Strona 1 z 3
Zespół Szkół Nr 1 w Swarzędzu
oś. Mielżyńskiego 5A 62-020 Swarzędz
e-mail:
zs1swarzedz@powiat.poznan.pl
www.zs1-swarzedz.pl
PODSTAWOWE INFORMACJE O NAUCE ZAWODU
MŁODOCIANEGO
Formy przygo
towania zawodowego młodocianych
Nauka zawodu ma
na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego
robotnika lub czeladnika i obejmuje praktyczną naukę zawodu organizowaną u pracodawcy.
Zawody, w których odbywa się nauka zawodu oraz czas jej trwania określają przepisy dotyczące
klasyfikacji zawodów, w przypadku pracodawców będących rzemieślnikami w przepisach
dotyczących klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy.
Nauka zawodu w rzemiośle składa się z dwóch integralnych, równolegle realizowanych części:
praktycznej -
realizowanej w zakładach rzemieślniczych (u pracodawcy),
teoretycznej - realizowanej w szkole zawodowej.
Podstawą realizacji nauki zawodu jest umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego,
podpisywana pomiędzy pracodawcą a uczniem - młodocianym pracownikiem.
Przygotowanie zawodowe młodocianych może prowadzić:
pracodawca,
osoba prowadząca zakład pracy w imieniu pracodawcy,
osoba zatrudniona u pracodawcy.
Warunek:
posiadanie kwalifikacji
wymaganych od instruktorów praktycznej nauki zawodu.
O zawarciu umowy oraz
przyuczeniu do wykonywania określonej pracy w zawodzie:
pracodawca zawiadamia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na
miejsce zamieszkania młodocianego,
pracodawca będący rzemieślnikiem zawiadamia również izbę rzemieślniczą właściwą ze
względu na siedzibę rzemieślnika.
W związku z zawartą umową o pracę i faktem uczęszczania do zasadniczej szkoły zawodowej, uczeń
uzysk
uje podwójny status prawny, ucznia szkoły oraz młodocianego pracownika.
Podstawowym aktem prawnym regulującym sprawy zatrudniania pracowników młodocianych (w celu
nauki zawodu) jest Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku - Kodeks Pracy
(z poźń. zm.) w której Dział
IX w całości określa zasady zatrudniania młodocianych pracowników.
Celem nauki zawodu jest opanowanie przez ucznia -
młodocianego pracownika umiejętności
praktycznych i teoretycznych w zawodzie oraz potwierdzenie ich na egzaminie kwalifikacji
zawodowych.
Egzaminy czeladnicze przeprowadzają komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych.
Warunki zatrudnienia ucznia
Młody człowiek zamierzający podjąć naukę w zakładzie rzemieślniczym musi spełnić następujące
warunki:
mieć ukończony 16 rok życia,
mieć ukończone gimnazjum,
mieć dobre warunki fizyczne i stan zdrowia.
Na naukę zawodu mogą być przyjęci młodociani pracownicy w przedziale wiekowym od
16 - 18 lat. Kandydaci na ucznia, przed zawarciem umowy o
pracę w celu nauki zawodu, mają
obowiązek poddania się badaniom lekarskim. Badanie powinno być potwierdzone odpowiednim
Strona 2 z 3
Zespół Szkół Nr 1 w Swarzędzu
oś. Mielżyńskiego 5A 62-020 Swarzędz
e-mail:
zs1swarzedz@powiat.poznan.pl
www.zs1-swarzedz.pl
zaświadczeniem lekarskim, stwierdzającym, że praca w danym zawodzie nie zagraża zdrowiu, ani
nie ma
przeciwwskazań do wykonywania prac wchodzących w zakres nauczania zawodu (na
badania lekarskie kieruje pracodawca).
U
prawnienia do szkolenia uczniów
Zajęcia praktyczne z młodocianymi pracownikami mogą prowadzić pracodawcy lub zatrudnieni przez
niego pracownicy, posiadający kierunkowe kwalifikacje zawodowe i przygotowanie pedagogiczne.
Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego
Wszelkie formalności związane z zatrudnieniem młodocianego pracownika w celu nauki zawodu
z
ałatwia pracodawca w danym Cechu.
Przepisy prawne
(w załączeniu) określają jakie elementy musi zawierać umowa o pracę
z młodocianym pracownikiem.
Należą do nich:
rodzaj przygotowania zawodowego tj.: nauka zawodu lub przyuczenie do określonej pracy,
czas trwania nauki zawodu,
miejsce odbywania przygotowania zawodowego (nauki zawodu),
sposób realizacji obowiązku szkolnego,
wysokość miesięcznego wynagrodzenia.
Umowa
określa także:
czy zaw
arta jest na czas nieokreślony, czy czas określony,
s
posób ponoszenia kosztów dokształcania teoretycznego młodocianego pracownika,
rodzaj kwalifikacji zawodowych i pedagogicznych osoby szkolącej.
U
mowy o pracę w celu nauki zawodu zawierane są na czas nieokreślony, ale jeśli zakład
rzemieślniczy zatrudnia więcej uczniów niż wynika to z jego potrzeb, to mogą być zawarte na czas
określony nie krótszy jak okres kształcenia w zawodzie.
Młodociani, którzy w okresie nauki zawodu ukończyli 18 lat, do czasu ukończenia nauki, traktowani
są nadal, jako młodociani pracownicy.
Zawarcie umowy
Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego podpisuje pracodawca – właściciel, zakładu
rzemieślniczego oraz uczeń - młodociany pracownik oraz jego prawny opiekun.
Umowy należy zawierać w okresie przyjmowania kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych.
Rozwiązanie umowy
Rozwiązanie umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego może nastąpić przez
pracodawcę za wypowiedzeniem jedynie w przypadkach:
niewypełniania przez młodocianego pracownika obowiązków wynikających z umowy o pracę
lub obowiązku dokształcania, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,
ogłoszenia likwidacji lub upadłości zakładu,
reorganizacji zakładu w taki sposób, że w jej wyniku niemożliwe jest zrealizowanie programu
praktycznej nauki zawodu,
stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy w danym zawodzie (np. ze względów
zdrowotnych).
Okres nauki zawodu
Nauka zawodu trwa nie mniej niż 24 miesiące i nie więcej niż 36 miesięcy. W wyjątkowych,
uzasadnionych przypadkach, na wniosek ucznia -
młodocianego pracownika i za zgodą pracodawcy,
Izba Rzemieślnicza może skrócić lub przedłużyć naukę zawodu do 12 miesiecy.
Strona 3 z 3
Zespół Szkół Nr 1 w Swarzędzu
oś. Mielżyńskiego 5A 62-020 Swarzędz
e-mail:
zs1swarzedz@powiat.poznan.pl
www.zs1-swarzedz.pl
Młodocianemu pracownikowi – uczniowi przysługuje prawo do wynagrodzenia za pracę. Wysokość
miesięcznego wynagrodzenia jest zróżnicowana i zależy od roku nauki:
I rok nauki -
nie mniej niż 4 %
II rok nauki -
nie mniej niż 5 %
III rok nauki -
nie mniej niż 6 %
przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale (wg GUS). Są to
kwot
y najniższe, pracodawca może ustalić dla młodocianego pracownika wynagrodzenia wyższe.
Wypłatę wynagrodzenia młodociany potwierdza na liście płac.
ZUS - ubezpieczenia zdrowotne i emerytalno - rentowe
Przez cały okres odbywania nauki zawodu pracodawca opłaca składki do ZUS z tytułu pracy
młodocianego pracownika, okres nauki zawodu wlicza się do okresu zatrudnienia decydującego
o
świadczeniach emerytalno - rentowych.