Paradoksy Nieistnienie, – Eliasz Robakiewicz

1. Potoczne rozumienie:

-brak lokalny (nie ma czegoś tu, teraz)

-nie istnieje zarezerwowane jest dla twierdzeń b. ogólnych „krasnale nie istnieją”

2. Istnienie w naukach ścisłych – termin „istnieć” i zdania egzystencjalne pełnią ważną

rolę stwierdzają/negują istnienie czegoś. Ważną rolą ontologii lub metanauki jest

badanie czy aby na pewno są podstawy by wszystkie obiekty uznawane przez nauki

istnieją i czy istnieją w ten sposób jaki uważają naukowcy. Istotne też jest kiedy takie

twierdzenia, są wypowiadane ( kiedy są nowe, odkrywcze, a kiedy są tylko

powtórzeniem powszechnie znanych informacji), oraz czy są istotne poznawczo

(informacja, że nie ma latających żyraf nie jest taką informacją)

3. Równie istotne co stwierdzanie istnienia pewnych przedmiotów jest stwierdzanie

nieistnienia innych (np. że eter nie istnieje, co zostało dowiedzione przez

eksperyment Michelsona-Morleya dotyczącego prędkości światła w domniemanym

eterze).

4. Istnienie w Ontologii (metafizyce) – co istnieje? Z jakich najogólniejszych obiektów

składa się byt? Jakie najogólniejsze kategorie ontyczne należy uznać za niepuste? Co

rozumiemy pod pojęciem „istnienia”, jakie są jego kryteria?

5. Twierdzenie o nieistnieniu czegoś – orzeczenie pewnej cechy negatywnej o nim

(przysługiwanie czemuś cechy nieistnienia). Wynika z tego pewien

paradoks(pozorny): jeśli chcemy o czymś orzec, że nie istnieje to musimy założyć, że

istnieje(skoro posiada jakąś cechę).

Wytłumaczenie: podmiot gramatyczny nie musi być tożsamy z podmiotem

„logicznym” (zdanie dotyczące „x”-a nie musi być interpretowane jako dotyczące x);

opis przedmiotu nieistniejącego może być równie poprawny z tym, że nie odnosi się

do niczego rzeczywistego (nie ma odpowiednika; niczego nie oznacza; nie ma

desygnatów; jest nazwą pustą). Są to wypowiedzi o bytach językowych i pojęciach.

6. Pojęcie: ogólne >1 przedmiot, jednostkowe jeden przedmiot, puste 0 przedmiotów.

7. Wypowiedzi metajęzykowe:

Wypowiedz metajęzykowa: „Nazwa „stół”
ma cztery litery.”

Wypowiedz językowa: „Nazwa „stół” jest
niepusta.”

Cecha wewnętrzna nazwy „stół”

Mówi coś na temat stosunku nazwy „stół” do
rzeczywistości.

8. Wypowiedzi metajęzykowe nie orzekają o istnieniu czy też nie istnieniu przedmiotów,

a jedynie o stosunku wyrażeń językowych do faktów pozajęzykowych.

9. Twierdzić o nieistnieniu można „nie wprost” to znaczy twierdzić, że żaden istniejący

przedmiot nie jest tożsamy z jakimś przedmiotem nieistniejącym (Hamletem,

jednorożcem), ale czy wolno nam orzekać w ten sposób? Odwołując się do

wszystkich przedmiotów (stwierdzenie takie ujmuje syntetycznie wszystkie

przedmioty) i orzekając, że żaden nie jest tym przedmiotem. Nie wiadomo...

10. Kolejnym sposobem wiążącym się z poprzednim jest parafraza twierdzenia o

nieistnieniu jakiegoś przedmiotu. Np. zamiast mówić, że żaden przedmiot nie jest

kamieniem filozoficznym to mówimy (jako, że kamień filozoficzny jest substancją

chemiczną i że ma właściwość zamieniania metali w złoto), że: żadna substancja

chemiczna nie zamienia metali w złoto.

11. Czy istnienie jest cechą? Przykład Kanta: talary istniejące i nieistniejące. Kiedy do

nieistniejących talarów dodamy cechę istnienia nie ulegną żadnej zmianie.

Wytłumaczenie z poziomu metajęzyka: Opis talarów istniejących i nieistniejących nie

różni się niczym. Opis jest taki sam, bez względu na to czy coś pod niego podpada czy

nie.

12. „Istnieje wszystko” - nie można stwierdzić, że istnieje coś co nie istnieje, różne rzeczy

istnieją na różny sposób (przedmioty, twory językowe). Język potoczny obciąża

ontycznie wiele twierdzeń (zobowiązania ontologiczne) w których nie twierdzimy, że

coś istnieje na serio (np. fikcja literacka).

Ważny problemem w ontologii jest badanie takich zobowiązań ontologicznych w

naukach, żadna teoria naukowa nie powinna zobowiązywać do istnienia niebytów.