Kastracja przebywającego w więzieniu mężczyzny skazanego za przestępstwo na tle seksualnym

1 z 3

Ogłoszenia dla lekarzy

N O W O Ś Ć

KLARIN perfekt

wspomaga ochronę i

odżywia oko

- najbogatszy skład

- tylko 1 tabletka dziennie

- miesięczna kuracja - ok.

31 zł

Cykl konferencji "Nowe

możliwości terapii

nadciśnienia tętniczego w

2008 roku"

Medycyna Praktyczna - portal dla lekarzy

Kastracja przebywającego w więzieniu mężczyzny skazanego za
przestępstwo na tle seksualnym

Data utworzenia: 27.03.2002
Ostatnia modyfikacja: 30.04.2007

W przypadku osoby skazanej za wiele wykroczeń na tle seksualnym proponuje się
kastrację w zamian za skrócenie wyroku.

a. Prawo do wykonania procedury
b. Brak zgody
c. Sądowa decyzja w sprzeczności z Deklaracją Tokijską World Medical Association
d. Odpowiedzialność lekarza

1. Prawo międzynarodowe

a. We wszystkich podstawowych tekstach dotyczących praw człowieka gwarantuje się
poszanowanie integralności jednostki oraz innych praw i podstawowych wolności w
zakresie zastosowań medycyny (art. 1 Konwencji o prawach człowieka i biomedycynie
[KB]). Odpowiedź w tym przypadku jest negatywna: "Interes i dobro osoby ludzkiej
przeważa nad wyłącznym interesem społeczeństwa lub nauki"[1] (art. 2 KB). Wyjątki od tej zasady muszą być "określone
przez prawo" i "konieczne w demokratycznym społeczeństwie do ochrony bezpieczeństwa publicznego, zapobiegania
przestępczości, ochrony zdrowia publicznego albo ochrony praw i wolności innych osób"[1] (art. 26 [1] KB). Należy
podkreślić, że według pkt. 159 i 160 raportu wyjaśniającego, "powodów wymienionych w art. 26.1 nie można traktować jako
usprawiedliwiających absolutne wyeliminowanie praw chronionych konwencją. Aby ograniczenia były dopuszczalne, muszą
być określone prawnie i konieczne w społeczeństwie demokratycznym do ochrony wspólnego interesu, czyli praw i wolności
innych osób. Warunki te należy interpretować w świetle kryteriów ustalonych w podobnych przypadkach w prawie
zwyczajowym Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wyjątki muszą spełniać w szczególności kryteria konieczności,
proporcjonalności oraz subsydiarności, uwzględniając społeczne i kulturowe warunki właściwe dla każdego państwa.
Termin 'określone przez prawo' należy interpretować zgodnie ze znaczeniem nadawanym mu zwykle przez Europejski
Trybunał Praw Człowieka, tzn. nie musi to być prawo formalne, a każde państwo może przyjąć formę prawa wewnętrznego,
którą uzna za najbardziej odpowiednią".

b. Osób skazanych za poważne przestępstwa na tle seksualnym nie można pozbawiać prawa do prokreacji, nawet jeśli
istnieje prawdopodobieństwo, że staną się one recydywistami.
Zasadę tę stosuje się także odnośnie do przestępców o ograniczonej poczytalności, ludzi chorych psychicznie
odosobnionych nie z własnej woli, osób opóźnionych umysłowo i niepełnosprawnych (patrz pkt. 31, 32, 70 i 82.2 rezolucji
(73) 5 przyjętej przez Komitet Ministrów Rady Europy 19 stycznia 1973 r., która zawiera standardy traktowania więźniów;
art. 5 (1) i 10 rekomendacji nr R (83) 2, przyjętej przez Komitet Ministrów Rady Europy 22 lutego 1983 r., w zakresie
prawnej ochrony osób chorych psychicznie odosobnionych nie z własnej woli (ONZ), art. 1, 2 i 6 deklaracji praw osób
opóźnionych umysłowo (OZN) oraz art. 3 deklaracji praw osób niepełnosprawnych (ONZ). Patrz także rezolucja DH (82)
dotycząca orzeczenia Trybunału z 24.10.1979 r. w sprawie Winterwerp i z 23.02.1984 w sprawie Luberti oraz decyzja nr
185 A z 27.09.1990 r. w sprawie Wassink (Komisja przeciwko Holandii).

W punkcie 7.iii.c rekomendacji 1235 (1994), przyjętej 12 kwietnia 1994 r. przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy,
zapisano ponadto, że w przypadku więźniów i aresztantów "nie może nastąpić trwałe ograniczenie prawa jednostki do
prokreacji".
Odnośnie do traktowania więźniów chorych psychicznie, patrz decyzje Trybunału nr 185 B z 25.10.1990 r. w sprawie
Koendjbiharie (Komisja przeciwko Holandii), 185 C z 25.10.1990 r. w sprawie Keus (Komisja przeciwko Holandii), 237 A z
12.05.1992 r. w sprawie Megyeri (Komisja przeciwko Niemcom), 244 z 24.09.1992 r. w sprawie Herczegfalvy (Komisja
przeciwko Austrii) i 268 B z 14.09.1993 r. w sprawie Kremzov (Komisja przeciwko Austrii

), jak również decyzję z 4.07.1995

Komisji w sprawie Bizzotto przeciwko Grecji

(skarga nr 22126/93) i decyzję z 18.05.1995 r. Komisji w sprawie

dopuszczalności skargi nr 22520/93 (Johnson przeciwko Zjednoczonemu Królestwu) zwłaszcza pod kątem związków
między art. 5 (1) a i art. 5 (1) e.
Patrz także rezolucja DH (94) 57 z 21.09.1994 r. i (94) 70 z 19.10.1994 Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawach
Clarke przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, Oldham przeciwko Zjednoczonemu Królestwu i PJB przeciwko Holandii
(skargi nr 15767/89, 17143/90 i 15672/89).
Odpowiedź jest prosta, gdyż rodzi wątpliwość fakt, że przestępca, któremu proponuje się skrócenie kary, udziela zgody
swobodnej.

Kastracja przebywającego w więzieniu mężczyzny skazanego za przestępstwo na tle seksualnym

2 z 3

Dodajmy, że zgodnie z rezolucją 37/194 Zgromadzenia Generalnego ONZ z 18 grudnia 1982 r., która zawiera zasady etyki
medycznej (patrz zasady 2 i 6), "Aktywne lub bierne angażowanie się personelu medycznego, zwłaszcza lekarzy, w
czynności, które stanowią udział lub współudział w torturach lub innym okrutnym, nieludzkim lub poniżającym traktowaniu
lub karaniu, zachęcanie do nich lub podejmowanie prób takiego traktowania stanowią rażące naruszenie etyki medycznej,
jak również przestępstwo w świetle odpowiednich międzynarodowych aktów prawnych".
Odpowiedź jest, a fortiori, negatywna, zwłaszcza w świetle art. 6 (3) KB, nawet "jeżeli, zgodnie z obowiązującym prawem,
osoba dorosła nie ma zdolności do wyrażenia zgody na interwencję medyczną" (w znaczeniu art. 4 KB i pkt. 29 raportu
wyjaśniającego) "z powodu zaburzeń czynności psychicznych (...) powinna, jeśli jest to możliwe, uczestniczyć w
podejmowaniu decyzji".[1

] Patrz także pkt. 43 i 46 raportu wyjaśniającego.

Należy także podkreślić, że zgodnie z art. 6 (1) KB "interwencja medyczna może być dokonana wobec osoby, która nie ma
zdolności do wyrażenia zgody tylko wtedy, gdy jest to dla niej bezpośrednio korzystne"[1] oraz że zgodnie z art. 7 KB "osoba
cierpiąca na poważne zaburzenia psychiczne może, bez wyrażenia zgody, zostać poddana interwencji medycznej mającej
na celu leczenie tych zaburzeń, jeżeli brak interwencji stwarza ryzyko znacznego uszczerbku na jej zdrowiu".[1] W pkt. 52
raportu wyjaśniającego dodano, że w przypadku interwencji niemającej na celu leczenia zaburzeń psychicznych, "w miarę
możliwości lekarz musi (...) prosić o zgodę pacjenta, a następnie zaakceptować ją lub odmowę jej udzielenia".

Pkt. 151 raportu wyjaśniającego dołączonego do KB brzmi następująco: "Nie można nakładać żadnych ograniczeń na
wykonywanie praw i zapisów ochronnych zawartych w tej konwencji poza przewidzianymi prawem i koniecznymi w
społeczeństwie demokratycznym (...) w celu zapobiegania przestępczości (...) lub ochrony praw i wolności innych osób";
"Osobę, która ze względu na zaburzenia psychiczne mogłaby być potencjalnie źródłem poważnej krzywdy dla innych osób,
można zgodnie z prawem poddać odosobnieniu lub leczeniu bez jego lub jej zgody. To ograniczenie może być stosowane,
obok przypadków opisanych w art. 7, również w celu ochrony praw i wolności innych osób".

c. Ani lekarz, ani funkcjonariusz więzienny nie mogą dokonać kastracji.

d. Patrz cytowana rezolucja 37/194 ONZ oraz art. 23-25 KB i stosowne punkty raportu wyjaśniającego (139-147).

2. Etyka

W tym przypadku sterylizację traktuje się jako środek zapobiegania przestępstwu. Zgodnie z Deklaracją Tokijską z 1975 r.
lekarz nie może popierać praktykowania poniżających procedur, niezależnie od przestępstwa, o które ofiara tych procedur
jest podejrzana, oskarżona lub którego jest winna. Lekarz musi mieć zagwarantowane prawo podejmowania niezależnych
decyzji dotyczących opieki medycznej. Podstawową rolą lekarza jest uśmierzanie cierpienia.

Zgodnie z Deklaracją Lizbońską z 1981 r. pacjent ma prawo zaakceptować leczenie lub odmówić poddania się mu.
Zgodnie z Deklaracją International Council of Prison Medical Services (Ateny, 1978 r.), personel medyczny pracujący w
więzieniach podejmuje się:

ustalać rozpoznanie, kierując się dobrem chorych,
zapewniać więźniom najlepszą możliwą opiekę, nie łamiąc zasad etyki zawodowej.

W art. 22 European Ethics Guide z 1986 r. zapisano podobne zasady.

3. Moralność religijna

a. Moralność katolicka

W moralności katolickiej zakazuje się wszelkich działań, które naruszają fizyczną integralność człowieka, niezależnie od
tego, czy udzieli on na nie zgody. Kościół katolicki sprzeciwia się również okrutnym karom stosowanym przez władze
państwowe wobec przestępców lub w celu zapobiegania przestępstwom.[2]

b. Moralność protestancka

Jest niezwykle ważne, by stosować świadomie tylko te procedury, które nie łamią zasady poszanowania godności jednostki.
Kto stoi za tym działaniem i dlaczego?

c. Moralność żydowska

Według większości rabinów, zakaz kastracji zawarty jest w prawie powszechnym [3] obejmującym wszystkich ludzi. Każdy,
kto niszczy narząd służący do prokreacji zachowuje się tak, jakby gardził dziełem Stwórcy i jest winien jego destrukcji. W
judaizmie niezależnie od powodów zakazuje się praktykowania sztuki lekarskiej w takich celach.

d. Moralność muzułmańska

W islamie nie akceptuje się kastracji, ponieważ prowadzi ona do nieodwracalnej bezpłodności. W tym przypadku jest ona
jeszcze bardziej niemoralna, gdyż proponuje się ją w zamian za przysługę dla przestępcy - skrócony czas odbywania kary.
Nakazuje się ponadto poszanowanie integralności ludzkiego ciała poza sytuacjami, w których jej naruszenia wymaga

Kastracja przebywającego w więzieniu mężczyzny skazanego za przestępstwo na tle seksualnym

3 z 3

leczenie.

e. Moralność buddyjska

Jeśli przestępca prosi o pomoc, można zastosować chemoterapeutyczne metody kastracji, które działają tylko przez jakiś
czas.
"Nawet jeśli popełnił straszne przestępstwa, człowiek wymazuje je, gdy odda się kontemplacji Bodhi lub Zbudzonego
Ducha" (Bodhisattvacharya-Vatara, 33, nr 13).

4. Moralność agnostyczna

Należy zakazać kastracji osoby skazanej za przestępstwa na tle seksualnym. Więźnia skazanego za poważne przestępstwa
można jednak poddać terapii hormonalnej stosowanej przez lekarza niezatrudnionego w danym więzieniu oraz należy
umożliwić mu dostęp do pomocy psychiatrycznej.

Komentarz

Piśmiennictwo

1. Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie, tłum. Marek Antoni Nowicki.
2. Pius XI, Casti connubii, AAS 22 (1930), str. 564-565
3. Le livre des commendements, tłum. Robert Samuel, CLKH, Paryż, 1974, str. 311

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie http://www.mp.pl

Copyright © 1996 - 2007 Medycyna Praktyczna