„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Lucjan Klimuszko
Małgorzata Suszalska

Wykonywanie fundamentów i podmurówek pod
konstrukcje zduńskie 712[08].Z2.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Władysława Francuz
mgr inż. Anna Kusina



Opracowanie redakcyjne:
inż. Lucjan Klimuszko
mgr inż. Małgorzata Suszalska



Konsultacja:
mgr inż. Piotr Ziembicki



Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 712[08].Z2.02
Wykonywanie fundamentów i podmurówek pod konstrukcje zduńskie, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu zdun.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie ..................................................................................................................3
2. Wymagania wstępne.........................................................................................................5
3. Cele kształcenia ................................................................................................................6
4. Przykładowe scenariusze zajęć ........................................................................................7
5. Ćwiczenia ........................................................................................................................ 12

5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. obowiązujące podczas wykonywania fundamentów

i podmurówek pod konstrukcje zduńskie .............................................................. 12

5.1.1. Ćwiczenia ........................................................................................................... 12

5.2. Wykonywanie rusztowań kozłowych ......................................................................13

5.2.1. Ćwiczenia ...........................................................................................................13

5.3. Wykonywanie wykopów fundamenów....................................................................16

5.3.1. Ćwiczenia ...........................................................................................................16

5.4. Wykonywanie szalunków pod fundamenty ............................................................17

5.4.1. Ćwiczenia ...........................................................................................................17

5.5. Wykonywanie zbrojenia i betonowanie fundamentów........................................... 19

5.5.1. Ćwiczenia ...........................................................................................................19

5.6. Murowanie fundamentów pod piece na stropach i gruncie, z zachowaniem zasad

wiązania cegieł......................................................................................................... 22

5.6.1. Ćwiczenia ........................................................................................................... 22

5.7. Podwieszanie do belek stalowych, podciąganie klinami i zdejmowanie deskowania

po związaniu zaprawy w płycie ceglanej ................................................................ 25

5.7.1. Ćwiczenia ........................................................................................................... 25

5.8. Osadzanie odcinków belek dwuteowych w ścianie kominowej i wykonywanie płyty

ceglanej opartej na tych belkach, do posadowienia pieca w budynku o stropach
drewnianych ............................................................................................................27

5.8.1. Ćwiczenia ........................................................................................................... 27

5.9. Ustawianie obiektów zduńskich przy ścianach w zależności od rodzaju materiału

ścian.........................................................................................................................29

5.9.1. Ćwiczenia ...........................................................................................................29

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia ............................................................................................ 30
7. Literatura ....................................................................................................................... 44

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Wykonywanie fundamentów

i podmurówek pod konstrukcje zduńskie”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie zdun według programu 712[08].

W poradniku zamieszczono:

-

wymagania wstępne,

-

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

-

przykładowe scenariusze zajęć do przeprowadzenia dwoma różnymi metodami

aktywizującymi uczniów,

-

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych,

-

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki, jak również

nauczyciele podczas przygotowywania się do zajęć.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem metod aktywizujących:
-

ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane w zależności od metody,

począwszy od pracy indywidualnej uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może skorzystać z zamieszczonych w rozdziale 6 zestawów zadań testowych, zawierających
różnego rodzaju zadania. W rozdziale tym podano również:
-

plan testu w formie tabelarycznej,

-

klucz odpowiedzi,

-

punktację zadań,

-

propozycje norm wymagań,

-

instrukcję dla nauczyciela,

-

instrukcję dla ucznia,

-

kartę odpowiedzi,

-

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

712[08].Z2

Technologia budowy konstrukcji zduńskich

712[08].Z2.01

Wykonywanie prac przygotowawczo

zakończeniowych w robotach zduńskich

712[08].Z2.02

Wykonywanie fundamentów i podmurówek

pod konstrukcje zduńskie

712[08].Z2.03

Wykonywanie pieców kaflowych

712[08].Z2.04

Wykonywanie pieców komorowych

712[08].Z2.05

Wykonywanie pieców przenośnych i pieców innych

systemów

712[08].Z2.06

Wykonywanie kominków

712[08].Z2.07

Wykonywanie trzonów kuchennych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien, umieć:

−

charakteryzować proces spalania paliw technicznych,

−

wyjaśniać zasadę ciągu kominowego,

−

określać na podstawie dokumentacji przebieg kanałów dymowych, spalinowych

i wentylacyjnych,

−

właściwie lokalizować kanał spalinowy, dymowy i wentylacyjny,

−

przygotowywać materiały stosowane do budowy konstrukcji zduńskich i kominiarskich,

−

przygotowywać zaprawy ognioodporne,

−

dobierać i przygotowywać narzędzia i sprzęt niezbędny do wykonywania prac zduńskich

i kominiarskich,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska podczas wykonywania prac zduńskich i kominiarskich,

−

wykonać różne typy rusztowań,

−

sporządzić zapotrzebowanie materiałowe na podstawie rysunków konstrukcyjnych,

−

rozpoznać i dobrać narzędzia zduńskie,

−

wykonać konserwację narzędzi zduńskich,

−

sporządzić przedmiar robót,

−

zinterpretować dokumentację techniczną dotyczącą robót zduńskich,

−

zorganizować i zlikwidować stanowisko pracy zduna na budowie,

−

zorganizować i zlikwidować stanowisko pracy w warsztacie rzemieślniczym,

−

wykonać trasowanie położenia konstrukcji zduńskiej,

−

wymurować ścianki na zaprawie murarskiej,

−

wykonać spoinowanie elementów w ścianach konstrukcji zduńskich,

−

wykonać kredowanie spoin,

−

wykonać fugowanie spoin,

−

przygotować pastę grafitową,

−

wykonać grafitowanie armatury w konstrukcjach zduńskich,

−

wykonać obmiar prac zduńskich,

−

rozliczyć robociznę,

−

rozliczyć zużyte materiały na podstawie norm materiałowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien, umieć:

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

przeciwporażeniowej obowiązujące podczas wykonywania fundamentów i podmurówek
pod konstrukcje zduńskie,

−

utrzymać porządek na pomoście rusztowania,

−

zorganizować i zlikwidować stanowisko wykonania fundamentów i podmurówek pod

konstrukcje zduńskie,

−

wykonać szkice fundamentów i podmurówek,

−

zaplanować kolejność robót,

−

wykonać proste prace murarskie,

−

wymurować fundamenty pod piece na stropach,

−

wymurować fundamenty pod piece na gruncie,

−

osadzić belki na ścianie kominowej,

−

podwiesić deskowanie do belek,

−

podciągnąć deskowanie klinami,

−

zdjąć deskowanie,

−

wykonać płyty ceglane,

−

ustalić położenie obiektów zduńskich w zależności od rodzaju materiałów z jakich

wykonane są ściany,

−

wykonać wykop w gruncie pod fundament,

−

wykonać szalunki fundamentów,

−

wykonać zbrojenie i wylać fundamenty,

−

zdjąć szalunki po uzyskaniu normatywnej wytrzymałości betonu,

−

wykonać obmiar prac, rozliczyć narzędzia, materiały i sprzęt,

−

sprawdzić poprawność wykonanych prac,

−

wykonać prace zgodnie z warunkami technicznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania:

Zdun 712[08]

Moduł:

Technologia budowy konstrukcji zduńskich 712[08].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie

fundamentów

i

podmurówek

pod konstrukcje zduńskie 712[08].Z2.02

Temat: Wykonywanie szkiców fundamentów pod trzony kuchenne mieszkaniowe

i restauracyjne
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania szkiców fundamentów

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

dobrać materiały i przybory rysunkowe,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bhp i przeciwpożarowymi,

−

omówić cel stosowania fundamentów,

−

rozróżnić rodzaje fundamentów pod konstrukcje zduńskie,

−

dobrać rodzaje fundamentów pod trzony kuchenne mieszkaniowe i restauracyjne,

−

przyjąć podziałkę umożliwiającą wykonanie szkiców na formacie A4,

−

naszkicować trzon w rzutach prostokątnych,

−

naszkicować niezbędne przekroje fundamentów z uwidocznieniem zbrojenia,

−

zapisać na rysunkach podstawowe wymiary,

−

zachować ład i porządek na stanowisku pracy w trakcie wykonania ćwiczenia.

Metody nauczania – uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu, ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna

Czas:

90 minut

Środki dydaktyczne:

−

materiały i przybory do rysowania,

−

kartki papieru formatu A4,

−

ołówki, gumka.

Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia:
Wykonaj rysunki fundamentów pod trzony kuchenne: mieszkaniowy i restauracyjny. Dobierz
potrzebną ilość rzutów i przekrojów fundamentów.

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno – porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów
z pracą metodą przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
Pytania prowadzące:
1. Jaki jest cel stosowania fundamentów po konstrukcje zduńskie?
2. Jakie rodzaje fundamentów stosuje się celem ustawienia konstrukcji zduńskiej?
3. Z jakich materiałów wykonuje się fundamenty?
4. Jakie przybory i materiały rysunkowe potrzebne są do narysowania fundamentów?

Uczniowie udzielają odpowiedzi na zadane pytania.

PLANOWANIE
Pytania prowadzące:
1. Jakie są wymiary najprostszego fundamentu pod trzon kuchenny mieszkaniowy?
2. Jakie są wymiary fundamentu pod trzon kuchenny restauracyjny?
3. Ile rzutów prostokątnych fundamentów należy wykonać?
4. Jaką podziałkę należy obrać, aby rysunki wykonać na formacie A4?
5. Jak należy przygotować stanowisko do wykonywania ćwiczenia?
6. Od jakich elementów rozpoczyna się szkicowanie przekrojów fundamentów?
7. Jakie są podstawowe zasady wymiarowania rysunków i opisywania?
8. Jakich zasad bhp należy przestrzegać w trakcie i po wykonywaniu ćwiczenia?

Po udzieleniu odpowiedzi na pytania uczniowie samodzielnie przygotowują przebieg

wykonania ćwiczenia.

USTALENIA

Uczniowie omawiają z nauczycielem prawidłową kolejność przebiegu ćwiczenia

i pobierają przybory i materiały potrzebne do wykonania rysunków. Nauczyciel wspólnie
z uczniami ustala wymagania pod względem dokładności i estetyki wykonania ćwiczenia.

REALIZACJA

Uczniowie przystępują do wykonania ćwiczenia zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami.

Nauczyciel powinien udzielać im następujących wskazówek:

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia należy sprawdzić jakość przyborów

i materiałów do rysowania,

−

rysowanie należy rozpocząć od rzutów prostokątnych fundamentów,

−

przekroje fundamentów wykonuje się przez miejsca, które mogą sprawić problemy

w czasie jego wykonywania,

−

wymiarowanie i opisywanie rysunków wykonuje się po narysowaniu przekrojów,

−

na stanowisku ćwiczeniowym należy dbać o czystość i porządek,

−

w czasie wykonania ćwiczenia należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

SPRAWDZENIE
1. Czy prawidłowo dobrałeś ilość rzutów i przekrojów?
2. Czy poprawnie dobrałeś podziałkę rysunków?
3. Czy podczas pracy stosowałeś się do zasad bhp?
4. Czy prawidłowo posługiwałeś się przyborami i sprzętem kreślarskim?
5. Czy poprawnie narysowałeś rzuty i przekroje pieca?
6. Czy poprawnie zwymiarowałeś i opisałeś rysunki?
7. Czy rysunki wykonałeś zgodnie z zasadami wykonywania rysunków technicznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje realizację całego ćwiczenia, wskazuje jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA
Praca domowa

Zaplanować kolejność czynności podczas wykonywania różnych fundamentów

pod konstrukcje zduńskie.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania:

Zdun 712[08]

Moduł:

Technologia budowy konstrukcji zduńskich 712[08].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie

fundamentów

i

podmurówek

pod konstrukcje zduńskie 712[08].Z2.02

Temat: Wykonywanie deskowania (szalunku) fundamentu pod piec ogrzewczy stały

w budynku mieszkalnym parterowym niepodpiwniczonym
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania deskowań (szalunków) fundamentów
pod piece ogrzewcze w budynkach niepodpiwniczonych

Metody nauczania – uczenia się:

−

metoda projektów

Czas:

Data rozpoczęcia projektu:

……………………………….

Data zakończenia projektu:

……………………………….

Data prezentacji:

……………………………….

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

ustalić kształt fundamentu,

−

dobrać rodzaje elementów deskowania do wykonania fundamentu w postaci płyty,

−

dobrać deski na wykonanie deskowania pod względem wymiarów, układu słojów oraz
skrzywień i innych wad,

−

zaplanować kolejność czynności podczas wykonywania deskowania,

−

dobrać narzędzia ciesielskie do ręcznej obróbki drewna,

−

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

−

odmierzać długości desek,

−

zmontować tarcze ścian pionowych deskowania,

−

wykonać deskowanie z tarcz oraz elementy wzmacniające konstrukcję deskowania.

Zakres projektu:

−

ustalić kształt i rodzaj fundamentu pod piec ogrzewczy mieszkalny o wymiarach 2,5×3
kafle,

−

wykonać rysunki robocze deskowania uwzględniając poszczególne jego elementy,

−

wybrać ostateczną wersję projektu (szkicu) deskowania,

−

opracować zestawienie materiałów,

−

dobrać narzędzia do ręcznej obróbki drewna,

−

zaplanować kolejność wykonania deskowania,

−

wykonać deskowanie,

−

opracować wnioski.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa – dla trzech uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Sprawozdanie:

−

każdy uczeń opracuje indywidualne sprawozdanie, określając swój wkład w wykonanie
projektu,

−

grupa wykonuje jeden najbardziej optymalny projekt deskowania.

Kontrakt

Po uzgodnieniu kolejnych etapów projektu między uczniami i nauczycielem, kontrakt

będzie obowiązywał przez cały czas realizacji projektu. Nauczyciel uzgadnia kryteria
oceniania poszczególnych etapów projektu.

Plan pracy

Plan powinien być przedstawiony nauczycielowi, celem akceptacji poszczególnych

etapów projektu, a także pod względem merytorycznym, uwzględniając potrzebny czas
na jego realizację.

Sprawozdanie powinno zawierać:
1. Strona tytułowa
2. Spis treści
3. Wstęp
4. Część główna projektu
5. Wnioski
6. Podziękowania
7. Załączniki w postaci instrukcji, prospektów i informacji z różnych, aktualnych źródeł.

Prezentacja projektów

Prezentacja nie powinna przekraczać określonego czasu. Nauczyciel ustala kolejność

prezentacji projektów przez liderów poszczególnych grup, uwzględniając uwagi i wnioski
uczestników projektów. Po prezentacji nauczyciel kieruje dyskusją, równocześnie
uczestnicząc w niej. Popełnione ewentualne błędy koryguje, a po dyskusji i wysłuchaniu
wniosków i uwag dokonuje oceny projektów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. obowiązujące podczas

wykonywania fundamentów i podmurówek pod konstrukcje
zduńskie

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Udziel pierwszej pomocy współpracownikowi (koledze), który uległ zranieniu,

uszkadzając tkankę i przerywając skórę ręki.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zatrzymać krwotok (krwawienie),
2) zabezpieczyć ranę przed zakażeniem przez oczyszczenie okolicy rany benzyną, eterem

lub spirytusem,

3) spłukać ranę 3% roztworem wody utlenionej,
4) przykryć miejsce zranione wyjałowioną gazą,
5) umocować opatrunek bandażem,
6) skierować ewentualnie do szpitala,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

benzyna, eter,

−

spirytus odkażający,

−

wyjałowiona gaza,

−

woda utleniona,

−

bandaż,

−

pęseta.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Wykonywanie rusztowań kozłowych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj stalowe kozły zaciskowe do wykonywania obiektów zduńskich.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić stan techniczny ram do ustawienia kozłów,
3) sprawdzić jakość drewna, z którego wykonane są rygi,
4) nasunąć pierwszą ramę kozła na rygę drewnianą,
5) nasunąć drugą ramę kozła na rygę, ustawiając ją ukośnie do pionu,
6) zacisnąć ramy na rydze drewnianej,
7) sprawdzić stabilność i sztywność kozła,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie oraz uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

ryga z deski o grubości 38 mm,

−

cztery ramy z kątowników.

Ćwiczenie 2

Ułóż pomost rusztowania na przygotowanych wcześniej kozłach stalowych.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić stan techniczny i stabilność kozłów,
3) sprawdzić jakość desek na pomost rusztowania,
4) zmierzyć grubość i szerokość desek,
5) wybrać deski o grubości 32 mm i szerokości około 18 cm,
6) ułożyć pierwszą warstwę pomostu, dopasowując ją ściśle do siebie,
7) ułożyć drugą warstwę pomostu, tak by połączenia desek na zakład nie były mniejsze niż

20 cm, licząc od osi oparcia,

8) sprawdzić dokładność i stabilność ułożenia pomostu,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie oraz uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

kozły stalowe,

−

deski o różnych grubościach i szerokościach.

Ćwiczenie 3

Oblicz wielkość obciążenia rusztowania na podstawie rysunku oraz dopuszczalnego

obciążenia pomostu rusztowania 1500 N/m

2

. Do obliczeń przyjmij, że masa 1 kg

przemnożona przez przyśpieszenie ziemskie (w przybliżeniu) 10 m/s

2

- to 1 N.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) obliczyć powierzchnię pomostu rusztowania w m

2

,

3) wyliczyć maksymalne obciążenie pomostu w N, mnożąc obliczoną powierzchnię przez

1500,

4) przeliczyć wartość obciążenia na masę w kg, dzieląc obliczone obciążenie przez 10,
5) zaproponować podział wyliczonej masy na poszczególne składowe obciążenia pomostu

według rysunku: zdun, narzędzia, cegły szamotowe, zaprawa zduńska,

6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne,

-

gry dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

rysunek rusztowania,

−

kalkulator,

−

kartki papieru A4,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Ćwiczenie 4

Ułóż pomost rusztowania na przygotowanych wcześniej kozłach stalowych.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić stan techniczny i stabilność kozłów,
3) sprawdzić jakość desek na pomost rusztowania,
4) zmierzyć grubość i szerokość desek,
5) wybrać deski o grubości 32 mm i szerokości około 18 cm,
6) ułożyć pierwszą warstwę pomostu, dopasowując je ściśle do siebie,
7) ułożyć drugą warstwę pomostu, tak by połączenia desek na zakład nie były mniejsze niż

20 cm, licząc od osi oparcia,

8) sprawdzić dokładność i stabilność ułożenia pomostu,
9) utrzymywać porządek na pomoście rusztowania,
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

kozły stalowe,

−

deski o różnych grubościach i szerokościach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Wykonywanie wykopów pod fundamenty

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Wykonaj ręcznie wykop na głębokość 50 cm, w gruncie spoistym, pod fundament trzonu

kuchennego mieszkalnego o wymiarach 55×100 cm, w budynku parterowym
niepodpiwniczonym.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacją techniczną,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wytyczyć rzut poziomy wykopu,
4) dobrać narzędzia do odspojenia gruntu,
5) dobrać środki transportowe do wywiezienia urobku,
6) ustalić głębokość wykonywanego wykopu,
7) wykopać wykop na ustaloną głębokość,
8) wywieźć urobek wydobyty podczas kopania,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) zlikwidować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

teren pod wykop,

−

rysunek wykopu w rzucie poziomym,

−

rysunek wykopu w rzucie pionowym,

−

łopata,

−

rydel,

−

taczka,

−

przymiar taśmowy,

−

poziomnica,

−

sznurek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4. Wykonywanie szalunków fundamentu

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj elementy deskowania fundamentu betonowego, pod piec ogrzewczy

mieszkaniowy o wymiarach rzutu poziomego 2×3 kafla. Wymiary fundamentu: szerokość
55 cm, długość 75 cm, głębokość 50 cm.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) ustalić wymiary rzutu poziomego płyty fundamentowej w cm,
3) sprawdzić deski pod względem wilgotności, układu włókien, spaczeń oraz wypadających

sęków,

4) narysować elementy deskowania w wielkości naturalnej,
5) sprawdzić stan techniczny narzędzi i sprzętu,
6) sprawdzić wymiary gabarytowe desek,
7) dociąć deski na długość według zaznaczonych wymiarów,
8) dociąć elementy mocujące tarcze deskowania,
9) ponumerować poszczególne elementy,
10) oznakować poszczególne elementy farbą niezmywalną, wpisując pierwszą literę ich

nazwy,

11) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

deski sosnowe grubości 19 i 25 mm,

−

piła poprzeczna,

−

siekiera,

−

młotek,

−

gwoździe,

−

przymiar liniowy,

−

kreda.

Ćwiczenie 2

Wykonaj demontaż deskowania płyty fundamentowej pod konstrukcje zduńskie,

wykonanego z desek sosnowych grubości 19 mm.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić sposób łączenia poszczególnych elementów deskowania,
3) ustalić kolejność rozbierania deskowania,
4) wyciągnąć z gruntu kołki mocujące,
5) usunąć zastrzały,
6) usunąć przybite usztywnienie z krawędziaków,
7) wyjmować gwoździe z poszczególnych elementów poważając żabką i młotkiem,
8) zdjąć deski w postaci tarcz,
9) oczyścić z betonu deski tarcz,
10) posegregować i ułożyć według typów płyt,
11) odnowić zatarte numery i oznakowania,
12) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

deskowanie płyty fundamentowej,

−

kreda,

−

obcęgi,

−

żabka,

−

młotek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.5. Wykonywanie zbrojenia i betonowanie fundamentów

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj szkielet zbrojeniowy z prętów prostych, do ułożenia w deskowaniu płyty,

według załączonego rysunku.

Rys. 2. Zbrojenie płyty fundamentowej

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać środki ochrony indywidualnej,
3) dobrać narzędzia do wykonania ćwiczenia,
4) ustalić stopień i rodzaj zanieczyszczeń prętów,
5) zakwalifikować pręty do czyszczenia,
6) oczyścić pręty z zanieczyszczeń,
7) sprawdzić prostoliniowość prętów,
8) wyprostować ewentualne zakrzywienia prętów,
9) odmierzyć potrzebną długość prętów zgodnie z rysunkiem,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

10) pociąć pręty na wymaganą długość,
11) wygiąć haki na końcach prętów,
12) połączyć pręty drutem wiązałkowym w szkielet zbrojeniowy,
13) sprawdzić poprawność wykonanego zbrojenia,
14) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

rysunek płyty ze brojeniem,

−

narzędzia do przygotowania zbrojenia,

−

pręty zbrojeniowe proste ze stali gładkiej,

−

drut wiązałkowy,

−

przymiar liniowy,

−

środki ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 2

Przygotuj mieszankę betonową, ze składników, których ilości na 1 m

3

wynoszą: 256 kg

cementu, 411 litrów piasku, 739 litrów żwiru i 164 litrów wody. Ułóż gotową mieszankę
w przygotowanym i zazbrojonym deskowaniu, o wymiarach płyty 2 × 2 × 0,5 m, oraz
wykonaj zagęszczenie przy użyciu ręcznych narzędzi.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Podczas realizacji
ćwiczenia obecność nauczyciela jest obowiązkowa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dobrać środki ochrony indywidualnej,
3) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania ćwiczenia,
4) odmierzyć składniki w ilości: 512 kg cementu, 822 litrów piasku, 1478 litrów żwiru oraz

328 litrów wody,

5) zasypać odmierzone składniki do pracującej betoniarki w kolejności: żwir, piasek. woda,

cement,

6) wymieszać mieszankę betonową,
7) przestrzegać zasad bezpiecznej pracy z betoniarką,
8) wyładować mieszanki z betoniarki do pojemnika,
9) przetransportować mieszankę na miejsce betonowania,
10) ułożyć mieszankę warstwą o grubości około 25 cm,
11) zagęścić ułożoną warstwę poprzez sztychowanie,
12) ułożyć drugą warstwę mieszanki do równości z deskowaniem,
13) zagęścić ułożoną warstwę mieszanki,
14) wyrównać łatą powierzchnię płyty,
15) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

cement, piasek, żwir i woda,

−

betoniarka,

−

pojemnik do odmierzania ilości składników,

−

narzędzia do zasypywania składników mieszanki do betoniarki,

−

pojemnik na gotową mieszankę,

−

wózek transportowy,

−

narzędzia do ręcznego zagęszczania mieszanki betonowej,

−

łata do wyrównywania powierzchni mieszanki betonowej,

−

środki ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.6.Murowanie fundamentów pod piece na stropach i gruncie,

z zachowaniem zasad wiązania cegieł

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymuruj fundament z cegieł ceramicznych pełnych na przygotowanej zaprawie

cementowo – wapiennej pod piec o wymiarach 2,5×3 kafla. W przekroju poziomym
fundament ma stanowić pełną konstrukcje ceglaną o wymiarach: szerokość 55 cm, długość
75 cm, głębokość posadowienia 50 cm.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) obliczyć wymiary rzutu poziomego fundamentu według zadanych wymiarów pieca,
3) dostarczyć cegłę na stanowisko pracy,
4) wytrasować na płaskiej powierzchni rzut poziomy fundamentu,
5) dostarczyć zaprawę na stanowisko pracy,
6) ustawić na sucho zewnętrzne warstwy cegieł według wytrasowanego prostokąta,
7) wymurować na zaprawie zewnętrzne warstwy cegieł,
8) sprawdzić linię ułożonych w rzędach cegieł,
9) sprawdzić poziom ułożonych cegieł,
10) mieszać zaprawę w pojemniku,
11) przycinać cegły według potrzeb do wmurowania wnętrza,
12) wypełnić spoiny pionowe zaprawą glinową w wymurowanej konstrukcji,
13) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

cegła ceramiczna pełna,

−

zaprawa cementowo – wapienna,

−

woda,

−

kielnia,

−

młotek murarski,

−

pojemnik na zaprawę,

−

poziomnica,

−

łata (prawidło),

−

przymiar liniowy składany,

−

arkusze papieru A4,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Ćwiczenie 2

Przygotuj sposobem ręcznym zaprawę cementowo – wapienną 1:1:5 o konsystencji

plastycznej z następujących składników: cement portlandzki CEM II, wapno hydratyzowane,
piasek i woda, do wymurowania podmurówki z cegły ceramicznej pełnej o wysokości ¼ c,
pod piec o wymiarach 3×3 kafla.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) odmierzyć ilość wapna według proporcji,
3) sprawdzić jakość cementu pod względem zbrylenia,
4) odmierzyć ilość cementu według zadanej proporcji,
5) odmierzyć ilość piasku według zadanej proporcji,
6) wymieszać suche składniki do uzyskania jednorodnej barwy,
7) dolać wodę do wymieszanych suchych składników i wymieszać w skrzyni,
8) umieścić zaprawę w naczyniu pomiarowym,
9) opuścić stożek pomiarowy do naczynia,
10) odczytać w cm głębokość zanurzenia stożka,
11) odczytać rodzaj konsystencji zależnie od głębokości zanurzenia,
12) zapisać głębokość zanurzenia i rodzaj konsystencji,
13) zaprezentować efekty wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

cement portlandzki CEM II,

−

wapno hydratyzowane,

−

woda,

−

piasek,

−

skrzynia drewniana,

−

łopata,

−

wiadro,

−

naczynie pomiarowe,

−

stożek opadowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Ćwiczenie 3

Wykonaj na stropie żelbetowym podmurówkę pod piec. z cegieł ceramicznych pełnych

na przygotowanej zaprawie cementowo – wapiennej. Piec o wymiarach 2×2,5×3 kafla
usytuowano w rogu pomieszczenia.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) obliczyć wymiary rzutu poziomego fundamentu według zadanych wymiarów pieca,
3) obliczyć wysokość podmurówki, tak aby górna powierzchnia podmurówki pokrywała się

z poziomem podłogi,

4) dostarczyć cegłę na stanowisko pracy,
5) wytrasować na płaskiej powierzchni rzut poziomy podmurówki,
6) dostarczyć zaprawę na stanowisko pracy,
7) ustawić na sucho zewnętrzne warstwy cegieł według wytrasowanego prostokąta,
8) wymurować na zaprawie zewnętrzne warstwy cegieł,
9) sprawdzić linię ułożonych w rzędach cegieł,
10) sprawdzić poziom ułożonych cegieł,
11) przycinać cegły według potrzeb do wmurowania wnętrza,
12) wypełnić spoiny pionowe wymurowanej konstrukcji,
13) sprawdzić wymiary wykonanej podmurówki,
14) rozliczyć materiały, narzędzia i sprzęt,
15) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

cegła ceramiczna pełna,

−

zaprawa cementowo – wapienna,

−

woda,

−

kielnia,

−

młotek murarski,

−

pojemnik na zaprawę,

−

poziomnica,

−

łata (prawidło),

−

przymiar liniowy składany,

−

arkusze papieru A4,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

5.7. Podwieszanie do belek stalowych, podciąganie klinami

i zdejmowanie deskowania po związaniu zaprawy w płycie
ceglanej

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podwieś fragment deskowania do belek stalowych za pomocą podtrzymywaczy

nożycowych.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić stan techniczny podtrzymywaczy nożycowych,
3) sprawdzić stabilność umocowania belek stalowych,
4) sprawdzić jakość krawędziaków i deskowania,
5) założyć podtrzymywacze nożycowe na dolną stopkę belki stalowej,
6) włożyć jednocześnie dwa krawędziaki w gniazda podtrzymywaczy nożycowych

założonych na tą samą belkę,

7) ułożyć kliny na krawędziakach,
8) ustawić deskowanie na klinach, tak by górna powierzchnia deskowania znajdowała się

około 1 cm poniżej poziomu dolnej stopki belek stalowych,

9) wyregulować deskowanie w poziomie, pobijając kliny młotkiem, aż do uzyskania

prawidłowego położenia,

10) sprawdzić poprawność ułożenia deskowania,
11) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

belki stalowe owinięte siatką drucianą,

−

podtrzymywacze nożycowe,

−

krawędziaki,

−

deski,

−

kliny,

−

młotek do pobijania klinów,

−

rękawice robocze.

Ćwiczenie 2

Zdemontuj deskowanie podwieszone do belek stalowych za pomocą wieszaków.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) poluzować kliny pod jednym krawędziakiem,
3) podeprzeć krawędziak podporami,
4) poluzować kliny, w celu sprawdzenia wielkości osiadania płyty ceglanej,
5) wybić kliny spod wieszaków pod podpartym krawędziakiem,
6) wyjąć wieszaki,
7) usunąć podparcie wraz z krawędziakiem,
8) zdjąć deskowanie,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

fragment deskowania płyty ceglanej na belkach stalowych,

−

podpory pod krawędziaki,

−

kliny,

−

młotek,

−

rękawice robocze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

5.8. Osadzanie odcinków belek dwuteowych w ścianie kominowej

i wykonywanie płyty ceglanej opartej na tych belkach, do
posadowienia pieca w budynku o stropach drewnianych

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zamocuj belki dwuteowe I 160 w murze z cegieł, o ich rozstawie osiowym 1,0 m.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić stan podkładu z zaprawy cementowej, wykonanego na murze,
3) wyliczyć głębokość oparcia belek na murze,
4) odmierzyć na murze miejsce ustawienia belek,
5) ustawić belki stalowe na podkładzie cementowym,
6) sprawdzić poziom ustawionych belek,
7) wsunąć drut stalowy w otwory środników belek,
8) obmurować końce belek używając cegieł całych i cząstkowych,
9) sprawdzić jakość wykonanych prac,
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

mur z cegły, wyrównany wcześniej zaprawą cementową,

−

belki dwuteowe,

−

druty stalowe do kotwienia belek,

−

cegły do obmurowania belek,

−

zaprawa cementowa do murowania,

−

narzędzia i sprzęt do murowania,

−

poziomnica,

−

przymiar liniowy.

Ćwiczenie 2

Wymuruj fragment płyty ceglanej typu ciężkiego, między ułożonymi dwoma belkami

stalowymi, na umocowanym wcześniej deskowaniu. Zbrojenie płyty z przygotowanych
płaskowników umieść w każdej spoinie.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić jakość cegieł pod kątem pęknięć oraz zniekształceń,
3) sprawdzić poprawność wygięcia płaskowników,
4) zmoczyć deskowanie, aby nie odciągało wody z zaprawy,
5) wymurować pierwszy rząd cegieł ustawionych na rąb, nakładając zaprawę na boczną

powierzchnię każdej cegły,

6) ułożyć płaskownik na deskowaniu na płask,
7) nałożyć wąski pasek zaprawy na płaskownik,
8) docisnąć płaskownik do cegieł wymurowanego pierwszego rzędu płyty ceglanej,
9) sprawdzić, czy zachowana jest odległość płaskownika około 1 cm od spodu płyty,
10) wymurować kolejny rząd, dociskając układane cegły do już ułożonych,
11) zalać wymurowaną płytę rzadką zaprawą cementową,
12) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

belki stalowe I 160, z podwieszonym deskowaniem,

−

cegły ceramiczne pełne,

−

płaskowniki 1×20 mm, wygięte do ułożenia w płycie ceglanej,

−

zaprawa cementowa o gęstej konsystencji, dostosowanej do nakładania na boczną

powierzchnię cegieł,

−

zaprawa cementowa o rzadkiej konsystencji, dostosowanej do zalania płyty,

−

woda,

−

narzędzia do murowania,

−

przymiar liniowy,

−

rękawice robocze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

5.9. Ustawianie obiektów zduńskich przy ścianach w zależności od

rodzaju materiału ścian

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Dobierz rodzaj pieca, który będzie można ustawić w pomieszczeniu budynku

letniskowego drewnianego o ścianach nieosłoniętych tynkiem. Naszkicuj usytuowanie pieca
w kilku wariantach, w zależności od rodzaju pieca oraz w przypadku, gdy ściana jest
osłonięta tynkiem (wymiary podano w cm).

Rys. 4. Pomieszczenie budynku drewnianego o ścianach nieosłoniętych tynkiem

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i wykonanie oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować rodzaje obiektów zduńskich,
3) wybrać możliwe do zastosowania piece w pomieszczeniu,
4) ustalić odległości wybranych pieców od ściany drewnianej nieosłoniętej,
5) naszkicować usytuowanie pieców z zachowaniem odległości od ściany,
6) naszkicować usytuowanie pieców, w przypadku ściany osłoniętej tynkiem,
7) zapisać wybrane rodzaje wybranych pieców i ich odległości od ściany nieotynkowanej

i otynkowanej,

8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

-

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

kartki papieru formatu A4,

−

przybory do pisania i rysowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie fundamentów
i podmurówek pod konstrukcje zduńskie”.

Test składa się z 24 zadań, z których:

−

zadania: 1, 3, 6, 8, 10, 11, 13, 15, 16, 17, 18, 20, 22 i 23 są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 2, 4, 5, 7, 9, 12, 14, 19, 21 i 24 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt. Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń
otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak uczeń otrzymuje 0
punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 8 z poziomu

ponadpodstawowego.

Plan testu

Klucz odpowiedzi

Nr

zadania

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Dobrać materiał do wykonania
elementów do podwieszania
deskowania

B

P

b

2.

Określić warunki techniczne do
oparcia belek na ścianach

C

PP

d

3.

Dobrać materiał do zbrojenia płyt
stropowych ceglanych

B

P

c

4.

Zabezpieczyć konstrukcje zduńskie
przed zapaleniem lub pożarem

C

PP

d

5.

Dobrać wiązanie cegieł podczas
murowania fundamentów

B

PP

c

6.

Dobrać materiał na wykonanie
deskowań fundamentów

A

P

a

7.

Ustalić rozstaw kozłów w
rusztowaniu do robót zduńskich
i murarskich

C

PP

a

8.

Dobrać rodzaj materiału na
wykonanie podmurówki

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

9.

Klasyfikować rodzaje zagrożeń
chemicznych występujących na
stanowisku pracy

C

PP

d

10.

Rozróżnić rodzaje odzieży ochronnej

B

P

b

11.

Rozróżnić rodzaje dozowania
składników mieszanki betonowej

A

P

a

12.

Określić jednostki obmiaru
konstrukcji zduńskich

C

PP

b

13.

Określić sposób czyszczenia prętów
zbrojeniowych

B

P

a

14.

Ustalić kolejność demontażu
deskowania

B

PP

c

15.

Ustalić długość oparcia belek
stalowych na ścianach

B

P

d

16.

Dobrać materiały do wykonywania
fundamentów pod piece

A

P

murowane

17.

Dobrać sposób wzmacniania płyt
ceglanych stropowych

B

P

zbroić

18.

Określić sposób posadowienia trzonu
kuchennego

B

P

wykop

19.

Określić sposób obmiarowania
konstrukcji zduńskich

C

PP

pomiaru

20.

Ustalić zasady wykonywania
fundamentów betonowych pod
konstrukcje zduńskie

B

P

deskowanie
(szalunek)

21.

Przeanalizować zasady obowiązujące
przy posadawianiu fundamentów

C

PP

położenia
geograficznego

22.

Ustalić grubość płyty ceglanej stropu
na belkach stalowych

A

P

6,5 cm

23.

Rozróżnić rodzaje narzędzi do
wykonywania robót ziemnych

B

P

szufla, łopata,
rydel, oskard

24.

Dobrać sposób łączenia prętów
w szkielet zbrojeniowy

C

PP

wiązanie drutem,
zgrzewanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel i zakres stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań i zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi.
5. Zapoznaj uczniów z budową karty odpowiedzi.
6. Przekaż uczniom zestawy zadań testowych, karty odpowiedzi i podaj czas na rozwiązanie

zadań.

7. Postaraj się stworzyć atmosferę sprzyjającą spokojowi podczas przeprowadzenia

sprawdzianu.

8. Po zakończeniu zbierz karty odpowiedzi i zestawy zadań testowych.
9. Sprawdź wyniki testowania.
10. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu.
11. Ustal przyczyny trudności w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszej pracy.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję testowania.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z treścią zadań testowych.
4. Za każde poprawnie rozwiązane zadanie otrzymasz 1 punkt.
5. Czytaj uważnie każde zadanie.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na karcie odpowiedzi:
7. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy udzieliłeś odpowiedzi na wszystkie zadania.
8. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH


1. Haki (wieszaki) do podwieszania deskowania do stalowych belek stropowych wykonywane

mogą być z:

a) drutu Ø 4÷6 mm,
b) prętów stalowych o Ø 26÷30 mm,
c) drewna,
d) blachy.

2. Długość oparcia belek stalowych na murach zależy od:

a) szerokości stopki,
b) grubości muru,
c) grubości środnika,
d) jej wysokości.

3. Jakiego rodzaju stal stosowana może być do zbrojenia płyty ceglanej:

a) pręty żebrowane,
b) bednarka stalowa,
c) płaskowniki,
d) pręty okrągłe.

4. Trzony kuchenne powinny być odsunięte od elementów łatwo zapalnych nieosłoniętych na

odległość:

a) równą 15 cm,
b) co najmniej 20 cm,
c) równą 25 cm,
d) co najmniej 30 cm.

5. Murowanie fundamentów pod piece wykonuje się w wiązaniu:

a) krzyżykowym,
b) polskim,
c) pospolitym,
d) wielowarstwowym.

6. Szalunki (deskowania) fundamentów pod trzony kuchenne wykonywane są z:

a) desek,
b) płyt pilśniowych,
c) tarcz metalowych,
d) krawędziaków.

7. Maksymalny rozstaw kozłów rusztowania powinien wynosić:

a) 1,50 m,
b) 2,20 m,
c) 2,50 m,
d) 2, 80 m.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

8. Podmurówki pod konstrukcje zduńskie wykonywane mogą być z:

a) betonu.
b) cegieł ceramicznych pełnych.
c) cegieł dziurawek.
d) żelbetu.

9. Które z zagrożeń oddziaływujących bezpośrednio na człowieka, powodując utratę życia lub

zdrowia, należą do zagrożeń chemicznych:

a) wysoka temperatura,
b) ciśnienie powietrza,
c) wibracja,
d) zapachy.

10. Do odzieży ochronnej należą:

a) hełmy przeciwhałasowe,
b) kombinezony,
c) pochłaniacze ucieczkowe,
d) półmaski.

11. Składniki mieszanki betonowej najdokładniej można dozować poprzez:

a) ważenie,
b) odmierzanie objętościowe,
c) ważenie i odmierzanie objętościowe,
d) dowolne odmierzanie według proporcji.

12. Piece i trzony kuchenne obmierza się w:

a) metrach,
b) sztukach.
c) metrach sześciennych,
d) metrach kwadratowych.

13. Tłuste plamy na prętach zbrojeniowych oczyszcza się przy użyciu:

a) benzyny,
b) szczotek drucianych,
c) pędzlem,
d) wody pod ciśnieniem.

14. Demontaż deskowania podwieszonego rozpoczyna się od:

a) usunięcia desek,
b) usunięcia stempli,
c) poluzowania klinów,
d) przecięcia drutów podtrzymujących deskowanie.

15. Belka stalowa dwuteowa o wysokości 200 mm powinna być oparta na ścianie na długości

co najmniej:
a) 150 mm,
b) 180 mm,
c) 200 mm,
d) 250 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

16. Fundamenty pod piece …………………………. są na zaprawie cementowo – wapiennej.

17. Płyty ceglane stropu na belkach stalowych należy ……………………. płaskownikami.

18. Pod fundament trzonu kuchennego ustawianego na gruncie należy wykonać …………….

poniżej poziomu terenu.

19. Obmiaru robót konstrukcji zduńskich dokonuje się na podstawie …………………………

z natury.

20. Wykonanie betonowego fundamentu pod konstrukcje zduńskie wymaga przygotowania
…………………………………….. z desek.

21. Od czego zależy głębokość przemarzania gruntu?

22. Ile wynosi grubość ceglanej płyty stropowej lekkiej opartej na belkach stalowych?

23. Jakie narzędzia mogą być stosowane do ręcznego wykonywania wykopów pod

fundamenty? Wymień co najmniej dwa.

24. Jakie są sposoby łączenia prętów do zbrojenia fundamentów pod piec?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………………………………………….

Wykonywanie fundamentów i podmurówek pod konstrukcje zduńskie

Zakreśl poprawną odpowiedź lub wpisz brakujące części zdania.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

17

18

19

20

21

22

23

24

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie fundamentów
i podmurówek pod konstrukcje zduńskie”.

Test składa się z 24 zadań, z których:

−

zadania: 2, 3, 5, 6, 7, 10, 11, 13, 14, 15, 18, 19, 22 i 23 są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 1, 4, 8, 9, 12, 16, 17, 20, 21 i 24 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt. Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń
otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak uczeń otrzymuje
0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 8 z poziomu

ponadpodstawowego.

Plan testu

Klucz odpowiedzi

Nr

zadania

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Dobrać materiał na oparcie belek
stalowych na ścianach

C

PP

d

2.

Ustalić kolejność czynności podczas
posadowienia konstrukcji zduńskich

A

P

b

3.

Rozróżnić przekroje kształtowników
walcowanych

B

P

a

4.

Zabezpieczyć konstrukcje zduńskie
przed zapaleniem lub pożarem

C

PP

c

5.

Dobrać materiały do wykonywania
fundamentów pod trzony kuchenne

B

P

b

6.

dobrać materiały do wykonywania
fundamentów pod piece ogrzewcze

B

P

d

7.

Dobrać materiały na bezpieczne
wykonanie pomostów

C

P

a

8.

Porównać dokumenty i wskazania
dotyczące wymagań rusztowań
roboczych

D

PP

a

9.

Sklasyfikować rodzaje zagrożeń
fizycznych na stanowisku pracy

C

PP

b

10.

Rozróżnić rodzaje środków ochrony
indywidualnej

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

11.

Dobrać narzędzia do robót
betoniarskich

B

P

d

12.

Określić sposoby łączenia prętów
zbrojeniowych

C

PP

b

13.

Dobrać przekrój poprzeczny
zbrojenia płyt żelbetowych

B

P

c

14.

Dobrać materiały do budowy
konstrukcji zduńskich

B

P

d

15.

Dobrać materiały ognioodporne do
budowy pieców i trzonów
kuchennych

A

P

a

16.

Ustalić zasady posadowienia
fundamentów pod piece ogrzewcze

C

PP

nierównomierne

17.

Dobrać materiały za względu na ich
właściwości techniczne na wykonanie
fundamentów

C

PP

marki

18.

Określić sposób posadowienia pieca
bezpośrednio na gruncie

B

P

gruncie

19.

Określić zasady wiązania cegieł
w konstrukcjach murowanych

B

P

wiązanie cegieł

20.

Określić sposób przedmiarowania
wykonywanych robót

C

PP

dokumentacji

21.

wskazać cel dokonywania przedmiaru
robót zduńskich

C

PP

do sporządzania
kosztorysu

22.

określić sposób wykonywania
wykopów pod fundamenty

A

P

ręcznym lub
mechanicznym

23.

ustalić grubość płyty ceglanej
stropowej

A

P

12 cm

24.

rozróżnić ilościowe proporcje
składników zapraw budowlanych

C

PP

1 część cementu
2 części wapna
5 części piasku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel i zakres stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań i zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi.
5. Zapoznaj uczniów z budową karty odpowiedzi.
6. Przekaż uczniom zestawy zadań testowych, karty odpowiedzi i podaj czas na rozwiązanie

zadań.

7. Postaraj się stworzyć atmosferę sprzyjającą spokojowi podczas przeprowadzenia

sprawdzianu.

8. Po zakończeniu zbierz karty odpowiedzi i zestawy zadań testowych.
9. Sprawdź wyniki testowania.
10. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu.
11. Ustal przyczyny trudności w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszej pracy.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję testowania.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z treścią zadań testowych.
4. Za każde poprawnie rozwiązane zadanie otrzymasz 1 punkt.
5. Czytaj uważnie każde zadanie.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na karcie odpowiedzi:
7. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy udzieliłeś odpowiedzi na wszystkie zadania.
8. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH NR 2

1. Oparcie stalowych belek stropowych na ścianach nośnych powinno być wykonane na:

a) dwóch warstwach papy,
b) siatce metalowej,
c) dębowych podkładkach,
d) wylewce cementowej.

2. Na podmurówce ustawiamy:

a) warstwę cegieł na płask,
b) pierwszą warstwę kafli,
c) warstwę cegieł na rąb,
d) warstwę cegieł na stojąco.

3. Belki stalowe stropu Kleina mają przekrój kształtowników:

a) dwuteowych,
b) ceowych,
c) skrzynkowych,
d) teowych.

4. Piece metalowe powinny być oddalone od elementów łatwo zapalnych osłoniętych na

odległość co najmniej:

a) 10 cm,
b) 15cm,
c) 30 cm,
d) 60 cm.

5. Murowanie fundamentów pod trzony kuchenne wykonuje się na zaprawie:

a) wapiennej,
b) cementowo – wapiennej,
c) gipsowej,
d) glinianej.

6. Fundamenty betonowe pod piece ogrzewcze wykonywane są przy użyciu cementu:

a) pucolanowego,
b) białego,
c) żużlowo – popiołowego,
d) portlandzkiego.

7. Pomost roboczy rusztowania do robót zduńskich zaleca się wykonywać z:

a) desek grubości 32 mm,
b) desek grubości 19 mm,
c) płyt gipsowo – kartonowych,
d) płyt paździerzowych.

8. Rusztowania typowe powinny być wykonywane zgodnie z:

a) wymogami norm,
b) wskazówkami brygadzisty,
c) projektem technicznym,
d) opisem technicznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

9. Które z zagrożeń oddziaływujących bezpośrednio na człowieka, powodujące utratę życia

lub zdrowia, należą do zagrożeń fizycznych:

a) zapachy,
b) niska temperatura,
c) ołów,
d) pyły o działaniu drażniącym.

10. Do środków chroniących przed upadkiem z wysokości należą:

a) kombinezony bezpieczeństwa,
b) rękawice ochronne,
c) okulary,.
d) wkłady regenerujące.

11. Do zagęszczania mieszanki betonowej sposobem mechanicznym stosuje się:

a) ubijaki metalowe,
b) dziobaki stalowe,
c) sztychówki metalowe,
d) wibrator powierzchniowy.

12. Łączenie prętów zbrojeniowych nie można wykonywać przez:

a) spawanie,
b) skręcanie prętów,
c) zgrzewanie punktowe,
d) wiązanie drutem wiązałkowym.

13. Płyty żelbetowe stropowe powinny być zbrojone:

a) kątownikami,
b) płaskownikami,
c) prętami okrągłymi,
d) prętami kwadratowymi.

14. Do murowania fundamentu pod konstrukcję zduńską stosuje się zaprawę:

a) klejową,
b) gipsową,
c) wapienną,
d) szamotową.

15. Do materiałów odpornych na działanie wysokich temperatur należy cegła:

a) szamotowa,
b) ceramiczna pełna,
c) wapienno – piaskowa,
d) ceramiczna dziurawka.

16. Oddzielenie fundamentu budynku od fundamentu pieca jest konieczne ze względu na
………………………………… osiadanie.

17. Nośność murowanego fundamentu pod konstrukcje zduńskie jest zależna od klasy

materiałów i …………………….. zaprawy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

18.Przy posadowieniu pieca w budynku niepodpiwniczonym fundament powinien być

zagłębiony w ……………………… .

19. Podczas

murowania

fundamentów z cegieł

należy

zachować prawidłowe

………………………………………………. .

20.

Przedmiaru

wykonywanych

robót

zduńskich

dokonuje

się

na

podstawie

………………………………. budowlanej.

21. W jakim celu dokonuje się przedmiaru robót zduńskich?

22. Jakimi sposobami wykonywane mogą być wykopy pod fundamenty?

23. Jaka jest grubość płyty ceglanej stropowej ciężkiej opartej na belkach stalowych?

24. Co oznaczają cyfry podane jako proporcje objętościowe zaprawy cementowo – wapiennej

1:2:5?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………………………………………….

Wykonywanie fundamentów i podmurówek pod konstrukcje zduńskie

Zakreśl poprawną odpowiedź lub wpisz brakujące części zdania.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

17

18

19

20

21

22

23

24

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

7. LITERATURA

1. Cwil R., Chrościcki T.: Roboty murowe. Poradnik. Arkady, Warszawa 1973
2. Francuz W. M., Sokołowski R.,: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. KWK Bud

– Ergon OW PZITB, Warszawa 1998

3. Francuz W. M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w rzemiośle. WSiP,

Warszawa 1996

4. Kettler K.: Murarstwo. Część 1. Rea, Warszawa 2002
5. Kowalczyk Z., Loska F., Czarkowski M.: Kosztorysowanie w budownictwie. WSiP,

Warszawa 1995

6. Lenkiewicz W.: Budownictwo ogólne. Część 2. PWSZ, Warszawa 1970
7. Lenkiewicz W., Zdziarska – Wis I.: Ciesielstwo. WSiP, Warszawa 1998
8. Martinek W.: Budownictwo ogólne. Część 1. WSiP, Warszawa 1969
9. Martinek W., Szymański E.: Murarstwo i tynkarstwo. WSiP, Warszawa 1999
10. Mirski J. Z., Łącki K.: Budownictwo z technologią. Część 2. WSiP 1998
11. Paradistal J.: Roboty zduńskie. Część 1. PWSZ, Warszawa 1960
12. Paradistal J.: Roboty zduńskie. Część 2. PWSZ, Warszawa 1957
13. Poradnik majstra budowlanego. Praca zbiorowa. Arkady, Warszawa 2005
14. Pyrak S.: Konstrukcje z betonu. WSiP, Warszawa 2001
15. Pyrak S., Włodarczyk W.: Posadowienie budowli, konstrukcje murowe i drewniane.

WSiP, Warszawa 2000

16. Roj – Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. KOWEZ, Warszawa 2002

17. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75)

18. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie

ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 169)

19. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. 2003, Nr 47)

20. Słowiński Z.: Technologia budownictwa. Część 2. WSiP, Warszawa 1992
21. Słowiński Z.: Technologia budownictwa. Część 3. WSiP, Warszawa 1994
22. Tauszyński K.: Budownictwo z technologią. Część 1. WSiP, Warszawa 1992
23. Technologia budownictwa. Część 1. Praca zbiorowa. WSiP, Warszawa 1991
24. Urban L.: Murarstwo i tynkarstwo. WSiP, Warszawa 1990
25. Urban L.: Technologia robót murarskich i tynkarskich. PWSZ, Warszawa 1969
26. Vademecum budowlane. Pod redakcją E. Pliszek. Arkady, Warszawa 2001
27. Wieczorek Z.: Bezpieczeństwo pracy, roboty budowlane i rozbiórkowe. WNT, Warszawa

2003

28. www.volter.website.pl