„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Alicja Jędrzejczyk

Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym
322[03].Z2.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
lek. med. Ewa Rusiecka
lek. med. Paweł Szymczyk


Opracowanie redakcyjne:
lek. stom. Alicja Jędrzejczyk


Konsultacja:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[03].Z2.02
„Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu higienistka stomatologiczna.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS

TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

4

3. Cele kształcenia

5

4. Przykładowe scenariusze zajęć

6

5. Ćwiczenia

10

5.1. Podstawowe wiadomości z zakresu dekontaminacji i BHP w gabinecie

stomatologicznym

10

5.1.1. Ćwiczenia

10

5.2. Dezynfekcja

12

5.2.1. Ćwiczenia

12

5.3. Sterylizacja

14

5.3.1. Ćwiczenia

14

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

16

7. Literatura

30

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie higienistka stomatologiczna.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, umiejętności jakie powinien posiadać uczeń przed przystąpieniem
do realizacji jednostki modułowej,

–

cele kształcenia, umiejętności jakie uczeń opanuje po przeprowadzeniu procesu kształcenia,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

ć

wiczenia do wykonania przez ucznia zawierające wskazówki do realizacji, zalecane

metody nauczania–uczenia się oraz środki dydaktyczne,

–

ewaluację osiągnięć, po zrealizowaniu programu jednostki modułowej pozwoli ocenić
poziom nabytych umiejętności,

–

wykaz literatury.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania: wykładu, ćwiczeń
praktycznych, dyskusji dydaktycznej, metody przypadków.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, od samodzielnej do

zespołowej.

Schemat układu jednostek modułowych

322[03].Z2.01

Organizacja pracy w gabinecie

stomatologicznym

322[03].Z2.02

Prowadzenie dekontaminacji

w gabinecie stomatologicznym

322[03].Z2.03

Zapobieganie próchnicy zębów

322[03].Z2.04

Zapobieganie chorobom błony śluzowej

jamy ustnej i przyzębia

322[03].Z2.05

Wykonywanie podstawowych zabiegów

profilaktyczno-leczniczych

322[03].Z2

Profilaktyka i leczenie chorób narządu żucia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

organizować stanowisko pracy w gabinecie,

−

przeprowadzać podstawowe badania stomatologiczne,

−

przeprowadzać zabiegi w codziennej praktyce stomatologicznej,

−

posługiwać się podstawowymi urządzeniami i narzędziami potrzebnymi do pracy
w gabinecie stomatologicznym,

−

stosować podstawowe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

udzielać pierwszej pomocy,

−

korzystać ze źródeł informacji,

−

formułować wnioski.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić pojęcia: dekontaminacja, dezynfekcja, sterylizacja, aseptyka i antyseptyka,

−

scharakteryzować metody dekontaminacji stosowane w gabinecie stomatologicznym,

−

określić zasady postępowania z narzędziami oraz bielizną medyczną stosowanymi
podczas zabiegów stomatologicznych,

−

zastosować procedury postępowania z odpadami medycznymi i materiałem skażonym
biologicznie,

−

rozróżnić środki do dezynfekcji stosowane w stomatologii i określić zakres ich działania,

−

dobrać środki do dezynfekcji narzędzi i powierzchni w gabinecie stomatologicznym,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

określić procedury przygotowania roztworów i stosowania środków dezynfekcyjnych,

−

przygotować roztwory środków dezynfekcyjnych stosowane w gabinetach dentystycznych,
zgodnie z zaleceniami producenta,

−

przeprowadzić dezynfekcję narzędzi i stanowisk pracy,

−

umyć i wysuszyć narzędzia stosowane podczas zabiegów stomatologicznych oraz
powierzchnię stanowiska pracy,

−

przeprowadzić przegląd narzędzi i dokonać ich segregacji,

−

rozróżnić metody sterylizacji,

−

określić parametry i zakres zastosowania poszczególnych metod sterylizacji,

−

określić zasady załadunku komory sterylizatora parowego,

−

przygotować narzędzia, materiały opatrunkowe i bieliznę zabiegową do sterylizacji,

−

scharakteryzować materiały opakowaniowe stosowane podczas sterylizacji,

−

określić techniki przygotowywania pakietów sterylizacyjnych,

−

przygotować pakiet sterylizacyjny,

−

załadować komorę autoklawu i przeprowadzić cykl sterylizacji w autoklawie,

−

określić sposoby kontroli procesów sterylizacji,

−

przeprowadzić kontrolę procesu sterylizacji,

−

zastosować wskaźniki kontroli procesów sterylizacji,

−

określić zasady i terminy przechowywania sterylnych narzędzi stomatologicznych,
materiałów opatrunkowych i bielizny zabiegowej,

−

sporządzić dokumentację procesu sterylizacji,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej,
ochrony od porażenia prądem elektrycznym oraz ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

......................................................................................

Modułowy program nauczania:

Higienistka stomatologiczna 322[03]

Moduł:

Profilaktyka i leczenie chorób narządu żucia 322[03].Z2

Jednostka modułowa:

Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym
322[03].Z2.02

Temat: Dezynfekcja wstępem do sterylizacji.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania dezynfekcji i sterylizacji.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu dekontaminacji,

–

określić zasady postępowania z narzędziami,

–

dobrać i scharakteryzować środki do dezynfekcji,

–

obliczyć stężenie procentowe i ilość potrzebnego roztworu,

–

określić i zastosować procedury dezynfekcji narzędzi,

–

przygotować narzędzia do sterylizacji,

–

obsłuzyć urządzenia wykorzystywane w gabinecie do mycia, dezynfekcji, sterylizacji.

Metody nauczania–uczenia się:
–

wykład,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Formy organizacji pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach 4–5-osobowych.

Środki dydaktyczne:
–

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela,

–

zarządzenia i instrukcje obsługi,

–

procedury dotyczące dezynfekcji,

–

foliogramy przedstawiające klasyfikacje środków dezynfekcyjnych,

–

film dydaktyczny.

Czas trwania zajęć: 3 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć
1. Sprawy organizacyjne: sprawdzenie obecności, przygotowanie stanowisk pracy.
2. Podanie tematu zajęć.
3. Wprowadzenie do tematu:

–

nauczyciel przeprowadza wykład na temat podstawowych wiadomości dotyczących
dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym oraz podstaw bhp pracowników
i pacjentów,

–

nauczyciel objaśnia poszczególne elementy dotyczące aseptyki w gabinecie
z jednoczesną prezentacją środków dezynfekcyjnych (podział na skład chemiczny
i zastosowanie),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

–

nauczyciel prezentuje urządzenia służące do mycia narzędzi (ręcznego i mechanicznego).

4. Realizacja zajęć:

Praca w grupach 4–5-osobowych:
–

nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia i prosi uczniów o propozycje organizacji
pomieszczenia zwanego sterylizatornią,

–

uczniowie zgłaszają swoje propozycje, a nauczyciel zapisuje je na tablicy,

–

nauczyciel prezentuje film dydaktyczny, omawiający poszczególne etapy
przygotowania narzędzi do sterylizacji,

–

uczniowie po zakończonej projekcji zaznajamiają się z poleceniem nauczyciela
i wykonują w grupach schemat postępowania z narzędziami,

–

nauczyciel zwraca uwagę na przestrzeganie zasad bhp,

–

nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek,

–

po wykonaniu schematu uczniowie prezentują swoje prace ze wskazaniem na tablicy
miejsca, w którym odbywają się poszczególne procedury przygotowania narzędzi.

5. Podsumowanie zajęć:

–

w czasie prezentacji prac uczniowie wymieniają swoje poglądy i rozwiązania,
zwracają uwagę na trudności,

–

nauczyciel ocenia pracę grupy metodą obserwacji, zaangażowanie oraz sposób
posługiwania się nomenklaturą medyczną podczas wykonywania ćwiczeń oraz
końcowy efekt pracy.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

......................................................................................

Modułowy program nauczania:

Higienistka stomatologiczna 322[03]

Moduł:

Profilaktyka i leczenie chorób narządu żucia 322[03].Z2

Jednostka modułowa:

Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym
322[03].Z2.02

Temat: Sterylizacja bezpieczeństwem pacjentów.

Cel ogólny: Kształtowanie odpowiedzialności za zdrowie i życie pacjenta oraz umiejętności

praktycznych w zakresie wykonywania sterylizacji.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

określić rodzaje sterylizacji,

–

przygotować wsad do sterylizatora,

–

sprawdzić poprawność procesu sterylizacji,

–

przeprowadzić sterylizację,

–

postąpić prawidłowo ze sterylnymi narzędziami,

–

stworzyć dokumentację sterylizacji i znać zasady jej przechowywania.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

ć

wiczenie praktyczne,

−

pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacji pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach 4–5-osobowych.

Środki dydaktyczne:

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela,

−

film dydaktyczny z instruktażem załadunku autoklawu i omówieniem poszczególnych faz
sterylizacji,

−

autoklaw, zgrzewarka,

−

narzędzia, materiały opatrunkowe,

−

wskaźniki kontroli procesu sterylizacji,

−

instrukcje obsługi,

−

procedury postępowania z narzędziami.

Czas trwania zajęć: 3 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne: sprawdzenie obecności, przygotowanie stanowisk pracy.
2. Podanie tematu.
3. Wprowadzenie do tematu:

–

nauczyciel przeprowadza wykład na temat sterylizacji, w trakcie wykładu prezentuje
narzędzia i materiały oraz urządzenia potrzebne w poszczególnych procedurach
sterylizacyjnych,

–

uczniowie oglądają film dydaktyczny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

–

uczniowie zapoznają się z narzędziami, materiałami do pakowania, urządzeniami,
wskaźnikami kontroli,

–

uczniowie w grupach 4–5-osobowych przystępują do realizacji zajęć.

4. Realizacja zajęć:

–

nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, zakres i sposób wykonania,

–

zwraca uwagę na przestrzeganie zasad bhp,

–

uczniowie zapoznają się z treścią ćwiczenia,

–

uczniowie zgodnie z instrukcjami wykonują ćwiczenia,

–

dobierają środki kontroli sterylizacji,

–

opisują sposób załadunku autoklawu i samego procesu sterylizacji,

–

nauczyciel kontroluje czy uczniowie zrozumieli polecenie i czy potrafią je
wykorzystać w praktyce,

–

nauczyciel zwraca szczególną uwagę na przestrzeganie zasad bhp.

5. Podsumowanie zajęć:

–

uczniowie prezentują wykonane zadania, demonstrują materiały, urządzenia,
narzędzia.

–

nauczyciel ocenia pracę uczniów zwracając uwagę na dokładność wykonania pracy,
używanie fachowego nazewnictwa oraz przestrzeganie zasad bhp,

–

nauczyciel metodą obserwacji ocenia zaangażowanie i efekty końcowe.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

5.

Ćwiczenia

5.1. Podstawowe wiadomości z zakresu dekontaminacji i BHP

w gabinecie stomatologicznym

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zdefiniuj i podaj przykłady podstawowych pojęć związanych z dekontaminacją

w gabinecie stomatologicznym.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien wprowadzić uczniów
w jego zakres i sposób wykonania,

–

podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na różnice pojęć i trafność
doboru przykładów,

–

ć

wiczenie powinno być wykonane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować tabelę według wzoru,
2) zdefiniować podstawowe pojęcia związane z dekontaminacją,
3) podać przykłady do każdej definicji,
4) uzupełnić tabelę,
5) dokonać analizy ćwiczenia,
6) zaprezentować pracę.

Lp.

Definicja

Przykłady działania

1

2

3

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

zarządzenia, instrukcje, procedury,

–

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Ćwiczenie 2

Określ czynniki zagrażające zdrowiu w gabinecie stomatologicznym, podaj sposoby

zapobiegania im.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania,

–

podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na przykłady związane
z wymienionymi zagrożeniami,

–

ć

wiczenie powinno być wykonane w grupach 4–5 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować tabelę według wzoru,
2) określić czynniki zagrażające zdrowiu w gabinecie stomatologicznym,
3) podać sposoby zapobiegania zagrożeniom,
4) uzupełnić tabelę,
5) dokonać analizy ćwiczenia,
6) zaprezentować pracę.

Nr

Czynniki stanowiące zagrożenie

Sposoby zapobiegania zagrożeniom

1

2

3

4

5

6

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

zarządzenia, instrukcje, procedury,

–

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5.2. Dezynfekcja

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj 4% roztwór środka dezynfekcyjnego X w ilości 4 litrów.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,

−

podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na różnice
w przygotowaniu różnych środków dezynfekcyjnych oraz potrzebną ilość preparatu,

−

ć

wiczenie powinno być wykonane w grupach 3–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP i ergonomii pracy,
2) zaplanować tok postępowania,
3) obliczyć wskazane w poleceniu ilości środka oraz wody,
4) przedstawić wyliczenia,
5) przygotować wanienkę do dezynfekcji, wodę, środek oraz miarkę,
6) odmierzyć potrzebne ilości poszczególnych składowych roztworu,
7) zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

kalkulator i kartka papieru,

−

wanienka do dezynfekcji,

−

miarka,

−

ś

rodek X,

−

woda,

−

odzież ochronna (fartuch, rękawiczki, maseczka).

Ćwiczenie 2

Przedstaw schematycznie sposób dekontaminacji narzędzi po użyciu ich u pacjenta.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania i warunki BHP,

–

podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na procedury
dezynfekcyjne, dokładne zaprezentowanie i omówienie wyników,

–

ć

wiczenie powinno być wykonane w grupach 4–5-osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować tok postępowania,
3) narysować schemat,
4) dokonać analizy schematu,
5) zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

dyskusja dydaktyczna,

–

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wzór schematu,

–

zarządzenia,

–

czasopisma zawodowe.

Użyte narzędzia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.3. Sterylizacja

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj i scharakteryzuj schemat przeprowadzenia sterylizacji w autoklawie parowym

klasy B.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,

–

podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dobór odpowiedniego
programu sterylizacyjnego z zaznaczeniem czy narzędzia są opakowane czy nie,

–

ć

wiczenie powinno być wykonane w grupach 4–5-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok postępowania,
2) narysować schemat sterylizacji,
3) scharakteryzować sposób sterylizacji w autoklawie parowym klasy B,
4) zaprezentować schemat.

1.

2.

3.

4.

5.

–
–
–
–
–
–

6.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wzór schematu,

–

autoklaw lub jego zdjęcie.

Ćwiczenie 2

Przygotuj i scharakteryzuj schemat kontroli wewnętrznej procesu sterylizacji.

Wskazówki do realizacji

–

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,

–

podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na procedury
sterylizacyjne i ich kontrolę,

–

ć

wiczenie powinno być wykonane w grupach 4–5-osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować tok postępowania,
3) przygotować schemat,
4) wpisać rodzaj wskaźników,
5) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wzór schematu,

–

wskaźniki chemiczne, biologiczne,

–

autoklaw lub jego zdjęcie.

Kontrola

wewnętrzna

1.

2.

3.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie dekontaminacji
w gabinecie stomatologicznym”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 1, 2, 4, 5, 7, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 z są poziomu podstawowego,

–

zadania 3, 6, 8, 10, 19, 20 z są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej12 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. d, 4. d, 5. d, 6. a, 7. a, 8. a, 9. b, 10. a, 11. d,

12. c, 13. d, 14. d, 15. a, 16. a, 17. a, 18. d, 19. c, 20. b.

Plan testu

Nr

Zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia

)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

Odpowiedź

1

Zdefiniować pojęcie sterylizacji

A

P

c

2

Określić cechy środków dezynfekcyjnych

B

P

d

3

Określić zakres działania środków
dezynfekcyjnych

C

PP

d

4

Wybrać sposób przygotowania środka
dezynfekcyjnego

B

P

d

5

Określić rodzaj kontroli biologicznej procesu
sterylizacji

B

P

d

6

Określić testy fizyczne do monitorowania
procesu sterylizacji

C

PP

a

7

Rozpoznać metody sterylizacji

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

8

Określić zakres kontroli chemicznej

C

PP

a

9

Określić sposób oznaczania narzędzi
poddanych sterylizacji

B

P

b

10

Rozróżnić komórki nadzorujące prawidłowy
przebieg procesu sterylizacji

C

PP

a

11

Rozpoznać organ nadzorujący bezpieczeństwo
i higienę pracy

B

P

d

12

Określić zakres materiałów poddanych
sterylizacji w autoklawach

B

P

c

13

Określić sposób postępowania z odpadami
medycznymi

B

P

d

14

Rozpoznać procedury przygotowania narzędzi

B

P

d

15

Zdefiniować pojęcie aseptyki

A

P

a

16

Rozróżnić fizyczne parametry działania
autoklawu

B

P

a

17

Określić jak długo należy przechowywać
dokumentację sterylizacji

A

P

a

18

Określić zasady przygotowania roztworu
dezynfekcyjnego

B

P

d

19

Rozpoznać rodzaj autoklawu

C

PP

c

20

Rozpoznać sposoby ochrony środowiska

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Zestaw zawiera 20 zadań.
5. Do każdego zadania przyporządkowane są 4 możliwości odpowiedzi tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa.

6. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi stawiając znak X. W przypadku

pomyłki zakreśl błędną odpowiedź kółkiem i zaznacz X odpowiedź prawidłową.

7. Za każdą prawidłową odpowiedź otrzymujesz 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak 0

punktów.

8. Rozwiązuj zadania samodzielnie.
9. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powadzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW PYTAŃ TESTOWYCH

1. Niszczenie wszelkich form drobnoustrojów za pomocą wysokich temperatur to

a) dezynfekcja.
b) aseptyka.
c) sterylizacja.
d) czyszczenie.

2. Środki chemiczne stosowane do dezynfekcji muszą

a) zawierać alkohol.
b) zawierać chlor.
c) niszczyć narzędzia.
d) mieć szerokie spektrum działania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

3. Dezynfekcja musi być skuteczna w zakresie

a) tylko Tbc, F.
b) tylko V, S.
c) spor.
d) Tbc, F, B, V, S, prionów.

4. Roztwory dezynfekcyjne tworzymy

a) dowolnie.
b) zawsze do ilości 4:l.
c) w stosunku 1:1.
d) zgodnie z zaleceniem producenta.

5. Sporal jest testem

a) kontroli chemicznej.
b) działania autoklawu.
c) kontroli fizycznej.
d) kontroli biologicznej.

6. Test Bowie-Dicka służy do

a) oceny usuwania powietrza z wnętrza sterylizatora.
b) kontroli sterylizacji.
c) kontroli próżni.
d) oceny czystości narzędzi.

7. Metody sterylizacji niskotemperaturowej stosujemy, gdy

a) używamy sprzętu termolabilnego.
b) obniżamy koszty.
c) używamy narzędzi nieopakowanych.
d) używamy narzędzi opakowanych.

8. Wskaźniki kontroli chemicznej informują nas o

a) ekspozycji na czynnik fizyczny.
b) stopniu sterylności.
c) stopniu dezynfekcji.
d) czasie ekspozycji.

9. Pakiet sterylnych narzędzi

a) opisujemy nazwiskiem lekarza.
b) opisujemy datą i numerem cyklu.
c) nie opisujemy.
d) znaczymy numerem kolejnym.

10. Zewnętrznej kontroli sterylizacji dokonuje

a) Państwowa Inspekcja Sanitarna.
b) Państwowa Inspekcja Pracy.
c) kierownik placówki.
d) higienistka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

11. Nad bezpieczeństwem i higieną pracy nadzór sprawuje

a) Państwowa Inspekcja Sanitarna.
b) Państwowa Inspekcja Pracy.
c) dozorca.
d) Państwowa Inspekcja Pracy i kierownik gabinetu.

12. Materiały wgłębione, porowate, opakowane możemy sterylizować w autoklawach

a) klasy S.
b) klasy N.
c) klasy B.
d) klasy A.

13. Odpady medyczne

a) wyrzucamy do śmieci komunalnych.
b) utylizujemy we własnym zakresie.
c) gromadzimy w gabinecie do zapełnienia worka.
d) oddajemy do utylizacji przez specjalne firmy.

14. Narzędzia prawidłowo przygotowane do sterylizacji muszą być

a) tylko opakowane.
b) tylko umyte.
c) tylko zdezynfekowane.
d) zdezynfekowane, umyte i opakowane.

15. Działanie zapobiegające zakażeniu lub zanieczyszczeniu drobnoustrojami to

a) aseptyka.
b) antyseptyka.
c) sterylizacja.
d) płukanie.

16. Parametry określające działanie autoklawu to

a) ciśnienie, temperatura i czas.
b) tylko ciśnienie.
c) tylko czas.
d) pojemność.

17. Dokumentację procesu sterylizacji przechowujemy

a) 10 lat.
b) 5 lat.
c) 3 lata.
d) 3 miesiące.

18. Preparaty do dezynfekcji

a) przygotowujemy 1 raz na tydzień.
b) zawsze przygotowujemy w stężeniu 10%.
c) nigdy nie muszą być rozcieńczane.
d) przygotowujemy bezpośrednio przed użyciem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

19. Próżnia frakcyjna występuje w autoklawach

a) typu S.
b) typu N.
c) typu B.
d) typu A.

20. Środowisko chronimy przez

a) stosowanie osłon rtg.
b) recykling materiałów, bezpieczną utylizację odpadów.
c) stosowanie odzieży ochronnej.
d) dobrą wentylację.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko……………………………………………………….

Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym

Zakreśl prawidłową odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie dekontaminacji
w gabinecie stomatologicznym

”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 1, 3, 5, 6, 7, 8, 12, 14, 15, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

–

zadania 2, 4, 9, 10, 11, 13, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. b, 5. b, 6. a, 7. b, 8. b, 9. a, 10. a, 11. b,

12. b, 13. d, 14. a, 15. a, 16. d, 17. d, 18. d, 19. d, 20. c.

Plan testu

Nr

Zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozróżnić rodzaje dezynfekcji

B

P

a

2

Rozpoznać i zastosować urządzenia w
gabinecie stomatologicznym

C

PP

b

3

Określić procedury przygotowania narzędzi

B

P

c

4

Porównać rodzaje dezynfekcji

C

PP

b

5

Dobrać urządzenia potrzebne do dezynfekcji

A

P

b

6

Scharakteryzować procedury postępowania
z odpadami

A

P

a

7

Zastosować materiały jednorazowe

B

P

b

8

Określić sposób dezynfekcji

B

P

b

9

Rozpoznać środki sterylizacyjne

C

PP

a

10

Rozróżnić testy fizyczne stosowane do
monitorowania sterylizacji

C

PP

a

11

Rozróżnić metody do sterylizacji

C

PP

b

12

Określić urządzenia do sterylizacji

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

13

Rozpoznać parametry autoklawu

C

PP

d

14

Rozpoznać wskaźniki kontroli chemicznej

B

P

a

15

Określić sposób załadunku komory
sterylizatora

B

P

a

16

Rozpoznać rodzaje autoklawów

C

PP

d

17

Określić sposób zabezpieczenia pacjenta
przed promieniowaniem

B

P

d

18

Rozpoznać sposoby kontroli sterylizacji

B

P

d

19

Określić sposób układania narzędzi do
sterylizacji

B

P

d

20

Określić sposób przechowywania narzędzi

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Zestaw zawiera 20 zadań.
5. Do każdego zadania przyporządkowane są 4 możliwości odpowiedzi tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa.

6. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi stawiając znak X. W przypadku

pomyłki zakreśl błędną odpowiedź kółkiem i zaznacz X odpowiedź prawidłową.

7. Za każdą prawidłową odpowiedź otrzymujesz 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak 0

punktów.

8. Rozwiązuj zadania samodzielnie.
9. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powadzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW PYTAŃ TESTOWYCH

1. Promieniowanie UV jest wykorzystywane do

a) dezynfekcji fizycznej.
b) dezynfekcji chemicznej.
c) sterylizacji.
d) wyjaławiania.

2. Dezynfektor służy

a) do ręcznego mycia narzędzi.
b) do maszynowego mycia i dezynfekcji narzędzi.
c) do sterylizacji.
d) tylko do dezynfekcji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

3. Narzędzia zaraz po użyciu

a) myjemy.
b) sterylizujemy.
c) moczymy w płynie dezynfekcyjnym.
d) naświetlamy lampą UV.

4. Fumigacja to

a) forma sterylizacji.
b) forma dezynfekcji chemicznej.
c) usuwanie pleśni i grzybów.
d) płukanie narzędzi.

5. Pojemnik do dezynfekcji musi

a) być bardzo duży.
b) posiadać sito i szczelną pokrywę.
c) być wykonany ze stali.
d) być oznakowany na czerwono.

6. Ostre przedmioty jednorazowego użycia

a) usuwamy do specjalnych pojemników.
b) wyrzucamy do śmieci bez zabezpieczenia.
c) zbieramy do specjalnych worków.
d) wkładamy do słoiczka.

7. Jednorazową maseczkę ochronną

a) używamy przez cały dzień.
b) zmieniamy po każdym pacjencie.
c) zmieniamy, gdy jest brudna.
d) używać tylko w wyjątkowych sytuacjach.

8. Wyciski protetyczne

a) nie muszą być dezynfekowane.
b) dezynfekujemy specjalnymi płynami.
c) płuczemy tylko wodą.
d) wkładamy do dezynfekcji z narzędziami.

9. Chlorek etylenu

a) jest gazem toksycznym.
b) stosujemy do dezynfekcji.
c) stosujemy do odkażania wycisków.
d) stosujemy do dezynfekcji pomieszczeń.

10. Vacum test

a) służy do testowania próżni.
b) jest testem biologicznym.
c) jest testem chemicznym.
d) sprawdza temperaturę autoklawu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

11. Końcówki stomatologiczne

a) nie muszą być sterylizowane.
b) po umyciu sterylizujemy.
c) dezynfekujemy przez zanurzenie w płynach.
d) tylko konserwujemy.

12. Do sterylizacji złożonych, wgłębionych materiałów służą sterylizatory klasy

a) N.
b) B.
c) S.
d) A.

13. Każdy autoklaw musi posiadać

a) próżnię frakcyjną.
b) niską temperaturę.
c) destylarkę.
d) możliwość ustawienia temperatury, ciśnienia i czasu.

14. Wskaźniki chemiczne

a) zmieniają kolor.
b) wskazują temperaturę.
c) dezynfekują.
d) wskazują zawartość substancji trujących.

15. Lekkie narzędzia umieszczamy w autoklawie

a) na najwyższej tacy.
b) na najniższej tacy.
c) opierając o ścianki.
d) ustawiając w pionie.

16. Autoklawy klasy B

a) nie posiadają próżni.
b) nie suszą.
c) same myją narzędzia.
d) służą do sterylizacji parowej pod ciśnieniem.

17. Zabezpieczenie pacjenta przed promieniowaniem zapewniamy stosując

a) tylko fartuch ołowiany.
b) tylko okulary.
c) tylko szklane przesłony.
d) fartuch ołowiany, specjalne okulary, przesłony.

18. Kontrola sterylizacji obejmuje

a) tylko kontrolę fizyczną.
b) tylko kontrolę chemiczną.
c) czystość narzędzi.
d) kontrolę fizyczną, chemiczną, biologiczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

19. Wsad w autoklawie musi

a) być zapakowany.
b) zawierać bardzo dużo narzędzi.
c) być ułożony w wielu warstwach.
d) być ułożony na tackach w pojedynczych warstwach.

20. Narzędzia opakowane po sterylizacji

a) możemy wielokrotnie przenosić.
b) używać bezterminowo.
c) trzymamy w zamknięciu w suchym pomieszczeniu.
d) przechowujemy w autoklawie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko……………………………………………………….

Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym

Zakreśl prawidłową odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

7. LITERATURA

1. Barnett L. V. (red): Asystowanie w stomatologii. Urban & Partner, Wrocław 2006
2. Jańczuk Z.: Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. PZWL,

Warszawa 1999

3. Dziennik Ustaw Nr 9 z 1998 r.
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9 marca 2005 r.

Czasopisma:
–

Higienistka Stomatologiczna,

–

eDentico,

–

Twój Przegląd Stomatologiczny 7–8/2007,

–

Nowy Gabinet Stomatologiczny,

–

As stomatologii – kwartalnik dla asystentek i higienistek stomatologicznych.

Literatura metodyczna
1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.

Wydawnictwo ITeE, Radom 2001

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „śak”,

Warszawa 2003

4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE , Radom 2000
5. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. I i II.

Wydawnictwo ITeE, Radom 1999