Tekst zdigitalizowano na podstawie Pierwsi Świadkowie, wstępy i opracowanie
Marek Starowieyski, tłumaczenie Anna Świderkówna, Kraków 2010.
Przygotował do digitalizacji i opracował: Grzegorz Kopeć
Nauka dwunastu Apostołów (Didache). Nauka Pana, którą dwunastu Apostołów
przekazało narodom
Dwie drogi
I. 1. Dwie są drogi, jedna droga życia, a druga śmierci
– i wielka jest różnica między
nimi.
2. Oto droga życia: Przede wszystkim będziesz miłował Boga, który cię stworzył
następnie zaś bliźniego twego jak siebie samego
, a czego nie chcesz, by ktoś ci
zrobił, tego wszystkiego i ty także nie rób drugiemu
3. A oto czego uczą nas te słowa: Błogosławcie tych, którzy was przeklinają i módlcie
się za waszych nieprzyjaciół, pośćcie za waszych prześladowców
. Jakaż to zasługa,
jeśli miłujecie tych, którzy was miłują? Czyż i poganie tego nie czynią?
miłujcie tych, którzy was nienawidzą
, a nie będziecie mieć nieprzyjaciół.
4. Powstrzymuj się od umysłowych
i cielesnych pożądań. Jeśli cię ktoś uderzy w
prawy policzek, nadstaw mu i drugi
, a będziesz doskonały. Zmusza cię kto, żeby iść
z nim tysiąc kroków, idź z nim dwa tysiące
. Zabiera ci ktoś twoją szatę, daj mu i
płaszcz
. Bierze ci ktoś coś twojego, nie żądaj zwrotu
, bo żądać go nie możesz.
5. Daj każdemu, kto cię prosi i zwrotu się nie dopominaj
, ponieważ Ojciec chce,
żebyśmy z wszystkimi dzielili się naszymi własnymi darami. Szczęśliwy ten, kto daje
według przykazania, gdyż nic mu nie można zarzucić. Biada temu, kto bierze!
1
Spośród dwóch tytułów prawdopodobnie autentyczny jest pierwszy, krótszy. Por. Dz 2,42; Mt 29,19n.
2
Por. Jr 21,8; Mt 7,13n.
3
Por. Pwt 6,5; Syr 7,30; Mt 22,37.
4
Por. Kpł 19,18; Mt 22,39.
5
Por. Tb 4,15; Mt 7,12; Łk 6,31.
6
Por. Mt 5,44; Łk 6,28.
7
Por. Mt 5,46n; Łk 6,32n.
8
Por. Mt 5,44; Łk 6,27.
9
Por. 1P 2,11.
10
Por. Mt 5,39; Łk 6,29.
1 1
Por. Mt 5,41.
12
Por. Mt 5,40; Łk 6,29.
13
Por. Łk 6,30.
14
Por. Mt 5,42; Łk 6,30; Ewangelia Tomasza 95: „Rzekł Jezus: «Jeśli macie miedziaki, nie dawajcie
ich na lichwę; ile dajcie temu, który wam ich nie odda»”. Por. Teksty z Nag Hammadi, PSP 20,
Warszawa 1979, 223.
15
Por. Hermas, Pasterz, Przykazanie drugie 27,5.
bowiem bierze dlatego, że potrzebuje, nic mu nie można zarzucić; jeśli jednak nie
potrzebuje, zda sprawę z tego, dlaczego wziął i po co. Wsadzony do ciemnicy,
odpowie za wszystkie swoje czyny i nie wyjdzie stamtąd, aż ostatni grosz zwróci
6. Powiedziano jednak jeszcze na ten temat: „Niech twoja jałmużna przesiąknie
potem rąk twoich, aż będziesz wiedział, komu dajesz”
II. 1. A oto dalsze zalecenia nauki: 2. Nie zabijaj
, nie uwodź młodych
chłopców, nie uprawiaj rozpusty, nie kradnij
, nie zajmuj się magią ani czarami
, nie
zabijaj dzieci przez poronienie ani nie przyprawiaj ich o śmierć już po urodzeniu
, nie
pożądaj własności twego bliźniego
, nie składaj
fałszywego świadectwa
. 4 Nie bądź nieszczery w
myślach ani w słowie
, gdyż nieszczerość jest pułapką śmierci
. 5 Niech twe słowa
nie będą ani kłamliwe, ani próżne, lecz odpowiadające czynom. 6 Nie bądź chciwy
ani zachłanny, ani obłudny, ani niegodziwy, ani zarozumiały. Nie snuj złych
zamysłów przeciw bliźniemu twemu. 7 Nie miej w nienawiści żadnego człowieka, lecz
jednych napominaj, módl się za innych, a innych jeszcze kochaj ponad własne życie.
III. 1. Dziecko moje
, stroń od wszystkiego, co złe i wszystkiego, co do zła jest
podobne. 2. Nie unoś się gniewem, bo gniew prowadzi do mordu. Nie bądź
zazdrosny, ani kłótliwy, ani popędliwy, gdyż z tego wszystkiego dochodzi do
zabójstw. 3. Dziecko moje, nie poddawaj się namiętnościom, namiętność bowiem
wiedzie do rozpusty. Unikaj słów nieprzyzwoitych i spojrzeń bezwstydnych, bo z tego
wszystkiego rodzi się cudzołóstwo. 4. Dziecko moje, nie zajmuj się wróżbami,
ponieważ to skłania do bałwochwalstwa, ani zaklęciami, ani astrologią, ani
oczyszczeniami
, nie patrz na to ani nie słuchaj takich rzeczy, wszystko to bowiem
16
Por. Mt 5,26; Łk 12,59.
17
Agrafon, por. Syr 12,5. Apokryfy NT 1, Lublin 1980, 109.
18
Por. Wj 20,15; Pwt 5,18.
19
Wj 20,13; Pwt 5,17.
20
Wj 20,14; Pwt 5,19.
21
Pwt 18,10.
22
O aborcji por. Ks. M. Starowieyski, Aborcja w oczach wczesnochrześcijańskich pisarzy, Studia
paradyskie 3 (1993) 107-128.
23
Wj 20,17; Pwt 5,21.
24
Za 5,3 (Septuaginta); Mt 5,33.
25
Wj 20,16; Pwt 5,20.
26
Wj 21,16 (Septuaginta); Mt 15,4.
27
Prz 12,28; Za 7,10 (8,17).
28
Syr 5,9.14; Syr 6,1.
29
Tb 14,10; Ps 17,6; Prz 14,27; Prz 21,6.
30
„Dziecko moje” – zwrot typowy dla ksiąg mądrościowych Starego Testamentu, (np. Prz 1,8.10; Prz
2,1; Prz 3,1.11.21; Prz 5,1; Syr 2,1; Syr 3,17 itd.).
31
Por. Pwt 18,10; 2Krl 33,6.
daje początek bałwochwalstwu. 5. Dziecko moje, nie bądź kłamcą, bo kłamstwo
wiedzie do kradzieży, nie bądź też chciwy ani goniący za próżną sławą, gdyż
wszystko to staje się przyczyną nieuczciwości. 6. Dziecko moje, nie krytykuj, to
bowiem prowadzi do obmowy, nie bądź zbyt pewny siebie ani nieżyczliwy, ponieważ
z tego wszystkiego rodzi się oszczerstwo.
7. Ty natomiast bądź cichy, gdyż cisi posiądą w dziedzictwo ziemię
. 8. Bądź
cierpliwy, miłosierny, życzliwy, spokojny, dobry, pomnij zawsze z bojaźnią na słowa,
które słyszałeś
. 9. Nie wynoś się i nie pozwalaj swej duszy na zuchwalstwo. Niechaj
twoja dusza nie wiąże się z pysznymi, lecz przebywa wśród sprawiedliwych i
pokornych. 10. Wszystko, co cię spotyka, przyjmuj jako dobre, wiedząc, że nic się nie
dzieje bez Boga.
IV. 1. Dziecko moje, o tym, kto głosi ci słowo Boże, pamiętaj dniem i nocą i czcij go,
jak samego Pana, bo gdziekolwiek jest głoszone panowanie Jego, tam jest i Pan. 2.
Szukaj codziennie towarzystwa świętych, abyś mógł znaleźć oparcie w ich słowach
3. Nie powoduj rozłamów
, lecz staraj się godzić walczących. Sądź sprawiedliwie i
nie miej względu na osoby
, gdy trzeba karcić błędy. 4. Nie trwóż się rozważając,
czy stanie się tak, czy inaczej. 5. Nie wyciągaj rąk do brania i nie cofaj ich, gdy sam
masz dawać
. 6. Jeśli coś masz dzięki pracy rąk twoich, oddaj to na okup twoich
grzechów
. 7. Nie wahaj się dawać, a gdy dasz, nie narzekaj, przekonasz się
bowiem kiedyś, kto cię [za wszystko] hojnie wynagrodzi
. 8. Nie odwracaj się od
potrzebującego
, lecz dziel się wszystkim z bratem twoim, a nie mów, że jest to
twoja własność, jeśli bowiem macie wspólny udział w nieśmiertelności, tym bardziej
powinniście go mieć w dobrach doczesnych
9. Nie trzymaj twojej ręki z dala od syna lub od córki twojej, lecz już od dzieciństwa
ucz ich bojaźni Bożej
. 10. Niewolnikowi twemu lub niewolnicy, pokładającej
nadzieję w tym samym Bogu, nie dawaj nigdy poleceń ze złością, aby nie przestali
32
Por. Ps 36,11; Mt 5,5.
33
Por. Iz 66,2.
34
„Święci” to według terminologii starożytnego Kościoła ci, którzy zostali ochrzczeni (np. Dz 9,13; Dz
32,41; Dz 26,10; Rz 1,7 itd.). Chodzi tu o zebrania połączone z lekturą Pisma Św., coś w rodzaju
katechezy. Por. Rz 10,14-18, szczególnie 17: „wiara rodzi się z tego, co się usłyszało”.
35
Gr. schizma.
36
Por. Dz 1,16n; Prz 31,9.
37
Por. Pwt 15,7n; Syr 4,31.
38
„Jałmużna gładzi grzechy” – tę myśl spotykamy zarówno w judaizmie (Tb 4,10; Tb 12,9; Syr 3,30)
jak i w chrześcijaństwie (1P 4,8; Polikarp, Do Filipian X,2 itd.).
39
Por. Prz 19,17.
40
Por. Syr 4,5.
41
Por. Rz 15,27.
42
Cały fragment poświęcony sprawom domowym.
bać się Boga, który jest nad nimi i nad nami. Nie przychodzi On powoływać ludzi
według zewnętrznych pozorów, lecz przychodzi do tych, których ducha już
przygotował. 11. A wy, niewolnicy, bądźcie poddani waszym panom niby wizerunkom
Boga, z szacunkiem i należną bojaźnią
. 12. Miej w nienawiści wszelką bezbożność i
wszystko, co nie podoba się Panu. 13. Nie odstępuj nigdy od przykazań Pana,
zachowaj wszystko, co otrzymałeś, nic nie dodając i nic nie ujmując. 14. W
zgromadzeniu będziesz wyznawał swoje błędy
nieczystym sumieniem. Taka jest droga życia.
V. 1. A oto droga śmierci: przede wszystkim jest ona zła i pełna przekleństwa: mordy,
cudzołóstwa, pożądania, rozpusty, kradzieże, bałwochwalstwo, magia, czary,
rabunki, fałszywe świadectwa
, obłuda, nieszczerość, przebiegłość, pycha,
niegodziwość, zuchwałość, chciwość, bezwstyd w mowie, zazdrość, bezczelność,
duma, chełpliwość, zanik wszelkiej bojaźni
. 2. Prześladowcy ludzi prawych,
wrogowie prawdy, miłośnicy kłamstwa, nieświadomi nagrody, jaką otrzyma
sprawiedliwość, nie idą za dobrem ani za sądem sprawiedliwym, czujni nie na dobro,
ale na zło. Obca im jest łagodność i cierpliwość. Kochają marność
, gonią za
zyskiem, nie mają litości dla ubogich, obojętnie przechodzą koło udręczonych, nie
znają swego Stwórcy. Mordercy dzieci, niszczą przez poronienie to, co Bóg powołał
do życia
. Odtrącający tych, co nic nie mają, gnębiciele ciemiężonych, obrońcy
bogaczy, a niesprawiedliwi sędziowie biedaków, są to grzesznicy w złym
zatwardziali. Trzymajcie się, dzieci, z dala od nich wszystkich!
VI. 1. Bacz, by ktoś nie sprowadził cię z drogi tej nauki, gdyż taki człowiek uczy cię
inaczej niż Bóg tego chce. 2. Jeśli możesz w całości nieść jarzmo Pana
, będziesz
doskonały; jeśli nie możesz, czyń, co możesz. 3. Co do pożywienia, weź na siebie
tyle, ile zdołasz, lecz powstrzymuj się bezwzględnie od ofiar składanych bożkom
jest to bowiem kult bogów martwych.
Chrzest
43
Por. Ef 6,5.
44
„Zgromadzenie”, gr. ekklésia. W Didache dwukrotnie jest mowa o „wyznawaniu błędów” (por. XIV,1),
które istniało również we wspólnocie z Qumran. Trudno określić jak wyglądało owo „wyznanie” – być
może był to obrzęd podobny do naszej spowiedzi powszechnej na początku Mszy.
45
Por. Mt 15,19; Ga 5,20.
46
Por. Rz 1,29; Kol 3,8.
47
Por. Ps 4,3.
48
Por. przypis 22
49
Por. Mt 11,29n.
50
Por. Dz 15,29.
VII. 1. Co do chrztu, to udzielajcie go w taki oto sposób: Powtórzywszy najpierw
wszystko powyższe
, chrzcijcie w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego
żywej. 2. Jeśli nie masz wody żywej, chrzcij w innej, jeśli nie możesz w zimnej, chrzcij
w cieplej. 3. Jeśli brak ci jednej i drugiej, polej głowę
Syna i Ducha Świętego. 4. Przed chrztem powinni pościć i chrzczony, i udzielający
chrztu, a także inni, jeśli mogą. Temu zaś, kto ma być chrzczony, przykaż, by pościł
przez dzień lub dwa dni przedtem.
Post i modlitwa
VIII. 1. Nie zachowujcie postu w tym samym czasie, co obłudnicy. Oni bowiem
poszczą w poniedziałek i czwartek, wy natomiast pośćcie w środę i piątek
. 2. Ani
nie módlcie się jak obłudnicy, lecz jak polecił Pan w swojej Ewangelii
, tak się
módlcie:
Ojcze nasz, któryś jest w niebie,
Święć się imię Twoje,
Przyjdź królestwo Twoje,
Bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi.
Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj
I odpuść nam nasze winy,
Tak jak i my odpuszczamy naszym winowajcom;
I nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie,
Ale zachowaj nas od złego
Bo Twoja jest moc i chwała na wieki
3. Módlcie się w ten sposób trzy razy na dzień
Eucharystia
IX. 1. Co do Eucharystii, składajcie dziękczynienie w taki oto sposób:
2. Najpierw przy kielichu:
51
Wyglądałoby z tego, że „Dwie drogi” stanowiły katechezę przygotowawczą do chrztu. Niektórzy
jednak uważają ten wiersz za późniejszą interpolację.
52
Por. Mt 28,19.
53
Świadectwo stosowania chrztu przez polanie.
54
Autor z jednej strony widzi wagę postu, z drugiej chce odróżnić chrześcijan od Żydów, u których
post był szeroko rozpowszechniony. Znaleziono więc salomonowe rozwiązanie – post ma być
stosowany w inne dni.
55
Ewangelia, gr. euangélion, czyli Dobra Nowina.
56
Mt 6,9-13; Łk 11,24.
57
W niektórych tekstach znajduje się słowo „królestwo”. Ta sama doksologia w IX,3 i X,5.
58
Najstarsze świadectwo odmawiania „Ojcze nasz” trzy razy dziennie.
59
Eucharystia (gr. eucharistía), pierwsze znaczenie – „dziękczynienie”. O Mszy św. będzie mowa w r.
XIV Didache.
Dziękuję Ci, Ojcze nasz,
Za świętą winorośl Dawida
Którą objawiłeś nam przez Jezusa, sługę Twego.
Tobie chwała na wieki!
3. Następnie przy łamaniu chleba
Dziękujemy Ci, Ojcze nasz,
Za życie i za poznanie,
Które objawiłeś nam przez Jezusa, sługę Twego.
Tobie chwała na wieki!
4. Jak ten chleb łamany, rozrzucony po górach,
Został w jedno zebrany,
Tak niech Kościół Twój aż po najdalsze krańce ziemi
Zbierze się w jednym królestwie Twoim,
Bo Twoja jest chwała i moc przez Jezusa Chrystusa na wieki!
5. Niech nikt nie je ani nie pije z waszej Eucharystii oprócz tych, co zostali ochrzczeni
w imię Pana, gdyż to właśnie miał Pan na myśli mówiąc: „Nie dawajcie psom tego, co
święte”
X. 1. A gdy się już nasycicie, składajcie dziękczynienie w taki oto sposób:
2. Dziękuję Ci, Ojcze Święty,
Za święte Imię Twoje,
Które z woli Twojej zamieszkało w sercach naszych,
I za poznanie, i za wiarę, i za nieśmiertelność,
Które objawiłeś nam przez Jezusa, sługę Twego,
Tobie chwała na wieki!
3. Ty, Panie wszechmogący,
Stworzyłeś wszystko
Dałeś ludziom pokarm i napój, aby ciesząc się nim, Tobie dziękowali.
Nam zaś dałeś w swej łaskawości duchowy pokarm i napój, i życie wieczne przez
Jezusa, sługę Twego.
4. Nade wszystko dziękujemy Ci za wielką potęgę Twoją.
60
Winorośl – lud Boży (Iz 5), Kościół objawiony przez Chrystusa.
61
Sługa – aluzja do cierpiącego sługi JHWH z Księgi Izajasza (Iz 42,1-9; Iz 49,1-6; Iz 50,4-11; Iz 52,13
– 53,12). Pierwotna katecheza przedstawiała Jezusa jako właśnie tego Sługę (Dz 8,32-35).
62
Gr. klásma – tym słowem oznaczano Eucharystię.
63
Mt 7,6.
64
Por. Mdr 1,14; Syr 18,1; Syr 24,8; Ap 4,11.
Tobie chwała na wieki!
5. Pomnij, Panie, na Kościół Twój, i wybaw go od zła wszelkiego,
I uczyń doskonałym w miłości Twojej.
I zgromadź go z czterech stron świata, uświęcony,
W królestwie Twoim, które przygotowałeś dla niego,
Bo Twoja jest moc i chwała na wieki!
6. Niechaj przyjdzie łaska i przeminie ten świat!
Hosanna Bogu Dawidowemu!
Kto święty, niech podejdzie,
Kto nim nie jest, niech czyni pokutę!
Marana tha
Amen.
7. Prorokom zaś pozwólcie odprawiać dziękczynienie, jak długo zechcą.
Życie wspólne
XI. 1. Jeśliby ktoś przyszedł i nauczał was wszystkiego tego, co zostało wyżej
powiedziane, przyjmijcie go. 2. Jeśli jednak ów nauczający zmieni coś i zacznie
wykładać inną naukę po to, żeby burzyć, nie słuchajcie go, jeśli natomiast czynić to
będzie po to, żeby pomnażać sprawiedliwość i poznanie Pana, przyjmijcie go jak
Pana naszego.
3. W sprawie zaś apostołów i proroków zgodnie z poleceniem
w taki oto sposób: 4. Każdego apostoła, który do was przychodzi, przyjmujcie jak
samego Pana. 5. Nie zostanie on u was jednak dłużej niż dzień jeden, a gdyby
zaszła potrzeba, jeszcze i drugi. Jeśli zostanie trzy dni, jest to fałszywy prorok. 6.
Gdy ów apostoł będzie odchodził, dajcie mu tylko chleba na drogę: jeśli zażąda
pieniędzy, jest to fałszywy prorok.
7. Nie wystawiajcie na próbę żadnego proroka, który mówi pod natchnieniem Ducha,
bo każdy grzech może być odpuszczony, lecz ten grzech odpuszczony nie będzie
8. Nie każdy, kto mówi pod natchnieniem Ducha, jest prorokiem. Jest nim tylko
wtedy, gdy żyje na sposób Pana. Tak więc po sposobie życia można poznać proroka
65
Cały ten punkt ma charakter eschatologiczny i stanowi wypełnienie słów św. Pawła: „Ilekroć bowiem
ten chleb pożywać będziecie, a kielich pić będziecie, śmierć Pańską zwiastować będziecie aż
przyjdzie” – 1Kor 11,26. Toteż mówimy we Mszy Św.: „Głosimy śmierć Twoją, Panie Jezu, wyznajemy
Twoje zmartwychwstanie i oczekujemy Twego przyjścia w chwale”.
66
Por. Mt 21,9.15.
67
1Kor 16,22; Ap 22,20. Być może te końcowe słowa stanowiły dialog z ludem.
68
Gr. dógma, dosł. „opinia”, „sąd”, później „uchwała”.
69
Por. Mt 12,31.
prawdziwego i fałszywego. 9. Każdy prorok, który pod natchnieniem Ducha każe
zastawić stół, nie będzie jadł z niego, inaczej jest to fałszywy prorok. 10. Każdy
prorok, który naucza prawdy, jeśli nie postępuje tak, jak uczy, jest to fałszywy prorok.
11. Każdy jednak prorok wypróbowany, wiarygodny, który chcąc wyrazić tajemnicę
Kościoła w świecie postępuje [w sposób niezwykły]
, lecz nie uczy innych, żeby
czynili to, co on czyni, nie będzie przez was sądzony. Jego sprawę sam Bóg osądzi.
W podobny bowiem sposób postępowali także dawni prorocy. 12. Kto zaś wam
powie pod natchnieniem Ducha: daj mi pieniędzy albo czegokolwiek innego, nie
słuchajcie go. Jeśliby jednak prosił was w sprawie kogoś drugiego, kto znajduje się w
potrzebie, niechaj nikt go nie sądzi!
XII. 1. Przyjmujcie każdego, kto przychodzi w imię Pana
. Później wypróbujecie go i
poznacie, potraficie bowiem odróżnić prawą rękę od lewej. 2. Jeśli przybysz jest tylko
przejazdem, pomóżcie mu, na ile was stać, a niech nie zostanie u was dłużej niż dwa
lub trzy dni, gdy konieczne. 3. Jeśli zaś chce u was osiąść, a ma jakiś zawód, niech
pracuje, by się wyżywić. 4. Jeśli natomiast nie ma żadnego zawodu, zadbajcie
rozsądnie o to, by chrześcijanin nie żył wśród was w bezczynności. 5. Gdyby zaś nie
chciał tego czynić, znaczyłoby to, że kupczy tylko Chrystusem. Strzeżcie się takich
ludzi!
XIII. 1. Każdy prawdziwy prorok, który chciałby u was osiąść, „wart jest swojej
strawy”
. 2. Podobnie i prawdziwy nauczyciel także jest wart jak „robotnik swojej
strawy”. 3. Tak więc weźmiesz pierwociny z całego soku z prasy winnej i z
wszelkiego ziarna z klepiska, jak również z bydła i z owiec, a dasz je prorokom. Oni
bowiem są waszymi arcykapłanami
. 4. Jeśli zaś nie macie proroka, dajcie ubogim.
5. Jeśli pieczesz chleb, weź z niego pierwociny i daj według przykazania. 6.
Podobnie kiedy otwierasz dzban wina albo oliwy, weź z niego pierwociny i daj
prorokom. 7. Z twoich pieniędzy, z ubrania i z wszystkiego, co posiadasz, weź
pierwociny, jakie byś sam uznał za stosowne, i daj według przykazania.
XIV. 1. W dniu Pana, w niedzielę
, gromadźcie się razem, by łamać chleb i składać
dziękczynienie, a wyznawajcie ponadto wasze grzechy, aby ofiara wasza była
czysta. 2. Niechaj nikt, kto ma jakiś spór ze swoim bratem, dopóki się nie pogodzą,
70
Sens niejasny w tekście dopuszcza różne interpretacje.
71
Por. Ps 117,26; Mt 21,9.
72
Por. Mt 10,10; 1Kor 9,13n; 1Tm 5,18.
73
Nawiązanie do Starego Testamentu, gdzie składano pierwociny plonów kapłanom. Podobnie należy
je składać prorokom. Mowa o plonach ziemi wskazuje na wspólnotę wiejską.
74
Niedziela, dosłownie „dzień Pański”.
nie bierze udziału w tym zgromadzeniu, aby nie została skalana wasza ofiara. 3. Oto
bowiem słowa Pana: „Na każdym miejscu i w każdym czasie składać mi będą ofiarę
czystą, ponieważ jestem królem wielkim, mówi Pan, a imię moje budzi podziw między
narodami”
XV. 1. Wybierzcie zatem sobie biskupów i diakonów
spokojnych, bezinteresownych, wiarygodnych i wypróbowanych
. Oni bowiem pełnią
u was także posługę proroków i nauczycieli
. 2. Nie gardźcie więc nimi, gdyż należy
im się wśród was to samo poważanie, co prorokom i nauczycielom.
3. Karćcie się wzajemnie nie w gniewie, lecz w pokoju, jak znajdujecie to w
Ewangelii
, a jeśli ktoś drugiego obrazi, niechaj nikt z nim nie mówi, niech nie
usłyszy od was ani słowa, dopóki nie odprawi pokuty. 4. W waszych zaś modlitwach,
jałmużnach i wszystkich waszych uczynkach stosujcie się do tego, co znajdujecie w
Ewangelii Pana naszego.
Marana tha!
XVI. 1. Czuwajcie nad życiem waszym! Niechaj pochodnie wasze nie gasną, nie
rozluźniajcie pasów na biodrach waszych
, lecz bądźcie gotowi, nie znacie bowiem
godziny, w której Pan nasz przyjdzie
. 2. Gromadźcie się często razem, by szukać
tego, co służy duszom waszym, gdyż cały czas waszej wiary na nic wam się nie
przyda, jeśli nie staniecie się doskonali w ostatniej godzinie.
3. W dniach ostatnich bowiem będą się mnożyć fałszywi prorocy i gorszyciele, owce
zmienią się w wilki, a miłość zmieni się w nienawiść
. 4. W miarę narastania
nieprawości ludzie będą się nawzajem nienawidzić, prześladować i zdradzać
, a
wtedy zwodziciel świata pojawi się jako Syn Boży i będzie czynił znaki i cuda
. Cała
ziemia zostanie wydana w jego ręce i będzie popełniał niegodziwości, jakie nigdy się
jeszcze nie działy od samego początku wieków
. 5. Wówczas to ludzkość wejdzie w
75
Por. Ml 1,1.11.
76
Gr. chejrotonéo, później użyte dla uznania święceń kapłańskich, tu jednak znaczy tylko „wybierać”.
Obok charyzmatyków istnieje hierarchia: biskupi i diakoni (nie wymieniono kapłanów). Słowo „zatem”
odgrywa tu ważną rolę, gdyż łączy opis niedzieli i Mszy z wyborem biskupów i diakonów, koniecznych
do jej sprawowania.
77
Obraz biskupa podobny do tego, jaki daje św. Paweł – 1Tm 3,1nn.
78
Gr. leitourgía użyte dwukrotnie.
79
Ewangelia – por. przyp. 55.
80
Por. Łk 12,35. Podobnie jak w Apokalipsie prześladowania pobudzają do rozważań
eschatologicznych.
81
Por. Mt 24,42.44.
82
Por. Mt 24,11n.
83
Por. Mt 24,10.
84
Por. Mt 24,24.
85
Por. Jl 2,2.
ogień próby
i zginie, lecz ci, co wytrwają w wierze, zostaną
zbawieni
przez Tego właśnie, który stał się [za nas] przekleństwem. 6. A wtedy
ukażą się znaki prawdy: najpierw znak niebios otwartych, potem znak dźwięku trąby i
jako trzeci znak, zmartwychwstanie umarłych
. 7. Nie wszystkich wprawdzie, lecz jak
powiedziano: „Przyjdzie Pan, a z Nim wszyscy święci”
. Wówczas to ujrzy świat
Pana przychodzącego na obłokach niebieskich…
86
Por. Za 13,8.
87
Por. Mt 24,10.
88
Por. Mt 10,22; Mt 24,13.
89
Por. Mt 24,30n.
90
Por. Za 14,5.
91
Por. Mt 24,30. Brak zakończenia. Wydawcy w Sources Chrétiennes proponują takie zakończenie
oparte na tekście Konstytucji Apostolskich: „Wtedy przyjdzie Pan i wszyscy święci z Nim w huraganie
na chmurach wraz z aniołami Jego mocy na tronie królewskim, aby sądzić szatana, zwodziciela świata
i oddać każdemu według jego uczynków. Wtedy źli zostaną wypędzeni na wieczną karę, a
sprawiedliwi pójdą do życia wiecznego i otrzymają to, czego oko nie widziało ani ucho nie słyszało i
nie weszło do serca ludzkiego, a co Bóg przygotował tym, którzy Go miłują, i będą się radowali
królestwem Bożym, które jest w Chrystusie Jezusie” (s. 199).
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Didaché
DIDACHE, apologetyka
o Didache, DZIEŁA CHRZEŚCIJAN, DIDACHE
DIDACHE NAUKA DWUNASTU APOSTOŁÓW
Didache Nauka dwunastu apostołów
534 didache nauka dwunastu apostoow
Didache
DIDACHE, DZIEŁA CHRZEŚCIJAN, DIDACHE
Nauka 12 apostołów, DZIEŁA CHRZEŚCIJAN, DIDACHE
Didache, TEOLOGIA, PATROLOGIA I PATRYSTYKA
Didache 2011 02 05
adres do Didache, DZIEŁA CHRZEŚCIJAN, DIDACHE
Didaché
DIDACHE, apologetyka
Didache
więcej podobnych podstron