wychowanie w przedszkolu

570

wÊród ksià˝ek

Opowiem ci b

a

j

k

´...

BEATA SZUROWSKA

M

aria Molicka, autorka popularnych
ju˝ Bajek terapeutycznych, zwraca
uwag´ na nowy, terapeutyczny

aspekt literatury dzieci´cej.

BaÊnie i bajki sà w naturalny sposób zwià-

zane z dzieci´cym Êwiatem, dlatego warto
wykorzystywaç je jako Êrodek dajàcy wspar-
cie, s∏u˝àcy kompensacji niezaspokojonych
dzieci´cych potrzeb i redukcji l´ków.

Wspó∏czesna cywilizacja sprawia, ˝e nie

tylko doroÊli, ale równie˝ dzieci, cz´sto mu-
szà radziç sobie w sytuacjach trudnych, przy-
stosowywaç si´ do nie∏atwych warunków ˝y-
cia i wypracowywaç ró˝ne sposoby radzenia
sobie z w∏asnymi prze˝yciami. Z pewnoÊcià,
bez wsparcia osoby doros∏ej dziecko odczu-
wajàce l´k nie b´dzie w stanie go oswoiç. Po-
szukujàc ró˝nych sposobów na z∏agodzenie
swego cierpienia mo˝e znaleêç si´ w pu∏apce
patologicznych strategii (np. agresja, izola-
cja, bunt, objawy nerwicowe), które negatyw-

nie wp∏ynà na jego rozwój. Kontakt z cierpià-
cym dzieckiem jest trudniejszy ni˝ z osobà
doros∏à, poniewa˝ najcz´Êciej nie rozumie
ono swoich uczuç i reakcji, brakuje mu s∏ów,
aby je nazwaç. W ksià˝ce Bajkoterapia

1

M. Molicka charakteryzuje dzieci´ce l´ki
i ich potencjalne przyczyny oraz najcz´Êciej
wyst´pujàce zaburzenia nerwicowe. Radzi
te˝, w jaki sposób korzystajàc z bajek tera-
peutycznych dotrzeç do dzieci´cego Êwiata,
pomóc w rozwiàzywaniu problemów, daç
wsparcie i poczucie bezpieczeƒstwa.

Warto si´gnàç do zbioru bajek terapeu-

tycznych M. Molickiej

2

, w których autorka

przedstawia ró˝ne sytuacje, wywo∏ujàce dzie-
ci´ce l´ki, np. rozwód rodziców, adopcja,
pobyt w szpitalu. Znajdziemy tam tak˝e
opowiadania mówiàce o l´ku wywo∏anym
niew∏aÊciwym zachowaniem, samotnoÊcià,
ciemnoÊcià, a tak˝e poruszajàce sprawy
szczególnie trudne i bolesne zwiàzanie z
przemocà fizycznà, psychicznà i seksualnà.
Oprócz swej funkcji terapeutycznej bajki te
mogà te˝ s∏u˝yç przygotowaniu dzieci na
spotkanie z trudnà sytuacjà.

MyÊl´, ˝e warto, aby nauczyciele i rodzice

zapoznali si´ równie˝ z technikami psycholo-
gicznymi i sposobem tworzenia bajek tera-
peutycznych. WymyÊlajàc w∏asne bajki w na-
turalny sposób zbli˝amy si´ do dzieci´cego
Êwiata i pomagamy swym podopiecznym
zmierzyç si´ z problemem.

Maria Molicka zach´ca równie˝ do si´ga-

nia do znanych baÊni, które od wieków nie
tracà na popularnoÊci. Psychologia uzna∏a
ich trwa∏e wartoÊci w kszta∏towaniu osobo-
woÊci dziecka. Baʃ charakteryzuje Êwiado-
me mieszanie prawdy z fantazjà. W∏aÊnie
przez zatarcie granicy mi´dzy Êwiatem real-

58

wieku i problemów dziecka literatura poma-
ga poznawaç inne sposoby myÊlenia i dzia∏a-
nia, daje wsparcie w sytuacjach trudnych,
kompensuje niezaspokojone potrzeby, relak-
suje, kszta∏tuje pozytywny obraz w∏asnej oso-
by i daje si∏´ do radzenia sobie w otaczajà-
cym Êwiecie.

9/2004

571

K

sià˝ka sk∏ada si´ z kilkunastu roz-
dzia∏ów opracowanych przez ró˝nych
autorów, którzy poszukujà odpowie-

dzi na pytania, jaki obraz dziecka wy∏ania
si´ z przekazów medialnych, a jednoczeÊnie,
co wspó∏czesna kultura proponuje
dzieciom. Prawie wszystkie przedstawione
teksty powsta∏y na podstawie badaƒ socjolo-
gicznych prowadzonych na ogó∏ w latach
2001–2003. Ich tematy sà dosyç zró˝nicowa-
ne, o czym Êwiadczà m.in. tytu∏y rozdzia∏ów:
Wizerunek dziecka w reklamie telewizyjnej,
Obraz dziecka w prasie i telewizji, Dziecko we
wspó∏czesnej kulturze Zachodu, Nowa prze-
strzeƒ dziecka we wspó∏czesnej kulturze.

Nauczyciele przedszkoli obserwujàc stale

zabawy i zaj´cia dzieci wiedzà doskonale,
mo˝e lepiej ni˝ inni, jak wielki wp∏yw wywie-
ra telewizja na ich podopiecznych. Rodzi to
wiele pytaƒ i niepokojów, na które w ksià˝ce
nie znajdziemy prostych odpowiedzi. Nato-
miast jej lektura pomo˝e w sposób krytyczny
odnieÊç si´ do pewnych medialnych zjawisk,
jak równie˝ zwraca uwag´ na fakty, które
mogà niepokoiç dzieci i rodziców. I tak na
przyk∏ad autorka rozdzia∏u Wizerunek me-
dialny dziecka niepe∏nosprawnego na podsta-
wie analizy programów telewizyjnych i arty-
ku∏ów prasowych na ten temat zastanawia
si´, czy wizerunek takiego dziecka jest kon-
sekwencjà potocznych poj´ç, czy ma moc
kreacyjnà. Autorka zwraca uwag´ na dwa
warianty tych przekazów: komercyjny, wÊród

59

wÊród ksià˝ek

1

M. Molicka, Bajkoterapia, Poznaƒ 2002, Media

Rodzina.

2

M. Molicka, Bajki terapeutyczne, Poznaƒ 1999,

cz´Êç 2 – 2003, Media Rodzina.

nym i fantastycznym dziecko styka si´ po raz
pierwszy z poetyckà wizjà Êwiata, gdzie ra-
zem z baÊniowym bohaterem (który zawsze
ostatecznie radzi sobie z trudnà sytuacjà)
prze˝ywa wspania∏e przygody, a oswajajàc
si´ z zagro˝eniem w naturalny sposób uwal-
nia si´ od l´ku. Nie wolno odebraç dziecku
baÊni, bo ona dzi´ki swojemu czarowi zaspo-
kaja jego podstawowe potrzeby psychiczne
i odgrywa znaczàcà rol´ w prawid∏owym roz-
woju dzieci´cej osobowoÊci.

Mam nadziej´, ˝e lektura ksià˝ek M. Mo-

lickiej pomo˝e zrozumieç rodzicom i nauczy-
cielom, ˝e w∏aÊciwie dobrana, adekwatna do

Dziecko

w Êwiecie mediów

HANNA RATYƒSKA