjalnej nie dostanie ktoś, kto ma już ustalone prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty
inwalidzkiej, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego.

Na rentę socjalną nie ma też co liczyć osoba, która już dostaje rentę z zagranicy, albo ktoś, kto został tymczasowo
aresztowany lub odbywa karę pozbawienia wolności (takie osoby mogą jednak złożyć wniosek o przyznanie 50 proc.
renty socjalnej).

Renta socjalna nie przysługuje też tym, którzy:

* pobierają rentę rodzinną w wysokości przekraczającej 200 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do
pracy,

* są właścicielami nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczających 5 ha przeliczeniowych.

Ile wynosi renta socjalna?

Renta socjalna przyznawana jest w stałej wysokości i wynosi 84 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do
pracy. Renta ta podlega corocznej marcowej waloryzacji.

Obecnie - od 1 marca 2011 r. - renta socjalna wynosi 611,67 zł. Pobiera ją 250 tys. Polaków.

Ile można dorobić?

30 września Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o rencie socjalnej. Nowe przepisy pozwolą dorabiającym rencistom
socjalnym na wyższe zarobki.

Do tej pory mogli dorobić do 30 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - było to niewiele ponad 1 tys. zł brutto.
Jeśli ktoś przekroczył tę kwotę, ZUS zawieszał rentę.

Po zmianie rencista socjalny będzie mógł dorobić tyle samo, ile wcześniejszy emeryt, a więc do 70 proc. średniej
krajowej.

Od 1 września 2011 r. do 1 grudnia 2011 r. 70 proc. średniej płacy wynosi 2356,30 zł brutto. Jeśli rencista zmieści się w
tej kwocie, ZUS nie zabierze mu z renty ani złotówki.

Nowe prawo - zwiększające limity w dorabianiu - ma obowiązywać od 1 stycznia 2012 r.

Strona 2 z 3

Dla kogo renty rodzinne i socjalne

2011-11-05

http://wyborcza.pl/2029020,97654,10590080.html?sms_code=

Co ma wpływ na zawieszenie renty?

Rencista socjalny powinien wiedzieć, że do przychodu, po przekroczeniu którego renta jest zawieszana, zalicza się:

* praca wykonywana w ramach stosunku pracy,
* praca nakładcza,
* praca na podstawie umowy-zlecenia i umowy agencyjnej,
* prowadzenie działalności pozarolniczej,
* praca w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych,
* odpłatne świadczenia pracy w czasie kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania (o ile przysługuje
renta w wysokości 50 proc. renty socjalnej),
* pobieranie stypendium sportowego.

Na zawieszenie renty socjalnej wpływ mają także przychody z tytułu pracy na umowy-zlecenia wykonywanej przez
uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów, którzy nie ukończyli 26 lat, oraz honoraria z tytułu działalności
artystycznej lub twórczej. To nie wszystko. Przychodem dla rencisty socjalnego jest także pobrany zasiłek chorobowy,
macierzyński i opiekuńczy oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, a także świadczenie rehabilitacyjne.
Rencista socjalny powinien także uważać na zarobki z umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy. To też
zalicza się do jego przychodu, który decyduje, czy renta będzie zawieszona lub nie.

Tekst pochodzi z serwisu Wyborcza.pl -

http://wyborcza.pl/0,0.html

© Agora SA

Strona 3 z 3

Dla kogo renty rodzinne i socjalne

2011-11-05

http://wyborcza.pl/2029020,97654,10590080.html?sms_code=