CZY ZDOBYWANIE PRZEZ BAKTERIE ODPORNOÅšCI NA
ANTYBIOTYKI MOśNA UZNAĆ ZA PRZYKA
AD EWOLUCJI?
ntybiotyki pełnią po\
ytecznÄ… rolÄ™ w a) przez mutacje
Marta Cuberbiller
leczeniu pewnych chorób. Są to wydzie- i b) przez przechwytywanie fragmentów DNA od
A lane przez bakterie i grzyby naturalne innych bakterii (proces ten jest zwany poziomym lub wiÄ…\
ących się z białkiem girazą, co zmniejsza zdol-
substancje, które zabijają inne bakterie w horyzontalnym transferem genów). ność bakterii do rozmna\
ania. W odpornych na kwino-
walce o zdobycie po\
ywienia. Antybiotyki Antybiotyk zabija komórkę bakteryjną, niszcząc lony bakteriach geny, kodujące białko girazę, są zmu-
stosowane do leczenia ludzi zwykle pochodzą jakąś jej istotną funkcję. Przypomina to działanie towane. Ciprofloxacin nie wią\
e siÄ™ ze zmienionÄ…
od tych naturalnych substancji. Niestety, nie- sabota\
ysty, który powoduje rozbicie się wielkiego girazą, dlatego zmutowane bakterie prze\
ywajÄ… w
które bakterie stają się po pewnym czasie odrzutowca, przecinając w nim połączenia hydraulicz- jego obecności.
odporne na antybiotyki, czyniÄ…c je bezu\
ytecz- ne. Antybiotyk wiÄ…\
e się z jakimś białkiem w taki Ewolucja wymaga pojawiania się nowych funk-
nymi. Dzieje się tak wskutek zmian w ich DNA, sposób, \
e białko to nie mo\
e właściwie funkcjono- cjonalnych systemów. Aby na tej drodze pojawił się w
czyli wskutek mutacji. wać. Zwykle białko uczestniczy w kopiowaniu DNA, w końcu człowiek, muszą wcześniej wykształcić się na
Ewolucjoniści często wymieniają zdobywanie produkowaniu białek lub w tworzeniu ścianek komórek przykład ramiona, oczy czy mózg. Mutacje i dobór
przez bakterie odporności na antybiotyki jako bakterii. Funkcje te są niezbędne, jeśli bakterie mają naturalny, prowadzące do zdobycia odporności na
przykład ewolucji w działaniu. Czy słusznie? rosnąć i rozmna\
ać się. antybiotyki, nie są przykładem takiej ewolucji, gdy\

Georgia Purdom, posiadająca doktorat z gene- Jeśli w jakiejś bakterii nastąpi mutacja tego prowadzą do utraty pewnych funkcji. W ich wyniku
tyki molekularnej zdobyty na Ohio State Uni- fragmentu DNA, który koduje tego typu białko, to powstają bakterie ze zdefektowanymi białkami, które
versity, odpowiada na to pytanie w ostatnim antybiotyk nie mo\
e związać się z takim odmienionym przestały pełnić normalne funkcje. Jest to raczej
numerze kreacjonistycznego kwartalnika białkiem, wskutek czego zmutowana bakteria mo\
e zmienność wewnątrz stworzonego rodzaju, mówiąc
"Answers". dalej funkcjonować, nie ginie. W obecności antybioty- językiem biblijnym.
Purdom przypomina, \
e antybiotyki odkrył ków mamy do czynienia ze zjawiskiem doboru natural- Innym sposobem zdobywania odporności na
Alexander Fleming w 1928 roku. Odkrycie to nego - ginÄ… oryginalne bakterie, prze\
ywają zmutowa- antybiotyki jest pobieranie zmutowanego materiału
doprowadziło do masowej produkcji penicyliny ne. A skoro prze\
ywajÄ…, to siÄ™ namna\
ajÄ… i zara\
ajÄ… genetycznego od innych bakterii. Mechanizm wymia-
ju\
w latach 40-tych. Ale pod koniec tej dekady pacjentów. ny DNA jest konieczny, by bakterie przetrwały w
ujawniły się szczepy odporne na penicylinę. Trzeba jednak pamiętać, \
e swoją przewagę szybko zmieniających się środowiskach, jak w szpita-
Doszło do tego, \
e obecnie ponad 70% bakte- bakterie zmutowane przejawiają tylko w środowisku, w lach. Tego jednak tak\
e nie mo\
na uznać za ewolucję
rii, odpowiedzialnych za infekcje szpitalne, którym występują antybiotyki (np. w szpitalach). W w działaniu. Nie powstaje \
adne nowe DNA. Horyzon-
odpornych jest na przynajmniej jeden z u\
ywa- zwykłym środowisku bakterie niezmutowane skutecz- talny transfer genów przypomina przekładanie pienię-
nych tam antybiotyków. Odporność na antybio- niej ni\
zmutowane walczÄ… o zasoby po\
ywienia i dzy z lewej do prawej kieszeni, od czego nie stajemy
tyki rozszerza się z wielu powodów: przez zbyt szybciej się rozmna\
ają. Mutacja białka powoduje się bogatsi.
pochopne leczenie nimi pacjentów przez leka- bowiem, \
e mniej wydajnie pełni ono swoją funkcję. Zdobywanie odporności przez bakterie jest
rzy, przez niedokończone kuracje antybiotycz- Przykład pomo\
e nam zrozumieć tę sytuację. świadectwem inteligentnego zaprojektowania ich
ne, u\
ywanie antybiotyków jako stymulatorów Po ataku na World Trade Center z 11 września 2001 przez Boga, aby prze\
yły w świecie ska\
onym przez
wzrostu zwierząt (głównie w przemyśle spo- roku nieznani sprawcy wysyłali pod ró\
ne adresy grzech.
\
ywczym), powszechne podró\
e międzynaro- koperty z wąglikiem. Czasami jednak koperty zawiera- Na podstawie: Georgia Purdom, Ph.D. "Antibiotic
Resistance of Bacteria: An Example of Evolution in Ac-
dowe i przez kiepską higienę w szpitalach. ły jakiś proszek, w którym - jak się póz
niej okazywało -
tion?", Answers, July-Sept. 2007, vol.2, no.3, s.74-76
Bakterie zdobywają odporność przede wszyst- wąglika nie było. Potencjalnym ofiarom dawano Cipro-
kim na dwa sposoby: floxacin. Nale\
y on do kwinolonów, antybiotyków
NAUKA A BIBLIA
KARL W. GIBERSON i DONALD A. YERXA silnie zakorzeniony.
O gatunkach powstawania. W poszukiwa- Kreacjonizm naukowy i naturalistyczny materializm to poglÄ…dy mocne, kla-
niu opowieści o stworzeniu, przeł. Dariusz rowne, proste i z łatwością trafiające do przedstawicieli odpowiednich kręgów
Sagan, Biblioteka Filozoficznych Aspek- religijnych i intelektualnych. Zdaniem autorów cechy te sprawiają jednak, \
e oba
tów Genezy, t. 3, Wydawnictwo MEGAS, te stanowiska mijają się z prawdą o świecie  wydaje się, \
e w przypadku sporu o
Warszawa 2008, s. 283, oprawa broszuro- pochodzenie do prawdy mo\
na dojść jedynie kosztem klarowności. Poszukiwania
wa, 17 x 24 cm. opowieści o stworzeniu nale\
y przenieść w głąb spektrum wyznaczonego przez
 Ludzie potrzebują opowieści o stworzeniu. te dwa skrajne punkty widzenia. Jedną z mo\
liwości są ró\
ne odmiany teistycz-
Kultury są częściowo określone przez swoje nego ewolucjonizmu, które usiłują pogodzić tradycyjną teologię z nauką głównego
wspólne mity o stworzeniu, przez opowieści, nurtu. Niestety, wśród teistycznych ewolucjonistów nie ma zgody na to, które
które odpowiadają na wa\
ne pytania: jak elementy czerpać z religii, a które z nauki, przez co \
aden z proponowanych
powstał świat i jak odnajdywać sens w istnie- przez nich poglądów nie jest w stanie zdobyć powszechnej akceptacji. Znacznie
jącym porządku. Mity o stworzeniu wyjaśniają bardziej obiecującą pod tym względem perspektywą (nie oznacza to jednak, \
e
i Å‚agodzÄ… emocjonujÄ…ce, wyzywajÄ…ce i przera- autorzy siÄ™ z niÄ… zgadzajÄ…) jest rozwijana od poczÄ…tku lat 90-tych w Stanach
\
ajÄ…ce schematy \
ycia i śmierci; dają poczu- Zjednoczonych teoria inteligentnego projektu. Pod swój sztandar chętnie przyjmu-
cie bezpieczeństwa; zaspokajają pragnienie je ona wszystkich, którzy dostrzegają w przyrodzie ślady działania inteligencji i
sensu i celu. Mity o stworzeniu sÄ… «czymÅ› wiÄ™cej ni\
racjonalnymi wyjaśnieniami jednocześnie odrzucają naturalistyczne teorie pochodzenia. Dzięki temu, \
e nie
pierwszych przyczyn procesów fizycznych lub uzasadnieniami istniejących wa- opowiadają się za jakimś konkretnym poglądem na pochodzenie  zgodnym np. z
runków spoÅ‚ecznych. Mity o stworzeniu muszÄ… jasno ukazywać «sens zaistnie- kreacjonizmem naukowym lub jednÄ… z odmian teistycznego ewolucjonizmu 
nia świata  czyli faktu, \
e świat zaistniał (Wprowadzenie, s. 9). teoretycy projektu mogą zdobyć szersze uznanie. Teoria inteligentnego projektu
O gatunkach powstawania opisuje amerykański spór o pochodzenie. znacznie bardziej odpowiada zwykłym ludziom ni\
teistyczny ewolucjonizm, za
Autorzy pragną obalić pogląd, \
e spór ten da się sprowadzić do dualizmu kreacjo- sprawą zaś swej wyszukanej argumentacji ma większe powa\
anie w środowisku
nizm-ewolucjonizm, w którym kreacjonizm uto\
samiany jest z tzw. kreacjonizmem naukowym ni\
kreacjonizm naukowy. Powa\
ne wątpliwości względem tego, czy
naukowym, a ewolucjonizm postrzegany jest z perspektywy popularyzatorów teoria ta ma status naukowy, skłaniają jednak Gibersona i Yerxę do wniosku, \
e
nauki promujących naturalistyczny materializm. Pierwsze z tych stanowisk głosi, nie jest ona zwycięską opowieścią o stworzeniu  spór o pochodzenie nadal nie
\
e Wszechświat liczy 6-10 tys. lat, zaś organizmy \
ywe zostały bezpośrednio jest zamknięty.
stworzone przez Boga w mniej więcej obecnej ich postaci, a przeznaczeniem Mimo i\
O gatunkach powstawania jest ograniczona do wydarzeń toczą-
ludzi jest zjednoczenie się ze Stwórcą. Zgodnie z drugim punktem widzenia cych się w Stanach Zjednoczonych, poruszany w ksią\
ce temat opowieści o
Wszechświat powstał miliardy lat temu bez udziału Boga, natomiast organizmy stworzeniu ma zasadnicze znaczenie dla wszystkich kultur, które w du\
ym stop-
\
ywe są rezultatem niekierowanej, ślepej ewolucji  w wizji tej istnienie człowieka niu opierają się zarówno na autorytecie religii, jak i nauki.
nie ma \
adnego celu ani sensu, absolutnie nie ma te\
miejsca dla Boga. Pierw- Dariusz Sagan
szy pogląd przeczy wielu osiągnięciom współczesnej nauki; drugi jest w nich
 P O D P R 
D 
 i d z
P O D P R 
D  nr 2/43/ luty 2008
 P O D P R 
D 
 P O D P R 
D 
10
PRZEGL
D PRASY KREACJONISTYCZNEJ