Gazeta Podatkowa nr 55 • 9.07.2007 r.

www.gazetapodatkowa.pl

10

Rachunkowość dla każdego

Porady eksperta

Reklamacja towarów polega na zwróceniu się nabywcy do sprzedawcy z żądaniem za-

łatwienia sprawy zgodnie z zawartą umową kupna-sprzedaży.

Sprawa reklamacji jest uregulowana w Kodeksie cywilnym (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93

ze zm.). W zakresie rękojmi za wady obowiązują przepisy art. 556-576 K.c., natomiast

w zakresie jakości art. 577-581 K.c.

W przypadku gdy wady jakościowe zakupionego towaru ujawnią się w późniejszym

czasie, a więc np. po przyjęciu towarów i dokonaniu zapłaty, skuteczność tej reklamacji

zależeć będzie od rodzaju stwierdzonych wad. Na nabywcy towarów spoczywać będzie

obowiązek udowodnienia, że wady te nie mogły być stwierdzone (ujawnione) już w czasie

odbioru towarów.

Jeżeli wady towaru ujawnione zostały po przyjęciu towaru oraz dokonaniu zapłaty i dopie-

ro wtedy nabywca reklamuje towar (całą dostawę lub tylko pewną partię towarów), w takim

przypadku towary podlegają wyksięgowaniu z ewidencji bilansowej nabywcy, zapisem:

- Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”,

- Ma konto 33 „Towary”.

Jednocześnie towary ujmowane są w ewidencji pozabilansowej po stronie Wn konta 39

„Zapasy obce” (zapis jednostronny).

W razie uznania reklamacji przez sprzedawcę i gdy towar wraca do sprzedawcy – jest

on obowiązany wystawić fakturę korygującą. Kwota nadpłaty przekazywana jest nabywcy

w uzgodniony sposób (gotówką bądź przelewem na rachunek bankowy).

Sytuacja komplikuje się, gdy sprzedawca nie uzna reklamacji. Dochodzi wówczas do sporu

najczęściej rozstrzyganego przez sąd.

Skierowanie sprawy na drogę sądową przez nabywcę towarów wiąże się z obowiązkiem

ujęcia tego faktu w jego księgach rachunkowych, zapisem:

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Roszczenia sporne),

- Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”.

Zakończenie postępowania sądowego na korzyść nabywcy towarów powoduje, że na-

leżność ta przekształca się w należność bezsporną i podlega ujęciu po stronie Wn konta 21

„Rozrachunki z dostawcami”.

Zasądzone na rzecz nabywcy, tytułem zwrotu, koszty opłat sądowych oraz wszystkie

inne poniesione koszty (np. opinie biegłych, wykonanych ekspertyz) – do czasu ich wyeg-

zekwowania podlegają ujęciu na koncie 84 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”.

Z chwilą otrzymania faktury korygującej wystawionej przez sprzedawcę dokonuje się

na jej podstawie korekty podatku naliczonego VAT.

Po dokonaniu zwrotu zareklamowanych towarów następuje ich wyksięgowanie z ewidencji

pozabilansowej: Ma konto 39 „Zapasy obce” (zapis jednostronny). Zapisu tego dokonuje

się na podstawie dowodu wewnętrznego, np. Wz, na którym upoważniony przedstawiciel

sprzedawcy potwierdza własnoręcznym podpisem odbiór towaru.

Ewidencję zapisów dotyczących reklamacji rzeczowej nieuznanej przez sprzedawcę

w księgach rachunkowych nabywcy przedstawia poniższy przykład.

Przykład

Założenia

1. Jednostkanabyłatowarynałącznąwartośćbrutto30.000zł(wtympodatekVAT

wedługstawki22%).

2. Poprzyjęciutowarówidokonaniuzapłatystwierdzonoukrytewadywjednejpartii

towarów,wzwiązkuzczymzgłoszonoreklamacjęipostawionotowardodyspozy-

cjisprzedawcy–wartośćzareklamowanychtowarówwyniosławcenachzakupu

8.000zł.

3. Sprzedawcanieuznałreklamacji,więcjednostkawniosłapozewdosądu–kwota

roszczeniawceniebruttowynosi9.760zł(cenazakupu8.000zł+podatekVAT

1.760zł).

4. Opłaconekosztysądowewyniosły550zł.

5. Sądzasądziłnarzeczjednostkiwartośćdochodzonegoroszczeniaorazzwrotkosztów

postępowaniasądowego.

Dekretacja

1) Faktura VAT dokumentująca zakup towarów:

a) wartość według cen zakupu

30.000 zł

- Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”,

b) podatek VAT naliczony podlegający odliczeniu

6.600 zł

- Wn konto 22 „VAT naliczony i jego rozliczenie”,

c) wartość zobowiązania wobec dostawcy (a + b)

36.600 zł

- Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”

(w analityce: Konto imienne sprzedawcy).

2) PZ – przyjęcie towarów:

a) obciążenie sklepu wartością towarów według cen ewidencyjnych

ustalonych na poziomie cen sprzedaży brutto

43.920 zł

- Wn konto 33 „Towary”,

b) odchylenia od cen ewidencyjnych z tytułu doliczonej 20% marży

detalicznej (30.000 zł × 0,20) =

6.000 zł

- Ma konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych”

(w analityce: Marża detaliczna),

c) odchylenia od cen ewidencyjnych z tytułu zarezerwowanego VAT

(30.000 zł + 6.000 zł) × 0,22 =

7.920 zł

- Ma konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych”

(w analityce: Zarezerwowany VAT należny),

d) wartość towarów według cen zakupu (wg poz. 1a)

30.000 zł

- Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”.

3) WB – zapłata zobowiązania (poz. 1c):

36.600 zł

- Wn konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”

(w analityce: Konto imienne sprzedawcy),

- Ma konto 13 „Rachunek bieżący”.

4) PK – reklamacja towarów zgłoszona sprzedawcy – wyksięgowanie

reklamowanych towarów z ewidencji bilansowej:

a) wartość w cenach ewidencyjnych brutto

11.712 zł

- Ma konto 33 „Towary”,

b) odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży

(8.000 zł × 0,20) =

1.600 zł

- Wn konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów”

(w analityce: Marża detaliczna),

c) odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych towarów

z tytułu zarezerwowanego VAT (8.000 zł + 1.600 zł) × 0,22 =

2.112 zł

Wycena rozchodu waluty

według kursu średnioważonego

Jednostka posiada rachunek walutowy, na który codziennie wpływa

wiele należności od kontrahentów zagranicznych. Czy w takim przypadku,

do wyceny rozchodu walut z tego rachunku można zastosować metodę

tzw. kursów średnioważonych? Na czym polega ta metoda?

Wyceniając rozchód walut z rachunku walutowego jednostka może uwzględnić

art. 35 ust. 8 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r.

nr 76, poz. 694 ze zm.). W myśl tego przepisu, jeżeli ceny nabycia jednakowych albo

uznanych za jednakowe, ze względu na podobieństwo rodzaju i przeznaczenie skład-

ników inwestycji są różne, to ich rozchód wycenia się według metody wybranej przez

jednostkę spośród metod, o których mowa w art. 34 ust. 4 pkt 1-3 ww. ustawy.

Oznacza to, że rozchód walut z rachunku walutowego można wyceniać m.in. według

kursów przeciętnych (to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej).

Metoda wyceny rozchodu walut według kursów przeciętnych polega na tym, że

po każdym wpływie waluty na rachunek walutowy należy obliczyć nowy, aktualny

kurs średnioważony. Każda kolejna wpłata waluty wyceniana jest na dzień jej dokony-

wania według kursu kupna waluty stosowanego przez bank, z którego usług jednostka

korzysta, po czym wartości waluty znajdujące się dotychczas na rachunku walutowym

sumowane są z wartością wpłaty. Równolegle sumuje się wartości ich wycen w walucie

polskiej. Następnie sumę wartości wycen należy podzielić przez sumę wartości waluty

na rachunku walutowym. W ten sposób powstaje nowy kurs średnioważony, uwzględ-

niający poprzedni kurs średnioważony oraz kursy walut z ostatnich wpłat.

Wybraną metodę wyceny rozchodu waluty obcej jednostka powinna przyjąć jako

obowiązującą. Dokonany wybór powinien znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji

opisującej zasady rachunkowości wymaganej art. 10 ustawy o rachunkowości.

Zastosowanie do wyceny rozchodu walut z rachunku walutowego tzw. kursu śred-

nioważonego przedstawia poniższy przykład.

Przykład

1. Jednostkanadzień2.07.2007r.posiadanarachunkuwalutowymśrodkipieniężne

wkwocie10.000eurozł,wycenionepokursiekupnawalutstosowanymprzez

bank,zktóregousługkorzysta,tj.3,90zł(10.000euro×3,90zł)= 39.000zł.

2. Wdniu3.07.2007r.kontrahentdokonałspłatynależnościnarachunekwalutowy

wwysokości300euro,pokursie3,97zł(300euro×3,97zł)=

1.191zł.

3. Nakoniecdniajednostkadokonasumowania:

a)wartościwalut(10.000euro+300euro)=10.300euro,

b)wycenwalutwzłotych(39.000zł+1.191zł)=

40.191zł.

4. Obliczeniekursuśrednioważonego(3b:3a)=

3,902zł.

Kursśrednioważony3,902zł/euroobowiązywaćbędziedomomentukolejnego

wpływuwalutynarachunekwalutowyjednostki.

A.B.

Reklamacja towarów po dokonaniu zapłaty

- Wn konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów”

(w analityce: Zarezerwowany VAT należny),

d) wartość towarów wg cen zakupu (11.712 zł – 1.600 zł – 2.112 zł) =

8.000 zł

- Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”.

5) Ujęcie zareklamowanych towarów w ewidencji pozabilansowej:

8.000 zł

- Wn konto 39 „Zapasy obce’ – zapis jednostronny.

6) Skierowanie sprawy do sądu w związku z nieuznaniem

reklamacji przez sprzedawcę:

a) kwota roszczenia w cenach zakupu powiększonej o podatek VAT

9.760 zł

- Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”

(w analityce: Roszczenia sporne – Konto imienne sprzedawcy),

- Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”,

b) wyciąg bankowy – opłacone koszty postępowania spornego

550 zł

- Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

- Ma konto 13 „Rachunek bieżący”.

7) Prawomocny wyrok sądu zasądzający na rzecz nabywcy do-

chodzoną należność oraz zwrot kosztów sądowych:

a) należność główna

9.760 zł

- Wn konto 21 „Rozrachunki z tytułu dostaw”

(w analityce: Konto imienne sprzedawcy),

- Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”

(w analityce: Roszczenia sporne – Konto imienne sprzedawcy),

b) koszty postępowania sądowego

550 zł

- Wn konto 21 „Rozrachunki z tytułu dostaw”

(w analityce: Konto imienne sprzedawcy),

- Ma konto 84 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”

(w analityce: Koszty sądowe).

8) Zwrot do dostawcy zareklamowanych towarów – na podstawie

dowodu Wz – wyksięgowanie towarów z ewidencji pozabilansowej:

8.000 zł

- Ma konto 39 „Zapasy obce” – zapis jednostronny.

9) Faktura korygująca otrzymana od sprzedawcy:

1.760 zł

- Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”,

- Ma konto 22 „VAT naliczony i jego rozliczenie”.

10) WB – zapłata zasądzonych należności przez sprzedawcę (9.760 zł + 550 zł) = 10.310 zł

- Wn konto 13 „Rachunek bieżący”,

- Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”

(w analityce: Konto imienne sprzedawcy).

11) PK – zarachowanie do pozostałych przychodów operacyjnych

zapłaconych kosztów postępowania sądowego – równolegle do poz. 10:

550 zł

- Wn konto 84 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”

(w analityce: Koszty sądowe),

- Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”.

Ewa Gruchot