Promotor 5/05
Ocena ryzyka
zawodowego
Na stanowisku kierowcy
Ryszard Bryła
W przebiegu oceny ryzyka zawodowego najważniejsze to:
 zebranie informacji i identyfikacja zagrożeń,
 poinformowanie zatrudnionych o występujących zagrożeniach,
 oszacowanie ryzyka zawodowego,
 ocena dopuszczalności ryzyka,
 zaplanowanie działań korygujących lub zapobiegawczych,
 realizacja zaplanowanych działań,
 okresowa kontrola ryzyka i bieżące informowanie o nim zatrudnionych
w zakładzie pracowników.
Oceny tej dokonamy tutaj w sposób zgodny z Polską Normą PN-N-
-18002/2000. W normie tej szacowanie ryzyka zawodowego odbywa się
w skali trójstopniowej  R (1, 2, 3), zgodnie z zasadami przedstawionymi
w tabeli I. Według Polskiej Normy ryzyko zawodowe zawiera w sobie dwa
najważniejsze elementy:
1. Stopień prawdopodobieństwa wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia
(oznaczmy przez  P ).
2. Ciężkość przewidywanych następstw tego niebezpiecznego zdarzenia
(oznaczmy przez  C ).
Ciężkość następstw (C)
Stopień
prawdopodobieństwa (P)
1. Mała (M) 2. Średnia (S) 3. Duża (D)
1. Mało prawdopodobne (M) Małe (1) Małe (1) Średnie (2)
2. Prawdopodobne (S) Małe (1) Średnie (2) Duże (3)
3.Wysoce prawdopodobne (D) Średnie (2) Duże (3) Duże (3)
Tabela I. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej
Ryzyko określane jako duże jest niedopuszczalne i należy natychmiast
go zmniejszyć, przez zastosowanie odpowiednich działań i środków.
Ryzyko określone jako małe lub średnie jest dopuszczalne (akcepto-
walne). W pierwszym przypadku należy dążyć do tego, by pozostało
ono przynajmniej na tym samym poziomie. W przypadku drugim zaleca
się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie
ryzyka zawodowego.
Charakterystyka stanowiska
Kierowca zatrudniony jest w przedsiębiorstwie produkcyjno-handlowo-
-usługowym. Posiada prawo jazdy kategorii B oraz C. Przedsiębiorstwo,
w którym jest zatrudniony kierowca, ma filię i magazyny w różnych
punktach miasta. Kierowca przewozi samochodem osobowym lub oso-
bowo-ciężarowym przedstawicieli kierownictwa zakładu, pracowników
administracyjno-biurowych, dokumenty i niewielkie partie towaru do
poszczególnych filii, a także do zakładów i instytucji znajdujących się
zarówno w obrębie miasta, jak i poza nim. W razie konieczności trans-
portuje samochodem ciężarowym większe ładunki. Do jego obowiązków
należy odbiór towaru, transport do miejsca przeznaczenia i przekazanie
ładunku odbiorcy. Kierowca, zgodnie z przydzielonym zakresem obo-
wiązków, uczestniczy jednocześnie w załadunku i rozładunku towaru.
Dokonuje także przeglądu codziennego, drobnych napraw i potrzebnej
konserwacji używanego przez siebie aktualnie pojazdu.
W ocenie ryzyka, przedstawionej tutaj, podaliśmy tylko najważniejsze,
według nas, zagrożenia występujące w pracy kierowcy. Każdy zakład
posiada inną specyfikę, dlatego też podaną tutaj ocenę ryzyka zawodo-
wego należy traktować jako przykładową.
www.elamed.com.pl/promotor 53
Promotor 5/05
Karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku kierowcy
Po realizacji
Przed oceną
zadań
Uwagi
Możliwe skutki o reali-
Lp. Zagrożenie y
ródło zagrożenia Środki profilaktyczne
zagrożenia zacji
zadań
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Potłuczenia,
Śliskie i nierówne po- Stosowanie przez pracownika właściwe-
Upadek na złamania koń-
wierzchnie na terenie doj- go obuwia. Zapewnienie porządku na
tym samym czyn, zwich- S S S S M M
1 ścia do pojazdu i w miejscu stanowisku pracy i w przejściach. Usuwanie
poziomie. nięcia, urazy
wykonywania prac. z podłoża wszelkich plam oleju.
wewnętrzne.
Stosowanie przez pracownika odpowiednie-
Nieostrożne wchodzenie
Potłuczenia, go obuwia i przestrzeganie ogólnych zasad
i schodzenie z kabiny
Upadek na złamania
2 samochodu ciężarowego. S S Sbezpieczeństwa. Zapewnienie prawidłowych S M M
niższy poziom. kończyn, urazy zejść do kanału naprawczego oraz odpo-
Wpadnięcie do kanału
wewnętrzne. wiedniego przykrycia tego kanału. Właściwe
naprawczego.
oświetlenie.
Przestrzeganie wymaganych szkoleń w zakre-
sie bhp. Zapewnienie właściwej kwalifikacji
Ruchome środki transportu
osób obsługujących sprzęt oraz pełnej
Uderzenie poziomego i pionowego
Śmierć, kalec- sprawności środków transportu wewnętrz-
3 przez ruchome (m.in. wózki widłowe, D S D D M S
two, urazy. nego. Zapewnienie dobrej widoczności,
obiekty. podnośniki i inne) oraz
właściwe oznakowanie dróg transportowych,
transportowane materiały.
prawidłowe rozmieszczenie transportowa-
nych towarów.
Przestrzeganie podstawowych zasad
obowiązujących w ruchu drogowym, m.in.
Zderzenie z przemieszcza- zasady ograniczonego zaufania oraz zasady
Wypadek Śmierć,
4 jącymi się pojazdami lub D S D zachowania szczególnej ostrożności. Zapew- D M S
drogowy. kalectwo.
nieruchomymi obiektami. nienie pełnej sprawności pojazdu poprzez
terminowe przeglądy, właściwą konserwację
i bieżące naprawy.
Używanie pojazdu nadmier-
Choroby
nie wyeksploatowanego,
narządu słu- Zapewnienie pełnej sprawności używanego
Hałas słabe wyciszenie kabiny,
5 chu i układu S S S pojazdu. Przestrzeganie normatywów czasu M M M
i wibracje. niewłaściwy fotel kierowcy.
mięśniowo- pracy kierowcy.
Przekroczenie dozwolonego
-kostnego.
czasu pracy.
Przetarte przewody Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony
elektryczne, uszkodzony przeciwporażeniowej. Bieżąca kontrola stanu
Porażenie Śmierć,
6 osprzęt (gniazdka, wtyczki), D M S instalacji elektrycznej. Stosowanie zabezpie- M M M
prądem. kalectwo.
przebicie el. do obudowy czeń różnicowo-prądowych i ich systematycz-
urządzeń. ny przegląd.
Przeprowadzanie okresowej kontroli instalacji
Niesprawna instalacja
elektrycznej pojazdu. Zachowanie środków
elektryczna pojazdu.
ostrożności podczas załadunku, transportu
Nieostrożne obchodzenie
i wyładunku substancji łatwopalnych. Wypo-
się z materiałami łatwo-
Pożar Śmierć, opa-
7. palnymi i wybuchowymi. D S Dsażenie pojazdu oraz obiektów budowlanych S M M
i wybuch. rzenia ciała. we właściwy sprzęt ppoż. oraz przygotowanie
Pożar magazynu, w którym
przez pracodawcę instrukcji postępowania
składowane są towary prze-
na wypadek zaistnienia pożaru. Znajomość
znaczone do transportu.
zasad postępowania w czasie zaistnienia
Elektryczność statyczna.
pożaru lub wybuchu.
Wystąpienie Przestrzeganie norm obowiązujących podczas
przepukliny, za- transportu indywidualnego. Przeprowadzanie
Nadmierny
Podnoszenie i przenoszenie wału serca lub wymaganych lekarskich badań profilaktycz-
8 wysiłek D S D S M M
zbyt dużych ciężarów. uszkodzenie nych. Stosowanie sprzętu pomocniczego
fizyczny.
układu kostno- (m.in. wózków ręcznych) oraz przestrzeganie
-stawowego. podstawowych zasad ergonomii.
Zapewnienie sprawnego systemu ogrzewania
Występowanie, w zależno- Przezię- kabiny kierowcy. Stosowanie przez pracow-
Zmienne
ści od pory roku, niskich bienie lub nika odzieży przystosowanej do warunków
9 warunki S S S S M M
lub wysokich temperatur. przegrzanie zewnętrznych (mikroklimatu). Zapewnienie
atmosferyczne.
Opady deszczu lub śniegu. organizmu. posiłków profilaktycznych i napojów, zgodnie
z obowiązującymi przepisami w tym zakresie.
Śmiertelne Zapewnienie dobrej izolacji kabiny kierowcy
Narażenie
zatrucie, cho- od otoczenia. Unikanie włączania silnika
na szkodliwe Spaliny, benzyna, olej
10 roby układu D S D w zamkniętym pomieszczeniu. Stosowanie D M S
substancje napędowy, smary.
oddechowego, środków ochrony indywidualnej (rękawice
chemiczne.
alergie. ochronne).
Przestrzeganie norm dotyczących czasu pracy
i przewidzianego odpoczynku. Doskonalenie
Choroby ner- metod instruktażu i szkoleń. Ustalenie przej-
Praca w nocy i w godzinach wowe, układu rzystych zasad wynagradzania, premiowania
Stres
11 nadliczbowych. Konflikty krążenia, S S S i kar regulaminowych. Ustalenie jasnego S M M
zawodowy.
międzyludzkie. pokarmowego przydziału obowiązków. Dbanie o poprawne
i inne. stosunki międzyludzkie, m.in. poprzez częste
spotkania kierownictwa z pracownikami i wyja-
śnianie zaistniałych nieporozumień.
54 www.elamed.com.pl/promotor
Prawdopod. (P)
Prawdopod. (P)
Ciężkość (C)
Ciężkość (C)
Ryzyko (R)
Ryzyko (R)