Pie

śń

Iz 33werrs 13-16 — Bóg s

ę

dzia sprawiedliwy

Jan Paweł II

Audiencja generalna, 30 pa

ź

dziernika 2002

1. Pośród Pieśni biblijnych, przeplatających się z Psalmami w Liturgii Jutrzni,

spotykamy odczytany dzisiaj krótki tekst. Zaczerpnięty on jest z trzydziestego trzeciego
rozdziału Księgi proroka Izajasza — zawierającej obszerny i wspaniały zbiór Bożych
wyroczni.

Pieśń rozpoczyna się wierszami, poprzedzającymi tutaj przytoczone (por. ww. 10-12),

zapowiadającymi pełne mocy i chwalebne wkroczenie Boga na scenę ludzkich dziejów:
«Teraz powstanę — mówi Pan — teraz się podniosę, teraz stanę wysoko» (w. 10). Słowa
Boga skierowane są do «najdalszych» i do «najbliższych», to znaczy do wszystkich
narodów ziemi, również najbardziej odległych, oraz do Izraela, ludu «najbliższego» Panu
ze względu na przymierze (por. w. 13).

W innym miejscu Księgi Izajasza spotykamy stwierdzenie: «Ja przywołuję na wargi

(...): Pokój! Pokój dalekim i bliskim! — mówi Pan — Ja go uleczę» (por. Iz 57, 19). Teraz
natomiast słowa Pana stają się surowe, przybierają ton sądu nad złem «najdalszych»
oraz «najbliższych».

2. Istotnie, zaraz potem szerzy się strach pośród mieszkańców Syjonu, na którym

zagnieździły się grzech i bezbożność (por. Iz 33, 14). Mają oni świadomość, że mieszkają
obok Pana, który przebywa w świątyni, zdecydował się iść z nimi po drogach historii i stał
się «Emmanuelem» — «Bogiem-z--nami» (por. Iz 7, 14). Otóż, Pan sprawiedliwy i święty
nie może tolerować bezbożności, korupcji i niesprawiedliwości. Niczym «trawiący ogień» i
«wieczysty płomień» (por. Iz 33, 14), występuje On przeciw złu, aby je unicestwić.

Już w rozdziale 10. Izajasz ostrzegał: «Światłość Izraela stanie się ogniem, a Święty

jego — płomieniem, który pożre i pochłonie» (w. 17). Podobnie i psalmista śpiewał: «jak
wosk, co rozpływa się przy ogniu, tak giną przed Bogiem grzesznicy» (Ps 68 [67], 3). W
kontekście ekonomii starotestamentowej oznacza to, że Bóg nie pozostaje obojętny
wobec dobra i zła, ale okazuje swe oburzenie i zagniewanie w obliczu przewrotności.

3. Nasza Pieśń nie zatrzymuje się na tej ponurej scenie sądu. Co więcej, obszerniejszą

i najbardziej wymowną część poświęca świętości, przyjętej i przeżywanej jako znak
dokonanego nawrócenia i pojednania z Bogiem. Podobnie jak niektóre Psalmy, na
przykład 15 [14] i 24 [23], mówiące o warunkach, jakich spełnienia domaga się Pan,
byśmy żyli w radosnej komunii z Nim w liturgii świątyni, Izajasz wymienia sześć
obowiązków moralnych prawdziwie wierzącego, wiernego i sprawiedliwego (por. Iz 33,
15), który bez ponoszenia szkody może przebywać w pobliżu Bożego ognia, będącego dla
niego źródłem dobrodziejstw.

Pierwszy wymóg polega na «postępowaniu sprawiedliwie», czyli uznaniu prawa Bożego

za lampę oświetlającą drogę życia. Drugi dotyczy szczerego i otwartego mówienia,
będącego znakiem poprawnych i autentycznych relacji społecznych. Jako trzeci wymóg
Izajasz wskazuje «odrzucenie bezprawnych zysków», zwalczając w ten sposób ucisk
biednych i niesprawiedliwe bogactwo. Następnie wierzący zobowiązuje się do potępienia
korupcji politycznej i sądowej, «rękami się wzbraniając przed wzięciem podarku». Jest to

sugestywny obraz, oznaczający odrzucenie darów mających spowodować odstąpienie od
zastosowania prawa i trybu sprawiedliwości.

4. Piąty wymóg wyraża wymowny gest «zatkania uszu», kiedy przedstawiają nam

zbrodnicze propozycje, namawiają do popełnienia czynów przemocy. Szósty i ostatni
wymóg wyraża obraz, który na pierwszy rzut oka powoduje naszą konsternację,
ponieważ nie odpowiada naszemu sposobowi wyrażania się. Kiedy mówimy o «zamykaniu
oczu», mamy na myśli: «udawanie, że nie widzimy, by nie musieć się angażować».
Natomiast prorok mówi, że człowiek uczciwy «zamyka oczy, by na zło nie patrzeć», jako
znak całkowitego odrzucenia jakiegokolwiek kontaktu ze złem.

Św. Hieronim w swym komentarzu do Izajasza tak oto wyjaśnia to pojęcie, mając na

uwadze cały fragment: «Każda przewrotność, ucisk i niesprawiedliwość jest decyzją
krwawą: i nawet jeśli nie zabija mieczem, jednakże zabija w zamiarze. 'I zamyka oczy,
by na zło nie patrzeć' szczęśliwe sumienie, które nie słucha i nie przypatruje się złu! Kto
tak postępuje, zamieszka 'na wysokościach', to znaczy w królestwie niebieskim lub w
wysokiej pieczarze silnej Skały, w Chrystusie Jezusie» (In Isaiam prophetam, 10, 33: PL
24, 367).

W ten sposób Hieronim wprowadza nas we właściwe zrozumienie wspomnianego przez

proroka «zamknięcia oczu»: jest to zachęta do zdecydowanej odmowy jakiegokolwiek
udziału w czynieniu zła. Jak łatwo zauważyć, przywołane są zasadnicze zmysły ciała:
bowiem ręce, stopy, oczy, uszy i język włączone są w moralne postępowanie człowieka.

5. Otóż, człowiek wybierający to uczciwe i sprawiedliwe postępowanie może przystąpić

do świątyni Pana, gdzie otrzyma pewność co do dobrobytu zewnętrznego i
wewnętrznego, jakim Bóg obdarza tych, którzy pozostają w komunii z Nim. Prorok
posługuje się dwoma obrazami, by opisać ten radosny stan (por. w. 16): bezpieczeństwa
w niedostępnych twierdzach oraz obfitości chleba i wody, będących symbolem
szczęśliwego i udanego życia.

Tradycja w sposób spontaniczny interpretowała znak wody jako obraz chrztu (por., na

przykład, List Barnaby, 11, 5), natomiast chleb stał się dla chrześcijan znakiem
Eucharystii. Czytamy o tym, na przykład, w komentarzu św. Justyna męczennika, który
dostrzega w słowach Izajasza proroctwo o «chlebie» eucharystycznym, o «pamiątce»
odkupieńczej śmierci Chrystusa (por. Dialogo con Trifone, Paoline 1988, s. 242).

Do Polaków uczestnicz

ą

cych w audiencji generalnej:

Witam i pozdrawiam pielgrzymów polskich!

W tych dniach będziemy przeżywali uroczystość Wszystkich Świętych i liturgiczne

wspomnienie Wiernych Zmarłych.

Kiedy nawiedzamy groby bliskich i przyjaciół, w szczególny sposób przeżywamy

katechizmową prawdę o «rzeczach ostatecznych»: śmierć, sąd Boży, niebo, czyściec,
piekło.

Dzisiejsza katecheza poświęcona była Kantykowi z Księgi Izajasza, który właśnie

zapowiadał Boży sąd. Prorok twierdzi, że ten, kto postępuje sprawiedliwie, kto mówi
uczciwie, kto odrzuca zyski bezprawne i nie jest skorumpowany, bez obawy może siebie
powierzyć Bożej sprawiedliwości. Niech ta świadomość towarzyszy wszystkim rodakom i
będzie źródłem nadziei eschatologicznej.

Wieczne odpoczywanie racz im dać, Panie, a światłość wiekuista niechaj im świeci.

Niech odpoczywają w pokoju wiecznym, wszyscy, na wszystkich cmentarzach Polski i
świata.