Konstytucja kwietniowa

Konstytucja marcowa

Zasady
ustrojowe

Ustrój prezydencko- autorytarny system
rządów w demokracji, podział władzy
ustawodawczej i wykonawczej połączenie
funkcji prezydenta i szefa rządu. Prezydentowi
przysługuje pełnia władzy wykonawczej oraz
zwolnienie z odpowiedzialności przed
parlamentem, pozbawiony zostaje jednak
możliwości ustawodawczych.

Wprowadziła ustrój demokratycznej
republiki parlamentarnej, system
parlamentarno- gabinetowy, w której
władzę zwierzchnią sprawował naród przez
organy w trójpodziale władzy.

Prawa
polityczne

Prawa wyborcze czynne:
na Sejm- 24 lat, do Senatu- 30 lat,
prawa wyborcze bierne:
na Sejm- 30 lat, do Senatu- 40 lat.

Prawa wyborcze czynne:
do Sejmu- 21 lat, do Senatu- 30 lat, prawa
wyborcze bierne:
do Sejmu- 25 lat, do Senatu- 40 lat.

Sejm i
Senat

Sejm- 208 posłów, Senat- 96 senatorów,
parlament wybierany co 5 lat, w wyborach
czteroprzymiotnikowych- nieproporcjonalnych,
1/3 senatorów mianował prezydent, Sejm
sprawował funkcje ustawodawcze, uchwal
budżet i podatki, kontrolował działalność rządu.
Władza nie należała do Sejmu.

Sejm- 444 posłów, Senat- 111 senatorów, z
głosem ostatecznym sejmu- obie izby
obradujące jednocześnie to Zgromadzenie
Narodowe. Parlament wybierany co 5 lat w
wyborach pięcioprzymiotnikowych. Senat
nie miał inicjatywy ustawodawczej, miał
prawo veta zawieszającego, czyli
wstrzymywania projektu ustawy. Sejm mógł
uchwalić wstrzymaną przez senat ustawę
kwalifikowaną większością głosów,
Parlament miał także prawo udzielenia
amnestii w drodze ustawodawczej.
Parlament mógł być rozwiązany przed
końcem kadencji przez Sejm lub prezydenta.

Prezydent

Prezydent otrzymał władzę zwierzchnią
względem Parlamentu z rządu- jednolitą,
niepodzielną był w „odpowiedzialny przed
Bogiem i historią”. Mógł mianować premiera i
ministrów, zwoływać i rozwiązywać Sejm i
Senat, wyznaczać terminy ich sesji, powoływać
1/3 senatorów, posiadał prawo wskazania
następcy na czas wojny, kandydata na
prezydenta, mianowania lub odwołania wodza
naczelnego sił zbrojnych. Dysponował prawem
łaski, wydawania dekretów w czasie wojny,
zarządzenia powszechnego głosowania. Mógł
wydawać dekrety po stanie wojny lub pokoju,
mianować ministrów, wstrzymywać ustawy.
Pełnił funkcję reprezentacyjną w stosunkach
międzynarodowych i posiadał zwierzchność nad
siłami zbrojnymi.

Prezydent wybierany na siedmioletnią
kadencję przez Zgromadzenie Narodowe.
Miał prawo odwołać rząd, zwoływać sesję
sejmową, obsadzać funkcje wojskowe,
najwyższą zwierzchność nad siłami
zbrojnymi. Prezydent posiadał także prawo
darowania i łagodzenia kar, pełnił funkcję
reprezentacyjną. Prezydent nie miał żadnych
uprawnień ustawodawczych. Prezydenci,
którzy bili wykonawcami tej konstytucji to:
Gabriel Narutowicz, Stanisław
Wojciechowski i Ignacy Moncicki.

Obie konstytucje marcowa i kwietniowa wprowadziły Monteskiuszowy trójpodział władzy na
ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Przy czym obie ustaliły zupełnie różne pozycje tych władz.

Konstytucja marcowa: charakteryzowała się przewagą władzy ustawodawczej (Sejm i Senat) nad
wykonawczą (Prezydent i Rząd), co wynikało z obu stronnictw prawicy i centrum przed przyznaniem
zbyt wielkich uprawnień Piłsudskiemu, którego uważano za głównego kandydata do prezydentury.
Natomiast w konstytucji kwietniowej: wzmocniona była pozycja prezydenta, który był naczelną
władzą wykonawczą, zwierzchnikiem rządu i sił zbrojnych ordynacja wyborcza praktycznie odsunęła
opozycję od wpływu na kształt organów ustawodawczych i rządu, rola Sejmu i Senatu została
ograniczona, a rząd uniezależniono od parlamentu.