MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Bożena Stępień

Wykonywanie zabiegów agrotechnicznych

321[04].Z1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy

Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

dr n. wet. Marek W. Chmielewski

dr inż. Grzegorz Borsuk

Opracowanie redakcyjne:

mgr Edyta Kozieł

Konsultacja:

dr inż. Jacek Przepiórka

Opracowanie zawiera obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[04].Z1.03,

„Wykonywanie zabiegów agrotechnicznych”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik pszczelarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Przepisy bhp dotyczące wykonywania zabiegów agrotechnicznych

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Zabiegi uprawy roli oraz zabiegi melioracyjne

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Nawożenie roślin uprawnych

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4. Ochrona roślin uprawnych

17

5.4.1. Ćwiczenia

17

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

19

7. Literatura

33

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik pszczelarz.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane, aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

− cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

− przykładowe scenariusze zajęć,

− ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

− ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np.: ćwiczeń praktycznych oraz metody projektów.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

321[04].Z1

Produkcja roślinna

321[04].Z1.01

Planowanie zmianowania

roślin i płodozmianów

321[04].Z1.02

Użytkowanie sprzętu

rolniczego

321[04].Z1.03

Wykonywanie zabiegów agrotechnicznych

321[04].Z1.05

321[04].Z1.04

Organizacja produkcji roślinnej

Określanie zasobów bazy pożytkowej

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, ochrony przeciwpożarowej,

− przestrzegać przepisów BHP, ochrony przeciwpożarowej podczas pracy w budynkach inwentarskich i magazynach,

− planować zimowanie rośli i płodozmianów,

− przestrzegać zasad postępowania z środkami ochrony roślin, nawozami, oraz maszynami do uprawy roli,

− posługiwać się prostymi narzędziami takimi jak opryskiwacz plecakowy, łopata, waga,

− posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu mechanizacji rolnictwa,

− rozpoznawać maszyny do uprawy roli,

− korzystać z wiadomości, nabytych na lekcjach chemii, szczególnie dotyczących soli,

− definiować podstawowe pojęcia dotyczące gleboznawstwa,

− posługiwać się prostymi proporcjami,

− wykonywać podstawowe obliczeni,

− korzystać z różnych źródeł informacji,

− użytkować komputer,

− współpracować w grupie,

− przeliczać podstawowe jednostki,

− współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− określić cele i zadania uprawy roli,

− scharakteryzować rodzaje zabiegów uprawowych i doprawiających rolę,

− dobrać rodzaje uprawek i połączyć je w zespoły,

− określić alternatywne metody uprawy roli,

− określić różnice w konwencjonalnym i ekologicznym sposobie uprawy roli,

− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zabiegów uprawowych,

− określić znaczenie wykonywania zabiegów melioracyjnych,

− określić sposoby regulacji stosunków wodnych na gruntach ornych i użytkach zielonych,

− określić wpływ zabiegów melioracyjnych na kształtowanie krajobrazu,

− ocenić funkcjonowanie urządzeń wodno-melioracyjnych,

− wyjaśnić rolę nawożenia w rolnictwie konwencjonalnym i ekologicznym,

− określić wpływ poszczególnych składników pokarmowych na wzrost, rozwój i plonowanie roślin,

− zdefiniować pojęcia: efektywność, produktywność, wymagania pokarmowe i potrzeby nawozowe roślin,

− wymienić rodzaje nawozów organicznych i określić ich wartość,

− scharakteryzować przemiany zachodzące w nawozach organicznych w czasie przechowywania ich w glebie,

− określić zasady stosowania nawozów organicznych,

− określić zagrożenia wynikające z nieumiejętnego stosowania nawozów organicznych,

− określić grupy nawozów mineralnych na podstawie ich składu chemicznego,

− scharakteryzować nawozy mineralne, ich właściwości, stosowanie i oddziaływanie na rośliny i glebę,

− zaplanować nawożenie mineralne korzystając z zaleceń nawozowych stacji chemiczno-rolniczej i map zasobności gleb,

− przeliczyć masę nawozową na czysty składnik i odwrotnie,

− określić możliwości mieszania nawozów,

− zastosować nawozy organiczne i mineralne,

− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej podczas transportu, przechowywania i stosowania nawozów mineralnych,

− wyjaśnić znaczenie ochrony roślin w rolnictwie konwencjonalnym i ekologicznym,

− określić czynniki chorobotwórcze roślin,

− sklasyfikować grupy szkodników roślin uprawnych,

− sklasyfikować chwasty i określić ich szkodliwość,

− zaplanować i zastosować metody zapobiegania i zwalczania chorób, szkodników i chwastów,

− pogrupować i scharakteryzować pestycydy,

− scharakteryzować techniki stosowania i przechowywania pestycydów,

− scharakteryzować mechanizmy samoregulacji w przyrodzie i ich znaczenie w ochronie roślin,

− określić zasady przygotowania i zastosowania preparatów biologicznych w rolnictwie ekologicznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

………………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Technik pszczelarz 321[04]

Moduł:

Produkcja roślinna 321[04].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie zabiegów agrotechnicznych 321[04].Z1.03

Temat: Wykonywanie zabiegów agrotechnicznych pod wybraną roślinę.

Cel ogólny: Uczeń potrafi ocenić jakość wykonania zabiegów uprawowych pod wybraną roślinę.

Cele szczegółowe:

− zna przepisy bhp przy wykonywaniu zabiegów agrotechnicznych,

− znana rodzaje orek oraz sposoby ich wykonywania,

− zna zabiegi agrotechniczne spulchniające i wyrównujące glebę,

− zna zabiegi ugniatające i kruszące glebę,

− potrafi dobierać poszczególne uprawki pod konkretne rośliny.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

− dobrać uprawki w zależności od rodzaju rośliny,

− dobrać uprawki , zgodnie z kalendarzem agrotechnicznym,

− wykonać uprawki na różnych rodzajach gleb.

Metody nauczania–uczenia się:

− pogadanka,

− pokaz z objaśnieniem,

− metoda projektu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca w grupach.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

− plansze i foliogramy przedstawiające podziały zabiegów agrotechnicznych,

− film dydaktyczny: zabiegi agrotechniczne, rodzaje orek,

− maszyny do uprawy gleby.

Przebieg zajęć:

1. Faza wstępna

− czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości uczniów do zajęć,

− podanie tematu zajęć,

− podanie do zapisania w zeszycie przedmiotowym celu wykonywania zabiegów agrotechnicznych,

− podział grupy uczniów na zespoły 4–5-osobowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

2. Faza właściwa

− pogadanka nauczyciela z elementami pokazu, na temat terminu i sposobu wykonywania zabiegów agrotechnicznych,

− wspólne omawianie w trakcje oglądania filmu, poszczególnych czynności przy wykonywaniu uprawek,

− szczegółowe omówienie sposobów przeprowadzania uprawek.

3. Realizacja zadań

Praca w grupach 4–5-osobowych:

− nauczyciel wyjaśnia cele ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

− uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania,

− na podstawie, informacji uzyskanych z treści planują uprawki pod poszczególne rośliny,

− przedstawiają schemat blokowy wykonywania uprawek.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek:

− czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie,

− czy prawidłowo interpretują wyniki,

− czy zachowują zasady BHP.

5. Zakończenie zajęć.

− uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy interpretują je na forum klasy,

− dyskutują na temat wykonywania uprawek pod poszczególne rośliny,

− nauczyciel ocenia pracę każdej grupy.

Praca domowa

− zaplanuj zespół uprawek pod rzepak ozimy, przedstaw w formie schematu blokowego.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej ucznia po zakończonych zajęciach:

− uczeń samodzielnie wykona prace domową. Potrafi odpowiadać na pytania podczas rekapitulacji lekcji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

………………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Technik pszczelarz 321[04]

Moduł:

Produkcja roślinna 321[04].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie zabiegów agrotechnicznych 321[04].Z1.03

Temat: Wykonywanie zabiegów ochrony roślin.

Cel ogólny: Zapoznanie z ochroną roślin uprawnych.

Cele szczegółowe:

− zna zasady bhp przy stosowaniu środków ochrony roślin,

− potrafi wymienić i pogrupować środki ochrony roślin,

− potrafi rozpoznać chorobę,

− potrafi rozpoznać szkodnika,

− zna preparaty ochrony roślin,

− potrafi sporządzić ciecz użytkową,

− potrafi dobrać preparaty do ochrony roślin,

− potrafi ułożyć harmonogram ochrony danej rośliny.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

− rozpoznać choroby roślin,

− rozpoznać szkodniki roślin,

− sporządzić ciecz użytkową,

− przestrzegać okresu prewencji i karencji,

− obliczyć koszty ochrony roślin.

Metody nauczania–uczenia:

− pogadanka,

− pokaz z instruktażem,

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczeń praktycznych,

− metoda projektu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− uczniowie pracują w grupach 5–6-osobowych.

Czas trwania zajęć: 2 godziny zajęć dydaktycznych.

Środki dydaktyczne:

− środki ochrony roślin,

− kalkulator,

− poradnik ochrony roślin.

Przebieg zajęć:

1. Czynności organizacyjno-przygotowawcze

− sprawdzenie obecności,

− sprawdzenie wiedzy uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

2. Faza właściwa

− pogadanka nauczyciela z elementami pokazu na, temat środków ochrony roślin,

− szczegółowe omówienie poszczególnych metod ochrony roślin z uwzględnieniem metod ekologicznych,

− prezentacja środków, ochrony roślin,

− przedstawienie sposobów stosowania środków ochrony roślin.

3. Realizacja ćwiczenia

Praca w grupach 5–6-osobowych:

− nauczyciel wyjaśnia cele ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

− przydzielenie poszczególnym grupom tematów ćwiczenia,

− zapoznanie się grup przydzielonym zadaniem,

− uczniowie przystępują do wykonania zadania,

− układają harmonogram zabiegów ochrony roślin.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek:

− czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie,

− czy prawidłowo interpretują wyniki.

5. Zakończenie zajęć

− uczniowie przedstawiają napisane projekty,

− dyskutują na forum klasy na temat poszczególnych projektów i wybór najlepszego,

− nauczyciel ocenia pracę każdej grupy oraz indywidualnie każdy projekt.

Praca domowa

Sporządź harmonogram zabiegów ochrony żyta ozimego. Oblicz koszt przeprowadzenia zabiegów ochrony.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach.

− nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie każdego ucznia, na bieżąco podczas dyskusji i podczas wykonywania ćwiczenia. Ocenia także aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywane prace,

− uczeń samodzielnie wykona prace domową. Potrafi odpowiadać na pytania podczas rekapitulacji lekcji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

5. ĆWICZENIA

5.1. Przepisy

bhp

dotyczące

wykonywania

zabiegów

agrotechnicznych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zabiegi melioracyjne polegają między innymi na konserwacji rowów melioracyjnych.

Należy wykosić w nich trawę. W oparciu o instrukcję obsługi przygotuj kosę motorową do koszenia oraz dobierz odzież ochronną spełniającą normy bhp.

Wskazówki do realizacji

− przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

− przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment

materiałów

dotyczących

zasad

postępowania

podczas

wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych i konserwujących w rowach melioracyjnych,

− ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować instrukcję obsługi kosy spalinowej,

2) zaplanować tok pracy,

3) zgromadzić potrzebne pomoce,

4) dobrać odpowiednia odzież ochronną,

5) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy,

6) założyć aparat tnący kosy z uzupełnioną żyłką do cięcia,

7) zaprezentować efekty wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pogadanka,

− pokaz z objaśnieniem,

− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne

− kosa spalinowa,

− odzież ochronna,

− instrukcja obsługi kosy,

− arkusze papieru formatu A4,

− flamastry,

− poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Ćwiczenie 2

W gospodarstwie należy wykonać zabiegi ochrony roślin. Przygotuj ciecz użytkową stosując się do zaleceń. Przeprowadzić tę czynność zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wskazówki do realizacji

− przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

− przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment materiałów dotyczących wykonywania zabiegów ochrony roślin,

− ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z etykietami na opakowaniach środków ochrony roślin,

2) zapisać odpowiednie proporcje,

3) dokonać obliczeń,

4) dobrać odzież ochronną,

5) sporządzić ciecz użytkową,

6) zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pogadanka,

− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− arkusze papieru do obliczeń,

− poradnik dla ucznia,

− środki ochrony roślin w oryginalnych opakowaniach,

− opryskiwacz,

− odzież ochronna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5.2. Uprawa roli oraz zabiegi melioracyjne

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaproponuj zespół uprawek do uprawy pszenicy po rzepaku ozimym, oraz pszenicy jarej po burakach cukrowych.

Wskazówki do realizacji

− przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

− przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment materiałów na dany temat,

− ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić termin zbioru w pierwszym przypadku rzepaku, w drugim buraków cukrowych, 2) zaplanować zespoły uprawek pod poszczególne rośliny,

3) wykonać notatki,

4) przeanalizować otrzymane wyniki,

5) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem,

− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− arkusz do ćwiczenia,

− poradnik dla ucznia,

− tablice przedstawiające blokowy schemat uprawy rzepaku i buraka cukrowego.

Ćwiczenie 2

Wykonaj ocenę jakości przeprowadzonej orki.

Wskazówki do realizacji

− przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

− przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment materiałów dotyczących przeprowadzania orki,

− ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć wykonaną orkę ciągnikiem z pługiem trzyskibowym,

2) ocenić jakość orki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

3) wykonać obliczenia,

4) zapisać wyniki w arkuszu,

5) zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z instruktażem,

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− arkusz do ćwiczenia,

− poradnik dla ucznia,

− ciągnik z pługiem trzyskibowym,

− głębokościomierz,

− taśma miernicza,

− listwa z podziałką.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.3 Nawożenie roślin

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeliczanie czystego składnika nawozów na masę towarową i odwrotnie.

Na polu o powierzchni 10 ha postanowiono zastosować:

− 120 kg na 1 ha w postaci saletry amonowej,

− 80 kg P2O5 na1 ha w postaci superfosfatu granulowanego,

− 200 kg K20 w postaci soli potasowej.

Oblicz, ile masy towarowej nawozów trzeba w tym celu zastosować na całe pole.

Na innym polu o powierzchni 6 ha zastosowano:

− 1200 kg mocznika,

− 900 kg superfosfatu potrójnego,

− 1800 kg soli potasowej.

Oblicz ile nawozów w czystym składniku zastosowano na 1 ha.

Wskazówki do realizacji

− przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

− przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment materiałów dotyczących nawożenia roślin,

− ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zawartość czystego składnika w nawozach,

2) wykonać notatki,

3) przeanalizować otrzymane wyniki,

4) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pogadanka,

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− arkusz do ćwiczenia,

− poradnik dla ucznia,

− tablice przedstawiające zawartość czystego składnika.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj przedstawione nawozy mineralne i określ ich właściwości.

Wskazówki do realizacji

− przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

− przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment materiałów dotyczących nawożenia roślin,

− ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z kolekcją nawozów mineralnych,

2) wykonać analizę poszczególnych próbek,

3) zapisać wyniki w arkuszu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pogadanka,

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− arkusz do ćwiczenia,

− poradnik dla ucznia,

− kolekcja nawozów mineralnych,

− odczynniki chemiczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.4. Ochrona roślin uprawnych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj zabieg chemiczny na wybranej roślinie. Przeczytaj zalecenia na etykiecie preparatu, odnoszące się do danej uprawy i szkodnika lub choroby. Oblicz, ile potrzeba preparatu i wody do przeprowadzenia zabiegu w polu o danej powierzchni cieczą użytkową o wymaganym stężeniu, znając wydajność opryskiwacza.

Wskazówki do realizacji

− przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

− przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment

materiałów

dotyczących

zasad

postępowania

podczas

wykonywania zabiegów ochrony roślin,

− ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać środek ochrony roślin do zabiegu agrotechnicznego,

2) zapoznać się z etykietą znajdującą się na opakowaniu tego środka, klasą toksyczności, wymaganym stężeniem cieczy użytkowej,

3) dokonać obliczeń,

4) zapisać wyniki w arkuszu odpowiedzi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pogadanka,

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− arkusz odpowiedzi,

− arkusz do ćwiczenia,

− poradnik dla ucznia.

− plansza z klasą toksyczności środków ochrony roślin,

− środek ochrony roślin w oryginalnym opakowaniu z etykietą,

− pojemnik z wodą,

− opryskiwacz,

− ubranie ochronne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Ćwiczenie 2

Po zabiegu chemicznym przeprowadzonym na pięciu poletkach doświadczalnych obliczono liczbę żywych i martwych osobników zwalczanego szkodnika.

nr poletka

osobniki żywe

osobniki martwe

1

70

782

2

52

820

3

24

220

4

143

1512

5

200

1632

kontrola

Oblicz, jaka jest skuteczność preparatu w procentach.

Wskazówki do realizacji

− przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

− przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment

materiałów

dotyczących

zasad

postępowania

podczas

wykonywania zabiegów ochrony roślin,

− ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać obliczeń,

2) zapisać otrzymane wyniki w arkuszu odpowiedzi,

3) zinterpretować i przedstawić wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pogadanka,

− pokaz z objaśnieniem,

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− arkusz do ćwiczenia,

− poradnik dla ucznia,

− plansza z charakterystyką środków ochrony roślin,

− kalkulator,

− arkusz papieru formatu A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie zabiegów

agrotechnicznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

− zadania 1, 2, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 17, 18 są z poziomu podstawowego,

− zadania 3, 7, 11, 12, 16, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące

oceny szkolne:

− dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

− dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

− dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

− bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. d, 3. a, 4. a, 5. a, 6. c, 7. b, 8. d, 9. b, 10. b, 11. c, 12. c, 13. b, 14. b, 15. c, 16. d, 17. a, 18. d, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr

Cel operacyjny

Kategoria

Poziom

Poprawna

zad.

(mierzone osiągnięcia ucznia)

celu

wymagań odpowiedź

1

Wskazać znaczenie nawozów mineralnych

B

P

d

w plonowaniu roślin.

2

Definiować poznane prawa.

A

P

d

3

Obliczyć zawartość azotu w 1 tonie obornika.

C

PP

a

4

Dobrać właściwe podłoża do uprawy roślin

B

P

a

5

Określić dawki obornika pod poszczególne

B

P

a

rośliny.

6

Stosować właściwie zabiegi uprawowe

B

P

c

7

Obliczyć zawartość potasu w 1 tonie gnojowicy.

C

PP

b

8

Stosować właściwe nawozy wzbogacające słomę.

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

9

Rozpoznać rodzaje podorywek.

B

P

b

10 Rozpoznać rodzaje orek.

B

P

b

11 Obliczyć zawartość czystego składnika

C

PP

c

w nawozach mineralnych

12 Przeliczyć zawartość czystego składnika

D

PP

c

w zastosowanych nawozach mineralnych.

13 Rozróżnić nawozy mineralne wieloskładnikowe.

A

P

b

14 Identyfikować insektycydy.

A

P

b

15 Grupować pyretroidy.

B

P

c

16 Charakteryzować środowisko nicieni.

C

PP

d

17 Definiować pojecie kwarantanny zewnętrznej.

B

P

a

18 Rozpoznać metody ochrony roślin.

B

P

d

19 Charakteryzować orkę głęboką.

C

PP

a

20 Charakteryzować melioracje szczegółową.

C

PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,

− zestaw zadań testowych,

− karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Udział nawozów mineralnych we wzroście plonów wynosi

a) 20–30%.

b) 40–50%.

c) 60–70%.

d) 90–100%.

2. Prawo Liebiga to prawo

a) prawo minimum.

b) prawo maximu.

c) prawo stałości.

d) prawo stałości pH.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

3. Oblicz ile kg azotu znajduje się w 1 tonie obornika, jeżeli zawartość procentowa N

wynosi 0,45%

a) 10 kg.

b) 4,5 kg.

c) 8 kg.

d) 12 kg.

4. Najlepszym materiałem ściółkowym jest

a) słoma.

b) łęty ziemniaczane.

c) torf.

d) igliwie.

5. Jaką dawkę obornika dajemy pod ziemniaki

a) 10–12 ton.

b) 15–17 ton.

c) 20–25 ton.

d) 14–16 ton.

6. Obornik wywieziony na pole powinien być przyorany

a) tego samego dnia.

b) po tygodniu.

c) po czterech dniach.

d) po trzech dniach.

7. Oblicz ile kg K2O znajduje się w 1 tonie gnojowicy, jeżeli zawartość procentowa wynosi 0,6

a) 10 kg.

b) 2 kg.

c) 8 kg.

d) 6 kg.

8. Pociętą słomę przed przyoraniem należy wzbogacić

a) azotem.

b) potasem.

c) fosforem.

d) wapniem.

9. Podorywka jest orką

a) głęboką.

b) średnią.

c) płytką.

d) uzupełniającą.

10. Orka zwana zięblą jest orką

a) zasadniczą.

b) uzupełniającą.

c) płytką.

d) melioracyjną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

11. Oblicz ile czystego składnika N znajduje się w 200 kg saletry amonowej o zawartości N-34%

a) 18 kg.

b) 20 kg.

c) 68 kg.

d) 90 kg.

12. Na pole wysiano 200 kg mocznika ile zastosowano nawożenia w czystym składniku, jeżeli zawartość azotu w moczniku wynosi 46%

a) 100 kg N.

b) 92 kg N.

c) 120 kg N.

d) 82 kg N.

13. Do nawozów wieloskładnikowych zaliczamy

a) polifoskę.

b) mocznik.

c) saletrę amonową.

d) wapno palone.

14. Insektycydy to środki ochrony do zwalczania

a) owadów.

b) grzybów.

c) gryzoni.

d) chwastów.

15. Do grupy pyretroidów należą

a) Decis 2,5 EC.

b) Zolone 350 EC.

c) Basudin 10 G.

d) Marshall 250 EC.

16. Środowiskiem życia nicieni jest

a) woda.

b) gleba.

c) drzewa.

d) kwiaty roślin.

17. Kwarantanna zewnętrzna dotyczy.

a) obszaru kraju.

b) obszaru województwa.

c) obszaru powiatu.

d) obszaru gminy.

18. Zaprawianie nasion to metoda ochrony roślin

a) chemiczna.

b) biologiczna.

c) mechaniczna.

d) hodowlana.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

19. Do orek bardzo głębokich zaliczamy

a) orkę podorywkę.

b) orkę aglomeracyjną.

c) orkę odwrotkę.

d) orkę siewną.

20. Do melioracji szczegółowych zaliczamy

a) regulację rzek.

b) kanałów powyżej 1,5 m szerokości.

c) obwałowań przeciwpowodziowych.

d) sieć drenarską.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie zabiegów agrotechnicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie zabiegów

agrotechnicznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

− zadania 1, 2, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 13, 14 15, 16, 17, 18, są z poziomu podstawowego,

− zadania 3, 7, 11, 12, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące

oceny szkolne:

− dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

− dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

− dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

− bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. d, 3. b, 4. d, 5. c, 6. a, 7. d, 8. a, 9. c, 10. c, 11. c,

12. c, 13. a, 14. d, 15. d, 16. b, 17. a, 18. b, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr

Cel operacyjny

Kategoria

Poziom

Poprawna

zad.

(mierzone osiągnięcia ucznia)

celu

wymagań odpowiedź

1

Wskazywać znaczenie makro i mikroelementów

B

P

d

w plonowaniu roślin.

2

Definiować poznane prawa.

A

P

d

3

Określać zawartość składników pokarmowych

C

PP

b

w nawozach organicznych

4

Wskazywać najlepsza biomasę do ogrzewania

B

P

d

budynków

5

Wyliczać zawartość składników pokarmowych

B

P

c

w glebie

6

Stosować właściwie zabiegi uprawowe

B

P

a

7

Określa zawartość czystego składnika

C

PP

d

w nawozach organicznych

8

Stosować właściwe nawozy organiczne

B

P

a

wzbogacające glebę w próchnice.

9

charakteryzować historie używania nawozów

B

P

c

mineralnych w Polsce

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

10 Rozpoznawać rodzaje orek, po ich głębokości

B

P

c

11 Obliczać zawartość czystego składnika

C

PP

c

w nawozach mineralnych

12 Przeliczać zawartość czystego składnika

D

PP

c

w zastosowanych nawozach mineralnych.

13 Rozróżniać nawozy mineralne wieloskładnikowe.

B

P

a

14 Klasyfikować herbicydy jako substancje

A

P

d

chemiczne do walki z chwastami

15 Rozpoznawać bardzo toksyczne środki ochrony

B

P

d

roślin

16 Rozpoznawać miejsca żerowania szkodników

C

P

b

17 Definiować pojecie kwarantanny

A

P

a

18 Rozpoznawać metody biologiczne ochrony roślin

B

P

b

19 Charakteryzować orkę głęboką.

C

PP

a

20 Charakteryzować gospodarkę wodną przy

C

PP

c

nawadnianiu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,

− zestaw zadań testowych,

− karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Rośliny pobierają z gleby makro i mikroelementy w zwiększonych ilościach, są to a) tytan, bor.

b) kobalt, krzem.

c) tlen, azot.

d) potas, azot.

2. Prawo Liebiga to prawo

a) prawo minimum.

b) prawo maximum.

c) prawo stałości.

d) prawo stałości pH.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

3. Oblicz ile kg azotu znajduje się w 10 tonie obornika, jeżeli zawartość procentowa N

wynosi 0,45%

a) 130 kg.

b) 45 kg.

c) 85 kg.

d) 120 kg.

4. Najlepszym materiałem używanym do opału spośród zbóż jest ziarno

a) pszenicy.

b) żyta.

c) prosa.

d) owsa.

5. Podaj liczbę pierwiastków, która jest niezbędna do życia roślin

a) 10.

b) 11.

c) 21.

d) 14.

6. Obornik wywieziony na pole powinien być przyorany

a) tego samego dnia.

b) po tygodniu.

c) po czterech dniach.

d) po trzech dniach.

7. Oblicz ile kg K2O znajduje się w 10 tonie gnojowicy, jeżeli zawartość procentowa wynosi 0,6

a) 100 kg.

b) 20 kg.

c) 80 kg.

d) 60 kg.

8. Pociętą słomę przed przyoraniem należy wzbogacić

a) azotem.

b) potasem.

c) fosforem.

d) wapniem.

9. Najwyższe nawożenie w naszym kraju w przeliczeniu na czysty składnik było w latach a) 1949–1953.

b) 1959–1960.

c) 1979–1980.

d) 1990–1992.

10. Orka zwana zięblą jest orką na głębokość

a) 8–15 cm.

b) 15–20 cm.

c) 25–30 cm.

d) 70–90 cm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

11. Oblicz ile czystego składnika N znajduje się w 1000 kg saletry amonowej o zawartości N-34%

a) 118 kg.

b) 200 kg.

c) 168 kg.

d) 340 kg.

12. Na pole wysiano 1000 kg mocznika ile zastosowano nawożenia w czystym składniku, jeżeli zawartość azotu w moczniku wynosi 46%

a) 500 kg N.

b) 972 kg N.

c) 460 kg N.

d) 182 kg N.

13. Do nawozów wieloskładnikowych zaliczamy

a) polifoskę.

b) mocznik.

c) saletrę amonową.

d) wapno palone.

14. Herbicydy to środki do zwalczania

a) owadów.

b) grzybów.

c) gryzoni.

d) chwastów.

15. Najbardziej toksycznym środkiem dla środowiska był

a) Decis 2,5 EC.

b) Zolone 350 EC.

c) Basudin 10 G.

d) DDT.

16. Stonka ziemniaczana żeruje na

a) owsie.

b) ziemniaku.

c) rzepaku.

d) ogórku.

17. Kwarantanna zewnętrzna dotyczy

a) obszaru kraju.

b) obszaru województwa.

c) obszaru powiatu.

d) obszaru gminy.

18. Wprowadzanie gatunków konkurencyjnych wobec szkodników to walka

a) chemiczna.

b) biologiczna.

c) mechaniczna.

d) hodowlana.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

19. Do orek bardzo płytkich zaliczamy

a) orkę podorywkę.

b) orkę aglomeracyjną.

c) orkę odwrotkę.

d) orkę siewną.

20. Nawodnienia w suchym roku wymagają na hektar następującej ilości litrów wody a) 1–2 mln.

b) 3–4 mln.

c) 0,5 mln.

d) 0,3 mln.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie zabiegów agrotechnicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

7. LITERATURA

1. Bac S.: Produkcja roślinna. PWRiL, Warszawa 1999

2. Dobrzański B.: Produkcja roślinna PWRiL, Warszawa 1995

3. Sołtysiak U.: Rolnictwo ekologiczne od teorii do praktyki. Ekoland 1993

Literatura metodyczna

1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33