H

H

Jak du˝e Êrodki pomocowe Polska otrzyma∏a do tej pory z Unii
Europejskiej?

Polska od 1990 roku korzysta z pomocy Unii Europejskiej. OtrzymaliÊmy ju˝ ponad 3 mld
euro, z czego prawie po∏owa to Êrodki przyznane nam w ostatnich dwóch latach. Wykorzy-
staliÊmy ju˝ ponad 1 mld euro, a pozosta∏e Êrodki sà w∏aÊnie wydawane.

Do czasu wstàpienia do UE otrzymamy jeszcze ponad 2 mld euro i te pieniàdze b´dà wy-
dawane ju˝ w okresie naszego cz∏onkostwa.

Komisja Europejska zaproponowa∏a, ˝e po wejÊciu do UE Polska uzyska dost´p do Êrod-
ków w wysokoÊci ponad 4 mld euro rocznie – tyle otrzymaliÊmy w latach 1990-2001.
Przewiduje si´, ˝e w 2006 roku tych Êrodków Polska otrzyma ponad 6 mld euro rocznie.

Do czasu wstàpienia do Unii Europejskiej Polska b´dzie korzysta∏a z funduszy przedakce-
syjnych. Nast´pnie na ich miejsce pojawià si´ Êrodki z funduszy strukturalnych i Fundu-
szu SpójnoÊci.

Nie nale˝y zapominaç o programach wspólnotowych. Niektóre z nich sà ju˝ dost´pne dla
polskich samorzàdów i organizacji pozarzàdowych.

H

H

Z jakich funduszy przedakcesyjnych korzysta Polska obecnie?

PROGRAM PHARE

Rocznie Polska korzysta z funduszy w wysokoÊci oko∏o 400 mln euro. Z tych Êrodków
finansowane sà projekty:

• przygotowujàce instytucje oraz system prawny do cz∏onkostwa w UE (np. szkolenia dla

administracji, budowa i modernizacja przejÊç granicznych),

• zwiàzane z osiàganiem spójnoÊci gospodarczej i spo∏ecznej w Polsce.

Samorzàdy w Polsce korzystajà ze szkoleƒ dla administracji (w zakresie pozyskiwania fun-
duszy – Program PHARE 1999, przygotowania do cz∏onkostwa w UE PHARE 2000).

W wybranych województwach samorzàdy mog∏y sk∏adaç projekty inwestycyjne (np.
w zakresie dróg o znaczeniu ponadlokalnym, ochrony Êrodowiska w wa˝nych dla regionu
obszarach – np. Wielkie Jeziora Mazurskie, rzeka Bug, jezioro Gop∏o):

1. PHARE 2000: warmiƒsko-mazurskie, podlaskie, Êlàskie, podkarpackie, lubelskie

(lista projektów zamkni´ta; projekty w trakcie realizacji)

2. PHARE 2001: warmiƒsko-mazurskie, podlaskie, Êlàskie, podkarpackie, lubel-

Programy pomocowe Unii Europejskiej

przeznaczone dla samorzàdów

Urzàd Komitetu Integracji Europejskiej

skie, Êwi´tokrzyskie, ∏ódzkie, kujawsko-pomorskie (lista projektów zamkni´ta; pro-
jekty przygotowywane do realizacji),

3. PHARE 2002: warmiƒsko-mazurskie, podlaskie, podkarpackie, lubelskie, Êwi´to-

krzyskie, ∏ódzkie, kujawsko-pomorskie, pomorskie, zachodniopomorskie, lubuskie,
dolnoÊlàskie, opolskie, ma∏opolskie (lista projektów w trakcie ustaleƒ – styczeƒ
2002; projekty b´dà realizowane od 2003 roku),

4. Program PHARE 2003 zosta∏ rozszerzony na wszystkie województwa. Termin sk∏a-

dania projektów up∏ynà∏ latem 2002 r.

Po zebraniu i wyselekcjonowaniu projektów na poziomie regionu propozycje wojewódzkie
trafiajà do Ministerstwa Gospodarki i póêniej do Komisji Europejskiej. Projekty muszà
mieç wartoÊç minimum 2 mln euro i byç zgodne ze strategià rozwoju województwa oraz
Wst´pnym Narodowym Planem Rozwoju na lata 2002-2003.

Do programu PHARE 2000 5 województw, a do Phare 2001 wszystkie województwa z∏o-
˝y∏y te˝ projekty w zakresie rozwoju zasobów ludzkich. Te projekty (PHARE 2000) sà re-
alizowane od wiosny 2002 roku lub od wiosny 2003 roku (PHARE 2001). Wojewódzkie
Urz´dy Pracy udzielajà informacji na temat ich realizacji.

W ramach programu PHARE funkcjonuje równie˝ Program Wspó∏pracy Przygranicznej.
W tym wypadku samorzàdy mogà sk∏adaç propozycje finansowania inwestycji w infra-
struktur´ na terenach przygranicznych (2 pasy powiatów przylegajàcych do granicy
z Niemcami, S∏owacjà, Czechami, Morzem Ba∏tyckim). Projekty o minimalnej wartoÊci
300 tys. euro raz w roku (lato) zbierane sà w Urz´dach Marsza∏kowskich. W ramach tej
cz´Êci PHARE finansuje si´ ma∏e projekty (maksymalna wartoÊç 50 tys. euro) szkolenio-
we, wydawnicze, konferencyjne, które majà poprawiç wspó∏prac´ organizacji pozarzàdo-
wych i samorzàdów le˝àcych na terenach przygranicznych. W tym wypadku poza wspo-
mnianymi wy˝ej granicami istnieje równie˝ mo˝liwoÊç aplikowania na terenach graniczà-
cych z Litwà, Rosjà, Bia∏orusià i Ukrainà. Informacji udzielajà euroregiony.

PROGRAM ISPA

Jest to odpowiednik unijnego Funduszu SpójnoÊci w krajach kandydujàcych. Podobnie jak
dzieje si´ to w UE, wspierane sà du˝e projekty. ISPA wspiera tylko te o wartoÊci powy˝ej
5 mln euro. Pozwala to finansowaç du˝e projekty w zakresie infrastruktury transportu i Êro-
dowiska.

Ka˝de z paƒstw korzystajàcych z pomocy samo okreÊla, w drodze opracowania strategii,
priorytetowe obszary wsparcia w tych dwóch dziedzinach. W Polsce sà to dokumenty: Na-
rodowa Strategia Transportu i Strategia wykorzystania ISPA jako instrumentu realizacji po-
lityki ekologicznej paƒstwa. Z treÊcià obu tych dokumentów mo˝na si´ zapo-

Programy pomocowe Unii Europejskiej
przeznaczone dla samorzàdów

2

2

Urzàd Komitetu Integracji Europejskiej

znaç si´ na stronie – http://fundusze.ukie.gov.pl (dzia∏ PRZEWODNIK/FUNDUSZE
PRZEDAKCESYJNE/ISPA).
W zakresie transportu finansowane sà jedynie te inwestycje, które znajdujà si´ w tzw. ko-
rytarzach transeuropejskich. Przez Polsk´ przechodzà nast´pujàce szlaki z tej kategorii:
– Korytarz I: Warszawa – Bia∏ystok – Suwa∏ki – Budzisko/Trakiszki (granica polsko-litew-

ska) z odga∏´zieniem: Gronowo/Grzechotki (granica polsko-rosyjska) – Elblàg – Gdaƒsk;

– Korytarz II: Âwiecko/Kunowice (granica polsko-niemiecka) – Poznaƒ – Warszawa –

Terespol (granica polsko-bia∏oruska);

– Korytarz III: Zgorzelec/Olszyna – Krzy˝owa – Wroc∏aw – Opole – Katowice – Kraków –

Rzeszów – PrzemyÊl – Medyka/Korczowa (granica polsko-ukraiƒska);

– Korytarz VI: Gdaƒsk/Gdynia – Warszawa – Katowice – Zwardoƒ (granica polsko-s∏owac-

ka), z odga∏´zieniami: Grudziàdz – Poznaƒ, Katowice – Zebrzydowice/Gorzyczki (grani-
ca polsko-czeska).

Strategia w zakresie transportu precyzuje, w jakiej kolejnoÊci i w jakim korytarzu b´dà
dokonywane inwestycje z programu ISPA.
W zakresie Êrodowiska samorzàdy lokalne lub zwiàzki komunalne mogà sk∏adaç projekty
w zakresie:
– dostaw wody pitnej,
– odprowadzania i oczyszczania Êcieków,
– utylizacji odpadów,
– ochrony atmosfery.
Celem tych projektów jest spe∏nienie wymogów stawianych samorzàdom UE w tych w∏a-
Ênie dziedzinach ochrony Êrodowiska. Odpowiedzialnym za przyjmowanie propozycji fi-
nansowania do tego programu w Polsce jest Narodowy Fundusz Ochrony Ârodowiska i Go-
spodarki Wodnej (http://www.nfosigw.gov.pl).
Rocznie Polska ma do dyspozycji oko∏o 350 mln euro w równych proporcjach na transport
i Êrodowisko. Projekty do programu ISPA sà przedk∏adane przez ca∏y czas, a˝ do wyczer-
pania Êrodków na dany rok.

PROGRAM SAPARD

Rocznie Polska otrzymuje równie˝ ponad 170 mln euro na wsparcie rozwoju obszarów wiej-
skich i modernizacj´ rolnictwa z programu SAPARD. Uruchomienie programu jest planowa-
ne na rok 2002. Zgodnie z jego za∏o˝eniami samorzàdy b´dà mog∏y aplikowaç o Êrodki na:

– zaopatrzenie w wod´ pitnà: nie wi´cej ni˝ 840 tys. z∏ na inwestycj´ w jednej gminie,

–

odprowadzanie i oczyszczanie Êcieków: nie wi´cej ni˝ 1,7 mln z∏ na inwestycj´

w jednej gminie,

Programy pomocowe Unii Europejskiej

przeznaczone dla samorzàdów

3

3

Urzàd Komitetu Integracji Europejskiej

– gospodark´ odpadami: nie wi´cej ni˝ 1,3 mln z∏ na inwestycj´ w jednej gminie,

– drogi gminne i powiatowe: nie wi´cej ni˝ 630 tys. z∏ na inwestycj´ w jednej gminie,

– zaopatrzenie w energi´: nie wi´cej ni˝ 420 tys. z∏ na inwestycj´ w jednej gminie,

– zwi´kszenie atrakcyjnoÊci turystycznej obszarów wiejskich: nie wi´cej ni˝ 130 tys. z∏

(w przypadku zwiàzków komunalnych nie wi´cej ni˝ 130 tys. z∏ na jednà gmin´).

Projekty musza byç z∏o˝one zgodnie z Programem Operacyjnym, który mo˝na znaleêç na
stronie – http://fundusze.ukie.gov.pl (w dziale PRZEWODNIK/FUNDUSZE PRZED-
AKCESYJNE/SAPARD)

H

H

Z jakich programów wspólnotowych korzysta obecnie Polska?

PROGRAM SOCRATES

Program dotyczy edukacji i procesu kszta∏cenia. Zgodnie z jego za∏o˝eniami wspiera on
wspó∏prac´ mi´dzy placówkami oÊwiatowymi z wielu krajów (szkolnictwo podstawowe,
Êrednie i wy˝sze), wspiera kszta∏cenie kadr lingwistycznych oraz pozwala wymieniaç si´
doÊwiadczeniami na temat funkcjonowania systemów edukacji. Szczegó∏y –
http://www.socrates.org.pl

PROGRAM LEONARDO

Wspó∏finansuje on projekty w zakresie kszta∏cenia zawodowego. Mogà to byç partnerskie
projekty w zakresie wymian i sta˝y zagranicznych, jak i pilotowych rozwiàzaƒ w zakresie
kszta∏cenia lub przekwalifikowywania. Szczegó∏y – http://www.bkkk-cofund.org.pl

PROGRAM M¸ODZIE˚

Wspiera finansowo inicjatywy m∏odych ludzi pomi´dzy 15 a 25 rokiem ˝ycia, które doty-
czà edukacji pozaformalnej, czyli takiej, która nie ma zwiàzku z normalnym procesem
kszta∏cenia. Szczegó∏y – http://www.youth.org.pl

PROGRAM KULTURA 2000

Pomaga w realizacji ogólnoeuropejskich projektów promujàcych europejskie dziedzictwo
kulturowe. Szczegó∏y – http://www.mkis.gov.pl

PROGRAM SAVE/ALTENER

Wspó∏finansuje projekty, których celem jest poszukiwanie metod efektywnego wykorzysty-
wania energii, szczególnie na obszarach miejskich, oraz pomys∏ów zakresie odnawialnych
êróde∏ energii. Szczegó∏y – http://www.kape.gov.pl

Programy pomocowe Unii Europejskiej
przeznaczone dla samorzàdów

Urzàd Komitetu Integracji Europejskiej
Al. Ujazdowskie 9, 00-918 Warszawa
www.ukie.gov.pl

Copyright©

UKIE

2003

4