MATRYCA LOGICZNA

Określając cele projektu musimy mieć na uwadze nie tylko bezpośrednie korzyści, jakie przypadną lokalnym beneficjentom, ale także zewnętrznemu „otoczeniu" danego projektu. Ma to znaczenie przede wszystkim w momencie ubiegania się o dofinansowanie przedsięwzięcia.

Fundusze czy fundacje udzielające wsparcia finansowego dla przedsięwzięć realizowanych przez samorząd muszą być przekonane o tym, że projekt przyczyni się do osiągnięcia pewnych celów ogólnych, które pociągną za sobą np. stworzenie nowych miejsc pracy bądź poprawę stanu środowiska i będą zgodne ze strategią rozwoju powiatu lub całego województwa. Dlatego też, określeniu tych celów należy poświęcić szczególną uwagę podczas sporządzania studium wykonalności projektu.

W wyniku prac powinniśmy uzyskać jasno sprecyzowane odpowiedzi na takie pytania, jak:

• Dlaczego akurat budowa oczyszczalni ścieków w rozpatrywanej gminie jest warta dofinansowania?

• Jakie cele osiągniemy realizując dany projekt?

• Za pomocą jakich wskaźników zmierzymy, czy zakładane cele zostaną osiągnięte?

• Z jakich źródeł uzyskamy wszystkie niezbędne dane?

Najczęściej żądane powyżej informacje przedstawia się w formie tzw. logicznej struktury ramowej projektu (matrycy logicznej).

	Rodzaj i celowość działań (logika interwencji)	Obiektywnie weryfikowalne wskaźniki	Źródła weryfikacji	Założenia
Cele ogólne
Cele bezpośrednie
Rezultaty
Działania
				Warunki wstępne

Cele ogólne - są to cele, do osiągnięcia których w sposób pośredni przyczyni się realizacja danego projektu. Jeżeli budując oczyszczalnię ście­ków określimy cel bezpośredni jako „obniżenie zanieczyszczenia środo­wiska na terenie powiatu", to będzie to zbyt ogólnikowe, a co za tym idzie, trudne do udokumentowania. Jeżeli natomiast równocześnie w gminie budujemy lub rozbudowujemy np. sieć kanalizacyjną, budujemy wraz z gminami sąsiednimi wspólne składowisko odpadów i wprowadzamy selektywną zbiórkę odpadów, to wówczas taka oczyszczalnia ścieków może się pośrednio przyczynić do osiągnięcia przytoczonego powyżej celu, będzie to jednak cel ogólny, a nie bezpośredni planowanego projektu.

Cele bezpośrednie - są to cele, do osiągnięcia których w sposób bezpo­średni przyczyni się realizacja danego projektu. Cele te, zgodnie z wymo­gami np. programu RPO powinny odnosić się wprost do kluczowego problemu, który ma być rozwiązany za pomocą projektu. Celem bezpo­średnim może być np. przedłużenie żywotności istniejącego składowiska odpadów, obniżenie kosztów transportu (w przypadku modernizacji dro­gi), zwiększenie dostępności usług medycznych na terenie gminy itp.

Bardzo często cele projektu są grupowane w zależności od ich charakteru.

Przykład: realizacja danego przedsięwzięcia przyczyni się do osiągnięcia:

• celów ekologicznych poprzez zmniejszenie ilość/ ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska, co pociągnie za sobą poprawę jakości wód powierzchniowych;

• celów techniczno-organizacyjnych poprzez uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej, wdrożenie najlepszych dostępnych technologii (BAT), poprawę efektywności zarządzania spółką komunalną itp.;

• celów formalno-prawnych poprzez dostosowanie się do regulacji prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej;

• celów gospodarczych poprzez zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej danego rejonu;

• celów społecznych poprzez podniesienie standardu życia mieszkańców, stworzenie nowych miejsc pracy.

Rezultaty - przedstawiamy, co zostanie osiągnięte poprzez realizację działań (czyli jaki będzie ich wynik). Rezultatami są np. wybudowana sieć kanalizacyjna, rozbudowana sieć wodociągowa, wybudowana szkoła podstawowa.

Działania - przedstawiamy wszystkie niezbędne czynności, które musimy zrealizować, aby osiągnąć zakładane rezultaty. Działaniami są np. opracowanie specyfikacji istotnych warunków zamówienia, przeprowadzenie postępowania przetargowego, wybór najkorzystniejszej oferty, podpisanie umowy z wykonawcą, testowanie urządzeń, rozruchy, odbiór prac.

Rodzaj i celowość działań (logika interwencji) - opisujemy podstawowe elementy projektu, które przedstawiają najważniejsze relacje przyczynowo-skutkowe pomiędzy nimi.

Obiektywnie weryfikowalne wskaźniki (wskaźniki osiągnięć) - konkretne liczbowe mierniki, za pomocą których można skontrolować, czy podjęte działania, otrzymane rezultaty i osiągnięte cele są zgodne z przyjętymi założeniami.

Źródła weryfikacji - najczęściej są nimi raporty, opracowania i inne doku­menty, z których korzystamy, przytaczając wskaźniki osiągnięć. Źródłami weryfikacji mogą być np. raporty GUS, sprawozdania finansowe spółek komunalnych, specyfikacja istotnych warunków zamówienia.

Założenia - są to uwarunkowania, które jeżeli zostaną spełnione, pozwo­lą otrzymać spodziewane rezultaty i osiągnąć zakładane cele. Założenia mogą dotyczyć zachowania prawidłowego schematu zarządzania projektem, podtrzymania zainteresowania lokalnej społeczności rozszerzeniem systemu selektywnej zbiórki odpadów o nowe sołectwa itp.

Warunki wstępne - są to warunki, które muszą zostać spełnione, aby realizacja projektu mogła się rozpocząć. Podstawowym warunkiem wstępnym jest np. akceptacja społeczna dla planowanego projektu.

Wszystkie przedstawione pozycje, wchodzące w skład matrycy logicznej projektu winny być ze sobą ściśle powiązane wg następującej zależności:

• jeżeli warunki wstępne projektu zostały spełnione, możemy rozpocząć realizację poszczególnych działań;

• zrealizowane działania (jeżeli przyjęte założenia nie ulegną zmianie) prowadzą do otrzymania spodziewanych rezultatów;

• otrzymane rezultaty (przy spełnieniu przyjętych na tym etapie założeń) pozwolą na osiągnięcie oczekiwanych celów bezpośrednich;

• osiągnięcie celów bezpośrednich (przy niezmienności przyjętych założeń) przyczyni się do zrealizowania celów ogólnych projektu.

Matryca logiczna projektu winna wyjaśniać relacje przyczynowo-skutkowe tworzące logiczną strukturę projektu.

3

---