W przypadku pytań
lub wątpliwości skontaktuj
Wytwórnie mas bitumicznych
się z najbliższym specjalistą
BHP lub wejdz
na:
14.6
www.skanska.pl/bhp,
i betoniarnie
one.skanska/bhp
Standard pracy
Standard ten:
Standard ten zawiera minimum wymagań w zakresie bezpieczeństwa pracy, związanych
z budową, eksploatacją, remontem oraz demontażem wytwórni mas bitumicznych
" zawiera wymagania
wynikajÄ…ce z prawa
i betoniarniami.
i norm polskich
oraz wewnętrznych
W wytwórniach mas bitumicznych produkowane są mieszanki bitumiczne wykorzystywane
uregulowań Skanska S.A.
jako nawierzchnie przy budowie dróg. Maszyny do produkcji mas bitumicznych są
" jest obligatoryjny dla
potocznie nazywane otaczarkami. Nazwa maszyn pochodzi od procesu technologicznego
wszystkich jednostek
Skanska S.A.
powstawania mieszanki polegajÄ…cego na otaczaniu kruszywa bitumem. Produkcja
mas bitumicznych wiążę się z wieloma zagrożeniami tak dla zatrudnionych, jak i osób
" pomaga zapewnić
bezpieczne i skuteczne nieuczestniczących bezpośrednio w procesie, a przebywających na terenie wytwórni
praktyki podczas prac.
m.in. w celu odbioru gotowego produktu. Znajomość tych zagrożeń oraz zakomunikowanie
ich osobom przebywającym na terenie wytwórni wpływa na eliminacje lub ograniczenie
wypadków oraz poprawia poziom bezpieczeństwa.
A. Wstęp wytwórni należy uwzględnić wskazania
zawarte m.in. w standardach głównych:
1. Przygotowując montaż wytwórni  6. Prace w przestrzeniach zamkniętych
oraz organizując jej pracę należy i niebezpiecznych i  15. Narzędzia oraz
uwzględniać wskazania zawarte m.in. standardach szczegółowych:  14.4 Remonty,
w standardzie głównym  9. Plac budowy przeglądy i naprawy maszyn ,  6.1 Roboty
oraz standardach szczegółowych: w zbiornikach i komorach ,  13.6 Cięcie
 9.1 Zagospodarowanie placu budowy  i spawanie metali ,  15.2 Elektronarzędzia ,
plan ,  9.2 Dostęp i zabezpieczenie budów ,  15.6  Przeglądy i naprawy narzędzi .
 9.3 Pomieszczenia i zaplecza higieniczno 4. Na terenie wytwórni mas bitumicznych
 sanitarne ,  9.4 Drogi wewnętrzne i ciągi i betoniarni należy zorganizować ruch
piesze ,  9.5 Oświetlenie placu budowy wewnętrzny kierując się wskazaniami
i stanowisk pracy ,  9.6 Transport ręczny standardu szczegółowego  5.3 Organizacja
i mechaniczny  normy dz
wigania , ruchu w bazach sprzętu i wytwórniach
 9.7 Magazynowanie i składowanie , mas bitumicznych .
 9.8 Rozdzielnice budowlane (RB), 5. Dla wszystkich robót prowadzonych
przewody zasilające i kable ,  9.9 Porządki , w wytwórniach mas bitumicznych oraz
 9.10 Monitorowanie stanu BHP  przeglądy betoniarniach należy dokonać Oceny
i kontrole . Ryzyka dla Zadania oraz opracować
2. Prowadząc montaż elementów wytwórni Instrukcję Bezpiecznego Wykonywania
należy uwzględnić wskazania zawarte Robót (IBWR).
m.in. w standardach głównych:  11. Prace 6. Z Oceną Ryzyka dla Zadania oraz IBWR
montażowe ,  2. Prace na wysokości oraz należy przed rozpoczęciem robót
standardach szczegółowych:  11.1 Montaż zapoznać wszystkich pracowników,
konstrukcji stalowych ,  11.3 Żurawie, zwracając szczególną uwagę na ustalone
żurawiki, dz
wigi, windy, suwnice , i obowiÄ…zujÄ…ce sposoby bezpiecznej pracy
 11.4 Montażowy sprzęt pomocniczy: haki, oraz przyjęte do stosowania ochrony
zawiesia, trawersy, stężenia montażowe , zbiorowe i indywidualne.
 11.5 Znaki i sygnały bezpieczeństwa. 7. Wszelkie czynności związane z obsługą
Hakowi i sygnaliści ,  2.1  Prace na maszyn, urządzeń oraz narzędzi
wysokości  wymagania ogólne , mechanicznych w wytwórniach mas
 2.2 Pomosty robocze ,  2.3 Drabiny , bitumicznych mogą prowadzić wyłącznie
 2.4 Podnośniki ,  2.6 Roboty na dużych osoby posiadające wymagane kwalifikacje
wysokościach, wieżach, masztach . i uprawnienia wynikające z obowiązujących
3. Przygotowują i prowadząc prace remontowe przepisów.
Wersja 1.0
Standard 14.6 1
B. Wytwórnie mas bitumicznych " suszenie, podgrzewanie i odpylanie
kruszywa
1. Ze względu na sposób i miejsce " sortowanie i dozowanie gorącego
zainstalowania rozróżnia się następujące kruszywa i dodatków
wytwórnie mas bitumicznych: " składowanie i dozowanie asfaltu
" stałe " mieszanie i składowanie gotowej
" przewoz
ne (mobilne). mieszanki (Rys. 2).
2. Stałe wytwórnie mas bitumicznych, mające
charakter fabryk, są lokalizowane na stałe
w jednym miejscu, najczęściej tam, gdzie
występuje duże zapotrzebowanie na
materiał bitumiczny w zakresie budowy
i utrzymania dróg.
3. Stałe wytwórnie mas bitumicznych są
najczęściej wyposażone w komplety maszyn
dających możliwości produkcji różnego
Rys. 2 Wytwarzanie mas bitumicznych
asortymentu mieszanek mineralno 
asfaltowych. 13. W zależności od wyposażenie otaczarek
4. Wytwórnie przewoz
ne, w pełni mobilne, proces technologiczny może obejmować
są umieszczane wzdłuż budowanej drogi, dodatkowe czynności m.in.:
w promieniu kilku do kilkunastu kilometrów " podawanie i dozowanie starej masy
(Rys. 1). " dozowanie innych środków, w tym
adhezyjnych i fazowych.
14. Procesy technologiczne, jakie sÄ…
prowadzone w wytwórniach mas
bitumicznych, pozwalajÄ… na:
" produkcjÄ™ mieszanki mineralno-
asfaltowej
" produkcjÄ™ mieszanki z dodatkiem starej
masy na zimno do gorÄ…cego elewatora
lub do mieszalnika
" produkcjÄ™ mieszanki z dodatkiem
starej masy na gorÄ…co, podgrzewanej
w bębnie równoległym.
15. Procesami technologicznymi w wytwórni
mas bitumicznych sterują zespoły
automatyki.
Rys. 1 Mobilna wytwórnia mas bitumicznych na zimno
16. Zespoły automatyki zapewniają dużą
5. Mobilne wytwórnie mas bitumicznych wydajność produkcji masy oraz dobrą jej
obsługują najczęściej jedną budowę i z reguły jakość, dzięki dokładnemu dozowaniu
przez dłuższy okres czasu wykonują ten sam składników.
typ mieszanki bitumicznej. 17. Zespoły automatyki mogą występować
6. Mobilność wytwórni mas bitumicznych w dwóch wersjach:
zapewnia ich budowa w formie modułów " z komputerem i sterownikiem
montażowych o jednakowych wymiarach, przemysłowym
co ułatwia transport samochodowy lub " analogowo  tradycyjnej.
kolejowy. 18. Zespół automatyki z komputerem
7. Szybki montaż wytwórni mas bitumicznych umożliwia:
zapewniony jest poprzez kompletność " przechowywanie receptur dla
okablowania i orurowania oraz połączenia  dozatora zimnego kruszywa i wag
szybkozłącze. poszczególnych składników
8. Mobilne wytwórnie mas bitumicznych
mogą być ustawiane na podłożu bez stałych
fundamentów.
9. Ze względu na technologię mieszania
składników rozróżniamy następujące
wytwórnie mas bitumicznych:
" o ruchu ciągłym
" o ruchu cyklicznym.
10. Wytwórnie mas bitumicznych o ruchu
cyklicznym są maszynami wiodącymi wśród
stacjonarnych wytwórni mas.
11. Główną maszyną wśród zespołu maszyn
służących do wytwarzania mieszanek
bitumicznych jest otaczarka.
12. Elementami składowymi procesu
technologicznego wytwórni mas
bitumicznych sÄ…:
" składowanie i wstępne dozowanie
kruszywa Rys. 3 System sterowania procesem produkcji
2
" wizualizację pracy całej maszyny " ciągi komunikacyjne, w pobliżu
" sygnalizację stanów awaryjnych których istnieje z
ródło ciepła powyżej
" sporzÄ…dzanie raportów i zestawieÅ„. 60º C, powinny być odpowiednio
19. Kompletna automatyka uwzględnia zabezpieczone lub oddalone od z
ródła
sterowanie następującymi zespołami: ciepła
" dozatorem zimnego kruszywa " otwory kontrolne, drzwiczki
" wagą kruszyw i wypełniacza umożliwiające dostęp do mieszalnika,
" wagą asfaltu suszarki lub innych elementów maszyny
" dozownikiem środków adhezyjnych powinny być sprzężone z systemem
" wagą dodatków stabilizujących blokującym pracę tego elementu
" mieszalnikiem maszyny oraz urządzeń pomocniczych
" podajnikiem gorÄ…cej masy (Rys. 3). i maszyn poprzedzajÄ…cych w procesie
20. Podczas procesu produkcji należy utrzymywać produkcji, po ich otwarciu zgodnym
i monitorować stan techniczny maszyn z obowiązującymi normami
wytwórni mas bitumicznych, by spełniał " jeśli niemożliwe jest zastosowanie
wymogi bezpieczeństwa, a szczególnie: blokad, dopuszczalne jest odgrodzenie
" elementy będące w ruchu, osiągalne za pomocą stałych osłon (wygrodzeń)
z miejsc dostępu, powinny być osłonięte z drzwiami, gdzie otwarcie drzwi
zgodnie z obowiÄ…zujÄ…cymi normami spowoduje zatrzymanie maszyn
" otwory dostępu powinny odpowiadać znajdujących się w obszarze chronionym
obowiązującym normom osłoną
" górne części zbiorników zasypowych " urządzenia przelewowe oraz do
lub silosów magazynowych powinny pobierania próbek muszą zapewnić
być zabezpieczone kratą trudną do bezpieczeństwo operatora na wypadek
usunięcia o maksymalnym wymiarze oparzenia i niekontrolowanego
otworu 250 x 250 mm, w przypadku wypływu lub wysypu surowca
braku krat dostęp do tych elementów " elementy maszyny przenoszące pyły
maszyny powinien być wyeliminowany powinny być szczelne
" włazy kontrolne, umieszczone z boku " przewody cieczy gorących powinny
zbiorników lub silosów, powinny być tak ułożone, aby wyeliminować
posiadać zabezpieczenia zgodne możliwość oparzenia na skutek
z obowiązującymi normami dotknięcia, zewnętrznego uszkodzenia
" zbiorniki płynów powinny na górze przewodu, zranienia pracownika w razie
zbiornika posiadać otwory obsługowe, pęknięcia
zabezpieczone kratÄ… o maksymalnym " pulpity sterownicze i szafy sterownicze
wymiarze otworu 100 x 100 mm, powinny być wyposażone w blokadę
z zabezpieczeniem zgodnym zapewniającą odłączenie energii
z obowiÄ…zujÄ…cymi normami elektrycznej
" taśmociągi powinny być wyposażone " po otwarciu pokryw obszar dostępu do
w czujniki kontroli przepływu materiału, pulpitu lub szaf sterowniczych powinien
a dostęp do taśmociągów musi być być całkowicie wolny dla operatora
ograniczony " pomieszczenie sterownicze powinno
" wentylatory powinny posiadać posiadać przynajmniej jedne drzwi
osłonę wlotu powietrza oraz osłonę na zewnątrz, okna obserwacyjne,
zabezpieczającą operatora przed urządzenia do utrzymania stałej
oparzeniem zwrotnym podmuchem temperatury niezależnie od pory roku
gorącego powietrza i pomost pozwalający operatorowi stać
przed drzwiami
" izolacja przewodów elektrycznych
powinna być odporna na działanie
bitumu oraz innych substancji
chemicznych, używanych w procesie
produkcyjnym
" stopień ochrony urządzeń elektrycznych
w przypadku wytwórni mas
bitumicznych umieszczonych wewnÄ…trz
to minimum IP 54, a umieszczonych na
zewnÄ…trz to minimum IP 55
" urzÄ…dzenia do zatrzymania awaryjnego
(grzyby) powinny odcinać wszelkiego
rodzaju z
ródła zasilania, niezależnie
od cyklu produkcyjnego i powinny być
zgodne z odpowiednimi normami
" urzÄ…dzenia do zatrzymania awaryjnego
powinny być umieszczone w kluczowych,
łatwo dostępnych i wyraz
nie
rozpoznawalnych miejscach wytwórni
" główne urządzenie do zatrzymania
awaryjnego powinno znajdować się na
stanowisku operatora wytwórni
Rys. 4 Zabezpieczenie zbiorników zasypowych
Wersja 1.0
Standard 14.6 3
" uruchomienie maszyny po zatrzymaniu " sÄ… przeszkolone w zakresie
awaryjnym powinno nastąpić tylko obowiązujących dla takich obiektów
w sposób ręczny, w wyniku świadomego zasad i przepisów bezpieczeństwa
działania operatora i musi być " legitymują się aktualnym świadectwem
poprzedzone sygnałem dz
więkowym lekarskim.
" maszyna, jej elementy oraz stanowisko 4. Pracownicy obsługujący węzły betoniarskie
sterowania powinny być uziemione powinni:
" wszystkie pojedyncze maszyny powinny " przystępować do pracy będąc trzez
wymi
mieć tak rozwiązane sterowanie i wypoczętymi
zasilaniem, aby podczas naprawy " zabezpieczyć luz
no zwisające części
zasilanie było odcięte, a przypadkowe odzieży i włosów
włączenie niemożliwe " stosować przydzieloną im odzież
" strefy niebezpieczne maszyny powinny roboczą i środki ochrony osobistej.
być odpowiednio oznakowane, a dostęp 5. Przed przystąpieniem do pracy należy
pracowników do nich ograniczony lub wizualnie sprawdzić stan techniczny
całkowicie wyeliminowany (Rys. 4). betoniarni, a zwłaszcza:
21. Wszyscy pracownicy wytwórni mas " zbiorowe urządzenia zabezpieczające:
bitumicznych są zobowiązani stosować balustrady, bariery, nakrycia otworów
przydzieloną im odzież robaczą oraz " instalację elektryczną
środki ochrony osobistej, przy czym " urządzenia sterujące
podstawowym, obowiązkowym zestawem " linki bezpieczeństwa przy przenośnikach
jest: taśmowych.
" hełm ochronny 6. Konieczność opuszczenia stanowiska
" bezpieczne obuwie pracy zobowiÄ…zuje pracownika do
" odzież ochronna w III klasie widzialności zatrzymania maszyn i urządzeń, które mogą
lub przy braku kurtki  kamizelka spowodować jakiekolwiek zagrożenia.
ostrzegawcza. 7. Po zakończeniu pracy betoniarni należy tak ją
zabezpieczyć, aby uniemożliwić przypadkowe
C. Betoniarnie (węzły betoniarskie) włączenie maszyn lub urządzeń.
8. Remonty, naprawy, regulacje, przeglÄ…dy
1. Węzły betoniarskie są zespołami maszyn i konserwacje mogą być wykonywane
i urządzeń służących do produkcji betonu wyłącznie przez osoby posiadające
towarowego oraz mieszanek betonowych uprawnienia i kwalifikacje określone
w szerokim zakresie klas betonu (Rys. 5). przepisami szczegółowymi w tym zakresie.
9. Podczas wykonywania czynności
wymienionych wyżej betoniarnia musi być:
" zatrzymana
" zabezpieczona przed przypadkowym
uruchomieniem.
10. Wokół miejsca wykonywania remontu,
naprawy, przeglÄ…du, regulacji lub
konserwacji należy wyznaczyć i oznakować
strefę niebezpieczną oraz wywiesić tablicę
 NAPRAWA  NIE URUCHAMIAĆ .
D. Zabrania siÄ™:
1. Użytkowania niesprawnych maszyn
Rys. 5 Mobilny węzeł betoniarski
i urządzeń.
2. Prowadzenia pracy w sposób niebezpieczny.
2. Głównymi komponentami betonu są:
3. Pracy bez ochron osobistych, zwłaszcza
" piasek
tam, gdzie wynika to z Oceny Ryzyka dla
" kruszywo
Zadania i IBWR.
" cement
4. Usuwania osłon ruchomych części maszyn
" dodatki i domieszki
i urządzeń.
" woda.
5. Dokonywania naprawa samodzielnie, bez
3. Betoniarnie (węzły betoniarskie) mogą
wiedzy i zgody przełożonych.
obsługiwać wyłącznie osoby pełnoletnie,
6. Pozostawiania maszyn i urządzeń w ruchu
które:
bez nadzoru.
" zostały zapoznane z dokumentacją
7. Dopuszczania do pracy na swoim
techniczno-ruchowÄ…
stanowisku osób nieupoważnionych.
4