Metody aktywizujące w nauczaniu wychowania fizycznego

(środa, 31 styczeń 2007) - Napisał(a) nauczyciel wychowania fizycznego Wojciech Góralski

Metody aktywizujące w nauczaniu wychowania fizycznego.

Nauczanie aktywizujące cieszy się dużą popularnością wśród pedagogów poszukujących od lat

osiemdziesiątych. Towarzyszy temu zjawisku krytyka nauczania tradycyjnego ukazująca jego

jednostronność w zakresie doświadczeń ucznia. Aby uniknąć niejasności w rozumieniu postępowania

pedagogicznego i metodycznego, nauczanie tradycyjne i aktywizujące należy traktować jako dwa bieguny

procesu nauczania i wychowania. Dotychczas w polskiej szkole częściej byliśmy bliżej nauczania

tradycyjnego. W nauczaniu tradycyjnym oddziela się nauczanie od wychowania, jego celem jest rozwój

intelektualny na drodze przekazania określonej sumy wiadomości. Tradycyjne podejście do nauczania

można też scharakteryzować jako skoncentrowane przede wszystkim na przekazywaniu wiedzy

teoretycznej. Przekaz jest w zasadzie jednostronny- od nauczyciela do ucznia. Nauczyciel, oprócz książek,

jest zasadniczym źródłem wiedzy. Rola ucznia ogranicza się w zasadzie do przyswojenia i zapamiętywania

przekazywanych informacji.

Istotą nauczania aktywizującego jest zintegrowanie oddziaływań edukacyjnych i wychowawczych w celu

pełnego rozwoju ucznia jako osoby.

W podejściu aktywizującym w centrum uwagi znajduje się nie program , a uczeń i jego własny proces

uczenia się . Celem kształcenia jest tu możliwie pełny rozwój osobowy ucznia , jego umiejętności oraz

sprawność - zarówno w sferze intelektualnej, jak i emocjonalnej, społecznej i moralnej. Nie chodzi o

przekazanie określonej sumy wiedzy z poszczególnych dziedzin, której z roku na rok jest coraz więcej

co o wykształcenie umiejętności samodzielnego jej zdobywania, poszukiwania potrzebnych informacji.

Metody aktywizujące starają się kształcić w uczniu umiejętność samodzielnego myślenia, stawiania pytań

i szukania na nie odpowiedzi. Zadaniem nie jest więc podawanie gotowych formuł czy rozwiązań, ale

uczenie samodzielnego rozwiązywania problemów. Podejście takie wypływa miedzy innymi z przekonania,

że obecnie świat zmienia się na tyle szybko, że trudno nawet przewidzieć problemy, przed jakimi stanie

dzisiejsze młode pokolenie w przyszłości. Elementy procesu nauczania w aktywizującym podejściu i jego

charakterystyczne cechy przedstawiono w tabeli {1}.

Elementy procesu

Charakterystyczne cechy

Cel

· akcent na ucznia i jego umiejętności

· rozwój strefy poznawczej, emocjonalnej, i społecznej w równym stopniu

· nacisk na ekspresję twórczą

· rozwijanie samodzielnego myślenia

· wyzwolenie procesu samowychowania samokształcenia

Nauczyciel wychowawca

nauczyciel-wychowawca jako aranżujący sytuację uczenia się, jako osoba wspierająca

akcent na postawy nauczyciela ;szacunek akceptacja ciepło

Program nauczania

integracja treści przedmiotowych

łączenie teorii z praktyką

udział uczniów w planowaniu programu

http://zspzuromin.superhost.pl - ...:::Strona Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Żurominie im. Jana Pawła II:::...

Powered by Mambo

Utworzono: 30 November, 2007, 18:40

Metody techniki

nauczania

dominacja technik ,,odkrywczych" , eksperymentalnych, uczenia się przez doświadczenie

praca grupowa i indywidualna, często z indywidualnymi zadaniami

zasady pracy mogą być negocjowane

mało testowania

Grupa

akcent na współpracę

komunikacja każdego z każdym

wykorzystanie elementów treningu grupowego

Nauczanie aktywizujące opiera się na zasadach uczenia się przez uczestnictwo, które jest rodzajem

zaangażowania wynikającego z motywacji wewnętrznej. Zasady te zostały sformułowane przez G.

Allporta, który uznając zarówno behawioralne, jak i poznawcze prawa uczenia się za niewystarczające dla

wyjaśnienia tego zjawiska , wprowadził trzy dodatkowe prawa uczenia się przez uczestnictwo. Opisują

one trzy kolejne poziomy uczestnictwa: pierwszy z nich to koncentracje uwagi i zamiar uczenia się; drugi

to zaangażowanie w zadanie: polega ono na tym, ze uczeń robi coś aktywnie z przedmiotem swojej

uwagi; trzeci, najgłębszy poziom uczestnictwa to zaangażowanie ego, które jest tu utożsamiane z

zainteresowaniem . Jeśli zostanie stworzona sytuacja umożliwiająca osobiste zaangażowanie, jak również

pobudzająca wszystkie inne poziomy uczestnictwa, ułatwi to znacznie uczenie się. Takie nauczanie Allport

rozumie nie tylko jako nabywanie nawyków, ale również jako zmiany w procesie wzrostu osobowości .

Nauczyciel realizujący program edukacji zdrowotnej na każdym etapie nauczania wśród wymaganych

kompetencji powinien posiadać umiejętność stosowania metod aktywizujących. Metody te stosuje się

najczęściej w grupach do 20-25 osób. Obecnie repertuar metod, technik, sposobów, gier nauczania

aktywizującego w literaturze polskiej jest dość bogaty. Tabela {2} przedstawia wybrane z literatury

metody stosowane w nauczaniu aktywizującym.

Rodzaje metod

Cechy charakterystyczne

Małe grupy

· dobre przygotowanie nauczyciela

· przemyślany podział na grupy (4-6 osób)

· przedstawienie problemu

· określenie czasu pracy grupy

· wybór lidera przez grupę

· przedstawienie wyników pracy grupy przez lidera

· podsumowanie przez nauczyciela

Ankieta aktywizująca

przygotowanie pytań przez nauczyciela

http://zspzuromin.superhost.pl - ...:::Strona Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Żurominie im. Jana Pawła II:::...

Powered by Mambo

Utworzono: 30 November, 2007, 18:40

określenie czasu odpowiedzi

umożliwienie omówienia poglądów i odpowiedzi przez osoby chętne

Drama- symulacja ról, sytuacji

przemyślany wybór chętnych uczniów do wcielenia się w rolę osób odgrywających określoną sytuację

przygotowanie inscenizacji

prezentacja scenek

umożliwienie uczniom podzielenia się swoimi spostrzeżeniami

wyciągnięcie wniosków i przedstawienie własnych rozwiązań

Pary

przemyślany podział na pary

podanie zadania

wymiana osobistych uwag i wrażeń w parach

zachęcenie do sformułowania rad i uwag

Rozmowa pedagogiczna, pogadanka

sposób sprowadzenia rozmowy nauczyciela z uczniami polegający na naprowadzaniu uczniów na drogę

samodzielnych poszukiwań i samodzielnego rozwiązywania zagadnień

Burza mózgów

podanie przez nauczyciela zadania, które uczniowie mają przygotować

podanie obowiązujących reguł, zasad

zebranie wszystkich myśli, propozycji uczniów

porządkowanie i omawianie zgłoszonych propozycji

Skojarzenia

nauczyciel podaje pojęcie

uczniowie podają co im się kojarzy z pojęciem

zaznaczenie skojarzeń negatywnych i pozytywnych

omówienie pogrupowanych skojarzeń w celu hierarchizacji

Metoda projektu w wychowaniu fizycznym, może być zastosowana zarówno w pracy dydaktycznej, jak i

wychowawczej. Polega na wykonaniu przez uczniów zaplanowanego przez nich zadania, wyzwala twórczą

aktywność poprzez różnorodne czynności intelektualne i motoryczne. Nauczyciel określa ramy projektu i

przyjmuje rolę koordynatora i doradcy, aranżuje sytuację edukacyjne sprzyjające samodzielnemu uczeniu

się. Wykonanie projektu jest doskonałą okazją do integracji przedmiotowej, gdyż wymaga od uczniów

wykorzystania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin nauki. Jednakże musimy zdawać sobie sprawę, że

metoda projektów jest czasochłonna i pracochłonna zarówno dla nauczyciela jak i dla ucznia. Wymaga

zaangażowania poza godzinami dydaktycznymi. Konieczne jest uwzględnienie różnego tempa pracy

zespołów.

Metoda projektu kształci umiejętności:

· planowania, organizowania i oceniania własnej nauki i pracy,

· efektywnego porozumiewania się w różnych sytuacjach,

· pracy w grupie,

http://zspzuromin.superhost.pl - ...:::Strona Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Żurominie im. Jana Pawła II:::...

Powered by Mambo

Utworzono: 30 November, 2007, 18:40

· rozwiązywania problemów,

· podejmowania decyzji,

· zbierania i selekcjonowania informacji,

· prezentacji własnego punktu widzenia,

· przygotowania do publicznych wystąpień,

· stosowania zdobytej wiedzy w praktyce

Etapy realizacji:

1. Ustalenie przez nauczyciela w czasie przygotowania rocznego planu pracy, które treści będą

realizowane metodą projektów.

2. Przygotowanie uczniów do pracy, dokładne zapoznanie ich z metodą.

3. Wprowadzenie uczniów w tematykę zagadnienia.

4. Formułowanie i wybór tematów.

5. Przygotowanie do realizacji projektu:

- opracowanie instrukcji do projektu zawierającej cele i standardy oraz zakres czynności uczniów,

- ustalenie zasad pracy w zespołach,

- zawarcie kontraktu z uczniami na wykonanie projektu,

- ustalenie terminów konsultacji,

- opracowanie planu sprawozdania, z projektu,

6. Realizacja projektu:

- zbieranie i opracowywanie informacji,

- opracowanie sprawozdania,

7. Prezentacja projektu:

- przygotowanie planu prezentacji,

- prezentacja efektów pracy

8. Ocena projektu. Dokonanie oceny pracy całego zespołu, poszczególnych członków, poszczególnych faz

i całości pracy według

kryteriów ustalonych w instrukcji. Samoocena uczniów i zespołów.

Uwagi organizacyjne:

Czas na realizację uzależniony jest od rodzaju projektu. Mały projekt może być realizowany na kilku

jednostkach lekcyjnych, duży może obejmować kilkanaście jednostek, a nawet cały semestr.

Podział uczniów na zespoły powinien odbywać się na zasadzie dowolności lub zainteresowania tematem.

W zespołach powinni znaleźć się uczniowie o różnym poziomie osiągnięć szkolnych. Liczebność zespołów

wynosi od 4 do 7 osób.

Nauczyciel wspólnie z uczniami powinien ustalić zasady pracy w grupie i podział ról w zespole.

Praca zespołów jest monitorowana na wszystkich etapach realizacji projektu. Nauczyciel pozostaje w

kontakcie z liderami zespołów, wykazuje zainteresowanie przebiegiem pracy, zachęca do wytrwałości i

samooceny postępów pracy.

Nauczyciel jako główny projektant sytuacji dydaktycznej podejmuje decyzję o wyborze skutecznej

strategii. Wybór uzależnia od celów nauczania i indywidualnych predyspozycji uczniów. Chcąc przekazać

wiedzę stosuje nauczanie tradycyjne (konwencjonalne), a zmierzając do rozwoju indywidualnego, czyli

dojrzałej osobowości ucznia nauczanie aktywizujące( przez doświadczenie). W ten sposób obie strategie

nauczania tradycyjna i aktywizująca powinny znaleźć miejsce w warsztacie nauczyciela.

Piśmiennictwo

1. Braun-Gałkowska M. (1994): Najważniejsze postulaty współczesnego nauczania

2. Wójcik E. (2000): Metody aktywizujące w pedagogice grup. Kraków, Rubikon.

3. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne 11/2002

4. Urszula Kierczak Tadeusz Glos Od zabawy do sportu i rekreacji.

http://zspzuromin.superhost.pl - ...:::Strona Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Żurominie im. Jana Pawła II:::...

Powered by Mambo

Utworzono: 30 November, 2007, 18:40