S P O R T
Jakie konie
do rajdów?
RENATA BURZYĄSKA
fot. Ma"gorzata �ó"tał
ska
Koł
do rajdów d"ugodystansowych powinien by� szybki
i wytrzyma"y. Cechy te wypracowuje si� przez lata
systematycznego treningu. JednakŻe kupując konia do rajdów,
od razu musimy zwróci� uwag� na pewne jego predyspozycje.
bserwujemy dzisiaj coraz
dalej posuni�tą specjalizacj�
Ow hodowli koni. Najlepsze
stadniny nie prowadzą juŻ hodowli
 na chybi" trafi" , lecz ukierunkowują
swoją myĘl hodowlaną na uzyskanie
zaplanowanych cech eksterieru
i charakteru. Stąd, jeĘli chce si� wy-
hodowa� konie o szczególnych pre-
dyspozycjach do konkretnej
dyscypliny (czego innego
oczekujemy od konia do
ujeŻdŻenia, do skoków czy
do WKKW, do zaprz�gów czy
w"aĘnie do rajdów, a jeszcze innymi
zaletami powinien by� obdarzony koł

do rekreacji, gry w polo itd.), to naleŻy
"ączy� ze sobą osobniki pochodzące
z ukszta"towanych juŻ linii. Nic dziw-
nego, Że najbardziej rozwini�ta jest Rajd Mi"ki  92 - finisz
hodowla koni skokowych i ujeŻdŻe-
niowych, chociaŻ w niektórych kra- sprawdzi"y si� wczeĘniej w innych for-
jach (na przyk"ad we Francji) ugrunto- mach uŻytkowania. JeĘli jednak chce-
wują si� równieŻ linie koni rajdowych. my dorówna� najlepszym, to naleŻy
W Polsce nie jest to jeszcze moŻliwe, dąŻy� do stworzenia krajowej hodowli
przede wszystkim ze wzgl�du na sto- konia rajdowego, tym bardziej, Że dys-
sunkowo nieduŻą liczb� koni wyko- ponujemy przecieŻ wspania"ą hodow-
rzystywanych w tym sporcie i związa- lą koni czystej krwi arabskiej, a udo-
ną z tym ma"ą iloĘcią startujących kla- wodniona jest przydatnoĘ� tej rasy do
czy - potencjalnych za"oŻycielek linii rajdów d"ugodystansowych. Od wielu
Żeł
skich. Dlatego dobór koni do raj- lat nasze araby poddawane są próbom
dów jest w naszym kraju nadal dosy� wyĘcigowym na torze s"uŻewieckim;
Nie tylko araby cechują si� predyspozycjami
przypadkowy, zdarza si� nawet, Że tra- wiele z nich mog"oby sprawdzi� si�
rajdowymi - oto  rajdowy folblut biorący
udzia" w zesz"orocznych MP fiają do tej dyscypliny konie, które nie z powodzeniem w rajdach d"ugody-
26
K o ł
P o l s k i 1 / 9 9
stansowych, a najlepsze ogiery wykazu-
jące si� szybkoĘcią, wytrzyma"oĘcią
i bardzo dobrym zdrowiem, by"yby do-
skona"ymi reproduktorami w produkcji
koni rajdowych, mam na myĘli ewentu-
alne ich wykorzystanie w hodowli arab-
skiej i angloarabskiej.
Jaki powinien by� koł
do rajdów
d"ugodystansowych?
Szybki i wytrzyma"y - tak brzmi naj-
krótsza odpowiedę. Ale rzeczywistoĘ�
nie jest taka prosta, poniewaŻ cechy te
wypracowuje si� przez lata racjonalne-
go, systematycznego treningu. I tu leŻy
sedno sprawy: czy moŻna przewi-
dzie�, podejmując prac� z m"odym,
trzy-czteroletnim koniem, jaki b�dzie
jej efekt po kilku latach? Dlatego tak Rajd - Kierzbuł
 98: u góry ch"odzenie
konia na bramce serwisowej,
waŻna jest umiej�tnoĘ� trafnego wybo-
obok - zawodnicy na trasie rajdu
ru konia, co jest rzeczą nie"atwą; sko-
rzystanie z pomocy doĘwiadczonej
osoby i lekarza weterynarii jest prak- t�tno oglądanego konia w boksie, d"owe, bez Żadnych zniekszta"ceł
).
tycznie koniecznoĘcią. W kaŻdym w warunkach zupe"nego spokoju. �red- Doradza"abym wykonanie przeĘwie-
 koł
skim podr�czniku znajdziemy nio, liczba uderzeł
serca na minut� tleł
, aby zabezpieczy� si� przed kup-
bardziej lub mniej dok"adny opis eks- u zdrowego doros"ego konia wynosi od nem konia po zaleczonych urazach
terieru konia i jego chodów, a takŻe 28 do 40. Im bliŻsza dolnej granicy b�- (moŻe to mie� miejsce, gdy kupujemy
d"ugą list� wszelkich wad budowy, po- dzie ta wartoĘ�, tym bardziej koł
b�- konia z toru wyĘcigowego lub po karie-
stawy koł
czyn oraz niedok"adnoĘci dzie nadawa" si� do rajdów d"ugody- rze w innej dyscyplinie jeędziectwa).
w mechanice ruchu, a jednak wybór stansowych. Konie wyjątkowo pobudli- Pr�dzej czy póęniej, w miar� przyby-
wierzchowca na podstawie takiej we, reagujące zwyŻką t�tna na bodęce wania pokonywanych kilometrów, kon-
 ksiąŻkowej oceny nie jest moŻliwy. zewn�trzne lub utrzymujące wysokie tuzja moŻe si� odnowi� i uniemoŻliwi�
Dlaczego? No cóŻ, kaŻdy z nas wie, Że t�tno w stanie zdenerwowania, do wy- dalsze starty w zawodach.
koł
, tak jak i cz"owiek, posiada psychi- czynu w tej dyscyplinie niestety nie na- Niektóre wady wr�cz uniemoŻliwiają
k�. I chociaŻ opracował
naukowych dają si�, nawet jeĘli fizycznie są zdolne uŻycie konia do rajdów d"ugodytanso-
poĘwi�conych psychologii konia teŻ by do pokonania dystansu. wych, o ile zaleŻy nam na zdrowiu ko-
si� troch� znalaz"o i mogą one nam nia, a przecieŻ Żaden wyczyn nie moŻe
niewątpliwie pomóc (szczególnie Budowa fizyczna odbywa� si� kosztem zwierz�cia. Są to
w dalszej pracy z koniem), to w chwili Wspomnia"am juŻ, Że nie da si� za"a- sztorcowe lub mi�kkie p�ciny, gdyŻ
podejmowania decyzji co do zakupu twi� sprawy ca"kiem  ksiąŻkowo , gdyŻ w pierwszym wypadku moŻe dojĘ� do
konia liczy si� cz�sto pierwsze, ogólne znalaz"oby si� wiele przyk"adów na to, urazu trzeszczek kopytowych, poza tym
wraŻenie. Aby nie Ża"owa� póęniej iŻ nieprawid"owo zbudowane konie koł
sztorcowy nie jest wygodny dla
swojego wyboru warto jednak wie- odnoszą sukcesy w sporcie wyczyno- jeędęca ze wzgl�du na twardy zazwy-
dzie�, na co przede wszystkim trzeba wym, zostawiając w pokonanym polu czaj chód, co na d"uŻszych dystansach
zwróci� uwag� w przypadku kupna pi�knych, wzorcowo niemal wygląda- przyspiesza zm�czenie jeędęca i wp"y-
konia do rajdów d"ugodystansowych. jących konkurentów. Ale myĘl�, Że raj- wa ujemnie na jego dosiad; natomiast
dy d"ugodystansowe są pod tym wzgl�- mi�kkoĘ� p�cin moŻe sprzyja� urazom
T�tno dem chyba najbardziej bezlitosne. Ęci�gien. Bardzo niepoŻądana jest
OtóŻ w procesie treningowym b�- ChociaŻ kaŻda regu"a ma swoje wyjąt- sk"onnoĘ� konia do Ęcigania lub strycho-
dziemy dąŻy� do tego, aby podwyŻszo- ki, to trzeba jednak przyzna�, Że wania (moŻe to by� powodem rozku-
ne skutkiem okreĘlonego wysi"ku t�tno w przypadku konia o wadliwych koł
- wania si� konia, jak i jego kaleczenia
konia powraca"o jak najszybciej do sta- czynach czy z"ej mechanice ruchu si�), a takŻe tak zwane bilardowanie
nu przedwysi"kowego. Na pewno "a- z kaŻdym kilometrem trasy zwi�ksza si� (powoduje os"abienie stawu nadgarst-
twiej b�dzie to osiągną� u koni z natu- ryzyko kontuzji i automatycznie nie- kowego spowodowane wyrzucaniem
ralnie niskim t�tnem spoczynkowym ukoł
czenia zawodów. Dlatego wnikli- koł
czyny w bok).
(im bardziej wytrenowany jest koł
, tym wie sprawdzi� trzeba kopyta (powinny Pami�ta� naleŻy, Że start na dystan-
niŻsza jest spoczynkowa wartoĘ� jego by� proporcjonalne, prawid"owej bu- sach od 80 do 160 km oznacza od kil-
t�tna, lecz gdy mamy do czynienia z ko- dowy, dobrze wysklepione, o dobrym, ku do kilkunastu godzin jazdy; wszel-
niem m"odym, to trudno mówi� o wy- elastycznym i nie"amliwym rogu), Ęci�- kie nieprawid"owoĘci b�dą niepo-
trenowaniu), dlatego naleŻy zmierzy� gna i stawy (równieŻ muszą by� prawi- trzebnie zwi�ksza"y zm�czenie konia.
27
K o ł
P o l s k i 1 / 9 9
Rajd Kierzbuł
 98: przed przeglądem weterynaryjnym
I na odwrót, post�pujące zm�czenie naszych koni rajdowych to araby, zda- Wnioski
spowoduje nasilanie si� negatywnych rzają si� teŻ konie innych ras, jak ko- Przy tylu elementach decydują-
skutków tychŻe nieprawid"owoĘci. nie: ma"opolskie, wielkopolskie, fol- cych o wi�kszej lub mniejszej przy-
Wszystko to zwi�ksza niestety praw- bluty, czy nawet k"usaki). datnoĘci konia do rajdów d"ugody-
dopodobieł
stwo eliminacji w trakcie Na pewno warto zwróci� uwag� na stansowych poszukiwanie konia
zawodów lub na mecie. umi�Ęnienie oglądanego konia oraz idealnego mog"oby okaza� si� uto-
Z pewnoĘcią u konia do rajdów naj- na budow� przodu. PoŻądana by"aby pią. Oglądając i oceniając konia le-
waŻniejszy jest prawid"owy, obszerny g"�boka i dobrze oŻebrowana klatka piej zaczą� od jego zalet, a wadami,
ruch we wszystkich chodach. Przy ogl�- piersiowa, dająca nadziej� na dobrze których zawsze moŻna si� doszu-
dzinach konia zwró�my koniecznie rozwini�te p"uca i serce (co ma prze- ka�, zają� si� w drugiej kolejnoĘci.
uwag� na sposób jego poruszania si�. cieŻ ogromne znaczenie dla prawi- Pami�ta� tylko naleŻy o tych nie-
PoŻądany jest energiczny, aktywny i jed- d"owego znoszenia wysi"ku i szybkie- prawid"owoĘciach, które zdecydowa-
noczeĘnie swobodny st�p o d"ugich wy- go spadku t�tna). nie utrudnia"yby rajdowe uŻytkowa-
krokach (koł
czyny tylne powinny wy- nie konia, bądę teŻ przy takim uŻytko-
raęnie przekracza� Ęlad koł
czyn przed- Psychika waniu powodowa"yby zagroŻenie dla
nich), równie zaangaŻowany, wydajny Wspomnia"am juŻ o sferze psychicz- jego zdrowia. Uprawianie tej dyscy-
k"us i elastyczny galop o d"ugich foulee. nej konia, którą trudno ocenia� przy pliny jeędzieckiej wiąŻe si� z mnó-
Wzrost i wielkoĘ� konia nie są czyn- pierwszym kontakcie ze zwierz�ciem, stwem godzin sp�dzonych wspólnie
nikami istotnymi, chociaŻ nie poleca"a- a która odgrywa kapitalną rol� w rywa- z koniem, w czasie treningów i na
bym koni duŻych i ci�Żkich, które mo- lizacji sportowej. Koł
ch�tny do konkursowych trasach. MyĘl�, Że
gą gorzej znosi� trudy rajdu. Wspo- wspó"pracy z jeędęcem i ambitny mo- przede wszystkim trzeba si� b�dzie
mnia"am wczeĘniej o predyspozycjach Że osiągną� dobry wynik nawet przy wzajemni polubi�, stąd dobrze by by-
koni arabskich do rajdów, a są one pewnych niedoskona"oĘciach budowy "o przed podj�ciem decyzji kupna ko-
przecieŻ nieduŻego wzrostu. We Fran- czy ruchu. I wprost przeciwnie, koł
nia wybra� si� na nim na przejaŻdŻk�
cji oprócz koni czystej krwi arabskiej bardzo dobrze zbudowany i obdarzo- w teren, aby upewni� si�, czy jazda
szeroko uŻywane do rajdów d"ugody- ny wspania"ym ruchem, ale niech�tny na tym koniu sprawi nam przyjem-
stansowych są angloaraby czystej krwi, do podporządkowania si� jeędęcowi noĘ� i czy spe"nia nasze oczekiwania;
których hodowla stoi w tym kraju na i zwyczajnie leniwy, moŻe nie spe"nia� a jeŻeli polubimy naszego konia, on
bardzo wysokim poziomie. Cz�sto są pok"adanych w nim nadziei. Odwaga, odp"aci nam tym samym.
to angloaraby z przewagą krwi arab- a jednoczeĘnie zrównowaŻenie i spo- Skoro mamy juŻ konia, czas zają�
skiej. W Polsce rasa ta nie zosta"a do- kój - takie cechy są niezwykle cenne si� jego treningiem&
tąd w rajdach sprawdzona (wi�kszoĘ� nie tylko u konia rajdowego. Ale o tym za miesiąc.
28
K o ł
P o l s k i 1 / 9 9