Wierzenia majów i ich język, cz 1


Chociaż, jak w wiele innych ludów, Majowie nie znają słowa "religia", lud ten był i nadal jest nadzwyczaj religijny. Dla prekolumbijskich Majów świat nadprzyrodzony był czymś tak prawdziwym i namacalnym, jak dla nas jest nasze naturalne otoczenie, które poznajemy dzięki zmysłom. Majański panteon składał się zarówno z bogów związanych z rolnictwem i codziennym życiem, jak i z tych, których funkcje ograniczone były wyłącznie do elit społecznych i rodziny królewskiej. Niektóre z nich mają swoje odpowiedniki w całej Mezoameryce (np. aztecki bóg deszczu, Tlaloc, i odpowiadający mu majański Chaak). Jakkolwiek, Majowie posiadali w swoim panteonie również szereg bogów, którzy byli charakterystyczni tylko dla tego ludu, patronując poszczególnym terytoriom czy miastom.
Nadprzyrodzony świat Majów składał się również z dużej ilosći mniej ważnych istot, które można by nazwać pewnego rodzaju "demonami". Szczególną rolę odgrywali tu tzw. "wayoob" (liczba poj. "way"), funkcjonujący jako "duchowi towarzysze" członków kasty rządzącej.
Wszystkie te święte istoty pojawiają się w formie hieroglifów i płaskorzeźb na budowlach, ceramice i w kodeksach. W rzeczy samej, cztery kodeksy, które przetrwały do naszych czasów są całkowicie poświęcone sprawom bogów i rytuałom z nimi związanym. W roku 1897 niemiecki uczony Paul Schellhas podjął trud uporządkowania różnych przedstawień bogów w manuskryptach i stworzenia obrazu majańskiego panteonu. Bóstwa te, jako że żadne hieroglify nie były jeszcze wtedy znane, onaczył literami alfabetu (np. A - bóg śmierci, B - bóg deszczu Chaak). System Schellhas'a jest nadal szeroko stosowany przez naukowców, szczególnie w przypadku bogów, których imiona nie zostały z całkowitą pewnością odcyfrowane(ze względu np. na niedostateczną ilość materiałów źródłowych).
Chociaż imiona niektórych bogów łatwo mogły być zapisywane za pomocą sylabogramów, powszechną praktyką było używanie do tego celu logogramów przedstawiających ich głowy, wyposażone w szereg atrybutów charakterystycznych dla danego boga, umożliwiających jego definitywne rozpoznanie przez czytającego. Niektóre z tych logogramów sięgają wczesnej epoki klasycznej (a nawet dalej), przy czym brzmienie większośći z nich pozostaje nieznane.
Bogowie mogli być związani z czterema stronami świata, przy czym dane bóstwo miało wtedy cztery "wcielenia", każde przypisane konkretnemu kierunkowi (a jednocześnie kolorowi). Bóstwa łączyły się również w triady (Palenque, Tik'al, Caracol), odgrywając ważną rolę w kosmogonii Majów pochodzących z danego miasta. Tworzyli także pary, reprezentując podstawowe przeciwieństwa, jak np. niebo-ziemia, światło-ciemność.
Oto główne cechy odróżniające wygląd bogów od śmiertelników:
- Starsze bóstwa, jak np. najwyższy stwórca Itsamnaaj (wymowa: "Itzamnaah"), mają zwykle duże, podobne do gogli, oczy i czasami wystające przednie zęby.



- Młode bóstwa, i czasami również te starsze, mają na ciele jakby "boskie oznaczenia" na kończynach i tułowiach, które zaświadczają o ich nadprzyrodzonym charakterze. Znaki te są tak naprawdę hieroglifami, symbolizującymi często jasne, błyszczące lub ciemne, obsydianowe lustra.




Obok bloku z hieroglifem umieszczam:
1.transkrypcję fonetyczną w nawiasie kwadratowym-logogramy dużymi literami, sylabogramy małymi;
2.właściwe słowo w języku Majów;
3.znaczenie słowa
Poszczególne logogramy i sylabogramy w transkrypcji oddzielam myślnikami.

Wymowa liter:

w - ł
x - sz
ch - cz
j - h
' - krótka przerwa pomiędzy literami, tak jak między dwoma "k" w wyrazie lekki

Synharmonia i Dysharmonia
-jeżeli w danym glifie dwie ostatnie sylaby mają tą samą samogłoskę, to samogłoskę ostatniej sylaby pomijamy w transkrypcji. To zjawisko nazywa się Synharmonią.
PRZYKŁAD:
a-ja-wa to ajaw (władca)

ba-ka-ba to bakab (tytuł królewski nawiązujący do jednego z Bakabów - podtrzymujących na swoich ramionach cztery krańce wszechświata)

-jeżeli w glifie ostatnia sylaba ma inną samogłoskę niż przedostatnia to również następuje jej pominięcie, przy czym samogłoska sylaby przedostatniej zostaje podwojona:
PRZYKŁAD:
cha-ki to Chaak (imię boga deszczu)
ba-ki to baak (jeniec)

Uwaga: zasady te nie zawsze sprawdzają się przy logogramach(dotyczą zapisu sylabowego), ale to nie jest dla nas istotne.

Elementy sylabiczne lub logograficzne wchodzące w skład pojedynczego "bloku" (hieroglifu) czytamy od lewej do prawej i z góry na dół. Całe glify czytamy, najprościej mówiąc, od lewej do prawej i z góry na dół, po dwa w kolumnie.





Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Identyfikacja monet i sposoby ich fałszowania cz I
Chemiczne zanieczyszczenia żywności i metody ich oznaczania cz II
Prezenterzy sportowi i piękny język polski cz 2
WIELKI PORTAL WIERZENIA I ICH SYSTEMY ENERGETYCZNE
JĘZYK SZTUKI OBRAZ JAKO KOMUNIKAT
Rozgrzewka po kwadracie – cz 2
sprzęt wędkarski cz 1
Escherichia coli charakterystyka i wykrywanie w zywności Cz I

więcej podobnych podstron