“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Autorzy:

mgr Tadeusz Kazienko

mgr Tomasz Jeziorowski

mgr Zbigniew Stolorz

mgr Janusz Górny

Recenzenci:

mgr in

. Marek Olsza

mgr in

. Igor Lange

Opracowanie redakcyjne:

mgr Teresa Górny

Korekta merytoryczna:

mgr in

. Janina Dretkiewicz-Wi

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Spis tre

Wprowadzenie

Zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

2. Zalecenia dotycz

ce organizacji procesu dydaktyczno-

wychowawczego

II.

Plan nauczania

III. Moduły kształcenia w zawodzie

Techniczne podstawy zawodu

Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska

Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych i narz

dziowych 29

Rozpoznawanie elementów maszyn i mechanizmów

Analizowanie układów elektrycznych i automatyki
przemysłowej

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania cz

ęś

maszyn

Eksploatacja maszyn i urz

dze

w procesie obróbki

plastycznej

Dobieranie maszyn i urz

dze

przemysłowych oraz

transportowych

ytkowanie i obsługiwanie maszyn i urz

dze

Technologia wytwarzania wyrobów metodami
obróbki plastycznej

Posługiwanie si

podstawowymi poj

ciami z zakresu

obróbki plastycznej

Wykonywanie operacji obróbki cieplnej
i cieplno- chemicznej

Przygotowanie i nagrzewanie wsadu do obróbki
plastycznej

Wykonywanie wyrobów w procesie walcowania
i ci

gnienia

Wykonywanie wyrobów w procesie kucia

Wykonywanie wyrobów w procesie tłoczenia

Proces walcowania stali

Walcowanie pr

tów, kształtowników i rur

Walcowanie blach grubych i cienkich

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Symbol jednostki

modułowej

Zestawienie modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

Moduł 813[02].O1
Techniczne podstawy zawodu

540

813[02].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska

813[02].O1.02

Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

813[02].O1.03

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych
i narz

dziowych

813[02].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn
i mechanizmów

813[02].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych i automatyki
przemysłowej

813[02].O1.06

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania
cz

ęś

ci maszyn

180

Moduł 813[02].Z1
Eksploatacja maszyn i urz

dze

w procesie

wytwarzania szkła

324

813[02].Z1.01

Dobieranie maszyn i urz

dze

przemysłowych

oraz transportowych

104

813[02].Z1.02 U

ytkowanie i obsługiwanie maszyn i urz

dze

220

Moduł 813[02].Z2
Procesy technologiczne wytwarzania szkła

813[02].Z2.01

Sporz

dzanie zestawów szklarskich

813[02].Z2.02

Topienie szkła

813[02].Z2.03 Formowanie wyrobów

813[02].Z2.04 Wykonywanie obróbki wyrobów

813[02].Z2.05 Zdobienie wyrobów

813[02].Z2.06 Przetwarzanie szkła

Moduł 813[02].S1
Proces wytwarzania szkła gospodarczego i
artystycznego

813[02].S1.01

Wytwarzanie r

czne szkła gospodarczego

813[02].S1.02

Wytwarzanie maszynowe szkła gospodarczego

813[02].S1.03

Wytwarzanie szkła inkrustowanego

813[02].S1.04

Wytwarzanie szkła powlekanego

Razem

1836

Wprowadzenie

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Celem kształcenia w szkole zawodowej jest przygotowanie

aktywnego, mobilnego i skutecznie działaj

cego pracownika gospodarki.

Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga przygotowania
ogólnego, opanowania podstawowych umiej

tno

ci zawodowych oraz

kształcenia ustawicznego.

Absolwent współczesnej szkoły powinien charakteryzowa

otwarto

wyobra

zdolno

głego

kształcenia

i doskonalenia oraz umiej

tno

oceny własnych mo

liwo

ci.

Wprowadzenie do systemu szkolnego programów modułowych ułatwi
osi

gni

cie tych celów. Kształcenie modułowe, w którym cele i materiał

nauczania s

powi

zane z realizacj

zada

zawodowych, umo

liwia:

−

przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu, głównie poprzez

realizacj

zada

zbli

onych do tych, które s

wykonywane na

stanowisku pracy,

−

korelacj

i integracj

tre

ci kształcenia z ró

nych dyscyplin wiedzy,

−

opanowanie umiej

tno

ci z okre

lonego obszaru zawodowego.

Kształcenie modułowe charakteryzuje si

tym,

−

proces uczenia si

dominuje nad procesem nauczania,

−

ucze

e podejmowa

decyzje dotycz

ce kształcenia zawodowego

w zale

ci od własnych potrzeb i mo

liwo

ci,

−

rozwi

zania

programowo

–

organizacyjne

daj

liwo

ść

kształtowania umiej

tno

ci zawodowych ró

nymi drogami,

−

umiej

tno

ci opanowane w ramach poszczególnych modułów daj

liwo

ść

wykonywania okre

lonego zakresu pracy,

−

wykorzystuje si

w nim w szerokim zakresie zasad

transferu wiedzy

i umiej

tno

ci,

−

programy nauczania s

elastyczne, poszczególne jednostki mo

wymienia

, modyfikowa

, uzupełnia

oraz dostosowywa

do poziomu

wymaganych umiej

tno

ci, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku

pracy.
Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia opanowanie

umiej

tno

ci okre

lonych w podstawie programowej kształcenia

w zawodzie oraz przygotowuje do kształcenia ustawicznego.

Modułowy program składa si

z zestawu modułów kształcenia

zawodzie

odpowiadaj

cych

jednostek

modułowych,

wyodr

bnionych na podstawie okre

lonych kryteriów, umo

liwiaj

cych

zdobywanie wiadomo

ci oraz kształtowanie umiej

tno

ci i postaw

wła

ciwych dla zawodu.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka

modułowa

stanowi

element

modułu

kształcenia

w zawodzie obejmuj

cy logiczny i mo

liwy do wykonania wycinek pracy,

o wyra

nie okre

lonym pocz

tku i zako

czeniu, który nie podlega

dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna
decyzja.

W strukturze modułowego programu nauczania wyró

nia si

−

zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,

−

plan nauczania,

−

programy modułów i jednostek modułowych.

Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz

jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych oraz
literatur

Jednostka modułowa zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał

nauczania,

wiczenia,

rodki dydaktyczne, wskazania metodyczne

do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny
osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia.

Dydaktyczna

mapa

programu

nauczania,

zamieszczona

w zało

eniach programowo-organizacyjnych, przedstawia schemat

powi

dzy modułami i jednostkami modułowymi oraz okre

kolejno

ść

ich realizacji. Ma ona ułatwi

dyrekcji szkół i nauczycielom

organizowanie procesu kształcenia.

W programie został przyj

ty system kodowania modułów i jednostek

modułowych składaj

cy si

z nast

puj

cych elementów:

–

symbol cyfrowy zawodu według klasyfikacji zawodów szkolnictwa

zawodowego,

–

symbol literowy oznaczaj

cy kategori

modułów:

O – dla modułów ogólnozawodowych,
Z – dla modułów zawodowych,
S – dla modułów specjalizacyjnych.

–

cyfr

arabsk

oznaczaj

kolejny moduł lub jednostk

modułow

Przykładowy zapis kodowania modułu:
812[01].O1
812[01] – symbol cyfrowy zawodu: operator maszyn i urz

dze

obróbki plastycznej,

O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy.

Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:
812[01].Z1.02
812[01] – symbol cyfrowy zawodu: operator maszyn i urz

dze

obróbki plastycznej,

Z1 – pierwszy moduł zawodowy: Eksploatacja maszyn i urz

dze

w procesie obróbki plastycznej.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

02 – druga

jednostka

modułowa

module

Z1:

ytkowanie

i obsługiwanie maszyn i urz

dze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

I. Zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Typowe stanowiska pracy
Absolwent szkoły kształc

cej w zawodzie operator maszyn i urz

dze

do obróbki plastycznej mo

e podejmowa

prac

−

hutach

elaza i stali posiadaj

cych wydziały obróbki cieplnej

i plastycznej, takie jak: walcownie gor

ce i zimne, ku

nie, prasownie,

−

hutach metali nie

elaznych posiadaj

cych wydziały obróbki cieplnej

i plastycznej, takie jak: walcownie gor

ce i zimne, ci

garnie,

−

zakładach

mechanicznych

posiadaj

cych

wydziały

obróbki

plastycznej, takie jak: walcownie, ku

nie, ci

garnie, prasownie,

tłocznie lub oddziały i stanowiska obróbki cieplnej.

Zadania zawodowe
Absolwent szkoły kształc

cej w zawodzie operator maszyn i urz

dze

do obróbki plastycznej powinien by

przygotowany do wykonywania

nast

puj

cych zada

zawodowych:

−

ytkowania urz

dze

podstawowych i pomocniczych do obróbki

plastycznej, cieplnej, wyka

czaj

cej,

−

prowadzenia obserwacji i oceny stanu technicznego u

ytkowanych

urz

dze

podstawowych i pomocniczych,

−

dokonywania przegl

du, konserwacji, drobnych napraw oraz regulacji

urz

dze

do obróbki plastycznej i cieplnej,

−

wykonywania czynno

ci zwi

zanych z weryfikacj

, u

ytkowaniem

i konserwacj

przyrz

dów pomiarowych oraz narz

dzi roboczych,

−

prowadzenia procesu nagrzewania wsadu przeznaczonego do

obróbki plastycznej na gor

co i obróbki cieplnej według instrukcji

technologicznej,

−

prowadzenia procesu obróbki plastycznej stali i metali nie

elaznych

w pojedynczych urz

dzeniach i zespołach zgodnie z instrukcjami

technologicznymi,

−

uczestniczenia w prowadzaniu kontroli wst

pnej, mi

dzyoperacyjnej

i ostatecznej wyrobów obrabianych plastycznie i cieplnie zgodnie
z procedurami zapewnienia jako

ci.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Umiej

tno

ci zawodowe

W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umie

−

czyta

i szkicowa

rysunki konstrukcyjne i technologiczne,

−

czyta

schematy

układów

mechanicznych,

hydraulicznych,

pneumatycznych,

elektrycznych

automatyki

przemysłowej

wyst

puj

ce w Dokumentacjach Techniczno-Ruchowych (DTR),

−

ocenia

stan techniczny u

ytkowanego urz

dzenia,

−

wykonywa

proste naprawy, regulacj

i konserwacj

maszyn

i urz

dze

wykorzystywanych w procesach technologicznych,

−

uruchamia

, wykonywa

i kontrolowa

przebieg pracy oraz wył

cza

ytkowane urz

dzenie,

−

ocenia

i weryfikowa

narz

dzia, osprz

t i przyrz

dy stosowane

w procesach obróbki cieplnej i plastycznej,

−

kontrolowa

działanie i sprawdza

prac

aparatury pomiarowej,

−

rozpoznawa

gatunki materiałów wsadowych i wyrobów gotowych ze

stali, metali nie

elaznych i ich stopów oraz ich jako

ść

, celem

spełnienia wymaga

procedur zapewnienia jako

ci,

−

przygotowywa

wsad do procesów obróbki cieplnej i plastycznej,

prowadzi

procesy

technologiczne

zgodnie

instrukcjami

technologicznymi, przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

procedurami zapewnienia jako

ci,

−

posługiwa

urz

dzeniami

pomiarowymi

procesie

technologicznym,

−

wykonywa

kontrol

przebiegu procesu technologicznego zgodnie

z procedurami zapewnienia jako

ci,

−

pobiera

próby do bada

składu chemicznego, wła

ciwo

wytrzymało

ciowych

technologicznych,

struktury,

zgodnie

z warunkami zamówienia,

−

korzysta

z urz

dze

komputerowych stosowanych w procesach

wytwarzania, kontroli i sterowania oraz analizy jako

ci,

−

przestrzega

przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska,

−

organizowa

stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

komunikowa

z uczestnikami procesu pracy,

−

stosowa

przepisy Kodeksu Pracy dotycz

ce praw i obowi

zków

pracownika i pracodawcy,

−

stosowa

przepisy prawa w zakresie wykonywanych zada

zawodowych,

−

korzysta

z ró

nych

ródeł informacji,

−

udziela

pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Zalecenia dotycz

ce organizacji procesu dydaktyczno –

wychowawczego

Podstawowym celem kształcenia w zawodzie operator maszyn

i urz

dze

do obróbki plastycznej jest przygotowanie absolwenta szkoły

zawodowej do wykonywania prac zwi

zanych z wytwarzaniem wyrobów

w procesach obróbki plastycznej.

Proces kształcenia według modułowego programu nauczania dla

zawodu operator maszyn i urz

dze

do obróbki plastycznej mo

e by

realizowany w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej dla młodzie

i dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

Program

nauczania

obejmuje

kształcenie

ogólnozawodowe,

zawodowe i specjalizacyjne. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia
preorientacj

w zawodzie. Kształcenie zawodowe ma przygotowa

absolwenta szkoły do realizacji zada

na typowych dla zawodu

stanowiskach pracy i stanowi podbudow

do uzyskania specjalizacji

zawodowej. Kształcenie specjalizacyjne ma na celu dostosowanie
kwalifikacji absolwenta do potrzeb lokalnego i regionalnego rynku pracy.

Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikaj

z podstawy

programowej kształcenia w zawodzie.

Tre

ci programowe zawarte s

w czterech modułach: jednym

ogólnozawodowym,

dwóch

zawodowych

oraz

jednym

specjalizacyjnym.

Moduły s

podzielone na jednostki modułowe. Ka

da jednostka

modułowa zawiera tre

ci stanowi

ce pewn

logiczn

cało

ść

. Realizacja

celów kształcenia jednostek modułowych umo

liwi opanowanie

umiej

tno

ci pozwalaj

cych na wykonywanie okre

lonego zakresu

pracy.

Nabywaniu

umiej

tno

zawodowych

powinno

sprzyja

wykonywanie

wicze

zaproponowanych

poszczególnych

jednostkach modułowych.

Program modułu 812[01].O1 – Techniczne podstawy zawodu składa

z sze

ciu jednostek modułowych i obejmuje ogólnozawodowe tre

kształcenia z zakresu bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska, dokumentacji technicznej,

materiałoznawstwa,

elementów

maszyn,

układów

elektrycznych

i automatyki przemysłowej oraz mechanicznych technik wytwarzania.

Program modułu 812[01].Z1 – Eksploatacja maszyn i urz

dze

w procesie obróbki plastycznej składa si

z dwóch jednostek

modułowych i obejmuje zawodowe tre

ci kształcenia dotycz

maszynoznawstwa oraz u

ytkowania i obsługiwania maszyn i urz

dze

Program modułu 812[01].Z2 – Technologia wytwarzania wyrobów

metodami obróbki plastycznej składa si

z sze

ciu jednostek

modułowych i obejmuje zawodowe tre

ci z zakresu prowadzenia obróbki

cieplnej i cieplno-chemicznej, walcowania, ci

gnienia, kucia i tłoczenia.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Program modułu 812[01].S1 – Proces walcowania stali składa si

z dwóch jednostek modułowych i obejmuje specjalizacyjne tre

z zakresu walcowania pr

tów, kształtowników, rur oraz blach grubych

i cienkich.

Kształcenie specjalizacyjne powinno by

dostosowane do potrzeb

rynku pracy. Szkoła mo

e realizowa

zamieszczony w programie

nauczania moduł specjalizacyjny lub w zale

ci od potrzeb lokalnego

i regionalnego rynku pracy oraz własnych mo

liwo

ci mo

e opracowa

program innej specjalizacji.

Wykaz modułów i wyst

puj

cych w nich jednostek modułowych

zamieszczono w tabeli.

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Zestawienie modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

Moduł 812[01].O1
Techniczne podstawy zawodu

540

812[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska

812[01].O1.02

Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

812[01].O1.03

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych
i narz

dziowych

812[01].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn
i mechanizmów

812[01].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych i automatyki
przemysłowej

812[01].O1.06

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania
cz

ęś

ci maszyn

180

Moduł 812[01].Z1
Eksploatacja maszyn i urz

dze

w procesie

obróbki plastycznej

324

812[01].Z1.01

Dobieranie maszyn i urz

dze

przemysłowych

oraz transportowych

104

812[01].Z1.02 U

ytkowanie i obsługiwanie maszyn i urz

dze

220

Moduł 812[01].Z2
Technologia wytwarzania wyrobów metodami
obróbki plastycznej

540

812[01].Z2.01

Posługiwanie si

podstawowymi poj

ciami

z zakresu obróbki plastycznej

812[01].Z2.02

Wykonywanie operacji obróbki cieplnej i cieplno-
chemicznej

812[01].Z2.03

Przygotowanie i nagrzewanie wsadu do obróbki
plastycznej

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

812[01].Z2.04

Wykonywanie wyrobów w procesie walcowania
i ci

gnienia

174

812[01].Z2.05 Wykonywanie wyrobów w procesie kucia

114

812[01].Z2.06 Wykonywanie wyrobów w procesie tłoczenia

Moduł 813[01].S1
Proces walcowania stali

432

812[01].S1.01

Walcowanie pr

tów, kształtowników i rur

272

812[01].S1.02

Walcowanie blach grubych i cienkich

160

Razem

1836

Zwi

zki oraz zale

ci pomi

dzy modułami i jednostkami

modułowymi w programie nauczania przedstawia dydaktyczna mapa
programu.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dydaktyczna mapa programu nauczania

812[01].O1

812[01].O1.01

812[01].O1.02

812[01].O1.03

812[01].O1.04

812[01].O1.05

812[01].O1.06

812[01].Z1.01

812[01].Z1.02

812[01].Z2.01

812[01].Z2.02

812[01].Z1

812[01].Z2

812[01].Z2.03

812[01].Z2.04

812[01].Z2.05

812[01].Z2.06

812[01].S1

812[01].S1.01

812[01].S1.02

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dydaktyczna mapa modułowego programu nauczania stanowi

schemat powi

dzy modułami oraz jednostkami modułowymi

i okre

la kolejno

ść

ich realizacji. Szkoła powinna z niej korzysta

przy

planowaniu zaj

ęć

dydaktycznych. Ewentualna zmiana kolejno

realizacji programu modułów lub jednostek modułowych powinna by

poprzedzona szczegółow

analiz

dydaktycznej mapy programu

nauczania oraz tre

ci jednostek modułowych, przy zachowaniu korelacji

tre

ci kształcenia.

Orientacyjna liczba godzin na realizacj

, podana w tabeli wykazu

modułów i jednostek modułowych, mo

e ulega

zmianie w zale

ci od

stosowanych

przez

nauczyciela

metod

nauczania

rodków

dydaktycznych.

Nauczyciel realizuj

cy modułowy program nauczania powinien

posiada

przygotowanie

zakresie

metodologii

kształcenia

modułowego, aktywizuj

cych metod nauczania, pomiaru dydaktycznego

oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych.

W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału

na zaj

cia teoretyczne i praktyczne. Programy nauczania jednostek

modułowych w poszczególnych modułach powinny by

realizowane

w ró

nych formach organizacyjnych, dostosowanych do tre

ci i metod

kształcenia. Stosowane metody i formy organizacyjne pracy uczniów
powinny zapewni

osi

gni

cie zało

onych w programie nauczania celów

kształcenia. Wymaga to takiej organizacji kształcenia, w której proces
uczenia si

dzie dominowa

nad procesem nauczania, dlatego te

nale

y zwróci

szczególn

uwag

na dobrze zorganizowan

samodzieln

, kierowan

przez nauczyciela prac

, uczniów.

Zaleca si

, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami

aktywizuj

cymi, a w szczególno

ci: metod

dyskusji dydaktycznej,

przewodniego tekstu, metodami praktycznymi, takimi jak:

wiczenia

praktyczne, metoda projektów, a tak

e metodami eksponuj

cymi np.

pokazu z obja

nieniem. Dominuj

metod

nauczania powinny by

wiczenia praktyczne.

Podczas realizacji programu nauczania nale

y poło

nacisk na

samokształcenie uczniów oraz na wykorzystywanie innych ni

podr

cznikowe,

ródeł informacji, takich jak: normy, instrukcje,

poradniki, katalogi, czasopisma techniczne, Internet i pozatekstowe

ródła informacji. W realizacji tre

ci programowych, w tym

wicze

nale

y uwzgl

dnia

współczesne technologie, materiały, narz

dzia

i sprz

Prowadzenie zaj

ęć

metodami aktywizuj

cymi i praktycznymi wymaga

przygotowania materiałów, takich jak: teksty przewodnie, instrukcje do
wykonywania

wicze

, instrukcje stanowiskowe oraz instrukcje

bezpiecze

stwa i higieny pracy.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazane

jest

wykorzystywanie

filmów

dydaktycznych

i komputerowych programów symulacyjnych, organizowanie zaj

ęć

dydaktycznych w zakładach pracy, w celu poznania organizacji
stanowisk pracy, warunków magazynowania materiałów, sprz

tu czy

zabezpiecze

zapewniaj

cych bezpiecze

stwo i higien

pracy.

Nauczyciel kieruj

cy procesem kształtowania umiej

tno

ci uczniów

powinien udziela

im pomocy w rozwi

zywaniu problemów zwi

zanych

z realizacj

zada

oraz sterowa

ich tempem pracy. Powinien równie

rozwija

zainteresowanie zawodem, wskazywa

liwo

ci dalszej

edukacji, kształtowa

żą

dane postawy uczniów, jak: rzetelno

ść

i odpowiedzialno

ść

za prac

, dbało

ść

o jej jako

ść

, o porz

dek na

stanowisku pracy i racjonalne wykorzystanie maszyn, urz

dze

i materiałów.

Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest system

sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

szkolnych ucznia. Wskazane jest

prowadzenie bada

diagnostycznych, kształtuj

cych i sumuj

cych.

Badania diagnostyczne maj

na celu dokonanie oceny zakresu oraz

poziomu wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów w pocz

tkowej fazie

kształcenia.

Badania kształtuj

ce, prowadzone w trakcie realizacji programu, maj

dostarcza

bie

żą

cych informacji o efektywno

ci nauczania – uczenia si

Informacje uzyskane w wyniku bada

pozwalaj

na dokonanie

niezb

dnych korekt w procesie nauczania.

Badania sumuj

ce nale

y prowadzi

po zako

czeniu realizacji

programu jednostki modułowej.

Ocenianie powinno u

wiadamia

uczniowi poziom jego osi

gni

ęć

w stosunku do wymaga

edukacyjnych, wdra

do systematycznej

pracy, samokontroli i samooceny. Nale

y je realizowa

za pomoc

sprawdzianów ustnych, pisemnych i praktycznych, obserwacji czynno

ucznia oraz pomiaru dydaktycznego.

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

szkolnych wymaga od

nauczyciela okre

lenia kryteriów i norm oceny, opracowania testów

osi

gni

ęć

szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny post

pów.

Szkoła, podejmuj

ca kształcenie w zawodzie według modułowego

programu nauczania, powinna posiada

odpowiednie warunki lokalowe

oraz wyposa

enie techniczne i dydaktyczne.

rodki dydaktyczne, niezb

dne do organizacji i prowadzenia procesu

kształcenia według programu modułowego, to: pomoce dydaktyczne,
materiały dydaktyczne, techniczne

rodki kształcenia, dydaktyczne

rodki pracy.

Kształtowanie umiej

tno

ci praktycznych powinno odbywa

odpowiednio

wyposa

onych

stanowiskach

dydaktycznych

w pracowniach, warsztatach oraz rzeczywistych stanowiskach pracy. Na

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

stanowiskach dydaktycznych nale

y stworzy

odpowiednie warunki

umo

liwiaj

ce przyswajanie wiedzy zwi

zanej z wykonywaniem

wicze

Stanowisko dydaktyczne powinna stanowi

wydzielona cz

ęść

pracowni, warsztatów, hali, w których korzystaj

c ze zgromadzonych

materiałów, narz

dzi i sprz

tu ucze

wykona okre

lone zadania.

Szkoła, realizuj

ca kształcenie w zawodzie operator maszyn

i urz

dze

do obróbki plastycznej powinna posiada

nast

puj

pomieszczenia dydaktyczne:

−

pracowni

podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urz

dze

obróbki plastycznej,

−

pracowni

techniki wytwarzania materiałów,

−

pracowni

elektrotechniki i elektroniki,

−

pracowni

komputerow

−

warsztaty.

Pracownie powinny składa

z sali dydaktycznej i zaplecza

magazynowo - socjalnego. W sali dydaktycznej nale

y zapewni

stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiedni

liczb

stanowisk dla

uczniów.

Wszystkie

pomieszczenia

dydaktyczne

powinny

wyposa

one w:

−

rodki techniczne, takie jak: telewizor, magnetowid, rzutnik pisma,

rzutnik przezroczy, zestaw komputerowy, drukarka, kserokopiarka,
rzutnik multimedialny,

−

materiały dydaktyczne, takie jak: filmy, przezrocza, foliogramy,

fazogramy, programy komputerowe, plansze,

−

tekstowe

ródła informacji, takie jak: czasopisma zawodowe,

instrukcje do

wicze

, katalogi, prospekty.

Pracownie, w których b

prowadzone

wiczenia praktyczne,

powinny spełnia

wymagania wynikaj

ce z przepisów bezpiecze

stwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony od pora

dem

elektrycznym.

eli szkoła nie mo

e zapewni

realizacji programów niektórych

jednostek modułowych w oparciu o własn

baz

, powinna powierzy

kształcenie

placówkom

dysponuj

cym

dobr

baz

techniczn

i dydaktyczn

, jak Centra Kształcenia Praktycznego, Centra Kształcenia

Ustawicznego.

Wskazane jest, aby zaj

cia dydaktyczne odbywały si

w grupie do 15

osób, z podziałem na zespoły 2-4 osobowe wykonuj

wiczenia na

wydzielonych stanowiskach, a przy obsłudze maszyn i urz

dze

indywidualnie.

W trosce o jako

ść

kształcenia konieczne s

systematyczne działania

szkoły polegaj

ce na:

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

organizowaniu zaplecza technicznego umo

liwiaj

cego wykonanie

obudowy dydaktycznej programu,

−

współpracy z wy

szymi uczelniami, przedsi

biorstwami hutniczymi

w celu aktualizacji tre

ci kształcenia zawodowego o nowe,

odpowiadaj

ce wymaganiom technologii, techniki oraz rynku pracy,

−

doskonaleniu nauczycieli.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

II. Plan nauczania

PLAN NAUCZANIA
Zasadnicza szkoła zawodowa
Zawód: operator maszyn i urz

dze

obróbki plastycznej 812[01]

Podbudowa programowa: gimnazjum

Dla młodzie

Dla dorosłych

Liczba godzin

tygodniowo

w trzyletnim

okresie

nauczania

Liczba godzin

tygodniowo

w trzyletnim

okresie

nauczania

Liczba godzin

w trzyletnim

okresie

nauczania

Semestr I-VI

Lp.

Moduły kształcenia

w zawodzie

Klasy I – III

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Techniczne podstawy

zawodu

205

2. Eksploatacja maszyn

i urz

dze

w procesie

obróbki plastycznej

126

3. Technologia wytwarzania

wyrobów metodami obróbki
plastycznej

205

4. Proces walcowania stali

166

Razem

702

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

III. Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 812[01].O1
Techniczne podstawy zawodu

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska,

−

dobiera

rodki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy,

−

przestrzega

przepisów

Kodeksu

pracy

dotycz

cych

praw

i obowi

zków pracownika i pracodawcy,

−

udziela

pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach

przy pracy,

−

posługiwa

dokumentacj

konstrukcyjn

i technologiczn

oraz

normami technicznymi,

−

wykonywa

szkice cz

ęś

ci maszyn i mechanizmów,

−

okre

na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe

maszyny lub urz

dzenia,

−

rozró

nia

materiały niemetalowe wykorzystywane w procesach

technologicznych obróbki plastycznej,

−

okre

wła

ciwo

ci metali i ich stopów oraz wskazywa

znaczenie ich oceny w procesach kontroli materiałów wsadowych
i wyrobów gotowych,

−

rozró

nia

gatunki, wła

ciwo

ci i zastosowanie stopów Fe-C oraz

charakteryzowa

sposoby ich otrzymywania,

−

okre

wpływ w

gla, domieszek i zanieczyszcze

na wła

ciwo

stali,

−

rozró

nia

gatunki, wła

ciwo

ci i zastosowanie metali nie

elaznych

i ich stopów,

−

okre

warunki równowagi ciała sztywnego,

−

wyja

nia

poj

cia: pr

dko

ść

obwodowa, pr

dko

ść

obrotowa, praca

mechaniczna, moc, energia i sprawno

ść

−

rozró

nia

typowe rodzaje obci

ąż

i napr

ęż

wyst

puj

w elementach maszyn,

−

rozró

nia

rodzaje poł

cze

, osie, wały, ło

yska, sprz

gła, hamulce

i mechanizmy oraz okre

ich zastosowanie w budowie maszyn,

−

dokonywa

pomiarów podstawowych wielko

ci elektrycznych,

−

rozpoznawa

podstawowe

elementy

układów

elektrycznych

i elektronicznych,

−

rozró

nia

instalacje mieszkaniowe i przemysłowe,

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

rozró

nia

elementy układów automatyki przemysłowej,

−

czyta

schematy układów elektrycznych, elektronicznych i automatyki

przemysłowej,

−

wykonywa

pomiary warsztatowe,

−

wykonywa

podstawowe operacje obróbki r

cznej i mechanicznej

skrawaniem,

−

lutowa

, klei

i wykonywa

pod nadzorem podstawowe operacje

spawania elektrycznego i gazowego,

−

okre

cechy charakterystyczne technologii odlewniczej,

−

dobiera

narz

dzia, przyrz

dy i materiały w zale

ci od

wykonywanej pracy,

−

stosowa

programy

komputerowe

sterowania

procesami

technologicznymi,

−

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Zestawienie modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

812[01].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska

812[01].O1.02 Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

812[01].O1.03 Stosowanie materiałów konstrukcyjnych

i narz

dziowych

812[01].O1.04 Rozpoznawanie elementów maszyn

i mechanizmów

812[01].O1.05 Analizowanie układów elektrycznych i automatyki

przemysłowej

812[01].O1.06 Stosowanie podstawowych technik wytwarzania

ęś

ci maszyn

180

Razem

540

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Bernaciak A.: Ochrona

rodowiska w praktyce. Wydawnictwo SORUS,

Warszawa 2004

Bolkowski S.: Elektrotechnika. WSiP, Warszawa 2004
Bo

enko L.: Maszynoznawstwo dla szkoły zasadniczej. WsiP, Warszawa

2004
Chocholski A.: Elektrotechnika z automatyk

wiczenia. WSiP,

Warszawa 2004
Chwaleba A., Moeschkeb B., Płosza

ski G.: Elektronika. WSiP,

Warszawa 2004
Dobrza

ski

L.:

Metaloznawstwo

obróbka

cieplna.

WSiP,

Warszawa 2004
Dretkiewicz-Wi

ch J.: Materiałoznawstwo. OBRPNiSz, Warszawa 1993

Dretkiewicz-Wi

ch J.: Technologia mechaniczna. Techniki wytwarzania.

WSiP, Warszawa 2000
Górecki A.: Technologia ogólna – podstawy technologii mechanicznych.
WSiP, Warszawa 2004

812[01].O1

Techniczne podstawy zawodu

812[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska

812[02].O1.02

Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

812[01].O1.03

Stosowanie materiałów

konstrukcyjnych i narz

dziowych

812[02].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn

i mechanizmów

812[01].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych

i automatyki przemysłowej

812[01].O1.06

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania

ęś

ci maszyn

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Hansen A.: Bezpiecze

stwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998

Hillar

J.,

Jarmoszuk

S.:

lusarstwo

spawalnictwo.

WSiP,

Warszawa 2004
Janicki J.: Mechanika Techniczna. WSiP, Warszawa 1990
Kijewski J., Miller A., Pawlicki K., Szolc T.: Maszynoznawstwo. WSiP,
Warszawa 2004
Kostro J.: Elementy, urz

dzenia i układy automatyki. WSiP, Warszawa

2004
Kotlarski W., Grad J.: Aparaty i urz

dzenia elektryczne. WSiP,

Warszawa 2004
Lewandowski T.: Rysunek techniczny dla mechaników. WSiP, Warszawa
2004
Lewandowski T.: Zbiór zada

z rysunku technicznego dla mechaników.

WSiP, Warszawa 2004
Mac S., Leonowski J.: Bezpiecze

stwo i higiena pracy dla szkół

zasadniczych. WSiP, Warszawa 2004
Mac S.: Obróbka metali z materiałoznawstwem. WSiP, Warszawa 2004
Maksymowicz A.: Rysunek zawodowy dla szkół zasadniczych. WSiP,
Warszawa 2004
Nowicki J.: Podstawy elektrotechniki i elektroniki dla zasadniczych szkół
nieelektrycznych. WSiP, Warszawa 2004
R

czkowski B.: Bhp w praktyce. ODDK, Gda

sk 2002

pczak K.: Ochrona i kształtowanie

rodowiska. WSiP, Warszawa

2001
Waszkiewicz E. i S.: Rysunek zawodowy. WSiP, Warszawa 1999
Zawora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy,

ochrony

przeciwpo

arowej

ochrony

rodowiska

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

zinterpretowa

podstawowe przepisy prawa, prawa i obowi

zki

pracownika oraz pracodawcy dotycz

ce bezpiecze

stwa i higieny

pracy,

−

okre

podstawowe obowi

zki pracodawcy w zakresie zapewnienia

bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,

−

przewidzie

konsekwencje naruszenia przepisów bezpiecze

stwa

i higieny pracy podczas wykonywania zada

zawodowych,

−

okre

wymagania bhp dotycz

ce pomieszcze

pracy i pomieszcze

higieniczno-sanitarnych,

−

dobra

rodki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy,

−

zapobiec zagro

eniom zdrowia i

ycia,

−

zorganizowa

stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpiecze

stwa

i higieny pracy oraz ergonomii,

−

okre

prace zabronione młodocianym w zakładach obróbki

plastycznej,

−

okre

dopuszczalne normy dotycz

ce o

wietlenia, hałasu, drga

oraz pracy w polu elektromagnetycznym na typowych stanowiskach
operatorskich,

−

wyja

zastosowa

zasady

ochrony

przeciwpo

arowej

i prowadzenia akcji ga

niczej,

−

powiadomi

wła

ciwe słu

by o zaistniałym po

arze i wypadku

przy pracy,

−

udzieli

pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

−

okre

główne

ródła zanieczyszcze

emitowanych przez huty

elaza i metali nie

elaznych oraz wskazywa

ich wpływ na człowieka

rodowisko,

−

oceni

stan zagro

enia

rodowiska spowodowany emisj

gazów,

pyłów i innych odpadów hutniczych na podstawie obowi

zuj

cych

norm dopuszczalnych zanieczyszcze

2. Materiał nauczania

Prawna ochrona pracy.

Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uci

ąż

liwe i niebezpieczne wyst

puj

w procesie pracy.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wymagania bezpiecze

stwa i higieny dotycz

ce pomieszcze

pracy

i pomieszcze

higieniczno-sanitarnych.

rodki ochrony od pora

dem elektrycznym i ochrony

indywidualnej.

Wymagania bezpiecze

stwa dotycz

ce procesów obróbki plastycznej.

Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy.

Zanieczyszczenie

rodowiska.

Post

powanie z odpadami poprzemysłowymi.

Gospodarka wodno-

ciekowa.

wiczenia

•

Analizowanie regulaminu pracy i wybranych przepisów kodeksu pracy.

•

Analizowanie organizacji produkcji ró

nych wyrobów obróbki

plastycznej pod k

tem zagro

wypadkowych, chorób zawodowych

oraz doboru

rodków ochrony indywidualnej.

•

Okre

lanie norm d

wigania i prac zabronionych młodocianym.

•

Opracowanie procedury post

powania w razie wypadku.

•

Udzielanie pierwszej pomocy przy typowych urazach mechanicznych,

cieplnych i przy pora

eniu pr

dem elektrycznym.

rodki dydaktyczne

Kodeks Pracy.

Polskie Normy dotycz

ce bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

ergonomii.

Wydawnictwa z zakresu bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

eksploatacji obiektów technicznych.

Ustawy i rozporz

dzenia dotycz

ce bezpiecze

stwa, higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

Instrukcje stanowiskowe.

Zestawy do udzielania pierwszej pomocy.

Urz

dzenia i sprz

t ochrony przeciwpo

arowej.

Zestaw odzie

y roboczej, ochronnej.

Filmy dydaktyczne dotycz

ce: zagro

arowych, zachowania

pracowników w przypadku wyst

pienia po

aru i w sytuacjach awarii

technologicznych, bezpiecznej pracy przy urz

dzeniach elektrycznych,

ochrony

rodowiska.

Ilustracje i fotografie obrazuj

ce zagro

enia na stanowisku pracy.

Wydawnictwa z zakresu ochrony

rodowiska.

Formularze dotycz

ce prowadzenia spraw zwi

zanych z ochron

rodowiska.

Instrukcje oraz teksty przewodnie do

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja programu jednostki modułowej ma przygotowa

uczniów

do przestrzegania zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas

wykonywania zada

zawodowych oraz udzielania pierwszej pomocy

osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy. Tre

ść

jednostki

modułowej obejmuje tak

e zagadnienia dotycz

ce ochrony

rodowiska

w przedsi

biorstwie obróbki plastycznej.

Podczas procesu nauczania - uczenia si

nale

y zwróci

uwag

obowi

zki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpiecze

stwa i higieny

pracy, znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej oraz u

wiadomi

uczniom skutki nieprzestrzegania przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska. Bardzo wa

jest kształtowanie prawidłowych postaw i nawyków oraz u

wiadomienie

uczniom,

e ochrona

ycia i zdrowia człowieka w

rodowisku pracy jest

celem nadrz

dnym. Niezb

dne jest, aby ucze

opanował umiej

tno

ść

udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadku na
stanowisku pracy oraz okre

lania wymaga

dotycz

cych ochrony

rodowiska podczas produkcji wyrobów w procesie obróbki plastycznej.

Do osi

gni

cia zało

onych celów kształcenia polecane jest

zastosowanie metod: inscenizacji, przypadków, przewodniego tekstu,
dyskusji dydaktycznej i

wicze

praktycznych. Podczas

wicze

nale

kształtowa

umiej

tno

ci eliminowania zagro

wyst

puj

cych na

typowym stanowisku operatorskim, rozpoznawania i stosowania sprz

niczego, a tak

e wykonywania czynno

ci zwi

zanych z udzielaniem

pomocy osobom poszkodowanym.

Zaleca si

wykorzystanie filmów dydaktycznych, zwi

zanych

z tematyk

bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony

rodowiska.

Program jednostki modułowej nale

y realizowa

w pracowni techniki

wytwarzania materiałów, w grupie do 15 uczniów, z podziałem na
zespoły 2-3 osobowe lub indywidualnie.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów uczniów powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Do sprawdzania umiej

tno

ci uczniów proponuje si

zastosowa

−

sprawdzian pisemny i ustny,

−

testy osi

gni

ęć

szkolnych (pisemny dwustopniowy).

Zadania w te

cie mog

otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luk

) lub

zamkni

te (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda- fałsz).

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas realizacji

wicze

Podczas obserwacji szczególn

uwag

nale

y zwróci

uwag

wykonywanie pracy zgodnie z zasadami bhp, udzielanie pierwszej
pomocy osobom poszkodowanym oraz dobieranie i stosowanie sprz

przeciwpo

arowego i

rodków ga

niczych.

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowa

test pisemny z zadaniami otwartymi i zamkni

tymi.

Podstaw

uzyskania pozytywnej oceny ko

cowej powinno by

poprawne wykonanie

wicze

oraz rozwi

zanie testu z poziomu

podstawowego.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].O1.02
Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

przygotowa

przybory kre

larskie i materiały rysunkowe do

wykonywania szkiców,

−

wykona

szkice figur płaskich w rzutach prostok

tnych,

−

wykona

szkice brył geometrycznych w rzutach prostok

tnych

i aksonometrycznych,

−

wykona

szkice typowych cz

ęś

ci maszyn,

−

zwymiarowa

szkice cz

ęś

ci maszyn,

−

odczyta

rysunki z uwzgl

dnieniem wymiarowania,

−

odczyta

uproszczenia rysunkowe,

−

odczyta

na rysunkach technicznych oznaczenia chropowato

powierzchni, sposób obróbki, powłoki ochronne oraz tolerancj

kształtu i poło

enia, pasowanie,

−

wykona

rysunki typowych elementów maszyn,

−

rozró

rysunki

techniczne:

wykonawcze,

zło

eniowe,

zestawieniowe, monta

owe, zabiegowe, operacyjne,

−

odczyta

schemat kinematyczny maszyny lub urz

dzenia do obróbki

plastycznej,

−

odczyta

schematy układów hydraulicznych i pneumatycznych,

−

odczyta

Dokumentacj

Techniczno-Ruchow

dokumentacj

konstrukcyjn

, technologiczn

i warsztatow

−

okre

na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe

maszyny lub urz

dzenia,

−

skorzysta

z norm rysunku technicznego.

2. Materiał nauczania

Normalizacja w rysunku technicznym maszynowym.
Materiały i przybory do rysowania.
Zasady szkicowania figur płaskich, brył geometrycznych i cz

ęś

ci maszyn

Rzutowanie prostok

tne i aksonometryczne.

Zasady wykonywania widoków i przekrojów.
Zasady wymiarowania przedmiotów na rysunkach.
Zasady oznaczania wymiarów tolerowanych, pasowa

, chropowato

powierzchni, tolerancji kształtu i poło

enia, sposobu obróbki, powłok

ochronnych.
Uproszczenia rysunkowe.
Rysunki schematyczne mechaniczne i elektryczne.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunki wykonawcze, monta

owe i zło

eniowe.

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa, dokumentacja konstrukcyjna,
technologiczna i warsztatowa.

wiczenia

•

Dobieranie materiałów i przyborów rysunkowych do okre

lonych zada

•

Szkicowanie płaskich figur geometrycznych z uwzgl

dnieniem

poprawno

ci kształtów, proporcji i wymiarów.

•

Szkicowanie

ęś

maszyn

rzutach

prostok

tnych

i aksonometrycznych.

•

Odczytywanie rysunków cz

ęś

ci maszyn przedstawionych w rzutach

prostok

tnych i aksonometrycznych.

•

Wymiarowanie szkiców cz

ęś

ci maszyn z oznaczeniem tolerancji,

pasowania, chropowato

ci powierzchni i sposobu obróbki.

•

Odczytywanie uproszcze

rysunkowych.

•

Szkicowanie typowych cz

ęś

ci maszyn z przekrojami prostymi.

•

Oznaczanie i odczytywanie pasowa

na rysunkach.

•

Odczytywanie rysunków konstrukcyjnych.

•

Odczytywanie rysunków technologicznych.

•

Odczytywanie Dokumentacji Techniczno- Ruchowej (DTR).

rodki dydaktyczne

Komplet materiałów rysunkowych.

Komplet przyborów kre

larskich.

Wzory pisma znormalizowanego.
Wzory uproszcze

rysunkowych.

Rysunki: zło

eniowe, wykonawcze, monta

owe, schematyczne.

Modele cz

ęś

ci maszyn z przekrojami.

Model rzutni prostok

tnej.

Bryły geometryczne.

ęś

ci maszyn.

Foliogramy, fazogramy.

Dokumentacja Techniczno - Ruchowa, dokumentacja konstrukcyjna,
technologiczna i warsztatowa.
Schematy kinematyczne maszyn i urz

dze

do obróbki plastycznej.

Polskie Normy dotycz

ce rysunku technicznego.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Podstawowym celem realizacji programu jednostki modułowej jest

kształtowanie umiej

tno

ci wykonywania szkiców cz

ęś

ci maszyn oraz

czytanie dokumentacji technicznej.

Podstawow

metod

nauczania powinny by

wiczenia praktyczne,

uzupełnione pokazem oraz dyskusj

dydaktyczn

z wykorzystaniem

modeli i eksponatów cz

ęś

ci maszyn. Przed rozpocz

ciem

wicze

nale

y zapozna

uczniów z organizacj

miejsca pracy (wła

ciwe

wietlenie, rozmieszczenie materiałów i przyborów rysunkowych) oraz

zwróci

uwag

na postaw

ucznia podczas pracy. W trakcie

wicze

nauczyciel powinien obserwowa

prac

uczniów i udziela

dodatkowych

wyja

nie

i wskazówek. Do podsumowania

wicze

i prezentacji

wyników pracy mo

na wykorzysta

metod

dyskusji wielokrotnej.

Uczniowie powinni samodzielnie wykonywa

szkice i rysunki cz

ęś

maszyn, zgodnie z zasadami rysunku technicznego, wymiarowa

wykonane rysunki, oznacza

tolerancj

wymiaru, kształtu i chropowato

ść

powierzchni. Wskazane jest, aby nauczyciel przygotował i przeprowadził
z uczniami odpowiednio du

żą

liczb

wicze

z zakresu szkicowania

i wymiarowania cz

ęś

ci maszyn oraz czytania rysunków.

Proponuje si

, aby

wiczenia z zakresu szkicowania i wymiarowania

ęś

ci maszyn uczniowie wykonywali indywidualnie, za

wiczenia

z zakresu czytania rysunków i schematów w zespołach 2–3 osobowych.

Uczniom nale

y zapewni

liwo

ść

korzystania z ró

nych

ródeł

informacji - normy, dokumentacje techniczne. Uzupełnieniem procesu
nauczania powinny by

zadania domowe, słu

żą

ce przede wszystkim

utrwaleniu nabytych umiej

tno

ci.

Zaj

cia nale

y realizowa

w pracowni podstaw budowy i eksploatacji

maszyn i urz

dze

w grupie do 15 uczniów, podzielonych na zespoły 2-3

osobowe. W przypadku

wicze

indywidualnych uczniowie powinni mie

zapewnione osobne stanowiska pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie kryteriów podanych na pocz

tku zaj

ęć

Do sprawdzania osi

gni

ęć

szkolnych uczniów proponuje si

zastosowa

: sprawdzian ustny i pisemny, testy osi

gni

ęć

szkolnych,

obserwacj

czynno

ci ucznia podczas wykonywania zada

Podczas kontroli i oceny przeprowadzanej w formie ustnej nale

sprawdza

umiej

tno

ci uczniów w zakresie operowania zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe

stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

ci uczniów wykonywanych w trakcie

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

poprawno

ść

rozmieszczenia widoków i przekrojów,

−

poprawno

ść

wymiarowania,

−

zgodno

ść

zastosowanych oznacze

i symboli z PN,

−

interpretacj

oznacze

zamieszczonych w dokumentacji technicznej.

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie

testu

pisemnego

zadaniami

zamkni

tymi

wielokrotnego wyboru.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki testu

pisemnego oraz poziom wykonania

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].O1.03
Stosowanie

materiałów

konstrukcyjnych

i narz

dziowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

scharakteryzowa

rodzaje i zastosowanie materiałów niemetalowych,

−

okre

wła

ciwo

ci materiałów niemetalowych,

−

sklasyfikowa

materiały ogniotrwałe,

−

okre

wła

ciwo

ci i zastosowanie materiałów ogniotrwałych,

−

scharakteryzowa

procesy otrzymywania stopów

elaza z w

glem,

−

scharakteryzowa

budow

krystaliczn

metali,

−

wyja

przebieg krzepni

cia czystego metalu,

−

rozró

składniki strukturalne stopu Fe – C na podstawie wykresu

elazo-cementyt,

−

okre

wła

ciwo

ci metali i ich stopów,

−

wykona

badanie wła

ciwo

ci mechanicznych i technologicznych

metali i stopów,

−

sklasyfikowa

stopy

elaza z w

glem,

−

okre

zastosowanie poszczególnych gatunków stali,

eliwa

i staliwa,

−

sklasyfikowa

stopy metali nie

elaznych,

−

rozró

gatunki, wła

ciwo

ci i zastosowanie metali nie

elaznych

i ich stopów,

−

rozpozna

na podstawie oznaczenia: stal, staliwo,

eliwo, metale

nie

elazne i ich stopy,

−

skorzysta

z wykresu

elazo-cementyt, PN, katalogów, poradników.

2. Materiał nauczania

Tworzywa sztuczne.
Materiały kompozytowe.
Materiały ceramiczne
Materiały ogniotrwałe.
Drewno.
Materiały uszczelniaj

ce.

Metalurgia stali.
Budowa metali i stopów.
Krystalizacja metali.
Wła

ciwo

ci fizyczne, chemiczne, mechaniczne i technologiczne metali

i stopów.
Badanie wła

ciwo

ci mechanicznych i technologicznych metali i stopów.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Stale niestopowe (w

glowe): wpływ w

gla na wła

ciwo

ci stali,

klasyfikacja stali, znakowanie.
Stale stopowe: wpływ pierwiastków stopowych na wła

ciwo

ci stali,

klasyfikacja stali, znakowanie.
Staliwo.

eliwo: ogólna charakterystyka

eliw,

eliwo szare,

eliwo białe,

znakowanie

eliw.

Metale nie

elazne i ich stopy.

wiczenia

•

Rozpoznawanie próbek materiałów i okre

lanie ich zastosowania.

•

Okre

lanie rodzaju i zastosowania materiałów ogniotrwałych.

•

Dobieranie materiałów uszczelniaj

cych do zadanych warunków

pracy urz

dzenia.

•

Dobieranie tworzywa sztucznego do wykonania okre

lonego wyrobu.

•

Pobieranie próby do badania składu chemicznego, wła

ciwo

wytrzymało

ciowych i technologicznych oraz struktury.

•

Okre

lanie gatunku stali oraz stopów metali nie

elaznych na

podstawie oznaczenia.

•

Okre

lanie podstawowych cech materiałów oraz ich zastosowania na

podstawie informacji z ró

nych

ródeł.

•

Przeprowadzanie statycznej próby rozci

gania.

•

Ustalanie na podstawie wyników próby rozci

gania wła

ciwo

plastycznych.

•

Badanie twardo

ci ró

nych materiałów.

•

Wykonywanie próby udarno

ci.

•

Okre

lanie rodzaju i zakresu stosowania wybranych materiałów

metalowych w obróbce plastycznej.

•

Okre

lanie rodzaju i zakresu stosowania wybranych materiałów

niemetalowych w obróbce plastycznej.

rodki dydaktyczne

Próbki stopów

elaza z w

glem.

Próbki stopów metali nie

elaznych.

Zestaw

gatunków

drewna,

tworzyw

sztucznych,

materiałów

ogniotrwałych, szkła oraz materiałów uszczelniaj

cych.

Próbki materiałów konstrukcyjnych.
Twardo

ciomierze.

Uniwersalna maszyna wytrzymało

ciowa.

Próbki do bada

według PN.

Foliogramy dotycz

ce procesów otrzymywania surówki i stali.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Foliogramy dotycz

ce budowy krystalicznej metali, procesu krystalizacji,

znakowania stopów

elaza oraz stopów metali nie

elaznych.

Polskie Normy, katalogi.
Wykres

elazo-cementyt.

Mikroskop metalograficzny.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Tre

ść

jednostki modułowej obejmuje podstawow

wiedz

z zakresu

materiałów konstrukcyjnych i narz

dziowych. Stanowi ona podbudow

do realizacji programów pozostałych jednostek modułowych oraz
modułów zawodowych.

Podczas procesu nauczania-uczenia si

nale

y odwoływa

wiadomo

ci i umiej

tno

ci zdobytych przez uczniów na zaj

ciach

z chemii i fizyki z zakresu budowy krystalicznej i krystalizacji metali oraz
wła

ciwo

ci metali i stopów.

Podczas realizacji programu nale

y ł

czy

teori

z praktyk

poprzez

odpowiedni dobór

wicze

, wykorzystywanie wiadomo

ci i umiej

tno

innych

obszarów

tematycznych

oraz

rozwija

umiej

tno

ść

samokształcenia i korzystania z innych ni

podr

cznikowe

ródeł

informacji.

Szczególnie wa

ne jest opanowanie przez ucznia umiej

tno

rozró

niania stopów

elaza z w

glem, metali nie

elaznych i ich stopów

na podstawie oznaczenia oraz wykorzystywania materiałów metalowych
i niemetalowych w procesach obróbki plastycznej i w budowie maszyn.

W procesie nauczania - uczenia si

proponuje si

stosowa

nast

puj

ce metody: dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego,

pokazu z opisem materiałów oraz

wiczenia. Przykładowe

wiczenia

zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez

nauczyciela. Zakres

wicze

e by

rozszerzony w zale

ci od

potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

ci szkoły. Nauczyciel powinien

przygotowa

materiały potrzebne do wykonania pokazów i

wicze

przewodnie teksty, katalogi, normy, dokumentacj

techniczn

oraz

zgromadzi

w pracowni niezb

dne

rodki dydaktyczne.

Podczas poznawania materiałów konstrukcyjnych i narz

dziowych

nale

y zwróci

uwag

na ich rodzaje, wła

ciwo

ci i zastosowanie. Ka

ucze

powinien mie

liwo

ść

bezpo

redniej identyfikacji materiałów.

Podczas

wicze

uczniowie powinni posługiwa

katalogami, normami

oraz poradnikami. Wskazane jest korzystanie z Internetu w celu
pozyskiwania informacji na temat materiałów, zamieszczonych przez
producentów lub firmy zajmuj

ce si

ich dystrybucj

. Proces

dydaktyczny nale

y wspomaga

filmami i wycieczkami dydaktycznymi.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni techniki wytwarzania

materiałów w grupie do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 3-4
osobowe.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych, nale

zapozna

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa obowi

zuj

cymi na

danym stanowisku pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia powinno

odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki

modułowej na podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie ustnych

sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz obserwacji pracy ucznia

podczas wykonywania

wicze

Podczas kontroli dokonywanej w formie ustnej, nale

y zwraca

uwag

na operowanie zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi,

wła

ciwe stosowanie poj

ęć

, poprawno

ść

wnioskowania.

Umiej

tno

ci praktyczne nale

y sprawdza

na podstawie obserwacji

czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

, zwracaj

szczególn

uwag

na:

−

merytoryczn

poprawno

ść

wykonanych

wicze

−

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji,

−

prezentowanie wyników własnej pracy,

−

prac

w zespole,

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanych prac.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowa

test pisemny z zadaniami wielokrotnego wyboru oraz test

praktyczny z zadaniami nisko symulowanymi, wysoko symulowanymi lub
zadaniami typu próba pracy.

W ko

cowej ocenie nale

y uwzgl

dni

wyniki testu pisemnego oraz

poziom wykonania

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].O1.04
Rozpoznawanie elementów maszyn i mechanizmów

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

okre

warunki równowagi ciała sztywnego,

−

wyja

poj

cia: pr

dko

ść

obwodowa, pr

dko

ść

obrotowa, praca

mechaniczna, moc, energia i sprawno

ść

−

rozró

proste przypadki obci

ąż

elementów konstrukcyjnych,

−

rozró

rodzaje napr

ęż

i odkształce

wyst

puj

ce podczas pracy

maszyn i urz

dze

−

rozró

rodzaje poł

cze

rozł

cznych i nierozł

cznych,

−

scharakteryzowa

osie i wały maszynowe,

−

scharakteryzowa

budow

i rodzaje ło

ysk tocznych i

lizgowych,

−

dobra

z katalogu na podstawie oznaczenia ło

yska toczne,

−

scharakteryzowa

rodzaje sprz

gieł,

−

sklasyfikowa

hamulce i okre

ich przeznaczenie,

−

sklasyfikowa

przekładnie mechaniczne,

−

wyja

budow

przekładni z

batych,

−

obliczy

przeło

enie przekładni,

−

wyja

budow

i okre

zastosowanie mechanizmów,

−

odczyta

rysunki zestawieniowe zespołów i podzespołów maszyn,

ustali

działanie i okre

elementy składowe,

−

dobra

ęś

ci maszyn z katalogów,

−

skorzysta

z dokumentacji technicznej, PN, katalogów.

2. Materiał nauczania

Elementy mechaniki technicznej (siła i jej wła

ciwo

ci, warunki

równowagi sił, kinematyka ciała sztywnego, dynamika).
Elementy

wytrzymało

materiałów

(obci

ąż

enia,

napr

ęż

enia,

spr

ęż

ysto

ść

i plastyczno

ść

, napr

ęż

enia dopuszczalne, zm

czenie

materiału).
Klasyfikacja i cechy u

ytkowe cz

ęś

ci maszyn.

Normalizacja cz

ęś

ci maszyn.

Poł

czenia rozł

czne i nierozł

czne.

Osie i wały.
Ło

yska

lizgowe i toczne.

Sprz

gła. Hamulce.

Przekładnie cierne. Przekładnie pasowe. Przekładnie ła

cuchowe.

Przekładnie z

bate proste i zło

one. Koła z

bate i ich parametry.

Mechanizmy: krzywkowy, korbowy i

rubowy.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

•

Wyznaczanie warunków równowagi dowolnego płaskiego układu sił.

•

Wyznaczanie reakcji w podporach belki dwupodporowej obci

ąż

onej

siłami skupionymi.

•

Rozró

nianie rodzajów ruchu na podstawie jego parametrów.

•

Obliczanie pracy, mocy, energii, sprawno

ci.

•

Wykonanie oblicze

wytrzymało

ciowych elementów rozci

ganych

ciskanych.

•

Rozpoznawanie poł

cze

rozł

cznych i nierozł

cznych elementów

konstrukcyjnych na podstawie ich wygl

du.

•

Rozpoznawanie cz

ęś

ci maszyn na rysunkach.

•

Obliczanie przeło

enia przekładni ciernej i pasowej.

•

Rozpoznawanie: ło

ysk tocznych, sprz

gieł i hamulców, przekładni

batych.

•

Dobieranie z katalogu ło

yska tocznego do okre

lonych warunków

pracy.

•

Dobieranie z katalogu sprz

gła do okre

lonych warunków pracy.

•

Dobieranie typu hamulca do okre

lonych warunków pracy urz

dzenia.

•

Rozpoznawanie

elementów

mechanizmów

zastosowanych

w konstrukcji wybranego urz

dzenia do obróbki plastycznej.

rodki dydaktyczne

Plansze, foliogramy, fazogramy obrazuj

ce:

−

osie i wały,

−

spr

ęż

yny i elementy spr

ęż

yste,

−

poł

czenia rozł

czne,

−

przekładnie z

bate,

−

przekładnie cierne,

−

przekładnie ci

gnowe,

−

ło

yska

lizgowe i toczne,

−

rodzaje przekładni mechanicznych,

−

mechanizmy krzywkowe,

−

mechanizmy korbowe,

−

mechanizmy

rubowe.

Modele i eksponaty cz

ęś

ci maszyn; wały, osie, ło

yska, przekładnie,

mechanizmy, hamulce, sprz

gła.

Modele i eksponaty poł

cze

rozł

cznych i nierozł

cznych.

Dokumentacja konstrukcyjna.
Polskie Normy, katalogi.
Poradnik mechanika.
Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawow

wiedz

dotycz

budowy

elementów

mechanizmów

stosowanych

w maszynach i urz

dzeniach. Stanowi ona podbudow

do realizacji

tre

ci modułów zawodowych. Szczególnie wa

ne jest opanowanie przez

ucznia umiej

tno

ci rozpoznawania elementów i mechanizmów

stosowanych

maszynach

urz

dzeniach

wykorzystywanych

w procesach obróbki plastycznej oraz posługiwania dokumentacj

techniczn

, normami i katalogami.

W procesie nauczania – uczenia si

proponuje si

stosowa

nast

puj

ce metody: pogadanki dydaktycznej, dyskusji dydaktycznej,

tekstu przewodniego, pokazu oraz

wicze

. W trakcie omawiania

elementów maszyn nale

y skupi

na ich budowie, podstawowych

parametrach i zastosowaniu. Bardzo wa

ne jest kształtowanie

umiej

tno

ci identyfikowania rysunku z obiektem rzeczywistym.

Dla ułatwienia zrozumienia realizowanych tre

ci wskazane jest

wykonywanie pokazów z obja

nieniem. Budow

i zasad

działania

mechanizmów nale

y wyja

nia

na rzeczywistych mechanizmach lub na

modelach dydaktycznych. Obja

nienie mo

na wspomóc filmem

dydaktycznym, foliogramami, schematami oraz planszami.

Podczas

wicze

uczniowie powinni posługiwa

katalogami,

Polskimi Normami oraz poradnikami. Tre

ci programowe powinny by

realizowane w ró

nych formach organizacyjnych. Zaj

cia teoretyczne

nale

y uzupełni

wiczeniami wykonywanymi w grupach. Praca w grupie

pozwala na kształtowanie umiej

tno

ci ponadzawodowych, takich jak:

komunikowanie si

, zespołowe podejmowanie decyzji, prezentowanie

wykonanych prac.

Zaj

cia wskazane jest realizowa

w pracowni podstaw budowy

i eksploatacji maszyn i urz

dze

, w grupie do 15 uczniów.

wiczenia

powinny by

wykonywane indywidualnie lub w zespołach 2–3

osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie, przez cały czas realizacji jednostki

modułowej, na podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Opracowuj

c kryteria nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres

opanowania przez uczniów umiej

tno

ci i wiadomo

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia.
Osi

gni

cia ucznia nale

y ocenia

na podstawie:

−

ustnych sprawdzianów poziomu wiadomo

ci i umiej

tno

ci,

−

pisemnych sprawdzianów,

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji pracy ucznia w trakcie wykonywania

wicze

Podczas kontroli i oceny przeprowadzanej w formie ustnej nale

sprawdza

umiej

tno

ci uczniów w zakresie operowania zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe

stosowanie

poj

ęć

technicznych,

poprawno

ść

wnioskowania.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

ci uczniów wykonywanych w trakcie

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

czytanie ze zrozumieniem informacji podanych w zadaniu,

−

rozró

nianie mechanizmów i elementów maszyn,

−

korzystanie z dokumentacji konstrukcyjnej, norm, poradników

i katalogów,

−

poprawno

ść

wykonanych

wicze

−

prezentowanie wyników własnej pracy.

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej proponuje

przeprowadzi

test pisemny z zadaniami wielokrotnego wyboru.

W ocenie osi

gni

ęć

ucznia po zako

czeniu realizacji programu

jednostki modułowej, nale

y uwzgl

dni

wyniki testu pisemnego oraz

poziom wykonania

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].O1.05
Analizowanie układów elektrycznych i automatyki
przemysłowej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozró

podstawowe wielko

ci okre

laj

ce energi

elektryczn

oraz

okre

ich jednostki,

−

rozpozna

elementy

obwodu

elektrycznego

stałego

i przemiennego na podstawie schematu,

−

scharakteryzowa

materiały:

przewodz

ce,

półprzewodz

izolacyjne, magnetyczne, konstrukcyjne,

−

dobra

materiał na izolator i przewodnik,

−

zmierzy

nat

ęż

enie pr

du i moc w obwodach pr

du stałego oraz

przemiennego jednofazowego i trójfazowego,

−

rozró

instalacje mieszkaniowe i przemysłowe,

−

rozró

poł

czenia odbiorników szeregowo, równolegle, w gwiazd

i w trójk

−

rozró

: uziemienie ochronne, uziom, przewód uziemiaj

i zerowanie,

−

rozpozna

typowe usterki i uszkodzenia w obwodach instalacji

i osprz

cie elektrycznym maszyn i urz

dze

−

przewidzie

zagro

enia i ich skutki podczas pracy przy urz

dzeniach

elektrycznych,

−

scharakteryzowa

przesył energii elektrycznej,

−

rozró

napi

cie przesyłowe i robocze,

−

wyja

zasad

działania

transformatora,

dnicy,

silnika

elektrycznego, prostownika,

−

wskaza

ró

nice w budowie i pracy pr

dnicy i silnika,

−

okre

parametry maszyn i urz

dze

elektrycznych na podstawie

tabliczki znamionowej,

−

rozró

podstawowe elementy elektroniczne,

−

rozró

podstawowe elementy układu sterowania,

−

rozró

elementy układów automatyki przemysłowej,

−

odczyta

proste schematy układów automatycznej regulacji,

−

wykaza

ró

nice

dzy

automatycznym

sterowaniem,

a automatyczn

regulacj

na podstawie schematów blokowych,

−

wyja

zadanie stycznika i przeka

nika w układach sterowania,

−

wyja

przeznaczenie

poszczególnych

członów

układów

automatycznej regulacji,

−

okre

funkcje sterownika w układach sterowania,

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wykorzysta

programy komputerowe do sterowania procesami

technologicznymi,

−

posłu

PN, katalogami oraz poradnikami,

−

zastosowa

przepisy bhp, ochrony od pora

dem elektrycznym,

ochrony ppo

. podczas wykonywania pomiarów.

2. Materiał nauczania

Energia elektryczna, pomiary energii elektrycznej.
Podstawowe prawa elektrotechniki.
Obwody elektryczne.
Pomiar wielko

ci elektrycznych.

Transformatory.
Silniki pr

du stałego.

Silniki indukcyjne jednofazowe i trójfazowe.
Technika o

wietleniowa.

Instalacje elektryczne.
Urz

dzenia grzewcze.

Zabezpieczenia odbiorników i urz

dze

elektrycznych.

Podstawy elektroniki.
Podstawy automatyki.
Układy i elementy automatycznej regulacji, zasilania, sterowania,
zabezpieczania i sygnalizacji.
Mikroprocesory i sterowniki mikroprocesorowe.
Bhp, ochrona od pora

dem elektrycznym, ochrona ppo

wiczenia

•

Rozró

nianie

materiałów

przewodz

cych,

półprzewodz

cych,

izolacyjnych i magnetycznych.

•

Dobieranie materiałów do wykonania przewodnika i izolatora.

•

Analizowanie obwodów pr

du stałego i przemiennego.

•

Dobieranie przyrz

dów pomiarowych i wł

czanie w obwód elektryczny.

•

Wykonywanie pomiaru napi

cia, nat

ęż

enia pr

du, rezystancji i mocy.

•

Ustalanie parametrów maszyn i urz

dze

elektrycznych na podstawie

tabliczki znamionowej.

•

Analizowanie układów zabezpiecze

w obwodach elektrycznych.

•

Wyja

nianie ró

nic mi

dzy uziemieniem ochronnym a zerowaniem.

•

Dokonywanie pomiarów rezystancji izolacji i rezystancji uziemienia.

•

Okre

lanie warunków eksploatacji instalacji elektrycznych oraz maszyn

i urz

dze

do obróbki plastycznej.

•

Rozpoznawanie elementów elektronicznych na podstawie wygl

i oznaczenia.

•

Identyfikowanie elementów elektronicznych na schemacie układu.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

•

Porównywanie na podstawie schematów blokowych automatycznego

sterowania z automatyczn

regulacj

•

Porównywanie pracy stycznika i przeka

nika w układach sterowania.

•

Wyja

nianie

przeznaczenia

poszczególnych

członów

układów

automatycznej regulacji na podstawie schematu blokowego.

•

Analizowanie działania elektronicznych elementów i układów

automatyki przemysłowej.

•

Udzielanie pierwszej pomocy przy pora

eniach pr

dem elektrycznym.

rodki dydaktyczne

Materiały

dydaktyczne

dotycz

ce:

zastosowania

materiałów

w elektrotechnice,

zasady

czenia

elementów

obwodach

elektrycznych,

działania

elementów

układów

elektrycznych

i elektronicznych.
Elementy elektryczne i elektroniczne.
Przyrz

dy pomiarowe analogowe i cyfrowe.

Elementy układów automatyki przemysłowej.
Zasilacze, generatory, prostowniki.
Silniki, pr

dnice, transformatory, liczniki energii elektrycznej.

Rozruszniki, nastawniki wzbudzenia.
Elementy instalacji elektrycznej.
Oscyloskop.
Zestaw do pokazów i

wicze

z zakresu: ł

czenia i uruchamiania

typowych obwodów elektrycznych pr

du stałego, pomiaru podstawowych

wielko

ci elektrycznych.

Schematy układów elektrycznych i elektronicznych.
Schematy układów automatycznego sterowania i regulacji.
Modele układu sterowania przeka

nikowo - stycznikowego.

Programy komputerowe do symulacji zjawisk zachodz

cych w obwodach

du stałego i przemiennego oraz działania

ródeł energii elektrycznej

i układów elektronicznych.
Programy komputerowe do sterowania procesami technologicznymi.
Polskie Normy.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Teksty przewodnie do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Podczas realizacji programu nauczania jednostki modułowej

Analizowanie układów elektrycznych i automatyki przemysłowej nale

przede wszystkim skoncentrowa

na zagadnieniach podstawowych,

niezb

dnych do wykonywania zada

zawodowych.

Program jednostki modułowej nale

y realizowa

głównie metod

pogadanki dydaktycznej i

wicze

praktycznych w poł

czeniu

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

z pokazem i obja

nieniem. W procesie nauczania-uczenia si

nale

czy

teori

z praktyk

poprzez odpowiedni dobór

wicze

wykorzystywa

wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów z zakresu

elektrotechniki nabyte na lekcjach fizyki oraz kształtowa

umiej

tno

ść

korzystania z ró

nych

ródeł informacji.

Podczas poznawania przez uczniów

układów elektrycznych

i elektronicznych, nale

y skupi

na ich budowie, schemacie ideowym

lub blokowym oraz zastosowaniu w maszynach i urz

dzeniach.

Budow

i zasad

działania maszyn i urz

dze

nale

y wyja

nia

rzeczywistych maszynach lub modelach dydaktycznych. Obja

nienie

na wspomóc filmem dydaktycznym, foliogramami, schematami,

a tak

e programami komputerowymi symuluj

cymi prac

maszyn

i urz

dze

elektrycznych.

W trakcie realizacji tre

ci z zakresu automatyki przemysłowej

szczególn

uwag

nale

y zwróci

na kształtowanie umiej

tno

rozró

niania elementów i urz

dze

automatyki, czytania schematów

podstawowych układów automatycznej regulacji oraz wykorzystywania
programów komputerowych do sterowania procesami technologicznymi.

o czasu nale

y przeznaczy

na pokazy i

wiczenia, co ułatwi

uczniom zrozumienie i utrwalenie poznanej wiedzy oraz opanowanie
zało

onych umiej

tno

ci. Do wykonywania

wicze

nauczyciel powinien

przygotowa

zestawy ró

nych układów, teksty przewodnie, instrukcje do

wicze

, dokumentacje techniczne, poradniki. W trakcie

wicze

ucze

powinien wykona

pomiar podstawowych parametrów układów,

zmontowa

prosty układ przeznaczony do wykorzystania w maszynach

i urz

dzeniach do obróbki plastycznej oraz sprawdzi

poprawno

ść

jego

działania. Zaleca si

, aby nauczyciel obserwował prac

ucznia,

wskazywał popełnione bł

dy oraz naprowadzał na wła

ciwy tok pracy.

Podczas

wykonywania

wicze

nale

zwróci

uwag

kształtowanie nawyku prawidłowego zachowywania si

podczas pracy

z urz

dzeniami elektrycznymi. Wa

ne jest równie

kształtowanie postaw

zawodowych, jak: przestrzeganie zasad bhp, ochrony ppo

., utrzymanie

porz

dku na stanowisku pracy, odpowiedzialno

ść

za jako

ść

pracy.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni elektrotechniki i elektroniki

oraz pracowni komputerowej w grupie do 15 osób. Podczas
wykonywania

wicze

uczniowie powinni pracowa

indywidualnie lub

w zespołach 2-3 osobowych.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

nale

y zapozna

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa obowi

zuj

cymi podczas pracy

z urz

dzeniami elektrycznymi.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie, przez cały czas realizacji programu jednostki
modułowej, na podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

W trakcie realizacji programu jednostki nale

y ocenia

osi

gni

cia

uczniów

podstawie:

sprawdzianów

ustnych,

sprawdzianów

pisemnych,

ukierunkowanej obserwacji czynno

ci uczniów podczas

wykonywania

wicze

oraz testów osi

gni

ęć

szkolnych.

Wiadomo

teoretyczne

niezb

dne

realizacji

czynno

praktycznych proponuje si

sprawdza

z zastosowaniem sprawdzianów

ustnych testów osi

gni

ęć

szkolnych. Warunkiem dopuszczenia do

wykonywania

wiczenia powinna by

pozytywna ocena sprawdzianu lub

testu.

Umiej

tno

ci praktyczne powinny by

sprawdzane na podstawie

obserwacji czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

. Podczas

obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

organizacj

stanowiska pracy,

−

rozró

nianie elementów elektrycznych i elektronicznych,

−

dobieranie przyrz

dów pomiarowych,

−

czenie układów pomiarowych na podstawie schematu,

−

wykonywanie pomiarów podstawowych wielko

ci elektrycznych,

−

interpretowanie wyników pomiarów,

−

czytanie schematów układów automatycznej regulacji,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy,

−

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji,

−

prac

w zespole.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki swojej pracy według opracowanego przez nauczyciela arkusza
samooceny. Nast

pnie, według tego samego arkusza, nauczyciel ocenia

poprawno

ść

i jako

ść

wykonanego zadania.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru

oraz testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy zaopatrzonymi
w kryteria oceniania i schemat punktowania.

W ocenie ko

cowej nale

y uwzgl

dni

wynik testu pisemnego i testu

praktycznego oraz poziom wykonania

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].O1.06
Stosowanie podstawowych technik wytwarzania
cz

ęś

ci maszyn

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

wyja

istot

tolerancji, pasowania i chropowato

ci powierzchni,

−

zastosowa

układ tolerancji i pasowa

−

sklasyfikowa

przyrz

dy pomiarowe,

−

okre

wła

ciwo

ci metrologiczne przyrz

dów pomiarowych,

−

dobra

przyrz

dy do pomiaru i sprawdzania cz

ęś

ci maszyn,

−

wykona

podstawowe pomiary wielko

ci geometrycznych,

−

wykorzysta

technik

komputerow

podczas

pomiarów

warsztatowych,

−

zinterpretowa

wyniki pomiarów,

−

dobra

narz

dzia i przyrz

dy do wykonywanych zada

−

wykona

trasowanie na płaszczy

nie,

−

wykona

podstawowe operacje z zakresu obróbki r

cznej (ci

cie,

prostowanie, gi

cie, piłowanie, wiercenie, rozwiercanie, gwintowanie),

−

okre

cechy charakterystyczne obróbki skrawaniem,

−

wyja

budow

narz

dzi do obróbki skrawaniem,

−

wykona

podstawowe operacje z zakresu obróbki skrawaniem

(wiercenie, toczenie, frezowanie, szlifowanie),

−

scharakteryzowa

metody i techniki ł

czenia metali i materiałów

niemetalowych,

−

wykona

typowe poł

czenia nierozł

czne: spawane, zgrzewane,

lutowane i klejone,

−

scharakteryzowa

odlewanie,

−

odczyta

dokumentacj

technologiczn

−

sprawdzi

jako

ść

wykonanej pracy,

−

posłu

normami technicznymi i katalogami,

−

zastosowa

przepisy bhp, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska podczas wykonywania pracy.

2. Materiał nauczania

Tolerancje, pasowania, chropowato

ść

powierzchni.

Metrologia warsztatowa.
Przyrz

dy pomiarowe.

Wyposa

enie i organizacja stanowiska do obróbki r

cznej.

Trasowanie na płaszczy

nie i przestrzenne.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

cie metali piłk

i no

ycami.

cie i prostowanie blach, płaskowników, rur, drutu.

Piłowanie.
Wiercenie, rozwiercanie i pogł

bianie otworów.

Gwintowanie.
Podstawy obróbki skrawaniem.
Toczenie, wiercenie, frezowanie i szlifowanie.
Lutowanie twarde i mi

kkie.

Spawanie gazowe i elektryczne.
Zgrzewanie, klejenie.
Narz

dzia, przyrz

dy i urz

dzenia stosowane do ł

czenia metali.

Odlewnictwo.
Ostrzenie narz

dzi i kontrola jako

ci.

Bhp, ochrona ppo

. i ochrona

rodowiska podczas obróbki r

cznej,

obróbki skrawaniem oraz spajania.

wiczenia

•

Obliczanie wymiarów granicznych, odchyłek granicznych, tolerancji.

•

Obliczanie luzów granicznych pasowania.

•

Sprawdzanie chropowato

ci powierzchni.

•

Sprawdzanie otworów i wałków sprawdzianami jednogranicznymi

i dwugranicznymi.

•

Wykonywanie pomiarów cz

ęś

ci maszyn o ró

nych kształtach.

•

Trasowanie elementu zgodnie z dokumentacj

•

Obliczanie długo

ci materiału na gi

ty przedmiot.

•

Dobieranie

rednicy otworu i trzpienia pod gwint.

•

Wykonywanie prac z zakresu obróbki r

cznej (ci

cie, prostowanie,

cie, piłowanie, wiercenie, rozwiercanie, gwintowanie).

•

Dobieranie parametrów skrawania do toczenia, wiercenia, frezowania,

szlifowania.

•

Toczenie powierzchni zewn

trznych i wewn

trznych.

•

Frezowanie płaszczyzn i rowków.

•

Wykonywanie operacji szlifowania.

•

Dobieranie metody lutowania, lutu i topnika do ł

czenia wybranych

elementów.

•

Wykonywanie poł

czenia lutowanego lutem mi

kkim i twardym.

•

Wykonywanie poł

czenia klejonego elementów z tworzyw sztucznych.

rodki dydaktyczne

Przykładowe dokumentacje technologiczne.
Plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne oraz prezentacje komputerowe
przedstawiaj

ce ró

ne techniki wytwarzania.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyroby wykonane ró

nymi technikami wytwarzania.

Ró

ne cz

ęś

ci maszyn.

Poł

czenia rozł

czne i nierozł

czne.

Przyrz

dy pomiarowe.

Narz

dzia do obróbki r

cznej.

Narz

dzia do toczenia, wiercenia, frezowania i szlifowania.

Instrukcje stanowiskowe.
Instrukcje w zakresie bhp i ochrony ppo

Polskie Normy.
Przewodnie teksty i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program nauczania jednostki modułowej obejmuje tre

ci z zakresu

metrologii warsztatowej, trasowania, obróbki r

cznej, odlewnictwa,

obróbki skrawaniem oraz spajania. Podczas jego realizacji nale

y przede

wszystkim

kształtowa

umiej

tno

wykonywania

pomiarów

warsztatowych oraz podstawowych prac z zakresu obróbki r

cznej,

obróbki mechanicznej i spajania oraz utrwala

nawyki bezpiecznej pracy

i prawidłowego u

ytkowania przyrz

dów, narz

dzi, maszyn i urz

dze

Program jednostki modułowej wskazane jest realizowa

metod

wicze

praktycznych, dyskusji dydaktycznej, przewodniego tekstu oraz

pokazu z obja

nieniem.

Pomiary wielko

ci geometrycznych powinny by

poprzedzone

realizacj

tre

ci z zakresu tolerancji i pasowa

. Poniewa

ich

zrozumienie mo

e sprawi

uczniom trudno

ci, podczas wprowadzania

i utrwalania poj

ęć

z tego zakresu nale

y przeprowadzi

znaczn

ilo

ść

wicze

obliczeniowych.

Szczególnie trudna dla uczniów mo

e by

zło

ono

ść

procesu

wytwarzania wyrobu, stanowi

cego ci

g czynno

ci od planowania,

poprzez wykonanie, a

do kontroli ko

cowej. Nauczyciel powinien

podkre

konieczno

ść

przestrzegania kolejno

ci post

powania przy

realizacji procesu technologicznego, wychodz

c od okre

lenia potrzeb

i ko

c na wytworzeniu wyrobu finalnego. Do kształtowania

umiej

tno

ci z tego zakresu zaleca si

zastosowa

metod

wicze

praktycznych.

wiczenia praktyczne powinien poprzedzi

pokaz z obja

nieniem.

Podczas pokazu opis słowny nale

y ograniczy

do minimum, natomiast

demonstrowa

jak najwi

cej przykładów czynno

ci, zwracaj

c uwag

prawidłowe ich wykonywanie. Wskazane jest, aby w trakcie

wicze

nauczyciel obserwował prac

ucznia, wskazywał popełniane bł

dy oraz

naprowadzał na wła

ciwy tok pracy. Bardzo wa

ne jest zwracanie uwagi

na przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas

wykonywania zada

, staranno

ść

wykonania

wicze

i natychmiastowe

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

korygowanie bł

dów. Stanowiska

wiczeniowe powinny by

wyposa

one

w niezb

dny sprz

t, narz

dzia, materiały i pomoce dydaktyczne.

Uczniom nale

y umo

liwi

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji, takich

jak: normy, dokumentacja techniczna, dokumentacja warsztatowa,
instrukcje oraz poradniki.

Realizuj

proces

kształcenia

nale

korzysta

pomocy

dydaktycznych, a w szczególno

ci: filmów dydaktycznych, modeli,

schematów, plansz i foliogramów. Cennym uzupełnieniem mo

e by

zorganizowanie

wycieczki

dydaktycznej

przedsi

biorstwa

mechanicznego, w celu obserwacji przebiegu wytwarzania cz

ęś

maszyn. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu lub wycieczk

dydaktyczn

ukierunkowa

obserwacj

uczniów.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni techniki wytwarzania

materiałów i warsztatach w grupie do 15 uczniów.

wiczenia praktyczne

uczniowie powinni wykonywa

w pracowni w zespołach 2 - 3 osobowych,

a w warsztatach indywidualnie.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych nale

zapozna

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy

obowi

zuj

cymi na stanowisku

wiczeniowym.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie przez cały czas realizacji tre

ci programowych jednostki

modułowej, na podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Pozwoli to na uzyskanie informacji o post

pach ucznia w nauce,

umo

liwi rozpoznawanie i korygowanie pojawiaj

cych si

trudno

dydaktycznych.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie sprawdzianów

ustnych, testów osi

gni

ęć

szkolnych, ukierunkowanej obserwacji

czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

Wiadomo

ci teoretyczne, niezb

dne do wykonania

wicze

, mog

sprawdzane poprzez dyskusj

lub pogadank

. Dokonuj

c kontroli

w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

na umiej

tno

ść

operowania

zdobyt

wiedz

, jako

ść

wypowiedzi, poprawne stosowanie poj

ęć

technicznych oraz wnioskowanie.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

na podstawie

obserwacji czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

. Kryteria

słu

żą

ce do oceny poziomu opanowania umiej

tno

ci praktycznych

powinny uwzgl

dnia

−

przestrzeganie przepisów bhp i ochrony ppo

−

dobór odpowiednich narz

dzi, przyrz

dów, urz

dze

i materiałów do

wykonywanych zada

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

posługiwanie si

dokumentacj

technologiczn

−

prawidłowe mocowanie materiałów i narz

dzi,

−

zachowanie kolejno

ci wykonywania czynno

ci według obowi

zuj

cej

technologii,

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanych prac,

−

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Wskazane jest, aby ucze

dokonał oceny

swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny
post

pów. Nast

pnie nauczyciel powinien dokona

kontroli według tego

samego

arkusza,

oceniaj

poprawno

ść

jako

ść

dokładno

ść

i staranno

ść

wykonania zadania

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej proponuje

przeprowadzi

test praktyczny z zadaniami typu próba pracy lub

zadaniami nisko symulowanymi. Do zada

nale

y opracowa

kryteria

oceny i schemat punktowania.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wynik testu

praktycznego oraz poziom wykonania

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 812[01].Z1
Eksploatacja maszyn i urz

dze

w procesie obróbki

plastycznej

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

dobiera

maszyny i urz

dzenia przemysłowe do okre

lonych zada

−

dobiera

rodki transportu w zale

ci od rodzaju transportowanego

materiału,

−

rozró

nia

procesy eksploatacyjne maszyn i urz

dze

: u

ytkowanie,

obsługiwanie, zasilanie,

−

rozró

nia

zjawiska fizykochemiczne towarzysz

ce procesom

destrukcyjnym w eksploatacji maszyn i urz

dze

do obróbki

plastycznej,

−

rozró

nia

układy smarowania maszyn i urz

dze

−

dobiera

materiały eksploatacyjne,

−

rozró

nia

czynniki i procesy powoduj

ce zu

ycie i uszkodzenie

maszyn i urz

dze

−

rozró

nia

podstawowe metody zabezpieczania metali przed korozj

−

rozpoznawa

stan techniczny u

ytkowanych maszyn i urz

dze

−

charakteryzowa

rodzaje obsługi i wykazywa

ich wpływ na

prawidłow

prac

maszyn i urz

dze

−

wykonywa

czynno

ci konserwacyjne,

−

wykonywa

prace monta

owo-demonta

owe,

−

wykonywa

drobne naprawy, wymian

ęś

ci, regulacj

zespołów

i całego urz

dzenia oraz przeprowadza

próby po naprawie,

−

przestrzega

przepisów bhp, ochrony ppo

., ochrony

rodowiska oraz

Dozoru Technicznego podczas eksploatacji maszyn i urz

dze

−

korzysta

z PN, dokumentacji technicznej, Dokumentacji Techniczno-

Ruchowej, katalogów, poradników.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Zestawienie modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

812[01].Z1.01

Dobieranie maszyn i urz

dze

przemysłowych

oraz transportowych

104

812[01].Z1.02

ytkowanie i obsługiwanie maszyn i urz

dze

220

Razem

324

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

enko L.: Maszynoznawstwo. WSiP, Warszawa 1996

Górecki A., Grzegórski Z.: Monta

, naprawa i eksploatacja maszyn

i urz

dze

przemysłowych. WSiP, Warszawa 1998

Legutko S.: Podstawy eksploatacji maszyn i urz

dze

. WSiP,

Warszawa 2004
Romaniuk Z.: Transport wewn

trzny w hutach. WSiP, Warszawa 1981

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

812[01].Z1

Eksploatacja maszyn i urz

dze

w procesie obróbki plastycznej

812[01].Z1.01

Dobieranie maszyn i urz

dze

przemysłowych oraz transportowych

812[01].Z1.02

ytkowanie i obsługiwanie maszyn

i urz

dze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].Z1.01
Dobieranie maszyn i urz

dze

przemysłowych oraz

transportowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

scharakteryzowa

proces produkcyjny i technologiczny,

−

dokona

klasyfikacji maszyn i urz

dze

przemysłowych,

−

scharakteryzowa

zespół, podzespół i mechanizm maszyny,

−

wyja

budow

i zasad

działania układów pneumatycznych

i hydraulicznych,

−

rozró

elementy nap

dów hydraulicznych i pneumatycznych,

−

wyja

budow

i zasad

pracy pomp hydraulicznych,

−

dobra

urz

dzenie techniczne do tłoczenia powietrza i cieczy,

−

sklasyfikowa

i scharakteryzowa

spr

ęż

arki,

−

zastosowa

spr

ęż

ark

w instalacjach spr

ęż

onego powietrza,

−

sklasyfikowa

wentylatory,

−

wyja

budow

wentylatorów osiowych i promieniowych,

−

okre

parametry wentylatora,

−

dobra

wentylator do instalacji wentylacyjnej,

−

okre

wykorzystanie spr

ęż

arek i wentylatorów w procesach

technologicznych obróbki plastycznej i cieplnej,

−

sklasyfikowa

urz

dzenia do transportu wewn

trznego,

−

scharakteryzowa

podstawowe typy magazynów,

−

sklasyfikowa

wignice,

−

okre

cechy d

wignic wg PN,

−

rozró

elementy d

wignic,

−

sklasyfikowa

wigniki i okre

ich zastosowanie,

−

rozró

rodzaje ci

gników i wskaza

zastosowanie,

−

sklasyfikowa

suwnice wg PN,

−

rozró

elementy i podstawowe zespoły suwnic,

−

sklasyfikowa

przeno

niki, obja

ich budow

i zastosowanie,

−

scharakteryzowa

uprawnienia zawodowe do obsługi urz

dze

transportu wewn

trznego,

−

wskaza

instytucje

nadzoruj

prace

urz

dze

transportu

wewn

trznego,

−

skorzysta

z dokumentacji technicznej, Polskich Norm oraz

katalogów.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Materiał nauczania

Proces produkcyjny.
Proces technologiczny.
Klasyfikacja maszyn przemysłowych.
Zespół, podzespół i mechanizmy maszyny.
Klasyfikacja i budowa pomp hydraulicznych.
Nap

dy hydrauliczne.

Nap

dy pneumatyczne.

Spr

ęż

arki i wentylatory.

Magazyny materiałów i wyrobów hutniczych.
Klasyfikacja urz

dze

do transportu wewn

trznego.

Klasyfikacja d

wignic.

Elementy d

wignic.

wigniki: rodzaje, budowa i zastosowanie.

Wci

garki i wyci

gi.

Suwnice; klasyfikacja, elementy konstrukcyjne, mechanizmy.
Przeno

niki ci

gnowe i bezci

gnowe.

Uprawnienia do obsługi urz

dze

transportu wewn

trznego.

Przepisy instytucji nadzoruj

cych.

wiczenia

•

Rozpoznawanie maszyn i urz

dze

przemysłowych.

•

Okre

lanie wyst

puj

cych w maszynach zespołów, podzespołów

i cz

ęś

ci na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej.

•

Dobieranie pomp hydraulicznych na podstawie danych technicznych

zawartych w DTR.

•

Dobieranie z katalogu spr

ęż

arki do okre

lonych warunków pracy.

•

Obliczanie wydajno

ci obj

ciowej wentylatora promieniowego.

•

Dobieranie z katalogu wentylatora do okre

lonych warunków pracy.

•

Dobieranie urz

dze

wigowo-transportowych do transportu

wewn

trzzakładowego.

•

Rozró

nianie

mechanizmów

stosowanych

urz

dzeniach

wigowych.

•

Odczytywanie

Dokumentacji

Techniczno-Ruchowej

urz

dze

wigowych.

•

Rozró

nianie elementów konstrukcyjnych suwnicy.

•

Rozró

nianie rodzajów przeno

ników.

rodki dydaktyczne

Foliogramy i plansze o tematyce dotycz

cej wykorzystania maszyn

i urz

dze

przemysłowych i urz

dze

wigowo – transportowych

w procesach technologicznych obróbki plastycznej i obróbki cieplnej.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Filmy dydaktyczne dotycz

ce maszyn i urz

dze

przemysłowych oraz

urz

dze

transportowo – d

wigowych.

Modele układów pneumatycznych i hydraulicznych.
Modele pomp hydraulicznych, spr

ęż

arek i wentylatorów.

Modele d

wignic i przeno

ników.

Spr

ęż

arki.

Pompy hydrauliczne.
Wentylatory.
Elementy d

wignic.

Schematy kinematyczne urz

dze

transportowych.

Dokumentacje Techniczno-Ruchowe maszyn i urz

dze

przemysłowych.

Dokumentacje Techniczno-Ruchowe urz

dze

transportowych.

Katalogi maszyn i urz

dze

Instrukcje u

ytkowania urz

dze

wigowo-transportowych.

Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawow

wiedz

dotycz

stosowania maszyn i urz

dze

przemysłowych oraz urz

dze

wigowo-transportowych w procesach technologicznych obróbki

plastycznej i cieplnej. Podczas jego realizacji nale

y ł

czy

teori

z praktyk

poprzez odpowiedni dobór

wicze

, wykorzystywanie

wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów z innych obszarów tematycznych

oraz rozwija

umiej

tno

ść

samokształcenia i korzystania z innych ni

podr

cznikowe

ródeł informacji.

W procesie nauczania-uczenia si

proponuje si

stosowa

nast

puj

ce metody: pogadank

dydaktyczn

, dyskusj

dydaktyczn

metod

przewodniego tekstu, pokaz z opisem maszyn i urz

dze

oraz

wiczenia. Podczas omawiania maszyn i urz

dze

nale

y zwróci

uwag

na ich rodzaje, budow

i zastosowanie. Ka

dy ucze

powinien

mie

liwo

ść

bezpo

redniej identyfikacji maszyn i urz

dze

przemysłowych oraz urz

dze

wigowo - transportowych.

Dla ułatwienia zrozumienia realizowanych tre

ci wskazane jest

wykonywanie pokazów z obja

nieniem. Budow

i zasad

działania

maszyn i urz

dze

nale

y wyja

nia

na rzeczywistych maszynach

i urz

dzeniach lub modelach dydaktycznych. Obja

nienie mo

wspomóc filmem dydaktycznym, foliogramami, schematami, planszami,
a tak

e programami komputerowymi symuluj

cymi prac

urz

dze

Podczas

wicze

uczniowie powinni posługiwa

DTR, przepisami

Dozoru Technicznego, katalogami maszyn i urz

dze

oraz poradnikami.

Wskazane jest korzystanie z Internetu w celu pozyskiwania informacji na
temat dost

pnych maszyn i urz

dze

przemysłowych i urz

dze

wigowo-transportowych w Polsce i na

wiecie. Przykładowe

wiczenia

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez

nauczyciela. Zakres

wicze

e by

rozszerzony w zale

ci od

potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

ci szkoły.

Program jednostki nale

y realizowa

w pracowni podstaw budowy

i eksploatacji maszyn i urz

dze

w grupie do 15 uczniów. Podczas

wykonywania

wicze

uczniowie powinni pracowa

w zespołach 2-3

osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie przez cały czas realizacji jednostki

modułowej, na podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Pozwoli to na uzyskanie informacji o post

pach ucznia w nauce oraz

na rozpoznawanie pojawiaj

cych si

trudno

ci w opanowaniu tre

kształcenia.

Podczas realizacji programu jednostki modułowej osi

gni

cia ucznia

na ocenia

na podstawie ustnych sprawdzianów, ukierunkowanej

obserwacji czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

oraz

testów osi

gni

ęć

szkolnych.

Dokonuj

c kontroli w formie ustnej nale

y zwróci

uwag

umiej

tno

ci operowania zdobyt

wiedz

, jako

ść

wypowiedzi, poprawne

stosowanie poj

ęć

technicznych oraz wnioskowanie.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

na podstawie

obserwacji wykonywania czynno

ci podczas

wicze

. Podczas

obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

korzystanie z poradników, katalogów, Dokumentacji Techniczno-

Ruchowej,

−

analizowanie i ocenianie informacji z ró

nych

ródeł,

−

identyfikowanie maszyn i urz

dze

przemysłowych,

−

dobieranie maszyn i urz

dze

przemysłowych do procesu

technologicznego,

−

dobieranie urz

dze

wigowo-transportowych do okre

lonego

przeznaczenia,

−

prezentowanie wyników własnej pracy.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu, oceniaj

c poprawno

ść

i jako

ść

wykonanego zadania.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru.
W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki testu

pisemnego oraz poziom wykonania

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].Z1.02
U

ytkowanie i obsługiwanie maszyn i urz

dze

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

wyja

podstawowe poj

cia zwi

zane z eksploatacj

maszyn

i urz

dze

−

rozró

zjawiska

fizykochemiczne

towarzysz

procesom

destrukcyjnym w eksploatacji maszyn i urz

dze

do obróbki

plastycznej,

−

rozró

podstawowe rodzaje materiałów eksploatacyjnych,

−

dobra

materiały smarowe do elementów maszyn i urz

dze

, zgodnie

z DTR,

−

rozró

układy smarowania maszyn i urz

dze

wykorzystywanych

w procesach obróbki plastycznej,

−

okre

sposoby ochrony przed korozj

−

dobra

rodki ochrony przed korozj

−

okre

warunki techniczne u

ytkowania maszyn i urz

dze

−

zastosowa

zasady u

ytkowania maszyn i urz

dze

zgodnie

z przeznaczeniem,

−

scharakteryzowa

podstawowe operacje i czynno

ci monta

owe,

−

dobra

narz

dzia i przyrz

dy do wykonywania monta

u, demonta

−

wykona

monta

typowych cz

ęś

ci maszyn,

−

wykona

demonta

typowych cz

ęś

ci maszyn,

−

scharakteryzowa

rodzaje obsługi i wykazywa

ich wpływ na

prawidłow

prac

maszyn i urz

dze

−

rozpozna

stan techniczny u

ytkowanych maszyn i urz

dze

−

okre

zakres przegl

du i naprawy maszyn i urz

dze

na podstawie

Dokumentacji Techniczno-Ruchowej,

−

wykona

czynno

ci zwi

zane z konserwacj

maszyny (czyszczenie,

smarowanie,

sprawdzanie

stanu

technicznego),

zgodnie

z Dokumentacj

Techniczno-Ruchow

−

dobra

narz

dzia i przyrz

dy do wykonania naprawy,

−

wykona

drobne naprawy, wymian

ęś

ci, regulacj

zespołów

i całego urz

dzenia,

−

przeprowadzi

próby po naprawie,

−

zastosowa

przepisy bhp, dozoru technicznego, ochrony ppo

i ochrony

rodowiska podczas wykonywania pracy,

−

skorzysta

z dokumentacji technicznej, Dokumentacji Techniczno-

Ruchowej, dokumentacji warsztatowej, norm, poradników.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Materiał nauczania

Podstawowe poj

cia dotycz

ce eksploatacji obiektów technicznych.

Fizyko-chemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urz

dze

Tarcie i jego rodzaje.
Smarowanie maszyn i urz

dze

Materiały eksploatacyjne – klasyfikacja materiałów eksploatacyjnych,
gospodarka materiałami eksploatacyjnymi.
Korozja metali.
Proces technologiczny monta

Zasady i organizacja procesu monta

u i demonta

u maszyn i urz

dze

Dokumentacja techniczna monta

ycie i uszkodzenie elementów maszyn.

Zasady u

ytkowania maszyn i urz

dze

Przegl

dy techniczne.

Zasady naprawy maszyn i urz

dze

Proces technologiczny naprawy maszyn.
Weryfikacja cz

ęś

ci maszyn.

Metody regeneracji elementów maszyn.
Urz

dzenia i przyrz

dy wykorzystywane podczas obsługi technicznej

maszyn i urz

dze

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska

obowi

zuj

procesie

ytkowania

i obsługiwania maszyn i urz

dze

wiczenia

•

Rozpoznawanie materiałów eksploatacyjnych.

•

Dobieranie smarów i innych materiałów eksploatacyjnych na

podstawie Dokumentacji Techniczno-Ruchowej.

•

Analizowanie

instrukcji

smarowania

maszyn

urz

dze

wykorzystywanych w procesach technologicznych.

•

Planowanie składowania zu

ytych materiałów eksploatacyjnych.

•

Diagnozowanie na podstawie ogl

dzin stanu technicznego maszyn

i urz

dze

wykorzystywanych w procesach technologicznych.

•

Analizowanie wpływu stanu technicznego maszyn i urz

dze

przebieg procesu technologicznego.

•

Ocenianie stanu technicznego wybranego urz

dzenia do obróbki

plastycznej.

•

Udział

wykonywaniu

typowych

operacji

technologicznych

z wykorzystaniem maszyn i urz

dze

do obróbki cieplnej

i plastycznej.

•

Wykonywanie czynno

ci smarowniczych maszyn i urz

dze

obróbki plastycznej w ramach obsługi technicznej.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

•

Wykonywanie konserwacji wybranego urz

dzenia do obróbki

plastycznej.

•

Organizowanie stanowiska do naprawy.

•

Ustalanie na podstawie dokumentacji technicznej przebiegu monta

i demonta

u zespołu maszyny lub urz

dzenia.

•

Wykonywanie demonta

u przekładni mechanicznej.

•

Przeprowadzanie weryfikacji cz

ęś

ci maszyn i urz

dze

oraz

kwalifikowanie ich do naprawy.

•

Wykonywanie wymiany typowych cz

ęś

ci maszyn i urz

dze

•

Wykonywanie naprawy cz

ęś

ci roboczych maszyn i urz

dze

•

Przeprowadzanie obsługi technicznej wybranego urz

dzenia do

transportu o ruchu przerywanym.

•

Udział w pracach zwi

zanych z uruchomieniem urz

dzenia

grzewczego po naprawie.

•

Udział w pracach zwi

zanych z remontem maszyn ku

niczych.

rodki dydaktyczne

Plansze, foliogramy dotycz

ce materiałów eksploatacyjnych, systemów

smarowania oraz diagnozowania stanu technicznego, u

ytkowania

i obsługi technicznej maszyn i urz

dze

do obróbki plastycznej i obróbki

cieplnej.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce eksploatacji obiektów technicznych.

Materiały eksploatacyjne.
Modele maszyn i urz

dze

do obróbki plastycznej.

Modele maszyn i urz

dze

do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej.

Narz

dzia i przyrz

dy wykorzystywane w procesie eksploatacji maszyn

i urz

dze

Maszyny, urz

dzenia, zespoły, elementy maszyn przeznaczone do

naprawy i konserwacji.
Polskie Normy, poradniki.
Dokumentacja Techniczno-Ruchowa maszyn i urz

dze

do obróbki

plastycznej i obróbki cieplnej.
Katalogi dotycz

ce materiałów eksploatacyjnych, elementów maszyn.

Instrukcje smarowania maszyn i urz

dze

Instrukcje bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska.

Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawow

wiedz

z zakresu u

ytkowania i obsługi technicznej maszyn i urz

dze

W procesie kształcenia nale

y wykorzysta

wiadomo

ci i umiej

tno

uzyskane w module 812[01].O1 Techniczne podstawy zawodu.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podczas jego realizacji nale

y przede wszystkim kształtowa

umiej

tno

ci wykonywania prac z zakresu naprawy i konserwacji maszyn

i urz

dze

oraz utrwala

nawyki bezpiecznej pracy i prawidłowego

ytkowania narz

dzi, przyrz

dów, maszyn i urz

dze

W procesie nauczania-uczenia si

nale

y stosowa

metod

tekstu

przewodniego,

wicze

praktycznych oraz pokazu z obja

nieniem. Maj

na celu samodzielne wykonywanie

wicze

przez uczniów, nale

przygotowa

odpowiednie instrukcje lub tekst przewodni. Uczniowie

korzystaj

c z pyta

prowadz

cych zawartych w przewodnim tek

cie lub

w instrukcji do

wicze

oraz materiałów

ródłowych planuj

przebieg

wiczenia, organizuj

stanowisko pracy i wykonuj

zadanie. Wskazane

jest, aby w trakcie

wicze

nauczyciel obserwował prac

ucznia,

wskazywał popełniane bł

dy oraz naprowadzał na wła

ciwy tok pracy.

Bardzo wa

ne jest zwracanie uwagi na przestrzeganie przepisów bhp

podczas wykonywania zada

, korzystanie z dokumentacji technicznej,

jako

ść

wykonania

poszczególnych

operacji

natychmiastowe

korygowanie bł

dów. Stanowiska

wiczeniowe powinny by

wyposa

one

w niezb

dny sprz

t, narz

dzia, urz

dzenia, materiały i pomoce

dydaktyczne. Uczniom nale

y umo

liwi

korzystanie z ró

nych

ródeł

informacji, takich jak: normy, Dokumentacja Techniczno-Ruchowa,
dokumentacja warsztatowa, instrukcje oraz poradniki. Du

e znaczenie

dla

opanowania

celów

kształcenia

wykorzystanie

filmów

dydaktycznych.

Nale

pami

aby

przed

projekcj

filmu

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, a po obejrzeniu filmu przeprowadzi

dyskusj

i podsumowanie. W trakcie realizacji programu nale

y równie

kształtowa

postawy zawodowe oraz umiej

tno

ci komunikowania si

zespołowego podejmowania decyzji, rozwi

zywania problemów oraz

prezentacji wykonanych prac.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni podstaw budowy

i eksploatacji maszyn i urz

dze

oraz warsztatach, w grupie do 15

uczniów. Wskazane jest, aby uczniowie podczas wykonywania

wicze

pracowali indywidualnie lub w zespołach 2-3 osobowych.

Realizacja tre

ci programowych mo

e odbywa

równie

w przedsi

biorstwach

obróbki plastycznej (walcowniach, ku

niach,

garniach, tłoczniach).
Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych, nale

zapozna

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska, obowi

zuj

cymi na danym

stanowisku.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie przez cały czas realizacji jednostki

modułowej, na podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

W kryteriach oceniania nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres

opanowania przez uczniów umiej

tno

ci i wiadomo

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia.

Podczas realizacji programu jednostki modułowej osi

gni

cia ucznia

na ocenia

na podstawie ustnych sprawdzianów, ukierunkowanej

obserwacji czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

oraz

testów osi

gni

ęć

szkolnych.

Wiadomo

ci teoretyczne niezb

dne do wykonywania

wicze

mog

sprawdzane poprzez dyskusj

lub pogadank

dydaktyczn

Dokonuj

c kontroli w formie ustnej nale

y zwróci

uwag

na umiej

tno

ść

operowania zdobyt

wiedz

, jako

ść

wypowiedzi, poprawne stosowanie

poj

ęć

technicznych oraz wnioskowanie.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

na podstawie

obserwacji wykonywania czynno

ci podczas

wicze

. Kryteria słu

żą

do oceny poziomu opanowania umiej

tno

ci praktycznych powinny

obejmowa

−

przestrzeganie przepisów bhp, ochrony ppo

. oraz ochrony

rodowiska,

−

planowanie wykonania

wiczenia,

−

przygotowanie stanowiska do wykonania

wiczenia,

−

zachowanie kolejno

ci wykonywania czynno

ci według obowi

zuj

cej

technologii,

−

jako

ść

wykonania,

−

prezentowanie wyników własnej pracy.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki swojej pracy według opracowanego przez nauczyciela arkusza
samooceny. Nast

pnie, według tego samego arkusza, nauczyciel ocenia

poprawno

ci i jako

ść

wykonanego zadania.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru

oraz testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy lub zadaniami
nisko symulowanymi. Do zada

testu praktycznego nale

y opracowa

kryteria oceny i schemat punktowania.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki

wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 812[01].Z2
Technologia

wytwarzania

wyrobów

metodami

obróbki plastycznej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

okre

podstawowe mechanizmy odkształcenia plastycznego,

−

okre

wpływ obróbki plastycznej na wła

ciwo

ci i struktur

metalu,

−

charakteryzowa

obróbk

plastyczn

na zimno i na gor

co,

−

wykonywa

podstawowe operacje obróbki cieplnej i cieplno-

chemicznej oraz ocenia

ich wpływ na struktur

i wła

ciwo

ci stopów,

−

analizowa

wady spowodowane niewła

ciwie przeprowadzon

obróbk

ciepln

−

charakteryzowa

urz

dzenia do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej,

−

rozró

nia

materiały wsadowe do obróbki plastycznej stali, metali

nie

elaznych i ich stopów,

−

charakteryzowa

przebieg procesu nagrzewania metali do obróbki

plastycznej,

−

okre

wpływ temperatury i czasu nagrzewania na plastyczno

ść

stali, metali nie

elaznych i ich stopów,

−

charakteryzowa

urz

dzenia do nagrzewania wsadu,

−

klasyfikowa

i charakteryzowa

metody obróbki plastycznej stali,

metali nie

elaznych i ich stopów,

−

charakteryzowa

urz

dzenia

podstawowe

pomocnicze

wykorzystywane w procesach technologicznych obróbki plastycznej,

−

wykonywa

nieskomplikowane cz

ęś

ci metodami obróbki plastycznej,

−

wydawa

, przyjmowa

i ewidencjonowa

narz

dzia, przyrz

i materiały,

−

stosowa

zasady u

ytkowania maszyn i urz

dze

podczas

wykonywania obróbki cieplnej i plastycznej,

−

posługiwa

dokumentacj

technologiczn

, Polskimi Normami oraz

bran

owymi i zakładowymi normami i inn

literatur

techniczn

−

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska na stanowisku pracy.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Zestawienie modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

812[01].Z2.01 Posługiwanie si

podstawowymi poj

ciami

z zakresu obróbki plastycznej

812[01].Z2.02 Wykonywanie operacji obróbki cieplnej i cieplno-

chemicznej

812[01].Z2.03 Przygotowanie i nagrzewanie wsadu do obróbki

plastycznej

812[01].Z2.04 Wykonywanie wyrobów w procesie walcowania

i ci

gnienia

174

812[01].Z2.05 Wykonywanie wyrobów w procesie kucia

114

812[01].Z2.06 Wykonywanie wyrobów w procesie tłoczenia

Razem

540

3. Schemat układu jednostek modułowych

812[01].Z2

Technologia wytwarzania

wyrobów metodami obróbki

plastycznej

812[01].Z2.02

Wykonywanie operacji obróbki

cieplnej i cieplno - chemicznej

812[01].Z2.01

Posługiwanie si

podstawowymi poj

ciami

zakresu obróbki

plastycznej

812[01].Z2.03

Przygotowanie i nagrzewanie

wsadu do obróbki plastycznej

812[01].Z3.04

Wykonywanie wyrobów

w procesie walcowania

i ci

gnienia

812[01].Z3.05

Wykonywanie wyrobów

w procesie kucia

812[01].Z3.06

Wykonywanie wyrobów

procesie tłoczenia

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Literatura

Dobrza

ski

L.:

Metaloznawstwo

obróbka

cieplna.

WSiP,

Warszawa 1997
Erbel S., Kuczy

ski K., Marciniak Z.: Obróbka plastyczna. PWN,

Warszawa 1981

Gabryszewski Z., Gronostajski J.: Mechanika procesów obróbki
plastycznej. PWN, Warszawa 1991
Gadzi

ski S.: Obróbka plastyczna metali, Wyd. PŁ, Bielsko- Biała 1996

Karpi

ski T.: In

ynieria produkcji. WNT, Warszawa 2004

Lisica A., Ostrowski B., Ziewiec W.: Laboratorium Materiałoznawstwa.
Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom 2006
Mały poradnik mechanika. Praca zbiorowa. WNT, Warszawa 1999
Romanowski W. P.: Poradnik obróbki plastycznej na zimno. WNT,
Warszawa 1986
Wojtku F., Bukała W.: Materiałoznawstwo cz

ęść

1 i 2. WSiP,

Warszawa 1999
Wyrzykowski J., Pleszakow E., Sieniawski I.: Odkształcanie i p

kanie

metali. WNT, Warszawa,1999

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].Z2.01
Posługiwanie si

podstawowymi poj

ciami z zakresu

obróbki plastycznej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

wyja

poj

cie plastyczno

ść

metalu,

−

wyja

wpływ obróbki plastycznej na struktur

i wła

ciwo

ci metalu,

−

rozró

podstawowe sposoby obróbki plastycznej,

−

okre

zalety techniczne obróbki plastycznej,

−

okre

podstawowe mechanizmy odkształcenia plastycznego,

−

uzasadni

wykorzystanie

plastycznych

wła

ciwo

metali

w procesach obróbki plastycznej,

−

rozró

poj

cia: stopie

gniotu, zgniot i tekstura zgniotu,

umocnienie, rekrystalizacja,

−

wykaza

wpływ temperatury na plastyczno

ść

metali,

−

wyja

zasad

stałej obj

ci,

−

wyja

poj

cie stopienia przerobu plastycznego,

−

scharakteryzowa

obróbk

plastyczn

na gor

co,

−

scharakteryzowa

obróbk

plastyczn

na zimno,

−

wskaza

sposób usuni

cia zmian w metalu spowodowanych

odkształceniem plastycznym,

−

skorzysta

z wykresu

elazo-cementyt,

−

skorzysta

z literatury technicznej, norm, poradników.

2. Materiał nauczania

Podstawowe wiadomo

ci z mechaniki odkształce

plastycznych.

Podstawowe sposoby obróbki plastycznej.
Wpływ obróbki plastycznej na wła

ciwo

ci i struktur

metali.

Wpływ temperatury na opór plastyczny metali.
Zasada stałej obj

ci.

Stopie

przerobu plastycznego.

Zgniot i rekrystalizacja.

wiczenia

•

Analizowanie krzepni

cia czystego metalu i krzepni

cia wlewka.

•

Rozró

nianie sposobów obróbki plastycznej.

•

Rozró

nianie elementów wykonanych ró

nymi technikami obróbki

plastycznej.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

•

Okre

lanie struktury stali niestopowej w temperaturze obróbki

plastycznej na gor

co i w temperaturze otoczenia na podstawie

wykresu

elazo-cementyt.

•

Analizowanie zmian struktury zachodz

cych w wyniku odkształcenia

plastycznego na zimno i na gor

co.

•

Okre

lanie temperatury rekrystalizacji.

•

Analizowanie zmian struktury zachodz

cych w wyniku zdrowienia

i rekrystalizacji.

rodki dydaktyczne

Wykres

elazo-cementyt.

Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce sposoby obróbki plastycznej.

Prezentacje multimedialne dotycz

ce przeróbki plastycznej na zimno

i gor

co.

Albumy struktur metali i stopów.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Tre

ść

jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

teoretycznych

podstaw

obróbki

plastycznej.

Osi

gni

cie

celów

kształcenia uj

tych w programie nauczania jest konieczne do

zrozumienia i przyswojenia tre

ci zawartych w programie nast

pnych

jednostek modułowych i modułów.

W procesie nauczania-uczenia si

nale

y wykorzysta

umiej

tno

nabyte przez uczniów w jednostce modułowej 812[01].O1.03 Stosowanie
materiałów konstrukcyjnych i narz

dziowych.

Do osi

gni

cia zało

onych celów kształcenia poleca si

metody:

pogadanki dydaktycznej, pokazu z obja

nieniem, dyskusji dydaktycznej

wicze

praktycznych. Du

o czasu nale

y po

na pokazy

wiczenia, co ułatwi uczniom zrozumienie i utrwalenie poznanej wiedzy

oraz opanowanie zało

onych umiej

tno

ci.

Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonania

pokazów i

wicze

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

, która mo

e by

wykorzystana w czasie zaj

ęć

. Wskazane jest

równie

prezentowanie filmów dydaktycznych. Nale

y pami

, aby

przed projekcj

filmu ukierunkowa

obserwacj

uczniów, za

obejrzeniu przeprowadzi

dyskusj

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni techniki wytwarzania

materiałów w grupie do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 2-3
osobowe.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

w sposób ci

gły i systematyczny w toku realizacji jednostki modułowej,

według kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

W trakcie realizacji programu jednostki nale

y ocenia

osi

gni

cia

uczniów

podstawie:

sprawdzianów

ustnych,

sprawdzianów

pisemnych, testów osi

gni

ęć

szkolnych, ukierunkowanej obserwacji

czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

Dokonuj

c kontroli w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

umiej

tno

ść

operowania zdobyt

wiedz

, jako

ść

wypowiedzi, poprawne

stosowanie poj

ęć

technicznych oraz wnioskowanie.

Umiej

tno

ci praktyczne nale

y sprawdza

na podstawie obserwacji

czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

, zwracaj

szczególn

uwag

na:

−

okre

lanie wpływu temperatury na plastyczno

ść

metali,

−

rozró

nianie

podstawowych

mechanizmów

odkształcenia

plastycznego,

−

klasyfikowanie i charakteryzowanie metod obróbki plastycznej metali,

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanych

wicze

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie

testu

pisemnego

zadaniami

zamkni

tymi

wielokrotnego wyboru.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wynik testu

pisemnego oraz poziom wykonanych

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].Z2.02
Wykonywanie operacji obróbki cieplnej i cieplno-
chemicznej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

okre

cel, metody i zakres stosowania obróbki cieplnej i cieplno-

chemicznej,

−

wyja

przemiany zachodz

ce w stali podczas nagrzewania,

wygrzewania i chłodzenia,

−

scharakteryzowa

arzanie, hartowanie, odpuszczanie, ulepszanie

cieplne oraz naw

glanie, azotowanie, w

gloazotowanie,

−

scharakteryzowa

aluminiowanie, chromowanie i bromowanie,

−

wyja

istot

i okre

zalety obróbki jonowej,

−

dobra

rodzaj obróbki cieplnej do

żą

danych wła

ciwo

ci po obróbce,

−

dobra

parametry obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej,

−

rozró

urz

dzenia do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej,

−

obsłu

piece komorowe do nagrzewania i wanny hartownicze,

−

wykona

podstawowe operacje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej

oraz oceni

ich wpływ na struktur

i wła

ciwo

ci stopów,

−

sprawdzi

jako

ść

wykonanej pracy,

−

zanalizowa

wady spowodowane niewła

ciwie przeprowadzon

obróbk

ciepln

−

zastosowa

przepisy bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska

podczas obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej,

−

skorzysta

z dokumentacji technologicznej, norm, poradników.

2. Materiał nauczania

Ogólna charakterystyka zabiegów obróbki cieplnej.
Przemiany zachodz

ce w stali podczas nagrzewania, wygrzewania

i chłodzenia.
Wpływ obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej na wła

ciwo

ci i struktur

metali i ich stopów.
Rodzaje wy

arzania.

Hartowanie powierzchniowe i na wskro

Odpuszczanie i ulepszanie cieplne.
Obróbka cieplno-chemiczna.
Budowa i obsługa urz

dze

do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej.

Regulacja i pomiar temperatury.
Wady wyrobów spowodowane niewła

ciwie przeprowadzon

obróbk

ciepln

i cieplno-chemiczn

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska podczas obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej.

wiczenia

•

Badanie wła

ciwo

ci wyrobu przed i po obróbce cieplnej.

•

Dobieranie temperatury i czasu wy

arzania dla ró

nych gatunków

stali.

•

Wyznaczanie temperatury hartowania dla stali niestopowej na

podstawie wykresu

elazo-cementyt.

•

Dobieranie temperatury, czasu nagrzewania i o

rodka chłodz

cego

do ulepszania cieplnego wyrobów ze stali niestopowej (w

glowej)

i stopowej.

•

Wykonywanie wy

arzania okre

lonego wyrobu i sprawdzanie jako

wykonania.

•

Wykonywanie hartowania i odpuszczania stali narz

dziowej.

•

Wykonywanie ulepszania cieplnego ró

nych gatunków stali.

•

Wykonywanie naw

glania w

rodowisku stałym i nast

puj

cej po nim

obróbki cieplnej.

•

Ocenianie wad spowodowanych niewła

ciwie przeprowadzon

obróbk

ciepln

i cieplno-chemiczn

rodki dydaktyczne

Urz

dzenia do nagrzewania i chłodzenia.

rodki chłodz

ce.

Skrzynki i materiały do naw

glania

Modele pieców.
Tablice materiałowe.
Mikroskopy metalograficzne.
Zgłady metalograficzne.
Foliogramy przedstawiaj

ce wykres

elazo-cementyt, struktur

stali,

rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce procesów obróbki cieplnej i cieplno-

chemicznej.
Dokumentacja technologiczna.
Polskie Normy, katalogi, poradniki.
Instrukcje lub przewodnie teksty do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Podstawowym celem realizacji programu jednostki modułowej jest

kształtowanie umiej

tno

ci wykonywania operacji z zakresu obróbki

cieplnej

cieplno

chemicznej

oraz

ytkowania

urz

dze

wykorzystywanych w tych procesach. Umiej

tno

ci te s

konieczne do

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wykonywania zada

zawodowych zwi

zanych z prowadzeniem procesu

technologicznego

obróbki

plastycznej,

zgodnie

instrukcj

technologiczn

i procedurami zapewnienia jako

ci.

Podczas procesu nauczania – uczenia si

nale

y wykorzysta

wiadomo

ci i umiej

tno

ci, które uczniowie opanowali w trakcie realizacji

programu jednostki modułowej 812[01].O1.03 Stosowanie materiałów
konstrukcyjnych i narz

dziowych.

W osi

gni

ciu celów kształcenia istotne znaczenie ma dobór metod

nauczania. Wskazane jest stosowanie takich metod, jak: przewodniego
tekstu,

wicze

praktycznych i pokazu z obja

nieniem. Pokaz

z obja

nieniem powinien obejmowa

kolejne czynno

ci wykonywane

podczas obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej, ze zwróceniem
szczególnej uwagi na przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa

i higieny pracy, ochrony ppo

. oraz ochrony

rodowiska.

Nauczyciel

powinien

przygotowa

materiały

niezb

dne

wykonywania

wicze

, jak: teksty przewodnie, instrukcje do

wicze

poradniki, PN, dokumentacj

technologiczn

i inne.

Uczniowie planuj

przebieg

wiczenia, organizuj

stanowisko pracy

i wykonuj

zadanie na podstawie pyta

prowadz

cych zawartych

w tek

cie przewodnim lub instrukcji do

wicze

oraz materiałów

ródłowych. Wskazane jest, aby w trakcie

wicze

nauczyciel

obserwował

prac

ucznia,

wskazywał

popełniane

bł

oraz

naprowadzał na wła

ciwy tok pracy.

Zalecane

jest

prezentowanie

filmów

dydaktycznych

oraz

zorganizowanie zaj

ęć

tematycznych w wydziałach obróbki cieplnej

i cieplno - chemicznej przedsi

biorstwa hutniczego.

Przykładowe

wiczenia, zamieszczone w programie, stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły.

Zaj

cia powinny odbywa

w warsztatach w grupie do 15 uczniów.

Wskazane jest, aby uczniowie podczas wykonywania

wicze

pracowali

indywidualnie lub w zespołach 3-4 osobowych. Realizacja tre

kształcenia mo

e odbywa

równie

w Centrum Kształcenia

Praktycznego lub w Centrum Kształcenia Ustawicznego, wyposa

onych

w odpowiednie stanowiska

wiczeniowe.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych nale

zapozna

uczniów z zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy

obowi

zuj

cymi na danym stanowisku.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie, przez cały czas realizacji jednostki

modułowej, na podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Opracowuj

c kryteria nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres

opanowania przez uczniów umiej

tno

ci i wiadomo

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia.
Osi

gni

cia

uczniów

nale

ocenia

podstawie:

ustnych

sprawdzianów poziomu wiadomo

ci, testów osi

gni

ęć

szkolnych, oraz

ukierunkowanej obserwacji czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

przygotowanie stanowiska pracy,

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanych

wicze

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Po zako

czeniu realizacji jednostki modułowej proponuje si

przeprowadzenie testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy lub
zadaniami

nisko

symulowanymi.

Zadania

nale

zaopatrzy

w kryteria oceny i schemat punktowania.

W ocenie ko

cowej nale

y uwzgl

dni

wyniki testu oraz poziom

wykonania

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].Z2.03
Przygotowanie i nagrzewanie wsadu do obróbki
plastycznej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

( słuchacz) powinien umie

−

rozró

materiały wsadowe do obróbki plastycznej stali i metali

nie

elaznych,

−

wyja

struktur

wlewka po zakrzepni

ciu,

−

okre

zasady organizacji składowiska materiałów wsadowych,

−

scharakteryzowa

sposoby kontroli jako

ci materiałów wsadowych,

−

oczy

i przygotowa

wsad do obróbki plastycznej,

−

scharakteryzowa

proces nagrzewania stali i metali nie

elaznych do

obróbki plastycznej,

−

wyja

zjawisko przegrzania i przepalenia metalu,

−

rozró

rodzaje atmosfer pieca i okre

ich wpływ na jako

ść

nagrzewania,

−

ustali

temperatur

nagrzewania wsadu,

−

odczyta

parametry pracy pieca,

−

wykona

pomiar temperatury komory pieca,

−

scharakteryzowa

wady powstałe w procesie nagrzewania i okre

przyczyny ich powstawania,

−

wyja

proces powstawania zgorzeliny,

−

scharakteryzowa

urz

dzenia do nagrzewania wsadu,

−

posłu

dokumentacj

technologiczn

, Polskimi Normami oraz

bran

owymi i zakładowymi normami,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska na stanowisku pracy.

2. Materiał nauczania

Materiały wsadowe do obróbki plastycznej.
Budowa wlewka stalowego.
Znakowanie materiałów wsadowych.
Składowanie materiałów wsadowych.
Sposoby kontroli jako

ci materiałów wsadowych.

Sposoby usuwania wad zewn

trznych.

Metody czyszczenia i przygotowania wsadu do obróbki plastycznej.
Zmiany strukturalne metalu w czasie nagrzewania.
Zasady ustalania temperatury nagrzewania.
Wpływ temperatury i czasu nagrzewania na plastyczno

ść

metali.

Czas i szybko

ść

nagrzewania.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rodzaje atmosfer pieca.
Zgar, jego wielko

ść

i warunki powstawania.

Technologia nagrzewania wsadu.
Budowa i obsługa urz

dze

do nagrzewania wsadu.

Regulacja temperatury i ci

nienia w komorze pieca.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Rozró

nianie wlewków i k

sisk na składowisku wsadu.

•

Obserwowanie czyszczenia wsadu metod

ogniow

i elektryczn

•

Rozró

nianie wad zewn

trznych na materiałach wsadowych.

•

Obliczanie teoretycznej masy wsadu.

•

Udział w pracach dotycz

cych usuwania wad zewn

trznych wsadu.

•

Okre

lanie temperatury nagrzewania stali niestopowej do obróbki

plastycznej na podstawie wykresu

elazo-cementyt.

•

Obliczanie czasu nagrzewania wlewków.

•

Analizowanie wykresów nagrzewania wsadu.

•

Obliczanie strat metalu spowodowanych powstawaniem zgorzeliny.

•

Odczytywanie parametrów pracy pieca: ci

nienia, temperatury,

przepływu.

•

Wykonywanie pomiaru temperatury komory pieca za pomoc

pirometru optycznego.

•

Udział w pracach zwi

zanych z nagrzewaniem wsadu.

rodki dydaktyczne

Zdj

cia lub próbki materiałów z ró

nymi wadami.

Schematy pirometrów optycznych.
Wykresy nagrzewania wsadu.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce przygotowania i nagrzewania materiałów

wsadowych.
Dokumentacja technologiczna.
Polskie Normy, normy bran

owe i zakładowe.

Instrukcje bhp.
Instrukcje ochrony przeciwpo

arowej.

Instrukcje stanowiskowe.
Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

przygotowania i nagrzewania wsadu do obróbki plastycznej. W procesie
kształcenia nale

y wykorzysta

wiadomo

ci i umiej

tno

ci uzyskane

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w module 812[01].O1 Techniczne podstawy zawodu oraz 812[01].Z1
Eksploatacja maszyn i urz

dze

w procesie obróbki plastycznej.

Podczas jego realizacji szczególn

uwag

nale

y zwróci

na wpływ

szybko

ci i temperatury nagrzewania na zmiany strukturalne metali, co

z kolei ma wpływ na ich wła

ciwo

ci, w tym na odkształcenia plastyczne

oraz konieczno

ść

cisłego przestrzegania dyscypliny technologicznej

podczas nagrzewania metali.

Jako metody wiod

ce w tej jednostce modułowej poleca si

: metod

pogadanki dydaktycznej, pokazu z obja

nieniem, tekstu przewodniego

wicze

praktycznych. W procesie nauczania-uczenia si

nale

przede wszystkim skoncentrowa

na zagadnieniach najwa

niejszych

i praktycznie u

ytecznych. Du

o czasu nale

y po

na pokazy

wiczenia, co ułatwi uczniom zrozumienie i utrwalenie poznanej wiedzy

oraz opanowanie zało

onych umiej

tno

ci.

Nauczyciel

powinien

przygotowa

materiały

potrzebne

wykonywania

wicze

, jak: teksty przewodnie, instrukcje do

wicze

poradniki, normy, dokumentacj

technologiczn

i inne. Uczniowie

samodzielnie planuj

i wykonuj

wiczenia korzystaj

c z materiałów

ródłowych. Nauczyciel obserwuje przebieg wykonywanych

wicze

pełni

ąć

rol

konsultanta i doradcy.

Realizacj

procesu

nauczania-uczenia

nale

wspomóc

wycieczk

do wydziałów obróbki plastycznej przedsi

biorstw hutniczych.

Przed wycieczk

uczniowie powinni by

zapoznani z zasadami

bezpiecze

stwa obowi

zuj

cymi podczas jej trwania. Wskazane jest,

aby podczas wycieczki uczniowie prowadzili obserwacje w zespołach 2-3
osobowych według arkuszy przygotowanych przez nauczyciela. Po
odbyciu wycieczki nale

y podsumowa

wyniki obserwacji uczniów.

Dla lepszego zrozumienia realizowanych tre

ci wskazane jest

stosowanie filmów dydaktycznych. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu

ukierunkowa

obserwacj

uczniów,

obejrzeniu

przeprowadzi

dyskusj

W trakcie realizacji programu nale

y zwróci

uwag

na kształtowanie

postaw zawodowych, takich jak: przestrzeganie zasad bezpiecze

stwa

i higieny pracy, utrzymanie porz

dku na stanowisku pracy, staranne

wykonywanie zada

Zaj

cia powinny odbywa

w grupie do 15 uczniów w pracowni

techniki wytwarzania materiałów oraz w wydziałach obróbki plastycznej
przedsi

biorstw hutniczych. Wskazane jest, aby uczniowie wykonywali

wiczenia indywidualnie lub w zespołach 2-4 osobowych.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych nale

zapozna

uczniów z przepisami bhp obowi

zuj

cymi na danym

stanowisku.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej,
na podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

W kryteriach oceniania nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres

opanowania przez uczniów umiej

tno

ci i wiadomo

ci, wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

w zakresie zaplanowanych celów

kształcenia na podstawie: ustnych sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych,

ukierunkowanej

obserwacji

pracy

ucznia

podczas

wykonywania

wicze

Dokonuj

c kontroli w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

umiej

tno

ść

operowania zdobyt

wiedz

, jako

ść

wypowiedzi, poprawne

stosowanie poj

ęć

technicznych oraz wnioskowanie.

Umiej

tno

praktyczne

proponuje

sprawdza

poprzez

obserwacj

czynno

ci ucznia wykonywanych podczas realizacji

wicze

W trakcie obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

rozró

nianie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej,

−

obliczanie masy wsadu,

−

rozró

nianie wad zewn

trznych materiałów wsadowych,

−

pomiar temperatury komory pieca,

−

odczytywanie parametrów pracy pieca,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru

oraz testu praktycznego z zadaniami wysoko symulowanymi.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki testu

pisemnego oraz poziom wykonania

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].Z2.04
Wykonywanie wyrobów w procesie walcowania
i ci

gnienia

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

scharakteryzowa

proces walcowania,

−

wyja

poj

cia: gniot, poszerzenie, wydłu

enie, kat chwytu,

wyprzedzenie, opó

nienie,

−

rozró

asortyment walcowniczy,

−

rozró

walcarki i typowe układy walcowni,

−

wyja

budow

walcarki,

−

rozró

elementy i mechanizmy klatki roboczej,

−

scharakteryzowa

osprz

t tylny i przedni walcarek,

−

wyja

podstawowe poj

cia kalibrowania walców: profil, bruzda,

wykrój, kołnierz,

rednica teoretyczna,

rednica praktyczna,

−

okre

zasady eksploatacji walców i warunków ich przechowywania,

−

dobra

materiały wsadowe do walcowania i ci

gnienia,

−

dobra

urz

dzenie do nagrzewania wsadu,

−

ustali

temperatur

i czas nagrzewania wsadu,

−

scharakteryzowa

technologi

walcowania półwyrobów, pr

tów,

kształtowników, blach i rur,

−

rozró

specjalne metody walcowania,

−

wyja

proces technologiczny ci

gnienia pr

tów, drutu i rur,

−

wyja

budow

gadła,

−

scharakteryzowa

garki,

−

rozró

rodki smaruj

ce stosowane w procesach ci

gnienia,

−

scharakteryzowa

wyka

czanie wyrobów walcowanych i ci

gnionych,

−

rozró

wady wyrobów walcowanych i ci

gnionych oraz okre

przyczyny ich powstawania,

−

zastosowa

zasady eksploatacji walcarek i ci

garek,

−

zastosowa

zasady eksploatacji urz

dze

wyka

czaj

cych,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska na stanowisku pracy,

−

skorzysta

dokumentacji

technologicznej,

Dokumentacji

Techniczno-Ruchowej, norm, poradników.

2. Materiał nauczania

Podstawowe poj

cia walcowania. Zasada stałej obj

ci.

Warunek chwytania metalu przez walce.
Zjawiska zachodz

ce w kotlinie walcowniczej.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Współczynnik przewalcowania.
Walcowanie i walcarki.
Materiały wsadowe do walcowania.
Walcowanie półwyrobów, pr

tów, kształtowników, blach, ta

m i rur.

Specjalne metody walcowania.
Kontrola jako

ci i odbiór wyrobów walcowanych.

Urz

dzenia podstawowe i pomocnicze wydziałów walcowni.

Materiały wsadowe do ci

gnienia

Technologia ci

gnienia pr

tów, rur i drutów.

garki.

Kontrola jako

ci i odbiór wyrobów walcowanych i ci

gnionych.

ytkowanie i obsługiwanie maszyn i urz

dze

wykorzystywanych

w procesach walcowania i ci

gnienia.

Przepisy bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Obliczanie wielko

ci gniotu, wydłu

enia i poszerzenia.

•

Rozró

nianie cz

ęś

ci składowych walcarki.

•

Wyja

nianie na schematach przebiegu procesu technologicznego

walcownia.

•

Obserwowanie prac podczas walcowania kształtowników, blach.

•

Okre

lanie na podstawie wykresu

elazo-cementyt temperatury

walcowania.

•

Ustalanie kolejno

ci operacji technologicznych podczas walcowania

półwyrobów.

•

Ustalanie kolejno

ci operacji technologicznych podczas ci

gnienia

tów.

•

Obserwowanie prac podczas ci

gnienia pr

tów i drutu.

rodki dydaktyczne

Modele: klatki walcowniczej, pieców do nagrzewania wsadu, ci

garki.

Rysunki i schematy ci

garek, walcarek.

Schematy ci

gów technologicznych walcowania.

Foliogramy dotycz

ce walcowania półwyrobów, pr

tów, kształtowników,

blach i rur, oraz ci

gnienia pr

tów, drutu i rur.

Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce technologie walcowania i ci

gnienia.

Instrukcje bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska.

Dokumentacja technologiczna.
Dokumentacja Techniczno-Ruchowa.
Poradniki, katalogi, normy.
Instrukcje do

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawow

wiedz

z zakresu wytwarzania wyrobów w procesach walcowania i ci

gnienia.

Podczas procesu nauczania-uczenia si

nale

y wykorzysta

wiadomo

i umiej

tno

ci uzyskane w module 812[01].O1 Techniczne podstawy

zawodu oraz w jednostkach 812[01].Z2.01 ÷ 812[01].Z2.03 modułu
Technologia wytwarzania wyrobów metodami obróbki plastycznej.

Istotn

rol

w osi

ganiu celów kształcenia ma dobór metod

nauczania. Wskazane jest stosowanie takich metod, jak: pogadanka
dydaktyczna, pokaz z obja

nieniem,

wiczenia praktyczne. W trakcie

wicze

nauczyciel powinien obserwowa

prac

ucznia, wskazywa

popełniane bł

dy oraz naprowadza

na wła

ciwy tok pracy. Uczniom

nale

y umo

liwi

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji, takich jak:

normy, dokumentacja technologiczna, instrukcje oraz poradniki.

Podczas realizacji procesu kształcenia nale

y korzysta

z pomocy

dydaktycznych, a w szczególno

ci: filmów dydaktycznych, modeli,

schematów, plansz i foliogramów. Cennym uzupełnieniem mo

e by

zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do walcowni, ci

garni, w celu

obserwacji przebiegu procesów technologicznych. Obserwacje powinny
by

prowadzone w zespołach 2-3 osobowych według arkuszy

przygotowanych

przez

nauczyciela.

Wyniki

obserwacji

nale

podsumowa

na najbli

szych zaj

ciach po wycieczce. Konieczne jest

zapoznanie uczniów z zasadami bezpiecze

stwa obowi

zuj

cymi

podczas trwania wycieczki.

W trakcie realizacji programu nale

y zwróci

uwag

na kształtowanie

postaw zawodowych, takich jak: przestrzeganie zasad bezpiecze

stwa

i higieny pracy, utrzymanie porz

dku na stanowisku pracy, prowadzenie

racjonalnej gospodarki materiałowej, staranne wykonywanie zada

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły.

Zaj

cia powinny odbywa

w grupie do 15 uczniów w pracowni

techniki wytwarzania materiałów. Wskazane jest, aby uczniowie podczas
wykonywania

wicze

pracowali indywidualnie lub w zespołach 3-4

osobowych.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie, przez cały czas realizacji jednostki modułowej, na
podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

. Ma ono

dostarczy

informacji o zakresie i stopniu realizacji celów kształcenia

jednostki modułowej.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie ustnych

i pisemnych sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych, obserwacji

pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

Podczas kontroli przeprowadzonej w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

na operowanie zdobyt

wiedz

merytoryczn

, jako

ść

wypowiedzi,

stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Umiej

tno

ci praktyczne powinny by

sprawdzane na podstawie

obserwacji czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

. Podczas

obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

poprawno

ść

merytoryczn

wykonanych prac,

−

posługiwanie si

dokumentacj

technologiczn

−

prac

w zespole,

−

prezentowanie pracy własnej lub zespołu.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.
Po

zako

czeniu

realizacji

programu

jednostki

proponuje

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru oraz
testu praktycznego z zadaniami wysoko symulowanymi.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki

wszystkich zastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania
osi

gni

ęć

uczniów.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].Z2.05
Wykonywanie wyrobów w procesie kucia

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

scharakteryzowa

kucie swobodne i matrycowe,

−

wykaza

wpływ kucia na struktur

i wła

ciwo

ci metalu,

−

rozró

urz

dzenia do kucia swobodnego i matrycowego,

−

wyja

budow

i zasad

działania maszyn i urz

dze

do kucia,

−

rozró

rodzaje matryc,

−

rozpozna

wady odkuwek swobodnie kutych i matrycowych,

−

zorganizowa

stanowisko do kucia swobodnego,

−

dobra

narz

dzia i urz

dzenia do kucia,

−

obsłu

proste urz

dzenia grzewcze,

−

obsłu

młot mechaniczny,

−

wykona

podstawowe operacje kucia swobodnego r

cznego

i mechanicznego,

−

wykona

element w procesie kucia swobodnego r

cznego,

−

sprawdzi

jako

ść

wykonanej pracy,

−

zastosowa

zasady eksploatacji pras i młotów,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska na stanowisku pracy,

−

skorzysta

dokumentacji

technologicznej,

Dokumentacji

Techniczno-Ruchowej, norm, poradników.

2. Materiał nauczania

Pojecie kucia swobodnego.
Stopie

przekucia i jego wpływ na jako

ść

wyrobu.

Podstawowe operacje kucia swobodnego.
Narz

dzia, maszyny i urz

dzenia do kucia swobodnego.

Wady odkuwek swobodnie kutych.
Proces kucia matrycowego.
Kucie matrycowe na młotach.
Kucie matrycowe na prasach.
Konstrukcja matryc.
Wyka

czanie i kontrola odkuwek matrycowych.

Maszyny i urz

dzenia do kucia matrycowego.

Zasady organizacji stanowiska do kucia.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska podczas kucia.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

•

Przygotowanie stanowiska do kucia r

cznego.

•

Okre

lanie

podstawie

wykresu

elazo-cementyt

zakresu

temperatury kucia.

•

Ustalanie kolejno

ci operacji technologicznych podczas kucia

cznego.

•

Wykonywanie podstawowych operacji kucia swobodnego.

•

Wykonywanie wyrobów metod

kucia r

cznego.

•

Wykonywanie cz

ęś

ci maszyn metod

kucia r

cznego.

•

Wykonywanie cz

ęś

ci maszyn metod

kucia matrycowego.

•

Wykonywanie cz

ęś

ci maszyn metod

kucia swobodnego.

•

Dokonywanie kontroli odkuwek swobodnie kutych.

•

Wykrywanie

wad

wewn

trznych

odkuwkach

metod

ultrad

kow

rodki dydaktyczne

Narz

dzia i urz

dzenia do kucia.

Urz

dzenia do nagrzewania.

Modele maszyn i urz

dze

niczych.

Model pieca do nagrzewania materiałów wsadowych.
Model manipulatora.
Schematy pras i młotów.
Foliogramy dotycz

ce procesu kucia swobodnego i matrycowego.

Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce technologi

kucia swobodnego

i matrycowego.
Instrukcje bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska.

Instrukcje stanowiskowe.
Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawow

wiedz

z zakresu wytwarzania wyrobów metodami kucia swobodnego
i matrycowego.

W osi

gni

ciu zało

onych celów kształcenia istotne znaczenie ma

dobór metod nauczania. Wskazane jest stosowanie takich metod, jak:
przewodniego tekstu, pokazu z instrukta

em i

wicze

praktycznych.

Przed rozpocz

ciem

wicze

nauczyciel powinien przeprowadzi

pokaz

z obja

nieniem, obejmuj

cy kolejne czynno

ci wykonywane podczas

wytwarzania wyrobów w procesie kucia, ze zwróceniem szczególnej
uwagi na przestrzeganie obowi

zuj

cych przepisów bezpiecze

stwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Powinien równie

przygotowa

materiały niezb

dne do wykonywania

wicze

, jak: teksty przewodnie, instrukcje do

wicze

, dokumentacj

technologiczn

, poradniki, PN i inne. Na podstawie pyta

prowadz

cych

zawartych w tek

cie przewodnim lub instrukcji do

wicze

oraz

korzystaj

c z materiałów

ródłowych uczniowie planuj

przebieg

zadania, organizuj

stanowisko pracy i wykonuj

postawione przed nimi

zadania.

wiczenia dotycz

ce kucia r

cznego i maszynowego powinny

odbywa

pod bezpo

rednim nadzorem nauczyciela. Podczas pracy

nauczyciel powinien obserwowa

czynno

ci uczniów i udziela

dodatkowych wyja

nie

. Dla ułatwienia zrozumienia realizowanych tre

oraz zaprezentowania ró

norodnych i nowoczesnych metod kucia

wskazane

jest

prezentowanie

filmów

dydaktycznych

oraz

zorganizowanie zaj

ęć

tematycznych w zakładach obróbki plastycznej.

Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu lub wycieczk

dydaktyczn

ukierunkowa

obserwacje uczniów. W trakcie realizacji programu

wskazane jest zwrócenie uwagi na kształtowanie postaw zawodowych,
takich jak: przestrzeganie zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy,

utrzymanie porz

dku na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej

gospodarki materiałowej, staranne wykonywanie zada

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły.

Zaj

cia powinny odbywa

grupie do 15 uczniów w warsztatach lub

przedsi

biorstwach

obróbki plastycznej.

Wskazane jest, aby uczniowie podczas wykonywania

wicze

pracowali indywidualnie lub w zespołach 3-4 osobowych.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych

konieczne jest zapoznanie uczniów z zasadami bezpiecze

stwa i higieny

pracy obowi

zuj

cymi na danym stanowisku.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie, przez cały czas realizacji jednostki modułowej, na
podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie ustnych

sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych, obserwacji pracy ucznia

podczas wykonywania

wicze

W czasie kontroli przeprowadzonej w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

na operowanie zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi,

stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Umiej

tno

ci praktyczne powinny by

sprawdzane na podstawie

obserwacji czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

przestrzeganie przepisów bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska,

−

organizacj

stanowiska pracy,

−

korzystanie z dokumentacji technologicznej, norm, poradników,

−

zachowanie kolejno

ci wykonywania czynno

ci według obowi

zuj

cej

technologii,

−

poprawno

ść

wykonywanych czynno

ci,

−

prezentowanie wyników własnej pracy.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Po zako

czeniu realizacji programu

jednostki proponuje si

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami

wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego z zadaniami typu próba
pracy. Zadania praktyczne nale

y zaopatrzy

w kryteria oceny i schemat

punktowania.

W ocenie osi

gni

ęć

ucznia, po zako

czeniu realizacji programu

jednostki modułowej, nale

y uwzgl

dni

wyniki wszystkich zastosowanych

przez nauczyciela metod sprawdzenia osi

gni

ęć

uczniów. Podstaw

uzyskania pozytywnej oceny powinno by

poprawne wykonanie

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].Z2.06
Wykonywanie wyrobów w procesie tłoczenia

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozró

podstawowe operacje i zabiegi tłoczenia,

−

rozró

materiały do tłoczenia i okre

ich przygotowanie,

−

rozró

typowe konstrukcje wykrojników i tłoczników oraz ich

elementy,

−

rozró

prasy stosowane do tłoczenia,

−

zorganizowa

stanowisko do wykonania operacji tłoczenia,

−

wykona

wybrane zabiegi ci

cia i kształtowania,

−

wykona

element z wykorzystaniem wykrojnika i tłocznika,

−

oceni

jako

ść

wykonanej pracy,

−

rozró

wady wyst

puj

ce w procesie tłoczenia i okre

przyczyny

ich powstawania,

−

zastosowa

zasady eksploatacji pras,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska na stanowisku pracy,

−

skorzysta

z dokumentacji technologicznej, norm, poradników.

2. Materiał nauczania

Podstawowe operacje i zabiegi tłoczenia.
Materiały do tłoczenia.
Prasy do tłoczenia.
Konstrukcja wykrojników i tłoczników.
Technologia ci

cia i kształtowania.

Wady wyrobów tłoczonych.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska podczas tłoczenia.

wiczenia

•

Organizowanie stanowiska do okrawania i wyoblania.

•

Obliczanie wymiarów wykrojów do wykonania wytłoczek z materiału

wyj

ciowego.

•

Wykonywanie elementu na prasie z wykorzystaniem wykrojnika.

•

Wykonywanie elementu na prasie z wykorzystaniem tłocznika.

•

Ocenianie wykonanego elementu pod wzgl

dem poprawno

kształtu, stanu powierzchni i wymiarów.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne

Prasy do tłoczenia.
Wykrojniki i tłoczniki.
Schematy procesów technologicznych tłoczenia.
Foliogramy i filmy dydaktyczne dotycz

ce przebiegu procesu tłoczenia.

Instrukcje stanowiskowe.
Instrukcje bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska.

Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawow

wiedz

z zakresu wytwarzania wyrobów metodami tłoczenia.

W osi

gni

ciu zało

onych celów kształcenia istotne znaczenie ma

dobór metod nauczania. Wskazane jest stosowanie takich metod, jak:
przewodniego tekstu i

wicze

praktycznych, które powinien poprzedzi

pokaz z instrukta

em. Maj

c na celu samodzielne wykonywanie

wicze

przez uczniów, nale

y przygotowa

odpowiednie instrukcje lub tekst

przewodni. Uczniowie korzystaj

c z pyta

prowadz

cych zawartych

w tek

cie przewodnim lub z instrukcji do

wicze

oraz materiałów

ródłowych planuj

przebieg

wiczenia, organizuj

stanowisko pracy

i wykonuj

zadanie. Przed rozpocz

ciem

wicze

nauczyciel

zobowi

zany jest przeprowadzi

pokaz czynno

ci z obja

nieniem,

zwracaj

c szczególn

uwag

na przestrzeganie obowi

zuj

cych

przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska.

Wskazane jest, aby w trakcie

wicze

nauczyciel obserwował prac

ucznia, wskazywał popełnione bł

dy oraz naprowadzał na wła

ciwy tok

pracy.

wiczenia

dotycz

wykonywania

zabiegów

cia

i kształtowania powinny odbywa

pod bezpo

rednim nadzorem

nauczyciela

Stanowiska

wiczeniowe powinny by

wyposa

one w niezb

dne

maszyny, przyrz

dy, narz

dzia, materiały i pomoce dydaktyczne.

Uczniowie powinni korzysta

z ró

nych

ródeł informacji (normy,

instrukcje, poradniki).

Dla ułatwienia zrozumienia realizowanych tre

ci oraz przedstawienia

ró

norodnych i nowoczesnych metod tłoczenia wskazane jest

prezentowanie filmów dydaktycznych oraz zorganizowanie zaj

ęć

tematycznych w przedsi

biorstwach obróbki plastycznej. Nale

pami

, aby przed projekcj

filmu lub wycieczk

dydaktyczn

ukierunkowa

obserwacje uczniów. W trakcie realizacji programu nale

równie

zwróci

uwag

na kształtowanie postaw zawodowych oraz

umiej

tno

ci pracy w zespole i organizacji pracy.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zaj

cia powinny odbywa

grupie do 15 uczniów w warsztatach lub

przedsi

biorstwach

obróbki plastycznej. Wskazane jest, aby podczas

wykonywania

wicze

uczniowie

pracowali

indywidualnie

lub

w zespołach 3-4 osobowych.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

praktycznych

konieczne jest zapoznanie uczniów z zasadami bezpiecze

stwa i higieny

pracy obowi

zuj

cymi na danym stanowisku.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie, przez cały czas realizacji jednostki modułowej, na
podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Ocenianie

wiadomi

uczniom

poziom

ich

osi

gni

ęć

w odniesieniu do wymaga

edukacyjnych, motywowa

do samodzielnej

pracy i samooceny.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie ustnych

sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych, obserwacji pracy ucznia

podczas wykonywania

wicze

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

na podstawie

obserwacji czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

–

organizacj

stanowiska pracy,

−

dobór narz

dzi, przyrz

dów i urz

dze

−

wykonywanie operacji ci

cia i kształtowania,

−

rozró

nianie wad wyrobów tłoczonych,

−

przestrzeganie przepisów bhp podczas wykonywania pracy.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki swojej pracy według opracowanego przez nauczyciela arkusza
samooceny. Nast

pnie, według tego samego arkusza, nauczyciel ocenia

poprawno

ść

i jako

ść

wykonanego zadania.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej wskazane

jest przeprowadzenie testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy
lub zadaniami nisko symulowanymi. Do zada

nale

y opracowa

kryteria

oceniania i schemat punktowania.

W ocenie ko

cowej nale

y uwzgl

dni

wynik testu praktycznego oraz

poziom wykonania

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 812[01].S1
Proces walcowania stali

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozró

nia

asortyment wyrobów walcowni bruzdowych, blach i rur,

−

dobiera

materiały wsadowe do walcowania pr

tów, kształtowników,

rur i blach,

−

okre

sposoby przygotowywania i nagrzewania materiałów

wsadowych,

−

charakteryzowa

proces

technologiczny

walcowania

tów,

kształtowników, rur i blach,

−

rozró

nia

operacje wyko

czaj

ce odwalcowanych wyrobów,

−

okre

metody kontroli jako

ci wyrobów walcowanych,

−

rozró

nia

wady wyrobów walcowanych oraz okre

przyczyny ich

powstawania,

−

wykonywa

prace pomocnicze podczas walcowania pr

tów,

kształtowników, rur i blach,

−

ytkowa

maszyny i urz

dzenia wykorzystywane w procesach

technologicznych,

−

wykonywa

prace pomocnicze podczas konserwacji, bie

żą

cych

przegl

dów i naprawy u

ytkowanych maszyn i urz

dze

−

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska podczas walcowania,

−

wykorzystywa

dokumentacj

technologiczn

Dokumentacj

Techniczno-Ruchow

, normy, poradniki.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Zestawienie modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

812[01].S1.01 Walcowanie pr

tów, kształtowników i rur

272

812[01].S1.02 Walcowanie blach grubych i cienkich

160

Razem

432

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Chojkowski A.: Walcowanie blach grubych. Wydawnictwo “

sk”,

Katowice 1965
Dobrza

ski

L.:

Metaloznawstwo

obróbka

cieplna.

WSiP,

Warszawa 1997
Gadzi

ski S.: Obróbka plastyczna metali, Wyd. PŁ, Bielsko- Biała 1996

Karpi

ski T.: In

ynieria produkcji. WNT, Warszawa 2004

Kazanecki J.: Wytwarzanie rur bez szwu. Wydawnictwo AGH,
Kraków 2003
Lisica A., Ostrowski B., Ziewiec W.: Laboratorium Materiałoznawstwa.
Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom 2006
Łuksza J.: Elementy ci

garstwa. Wydawnictwo AGH, Kraków 2001

Osika J.: Walcowanie rur na zimno w walcarkach pielgrzymowych.
Wydawnictwo AGH, Kraków 2004
Romanowski W. P.: Poradnik obróbki plastycznej na zimno. WNT,
Warszawa 1986
Sypniewski R.: Walcownictwo i ci

garstwo. WSiP, Warszawa 1975

Wasiunyk P.: Pracownia techniczna przeróbki plastycznej stali. WSiP,
Warszawa 1977
Wasiunyk P.: Walcownictwo i ci

garstwo. WSiP, Warszawa 1981

Zawora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

812[01].S1

Proces walcowania stali

812[01].S1.01

Walcowanie pr

tów,

kształtowników i rur

812[01].S1.02

Walcowanie blach grubych

i cienkich

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].S1.01
Walcowanie pr

tów, kształtowników i rur

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozró

asortyment wyrobów walcowni bruzdowych,

−

scharakteryzowa

walcownie bruzdowe,

−

scharakteryzowa

urz

dzenia podstawowe i pomocnicze stosowane

w walcowniach bruzdowych,

−

okre

rodzaje wsadu do walcowania pr

tów i kształtowników oraz

jego przygotowanie,

−

wyja

przebieg procesu walcowania bruzdowego,

−

scharakteryzowa

operacje wyko

czaj

ce odwalcowanych pr

tów

i kształtowników,

−

okre

metody kontroli jako

ci wyrobów walcowni bruzdowych,

−

rozró

typowe wady walcowanych pr

tów i kształtowników,

−

sklasyfikowa

rury według technologii wykonania i zastosowania,

−

rozró

wsad do produkcji rur bez szwu i ze szwem,

−

obliczy

wymiary i mas

rury,

−

scharakteryzowa

przygotowanie wsadu do produkcji rur,

−

scharakteryzowa

technologi

wytwarzania rur bez szwu,

−

rozró

operacje wyka

czaj

ce w procesie produkcji rur,

−

scharakteryzowa

metody wytwarzania rur ze szwem,

−

okre

sposoby przygotowania ko

ców rur do poł

cze

−

rozró

wady rur i sposoby zapobiegania ich powstawania,

−

okre

metody kontroli jako

ci produkowanych rur,

−

scharakteryzowa

podstawowe i pomocnicze urz

dzenia walcowni

rur,

−

zastosowa

zasady

eksploatacji

maszyn

urz

dze

wykorzystywanych w procesach technologicznych,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska na stanowisku pracy,

−

skorzysta

dokumentacji

technologicznej,

Dokumentacji

Techniczno-Ruchowej, norm, poradników.

2. Materiał nauczania

Asortyment walcowni bruzdowych.
Walcownie bruzdowe: du

rednie i małe.

Urz

dzenia podstawowe i pomocnicze walcowni bruzdowych.

Wsad do walcowania pr

tów i kształtowników.

Przygotowanie wsadu do walcowania pr

tów i kształtowników.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Technologia walcowania w walcowniach bruzdowych.
Operacje wyka

czaj

ce odwalcowanych pr

tów i kształtowników.

Kontrola jako

ci wyrobów walcowni bruzdowych.

Wady odwalcowanych pr

tów i kształtowników.

Klasyfikacja i zastosowanie rur.
Wsad do produkcji rur.
Przygotowanie wsadu do produkcji rur bez szwu i ze szwem.
Technologia walcowania rur bez szwu.
Urz

dzenia podstawowe i pomocnicze walcowni rur.

Proces wyko

czenia odwalcowanych rur.

Przygotowywanie ko

ców rur do poł

cze

spawanych, gwintowych,

kielichowych i kołnierzowych.
Badanie szczelno

ci i wła

ciwo

ci rur.

Wady rur wyst

puj

ce w procesie wytwarzania.

Metody wytwarzania rur ze szwem.
Urz

dzenia stosowane w produkcji rur ze szwem.

ytkowanie i obsługiwanie maszyn i urz

dze

wykorzystywanych

w procesie walcowania pr

tów, kształtowników i rur.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska podczas walcowania.

wiczenia

•

Analizowanie przebiegu walcowania pr

tów i kształtowników na

podstawie schematu rozplanowania urz

dze

walcowni bruzdowych.

•

Wykonywanie pomiaru kontrolnego pr

tów i kształtowników.

•

Obserwowanie przebiegu walcowania pr

tów i kształtowników.

•

Udział w pracach zwi

zanych z wymian

, zabudow

i regulacj

nastawienia walców.

•

Analizowanie przebiegu walcowania rur na podstawie schematu

rozplanowania urz

dze

walcowni pielgrzymkowej.

•

Obliczanie teoretycznej masy rur.

•

Obserwowanie przebiegu walcowania rur bez szwu.

•

Obserwowanie prac podczas produkcji rur ze szwem.

•

Udział w pracach zwi

zanych z konserwacj

, przegl

dami

i bie

żą

cymi, remontami urz

dze

stosowanych w walcowniach

bruzdowych.

•

Udział w wykonywaniu operacji wyko

czaj

cych rur: obcinanie,

ców rur, redukowanie, prostowanie, kalibrowanie.

•

Sprawdzanie wymiarów rur.

•

Pobieranie prób do badania rur.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne

Modele: walców roboczych, klatek walcowniczych typu duo i trio,
osprz

tu walcowniczego, urz

dze

pomocniczych walcowni bruzdowych,

pieców do nagrzewania wsadu.
Rysunki i schematy pieców do nagrzewania wsadu, walców, klatek
walcowniczych, walcarek, urz

dze

pomocniczych.

Schemat wytłaczania tulei na prasie.
Schematy walcowania pr

tów i kształtowników.

Schematy rozplanowania urz

dze

walcowni du

ych,

rednich i małych

oraz walcowni rur.
Filmy

dydaktyczne

dotycz

procesu

walcowania

tów,

kształtowników i rur.
Foliogramy dotycz

ce budowy urz

dze

podstawowych i pomocniczych

walcowni bruzdowych oraz walcowni rur.
Programy

komputerowe

symulacji

przebiegu

procesu

technologicznego walcowania pr

tów, kształtowników i rur.

Polskie Normy.
Instrukcje bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska.

Instrukcje stanowiskowe.
Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawow

wiedz

dotycz

walcowania pr

tów, kształtowników i rur. W procesie

kształcenia nale

y wykorzysta

wiadomo

ci i umiej

tno

ci uzyskane

w module 812[01].O1 Techniczne podstawy zawodu, 812[01].Z1
Eksploatacja maszyn i urz

dze

w procesie obróbki plastycznej oraz

w jednostkach modułowych 812[01].Z2.01 ÷ 812[01].Z2.04 modułu
Technologia wytwarzania wyrobów metodami obróbki plastycznej.

Podczas realizacji programu nale

y przede wszystkim kształtowa

umiej

tno

zwi

zane

prowadzeniem

procesu

walcowania

w walcowniach bruzdowych i walcowniach rur oraz eksploatacj

urz

dze

podstawowych i pomocniczych wykorzystywanych w procesie

technologicznym oraz utrwala

nawyki bezpiecznej pracy.

W osi

gni

ciu celów kształcenia istotne znaczenie ma dobór metod

nauczania. Wskazane jest stosowanie takich metod, jak: przewodniego
tekstu,

wicze

praktycznych oraz pokazu z obja

nieniem.

Nauczyciel

powinien

przygotowa

materiały

potrzebne

wykonywania

wicze

takie jak: teksty przewodnie, instrukcje do

wicze

, poradniki, PN, dokumentacj

technologiczn

i inne. Uczniowie

samodzielnie planuj

i wykonuj

wiczenia korzystaj

c z materiałów

ródłowych. Nauczyciel obserwuje przebieg wykonywanych

wicze

pełni

c rol

konsultanta i doradcy.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Realizacj

procesu

nauczania-uczenia

nale

wspomóc

wycieczk

do walcowni bruzdowych lub walcowni rur. Przed wycieczk

uczniowie powinni by

zapoznani z zasadami bezpiecze

stwa

obowi

zuj

cymi podczas jej trwania. Wskazane jest, aby podczas

wycieczki uczniowie prowadzili obserwacje w zespołach 2-3 osobowych
według arkuszy przygotowanych przez nauczyciela. Po odbyciu
wycieczki nale

y podsumowa

wyniki obserwacji uczniów.

Dla lepszego zrozumienia realizowanych tre

ci wskazane jest

stosowanie filmów dydaktycznych i symulacji komputerowych.

W trakcie realizacji programu nale

y zwróci

uwag

na kształtowanie

postaw zawodowych, takich jak: przestrzeganie zasad bezpiecze

stwa

i higieny pracy, utrzymanie porz

dku na stanowisku pracy, staranne

wykonywanie zada

Zaj

cia powinny odbywa

w grupie do 15 uczniów w pracowni

podstaw techniki wytwarzania materiałów oraz w wydziałach walcowni
przedsi

biorstw hutniczych. Wskazane jest, aby uczniowie wykonywali

wiczenia indywidualnie lub w zespołach 2-4 osobowych.

Przed przyst

pieniem uczniów do wykonywania

wicze

praktycznych

nale

y zapozna

ich z przepisami bhp obowi

zuj

cymi na danym

stanowisku oraz z instrukcjami obsługi urz

dze

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

przez cały czas realizacji jednostki modułowej, na

podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

. Ocenianie

powinno u

wiadomi

uczniom poziom ich osi

gni

ęć

w odniesieniu do

wymaga

edukacyjnych,

motywowa

samodzielnej

pracy

i samooceny.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie ustnych

sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz obserwacji pracy ucznia

podczas wykonywania

wicze

Przed przyst

pieniem ucznia do wykonywania

wicze

praktycznych,

nauczyciel powinien sprawdzi

jego wiedz

stosuj

c test pisemny lub

ustny sprawdzian.

Warunkiem dopuszczenia do wykonywania

wiczenia powinna by

pozytywna ocena sprawdzianu.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

na podstawie

obserwacji czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

Podczas obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

posługiwanie si

dokumentacj

technologiczn

i Dokumentacj

Techniczno-Ruchow

−

organizacj

stanowiska pracy,

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanych prac,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej wskazane

jest przeprowadzenie testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy
lub zadaniami nisko symulowanymi. Do zada

nale

y opracowa

kryteria

oceny i schemat punktowania.

W ocenie ko

cowej nale

y uwzgl

dni

wynik testu praktycznego oraz

poziom wykonania

wicze

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 812[01].S1.02

Walcowanie blach grubych i cienkich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozró

asortyment blach grubych i cienkich,

−

obliczy

i dobra

wsad na blachy o okre

lonych wymiarach,

−

scharakteryzowa

etapy walcowania blach grubych z wlewków

i k

sisk płaskich,

−

rozró

podstawowe

operacje

procesu

wyko

czenia

odwalcowanych blach grubych,

−

scharakteryzowa

typy walcarek stosowane do walcowania blach

grubych,

−

wyja

kalibrowanie walców roboczych i oporowych walcarek blach

grubych,

−

scharakteryzowa

technologi

walcowania na gor

co blach cienkich,

−

rozró

operacje wyko

czaj

ce blach cienkich walcowanych na

gor

co,

−

scharakteryzowa

technologi

walcowania na zimno blach cienkich,

−

scharakteryzowa

produkcj

blach cienkich pokrywanych metalami,

lakierami i tworzywami sztucznymi,

−

okre

rodzaje i przyczyny powstawania wad w procesie walcowania

blach,

−

okre

metody kontroli jako

ci walcowanych blach,

−

rozró

walcarki do walcowania blach grubych i cienkich,

−

rozró

urz

dzenia stosowane w procesie wyko

czania blach

grubych i cienkich,

−

zastosowa

zasady

eksploatacji

maszyn

urz

dze

wykorzystywanych w procesie walcowania blach grubych i cienkich,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska na stanowisku pracy,

−

skorzysta

dokumentacji

technologicznej,

Dokumentacji

Techniczno-Ruchowej, norm, poradników.

2. Materiał nauczania

Materiały wsadowe do walcowania blach.
Piece i urz

dzenia do nagrzewania wsadu.

Technologia walcowania blach grubych.
Kalibrowanie walców walcarek blach grubych.
Proces wyko

czenia odwalcowanych blach grubych.

Urz

dzenia podstawowe i pomocnicze walcowni blach grubych.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Technologia walcowania na gor

co blach cienkich.

Dobór wsadu na blachy cienkie w arkuszach i w postaci ta

my.

Operacje wyka

czaj

ce blach cienkich walcowanych na gor

co.

Technologia walcowania na zimno blach cienkich.
Urz

dzenia podstawowe i pomocnicze walcowni blach cienkich.

Produkcja blach pokrywanych metalami, lakierami i tworzywami
sztucznymi.
Badanie tłoczno

ci blach.

ytkowanie i obsługiwanie maszyn i urz

dze

wykorzystywanych

w procesie walcowania blach grubych i cienkich.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska podczas walcowania blach.

wiczenia

•

Analizowanie przebiegu walcowania blach grubych na podstawie

schematu rozplanowania urz

dze

walcowni ci

głej.

•

Analizowanie przebiegu walcowania ta

m na gor

co na podstawie

schematu rozplanowania urz

dze

walcowni.

•

Badanie tłoczno

ci blach.

•

Obliczanie wsadu na blachy o okre

lonych wymiarach.

•

Badanie dokładno

ci walcowania za pomoc

urz

dze

kontrolno-

pomiarowych.

•

Wykonywanie kontrolnego pomiaru walcowanej blachy.

•

Porównywanie jako

ci blach walcowanych na zimno i na gor

•

Okre

lanie na podstawie norm warunków technicznych odbioru blach

cienkich.

•

Obserwowanie prac przy nagrzewaniu materiałów wsadowych.

•

Obserwowanie prac podczas walcowania blach.

•

Udział w pracach zwi

zanych z wymian

, zabudow

i regulacj

nastawiania walców.

•

Udział w pracach zwi

zanych z konserwacj

urz

dze

walcowni

blach.

•

Udział w pracach zwi

zanych z remontami bie

żą

cymi urz

dze

walcowni blach.

rodki dydaktyczne

Modele:

walców

roboczych,

klatek

walcowniczych,

urz

dze

pomocniczych, pieców do nagrzewania wsadu.
Rysunki i schematy pieców do nagrzewania wsadu, walców, klatek
walcowniczych, walcarek, urz

dze

pomocniczych.

Schematy rozplanowania urz

dze

walcowni blach grubych i cienkich.

Filmy dydaktyczne dotycz

ce procesu walcowania blach.

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Foliogramy dotycz

ce budowy urz

dze

podstawowych i pomocniczych

walcowni blach.
Programy

komputerowe

symulacji

przebiegu

procesu

technologicznego walcowania blach.
Polskie Normy.
Instrukcje bhp, ochrony ppo

. i ochrony

rodowiska.

Instrukcje stanowiskowe.
Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje podstawow

wiedz

dotycz

walcowania blach grubych i cienkich. W procesie kształcenia

nale

y wykorzysta

wiadomo

ci i umiej

tno

ci uzyskane w module

812[01].O1 Techniczne podstawy zawodu, 812[01].Z1 Eksploatacja
maszyn i urz

dze

w procesie obróbki plastycznej oraz w jednostkach

modułowych 812[01].Z2.01 ÷ 812[01].Z2.04 modułu Technologia
wytwarzania wyrobów metodami obróbki plastycznej.

Podczas realizacji programu nale

y przede wszystkim kształtowa

umiej

tno

ci zwi

zane z prowadzeniem procesu walcowania blach oraz

eksploatacj

urz

dze

podstawowych

pomocniczych

wykorzystywanych w procesie technologicznym oraz utrwala

nawyki

bezpiecznej pracy.

W procesie nauczania-uczenia si

nale

y stosowa

metod

tekstu

przewodniego,

wicze

praktycznych oraz pokazu z obja

nieniem.

Nauczyciel

powinien

przygotowa

materiały

potrzebne

wykonywania

wicze

takie jak: teksty przewodnie, instrukcje do

wicze

, poradniki, PN, dokumentacja technologiczna i inne. Uczniowie

samodzielnie planuj

i wykonuj

wiczenia korzystaj

c z materiałów

ródłowych. Nauczyciel obserwuje przebieg wykonywanych

wicze

pełni

c rol

konsultanta i doradcy.

Realizacj

procesu

nauczania-uczenia

nale

wspomóc

wycieczk

do walcowni blach grubych i cienkich. Przed wycieczk

uczniowie powinni by

zapoznani z zasadami bezpiecze

stwa

obowi

zuj

cymi podczas jej trwania. Wskazane jest, aby podczas

wycieczki uczniowie prowadzili obserwacje w zespołach 2-3 osobowych
według arkuszy przygotowanych przez nauczyciela. Po odbyciu
wycieczki nale

y podsumowa

wyniki obserwacji uczniów.

Dla lepszego zrozumienia realizowanych tre

ci wskazane jest

stosowanie filmów dydaktycznych i symulacji komputerowych. Nale

pami

, aby przed projekcj

filmu ukierunkowa

obserwacj

uczniów,

po obejrzeniu przeprowadzi

dyskusj

W trakcie realizacji programu nale

y zwróci

uwag

na kształtowanie

postaw zawodowych, takich jak: przestrzeganie zasad bezpiecze

stwa

“

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

i higieny pracy, utrzymanie porz

dku na stanowisku pracy, staranne

wykonywanie zada

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły.

Zaj

cia powinny odbywa

w grupie do 15 uczniów w pracowni

podstaw techniki wytwarzania materiałów oraz w wydziałach walcowni
przedsi

biorstw hutniczych. Wskazane jest, aby uczniowie wykonywali

wiczenia indywidualnie lub w zespołach 2-4 osobowych.

Przed przyst

pieniem uczniów do wykonywania

wicze

praktycznych

nale

y zapozna

ich z przepisami bhp obowi

zuj

cymi na danym

stanowisku oraz z instrukcjami obsługi urz

dze

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie przez cały czas realizacji jednostki

modułowej, na podstawie kryteriów przedstawionych na pocz

tku zaj

ęć

Ma ono dostarczy

informacji na temat zakresu i stopnia realizacji

celów kształcenia jednostki modułowej.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie ustnych

sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz obserwacji pracy ucznia

podczas wykonywania

wicze

Przed przyst

pieniem ucznia do wykonywania

wicze

praktycznych,

nauczyciel powinien sprawdzi

jego wiedz

stosuj

c test pisemny lub

ustny sprawdzian. Warunkiem dopuszczenia do wykonywania

wiczenia

powinna by

pozytywna ocena sprawdzianu.

Umiej

tno

ci praktyczne powinny by

sprawdzane na podstawie

obserwacji czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

. Podczas

obserwacji nale

y zwróci

uwag

na:

−

przygotowanie stanowiska pracy,

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanych prac,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy,

−

prac

w zespole.

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej zaleca si

przeprowadzenie testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy lub
zadaniami nisko symulowanymi. Do zada

nale

y opracowa

kryteria

oceny i schemat punktowania.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wynik testu praktycznego oraz poziom wykonania

wiczeń.

Document Outline

OPERATOR.MASZYN.I.URZĄDZEŃ.DO.OBRÓBKI.PLASTYCZNEJ_812[01].front
OPERATOR.MASZYN.I.URZĄDZEŃ.DO.OBRÓBKI.PLASTYCZNEJ_812[01]

00 Program nauki Operator maszyn i urzadzen do obrobki plastycznej 812 01

Document Outline