MARYALICEMONROE

KLUBKSIĄŻKI

PROLOG

Wigiliapowrotu7stycznia1998

DziświeczoremwrócędoKlubuKsiążki.

Odostatniegospotkania,naktórymbyłam,minęłojużpółroku.Wiem,żemojekoleżanki
będądlamniemiłe.Będąstarałysięmniepocieszyćiniepowiedziećnic,comogłobymi
przypomniećomojejtragedii.Mamnadzieję,żeniedostrzegęwichwzrokulitości.Nie
potrzebujęlitości,leczzrozumienia,ciepłaiwyciągniętejręki,którapozwolimi
przełamaćdługotrwałąizolacjęinanowoożywićdawneprzyjaźnie.

Boprzecieżsięprzyjaźnimy.Dorisijazałożyłyśmytenklubzdesperacji,piętnaścielat
temu.Obydwiebyłyśmywtedymłodymimatkami,mieszkałyśmyprzytejsamejulicyi
potrzebowałyśmytowarzystwa,odrobinyintelektualnejatmosfery-orazopiekunekdo
dzieci.

Wtedy,w1983roku,naszKlubKsiążkibyłwłaściwiekombinacjąklubuczytelniczegoi
punktuopiekinaddziećmi.Rósłrazemznaszymimaluchami,przybywałomuczłonkiń,
niektórewyprowadzałysięwinneokolice,alerdzeńzawszepozostawałniezmienny,ja,
Doris,MidgeiGabriella.AterazjeszczeAnnie.Bywałyspotkania,naktórewiększośćz
nasprzychodziłazniemowlętamiprzypiersi,zdarzałysiętakie,gdyktóraśzasypiałana
kanapieponieprzespanejzpowoduchoregodzieckanocy,itakie,gdybezwyraźnej
przyczynywypijałyśmyzadużowinaiprawiewogólenierozmawiałyśmyoksiążkach.
Teraznaszedziecisąjużgotowedowyfrunięciazgniazda,amynanowoszukamy
książek,bynadaćsenskolejnemuetapowinaszegożycia.

Wiem,żemojadługanieobecnośćbyładlagrupyniełatwa.Martwiłysięomnie.

Anniejużdwarazydzwoniła,żebyupewnićsię,czynapewnoprzyjdę.Przeczytałam
zadanąksiążkę,biografięEleonoryRoosevelt,aleniemamwieledopowiedzenianatemat
tejinteligentnejkobiety,którazewszystkichswoichosobistychtragediiwyszła
zwycięsko.

Zastanawiamsię,czymojeprzyjaciółkiwybrałytęksiążkęwłaśniezewzględunamnie;
możepoto,bymniezainspirowaćalbopodkreślićpozytywnąwymowęmojegopowrotu?

Mojeżycieniejestpełnetriumfów.Czyjezresztąjest?

WychowałamsięnaspokojnymprzedmieściuChicagoipodobniejakwiększośćkobietz
KlubuKsiążkijestemproduktemszkółkatolickichzlatpięćdziesiątych.Wszystkieteraz
wybuchamyśmiechem,gdynapotykamywksiążkachwzmiankiokatechizmiez
Baltimorealboopobrzękującychróżańcamigromadachzakonnicwwykrochmalonych
kometach.Bardzolubimyksiążki,którepozwalająnampowrócićdotychczasów
niewinności,gdywletniewieczorybezżadnychobawmożnabyłobawićsięnaulicy
nawetdodziesiątej.Ilejestksiążek,opisującychprzejścieodMotowndoBeatlesówi
wreszciedoacidrocka?AlbotragicznedecyzjezlatwojnywWietnamie?Wszystkie
znałyśmytychchłopców:jedniwkładalimundury,drudzypacyfki,któryśuciekłza
granicęisłuchonimzaginął.Aterazniektóreznaspoznająnanowoswoichmężów-już

nietakichmłodych,awdodatkustarzejącychsiębezwdzięku-którymzdarzasięzrywać
więzyrodzinneiuciekać.

Pochłaniamyichhistoriezdreszczememocji.

Brakowałomiklubu,czytaniaksiążekirozmawianiaonich.Książkistanowiąkluczdo
naszejgrupy,todziękinimnaszedyskusjesąwciążżywe.Stanowiąbezpiecznepole
wymianymyśli.Podczasspotkańmożemysiędzielićrefleksjami,apóźniejproblemami.
Ajeszczepóźniej-sekretami.Najbardziejjednakbrakujemiprzyjaźni.Toonastanowi
prawdziwąmagięgrupy.Widzęmojeżyciejakowspólnieczytanąopowieść.Ichoćsątu
niespodziewanezwrotyakcji,brakujepuenty.Jestemtakajakwy.Mojahistoriamogłaby
byćwaszą.

Pewnegodnia,zupełnieniespodziewanie,mojeżyciezmieniłosię.Pojawiłosięnowe
miejsceakcji,postacieprzybrałynoweoblicza.Gdybyakcjęprzedstawićwformie
diagramu,tokrzywaznalazłabysiępozaskalą.Jedynystałyelementtosposób
prowadzenianarracji:pierwszaosoba,ja,spoglądającanazewnątrzidowewnątrz,inie
dostrzegającanic.

Nieprzeczułamtejzmiany.Chybatowłaśniepisarzenazywają„elementemzaskoczenia”.
Gromzjasnegonieba,którywyrzucabohaterawnowymkierunku.Starytrickz
rewolweremwszufladzie.Czychodziopowieśćsensacyjną,przygodową,romans,
komedięczydramat-poprostuniktniewie,cobędziedalej.

Dlamniezmiananadeszła21czerwca1997roku.

ROZDZIAŁPIERWSZY

Życietoopowieść,akażdyznascodzienniezbieraopowieści.

RachelJacobsohn,Podręcznikgrupyczytelniczej

21czerwca1997

EvePotterwyszłanasłonecznyporanekiodrazuosłoniłarękąoczy:światłobyłoza
ostre.

Wdomupanowałspokójipółmrok.BronteiFinneywciążspaliwswoichpokojach,pies
skamlał,aonasamaniewypiłajeszczeporannejkawy.Tomkręciłsięnerwowo,zbierając
papieryiwrzucającdowalizkiostatnieprzybory.PrzeważnierankiemEvepowoli
wypijałaswojąkawę,apotemotwierałaokno,byodetchnąćświeżym,porannym
powiewemwiatruinacieszyćsiękilkomachwilamisamotności,dopókirodzinajeszcze
spała.Dzisiajjednakprzeddomwypędziłojąwyczuwalnewzachowaniumężapełne
niechęcinapięcieorazwłasnepoczuciewiny.Zapragnęławyjśćnasłońce.

Przypominałasobiedni,gdykrokwkrokchodziłazaTomemprzygotowującymsiędo
wyjazdu.„Tosątwojebilety.Znalazłampager.Możezadzwonićpotaksówkę?Napewno
niezjeszśniadania?Dolejęcikawy”.Zachowywałasięjakwiernypiesalbo,jakTom
kiedyśtoujął,jaknawigatorstatku,któregoonbyłkapitanem.

JednakodjakiegośczasustatekzacząłnabieraćwodyiEvebezwyraźnegopowodu
zaczęłaszukaćjakiejśszalupy.NiewątpiławkompetencjeToma,alezłocistyblask
guzikównajegokapitańskimmundurzejakbyprzygasł.Amożepoprostupodróżtrwała

jużzbytdługo.

Odsunęłaodsiebiebuntowniczemyśliizeszłaposchodkach.

-Dzisiajbędziedobrydzień-powiedziaładosiebiestanowczo.-Niepozwolę,żebyongo
zepsuł.

Szłaprzezzielony,pełenptasiegoświergotuogród,corazdalejodpogrążonegow
półmroku,zamkniętegodomu.Powietrzepachniałoświeżością,słońceożywiałokolory
roślin.Przykucnęłaiwpatrzyłasięwbłyszczącenawłochatymliściukroplerosy.

Uświadomiłasobie,żetopierwszydzieńlata,itoodkrycienatychmiastpodniosłojąna
duchu.Uwielbiaławszelkiegorodzaju„kamieniemilowe”:urodziny,rocznice,święta,
nawetznakinawykresiewzrostu.Dziśzaczynałsięwyjątkowy,zupełnienowydzień.
Czułatowgłębiduszy.Zaczynałosięlato,słonecznedniiciepłe,wonnenoce,
nieformalnespotkaniaprzygrilluikąpielewbasenie.Zakończenierokuszkolnegobyło
wielkąulgą.

Tęskniłajużdoczasuspędzanegozdziećmi.

Powinnajeobudzić,bypożegnałysięzojcem,alewiedziała,żesązmęczone,i
postanowiła,żepozwoliimdłużejpospać.Finneymiałwpołudniemeczfutbolowy,a
Brontechciałaodrugiejpojechaćdocentrumhandlowego.NieobecnośćTomamiała
potrwaćdwadni,askorodzieciniechodziłyjużdoszkoły,Everównieżmogłaliczyćna
odrobinęrelaksu.

Pomyślała,żemożenawetudajejsięprzedpołudniemspędzićtrochęczasuwogrodzie.

Trzebabyłopoobrywaćuschniętekwiatytytoniuozdobnego.

Przyklękłaobokrabatki.Ziemiabyłaprzyjemniechłodna.Cienkabawełnapiżamy
natychmiastprzemokłaodrosy.Jeślichodziopielęgnacjęogrodu,Evejużdawno
przestałaoczekiwaćodrodzinypomocy.Dzieciodlatrobiły,comogły,bysięodtego
wykręcić,aTom…Nocóż,onnigdyniemiałczasui,prawdęmówiąc,nieinteresowało
gotoszczególnie.

Wszyscymieliwielezajęć,ajejobowiązkiem,jakomatkiiżony,byłodopilnować,byw
rodziniesprawytoczyłysięgładko.Aledombyłtakiduży…ogródteż.Ichposiadłość
należaładonajwiększychwRiverton.DziecibyłydumneztegodomuiEveuznawałato
zaswójsukces.Samaurządziładwanaściepokoi,uszyłaniezliczonąilośćmetrówzasłoni
doglądałaprzeróbek.Nawetogródbyłodpoczątkudokońcajejdziełem.

Własnymirękamizasadziłaponadpięćdziesiątkrzewówirozmaitebyliny.

Ogrodnictwotowkońcumojehobby,pomyślała,zanurzającręcewziemi.Niktjejnie
prosił,żebytucokolwieksadziła,dlaczegowięcmielibyjejpomagać?Czydoskonałe
prowadzeniedomuniebyłopoprostuobowiązkiemmatki?Czyżniebyłaniezastąpiona?

Mimowszystkojednakmyśl,żeniktjejniepomaga,niosłazesobąpoczucieprzykrości.

DrzwiotworzyłysięiEvepodniosławzrokznadroślin.Tomzbiegłpokamiennych
schodkachiposzedłdogarażu.Szybkikrokrozwiewałpołyjegopłaszcza.Potknąłsięo
walizkęiEvewyraźniewyczułajegoirytację.Choćciemnygarniturwyglądał
nienagannie,koszulalśniłabielą,akrawatdobranybyłtak,bywzbudzaćdyskretną

zazdrość,znałagozbytdobrze,byniezauważyćzaciśniętychust,któresprawiały,że
opalonatwarzTomanabierałasurowegowyrazu,coostatnioEvewidywałauniego
często.Tomniebyłmężczyznąpróżnym.Włosyzaczynałymusięjużtrochęprzerzedzaći
wpasiemiałokilkacentymetrówwięcejniżkiedyś,alenadalwyglądałjakamant
filmowy.Gdybynieinteligencjaiwspółczuciedlaludzkiegocierpienialśniącewjego
ciemnychoczach,tenwyglądmógłbybyćnawetprzeszkodąwjegolekarskiejkarierze.

Eveniemogłaterazdostrzecwyrazujegooczu;słońceświeciłozbytostro.

Przymknęłapowieki,odprowadzającwzrokiemjegocień.

-Zadzwonięwieczorem-zawołałprzezramięzdawkowo.

Nieodpowiedziała,alezdłońmiopartyminaudachwciążzanimpatrzyła.Otworzył

bagażnikiwrzuciłdośrodkanowątorbę,którąkupiłamunapięćdziesiąteurodziny,a
potemstarannieułożyłobokdrugą,zkomputerem.Evedokładniewiedziała,cojestwtej
pierwszej.

Poprzedniegowieczoruleżaławłóżkuzrękamimocnozaciśniętyminabrzuchuipatrzyła,
jaksiępakował.Przypominającsobietęchwilę,znówpoczułarozdrażnienie.

-Tom,dlaczegotyzawszeczekaszzpakowaniemdoostatniejchwili?-zapytałaz
niezadowoleniem.-Jużprawiepółnoc.Jestemzmęczona,ajutromusimywcześniewstać.

Maszsamolotosiódmej,więcoszóstejmusiszwyjechać.

-Wcześniejniemiałemczasu-odrzekłostro,wrzucającdotorbykoszulę.

Uświadomiłasobie,żetoprawda,iugryzłasięwjęzyk.Niechciałagodenerwować,ale
niepotrafiłapohamowaćwłasnejfrustracji.Nicgonieobchodziło,żedopókionsięnie
spakuje,onaniebędziemogłazasnąć.

-Dlaczegoniepoprosiłeś,żebymcipomogła?Zrobiłabymtozprzyjemnością.

-Przecieżmówiłemci,żewyjeżdżam.

-Tak-westchnęłazeznużeniem.-Aledopierowczorajpowiedziałeś,dokądipoco.

Kiedyśzawszewiedziała,dokądTomwyjeżdżaioczymbędziemówił,azpakowania
jegorzeczyuczyniłacałyceremoniał.Wybuchaliśmiechem,gdyprzykładałakrawatydo
jegotwarzyipotwierdzałatrafnośćwyborupocałunkami.Byłarówniedumnazjego
wyglądujakzdzieci.Ostatniojednakwyjazdyzdarzałysięcorazczęściej;zawodowy
prestiżTomarósłiokolejnymwyjeździeczasamizapominałjejpowiedzieć;przypominał
sobiedopierowtedy,gdyczegośpotrzebował.Taksamobyłowczoraj:„Och,Eve,
mogłabyśsprawdzić,czywystarczymikoszulnaSanDiego?”Samajużniewiedziała,
czytoonaprzestałaśledzićjegoterminarz,czyteżonprzestałgoujawniać;wiedziała
tylkotyle,żeniespostrzeżenie,niewiadomokiedy,zacząłsampakowaćswojerzeczy.
Leżaławięcsztywnowłóżkuipatrzyła.

-Pozwólmiskończyć-rzuciłobojętnieTom,grzebiącwszafie.-Idźspać,mnietozajmie
jeszczechwilę.

Bezsłowazacisnęłaustaiskrzyżowałaramionanapiersiach.Wchłodnymmilczeniu,
którewzbierałowniejjużodkilkulat,patrzyła,jakjejmążpakowałsięprzeddwudniową

podróżą,ipotrafiładokładnieuzasadnićwybórkażdejrzeczy.Trzyzmianybielizny,jedna
nawypadek,gdybyposzedłpopływać,dwieparyciemnychkaszmirowychskarpet,
koszulkapolo.Trzykoszulezegipskiejbawełny,dobranydonichkrawatodHermesa,
spodenkikąpielowe,butelkaszkockiej,bolubiłpóźnymwieczorempracowaćwswoim
pokoju,iwkońcuskórzanasaszetkazprzyboramitoaletowymi.Miałaochotęzapytaćgo,
pocowciążtrzymawniejprezerwatywy,skoroonamapodwiązanejajowody,alenigdy
tegoniezrobiła.

Wiedziała,żeTomniemiewaromansów,iniechciała,bymyślał,żeniemadoniego
zaufania.Zamiesiąc,wlipcu,przypadaładwudziestatrzeciarocznicaichślubu.Potylu
latachkażdakobietadobrzeznaswegomęża.WnocpoślubnąEveiTomzawarliumowę,
którąobojeuważalizaświętą.Przysięgli,żejeśliktórekolwiekznichbędziemiałoochotę
naromans,topowieotymdrugiemu,zanimcokolwieksięstanie.Wnastępnejkolejności
mógłztegowyniknąćrozwódalbonie,aleobiecalisobie,żeniebędąnaruszaćpoczucia
wzajemnejgodnościiszacunku.Bylidumnizeswojejuczciwości.

Klęczącobokgrządki,zplecaminagrzanymisłońcem,Eveprzypomniałasobiete
prezerwatywywsaszetceimocniejwbiłapalcewczarnąziemię.Docebuliżonkila
przywarładuża,wijącasięgąsiennica.Strząsnęłają,usłyszałatrzaśnieciebagażnikai
znówpodniosławzrok.

-Kochanie,wjakimhotelubędziesz?-zawołała.

-Och,niepamiętam.

Jegogłosmiałdziwną,spłoszonąbarwę.Eveprzechyliłagłowę.Tompatrzyłnaniąz
dziwnymwyrazemtwarzy,jakbyczekałnajakieśjejsłowa,albozastanawiałsięnad
czymś,cosamchciałjejpowiedzieć.Wstrzymałaoddechwoczekiwaniunasygnałzjego
strony,najlżejszychoćbyznakświadczącyotym,żechcejąpocałowaćnapożegnanie,
przytulićiklepnąćpopośladku,jaktomiałzwyczajrobić.Kiedyśbardzolubiłją
przytulać.

Upór,któryniepozwoliłjejpodbiec,żebygoobjąć,byłdlaniejnowością.Urażone
poczuciegodnościpotym,jakpotraktowałjąpoprzedniegowieczoru,niepozwoliłojej
tegozrobić.Niemogłaterazpodejśćdoniegopierwsza.

Patrzącnaniegowmilczeniu,zauważyła,żejegowłosysąwilgotneodpotu.Tomzawsze
mocnosiępocił,podobniejakwszyscyPorterowie,aleteraz,rankiem,niebyłojeszcze
takiegoupału,aonprzedchwiląwyszedłzklimatyzowanegownętrzadomu.Eve
pomyślała,żegdyjejmążdotrzedoSanDiego,będziemusiałwziąćprysznic.

-Zadzwonię,gdybędęnamiejscu-powiedziałzodrobinąsmutkuwgłosie.-Podamci
numerpokoju.

Odjakiegośczasutaktowłaśniewyglądało.Inaczejniżkiedyś,gdyEvestarannie
przypinałakartkęznumerempokojuitelefonunatablicywkuchni,nadterminami
przeglądusamochodu,numeramitelefonów,podktórymimożnabyłozamówićpizzę,oraz
numerempogotowia.Skinęłagłowąiotworzyłausta,byżyczyćmudobrejpodróży,może
nawetpowiedzieć,żegokocha,aleonjużodwróciłsię.

Znówpochyliłasięnadrabatąiwbiłapaznokciewziemię.Łzynabiegłyjejdooczu.

Usłyszałatrzaśnieciedrzwiczeksamochodu,odgłoszapalanegosilnikaichrzęstoponna
cementowympodjeździe.Gdywszystkoucichło,ogarnęłojądojmującepoczucieutraty.
Niemożnatakdalejżyć,pomyślała,pociągającnosem.GdyTomwróci,będąmusieli
porozmawiać,możepójśćgdzieśnakolację.Otarłaoczyprzedramieniemizaczęła
metodyczniewyrywaćmalutkielistkikoniczynywypełniająceprzestrzeńmiędzyinnymi
roślinami.

Zanimnadeszłaszóstawieczorem,Tomjużdawnoprzestałzajmowaćjejmyśli.Przezcały
dzieńbyłazajętainiemiałaczasunarozmyślania.Prawdęmówiąc,ostatniotakczęstonie
byłogowdomu,żenauczyłasięradzićsobiebezniego.Byłaszefemkuchni,
pomywaczką,wszystkim,kimtrzeba.Dzieciliczyłynaniąwkażdejsytuacji.Wiedziała,
żeichświatkręcisiędokołaniej.Dzisiaj,pierwszegodniawakacji,Finneyzdobyłdla
swojejdrużynyfutbolowejrozstrzygającypunkt,aBrontewróciładodomuztriumfalnym
uśmiechemitorbąciuchówkupionychnawyprzedażywNordstromzapieniądze,które
dostałanaurodziny.Eveodsunęłasięodzlewuiwytarłaręcezadowolonazsiebiebo
chociażprzezwiększączęśćdniapełniłafunkcjęoudałojejsięjeszczezrobićzakupyna
targuiupiecciastozjagodami.Zamierzałapodaćjejakoniespodziankęzokazji
pierwszegodniawakacji.

-Dzieci,kolacja!-zawołałagłośnowstronęschodówizeszładoogrodu,byzerwaćkilka
kwiatównastół.Otejporzeniebyłoichjeszczezbytwiele,większośćniewypuściła
nawetpąków.Uważnieprzyjrzałasięrabacie.

-Mamo!Telefon!-GłosFinneyazałamałsięnaostatniejsylabie.

Uśmiechnęłasięispojrzałanazegarek.

-Jakiśakwizytor?

Niecierpiałatakichtelefonówwporzekolacji.Ostrożnieścięłaróżę,potemjeszczedwie.
Pochwiliznówusłyszałagłossyna.

-Mamo!Onamówi,żetoważne.

Eveściągnęłaustazirytacją.Ciakwizytorzystawalisięcorazbardziejnachalni.

-Aktotojest?

-Mówi,żedzwonizeszpitalawSan…San-coś--tam.

Poczułanaplecachzimnydreszcz.Przezchwilęnieporuszałasię,apotemodwróciła
głowęiujrzaładziwniewyostrzonyobraz,jakbypatrzyłaprzezlornetkę.Zobaczyłaswój
domzczerwonejcegłyzimponującymportalemikrzewamirododendronówoszerokich
liściachprzedwejściem,cieńswojejczternastoletniejcórki,którawłaśnieszładojadalniz
telefonemprzyuchu,chudegodwunastolatka,którystałprzyframudzeotwartychdrzwii
zmłodzieńcząniecierpliwościąoczekiwałnajejinstrukcje.Tobyłjejdoskonałyświat;w
błyskuinstynktupomyślała,żewidzigotakimporazostatni.

Czułaprzyspieszeniewłasnegooddechu.Zawszemiałaskłonnościdodramatyzowania.
TommiałodwiedzićrównieższpitalwSanDiego.Napewnochodziłopoprostuo
wiadomośćodniego.Cosięzniąostatniodzieje?

-Powiedz,żejużidę!-odkrzyknęła,wbiegającdodomunauginającychsiękolanach.

Zignorowaładziwne,mrocznespojrzenieFinneyaipodeszłaprostodostołu,naktórym
leżałasłuchawka.

-Halo-wykrztusiłaprzezwyschnięteusta.-MówiEvePorter.

-Dzieńdobry,paniPorter-odezwałsięmiły,spokojnygłosnieznanejkobiety.-

MówidoktorRaphaelsonzCentrumMedycznegoSanDiego.

-Słucham,czymmogępanisłużyć?

-CzyjestpaniżonądoktoraThomasaPorterazRivertonwIllinois?

-Tak…

Zapadłokrótkiemilczenie.Eveczuła,żejejpierśprzygniatawielkikamień,zsekundyna
sekundęcorazcięższy.Wstrzymałaoddech.

-PaniPorter,zwielkąprzykrościąmuszępaniązawiadomić,żepanimążzmarłdzisiajpo
południunaatakserca.

Evezacisnęłapalcenasłuchawce.

-Co?Jakto?Gdzie?

-Gdytosięwydarzyło,byłwszpitalu,alezawałbyłzbytrozległy.Bardzomiprzykro.
Robiliśmywszystko,cobyłownaszejmocy.

Evenierozumiałaztegoanisłowa.TomwyjechałdoSanDiegonasympozjum.Miał

wrócićzadwadni.Musieliporozmawiać,wyjaśnićsobiepewnerzeczy.Oczymta
kobietawłaściwiemówi?

-Nie,toniemożliwe.

-Bardzomiprzykro.Panimążzmarłowpółdotrzeciejpopołudniuczasuzachodniego.

SłowatejkobietykołataływmózguEve,aleichtreśćjeszczedoniejniedocierała.

„Bardzomiprzykro”.Puk,puk.„Naprawdęjestmiprzykro”.Puk,puk.Wiedziała,żejeśli
dopuścidosiebieichsens,tousłyszybiciedzwonu:Onnieżyje,nieżyje,nieżyje.Całe
jejciałozastygło,odrętwiałe.Telefonwypadłzjejzesztywniałychdłonirazemztrzema
różami.

Spojrzaławdółizauważyłakropelkikrwispływająceporęce.

Wszystkoodbywałosięjakbywzwolnionymtempie.Wuszachhuczałyfaleoceanu.

Zszerokootwartymioczami,ztrudemchwytającoddech,powolipowiodławzrokiempo
kuchni.Widziaławystraszonetwarzedzieciiwyciągnęłaprzedsiebieręce,bysięodnich
odgrodzić;niechciałaczućterazichdotyku.Potrząsnęłagłowąibezgłośnieporuszyła
ustami.

Dojejumysłupowoliwdzierałysięstraszne,bolesnesłowa:Tomnieżyje.

Uciskwklatcepiersiowejstawałsięniedozniesienia.Poczuła,żezachwilęrozerwieją
odwewnątrz.Przyłożyładłoniedoustizawyłajakzranionezwierzę,apotemwyciągnęła
ręceizewszystkichsiłprzycisnęładosiebiegłowyswoichdzieci.

ROZDZIAŁDRUGI

Albowiemkrewmojajużmabyćwylananaofiarę,achwilamojejrozłąkinadeszła.W

dobrychzawodachwystąpiłem,biegukończyłem,wiaryustrzegłem.

2Tym.4,6-7

Wers,któryEvewybrałanazawiadomieniaopogrzebieToma.

KościółkatolickipodwezwaniemświętegoŁukasza,podobniejakcałeRiverton,był

mały,aleodgrywałwokolicyistotnąrolę.Neogotyckaarchitektura,ciemnedeskiibelki,
witrażeikuteżelazowyraźniewskazywałyzarównonazmysłartystycznyrzemieślników,
jakinahojnośćbogatychmecenasów.WkażdąniedzielęstałegronokatolikówzRiverton
klękałonapodłodzekościołaświętegoŁukasza.Alenawetjaknatutejszestandardy,
frekwencjanapogrzebieTomaPorterabyłaimponująca.Dobrzeubrani,opaleniludzie
wypełnialiprzejściaiwylewalisiępozadrewnianyportal,nadziedziniec.

DorisBridgeszajęłaswojemiejscewjednymzpierwszychrzędów,złożyłaręcenaławce
izwysuniętymdoprzodupodbródkiemprzyglądałasięprzechodzącymprzednią
ludziom,jakgenerałpodczasinspekcjiwojsknadefiladzie.Byłagrubokoścista,o
szerokichbiodrachipełnymbiuście,terazfalującymzprzejęcia.Naszczęściewostatniej
chwiliprzyszłojejdogłowy,byzająćsięorganizacjąpogrzebu.Inaczejcałaceremonia
skończyłabysięogólnąklapą.Parodia.BiednaEvebyłazupełniebezradna.Zwykle
odznaczałasiędużąinwencjąibyładobrymorganizatorem,aleśmierćTomawprawiłają
wodrętwienie.Aciteściowie…Niebyłoznichżadnegopożytku.Mieliwięcejlatniż
egipskiepiramidy!W

żadnymwypadkunienadawalisiędoorganizacjidużegopogrzebu.Doriswduchu
wyraziłasobieuznaniezato,żezrobiłato,cokażdaprzyjaciółkapowinnazrobić.

Dobrarobota,pomyślałajeszczeraz,obrzucająccałośćwzrokiempanidomu.

Dziesiątkiwysokich,białychliliiotaczałyołtarzprzykrytybiałympłótnem.Obok,przy
barierce,gdzieudzielanokomunii,stałstół,ananimdużafotografiaTomaorazniezwykła
kompozycjazbiałychkwiatów.Eveuwielbiałakwiaty.Dorisosobiściewybierałajedotej
wiązankiibyłapewna,żeEvezauważyjejtroskę.Kwiaciarniazdananawłasnywybórna
pewnoprzygotowałabybukietzgoździków.

Doriszajmowałamiejscezapogrążonąwrozpaczyrodziną,natyledaleko,bynie
narzucaćsięswojąobecnością,alenatyleblisko,byinniniemieliwątpliwości,żenależy
donajbliższegokręguprzyjaciółzmarłego.

Obróciłagłowęimimochodemposzukaławtłumieznajomychtwarzy.Oczywiścieznała
większośćobecnych,stykałasięzniminagruncietowarzyskim,wszkolelubw
interesach.Jejwzrokprzyciągnęławysoka,rudowłosakobietawbocznejnawie,którabez
przerwypłakałaniepowstrzymanympotokiemłez.Dorisnierozpoznawałajej.Niemogła
jejsiędobrzeprzyjrzeć,boczarnykapeluszzwielkimrondemprawiecałkiemzasłaniał
twarz.

Nalitośćboską,pomyślałaDoriszniesmakiem,cóżzażenującyspektakl.Możnaby
pomyśleć,żetoonajestwdową.Niektórekobietyzupełnienieumiejąsiękontrolować.

Miałapoczucie,żejejobowiązkiemjakowiodącejczłonkinispołecznościbyłonadawać
ton.Gdynapotkaławzrokkobiety,rzuciłajejostrożny,szybkiuśmiechwyraźnie
nakazującypowściągliwość,rudowłosadamaniezwróciłajednaknatonajmniejszej
uwagiiwciążzanosiłasięszlochem.

DorisspojrzałazkoleinawdowępoTomie,dlaodmianystojącąwmilczeniui
nieruchomo.PodciemnąkoronkowąwoalkątwarzEvewydawałasięledwiebladym
cieniem.

Dorispoczułaprzypływserdecznychuczućdlaprzyjaciółki.Otokobieta,którapowinna
szlochać.Zostałatakasamotna!Tombyłjejjedynąostoją.Zawszepełenżyciaienergii,
przezwszystkichznany,lubianyiszanowany.Evebyłabardziejzamkniętawsobie,ciepła
iprzyjazna,życzliwa,leczzawszezachowującadystans.Tomidziecistanowilicałyjej
świat.Ichoćpoświęcałasporoczasuprzyjaciołom,niebyłazbyttowarzyska.Doris
przypomniałasobie,jakkiedyś,przykawie,Evewyznała,żeprzyjaciółkizKlubuKsiążki
tonajważniejszekobietywjejżyciu.Doris,którazawszebyładuszątowarzystwa,
zrozumiałatesłowaipocichuprzyznałajejrację.

Gdzieonesą?zastanawiałasię,spoglądającwstronędrzwi.

GabriellasiedziałapodrugiejstronieprzejściawtowarzystwieswojegomężaFernandai
czwórkidzieci.Zajmowaliprawiecałąławkę.Niedalekopadłyjabłkaodjabłoni,
pomyślałaDoris,spoglądającnarządpochylonychgłówolśniącychczarnychwłosach.
Całaszóstkabyłaładnaioddanasobienawzajem.Gabbykochaliwszyscy,którzyjąznali,
nietylkozaszerokiuśmiechiroziskrzoneczarneoczy,aleprzedewszystkimzawielkie,
szczodreserce.PrzezostatniedniGabbywtypowydlasiebiesposóbdrżałaolosEveijej
biednychosieroconychdzieci,dbającowszystkieichpotrzebyiprzywożącimsterty
domowegojedzenia.Nicdziwnego,żeterazsiedziaławławcewyraźnieprzygarbiona.

ZaGabriellazajęłamiejsceMidgeKirsch,jakzwyklesama.Niebyłakobietąatrakcyjną,
alenawetzdalekarzucałasięwoczysiłaemanującazjejprostychkwadratowychramion,
nieruchomegospojrzeniaciemnychoczuidramatycznegokontrastumiędzydługą,
powiewnączarnąspódnicąastalowoniebieskimszalem.Oczywiście,natakistrójmoże
sobiepozwolićtylkowysokakobieta,pomyślałaDoris.Musiałajednakprzyznać,że
Midgewszystkiemu,conałożyła,nadawałaswójwłasnystyl.

AnnieBlakeprzystanęławprzejściuobokwłasnejławki.Nawidokjejsmukłejsylwetki
wgołębioszarymkostiumieonienagannymkroju,bardzoodpowiednimdladobrze
prosperującejprawniczki,Dorispoczułaukłuciezazdrości.CałapostaćAnnieemanowała
gładkościąisamokontrolą.Szareczółenkanawysokichobcasachlśniły,szykowna
torebkazczarnejskórynapierwszyrzutokakojarzyłasięzpedanterią,azwłosów
zwiniętychniskonakarkunieśmiałwysunąćsięanijedenstarannieufarbowanyjasny
kosmyk.Dorisdobrzewiedziała,żeonasamanigdyniebędzietakwyglądać,bezwzględu
nato,ilewydapieniędzy.

Wgłębisercabyłaprzekonana,żeszczupłe,atrakcyjnekobietysukcesupilniestrzegą
sekretuswojegowygląduwyłączniepoto,bydoprowadzaćdorozpaczykobietypulchnei
przeciętne.

Annieobiegłasąsiadówszybkimspojrzeniemkocichoczu.Doriswiedziała,żeżaden
szczegółnieuszedłjejuwagi.Gdyichspojrzeniasięspotkały,Annieuśmiechnęłasię

uprzejmie,apotemwtypowydlasiebiesposóbszybkopodjęładecyzjęizwdziękiem
wsunęłasięnamiejsceobokMidge.

Doriswygładziłarękązmarszczkinagranatowejlnianejspódnicy,trochęjużprzyciasneji
kilkuletniej.NiebyłatakeleganckajakstrójAnnie,aledobreubraniapowinnybyć
długowieczne.MatkaDorisnosiłakostiumyodChanelpodziesięć,dwadzieścialat.

Jakośćzawszejestwcenie,powtarzała.Spódnicajednaknie-litościwiepiławpasiei
Doris,wciągającbrzuch,obiecałasobie,żeodjutrazaczniedietęproteinową,októrej
czytała,ibędziećwiczyć.Bógjedentylkowie,ilenamjeszczezostałotychjutrzejszych
dni,pomyślała,znówspoglądającnalśniącątrumnęprzedołtarzem.

Ktobypomyślał,żeTomPorterumrzetaknagle?Zawszewydawałsiępełenenergii,taki
przystojny,zżywymuśmiechemibłyszczącymi,czarnymioczami.Dorisniejednokrotnie
zazdrościłaEveszczęściainamiętności,którewyraźnieistniaływtymmałżeństwie,w
odróżnieniuodjejwłasnego.Przyłożyłapalecdoust.Śmierćmłodego,pełnegożycia
mężczyznyzawszebyłaszokiem,alegdybyłtoktośtakijakTomPorter,wszyscy
odczuwalitobardzomocno.Oczywiście,współczuliżonieidzieciomstratymężaiojca,
aleprzedwczesnaśmierćdziałanawyobraźnię;powyżejpewnegowiekukażdyczłowiek
czujejużnasobiecieńprzypominający,żeśmierćniejestzarezerwowanawyłączniedla
starcówikażdydzieńmożesięstaćtymostatnim.

Poczułanagłyprzypływniepokojuowłasnegomęża.Odwróciłagłowęiporazchyba
dwudziestyspojrzaławstronęwejścia.Jejsercezabiłoznadzieją,gdydostrzegław
drzwiachkościołaJohna,mężaAnnie.Jegowysokasylwetka,skandynawskierysytwarzy
ibardzojasnewłosyskontrastowanezopalonącerązdalekarzucałysięwoczy;prawie
wszystkichprzewyższałogłowę.Onrównieżrozglądałsiępokościeleiuśmiechnąłsię
szeroko,gdyudałomusiędostrzecAnnie.Podszedłdoniejzgracjąsportowca,
nieświadomy,żeoczymłodszychistarszychkobietzwracająsiękuniemu.Doris
zastanawiałasię,jakmusisięczućkobietatakuwielbianaprzezmęża.

Znówwpatrzyłasięwdrzwi.R.J.,pracodawcaJohna,powinienpojawićsięzarazzanim.
Napewnorazemwyszlizjakiegośspotkania.

Pokilkuminutachzerknęłanazegarek.R.J.spóźniałsięniewybaczalnie!

Poprzedniegowieczorumiałczelnośćoświadczyć,żeniejestpewien,czywogóle
znajdzieczas,bytuprzybyć.Doriskategoryczniezabroniłamunawetmyślećoczymś
takim.Jakmożnaniepojawićsięnapogrzebiesąsiada,przyjaciela,tylkozpowodu
jakiegośgłupiegospotkaniawinteresach!Toniebyłobyjużnawetniegrzeczne,tylko
wręczniewybaczalne!

Wszyscybytozauważyli.Nawetterazniepotrafiłapowstrzymaćoburzonegosyknięcia.
Jakmógłjejtozrobić?AletakierzeczyzdarzałysięostatniozbytczęstoiR.J.czasemw
ogólenieuważałzastosownesięusprawiedliwiać.Apory,wktórychwracałdodomu…
Naprawdętrzebaznimotymporozmawiać.Niebyłjużtakimłody.Miałpięćdziesiąt
czterylata,piłzadużoiodranadowieczorazajmowałsięwyłączniefirmąbudowlaną.
Wszystko,czegopotrzeba,bydostaćatakuserca.Jeśliniezacznieosiebiedbać,toonateż
niedługozostaniewdową,pogrążonąwżałobieisamotnąjakEve.

WzdrygnęłasięnatęmyślispojrzałanaEve.Biedactwo.Wczarnymkostiumie

wydawałasięjeszczedrobniejsza.Długa,koronkowawoalkapodkreślałakredowąbladość
twarzy.Jasnoniebieskie,załzawioneoczypatrzyłynatrumnęzezgroząiniedowierzaniem.

Wydawałasiętakkruchaidelikatna,jakbymógłjąunieśćkażdypowiewwiatru.Poobu
jejstronachstałydzieci.

Doriswnagłymprzypływieuczuciapochwyciłazarękęswojącórkę,Sarę,isyna,
Bobby’ego.Paranastolatkówzwróciłananiązażenowanespojrzenia.Wichtwarzachjej
rysymieszałysięzrysamiR.J.:obojebyliżywymidowodamiichzwiązku.Dorismocniej
uścisnęłaichdłonie.Rodzinajestwszystkim.BiednaEve.MyśloutracieR.J.io
samotnościnapełniałaDorisstrachem.

Annieniemogłasięjużdoczekać,kiedyzostaniesama.Stałaprzedkościołem,postukując
butemwchodnik,iczekałanaJohna,któryposzedłposamochód.Zostałojeszczekilka
osób,alewiększośćuczestnikówpogrzebujużpojechałanastypęalbododomów.

Anniemiałauczucie,jakbyktośwrzuciłjądogłębokiej,wzburzonejwody.ŚmierćToma
wstrząsnęłanią.Zaledwiekilkatygodniwcześniejześmiechemwygoniłygozbiblioteki
podczasspotkaniaKlubuKsiążki.AnniewróciłapóźnozpracyigdyGabriella
zadzwoniła,byjejprzekazaćsmutnąwiadomość,poczułasiętakwytrąconazrównowagi,
żewypiłazadużowinaiprzezcałąnocdesperackotuliłasiędoJohna.Jako
egzystencjalistkaniewierzyławżyciepozagrobowe,więcniemiałapojęcia,dlaczegota
śmierćtakbardzoniąwstrząsnęła.NieznałaTomazbytblisko.Lubiłago,aletoEvebyła
jejprzyjaciółką.

CzłonkinieKlubuKsiążkitraktowałymężówuprzejmieidwarazydorokuwszyscy
razemurządzalisobieprzyjęcia.Mężowiebylimili,ale,szczerzemówiąc,kobietymało
ichznałyitraktowałyjakoelementwyposażeniawnętrza,cośwrodzajumebli.Amimoto
śmierćTomawstrząsnęłanimiwszystkimi.

Ktośzeznajomychzatrzymałsięobokniejipowiedziałniewyraźniekilkasłówo
tragicznymwydarzeniu.Annieodpowiedziałapodobnymfrazesemiodetchnęłazulgą,
gdyintruzsobieposzedł.Niecierpiałatakichuroczystości:poważnychtwarzy,banalnych
zwrotówiDoris,którarozstawiaławszystkichpokątachzminąnajwyższejkapłanki
świątyni.Akimwłaściwiebyłatarudakobieta,któraszlochaławbocznejnawie?Annie
miałaochotępodejść,uderzyćjąwtwarziwykrzyknąć:uspokójsię,kobieto,wkońcuto
niebyłtwójmąż!

Eveniepłakałaitobyłobardzoniepokojące.Gdyiwywożonotrumnęzkościoła,najej
twarzypojawiłosiębolesnezdumienie.Annieprzeczuwała,żeto,coEveczuje,daleko
wykraczapozazwykłysmutekiżal.Czybyłtostrach,czymożepoczuciewiny?Alez
jakiegopowodu?MałżeństwoEveiTomawydawałosiędoskonałe,byłozwiązkiem,który
dlaprzyjaciółlśniłjakiskierkanadziei.ZawszemożnabyłowskazaćPorterówjakożywy
przykładistnieniadobrychmałżeństw.JednakAnnieprzeprowadziławżyciuwiele
rozwodówilatapracynauczyłyją,żezazamkniętymidrzwiamidziejąsięniezwykłe
rzeczyiżekażdahistoriamaswojetrzywersje:jej,jegoiprawdziwą.

Westchnęłaizesmutkiempotrząsnęłagłową,pewna,żeEveniełatwoprzyjdziepogodzić
sięześmierciąmężaiodzyskaćspokój.Wyraztwarzyprzyjaciółkiświadczyłotym
dobitnie.

Tużobokrozległsięklaksonsamochodu.AnniepodniosłagłowęizobaczyłaJohnaza
kierownicąbmw.

-Wracamydodomu?-zapytał,gdywsiadła.

Skinęłagłowąiuśmiechnęłasiędoniego,wdzięcznazato,żezawszebezbłędnie
odgadywałjejżyczenia.Byłnakażdejejzawołanie,zawszegotównieśćpomoci
pociechę.

Rozpieszczałjąjakdziecko.

Johnruszyłikościółwreszciezostałzanimi.

-Bogudzięki,żejużpowszystkim.Cozaokropnyobowiązek.Niemiałampojęcia,że
mszakatolickamożetrwaćtakdługo-mówiłaAnnie,rozpinającguzikiżakietu.

Przypomniałasobie,oczymmówiłksiądz:żeczaskażdegoczłowiekanaziemijest
ograniczony.Choćwkazaniuchodziłooto,byzawszeiwkażdejchwilibyć
przygotowanymnażyciewieczne,dlaAnnieoznaczałototyle,żenależywpełni
przeżywaćkażdydzień.

-JaksięczujeEve?-zapytałJohn.Anniewzruszyłaramionami.

-Martwięsięonią.Alenarazienicniemogędlaniejzrobić.Dorisjakzwyklewszystko
kontroluje.Mojakolejprzyjdziepóźniej,gdybędziejejpotrzebnaporadaprawna.

Mamnadzieję,żeTomoniązadbał,bojeślinie,toczekająjąciężkieczasy.

Przyłożyładłoniedoczołaizamknęłaoczy.Evewydawałasięzupełniezagubiona,było
jasne,żebędziepotrzebowałapomocy.Anniewiedziała,jaktrudnaiwyboistadrogaczeka
kobietę,którazaczynazupełnienoweżycie,iwiedziała,żeprzezjakiśczasbędzie
musiałatowarzyszyćEveprzykażdymjejkroku.

-Możecośzjemy?-zapytałJohn.

-Prawdęmówiąc,przydałbymisięsolidnydrink.Johnprzymrużyłoczyimocniej
zacisnąłdłonienakierownicy.

-Niesądzisz,żejesttrochęzawcześnie?Właściwienicjeszczeniejedliśmy.Może
pojedziemygdzieśnapóźnylunch?-Spojrzałnaniązukosaidodał:-Możemytonazwać
wczesnąkolacją,jeśliwolisz.

Anniemachnęłaręką,zirytowananiepokojemwjegogłosie.

-Niejestemgłodna.Tenpogrzebbyłowielezasmutny.Jeszczeniedoszłamdosiebie.
Czujęsięchoraodwspółczuciaimyśleniaośmierci.Czyniesądzisz,żepowinniśmycoś
zrobić,och,samaniewiem,coś,cobyłobyafirmacjążycia?

-Jedzeniejestafirmacjążycia…

-Nie.Mamochotęwrócićdowłasnegodomu,wypićzimnegodrinkazwłasnejszklanki,a
potemażdowieczorakochaćsięzwłasnymmężem.

TwarzJohnarozjaśniłasięuśmiechem.

-Tobrzmicałkiemnieźle-stwierdził.

-Takmyślałam-odrzekła,tęskniącjużzadotykiemjegogładkiego,ciepłegociała.

Skóraprzyskórze.Johnbyłpięknymmężczyzną,pięknymwewnętrznieizewnętrznie.

Kochałago,potrzebowałago,wtejchwilijeszczebardziejniżkiedykolwiek.Uznała,że
tenprzypływemocjimusibyćskutkiempogrzebu.Niepoddawałasięłatwosentymentom,
alewkościele,gdypatrzyłanaEveidącązatrumnąToma,doznałaswegorodzaju
objawienia,gdyzauważyła,jakmocnojejprzyjaciółkaściskadłonieswychdzieci.W
jednejchwilidotarłodoniej,żeEveczerpiezBronteiFinneyaconajmniejtylesamosiły,
iledajeimsama.Istniałamiędzynimiwięź,namacalnyprzepływenergii.

PorazpierwszywżyciuAnniezapragnęłamiećdziecko.

-Wiesz-powiedziała,pochylającsięisplatającpalcezjegopalcami-skorojużmówimy
oafirmacjiżyciaiskoromamyzamiarsiękochać…towpadłamnajeszczejedenpomysł.

Johnpowoliodwróciłgłowęiprzeniósłnaniąspojrzenie-najpierwzaciekawione,zaraz
jednaknajegotwarzypojawiłosięnapięcie,awoczachzabłysłoskupienie,jakbyjużsię
domyślił,cousłyszy.

Annieciągnęłapowoli,staranniedobierającsłowa:

-John,wiem,żejużoddawnachciałeśmiećdziecko.Teraz,gdyczekałamnaciebieprzed
kościołem,myślałamotym,jakkrótkieicennejestżycie.Chybaniepowinniśmydłużej
czekać.

Jegopoliczkipowolizabarwiłrumieniec.Spojrzałnaniąporaztrzeci.Wjegooczach
błyszczałyiskierkipodniecenia,alewidziała,żeJohnstarasiępohamowaćentuzjazm,by
jejniewystraszyć.Powstrzymałauśmiech,myśląc,żebyłbybeznadziejnymprawnikiem;
oczyzdradziłybygowkażdejsytuacji.

-Jesteśpewna?-wykrztusił.

-Atynie?-odrzekłakpiąco.Odchrząknąłześmiertelnąpowagą.

-Oczywiście,jestempewny.Alechciałbymbyćrówniepewny,żeztwojejstronytonie
jesttylkoodreagowanieemocjipośmierciToma.Chcępowiedzieć,Annie,żetotakie
nagłe.Jesteśmymałżeństwemodpięciulatidotejporyniechciałaśnawetrozmawiaćo
dziecku.Zakażdymrazemzmiejscaucinałaśtemat.Niestajemysięmłodsi.Jajużchyba
nawetpogodziłemsięztym,żeniebędziemymielidzieci,atynaglechcesz.Acoztwoją
praktyką?Coztymiwszystkimisprawamipublicznymi,wktórychtakchętniesię
udzielasz?

Jakpogodzisztowszystkozwychowywaniemdziecka?

Anniewesołopostukałagopalcemwramię.

-Więc…uważasz,żeniepowinniśmymiećdziecka?

-Nie!-zaprotestowałgwałtownieizatrzymałsamochódnaskrajudrogi.-Nie-

powtórzył,biorącgłębokioddechipatrzącjejprostowoczy.-Chcęsiętylkoupewnić,że
tychcesztegonaprawdę.

Totakiepodobnedoniego,pomyślała,patrzącwprzejrzyste,szczereoczyJohna.Ze
ściśniętymsercempogładziłagoporamieniuipowiedziała:

-Jestempewna.

Udałojejsięwytrzymaćjegospojrzenie,apotem,chcączmienićzbytpoważnynastrój,
mrugnęłaidodała:

-Alechybaniebędziemygorobićtutaj?Tefoteleniesązbytwygodne,apozatym
przeszkadzałabydźwigniabiegów.Gazdodechy,kochanie,iwieźmniedołóżka!

MidgewróciładodomupołożonegonawschodnichkrańcachOakley,dzielnicy,którąjej
przyjaciółkizKlubuKsiążkiuważałyzaniebezpieczną,ponieważgraniczyłaz
zachodnimiprzedmieściamiChicago»owysokichstatystykachprzestępstw,
zamieszkanymiprzezrodzinyoniskichdochodach.

AleOakleybyłorównieżokolicą,wktórejprzebudowywanostarekamienice,tworząc
wspaniałeprzestrzennemieszkania,pełnąetnicznychrestauracji,miejscem,gdzieartyści,
wytwórcykoralików,pisarzeorazwyznawcyeklektycznychreligiimoglisobiepozwolić
nawynajemdużychpowierzchni.WOakleykwitłatwórcza,wielokulturowaatmosferai
dzielnicaszybkoprzeobrażałasięwsnobistycznąenklawęindywidualistówwszelkiej
maści.

Wlatachsiedemdziesiątych,gdyMidge,poskończeniucollege’uirozpadziemałżeństwa,
wróciłazBostonudodomu,Oakleydokładnieodpowiadałojejpotrzebom.

Szukaładużego,otwartegopomieszczenia,któremogłobybyćrównocześniepracownią
malarskąinaktóremogłabysobiepozwolić,iktóreponadtobyłobypiękne
architektonicznieiwmiarębezpieczne.Zwykleoznaczałotozamieszkaniewzupełnie
niemodnejdzielnicy,przeciwkoczemuMidgenicabsolutnieniemiała.Nigdynie
przejmowałasięobowiązującymitrendami,awręczzupodobaniempłynęłapodprąd.
Kupiładużystrychwjednymzpierwszychodremontowanychbudynków,nadługoprzed
tym,zanimmodanastrychyopanowałacałykraj,itakjejsiętuspodobało,żepotem
kupiłacałąkamienicęzadobrącenę,wokresie,gdywydawałosię,żecenywtejdzielnicy
będąjużtylkospadać.

WmiaręupływulatOakleyzmieniłosięzsolidnejdzielnicyrobotniczejwniebezpieczną
iprzestępczą,apotemodrodziłosiędziękistaraniomspołecznościhomoseksualistówi
stopniowoprzekształciłowpełnąswoistegoklimatusiedzibęporządnych
wielokolorowychrodzin,homoseksualistówiartystów.Jednocześniewartośćkamienicy
szławgórę,wdółiznówwgóręjaktrasagórskiejkolejki,ponieważludziebalisię,żeich
budynkistracąnawartości,gdywokolicyzamieszkająkolorowi.Gdyznajomi
gratulowaliMidgeinwestycji,tazawszeodpowiadałazewzruszeniemramion:

-Widzisz,opłacasięniemiećuprzedzeń.Możesamteżspróbujesz?

JednakuprzedzeniabyłydlaMidgechlebempowszednim.Prowadziłaterapięsztukąz
dziećmiinastolatkami,wktórychkipiałgniewspowodowanybiedąiuprzedzeniami.

Wiedziała,żetengniewtobombazopóźnionymzapłonem.Alenajtrudniejszewcałym
jejżyciubyłoto,żegdywyczerpanawracaładodomu,niebyłotamnikogo,ktobyją
objąłipowiedział,żejąkochaiżejestbezpieczna.

Midgedobrzeznałasmaksamotności,izcałegosercawspółczułaEve,wiedząc,coją
czeka.Przejścieodmałżeństwadostanuwolnego,odbyciakochanądobycia

zapomnianą,byłodługieibolesne.Zczasemsilneosobowościprzystosowywałysięi
zaczynałyrozkwitać.

Aletakjakkażdybudynekpotrzebujedbającychoniegolokatorówiporządnej
społeczności,bynierozsypaćsięwgruzy,podobnieEvepotrzebowałauczuciaiwsparcia
przyjaciółek.

Evewkażdymraziemarodzinę,pomyślałaMidge,wyciągajączkieszeniokazałypęk
kluczynadużymmetalowymkółku.Stałaprzedwejściemdoswegodomu.Szeroki
budynekzczerwonejcegłyzajmowałpołowędługościprzecznicy.Naparterzemieściło
siękilkasklepówipracowni,adwagórnepiętrazajmowałymieszkaniawynajmowane
głównieprzezwłaścicielitychżesklepów.Zabudynkiem,wmiejscuniegdyś
zajmowanymprzezokazałąstertęśmieci,Midgestworzyławielkiogród.Warzywa,
kwiaty,altana,dzwoneczkiikorytkadlaptakówcieszyływszystkichmieszkańców.Midge
byładumnazeswegogospodarstwaiprzyjaznychzwiązkówzlokatorami.Toonibylijej
rodziną.

Ajednakbyłoprzecieżoczywiste,żeniejesttoprawdziwarodzina.Midgebyłarealistkąi
niemiałażadnychiluzji.Wchodzącnagórępociemnychschodach,słuchałastukotu
obcasówodrewnianestopnieiwydawałojejsię,żetoechojejsamotności.Takdobrze
znałatędrogę.Zatrzymałasięuproguswojegomieszkaniazbezwładnieopuszczonymi
rękami,przygotowującsięnachwilę,gdywejdziedośrodkaibędziemusiałastawićczoło
swejsamotności.

Mieszkaniebyłodużeiprzestronne,urządzoneśmiałoinowocześnie,wniecomęski
sposób,pozbawionetypowokobiecegodążeniadoprzytulnościijednolitościstylu.
PodobniejaksamaMidge.Zwyklezamykałazasobądrzwizwyraźnąulgąi
przyjemnością.Rzucałapłaszczitorebkęnakrzesłoiwkraczaławewłasnąprzestrzeń.
Wyciągałazlodówkikawałekseraikrakersyalbomiskępłatków-nigdynieprzejmowała
siętym,coje-apotemodrazuchwytałazaksiążkęalbofarby.

Czasamijednaksamotnośćdokuczałajejbardziejniżzwykleiwtedyciszawydawałasię
dojmująca.Midgesłyszałaswójoddechimiaławrażenie,żejestżywcemzamkniętaw
trumnie.Dzisiajwczasiepogrzebucośporuszyłowniejnutęmelancholii,którąstarałasię
trzymaćnawodzy.Czybyłatorozpaczrodziny,czyteżwłaśniesiłarodzinnychwięzów,
nieuginającychsięnawetwobliczuprzeciwności?WciążmiaławoczachobrazEve
kurczowościskającejdłoniedzieci.Takipięknyobraz…adlaniejcośzupełnie
nieosiągalnego.

Zamknęłazasobądrzwi,zarazemodcinającsięodniechcianychmyśli.TomPorterbyłw
tymsamymwiekucoona.Miałapięćdziesiątlatiniemogłajużliczyćnaznalezienie
bezpieczeństwawmałżeństwieczymacierzyństwie.Musiałaprzyzwyczaićsiędo
świadomości,żewprzypadkudepresjialbofalilękuskazanajestnaszukaniepoczucia
bezpieczeństwawsobie.Gdywzimnąnocmiałaochotęobejrzećfilmwłóżku,jedynie
kotmógłdotrzymaćjejtowarzystwa.GdybudziłasięsamawporanekBożego
Narodzenia,nocóż…

Wzięłagłębokioddechipowiedziałasobiesurowo,żepowinnadobrzesięrozejrzeći
odnaleźćwszystkierzeczy,zaktóremożebyćwdzięcznaBogu.Miałaswojąpracęi
przyjaciół.Tobyłojejżycie;dokonaławyborówiterazmusiałażyćwzgodziezich

konsekwencjami.

Szybkorozejrzałasięzaczymśdozrobienia,byodpędzićmelancholię.Wcisnęłaguzik
automatycznejsekretarkiiczekała,ażtaśmasięprzewinie.Ciszęprzerwałnosowygłos:

-Niemaszżadnychwiadomości.

GabriellaweszładoskromnegoceglanegodomkuwpółnocnejczęściOakleyi,nie
mówiącanisłowa,skierowałasięprostodosypialni.Zamknęładrzwiiszybkozdjęła
lnianąsukienkęorazciemneprzepoconepończochy,agdyjejskóraznówzetknęłasięz
powietrzem,westchnęłagłęboko.Niecierpiaładopasowanychobcisłychubrań;miała
wrażenie,żeoplatająliana.Aledzisiajszczególniedoskwierałajejduchotaw
zatłoczonymkościele,powstrzymywanełzyicierpieniedzielonezprzyjaciółką,Eve,iz
tymibiednymi,osieroconymibebes…Gabriellaztrudempowstrzymywałasię,bynie
wybuchnąćszlochem,takjaktarudawariatka.Pomszymocnopocałowałamężaorazcałą
czwórkędzieciikazałaimobiecać,żenigdy,przenigdynieumrąprzednią.

Spięładługie,gęsteczarnewłosyspinkąiweszładochłodnej,porcelanowejwanny.

Namydlającpulchneciało,miaławrażenie,żerazemzestrugamichłodnejwodyspływaz
niejcałynagromadzonysmutek.Westchnęłaiprzymknęłaoczy.Nie,naprawdęnie
potrzebowałatychniedobrychmyśli.Niechciała,bysmutekpogrzebuwtargnąłdojej
domu.Niebyłaprzesądna…aleostatniowszystkoukładałosięzbytdobrze.Zbytdobrze.

Azawsze,gdytakbyło,musiałosięwydarzyćcośniedobrego.Natęmyślgwałtownie
zakręciławodę,wytarłasięinarzuciłaluźną,jaskrawożółtąsukienkę.

-Mami,jestemgłodny-zawołałjejnajmłodszysyn,wciążubranywswojenajlepsze
spodenkiikoszulę.Stałprzyszafcewkuchni,patrzącwtelewizoripodjadającżelki.

-Najpierwsięprzebierz,dobrze?Ipowieśubraniewszafie-odrzekła,gładzącgopo
głowie.-Zrobięlunch.Idź,odłóżtecukierkiinieoglądajjużwięcejtelewizji.

Wyjęłazszafkikilkagarnków.Przygotowywaniejedzeniaizajmowaniesiędomemw
weekendbyłozawszeniemożliwymwręczprzedsięwzięciem,aleuwielbiałabyśw
centrumtegohuraganu.Wkońcumatkatosercerodziny,prawda?Dwajnajstarsisynowie
gralidziśmeczepiłkinożnejwszkole,aonanigdyniepozwalałaimwyjśćzdomubez
porządnegoposiłku.Zkoleiszesnastoletniacórkawciążbyłanadiecieodchudzająceji
Gabriellamusiałastaczaćzniąnieustannebitwy,bywogólecokolwiekzjadła.Cobytu
ugotować?

zastanawiałasię,szperającwpełnejlodówce.Zaplecamiusłyszałakrokimężaiobejrzała
się.

Fernandobyłpotężnymmężczyznąoszerokichbarach,owłosionymcieleizokrągłym
brzuszkiem,którywystawałmunadpaskiemspodni.Częstosięponimdrapałalboklepał,
gdyoczymśmyślał.Terazteżsiędrapał,zauważyłaGabriella,izmarszczyłabrwina
widokjegodziwniepotulnegowyrazutwarzy.Bylimałżeństwemoddwudziestupięciulat
iGabriellaodbierałasymptomynadchodzącejburzylepiejniżnajczulszybarometr.Teraz
wjejgłowierozdzwoniłsięsygnałalarmowy.

-Dobrzesięczujesz?-zapytała,gdywyjmowałpiwozlodówki.-Pogrzebcię
przygnębił?

Fernandozdjąłkapselipociągnąłsolidnyłykpiwa.

-Chybatak-odpowiedziałnieobecnymtonem.-TomPorterbyłmniejwięcejwmoim
wieku.

-Tymaszzdroweserce-powiedziałazbytszybko.Byłapielęgniarkąidobrzewiedziała,
żeczasamiatakisercazdarzałysięmężczyznomwwiekujejmężabezostrzeżenia.

Przymrużyłaoczyiuważniemusięprzyjrzała.Byłblady.

-Przecieżdopierocobyłeśulekarza,robiłeśsobiebadania.Maszdobrypoziom
cholesterolu.Ocochodzi?-powiedziałaznagłymniepokojem.-Bolicięcośwklatce
piersiowej?

Potrząsnąłgłowąiznównapiłsiępiwa.RęceGabrielliznieruchomiałynablacieszafki.
Czekałanato,comiałonastąpić.Fernandolekkozacisnąłusta.Jegotwarzniedrgnęła,ale
oczypozostawałyniespokojne.

-Pamiętasz,jakcimówiłem,żepofirmiekrążywiadomośćofuzji?Mówionowtedy,że
będądużezwolnienia-powiedział,omijającjąwzrokiemipatrzącwścianę.

Owszem,pamiętała.Długowtedyrozmawialiotym,żestanowiskoFernandamożebyć
zagrożone.Byłokręgowymmenedżeremfirmyelektronicznej.Wówczasjednak
stwierdził,żenigdynieopuściłanijednegodniawpracy,częstozostawałpogodzinach,
gdypojawiałysięjakieśproblemy,ipracowałwswojejfirmiejużodponaddziesięciulat.

Wydawałsiębardzopewnysiebieiwierzył,żebędzieostatnimpracownikiem,którego
firmachciałabysiępozbyć.Terazjednak,nawidokwyrazujegooczu,Gabriellazaczęła
obawiaćsięnajgorszego.Przypomniałyjejsięwcześniejszeprzeczuciaiwduchuzaczęła
sięmodlić:nie,nie,niechtylkonietracipracy.MądredeDios,proszę,niekażnamprzez
toprzechodzić.

Gabriellaznałabiedęibardzosięjejbała.

Bezsłowawzięłajegodłońwswoje.

-Wyrzucilimnie-wyznałwreszciezbrutalnąszczerością.-Dalimiwymówienie.Za
sześćtygodnizostanębezpracy.

Spojrzałnaniąostrożnie,arównocześniezezłością,jakbyoczekiwał,żeżonawybuchnie
izaczniegoobwiniaćocoś,ocozpewnościąonrównieżobwiniałsiebie.

Gabriellanamomentzastygła.Tojużniebyłtylkomożliwyscenariusz,gdybanie,tosię
zdarzyłonaprawdę.Wyrzuciligo,zwolnili,daliwymówienie,jakkolwiekjeszczetosię
nazywa…zabralimupensję.

Opuściłaniskogłowę,próbująctojakośzrozumieć.

-Niemieścimisiętowgłowie-powiedziałacicho.-Przecieżbyłeśpewny,żecię
zatrzymają,żetonie…Jakmoglicitozrobić?

-Nietylkomnie.Wymówieniadostałostupięćdziesięciuludzi,przeważnieześredniego
szczeblazarządzania.Taksiędziejewszędzie.-Przesunąłrękąpokrótkoprzystrzyżonych
czarnychwłosach.-Tomnienajbardziejmartwi.Będziedużakonkurencjana
odpowiedniestanowiska.

Zmarszczyłczołoipotarłskronie,zasłaniającoczyręką.Gabriellausłyszaławjegogłosie
niepokójolosrodziny.JakomłodyczłowiekFernandopracowałijednocześniestudiował,
adotegoczęśćkażdejpensjioddawałrodzicom.Wzięliślubmłodo,wkrótcepotem
pojawiłysiędzieciiFernandoprzezcałyczasciężkopracowałnautrzymanierodziny.

Patrzącnajegotwarz,Gabriellawidziałananiejgoryczporażkiimiałaświadomość,żeta
porażkamożegozabićwcześniejniżcholesterol.

Skorojużstraciłpracę,toczegojeszczemogłasięobawiać?Kochałago.Byłjejmężem,
ojcemjejdzieci.

WidziaławoczachEvegłębięosamotnieniakobiety,którejmążzmarł.Czymbyłautrata
pracywporównaniuzestratątakąjaktamta?

PodeszładoFernandaiobjęłagomocno.

-Wszystkobędziedobrze-powiedziałaipoczułaulgę,gdyotoczyłyjąjegoramiona.

Przytuliłapoliczekdojegopiersi,wchłaniającjegozapachiciepłoramion.-Żyjesz,jesteś
zdrowyimamyczworowspaniałychdzieci.Naszczęściejamampracę,więcjakośsobie
poradzimy,dopókinieznajdzieszsobieczegośodpowiedniego,anapewnoniepotrwato
długo.Niemartwsię,samsięprzekonasz.Wszystkobędziedobrze-powtórzyła.-
Musimyzachowaćwiarę.

ROZDZIAŁTRZECI

Pomiędzymrokiemadniem

Gdynoczaczynaopadać

Nadchodziprzerwawcodziennychzajęciach

ZnanajakoGodzinaDzieci.

HenryWadsworthLongfellow,GodzinaDzieci

Dlamatekdzieciwwiekuszkolnympierwszymisygnałaminadchodzącejjesieniniesą
żółknąceliścieczyporannychłódwpowietrzu,alepromocjeprzyborówszkolnych,
kupowanieteczek,segregatorówidługopisóworazmieszankapanikiipodekscytowania
natwarzachdzieci.

DorisBridgesprzykucnęłanapodłodzebiblioteki,przewracająckartkistarejksiążeczki
dladziecidoktoraSeussaiczując,jakogarniająfalamelancholii.Właśniepożegnała
syna,Bobby’egoJuniora,którywyjechałdocollege’u.Pierwszywyfrunąłzgniazdaijego
nieobecnośćpozostawiłaranęwjejsercu.Otworzyłaksiążkęizalałyjąwspomnienia.

Czytaładzieciomtehistorieniezliczonąilośćrazy,wtymsamympokoju.Wszyscytroje,
Sarah,Bobby,atakżeonasama,kochalifantastyczneświatydoktoraSeussa.Dzieci
bawiłysięsylabamidziwnychsłów.Każdeznichmiałoswojąulubionąhistorię:Saraho
wiernymsłoniu,któryniechciałopuścićprzyjaciół,Bobbyzaślubiłmarszowyrytm
wierszyka„O

zielonychjajkachiszynce”.

Dorisuwielbiałachwile,gdywalczylioto,ktousiądzienajejkolanach.Wkońcuzawsze
jednoopierałosięnajejlewymudzie,adrugienaprawym.Gdyprzymknęłaoczy,wciąż

czułaichgłowyopartenajejpiersi,zapachwłosówwilgotnychpokąpieli.Cozazapach!
Ambrozja!Bógchybastworzyłgospecjalniedlamatek.Tenzapachporuszał

pierwotnyinstynktnakazującykochaćichronićdzieci.

Jejdzieci…Otworzyłaoczyzciężkimwestchnieniem.Teraznajejkolanachspoczywała
tylkostaraksiążka,aidłonieopomalowanychpaznokciachprzewracającekartkibyłyo
wielestarsze.Szerokie,piegowatedłonieozdobionedużymipierścionkami.Kiedyśichnie
nosiłazobawy,byniepodrapaćdzieci.

Ichgłosyżywodźwięczaływjejpamięci,podobniejakgromkiśmiechR.J.stojącego
obokniej.Gdziesiętowszystkopodziało?Dokądodeszło?Czasamimiaławrażenie,
jakbyteksiążkibyływszystkim,copozostałozdawnychczasów.PodobniejakHorton,
niezgrabnysłoń,miałaochotęstanąćpośrodkuwielkiego,pedantycznieurządzonego
domu,którywwielkimświeciebyłniczymwięcejjaktylkodrobinąkurzu,izawołaćna
całygłos:Tujestem!Tujestem!

Pochyliłagłowęipociągnęłanosem.Miaławrażenie,żespowijająciężka,czarnachmura.

R.J.wszedłdobibliotekiizatrzymałsięokilkametrówodniej.Spodopuszczonych
powiekwidziałajegoszerokorozstawionewrozkrokustopyidomyślałasię,żeręceoparł
nabiodrach.Skurczyłasięwewnętrznie,świadoma,żemążpatrzyzniechęciąnanią,
znówzapłakanąipogrążonąwewspomnieniach.Ostatnioczęstopopadaławsmuteki
choćpróbowałatoukrywać,czasamiłzypłynęłysame.Taniemożnośćopanowaniasię
przerażałająiniezmiernieirytowałajejmęża.

-Powinnaśczęściejwychodzićzdomu-powiedziałzezniecierpliwieniem.

-Nicminiejest-westchnęła,zmuszającsiędouśmiechu.-Wzruszyłamsięnawidoktej
książki.Pamiętasz,jakczytałamjądzieciom?Tobyłajednazichulubionych.

-Posłuchaj,zapomniałemdaćtepapieryJohnowi-rzekłR.J.,zupełnieignorującjej
słowa.-Czymogłabyśmutopodrzucić?

Podniosławzrok.R.J.ubranybyłwpłóciennesportowespodnieiniebieskąmarynarkę.
Pachniałwodąkolońską.Ciemnewłosy,przyprószoneniecosiwizną,zaczesałdotyłu.
Był,jakmawiałajejmatka,odpicowanyjakstróżwBożeCiało.Wyciągałwjejstronę
dużąkopertę,którąonazkoleizignorowała.

-Wychodzisz?

-Zapółgodzinymuszębyćwmieście.Niezdążęjużichzawieźćsam.Powiedzmu,żete
szkicesąmipotrzebnejużteraz.

Byłotobardziejpolecenieniżprośba.Doriszamknęłaksiążkęzniechętnym
westchnieniem.Dokolacjizostałajeszczegodzina.Chciałapoczytać,apozatymnie
miałaochotyjechaćdodomuJohna,obawiałasiębowiem,żemożetamspotkaćAnnie.
Cicharywalizacjamiędzynimiprzerodziłasięostatniowotwartąwojnę.Nadalobie
uczestniczyływspotkaniachKlubuKsiążkiijadałyrazemlunch,aleuprzejmeuśmiechy
kryływrogość,zktórejobydwiedobrzezdawałysobiesprawę.

-Dlaczegoonsamniemożepotoprzyjechać?Wkońcupracujeuciebie.

-Jestzajętywdomu.Układapłytygipsowe.

Onwieczniecośtamremontuje.Żyjąjakwcygańskimtaborze.Nicniedziała,niemana
czymusiąść,wszędzieponiewierająsięjakieśśmieciimateriałybudowlane.Mógłby
przecieżwynająćjakąśfirmęiskończyćtowparętygodni.-Dorisniepotrafiłazrozumieć
ludzi,którzyniemieliwdomuporządku.

-Niemampojęcia,jakonimogątakżyć.

-Acociętoobchodzi?Onchcewszystkozrobićsam.

-Grzebiesięztymremontemjużponadrok.Nierozumiem,jakAnnietowytrzymuje.

-Annieniejestmazgajemitakierzeczyjejniedenerwują.

Słabozakamuflowanakrytykasięgnęłacelu.NiechęćDorisdoAnniejeszczesię
pogłębiła.

-Pozatym-wzruszyłramionamiR.J.-Johnniejestjakimśtambylemurarzem,tylko
artystą,atendompowstałwedługprojektuFrankaLloydaWrighta.Niedziwięmusię.
Niechce,żebyktośmutospartaczył.Niespieszysię,bochcetozrobićdobrze.

-Taknaglezacząłeśdoceniaćsztukę?-odparowałaDorislodowato.-Oilepamiętam,
zawszenarzekałeś,żeJohnpracujezawolno.

-Botakjest.Niecierpięślamazarności,gdykosztujemnietopieniądze.Alemamnatyle
rozumu,żebywiedzieć,żeJohnjestnajlepszyitrzebagozostawićwspokoju,a
przynajmniejwtedy,gdypracujenadwłasnymprojektem.Wwolnymczasiemożerobić
wszystko,comusiępodoba.-Spojrzałnazegarekizmarszczyłbrwi.-Nodobra,nie
mamczasusięnadtymrozwodzić.Zawieziesztepapiery,co?Itakniemaszniclepszego
doroboty.

Znówzabolało.

R.J.potrząsnąłżółtąkopertą.

-MożeszprzecieżzostaćtamdłużejipogadaćsobiezAnnie.

Dorissłyszaławjegogłosietłumionąirytacjęiwiedziała,żejeślijednakodmówi,toza
chwilęnastąpiwybuch.Wzięławięckopertę.JużchciałapowiedziećR.J.,żewłaśniechce
uniknąćspotkaniazAnnie,aleugryzłasięwjęzyk.Mążuważał,żeskoroonprzyjaźnisię
zJohnem,toonaiAnnierównieżpowinnybyćprzyjaciółkami.Takbyłomułatwiej.

PrzypomniałasobieswojepierwszespotkaniezAnnieprzedpięciomalaty.R.J.

przejąłwtedyJohnaodkonkurencyjnejfirmy.JohnSvensonbyłtamgłównymcieślą,
szanowanymrzemieślnikiem,iR.J.natychmiastdoceniłjegopotencjał.Dorisniemogła
zrozumieć,dlaczegoJohnprzyjąłstanowiskokonsultantaarchitektonicznegowBridges
BuildingCompany,skoro,oilewiedziała,pełniłwłaściwierolęchłopcanaposyłkiz
żałośnieniskąpensją,którątylkoupórR.J.utrzymywałnatakimpoziomie.Johnbył
lojalnyiharował

jakwół.Doriswiedziała,żeR.J.lubimiećpoczuciewładzy,lubibyćotoczonywierną
świtąiprzykuwaćludzidosiebieemocjonalnie.Zamiastuczciwejpłacywolałoferować
iminnekorzyści.Jednąznichbyłaokazyjnamożliwośćkupnazniszczonegodomu
wedługprojektuFrankaLloydaWrighta.DlarzemieślnikatakiegojakJonhSvensonten
dombyłspełnieniemmarzeńijedynąokazjąwżyciu.R.J.wiedziałotymiużyłgojako

przynęty.

Naszczęściemężczyźnidobrzesiędogadywaliipokilkumiesiącachstalisięnierozłączni.
R.J.pełniłfunkcjęlidera,architektazajmującegosięplanamiikontraktami,Johnzaś
pozostającegowcieniuszefaartystyskupionegonaszczegółach.Byłatoznakomita
kombinacja.Przesądziłaotym,żeichżonyrównieżmusiałysięspotkaćioczekiwanood
nich,żerównieżsięzaprzyjaźnią.

Nocóż,Doriswkażdymraziepróbowała.ZaprosiłaAnniedouczestnictwawKlubie
Książki.AnnieBlakemiałajednakniepokornycharakter,nielubiłachodzićnaniczyim
sznurkuiszybkopojawiłysięmiędzynimisubtelnetarcia,walkaoprzewodnictwostada.
Niebyłożadnejnadziei,żekiedykolwiekzaprzyjaźniąsięnaprawdę.

ZtąmyśląDorisciężkopodniosłasięzfotela.R.J.podałjejrękę.Starałasięnieopierać
naniejzbytmocno,żebyniesprowokowaćkomentarzanatematswojejtuszy.

-Nierozumiem,dlaczegoniepotraficiesięporozumieć-mruknąłR.J.-Jesteściejak
wodaioliwa.

-Raczejsodaiocet-mruknęłaDoris.Niewspomniałaotym,żeostatniezbliżenieAnniei
Evebyłokropląprzepełniającączarę.Dorisczułasięjaksiódmoklasistka,którejnajlepsza
przyjaciółkaznalazłasobienowąkoleżankę.

-Dokądsiędzisiajwybierasz?-zapytałamęża.

-Jestemumówionyzklientamiwklubie.Wrócępóźno.

-Poczekamnaciebie.

-Niezawracajsobiemnągłowy.Jeślizrobisiębardzopóźno,przenocujęwklubie.

Nielubięprowadzićpoalkoholu.

-Toniepij.

R.J.tylkoprychnął.Wyjąłzkieszenikluczykiipodrzuciłjedogóryjakpodekscytowany
chłopiec.

Dorisprzymrużyłaoczy:najegopalcucośzabłysło;byłtowąskisygnetzezłotai
czarnegoonyksuzpojedynczymbrylantempośrodku.Nigdywcześniejgoniewidziała.

Sygnetbyłładnyinierzucałsięwoczy,aleDoriszmarszczyłanos,jakbynaglepoczuła
nieprzyjemny,obcyzapach.Wiedziała,żemążnigdyniekupowałsobiebiżuterii,ajej
ojciecniemiałzaufaniadomężczyzn,którzynosilisygnety.

Pochyliłsięszybko,cmoknąłjąwczubekgłowyipoklepałporamieniu.

-Dziękizazawiezienietychpapierów.

Wyszedłzbibliotekisprężystymkrokiem,nieoglądającsięzasiebie.Zawszebył

energicznyiskupionynaswoichcelach.Dorispowoliodłożyłaksiążkęnapółkę,
wyciągnęłaprzedsiebielewądłońiobróciłanapalcuślubnąobrączkęwysadzaną
niedużymibrylantami.

Wciągudwudziestupięciulatmałżeństwajejmężowinigdyjeszczenieprzyszłodo
głowy,żeniepowinienjeździćpoalkoholu.

Annieodwiesiłasłuchawkętelefonuiuśmiechnęłasięzsatysfakcją.

-Wyglądaszjakkot,którywłaśniezjadłkanarka-zauważyłjejmąż.

Podniosłagłowęispojrzałananiego.Siedziałnadrabinieustawionejpośródstertśmieci,
narzędziipłytkartonowych,którezagracałycałąpodłogę.Miałnasobietylkobiałe
roboczespodnie.Szczupły,opalonytorsimięśniebyłyciałemmężczyznymłodszegoo
dwadzieścialat.Jasnewłosyściągnąłztyługumką,przezcokościpoliczkowewydawały
sięjeszczebardziejwyraziste.

Jestbardzoprzystojny,pomyślała,czującznajomydreszczpodniecenia.Pochwyciłajego
spojrzenie.Szerokiuśmiechpowiedziałjej,żeonpomyślałotymsamym.Johnbył

niezwyklewyczulonynawszelkiekwestiezwiązanezseksem.Zauważyła,zezerknąłna
zegar,apotemsugestywnieuniósłjednąbrewdogóry.Byłapiątapopołudniu,jej
ulubionaporanamiłość.Odkiedyzaczęlisięstaraćodziecko,nazywalitęporęGodziną
Dzieci.

-TobyłaDoris-wyjaśniłaAnnie,zsuwającznógsandały.-Zajrzytupóźniej,żebyci
podrzucićjakieśpapiery.Zdajesię,żeR.J.jestzkimśumówionynakolację.

Johnwytarłdłoniewzwisającyzdrabinyręcznik.

-PewniechodziobudynekDelanceya.Myślałem,żezabierzemnienatospotkanie.

Tomiałbyćnieformalny,towarzyskiwieczór.

Anniewyciągnęłagumkęzwłosów.

-Widocznienienależymydotegotowarzystwa.Johnzmarszczyłbrwi.

-Oczywiście,żenależymy.PrzecieżobydwojeprzyjaźnimysięzBridgesami.

-Poprawka.TypracujeszuR.J.,ajachodzęnaspotkaniaKlubuKsiążkirazemzDoris.–
Potrząsnęłagłowąioparładłonieabiodrach.-Aletonieznaczy,żejesteśmyich
prawdziwymiprzyjaciółmi.

Johnskrzywiłsię.Zabolałagoopinia,żeniejestrównyR.J.Bridgesowiinienależydo
jegokręgutowarzyskiego.Oczywiścieniemógłsięznimrównaćfinansowo,uznawałsię
jednakzarównegointelektualnie,jakmężczyznawobecmężczyzny.Anniezkolei
cierpiała,widząc,żeJohnjestalbozbytnaiwny,albozbytuparty,byzauważyć,żew
biznesieR.J.

nikogoniestawiałnarównizesobą,aszczególnieosób,którewolałutrzymywaćw
podporządkowanychsobierolach.Znaławielutakichmężczyzn;wśródprawnikównie
bylirzadkością.Czasamimiaławrażenie,żegdyona-kobieta-wygrywasprawyw
sądzie,umniejszatomęskośćkolegówwichwłasnychoczach.WkwestiachpłciTemida
wciążnosiłaopaskęnaoczach.

ZauważyłatęcechęuR.J.Bridgesajużprzypierwszymspotkaniu.Wszystko,od
wilgotnejdłoniprzypowitaniuporozbierającekobietęspojrzenie,sprawiało,żeczułasię
przynimbrudna.AleJohntegoniezauważał.Niemiałinstynktumyśliwegoizatogo
kochała.Westchnęła,patrzącwjegoniebieskieoczy.Kochany,niewinny,ufnyJohn.
Musiałabyćprzynim,bystrzecgooddrapieżnikówtakichjakR.J.

-Chcęsięztobązaprzyjaźnić-powiedziałajużzupełnieinnymtonem,pociągającza
nogawkęjegospodni.-Maszochotęzejśćnadółipobawićsięzemną?

Wyrazjegotwarzyzmieniłsięnatychmiast.Przechyliłgłowęirzuciłjejlekkiuśmiech.

-Awcochceszsiębawić?

-Pomyślałam,żenajpierwmoglibyśmysięrozebrać-odrzekła,leciutkokołysząc
biodramiijednocześnierozpinającguzikibiałejbawełnianejbluzki.-Potemwziąćgorący
prysznicinawzajemumyćsobieplecy.

Wydęłausta,patrzącnaniegozukosa.WsylwetceJohnapojawiłosięcharakterystyczne
napięcie,jakukotaszykującegosiędoskokunazdobycz.

-Apotem?-zapytałszeptem.

Annienieznośniepowoliodpięłakolejnyguzik.Wiedziała,że,rozbierającsięwten
sposób,potrafidoprowadzićJohnadoszaleństwa.Sprawiałotoprzyjemnośćimobojgu-

drażniłasięznim,czekając,ażonwykonadecydującyruch.Inaczejniżwcodziennym
życiu,wmiłościonbyłstronądominującą.

Podeszładokątazesprzętemgrającyminastawiłabluesa,apotemwyjęłazlodówki
butelkębiałegowina.PrzezcałyczaspatrzyłanaJohna.Nalaławinadodwóch
kieliszków,upiłatrochęzjednegoipowolioblizałausta.

-Mamochotęwrzucićtupiękną,soczystą,czerwonątruskawkę.

OczyJohnazabłysły-Anniewiedziała,żetonawspomnienietego,corobiliz
truskawkamikilkadniwcześniej.

Powolirozpięłaostatnieguzikiipozwoliła,bybluzkazsunęłasiępojejgładkich
ramionachnapodłogę.Nienosiłabiustonosza.Piersimiałamałe,aleokrągłeijędrne,o
czubkachwkolorzedojrzewającychtruskawek.Johnprzesunąłjęzykiempowargach.

TerazAnniezaczęłarozsuwaćzamekdżinsówiunoszącnajpierwjednąnogę,apotem
drugą,zrzuciłajenapodłogę.

Johnomalniespadłzdrabiny.Jednymskokiemznalazłsięprzyniejiprzyciągnąłjądo
siebie.Uwielbiała,gdyjegopragnieniebyłotakoczywiste,gdycałejegociałodrżałojak
wgorączce.Podniecenieogarniałogoszybko,zawszebyłgotowywtedy,gdyonatego
potrzebowała,ibyłnienasyconymkochankiem.Napoczątkupołączyłoichpożądanie,ale
wrażliwośćiczułośćJohnaszybkozburzyłyobronnebarieryAnnieisprawiły,żesięw
nimzakochała.

Zręcznymipalcamirozpiąłswojespodnieizdjąłznichobojgabieliznę.

-John,poczekaj-szepnęłaAnnieześmiechem.-Kolacja!Wyjmęszynkę.

Pociągnąłjąwdół,napłachtęmalarskąpokrywającąpodłogę.

-Mniejszaoszynkę-odrzekłzustamitużprzyjejszyi.-Mamwielkąochotęna
truskawki.

DoriszaparkowałalexusaprzykrawężnikuprzeddomemAnnieiJohna.Chciałazostawić
kopertęioddalićsięstądjaknajszybciej.Frontowedrzwizastawionebyłyrusztowaniami.

Mruknęłacośzniechęcią.Bydostaćsiędotylnegowejścia,musiałaobejśćdomdookoła,
omijającstertycegiełidesekzagracającychpodjazd.Wreszciewspięłasięnaschodkii
sięgnęładodzwonka.Pochwilinerwowopostukałanogąwpodestijeszczeraznacisnęła
guzik.Zzadrzwiniedochodziłżadendźwięk.Zaklęłapodnosem,uświadamiającsobie,
żepodobniejakwszystkowtymdomu,dzwonekprawdopodobnieniedziała.Czyktośw
ogólebyłwśrodku?

Podeszładooknakuchni,pochyliłasięnadparądrewnianychkoziołkówizajrzałado
środka;namomentprzestałaoddychać.

JohniAnnietańczyliwpustympomieszczeniuwrytmjakiejśwłasnej,wewnętrznej
muzyki.SzczupłeramionaJohnaobejmowałynagąAnniemocnoizaborczo,jednajego
dłońopierałasięnajejbiodrze,adrugaotaczałaramionatakciasno,żetwarzAnnie
chowałasięwjegoszyi.Oczymielizamknięteikołysalisięmiarowo,przytuleni
biodrami.Namiętnośćmiędzynimibyławręcznamacalna.Dorispatrzyłananichz
bolesnątęsknotą.GdyJohnodchyliłgłowęAnniedotyłuipocałowałjązachłannie,Doris
zwestchnieniemdotknęłajęzykiemwłasnychwyschniętychustipoczuładreszczzawiści.

Odsunęłasięodokna,staranniewsunęłakopertęmiędzydrzwiasiatkęprzeciwko
owadominiezauważona,nadrżącychnogachwróciładosamochodu.

Niebyłagotowa,bywrócićdopustegodomu.Podrodzezatrzymałasięprzeddomem
Eve.OdśmierciTomarzadkojąwidywała,choćwszystkieprzyjaciółkistarałysiędoniej
dzwonićizaglądaćodczasudoczasu.Evejednakstanowczoodrzucaławszystkie
propozycjewyjściaizupodobaniemkultywowałaswojąsamotność.

Jejdombyłimponującąbudowlązczerwonejcegły.Stałnadużejdziałceotoczonej
czarnymmetalowympłotemistarymi,wielkimisosnami.Przejeżdżającprzezbramę,
DorisnieporazpierwszypozazdrościłaEveumiejętnościstępianiaostrychkrawędzi,
zarównowotoczeniumaterialnym,jakiwkontaktachzludźmi.Takjakbarwnegazonyi
klombyłagodziłyprostą,surowąarchitekturębudynku,podobniejejłagodny,kobiecy
charakterwyciszałiłagodziłkonfliktymiędzyoponentami-zarównowKlubieKsiążki,
jakinaplacuzabaw,kiedyichdziecibyłyjeszczemałe.DorisbrakowałoobecnościEve
wcodziennymżyciu.Nieprzypuszczała,żeśmierćTomabędziejednocześnieoznaczać
utratęnajbliższejprzyjaciółki.Toniebyłosprawiedliwe!ToEvezwykleprzynosiłatorby
zbędnychsadzonekzeswegoogrodualboodbierałazeszkołySaręiBilla,gdyDorisbyła
chora.TowłaśniedoniejDorisdzwoniła,gdymiałachandręalbopoprostuchciałazkimś
pogadać.

Idącdodrzwi,zezdumieniemzauważyłachaospanującywogrodzie.Grządkiusłanebyły
suchymiliśćmi.Kwiatysmętniezwieszałygłowyiwydawałosię,żecałkiemjużsię
poddałynaporowichwastów.Zasłonywoknachbyłyzaciągnięte,cojeszczepowiększało
wrażeniezaniedbania.Złeznaki!Doriszebrałasięnaodwagęizastukaładodrzwi.

Pochwiliuchyliłysięiwszparzepojawiłasiębladatwarz.Blasksłońcaspowodował,że
Evezamrugałapowiekami,alezmusiłasiędouprzejmegopowitania.Oczyjednakmiała
martwe,pozbawioneblasku.

-Zostałamdziśsama-oznajmiłaDoris,wchodzącdoholu.Wdomupanował

półmrok.-Twojedziecisąchybanaobozie,tak?

-Tak,ibardzomiichbrakuje-westchnęłaEve,zamykającdrzwi.-Wyjechałyjużtydzień
temu.Niebędzieichjeszczeprzeztydzień.Chybaimsiętampodoba.Lekarzuznał,że
przydaimsiętrochęświeżegopowietrzaizmianamiejsca.Alewdomubeznichjesttak
cicho…

Urwałaiwjejoczachpojawiłosięcierpienie.Jakaszkoda,żeonateżniemożewyjechać
najakiśobóz,pomyślałaDoris.Jejbladośćwyraźnieświadczyłaotym,żeniewychodzi
nazewnątrzinieodżywiasiędobrze.

-Awięcobiejesteśmysame.Możemaszochotęwyjśćgdzieśnakolację?

Evepotarłaramionadłońmiipotrząsnęłagłową.

-Nie,raczejnie.Czujęsięzmęczona.Właściwiezamierzałamdzisiajpołożyćsię
wcześniej,możepooglądaćtrochętelewizję.-Ziewnęła,zasłaniającustadłonią.-

Przepraszam-potrząsnęłagłową.-Ostatniociąglechcemisięspać.

-Dobrzesięczujesz?-zaniepokoiłasięDoris,przyglądającjejsięuważnie.-Jesteśblada
ibardzoschudłaś.

Evetylkomachnęłaręką.

-Zemnąwszystkowporządku.Cóż,jestemsama…

-Próbowałamdociebiedzwonić…-wtrąciłaDoris.

-Wiem.Wszyscypróbowali…Jestemwambardzowdzięczna.Aletoniezawami
tęsknię,tylkozaTomem-wyznała.-Tatęsknotaodbieramicałąenergię.Aleniemartw
się-

dodałazuprzejmymuśmiechem-podobnotojestnormalne.Lekarzmówi,żeniemaw
tymnicniezwykłego.Totakietap.

-Mniesiętoniewydajenormalne.Nienależyzniczymprzesadzać.Pojedźmydomniena
kolację.

Eveznówpotrząsnęłagłową.

-Nie,niejestemwnastroju.Przepraszam,niechciałabymbyćnieuprzejma.Uznaj,że
przechodzęprzezokreshibernacji.Przezjakiśczasbędędużospać.Niedługoznówbędę
sobą.

Dorisprzyjrzałasięjejzpowątpiewaniem.Wiedziała,żeniepowinnazostawiać
przyjaciółkisamej,alenieprzychodziłjejdogłowyżadensposób,żebywyciągnąćjąz
domu.

Doriszawszepierwszabiegłanaprawiaćwszystko,cosięzepsuło.Niebyławstanie
ścierpiećwystającejnitkiprzysukienceanipodaćkomuśkawywwyszczerbionej
filiżance,aterazEvebyła…pęknięta.NagleDorispomyślałaoogrodzie.Każdakobieta
czujesięlepiej,gdymawnimporządek.

-Dobrze,niechbędzie,jakchcesz.Niepojedziemynakolację.Aletwójogródjesttrochę
zaniedbany.Możezajmiemysięnimwspólnie,takjakkiedyś?Jestpięknywieczór.

Chodź,nieleńsię.Trzebatozrobić.Weźrękawiczki,dlamnieteż.Trochęgo

uporządkujemy,zanimsłońcezupełniezajdzie.

WoczachEvepojawiłsięlekkibłysk.Wzruszyłaramionamiizezrezygnowanym
uśmiechemposzłaporękawiczki.Dorisrozpromieniłasię.Udałojejsię,apozatym
uniknęłasamotnegowieczoru.Podwijającrękawy,pomyślałazulgą,żeniebędziemiała
czasurozmyślaćotym,cowidziałaprzezoknowdomuAnnie,iporównywaćjej
małżeństwadowłasnego.TegowieczorunietylkoEvepotrzebowałatroski.

Poczułanagłyprzypływenergii.Weszładokuchni,zapaliłaświatłoizawołała:

-MożezadzwoniędoPółnocnejGwiazdyizamówięjakąśchińszczyznę?

ROZDZIAŁCZWARTY

BędęświętowaćBożeNarodzeniewsercu.BędężyćwPrzeszłości,Teraźniejszościi
Przyszłości.DuchyTrzechCzasówznajdąwemnieschronienie.Niezamknęsięnalekcje,
któremiprzyniosą.

CharlesDickens,Opowieśćwigilijna

Światełkanachoincelśniłyjakgwiazdywmrocznymsalonie.NależącadoEvekolekcja
ŚwiętychMikołajówbyłastarannieustawionanastolikachidelikatnej,drewnianej
kołysce,którąrazemzTomemkupilinapoprzednieBożeNarodzenieiustawilina
honorowymmiejscunafortepianie.Evesiedziałanakońcukanapypokrytejzielonym
aksamitem,skulonapodstarym,afgańskimpledem.Bardzoschudłaiodczuwałazimno
znaczniedotkliwiejniżkiedyś.

Naprzeciwkoniej,podrugiejstronie,znogamiwyciągniętymiprzedsiebie,siedziała
AnnieBlake.Jednąrękąpociągałazakosmykwłosów.Piłykawęzbrandyisłuchały
piosenkiFrankaSinatry„BędęwdomunaBożeNarodzenie”.

KoloroweświatełkaodbijałysięwoczachEve.WdomunaBożeNarodzenie.Tobył

jejjedynycelodsześciumiesięcy,odśmierciToma:utrzymaćdomdoBożego
Narodzenia.

Terazjednakwydawałosiętozupełniebezcelowe.Choćwszystkiedekoracjebyłyna
swoichmiejscach,domwydawałsiępustyizimnyjakopuszczonyteatr.Kiedyśbył
gościnnyiwesoły.Tłumyprzyjaciółikrewnychściągałytuzeświątecznąwizytą,by
ogrzaćsięwjegoatmosferze.Tymrazemjedynąosobą,któranacisnęładzwonek,była
Annie.

-Wogólenieodczuwamtego,żesąświęta-powiedziałaEvecicho.

Anniewestchnęłazwyczerpaniemioparłafiliżankęnakolanie.

-Aczegosięspodziewałaś?TotwojepierwszeświętabezToma.Musiszsiępogodzićz
tym,żesąinne.Twojeżyciejestterazinneiżadnedekoracjetegoniezmienią.

Evedrgnęłaiciaśniejowinęłasiępledem.

-Bzdury-mruknęła.Niechciałategosłyszeć.Anniezdesperacjąpotrząsnęłagłową.

-Icojamamztobązrobić?Widzę,jakcorazgłębiejosuwaszsięwtendół,inicniemogę
zrobić,żebycięzniegowyciągnąć.Okropnieschudłaś.Jesteśniemożliwieuparta.

-Niejestemuparta!-odparłaEvezurazą.-Jestemwżałobie!

-Nie,żałobęmaszjużzasobą.Terazpoprostusięwykańczasz.Niknieszwoczach.

Niemogętegoznieść.

-Przykromi-powiedziałaEveześciśniętymgardłem,wtulającsięjeszczegłębiejwkąt
kanapy.-Skorotakźlesięczujeszwmoimtowarzystwie,tomożejużpójdziesz?

-Docholery,czymyślisz,żenieprzyszłomitodogłowy?-wybuchnęłaAnnie.-

Ciężkominawetpatrzećnaciebie.Każdemu,kogoobchodzitwójlos,jestciężko.Nie
słuchasz,cosiędociebiemówi.Jesteśgłuchanawszystkiedobrerady.Możnaodtego
zwariować.Wszyscytwoiprzyjacielemartwiąsięociebie.-Urwałanachwilęi
zauważyła,żeEvepodciągnęłakolanapodbrodę.-Przykromitomówić,Eve,aleczynie
zauważyłaś,żewieleosóbzupełnieprzestałocięodwiedzać?

Evepoczuła,żepoliczkijejpłoną.

-Oczywiście,żezauważyłam-odrzekła.-Niewinięichzato.Sąświęta,ajasiedzętu
sama,wdepresji,inienadajęsiędożycia.Wszyscyczująsięnieswojo,bomusząchodzić
kołomnienapalcach,apozatymtrudnoznaleźćdlamniemiejsceprzystole.Samotna
kobieta,którejniewypadapołączyćwparęzwolnymmężczyznątakniedługopo…

-PośmierciToma.Powiedztogłośno.Evezacisnęłausta.

-Nierozumiesz,skarbie,żewłaśnieotymmówię?Dośćjużwykrętów.Tomnieżyje.

Odszedł.Atymusiszjakośsiępozbieraćiżyćdalej.Nietylkodlasiebie,alerównieżdla
dzieci.Wpadłaśwkompletnybezruchipogrążaszsięcorazgłębiej.

-Jakośsobieradzę…

-Komutomówisz?-zirytowałasięAnnie.-Nieudacisięprzedemnąudawać.

MożeszopowiadaćtakierzeczyDorisipozostałymmatronomzRiverton,alejajestem
nietylkotwojąprzyjaciółką.Jestemtakżetwoimprawnikiem.Prowadzętwojerachunki.
Znamtwojąsytuacjęfinansowąlepiejniżtysamaijeślimówię,żepogrążaszsięcoraz
głębiej,towiem,comówię.TonieszszybciejniżTitanic.Atendomjestrówniewielkijak
on.

-Toniejestpoprostujakiśdom.Tomójdom.

-Posłuchaj,skarbie,wiem,żebardzochciałaś,anawetpotrzebowałaśprzeciągnięcia
wszystkichsprawnatyle,żebymócspędzićtuświęta.Finansowobyłatozładecyzja,nie
podobałamisię,aletrudno,nienalegałamzewzględunadzieci.Aleterazjużmusiszsię
stądwyprowadzić,itojaknajszybciej.

-Mogęjeszczetrochępoczekać.

-Nie,niemożesz.Prawdęmówiąc,itakjużbardzosięmartwię,cosięstanie,jeślinieuda
sięsprzedaćdomuszybko.Powinnaśtozrobićwlecie,bowtedydostałabyśwyższącenę.

Ale-ciągnęła,rozglądającsiępodużym,wysokimwnętrzuzesztukateriaminaścianach-
tenmahońibalsasprawiają,żejesttoidealnydomwakacyjny.Poświętachwieluludzi
będziereagowałonatakiewnętrzabardzoemocjonalnie.Jakotwójprawnikradzęci

wystawićgonasprzedaż,ajakoprzyjaciółkabędęciębłagać,żebyśzrobiłatojużteraz.

Evejużwcześniejsłyszaławszystkieteargumenty,wiedziała,doczegoAnniezmierzai
miaławrażenie,żeścianyzamykająsięwokółniejjakpułapka.

Drżącąrękąodstawiłafiliżankęnaszklanystolik.

-Dokądmamsięwynieść?-wychrypiała,podnoszącnaprzyjaciółkęoczyrozszerzone
strachem.Porazpierwszyudałojejsięwyartykułowaćtopytanie.

-Adokądbyśchciała?-zapytałaAnniełagodnie.Evewzruszyłaramionamiipotrząsnęła
głową.

-Jużsięnadtymzastanawiałam.AleBronteiFinneysątuszczęśliwi.Majątuprzyjaciół.
Niemogęichwyrwaćzeznajomegootoczenia,niepotymwszystkim,przezcoprzeszli.

-Skarbie-powiedziałaAnnieniskim,modulowanymgłosem.-Niejestempewna,czy
możeszsobiepozwolićnapozostaniewRiverton.

-Sąmniejszedomy…

-Wtejokolicyniestaćcięnawetnamałydom.Evewstrzymałaoddechiuniosładłońdo
ust.

-Boże,cowięcmamzrobić?

-Samamusiszodpowiedziećsobienatopytanie.

-Niemogę!Niemogę…

-Oczywiście,żemożesz-pospieszniewtrąciłaAnnie,kładącręcenadłoniach
przyjaciółki.-Iniejesteśsama.Jestemtuztobą.Niezapominaj,żezarabiamnażycie,
pomagająckobietomtakimjakty.Niemaszsięczegobać.Musiszpoprostuuznać,że
jesteśwokresieprzejściowym.Krokpokroku,jakośsobiezewszystkimporadzisz.

Evebezprzekonaniaskinęłagłową,wiedząc,żewłaśnietegosięponiejoczekuje.

Przezcałeżycieprzywykłarobićto,czegoponiejoczekiwano.Znówwtuliłasięwkąt
kanapy.Anniewestchnęła,cofnęłaręceiteżsięodsunęła.

PrzezdłuższąchwilęEvemilczała,przygryzającusta.Anniezaczynałajużtracić
cierpliwość.

Evepatrzyłanadługą,szczupłąsylwetkęprzyjaciółkiwkaszmirowymkostiumie,z
brylantowymikolczykamiwuszach,najejkrótkie,polakierowanepaznokcieijasne
włosyluźnospiętespinką.Annieemanowałapewnościąsiebie.Właściwiecałesweżycie
przeżyłasamodzielnie.Gdymiałatrzynaścielat,uciekłazbiednego,dziwacznegodomu,
hippisowskiejkomunywOregonie,izamieszkałaudziadkówwChicago.Anniepotrafiła
wszystko.Właśnietaaurasamowystarczalnościisukcesuprzyciągaładoniejtakwiele
rozwiedzionych,owdowiałychizagubionychsamotnychkobiet,któreliczyłynato,żeuda
imsięuszczknąćniecozjejpewnościsiebie.

Eve,siedzącanadrugimkońcusofy,czułasiętylkocieniemkobiet,którepotrafiłystawić
czołoświatuisamezarabiałynaswojeutrzymanie.Nieczułanawetzazdrości,lecz
zagubienie.Kimbyłatażałosnaistotazwiniętawkłębekpodpledem?Gdziesiępodziała
atrakcyjna,pewnasiebie,kompetentnakobieta,jakąEvePorterbyławcześniej?

Wyglądałonato,żeodeszłarazemzTomem.

-Annie,jaktosięstało?-zapytałanagle.-Przecieżniejestemgłupiaaninaiwna.

Zawszebyłamdumnazeswojejinteligencji.AleprzezdwadzieściatrzylatatoTom
podejmowałwszystkiedecyzjedotyczącepieniędzy.Lubiłsiętymzajmować,aja…A
mnienictonieobchodziło.Oczywiście,używałamksiążeczekczekowych,płaciłam
rachunki,zlecałamstrzyżenietrawnika,sprzątaniedwarazywtygodniuipraniekoszul.
Niejestemgłupia.Wychowałamdzieci.Wspierałammęża.Prowadziłamdom.Byłamw
tymwszystkimdobra.

Słyszaławewłasnymgłosietonyobronneinarazogarnąłjąsmuteknamyśl,żewszystko
toniemajużznaczenia.Jejdomniebyłważny.

CzułasięgorszaodkobiettakichjakAnnie,któremiałypracęiwykonywałyjakiśzawód.
Wgłębiduszypoczuładosiebieniechęć.

-Oczywiście,żebyłaśwtymdobra,Eve-powiedziałałagodnieAnnie,znównakrywając
jejdłońswoją.-Niktnietwierdzi,żebyłoinaczej.

-Niemówdomnietakimtonem-prychnęłaEve.

-Jakim?

-Takimuspokajającym.„BiednamałaEve,biednagłupia,bezradnakobietka”.

Kobietytakiejakty,pracujące,świetniepotrafiągoużywać.

-Rozumiem.

EvepodniosławzrokizobaczyłanapięciewwyrazietwarzyAnnie.Ogarnęłojąpoczucie
winy.Wyciągnęłarękęiujęładłońprzyjaciółki.

-Przepraszam.Annieprychnęła.

-Chybarzeczywiściebyłamtrochęprotekcjonalna.Jateżniecierpię,kiedyktośmnietak
traktuje.Zresztąnietylkomnie,wogólenieznoszętakiegotraktowaniakobiet.Jeśli
jeszczeraztozrobię,możeszmiprzyłożyć.

-Nieomieszkam.

Obydwiekobietyroześmiałysięgłośno.Napięciezniknęło.

-Przecieżwiesz,żejestempotwojejstronie.

-Wiem.

-Chcęcitylkopowiedzieć,żeniestaćcięjużnażycietakiejakdotychczas.Bardzomi
przykro,Eve.Wolałabym,żebybyłoinaczej.AleTom…Nocóż,samawiesz.

Evewiedziała.Tom,jakwiększośćludzisukcesu,spodziewałsiędożyćpóźnejstarości.
Byłchirurgiemuszczytuswychmożliwościzawodowychiznakomiciezarabiał.

Sądził,żemajeszczemnóstwoczasu,byzacząćoszczędzaćnastarość.

Niespodziewałsię,żeumrzewwiekupięćdziesięciulatizostawiłrodzinęzupełnie
niezabezpieczoną.

Niemieli,coprawda,długów,ależylinabardzowysokiejstopie.Ubezpieczenienażycie

pozwoliłoEveidzieciomprzetrwaćsześćmiesięcy,alepieniądzetopniałybardzoszybko.
Prawdęmówiąc,bylijużbankrutami,aniemożnachybaodczuwaćczegośtakiego
boleśniejniżpodczasświątBożegoNarodzenia.

-Popatrztylko-powiedziałaEve,wskazującnakilkaniewielkichpaczekpodchoinką.-
Dziecibędąwtymrokuzawiedzone.Niemogłamsobiepozwolićnazbytwiele
prezentów,azwykledostawałyichcałesterty.Przezcałydzieńtylkootwieraliśmypaczki.

-Nowiesz,janigdyniedostawałamwieluprezentów,więcwybacz,aleniepotrafięim
współczuć-wzruszyłaramionamiAnnie.-Toznaczywspółczujęim,aleniezpowodu
prezentów.Czyonezdająsobiesprawę,ileciękosztowałoutrzymaniedomudoświąt?

-Nie,iniechcę,żebywiedziały.Dzieciniepowinnysięmartwićopieniądze.

-Bzdury.Gdymiałamtrzynaścielat,wiedziałamwięcejogospodarowaniupieniędzminiż
moizaćpanirodzice.Niemusiszichstraszyć,alepowinnaśimszczerzepowiedzieć,jak
wyglądasytuacja.Cowtymzłego,jeślisiędowiedzą,żeniemacieżadnych
oszczędności?

Twojedziecisąmądreinapewnosamejużsiętegodomyśliły.Cośbędzieszmusiałaim
powiedzieć,itojużniedługo.-Obróciłasięispojrzałanadrzwi.-Awłaściwietogdzie
oniterazsą?

…-JiiStói

Eveuważała,żeAnnieniemapojęcia,oczymmówi.Miałaczterdzieścitrzylatai
zaledwiepięćlatwcześniejwyszłazamąż,wdodatkuzamężczyznęotrzylataodsiebie
młodszego.Nigdyniepragnęłamiećdzieciimiaładonichstosunektakijakdokomarów
podczaspikniku.

-Sąuprzyjaciół.Ostatniociągledokądśwychodzą.Chybanielubiąbyćwdomu-

odrzekłaEve,myślącotym,żeprzedtemdomzawszebyłpełenludzi.Terazwydawałsię
pustyjakmauzoleum.-Możejesttuzbytwielewspomnień.

Annieuśmiechnęłasięsmutno.

-Więcmożeprzeprowadzkaniejesttakimzłympomysłem?

EvepodniosłagłowęizobaczyławniebieskichoczachAnniebłyskzimnejprawdy.

Jejprzyjaciółkamiałarację.Dzieciniebyłyjuższczęśliwewtymdomu.Onateżnie.Ich
życietutajpłynęłowyłączniesiłąbezwładu.Dryfowali.Evetrzymałasiętegomiejscaw
nadziei,żejakimścudemodzyskadawnyświat,ten,wktórymTompodejmował
większośćdecyzji,ajejpozostawałotylkodbanieoszczegóły.

Żyłajakweśnie,choćpowinnabyłamyślećistarannieplanowaćkażdynastępnykrok.
Powinnazastanowićsię,jakąpracęmaszansęznaleźć,dojakichszkółmogłabyprzenieść
dzieci,najakądzielnicęmiastabędziejąstać.Zamiastżyćprzeszłością,musisięskupić
naprzyszłości.Powinnateżzająćsięswoimiemocjami.

Tymczasemstraciławielemiesięcynarozmyślaniach…Nie,uświadomiłasobieznagłą
jasnością.Nierozmyślała,tylkosnułasiępopokojach,patrzącbezmyślnienaulubione
przedmiotyipodtrzymującpróżnąnadzieję,żejeśliudajejsięprzetrwaćwtymstanie
jeszczetrochę,to…

Toco?Zdarzysięcud?Czyliczyłanato,żeŚwiętyMikołajwejdziedodomuprzez
kominipołożyjejpodchoinkąworekpieniędzyzato,żebyłagrzeczna?Stojącwkolejce
wsupermarkeciezkilkomakupionyminawyprzedażyprezentamiwkoszyku,przekonała
się,żeŚwiętyMikołajnieprzyjdziedoniejaniwtymroku,aniwnastępnym.

-Wystawiędomnasprzedaż-usłyszaławłasnygłos.Kiedyśpotrafiłaszybko
podejmowaćdecyzjeiterazpoczułaulgę,czując,żetaczęśćjejsamejodnalazłasię.Tuzin
uśmiechniętych,brzuchatychirumianychMikołajównastolikachwydałjejsięnagle
stertąśmieci.Poczułanagleochotę,żebywrzucićjewszystkiedopudełka,uprzątnąć
pokładiwyruszyćwdrogępodpełnymiżaglami.

-No,wreszcie!-zawołałaAnnie.-Boże,czytoznówniezabrzmiałoprotekcjonalnie?

Bardzocięprzepraszam!

Evepotrząsnęłagłowąiwpatrzyłasięwewłasneręce,mocnozaciśniętenakolanach.

Gdywreszciesięodezwała,słowapopłynęłyjaklawina.

-Annie,janicniepotrafięzrobić.Nic!Nieznamsięnapodatkach,nahipotece,na
planowaniufinansów.Bojęsię!Niejestemdotegowszystkiegoprzygotowana.

-Poradziszsobie.

-Niemampojęcia,jaksiępodpisujeumowęwynajmu-mówiłaEvecorazszybciej.-

Anijaksięwyliczaskładkiubezpieczeniadomu,samochodu,zdrowotne.Nawetniewiem,
jakiepytaniapowinnamzadawać.Boże,gdziejaznajdępracę?Niepracowałamod
dwudziestulat!Muszęcośzrobić.-Urwała,zdziwiona.-Mojedziecimajątylkomnie.

-Itozupełniewystarczy.

Evewmilczeniumrugałapowiekami.

-Wystarczy-powtórzyłaAnniestanowczo.Evepowoliprzyjmowałatesłowado
wiadomości.

Wystarczy?Boże,pomóżmi,modliłasięwduchu.Niemogęzawieśćdzieci.

Podciągnęłanoginakanapęiznówowinęłasiępledem.Anniezrobiłatosamo.Judy
Garlandśpiewałapiosenkęoświętach,aobokwkominkuzametalowąkratątrzaskał
ogień.

Eveczuła,żeciepłopłomienipowoliwnikawjejduszęizaczynarozpuszczaćlodowaty
chłód,któryzmroziłjąiodrętwiałodmiesięcy,usztywniałkręgosłupiruchy,malował

policzkibladościąisprawiał,żezakażdymrazem,gdyzdawkowoodpowiadałana
świąteczneżyczenia,obawiałasię,żeroztrzaskasięnamilionyszklanychkryształków.

CzułajaklodowatadepresjazaczynaznikaćiwduszęEvepowoliwlewałosięciepło
BożegoNarodzenia.PochwiliAnnieznówsięodezwała.

-Widzę,żemasznastoleOpowieśćwigilijnąDickensa.TolekturaKlubuKsiążkinaten
miesiąc.

-Naprawdę?-rzuciłaEvezdawkowo.

Annieleciutkowygięłausta.Wszyscywiedzieli,żeEvekochaksiążki.Czytaniebyłojej
pasjąiniepotrafiławybaczyć,gdyktórakolwiekzprzyjaciółekprzychodziłanazebranie
klubunieprzygotowana.Terazwszystkiebardzosięmartwiły,żeEveprzestałanawet
czytać.

-Dlaczegoniebyłaśnaostatnimspotkaniu?Brakowałonamciebie.

Evepodciągnęławyżejstopyinajejpoliczkachukazałsięlekkirumieniec.

-Tobyłospotkanieprzedświąteczne.Napewnoniewielerozmawiałyścieoksiążkach.

-Nieotochodzi.Powinnaśbyćznami.Jesteśnampotrzebna.

-Wiem…Tylkożeniebyłamjeszczegotowanarozmowęosobie.

-SpotkałyśmysięuDoris-mówiłaAnnie.-Jakzwyklewszystkobyłozorganizowane
bezzarzutu,włączniezniekapiącymiświecamiipuddingiemśliwkowym.

-Couniejsłychać?

-Niewiesz?Myślałam,żeczęstodociebiewpada.

-Terazjużnietakczęsto.Pewniedlatego,żejestzajęta.Sąświęta,aR.J.lubiprzyjmować
gości.

Annieprychnęłaiodwróciławzrok.Niesądziła,żebytobyłprawdziwypowód,alenie
chciałapokazaćtegoEve.

-Myślę,żebyłobybardzodobrze,gdybyśwróciładogrupy.Poczytamy,porozmawiamy,
pośmiejemysię,napijemywina.Todobredladuszyiserca.Niepowinnaśsiętak
izolować.

Wjejgłosiezabrzmiałaszczeratroska.

-Jeszczenieteraz-upierałasięEve.

-Dobrze,dobrze-westchnęłaAnnie.-Posześciumiesiącachjużdobrzeznamtentwój
ton.Aleniezwlekajzbytdługo.Dziewczynywciążnaciebieczekają.Wkrótcepewnie
samesiętupojawią.

-Wiem-powtórzyłaEve.-Wszystkiejesteściedlamniebardzodobre.

-Takiejużjesteśmy-zakpiłaAnnie.-Kupastarychbabogołębichsercach.

WgłębiduszyAnniebyłakomikiem.Niecierpiałasentymentalizmu.Eveuwielbiaław
niejtęcechę.ByłabardzowdzięcznaAnniezato,żeprzyjaciółkarozmawiałaznią,nie
owijającniczegowbawełnę,żepotrafiłająsprowokować,zirytować,pobudzićdoreakcji,
iprzytymtraktowałajaknormalnąosobę,aniekruchą,porcelanowąlalkę,naktórąciągle
trzebauważać,żebysięniestłukła.

-Wyobrażamsobie,jakbędziemywyglądałyzadziesięćczydwadzieścialat-

ciągnęłaAnnietymsamymlekkoironicznymtonem.-Usiądziemyprzystolewdomu
starcówibędziemyczytaćksiążkizdużymdrukiem,kłapiącsztucznymiszczękamii
przekrzykującsięnawzajem,bowszystkiebędziemyjużgłuche.Eveśmiałasiętak,żez
oczupopłynęłyjejłzy.

-Tak!Jateżtowidzę-przyłączyłasiędopantomimy.-Będziemymiaływielkie,
fioletowekapeluszeispadająceznógbrązowebuty.

-Będziemygłośnopuszczaćbąkiiudawać,żetegoniezauważamy.Zresztąpewnieitak
niebędziemywstanietegousłyszeć.„Copowiedziałaś?Ooo,przepraszam!Co???”Eve
trzymałasięzaboki.Jakdobrzebyłoznowuśmiaćsięnacałygłos.Anniezawsze
potrafiłająrozbawić.

-Och,przestańjuż!-wyjąkała.

-Co?Myślisz,żeznajomibędąnaszaplecaminazywali„stareprukwy”?Alenawetjeśli
będępuszczaćbąki,toprzezobcisłe,seksownedżinsyCalvinaKleina!

Evebyławstaniewtouwierzyć.AnnieBlakedołączyładoklubuprzedpięciomalatyiod
samegopoczątkuwszystkiekobietyzdawałysobiesprawę,żeniejestzwykłymtypem
matronyzRiverton.Zachowywałasięniecogłośniej,niecośmielej,zniecowiększym
dystansem,ajejopiniezawszebyłyszczereitrafiaływsednosprawy.DotegoAnnie
miaładuszęwolnąiniezależną.Evebardzoszybkowyczuławniejsiostrzanąosobowość.

-Chciałabymcięocośzapytać-powiedziałaAnnie,ocierającoczyiopadającna
poduszki.-Jużodmiesięcybezskuteczniepróbowałamciwbićdogłowy,żepowinnaś
pozbyćsiętegodomuinanowozorganizowaćsobieżycie.Ateraznagletakpoprostu
podjęłaśdecyzję.-Pstryknęłapalcami.-Cosięstało?Czymamwiększydar
przekonywania,niżsądziłam,czyteżcośmiumknęło?

PrzeztwarzEveprzebiegłcieńuśmiechu.Wpatrzyłasięwleżącąnastoleksiążkę
Dickensa.JakmiaławyjaśnićAnnie,żestertypapierów,którepodpisywała,nicdlaniej
nieznaczyły?Pomiędzykartkamitejksiążkispoczywałypłatkitrzechżółtychróż
zerwanychprzedsześciomamiesiącami.

OpowieśćwigilijnaDickensabyłapierwsząksiążką,jakąEveprzeczytałaodśmierci
Toma.Dzisiajwieczoremmiaławrażenie,jakbyodwiedziłyjąświąteczneDuchy
Przeszłości,TeraźniejszościiPrzyszłościiwytrąciłyjązodrętwienia.

-Powiedzmypoprostu,żepodobniejakScroogeobudziłamsięwkońcuiuznałam,że
czasjużnazmianę.

Annieuniosłabrwi.

-Hm.Jaktonigdynicniewiadomo.-Wzięładorękiswojąfiliżankęzkawąiwzniosła
toast.-Wtakimraziewypijmyzazmianę!

Everównieżpodniosłaswojąfiliżankę.Naustachmiałaśmiałyuśmiech,choćwśrodku
drżałazlęku,jakbyszykowałasiędoskokuwprzepaść.

-Zanaswszystkie-powiedziała,modlącsięgorącooodwagę.

ROZDZIAŁPIĄTY

Przedślubemsądziła,żejestzakochana.Aleszczęście,którepowinnoztegostanu
wyniknąć,niechciałonadejść;uznaławięc,żewidocznieoszukiwałasamąsiebie.Emma
pragnęłasięprzekonać,conaprawdęoznaczająsłowa„szczęście”,„namiętność”i

„ekstaza”-słowa,któretakpiękniewyglądaływksiążkach.

GustaveFlaubert,PaniBovary

7stycznia1998

Dorisstaławholuswegoceglanego,kolonialnegodomuiczekałanaczłonkinieKlubu
Książki,zezmysłowąprzyjemnościąrozglądającsiępownętrzu,bysięupewnić,że
wszystkojestwnależytymporządku.MiałotobyćpierwszespotkanieKlubuwtymrokui
zależałojej,żebywszystkobyłoprzygotowanejaknajdoskonalej.Lśniące,kryształowe
kieliszkidowinastałynastolikurazemzbutelkami:białe,schłodzone,iczerwone,
otwarte,bypooddychało-

nauczyłasiętegoodojca.Dużystółjadalny,którykiedyśnależałdojejmatki,nakrytybył

śnieżnobiałymlnianymobrusemiserwetkamipobabcizwykrochmalonegoadamaszku,
złożonymiwskomplikowanysposób,któryDoriswypatrzyławjakimśilustrowanym
piśmie.

Pomyślałazdumą,żecałystółwyglądajaknafotografiiwkolorowymmagazynie.

Wiedziała,żeprzyjaciółkibędąpodziwiaćbukietyześwieżychkwiatówigałązek
wieczniezielonychkrzewów,któresamaścięłarankiemwogrodzie.Przeczytałakiedyś,
żekobietyzdobrychdomówzawszemająpodrękąsekator,ijeszczetegosamegodnia
zawiesiłagonaszerokiejtasiemceoboktylnychdrzwi.

Alehitemwieczorumiałybyćfrancuskieprzystawki,nadktórymispędziławielegodzin.
Oczywiściemusiałaprzygotowaćcośzkuchnifrancuskiej,ponieważwtymmiesiącu
obowiązkowąlekturąbyłaPaniBovary,należącadoklasykipowieść,którąDoris
przeforsowała,gdyzfałszywymzdumieniemodkryła,żeżadnazprzyjaciółekjejnie
czytała.

Prawdęmówiąc,onasamateżnieczytałaPaniBovary,alegdybynieklub,zabrałabyten
sekretdogrobu,razemzocenamizeszkołyśredniej.Oczywiściesłyszałaotejksiążcei
widziałafilm,starąwersjęzJenniferJones,októrejwszyscywiedzieli,żejestnajlepsza.
Aleterazjużniemusiaładłużejudawać,bowkońcuprzeczytałapowieść-acowięcej,
byłaniązachwycona,chociażEmmaBovary,głównabohaterka,bardzojądenerwowała.
Jakmogłaporzucićdoskonaleułożoneżycieimężadlawymykającychsięspodkontroli
namiętności?

NasamąmyślotakimuczynkuDorisodczuwałaprzyspieszonebicieserca.Jakietomiało
znaczenie,czyEmmazaznała„szczęścia”,„namiętności”czy„ekstazy”?Stanyte
niewielemiaływspólnegozcechamiosobyszanowanejwspołeczeństwie.Agdysię
zastanowić,tonawetzkobiecościąjakotaką.Ważnebyłyinnecechy:cierpliwość,
samodyscyplina,auto-

kontrola,wierność,umiejętnośćdostosowaniasiędoinnych.Szczególnietaostatnia.
Cechy,któreposiadałajejmatkaiktórebabciawpoiłajejwdzieciństwie,nietyle
słowami,cowłasnymprzykładem.WopiniiDorisEmmabyłaniemoralnąegoistką.
Zasługiwałanaśmierć.

Alejednak,pomyślałaDorispochwili,możetozbytsurowaocena.Nietrudnobyło
współczućEmmie,szczególnienapoczątku.Wszystkiepannymłodemarząo
małżeństwiepełnymmiłościinamiętności,blaskuksiężyca,mężunapiedestale,pięknych

zasłonachwoknach,abażurachdolampobszywanychfrędzel-kami.Doristeżotym
wszystkimmarzyła.

Emmajednakposunęłasięzadaleko,gdy,znudzona,porzuciłaobowiązki,zwłaszczagdy
opuściłateżwłasnedziecko.Jakamatkamogłabywybaczyćcośtakiegodrugiej!Możejej
mążbyłtrochęnudnyiprzyziemny,aleniebyłtakizły.Mężczyźnitomężczyźni,
pomyślałaDoris,odsuwającodsiebiemyśliowłasnymmężu.EmmaBovarypowinna
byłazadowolićsiętym,comiała.WkońcuDoristakzrobiła!Robiłatakwiększośćkobiet,
wykonywałaswojeobowiązki,trzymałasięswychkobiecychzasadiwszystkodzięki
temujakośsiękręciło.Dorisniemogłasiędoczekać,kiedyzaprezentujeswojepoglądy
przyjaciółkom.

Wysoki,stojącyzegarwybiłsiódmą.Dorisporazostatnispojrzaławkryształowe
weneckielustro,przygładziłasięgającepodwójnegopodbródkarudawewłosyiz
zadowoleniemstwierdziła,żeukładająsięporządnie,alenienazbytsztywno.Tobyła
jednazpodstawowychzasadjejmatki:wszystkopowinnowyglądaćtak,jakby
przychodziłobezwysiłku.Ijeszcze:traktujrodzinęjakgości,agościjakrodzinę.

Uważałakobietyzklubuzarodzinę.Wśródnichniebyłażonąarchitektaibudowniczego
R.J.Bridgesa,animatkąosiemnastoletniegoBobaJunioraiczternastoletniejSarah,ani
przewodniczącąkomiteturodzicielskiego,aniprezeskąTowarzystwaPrzyjaciół

Dzieci.Przytychczterechkobietach,któreznałaoddwudziestupięciulat,stawałasiępo
prostuDoris.Wichtowarzystwie,szczególniepokilkukieliszkachwina,potrafiła
zadziwićsamąsiebiewłasnymikomentarzaminatematprzeczytanejksiążki,jakiejś
sprawyczytajemnicy,którawłaśnienistąd,nizowądzostałaujawniona.Czułasięwolna
odjakiejkolwiekcenzury.Nieosądzałyjej,byłyjejrówne,byłyjejprzyjaciółkami.

Przyjaciółki.Dorispoczułaukłucierozczarowania,gdyprzypomniałasobie,żeEvePorter
niepojawisięnaspotkaniu.JakEvemogłajejtozrobić?-zastanawiałasięzurazą.

Zrozumiałapowody,dlaktórychEvewciąguostatnichmiesięcyopuszczałaspotkaniaw
domachinnychkobiet,wybaczyłajejnawet,żenieprzyszłanaprzyjęcieprzedBożym
Narodzeniem.WkońcumatkaDoriszawszepowtarzała,że,idączwizytą,nienależy
zabieraćzesobąswoichproblemów,gdyżstawiasięwówczasgospodarzywniezręcznej
sytuacji.AlejakEvemogłanieprzyjśćnaspotkanieklubudoniej,doDoris?Czegoś
takiegonierobisięprzyjaciółce.OdśmierciTomaEveutrzymywałastałekontaktytylkoz
AnnieBlake,takjakbywszystkielataprzyjaźnizDoris,gdyrazemchodziłynazakupyi
dofryzjera,aichdziecibawiłysięwspólnie,zupełnienicnieznaczyły.

Zadzwoniłdzwonekudrzwi.Dorisnatychmiast,jakpiesPawłowa,przywołałanatwarz
szerokiuśmiechizwystudiowanymwdziękiemodmierzonymikrokamipodeszłado
drzwi.

TobyłaAnnieBlake.OdjakiegośczasuDorisreagowałananiąwręczfizycznąniechęcią.
Zwykleobjawiałosiętouciskiemwżołądku.Annieuosabiaławszystko,czegoDoris
brakowało.Jedyniekształconanieustanniecnotasamodyscyplinypozwoliłajejzachować
uśmiechnatwarzy.Słyszałanapięciewewłasnymgłosie.PonadjejramieniemAnnie
obiegławzrokiempokój.Jejspojrzenieznieruchomiałonamoment,gdyuświadomiła
sobie,żeprzyszłapierwsza,będziezatemmusiałaprowadzićzgospodyniąuprzejmą
rozmowęoniczym.Dorispoczułasięupokorzonawewłasnymdomu.

-Nalejęciwina-zaproponowała.

-Dzięki-zgodziłasięAnnie.-Przydamisięłykczegośodrobinęmocniejszego.

Doriszzazdrościąwzięłaodniejkaszmirowypłaszcz.

-Cośsięstało?

-Miałamkoszmarnydzień.Dlaczegownowymrokuwszystkiekobietynarazpragną
odmienićswojeżycie,itowtakimpośpiechu?Czytoskutekpostanowieńnoworocznych?

Telefondzwoniłprzezcałydzieńjakoszalały.BiednaLisawychodziłazsiebie.

LisabyłasekretarkąAnnie.Dorisznówpoczułasięniepewniewobecnościkobiety,która
miałanawetwłasnąsekretarkę.DlaDorisbyłotozupełnieniepojęte.Onasamanigdynie
pragnęła„pracowaćpozadomem”,jaktonazywała.CodzienniedziękowałaBogu,żejest
wystarczającobogata,byniebyćdotegozmuszoną,ajednakwkobietachrobiących
zawodowąkarierębyłocoś,cojąfascynowało.

-Czerwoneczybiałe?

-Białe.Tylkoproszęschłodzone.Okropniechcemisiępić.

-Ależoczywiście-odrzekłaDoristakimtonem,jakbymówiła:maisqui!

IdączaAnniedosalonu,Dorispatrzyłanajejkostiumzespodniamizcienkiejwełnyw
czekoladowymkolorze,miękkoukładającysięnaszczupłym,wysportowanymciele.

Jedwabnakremowabluzkamiałarozpiętetrzygórneguziki.Dorispoczułairytację.Jej
zdaniemAnniewyglądałagłupiojaknaswójwiek.

Jejsamejniktniemógłbyzarzucić,żeubierasięniestosowniedowiekualbożeniewie,
cojestwłaściwewstroju,sposobiebyciaimanierach.Możejejsylwetkaniebyłajużtaka
szczupłajakkiedyś,aleprzecieżniebyłajużmłodądziewczyną!Inieubierałasięjak
młodadziewczyna,wprzeciwieństwiedoAnnie,któramogłabysięwymieniaćubraniami
znastoletniącórkąDoris.Wiadomo,żedzieciczująsięzażenowane,gdyichrodzice
noszązbytmłodzieżowelubzbytseksownestroje.

Mimowszystkozaczerwieniłasię,gdypochwyciławlustrzewłasneodbiciezwałeczkami
tłuszczunabiodrachibrzuchu,którepasekdrogiejsukienkizjasnobłękitnegojedwabiu
jeszczepodkreślał.Dorisdobrzewiedziała,żeAnnieniewłożyłabyczegośpodobnegoza
żadneskarbyświata.Zdaniemjejcórki,byłato„sukienkadlastarszychpań”.

-Och,jakiepiękne!-zawołałaAnnienawidokkilkutacwypełnionychprzystawkami,tak
pracowicieprzygotowanymiprzezDoris.-Cotojest?

-Tartinki-odrzekłaDorisdobitnieizwyższością,wyraźniewymawiająckażdągłoskę.

WoczachAnniebłysnęłorozbawienieicośjeszcze,coDorisuznałazalitość.

-Wiem,alezczegosązrobione?Tokrewetkiczykraby?Mamalergięnakraby.

Dorispobladła,alezmusiłasiędorozciągnięciaustwuśmiechu.

-Kraby.

Anniesięgnęłapoquichezeszpinakiemirozejrzałasięposaloniezeźleukrywanym

znudzeniem.

-WidziałaśsięzEve?-zapytałaDoris.-Niebędziejejdzisiaj.

-Wiem-skinęłagłowąAnnie,ocierającustaadamaszkowąserwetką,jakbytobyła
zwykłabibułka.-Próbowałamjątuprzyciągnąć,alewiesz,jakonapotrafisięuprzeć.

-Nocóż,niesądzę,żebytrzebająbyłosiłąciągnąćdomojegodomu.Bywałatu
wielokrotnie,wciąguwielulat-rzekłaDoriszwyższościąiurazą.

-Niewtymrzecz-odrzekłaAnnieszybko.-Wszędzietrzebająterazwyciągaćnasiłę.
Wiesz,jaksięostatnioizoluje.Musisięjakośwyrwaćztegostanu.

Dorisuniosłabrwi.

-Tociekawysposóbopisaniażałobypomężu.Zawszesądziłam,żeroktoodpowiednio
długiokres.

Annieprzezchwilęmilczała,agdyznówsięodezwała,jejgłosbyłodrobinęniższyniż
zazwyczaj.

-Niemówięożałobie.Możeniezauważyłaś,aleEvejestwbardzozłymstanie.Niejest
sobąimartwięsięonią.

-Wdepresji?NaszaEve?-Doriswzruszyłaramionamiiprotekcjonalniepołożyłarękęna
ramieniuAnnie.-Poprostuprzechodzitrudnyokres.Wyjdzieztego.

Annieniedrgnęła.

-Wiem,żewyjdzie.Osobiścietegodopilnuję.

-Czytorównieżnależydozakresutwoichobowiązków?-zapytałaDoriszuprzejmym
uśmiechem.

Annieskupiłananiejspojrzenieprzymrużonychoczu.Doriszdołałautrzymaćtensam
uśmiech.Dzwonekudrzwizabrzmiałjakdzwoneknabokserskimringu.Dorisuprzejmie
przeprosiłaiposzłaotworzyćzuczuciem,jakbywłaśnieotrzymałamocnyprawy
sierpowy.

Tobyładopieropierwszarunda.NawidokGabrielliiMidgepoczułaniezmiernąulgęi
prawiesiłąwciągnęłajedośrodka.

Weszłyroześmiane,strząsajączsiebieśniegiwyjaśniając,żepodrodzewstąpiłyna
spaghettiwewłoskiejdzielnicy.Dorisnatychmiastsięzmartwiła.

-Mamnadzieję,żejesteściejeszczegłodne!Zapewniłyją,żeowszem,irzuciłyna
podłogędużeskórzanetorbypełnepapierów.Każdaznichwyciągnęłaswójegzemplarz
PaniBovaryzksiążkiGabrielliwystawałydziesiątkizakładekzżółtegopapieru.Doris
uśmiechnęłasię;gdyGabriellaprzychodziłanaspotkaniaprzygotowana,dyskusjazawsze
byłaożywiona.Złożyłaręcenapiersiachiznowusłuchałanarzekańnaciężkidzień.Dwie
kolejnepracującekobiety.Oczywiściezawszeotymwiedziała,aletegodnia,tużprzed
swoimipięćdziesiątymiurodzinami,odniosłanaglewrażenie,żeotozadanojejkolejny
cios.

Onebyłyciąglezajęte,pełneenergii.Ichżyciemiałocel.

Midgebyłaartystkąiterapeutką,Gabriellapielęgniarkąimatką.Sametaksięokreślałyi
obydwiekładłyprzytymakcentnaspójnik„i”.ObiepracowałynaUniwersytecieIllinois
itamzrodziłasięichbliskaprzyjaźń.Dorisnazywałajewmyślach„dziwnąparą”,bo
trudnobyłobyznaleźćdwiebardziejprzeciwstawneosobowości.

Midgebyłaniezamężnąfeministką.Nosiłaswojedługie,ciemnespódniceiartystyczne
swetryjakmundur.Otwarciewystępowałaprzeciwkomodzie;DoriswrozmowiezEve
nazwałająkiedyś„snobkąnaodwrót”.WszystkiekobietywKlubieKsiążkiskrycie
podziwiałyjejchropowatąurodę,twarzbezmakijażu,długągrzywęwłosów
przyprószonychnaturalnąsiwizną,którychMidgeniechciałaufarbowaćinosiłaluźno
opuszczonenaramiona.Żadnaznichniewybrałabytakiegostyludlasiebie,alewszystkie
zgadzałysię,żepasujeondowysokiej,płaskiejsylwetkiMidgeidojejskomplikowanej,
intensywnejosobowości.

DlakontrastuGabriellacałaskładałasięzumiejętnościprzystosowaniaiuśmiechów.

Dorisniemogłazrozumieć,jakmożnazachowaćtakąpogodęducha,pracująci
wychowującczwórkędzieci.Zokrągłej,płaskiejtwarzyGabbynigdynieznikałuśmiech
ukazującydużebiałezęby.Jejoczyzwężałysięprzytymwdwawąskiepółksiężycenad
nienaturalniedużymipoliczkami.Gabrielarównieżnieużywałamakijażu,alekochała
żywebarwyiprzyodziewałasweniskie,okrągłeciałowostrepomarańcze,szokująceróże
isłoneczneżółcie.Zeswązłocistąskórąpodobnabyładomiękkiej,dojrzałejgruszki.

Teraz,gdybyłyjużwkomplecie,pogrążyłysięwewstępnych,niezobowiązujących
rozmowach.Najpierwzachwycałysięfrancuskimmenuiwinem,agdytenetap
konwersacjizostałzakończony,zaczęłyopowiadać,codziałosięwichżyciuprzezostatni
miesiąc.

DorisbezwstydniechwaliłasięsukcesamiBobby’egowGeorgetown.

-Dostałsiędodrużyny.Wyobraźciesobie,jakatobędzieradośćodwiedzićgow
Waszyngtonienawiosnę,gdyzakwitnąwiśnie!JużwidzęBobby’egowłódcepodczas
wyścigównaPotomaku!

-Regat-skorygowałasuchoMidge.StudiowaławBostonieiuwielbiałaprzekłuwać
nadętebaloniki.

Doriszarumieniłasięzezłości.Tobyłkolejnycios.

MążGabrielliciąglenieznalazłpracy.ZmiesiącanamiesiącGabbybraławszpitalu
corazwięcejdyżurów.Fernandowpadałwdepresję,więcmusiałanietylkowięcej
pracować,alerównieżwkładaćwięcejwysiłkuwutrzymaniedobrejatmosferywrodzinie.

-Fernandochciałbyznaleźćtakąpracę,jakamuodpowiada,aniepoprostucokolwiek

-wyjaśniłazszerokimuśmiechem,którymiałprzekonaćwszystkieprzyjaciółki,że
znalezienieodpowiedniegozatrudnieniajesttylkokwestiączasuiżezupełniejejtonie
martwi.TylkoMidgeznałaprawdę.

Onazkoleispodziewałasięwprzyszłymtygodniuwizytymatkimieszkającejnastałena
Florydzieiobawiałasię,jaktozniesie.

-Takobietadoprowadzamniedoszału-jęknęła,potrząsającgłową.-Uważa,żemusi

odbywaćtęmacierzyńskąpielgrzymkęcoroku,achodzijejtylkooto,żebysię
dowiedzieć,kiedyznówwyjdęzamąż.Powinnajużsięprzyzwyczaićdomyśli,żenie
zostaniebabcią.

-Dlaczegonie?Fakt,żeniemaszmęża,nieoznaczajeszcze,żeniemożeszzostaćmatką-
zauważyłaAnnie.

TrzymającakanapkędłońMidgezastygławpowietrzu.SpojrzałanaAnnie,jakbyta
postradałarozum.

-Nalitośćboską,przecieżjamampięćdziesiątlat!

-Icoztego?Jesteśsprawnafizycznie,dobrzesięodżywiasz,maszświetnąkondycję.

Ktopowiedział,żeniemożeszurodzićdziecka?Mnóstwostarszychodciebiekobietrodzi
terazdzieci.

-Jamówię,żeniemogęmiećdziecka!Niejestemtypemmatki.Pozatympocomiwtym
wiekuzmienianiepieluszekikarmieniepiersią?Ciężkopracowałam,żebysięprzekonać,
kimjestem,iniechcęterazoglądaćsięzasiebie.Niechżyjąpięćdziesięciolatki.

-Wiekniemaztymnicwspólnego-upierałasięAnnie.

-Owszem,mawielewspólnegoznaszymijajeczkami-włączyłasięGabriella.-

Midgewyglądamłodo,alejejjajeczkasąwyschnięte.Widziałamtakiepodmikroskopem
iwiem,comówię.

TwarzAnniepociemniała.Uniosławyżejgłowęirzuciłaprowokacyjnie:

-Niewierzę,żetosięodnosidowszystkich.Przecieżciągleczytasięwgazetacho
kobietach,którerodządzieciwpóźnymwieku.Niektórenawetposześćdziesiątce!
Wyglądająjakbabcie,alerodządzieci!

-Zesztucznegozapłodnienia.Jajeczkapochodząodinnychkobiet.

-Niewszystkie-upierałasięAnnie.-Mnóstwokobietpoczterdziestcedecydujesięna
dziecko.NaprzykładSusanSarandon.

GdyAnniezaczynałamówićtakimtonem,niktniebyłwstaniejejprzekonać;oznaczało
to,żeniezmienizdania.Gabriella,którawielerazysłyszałapodobnedyskusjewCentrum
ZdrowiaKobiet,westchnęłaipo-.trzasnęłagłową,wiedząc,żeprzytaczaniedanychna
nicsięniezda.

-Prawdęmówiąc-dodałaAnnie-jateżmamnowiny.

Wszystkiekobietyuciszyłysięjaknakomendę.

-Johnijazdecydowaliśmysięnadziecko.Próbujemyjużodkilkumiesięcy.

Nastąpiładługa,pełnanapięciachwilaciszy.

-Niekrzyczcietakwszystkienaraz-powiedziaławreszcieAnniesucho,alerumieniec
zdradzałjejemocje.

Gabriellazerwałasięzmiejscaiuścisnęłają.

-Okropniemiprzykrozpowodutego,comówiłamojajeczkach.Oczywiściebardzosię

cieszę,jeślinaprawdętegochcesz.

-Czynapewnotegochcesz?-zapytałaMidge,przechylającgłowąnabok.-Czytotylko
pragnienieJohna?

-Chcemyobydwoje.Johnpragnąłdzieckaodsamegopoczątku,ajapopogrzebieToma
uznałam,że…cóż…terazalbonigdy.Zegarbiologicznyjużsięniecofnie.

Onjużwskazuje,wieczornągodzinę,pomyślałaDoris.Anniemiałaczterdzieścitrzylata!
Kogochciałaoszukać?Powinnasięmartwićmenopauzą,aniedzieckiem.

-Czyjesteśpewna,żemaszochotęprzygotowywaćkanapkiiwozićdzieckonapływalnię,
gdybędzieszmiałapięćdziesiąttrzylata?Albosześćdziesiąt?-zapytała.-Iczytonie
będziekolidowałoztwojąpracą?

-Wszystkosięjakośułoży-oznajmiłaAnnieztypowądlasiebiebrawurą.-Niepozwolę,
bykolidowałotozmojąpracą.Mogęwziąćpomoc,ajeślichodziosześćdziesiątkę,cóżto
takiego?Czujęsięmłodo,więcjestemmłoda.Tomojemotto.Ważnejestwnętrze.

-Wierzmi,żetwojewnętrzeteżbędziesięczułozmęczone-odparowałaDorissucho.

Rozległsięchórpotwierdzeń,żadnazkobietjednakniepowiedziałagłośnotego,oczym
wszystkiemyślały:żepoczterdziestceszansenazajściewciążębyłyniewielkie,ana
zespółDowna,jeślidzieckosięurodzi,rosłybardzoszybko.

Annieprzygarbiłasięiwobronnymgeścieskrzyżowałaramionanapiersiach.

-Ajauważam,żetowspaniałe-powiedziałanarazMidgeautorytatywnymtonem,
zaskakującjewszystkie.

-Mytumartwimysięzmarszczkami,rozmawiamyotermoforach,siwychwłosachi
wiotczejącychpiersiach,atyzamierzaszzajśćwciążę!-Uniosłakieliszekwtoaście.

-Śmiałonaprzód,dziewczyno!

Wjednejchwilinastrójzebranychuległzmianie.Narazwszystkiesięożywiłyidołączyły
dotoastu,anaichtwarzachpojawiłasięulgaipoczuciezwycięstwa.Opowiadałyżartyo
menopauzie,starzeniusięinieuniknionychzmianach,wktórychstronęażdotejchwili
maszerowałyrównymkrokiemjakżołnierzeidącynapewnąśmierć.AterazmiałyAnniei
mogłynieśćjąprzedsobąniczymsztandar.Jejpłodnośćstałasięsymbolempłodnościich
wszystkich.

Wśródkrzykówizamieszanianiktnieusłyszałdzwonkadodrzwianiniezauważył

drobnejpostaciwdługim,czarnympłaszczu,którawsunęłasiędoholu,przyciskającdo
siebiewypożyczonyzbibliotekiegzemplarzPaniBovary.Evestałacichowprogusalonu
iczekałazniepewnymwyrazemtwarzy.

Doriswyczułaczyjąśjeszczeobecnośćipierwszaodwróciłagłowę.Sercezabiłojej
mocniejzradościipoczuciatriumfu.Awięcniemyliłasięwswoimprzekonaniu,żeEve
musiprzyjśćnaspotkaniewjejdomu!

-Eve!-zawołałaizerwałasięzmiejsca,podbiegającdoniejzwyciągniętymiramionami.

WszystkiegłowyzwróciłysięwichstronęipochwiliEve,ściskanaicałowanaprzez
czterykobiety,uśmiechnęłasiębladoiprzeznapływającedooczułzywyznała,żebardzo

zanimitęskniła.Czymogąjejwybaczyć,żetakdługounikałaspotkań?Tak,oczywiście,
przeczytałaksiążkę!

Delikatnie,leczwjakiśsposóbnieodwołalniezagarnęłyjąwswójkrąg,wktórymznów
niebrakowałożadnegoogniwa.

Później,kiedyspotkaniedobiegłokońca,Dorisniemalunosiłasięwpowietrzu.

Wieczórbyłfantastyczny,jedenznajbardziejudanych.Powtarzałytowszystkie
przyjaciółkiiDoriswiedziała,żetoprawda.Potrafiławydawaćdobreprzyjęcia.„Traktuj
rodzinęjakgości,agościjakrodzinę”.Kryształowekieliszkidźwięczaływjejdłoniach
jakdzwony,gdyuprzątałaresztęnaczyńzbiblioteki,gdzieKlubKsiążkiodbyłjednąze
swychnajbardziejowocnychdyskusji.AnniezzapałembroniłaEmmyBovary,nie
zostawiającsuchejnitkinajejmężu,biednym,tępymCharlesie.Ostateczniejednakto
Doriszdobyłapoparciegrupydlaswegostanowiska,które,krótkomówiąc,sprowadzało
siędoopinii,żeEmmabyładziwką.

-Bogudzięki,żejużsobieposzły-mruknąłR.J.,wchodzącdobiblioteki.Obecnośćjej
mężanatychmiastzdominowałaatmosferęwdomu.-Niezniósłbymtegopiskuanichwili
dłużej.

-Przecieżniepiszczymy-oburzyłasięDoris.-Poprosturozmawiamyiśmiejemysię.

Podniosłatacętartinek.

-Zostawto.Jestemgłodny-mruknąłigdyodstawiłatacęzpowrotemnastolik,postukał
wniąwskazującympalcem,apotemzapytał:-Cototakiego?

Dorisprzymrużyłaoczy,przypominającsobieAnnie.AnnieiR.J.bylidosiebiebardzo
podobni:tasamaśmiałość,tupet,powszechnaakceptacja-iprzenikliwość.

-Kraby.

R.J.skrzywiłsięzniechęciąisięgnąłpoquiche.

-Tojestniezłe-powiedziałzpełnymiustami.-Ocobyłtencałypisk?

-Och,R.J.-rozpromieniłasięDoris,ignorującjegoobraźliwyton-cośwspaniałego!

Evewróciładonas.Wiedziałam,żenieopuścispotkaniawnaszymdomu!Takbardzosię
przyjaźnimy.Szkoda,żeniewidziałeśtwarzyAnnie-dodałazezłośliwąsatysfakcją.-
Niewierzyła,żeEvesiępokaże.Ciekawe,cosobiepomyślała?Eveijaprzyjaźnimysięw
końcuodlat,jesteśmysąsiadkami.Razemwychowywałyśmydzieci.Pamiętasz,jakSarah
iBrontechciałycodziennieubieraćsiętaksamo?Ijakjednocześniezałożonoimaparaty
ortodontyczne?Takiejprzyjaźnisięniezapomina.Nigdyniezrozumiemkobiettakichjak
AnnieBlake.Uważa,żejestlepszaodwszystkich,tylkodlatego,żejestprawnikiem.

-Jestbardzodobrymprawnikiem.

-Powinnawtakimraziewiedzieć,jaknależysięubieraćwjejwieku.

R.J.zerknąłnażonęzezłośliwymuśmieszkiemizakręciłkostkamiloduwszklancez
whisky.

-Moimzdaniemubierasiębardzodobrze.

Dorisznałatenwyrazjegooczuiwułamkusekundypoczułasiętak,jakbyotrzymała
cios,którypowaliłjąnakolana.Poczuciesukcesuzniknęłowjednejchwili.Pobladłai
zadrżała.

-Powinnaśtrochępoćwiczyć-ciągnąłR.J.,znowusięgającpoquiche.-Zapiszsiędo
jakiegośklubu.No,czemutaksięnastroszyłaś?Przecieżchciałabyśchybadobrze
wyglądać?

Dorisspojrzałanajegowysokie,muskularneciało;jejmążwielelatuprawiałfutbol,piłkę
ręczną,aostatniograłwgolfa.

-Niesądziłam,żeniewyglądamdobrze.

-Dajspokój,przecieżprzytyłaśconajmniejdziesięćkilo.

Piętnaście,poprawiłagowmyślach.Wciągnęłabrzuchiprzygarbiłaramiona.

-Dlakogomamsięodchudzać?Sobiepodobamsiętaka,jakajestem.Nieudaję,żemam
dwadzieścialat.-Nawidokmieszaninyniechęciirezygnacjiwjegooczachdodała
szybko:-Aletoprawda.Przydałobymisięwięcejspacerów.Samamyślałamotym,żeby
zrzucićkilkakilogramówiteraz,gdyświętajużsięskończyły,chybapomyślęodiecie.

R.J.jużjejjednakniesłuchał.Wstałipodszedłdotelewizora.Doriszacisnęłausta,czując
znajomyuciskwklatcepiersiowej.Opanowałasięjednakiwyszłazbiblioteki,choć
kipiałazwściekłości.R.J.niesłuchałjejjużodlat.Równieżodlatnieusłyszałaodniego
żadnegokomplementu.Itaksamodługonawetniepróbowałzbliżyćsiędoniej.Nietak
powinienzachowywaćsięmężczyznawobecswojejżony.

Przyschodachobejrzałasięizauważyła,żeR.J.wkładadoodtwarzaczakasetęzjednymz
„tych”filmów.Poczuławgardlekulęgniewuiwstydu.Wolałszukaćprzyjemności
samotnieniżzniąwmałżeńskimłóżku.Przypuszczała,żepowodemmożebyć
impotencja;czytała,żetosięzdarzamężczyznomwjegowieku,aleniebyławstanie
nawetpomyśleć,żemogłabygootozapytać.Wpismachdlapańpisano,żenależy
rozmawiaćzesobąotwarcieowszystkim,aleDorisczułasięzażenowana,wymawiając
słowatakiejak„impotencja”,„seks”czy„orgazm”.Namyśl,żemogłabywypowiedzieć
jeprzynim,nawetszeptem,poczuładreszczodrazy.Niewiedziałanawet,cototakiego
punktG,atymbardziej,gdziesięznajduje.

Pochwyciłaporęcztakmocno,żeażzbielałykostkijejpalców.Jejmąż,jejkochanek,
sięgnąłpokilkatartinek,apotemumieściłswojepięćdziesięcioczteroletnieciałow
ulubionymskórzanymfoteluiwolnąrękązamknąłdrzwi.

Dorisspuściłagłowęipowoli,nogazanogą,wspięłasięposchodachdosypialni,po
drodzeprzypominającsobieargumentyprzedkładaneprzezAnnieipozostałeprzyjaciółki
wobronieEmmyBovary.AnnieztypowądlasiebiepasjąbroniłaEmmy,twierdząc,że
pozostałaonawiernaswoimmarzeniomażdokońca,nawetjeślitemarzeniabyły
wymyśloneinierealistyczne.Midgepoparłają;jakietosmutne,powiedziała,żekobiety
takczęstowyrzekająsięwłasnychmarzeń.

-Imężczyzn,którychkochają-dodałaGabriella.AletoEvewypowiedziałazdanie,które
najgłębiejutkwiłowszystkimwpamięci.

-Niepowinnyśmytejkobietyzbytpochopnieoceniaćanipotępiać.GdybyEmmamiała

choćjednąprawdziwąprzyjaciółkę,kogoś,ktomógłbyzniąporozmawiaćikomu
mogłabysięwygadać,towierzę,żebyłabywstanieporadzićsobiezewszystkim.

-Szkoda,żenienależaładoKlubuKsiążki-stwierdziłaGabriella.-Potrzebnajejbyła
rozmowazdrugąkobietą.

-Tak-skinęłagłowąMidge.-Aleonauzależniałaswojeszczęściewyłącznieod
mężczyznisamezobaczcie,jaktosięskończyło.

Wszystkiesięroześmiały-wszystkieopróczDoris.Terazjednak,gdyweszładoswojej
sypialniistanęłaprzedogromnymłóżkiem,takwielkim,żenawetpotężnyR.J.ipulchna
Dorismogliwnimspać,przezcałąnocniedotykającsięanirazu,wybuchnęładziwnym,
dławiącymśmiechem.

Evesiedziałaprzystolewkuchniipowolipiłagorącemleko.Niewiedziała,czyto
prawda,czytylkoprzesąd,żepomagaonozasnąć,alenieszkodziłospróbować.Od
śmierciTomarzadkoudawałojejsięprzespaćcałąnoc.Budziłasiępokilkarazy,
ogarniętapanicznymstrachem.Gdybymlekoniezadziałało,zdecydowanabyła
spróbowaćprozaku.

Znówpodniosłakubekdoust,gdyzadzwoniłtelefon.

-Chciałamtylkosprawdzić,czydotarłaśbezpieczniedodomu.

TobyłaAnnie.Evewiedziała,żetaknaprawdęprzyjaciółkachciałazapytać,jaksięczuje
popowrociedoklubu.

-Oczywiście,żetak,dziękuję.Przecieżtotylkokilkaprzecznic.

-Icoterazmyślisz?

-Wpewnejchwiliwydawałomisię,żetyiDorisrzuciciesięnasiebiepośrodkutego
perskiegodywanu.

-Szkoda,żetaksięniestało.Lubięwalkę.Apozatymonajesttakaprzemądrzała.

Każdemuchcenarzucićwłasnezdanie.

-Jestbardzopobudliwa.Noinakażdytematmawyrobionąopinię.

-TaksamojakR.J.Niemogępojąć,jakoniwytrzymujązesobąpodjednymdachem.

-Towielkidom-zauważyłaEve,aAnnieroześmiałasię.

-Cieszęsię,żewróciłam.

-Jateżsiębardzocieszę,żewróciłaś.Wszystkiesięcieszymy.

Eveuśmiechnęłasię,wiedząc,żesłowaAnniesąszczere.

-Annie?Pamiętasz,jakmówiłam,żedobrzejestmiećprzyjaciółkę,którejmożnasię
zwierzyć?Zetomożeocalićpsychikę?-Zamilkła,czując,żełzynapływająjejdooczu.-

Mówiłamotobie.

Nastąpiłapauza,poczymAnnieodrzekłacicho:

-Wzajemnie,Eve.

ROZDZIAŁSZÓSTY

Gdyproblemstajesięzbytwielkilubpołożeniezbytciężkie,ludziechroniąsię,niemyśląc
onim.Wnikaonjednakdownętrzaistapiasięzinnymirzeczami,któretamzalegają,iz
tejmieszankiwynikaniezadowolenieiniepokój,poczuciewinyiprzymus,bycośzdobyć-

cokolwiek-zanimwszystkoodejdzie.

JohnSteinbeck,Zimanaszejgoryczy

Radiowłączyłosięosiódmej.Ulubionastacjanadawałaballadyrockowe.Annie
mruknęłacoś,przetarłaoczyiodruchowosięgnęłapotermometr.Dombyłszaryizimny.

Leżącztermometremwustach,myślała0tym,żenieznosilutegoiniepotrzebuje
prognozypogody,bywiedzieć,żenadchodziburza.Wtakieporankinajchętniejotuliłaby
siękołdrąizwiniętawkłębekzostaławłóżkuzdobrąksiążką.

LeżącyobokniejJohnziewnąłgłośno,wpółśniepogładziłjądługimipalcamipoudzie,
podniósłsięichwiejnymkrokiemposzedłdołazienki.Odpewnegoczasukażdyranek
wyglądałtaksamo:podczasgdyonależaławłóżkuztermometremwustach,onbrał

prysznic,goliłsięiparzyłkawę.Zastanowiłasięnagle,kiedywichżyciewkradłasiętaka
rutyna?Znałajednakodpowiedź:odczasu,gdyzaczęlisięstaraćodziecko.

Wyjęłatermometriwpatrzyłasięweń,przymrużającoczy:coraztrudniejbyłojej
odczytaćdrobnecyferki.Przysunęłatermometrbliżejiuśmiechnęłasięszeroko.Tego
rankaczekałoichprzełamanierutyny!Temperaturawyraźniewzrosła.

Usiadłanałóżkuisięgnęładonocnejszafki,gdzieznajdowałsięwykresjejowulacjiz
ostatnichsześciumiesięcy.Kupiłaconajmniejtuzinksiążek,wktórychszczegółowo
omówionebyłyzasadytworzeniatakichwykresów.Dotychczasjejpomiaryniechciały
sięukładaćwżadenwyraźnyschemat,codoprowadzałojądorozpaczy,dzisiajjednak
nawetnajwiększytumanniemógłbymiećżadnychwątpliwości:pouprzednimspadku
temperaturawyraźnieskoczyładogóry.

-John!-zawołałazwielkimprzejęciem.-Wracajzarazdołóżka!Popatrz,mam
jajeczkowanie!

Johnwysunąłgłowęzłazienki.Połowętwarzymiałpokrytąkrememdogolenia.

-Wtejchwili?-zapytałzlekkimgrymasem.Ton,wjakimzadałtopytanie,zirytował

ją.

-Przecieżtegoniedasięzaplanować.Alesamzobacz!Modelowywzór,jakz
podręcznika!Musimytozrobić!

Johnwestchnąłciężko.

-Posłuchaj,itakjużjestemspóźniony.Muszęzdążyćnainspekcję.

-Tozajmietylkochwilę!

Zaśmiałsiękrótkoiwymamrotałcośpodnosem.Anniepoczuławzbierającązłość.

-Przecieżsamrozumiesz…

-Możepoczekamydowieczora?Niemamterazczasu,ani,prawdęmówiąc,nastroju.

Jestempewien,żetojajeczkonierozpuścisięprzezparęgodzin.

-Wieczoremniemogę.Jestemumówionanaspotkanie.

Johnoparłdłonienabiodrachizastanawiałsięprzezchwilę.

-Notowporzelunchu.Postaramsiętubyć,powiedzmy,owpółdopierwszej.

Anniezmarszczyłabrwiipotrząsnęłagłową.

-Niemogę.Przedpołudniemmamrozprawę.Boże,trudniejumówićsięztobąniżna
służbowespotkanie.

-Naszeżycieerotycznecorazbardziejprzypominatakiewłaśniespotkania.

-Aczyjatowina?-odparowałaAnnie,odrzucająckołdrę.-Zakażdymrazem,kiedysię
kochamy,wyglądatotaksamo:raz,dwa,raz,dwa,dziękujępani!

Johnzaczerwieniłsiępodwarstwąkremu.

-Botaksięostatnioczuję.Muszęcięobsługiwaćnakażdewezwanie.Leżyszjakkamień,
agdyjużjestpowszystkim,nawetsięnieodezwiesz,tylkopodkładaszpoduszkipod
biodraipatrzysznazegarek.

-Bardzocidziękuję!Dobrzewiesz,żetozwiększaszansezapłodnienia!

-Toniezmieniafaktu,żeprzestaliśmysięprzytulaćirozmawiać,takjakkiedyś.

Zaczynammiećtegoserdeczniedosyć,Annie.

-Totychciałeśmiećdziecko!

-Nietylkoja.Niezrzucajterazwszystkiegonamnie.-Zauważyła,żezewszystkichsił
starasiępowstrzymaćwybuchgniewu.-Inadalchcęjemieć-ciągnąłjużspokojniej,
łagodzącton.-Aledlaczegoniemożemygozrobićtakjakinniludzie?Dlaczegomusisz
takwszystkokontrolować?

-Boprawdajesttaka,żedotychczasnieodnieśliśmywielkichsukcesów.Próbujemyjuż
odośmiumiesięcyiokazujesię,żetoniejesttakiełatwe,jakmogłobysięwydawać.

Musimyrobićwszystko,żebyzwiększyćszanse.Dużootymczytałam.

-Czytałaś…-Potrząsnąłgłowąistanąłtużprzednią.-Nowięcminęłojużosiem
miesięcy.Icoztego?Zawszejesttosamo,Annie.Gdyczegośchcesz,musisztomiećjuż,
natychmiast.Skupiaszwszystkieśrodkinaceluiniezostawiaszżadnegomarginesubłędu.

Tylko:zróbto,zróbtamto.Popatrz,naprzykład,naswojądietę.Zaczęłaśsięodżywiać
wyłączniekiełbaskamiibananami!

Anniepodniosławyżejgłowęioczyjejzabłysły.

-Boodtegowzrastapoziomsoduipotasuworganizmie.Mówiłeś,żechceszmieć
chłopca.

-Nie.Jamówiłem,żejestmiwszystkojedno.Totychceszchłopca,Annie.Właśnieotym
mówię.Niewystarczaci,żepoprostuchceszmiećdziecko.Próbujeszkontrolowaćnawet
jegopłeć!

-Brzmitotak,jakbymbyłajakimśseksualnymdyktatorem!

-Bojesteś!

-Mamdość!-krzyknęła,bezgraniczniewściekła,rzucającwgóręnotatnikzwykresami.
Zapisaneołówkiemkartkirozsypałysiępopodłodze.-Mamdość,słyszysz?

Możeszsobiezabraćtencholernytermometr…-Rzuciławniegoprzyrządem.-Itoteż!-

Następnybyłbudzik.-Imożesztosobiewsadzić!

Johnzdążyłsięuchylić.Budzikprzeleciałobokniegoirozbiłsięościanę.Johnpowoli
podniósłgłowę.Najegotwarzymalowałsięszokiwściekłość,ramionamiałnapięte,dłoń
zaciśniętąnamaszyncedogolenia.

Anniestałapodrugiejstroniełóżka,zopuszczonymirękami,ipatrzyłananiego
nieruchomo.ZpodbródkaJohnazwisałsopelkremudogolenia.Wydawałsiętak
wstrząśnięty,tak…takzabawny,nagi,nawpółogolony,wśródszczątkówrozbitego
budzika,żezaczęłasięśmiać.Teraz,gdyjużwyrzuciłazsiebiezłośćifrustrację,mogła
jasnomyśleć.

Zawszetakbyło:gdyogarniałjągniew,oślepiałjąniemalcałkowicie,alepowybuchu
natychmiastodzyskiwałaspokójidobryhumor.

Terazżałowałatego,cosięstało.ByłojejprzykrozaJohnaizato,żeichżycieuczuciowe
rozsypywałosię.

-Uważasz,żetozabawne?-zapytałJohn.

-Tak-odrzekłaszczerze,poczymdodała:-Wżałosnysposób.

-Mniesięniechceśmiać-powiedziałiwróciłdołazienki.

-Dlaczegowłaściwiekrzyczymynasiebie?-zawołałazanim.-John,chcęsięztobą
kochać.Większośćmężówbyłabyzadowolona,budzącsięprzyżonieogarniętej
namiętnością.

Gdyspojrzałnaniąprzezramię,ujrzaławjegooczachsmutek.

-Jateżbyłbym-powiedział.

Tojązabolało.Wzbierałwniejkolejnywybuch,alepohamowałasię,izaciskającusta,
wróciładołóżka.Tylkosztywnośćramioniodwróceniegłowydościanyświadczyłyo
tym,żejestzła.NiezpowoduuporuJohna,aledlatego,żejeszczeniebyławciąży,a,co
więcej,Johnnajwyraźniejzamierzałzrzucićcałąodpowiedzialnośćnanią.

Jasnorozumiaławszystko,coniezostałopowiedzianewprost.Tojejzadaniem,jako
kobiety,byłopocząćdziecko.Ajeślisiętonieudawało,tobyłarównieżjejklęska.Annie
nielubiłaporażek.

-Zapomnijmyotym-powiedziałaniskim,nienaturalnymtonem.-Dajmysobiespokóji
zapomnijmyotymwszystkim.

Zapadłonapiętemilczenie.Annie,nieoglądającsię,wiedziała,żeJohnwciążstoiw
drzwiachłazienkiipatrzynanią.Przezdługąchwilę,którawydawałajejsięwiecznością,
czekała,wiedząc,żeonzastanawiasię,czynaprawdęzrezygnowałazplanuurodzenia
dziecka.Byłatozjejstronywykalkulowanaprowokacja,zawierającaelementryzyka:
Johnpotrafiłpogrążaćsięwdługimmilczeniu,czasamitrwającymnawetkilkadni.Aona
naniemiałatyleczasu.Jejciało-jejjajeczko-potrzebowałogojużdzisiaj,jużteraz.

-Annie-odezwałsięwkońcułagodząco.-Toniemożetakdłużejtrwać.

Natychmiastzrozumiała,żeonniechcezrezygnowaćzdziecka,ipoczuładojmującąulgę.

-Nigdysiętyleniekłóciliśmy-ciągnąłJohn,podchodzącdoniej.-Zabardzosiętym
wszystkimprzejęliśmy.Niecierpiękochaćsięztobąwedługkalendarza.Totakie
kliniczne,wyrachowane,takierutynowe.Wszystko,zczymwalczęprzezcałemojeżycie.

-Myślisz,żemniesiętopodoba?

-Myślę,żenie.-Położyłrękęnajejramieniu.Tobyłpierwszykrok.-Bardzochciałbym
znówsięztobąkochać,Annie.Brakujemitego.Tak,jakrobiliśmytowcześniej.Z

miłościipragnienia.

-Mnieteżtegobrakuje-odrzekłacicho,przysuwającsiędoniego.

-Tenaszestosunki…-niemalwyplułtosłowozsiebie.-Niepodobamisięto,cosięz
namidzieje.Zastanawiałemsię,czywartoprowadzićtęgrę.

Odwróciłasiętwarządoniego,znówogarniętaniepokojem.Johnmusiałbyćbardzo
sfrustrowany,skorojednakrozważałrezygnacjęzichplanów.Aleonaniechciałaznich
zrezygnowaćzanic.Pragnęładzieckabardziejniżczegokolwiekinnego.Poprostu
musiałajemieć.

-Oczywiście,żewarto,kochanie-powiedziałaspokojnie.Johnpotrzebowałteraz
łagodnejzachętyiupewnienia.-Przecieżwiem,żemarzyszodziecku.Iwiem,żemogęci
jedać.-Zdobyłasięnalekkiuśmiech.-Wiesz,jakiejestmojemotto.Nic,cojestwarte
zdobycia,nieprzychodziłatwo.Uważam,żedzieckojestwartewysiłku.Niesądzisz?Po
prostumusimysiębardziejpostarać.Iwieszco?-dodałalekkimtonem.-Niepotrafię
sobiewyobrazićprzyjemniejszegoobowiązku.Chodźtutaj!

Pociągnęłazaręcznik,którymJohnbyłprzepasany,ipochyliłasię,byzetrzećzjego
twarzyresztękremu.

-Spróbujmyjeszczeraz-szepnęła,pokrywającpocałunkamijegotors.

Otworzyłaramionaiuśmiechnęłasiętriumfalnie,gdyJohnjąprzytulił.Najwyższapora,
pomyślała,oddającmupocałunki.

-Och,tak!Kochamcię-szepnęłamuprostodoucha.Naprawdęgokochała.

Ibyłaprzekonana,żetegorankaudaimsiępocząćpięknedziecko.

Midgewyjrzałaprzezoknoizmarszczyłaczołonawidokgrubejwarstwyśnieguna
ulicach.Jejmatkamiałazjawićsięjużwkrótce,achociażEdithpochodziłazChicago,
zapewnezdążyłajużodwyknąćodtakiejpogody.Ostatniedziesięćlatspędziłana
Florydzie.

Midgeniemartwiłasięonią;jejbrat,mieszkającynastałewAtlancie,częstoodwiedzał

EdithwVeroBeachwrazzeswojążonąidziećmi.TenszczęśliwyukładuwalniałMidge
odpoczuciawiny.Lataterapiinauczyłyjądoceniaćwłasnąprzestrzeńwżyciu.

Odsunęłasięodoknaiwróciładosprzątania.Razemzprasowaniemigotowaniem,
czynnościtezajmowałypierwszemiejscenajejprywatnejliścieobowiązków,których
najbardziejniecierpiała.Sprawydomowenudziłyją,apozatymtapracaniemiała
żadnegosensu.Mieszkałasamaijedzenieszczególniejejnieinteresowało.Rano
najczęściejwsypywałapłatkidokubkapokawie,żebyniebrudzićdrugiegonaczynia,ana
kolacjęjadałajakieśniskotłuszczowegotowedaniezmikrofalówki.Zapachpiersiz
indyka,którapiekłasięwłaśniewpiecykurazemzdwomaziemniakami,byłwtymdomu
czymśniezwykłym.

Zebrałastertęręcznikówzpodłogiwłazience,popatrzyłananie,poczymwrzuciłajedo
wannyizasunęłaplastikowązasłonkę.Polałaumywalkęilustrośrodkiemczyszczącymi

szybkoprzetarłajeszmatką.Wyglądanieźle,oceniła,obrzucającwzrokiemłazienkę.

Pomieszczenieurządzonebyłopodkątemfunkcjonalności.Oboktoaletystałwiklinowy
koszykzgazetamiiczasopismami.Przyborytoaletoweleżałynazakurzonymstolez
kutegożelaza.

Wiedziała,żejejmatceniebędziesiętupodobać.Wmieszkaniuniebyłotużadnych
kobiecychakcentów,któreEdithuważałazazasadnicze.Żadnychwielkich,dobrze
oświetlonychluster,zgranychkolorystycznieręczników,nawetwagi-ajejmatkakażdy
dzieńrozpoczynałaodpójściadotoaletyistanięcianawadze.

Nocóż,mniesiętupodoba,pomyślałabuntowniczo,czując,żeznówwracajądoniejstare
urazy.Cokolwiekwżyciurobiła,nigdyniepotrafiłazadowolićmatki.Alecojąto
właściwiemogłoobchodzić?TobyłproblemEdith,niejej.

Wzięłagłębokioddech,żebyrozluźnićwewnętrznenapięcie,iporuszyłaramionami.

EdithKirschbyłajedynąkobietąnaświecie,którapotrafiłaodebraćjejpewnośćsiebie.
Całeżyciespędziłanauwalnianiusięzkleszczyoczekiwańmatkiizakażdymrazem,gdy
jużjejsięwydawało,żewreszciematozasobąiodeszławystarczającodaleko,żejest
samodzielną,niezależnąosobą,bum!-matkaprzyjeżdżaławodwiedzinyiMidgeznów
zaczynałasięczućjakmałedziecko.

Odpędziłaodsiebietemyśli;terazniemiałaczasusięnimizajmować.Spojrzałanazegar.
Matkamiałatubyćzadziesięćminut.Nigdysięniespóźniała.Terapeutanakazał

Midgeoddychaćgłęboko,uwalniajączsiebiestarygniew.Wdech,wydech…Wszystko
będziedobrze,jeślitylkoprzezkilkadniudajejsięschodzićmatcezdrogiiniedaćsię
wciągnąćwrozmowyomężczyznach,małżeństwieiseksie.

Popatrzyłanabutelkęzpłynemdoczyszczenia,którątrzymaławręku,apotemwrzuciła
jąwrazzeszmatądowanny,nastosręczników,izatrzymałasięprzedlustrem.

Dzisiajwłosymiałasplecionewwarkocz.Czasamizadziwiałoją,jakmałoznatwarz,z
którążyjeodpięćdziesięciulat.Nigdy,nawetjakonastolatka,nielubiławpatrywaćsięwe
własneodbicieczywypróbowywaćróżnychwariantówmakijażu.Przechyliłagłowęna
bokiprzyjrzałasięukładowikościtwarzytakimwzrokiem,jakimartystapatrzyna
rzeźbę.Miaławyraźne,wystającekościpoliczkowe,mocnozarysowanąszczękęiduży
nos.Z

artystycznegopunktuwidzeniabyłatociekawatwarz,chociażtrudnobyłobyjąnazwać
ładnączyatrakcyjną.Takczyinaczejjakokobietazupełnienieodpowiadałaideałom
preferowanymprzezmatkę.

Usłyszaładzwonekimimowszystkoucieszyłasię.Niewidziałamatkiponadrok,alegdy
otworzyładrzwi,poczułasię,jakbyrozstałysięzaledwiewczoraj.Nawidokdrobnej
postacimusiałasięszerokouśmiechnąć.

Edithnigdysięniezmieniała.Wyglądałarówniepromienniejakzawsze.W

przeciwieństwiedocórkibyłaniska-mierzyłaniewieleponadmetrpięćdziesiąt-i
drobnejbudowy.Midgezawszewyobrażałająsobiejakoniewielkiegoptaszkaobajecznie
kolorowychpiórkach,ciemnychoczachiszybkich,pełnychwdziękuruchach.Wszystko

wjejstrojubyłodopiętenaostatniguzikizgranezesobą,odbutówpopłaszczitorebkę.

Edithobrzuciłacórkęszybkimspojrzeniem,któreniepomijałożadnegoszczegółu,a
potemcofnęłasięokrok,przechyliłagłowęnabok,wydęłausta,uniosłajednąbrewi
spojrzałajeszczeraz.BeżżadnegosłowaMidgezrozumiała,żejejwłasnystrój,fryzurai
twarzbezmakijażuniezyskałyaprobatymatki.Wszystkototrwałozaledwiekilkasekund
izupełniewytrąciłojązrównowagi.Poczułasięupokorzona,aleudałojejsięzachować
natwarzyuśmiech.

-Niepocałujeszmnienawet?-zapytałaEdith.Midgepochyliłasięiobjęłają.Zawsze
czułasięprzymatcejakolbrzym.Znajomyzapachperfumsprawiłjejprzyjemność.

-Wejdźdośrodka-powiedziała.

-Zaraz,kochanie.Muszęzabraćbagażezlimuzyny.

PrzyjaciołommatkinaFlorydzieudałosięprzekonaćją,żewynajęcielimuzynytojedyny
sposób,bywydostaćsięzlotniskawChicago.Midge,którauważała,żerówniedobrze
możepomatkęwyjechać,musiałazaakceptowaćjejwybór.

-Pomogęci-zaoferowałasię.

-Nie,nie-odparłaEdithzbytszybko,rzucającniespokojnespojrzenie.-Szofer
przyniesiebagaże.Tojestwliczonewrachunek.Zaczekajtutaj.

Midgeposłuszniestanęłaprzydrzwiach.Porazpierwszyodroku,odkądrzuciłapalenie,
poczułatęsknotęzapapierosem.Pokilkuminutachusłyszałakrokimężczyznyniosącego
ciężkąwalizkę.Awłaściwiedwie.Wysoki,muskularnyszoferwtanimczarnym
garniturzeztrudemwtaszczyłjenaschody.Midgezaniemówiła,uświadamiającsobie,że
takailośćbagażuwystarczynawieledłużejniżtydzień.

-Zarazprzyniosęnastępne-powiedziałszofer,zostawiającwalizkizadrzwiami.

-Następne?-wykrztusiłaMidge.

Edithtylkopomachałarękąizniknęłanaschodach.Midgeczekałanieruchomo,aż
kierowcawniósłbrązowekartonowepudło,wktórymzmieściłabysięniewielkaszafa.Na
wierzchukołysałosiędrugiepudło,nakapelusze.Kierowcaznówzniknąłitymrazemna
schodachrozległsiętupotobcasówEdith.Midgeotworzyłausta,byzapytać,pocomatka
przywiozłatylerzeczy,aleodtego,cozobaczyła,zaparłojejdech.

Edithniepewniepodeszładodrzwi,tulącwramionachkłębekbiałegofutra,zktórego
wyzierałyczarneślepka.

-Przywiozłaśpsa?-wychrypiałaMidge,niewierzącwłasnymoczom.

-Poprostuniemogłamgozostawić-powiedziałaEdithnienaturalniewysokimgłosem,
przyciskajączwierzędosiebietakmocno,żeoczywychodziłymuzorbit.-Ostatnim
razem,gdyoddałamgodotegoobrzydliwegopsiegohotelu,dostałstrasznego
rozwolnieniaiprzysięgłamsobie,żezażadneskarbywięcejtegoniezrobię.Kochanie,
bezPrince’aumarłabymzsamotności.Proszę,niezłośćsięnamnie.Totakigrzeczny
chłopiec,iobiecuję,żebędęstarałasięgotrzymaćzdalaodciebie!Onjesttakimalutki,
nawetniezauważysz,żetujest!Podobniejakja!

Midgedławiłasięzwściekłości.Niebyławstaniewypowiedziećanisłowa.Totylko

kilkadni,powtarzałasobie,oddychającgłęboko,tylkokilkadniiobydwojestądznikną.

Wdech,wydech…Odsunęłasięoddrzwi,pozwalającmatceprzejść,iwmilczeniuszłaza
nią,patrzącnawłasnemieszkaniejejoczami.Przedkamiennymkominkiemstałasofai
zestawkrzesełpochodzącychzróżnychkompletów,ananichrzuconebylejakwielkie,
pasiastepoduszki.Wyznaczającygranicękuchnidługi,zaokrąglonybarzastawionybył
butelkamiwina,stertamiksiążekirozmaitymirzeźbami.Wkącieprzywielkichoknach
stałydwiepustedrewnianesztalugi,aoboknichpoplamionyfarbamistółzkolekcją
pędzli.Gotowejużobrazystałyoparteościanę.

Midgelubiłamyśleć,żejejdomjestczytelnymświadectwemjejindywidualizmu;tego,że
niekierujesięmodą,leczżyjewedługwskazańwłasnegotalentu.Natwarzymatki
widziałajednak,żezjejpunktuwidzeniamieszkaniecórkiwyglądajakkoszmarnysen
dekoratorawnętrz.Wstrzymałaoddech,gdymatkazatrzymaławzroknapokrywających
całązachodniąścianędużychpłótnach.Midgeżywiładoswoichobrazówtakieuczucia,
jakiematkiżywiądoswoichdziecialboniektórzyludziedopsów.Czekaławnapięciu.

-Skarbie,czymogłabyśprzynieśćPrince’owiwody?-zapytałaEdithzesztucznym
uśmiechem.

Awięctobyłowszystko.Natematjejobrazówmatkaniemiałanicdopowiedzenia.

Wjejoczachniebyływartenawetjednegosłowa.

-Oczywiście-wykrztusiła,kryjącrozczarowanie.Możenapijeszsięwina?Mamtuniezłe
margaux.

-Och,nie,kochanie,jużniepijęczerwonegowina.Odtychsiarczynówbolimniegłowa.
Proszę,powiedz,żemaszwdomumartini!Albowódkę?Zcytryną?

Midgeprzymknęłaoczy,czującwskroniachnadchodzącybólgłowy.

-Niemamcytryny,alemamoliwki.

-Niechbędzie-westchnęłaEdithzrozczarowaniem.Midgezacisnęłazębyiwrzuciła
oliwkęrównieżdomiskiPrince’aznadzieją,żepiessięniązakrztusi.

Pokilkuminutach,wzmocniwszysiękieliszkiemmargaux,poczuła,żepowoliwracado
stanuwewnętrznejrównowagi.RozmawiałyprzezchwilęolociedoChicago,potemo
książkach,któreEdithostatnioczytała,obrydżu,paskudnejpogodzie-wszystkiete
bezpiecznetematypomogłyprzełamaćlody.Temperaturaniecowzrosła,gdyEdith
zaczęłanarzekaćnamanieryswychwnuków.

-Jedząjakzwierzęta!-oznajmiła,rzucającpsuherbatnik.Princepogryzłgohałaśliwie,
rozrzucającokruchypocałejsofie.

Gdyniebozaczęłociemnieć,akieliszkiznówzostałynapełnione,Edithzrzuciłażakieti
oświadczyła,żejejmieszkanienaFlorydzieprzypominagrobowiec,ażycienapołudniu
jestśmiertelnienudne.

-Zyciekulturalnewogóletamnieistnieje.Niemanic.Florydajestfantastyczna,jeśli
lubiszcodziennieranospacerowaćpoplażyizbieraćmilionymuszelek.Alegdyjużcisię
toznudzi…Cesttout!Pozatymbrakujemimoichprzyjaciół.

-Przecieżmasznowych-odrzekłaMidgebezcieniawspółczucia.Przeddziesięciulatyjej

matkabezwzględnieuparłasięprzyprzeprowadzcenaFlorydę,aponadtoprzezkilka
miesięcyciągnęłacórkęzesobą,wielokrotnielatającwjednąiwdrugąstronę,byta
pomogłajejznaleźćmieszkanie,całyczasopowiadając,żeniezniesiejeszczejednejzimy
wChicago.

-Wszyscysątamzastarzy-ciągnęłaEdith.-Jednąnogąwgrobie.Iniesposóbznaleźć
choćbyjednegoprzyzwoitegomężczyzny.Samidziwkarzealbożonaci.Tęsknięza
męskimtowarzystwem.Muszęcipowiedzieć-podniosławzrokzożywieniem-żew
barzenalotniskuwidziałamtakiegofaceta…-Sugestywnieprzewróciłaoczami,mrucząc
jakkotka.-

Olala…

Midgeporuszyłasięniepewnie,zaniepokojonawizjąmatkipodrywającejwbarze
przystojnychpodróżnych.SłuchanieopowieściożyciuuczuciowymEdithwydawałojej
sięwjakiśsposóbnieprzyzwoite,szczególnieżeonasamaniemiałażadnego.

-Tylkominiemów,żepróbowałaśgopoderwać.

-Nie!-oburzyłasięEdith.-Czekałananiegojakaśkobieta,chybażona.-Oparłasięo
poduszkiiutkwiłaspojrzeniewtwarzycórki.Alkoholzaczynałjużdziałać.-Agdybym
nawetpróbowała,toco?Cobywtymbyłozłego?Czysądzisz,żeskoroosiągnęłamjuż
pewienwiek,toniemogęsiępodobaćżadnemumężczyźnie?Albożeżadnegoniemogę
pragnąć?

-Nie,mamo,aleistniejecośtakiegojakgodnośćosobista.

Edithodrzuciłagłowędotyłuiroześmiałasięgardłowo.

-Myślę,żetymaszjejzanasdwie.Samadobrzebyśzrobiła,skarbie,rozwijającnieco
swojeżycietowarzyskie.Otrząśnijsię!Niedziwięsię,żeniemożeszpoznaćżadnego
porządnegomężczyzny.Nigdygonieznajdziesz,jeśliniezacznieszszukać.

-Możeniemamochotynikogoszukać.Edithlekceważącomachnęłaręką.

-Oczywiście,żemasz,skarbie.Jesteśpoprostunieśmiałainiewychylasznosazza
swoichpłócien.Trzymajsięmamy.Mogęcięnauczyćkilkusztuczek.

Przesunęładłońmipobiodrachwgeście,którymiałbyćerotyczny;Midgenatenwidok
zebrałosięnamdłości.Przypomniałasobienagle,jakporazpierwszyprzyjechałaz
college’udodomu.Byłtotydzieńodwiedzindlarodziców,alematkazjakiegośpowodu
zrezygnowałazwizyty,więcMidgepostanowiłasprawićjejniespodziankę.Pozatymnie
miałaochotysnućsiępoakademiku,gdywszyscyinnirodzicezwiedzaliuniwersyteti
zabieraliswojedziecinakolację.Alegdymatkaotworzyłajejdrzwi,wcaleniewyglądała
nauszczęśliwioną.„Dlaczegoprzyjechałaś?”,zapytałaszeptem,apotemszybkoobejrzała
sięprzezramię,pochwyciłaportmonetkęi,wciskającwdłońMidgekilkadwudziestek,
kazałajejpójśćdohotelu,wyjaśniającnerwowo,żemagościa.GdyMidgepowiedziała,
żewolałabyzostaćusiebie,Edithtylkowestchnęłaioświadczyła,żejejprzyjacielnicnie
wieoistnieniujejcórkiwcollege’u,aonawoli,żebysięniedowiedział.

-Tęsknięzadomem-powiedziałaterazEdith,głaszczącPrince’a.-Tęsknięza
ŚrodkowymWschodem.Zajegozapachami,akcentemtutejszychmieszkańców,stylem
ichżycia.Brakujemiwielkiegomiasta.

Midgezauważyła,żenatejliścienieznalazłosięjejimię.

-AcoztwoimżyciemnaFlorydzie?Zprzyjaciółmi,zmieszkaniem?

Edithtylkowzruszyłaramionami.

Midgerzuciłaszybkiespojrzenienagórębagażyiprzełknęłaślinę,zdającsobiepowoli
sprawę,doczegozmierzatarozmowa.Migrenazbliżałasięcorazwiększymikrokami.

-TomożezamieszkałabyśwAtlancie?-zasugerowałaskwapliwie.-Wspaniałemiasto,
dobryklimat,aJoeiLizbylibyzachwyceni,gdybyśmieszkałabliżejnich.

Jejbratijegożonazamordowalibyjąchyba,gdybytousłyszeli.EdithdoprowadzałaLiz
dofuriiswymisubtelnymiuwagaminatematwychowywaniachłopców.

-Byćmoże-odrzekłamatkazwestchnieniem.

Midgepoczuła,żerobijejsięzimno.Ostrożnieodstawiłakieliszeknastół.Opanowałasię
i,wytrzymującspojrzeniematki,zapytaławprost:

-Mamo,jakdługochcesztuzostać?Wstrzymałaoddech,widząc,żenatwarzyEdith
pojawiłsięfiglarnywyraz.

-Bezograniczeń-odrzekłaEdithzpromiennymuśmiechem.

Midgemusiałabezwiedniewykrzyknąć,boPrincegwałtowniezeskoczyłzkolanswojej
pani,przypadłdonógMidgeizaniósłsięgłośnymszczekaniem.Midgeuniosładłoniedo
uszu.

-Cicho,Prince-zawołałaEdith,klaszczącwdłonie.-Powinniśmyzachowywaćsię
grzecznie.Jesteśmytugośćmi.Natychmiastprzestańichodźdomniewtejchwili!Prince!

Midgespojrzaławokrągłe,wybałuszoneoczypudla,którynajwyraźniejniesłuchał

niczyichpoleceń.Pochyliłasiędojegopyska,wzięłagłębokioddechiilesiłwpłucach,
zawyła:

-Nieee!

Piesnatychmiastzamilkłipotulnieprzywarłbrzuchemdodywanu,poktóregodrugiej
stroniesiedziałaEdithzrękamibezwładnieopuszczonyminakolanaiszerokootwartymi
ustami.Midgedoznałaoszałamiającegouczuciatriumfu:porazpierwszywżyciuudało
jejsięuciszyćmatkę.

Marzecnadchodzijaklew,aodchodzijakbaranek.Evezawszelubiłatopowiedzenie,
choćniemiałapojęcia,dlaczego.Możedlatego,żeoznaczało:niechzdarzysięnajgorsze,
niechprzejdziechoćbyhuragan…przetrwamyto,bowiemy,żejużniedługonadejdą
lepszeczasy.

Częstopowtarzałasobietesłowanapoczątkumarca,gdyczekałyjąjeszczedwamiesiące
zimnej,niestałejpogody.Zawszemiałaochotępoprostutrzepnąćkogoś,ktouznawałza
stosowneprzypomniećwszystkim,że„wChicagośniegmożespaśćnawetwmaju!”
Zawszektośtakisiętrafił.Tęskniłazadotykiemsłońcanatwarzypodługiej,ciężkiej
zimie,zaodrobinąradościwżyciu.Wystawieniedomunasprzedażbyłodlaniejciężkim
przeżyciem.Bezczynneczekanie,ażktośgokupi,okazałosięjeszczegorsze,alemiało
jedenpozytywnyskutek:zaczęłasprzątaćwszafachischowkach,żebypozbyćsięstert

przedmiotów,którenagromadziłysięprzezlata.Skądsiętyletegowzięło?Wypchane
zwierzęta,dziecinneubranka,niedokończonyhaft,starewykroje,stertyrysunkówdzieci,
stareksiążki…Porządkiniemiałykońca.

Ciężarówkapomocyspołecznejprzezkilkamiesięcyregularniepojawiałasięprzed
domemPorterów.NakonieczostałyosobisterzeczyToma.Pozbyciesięich,awrazznimi
wspomnień,byłonajtrudniejsze,nietylkodlaniej,aletakżedladzieci.Toteżpierwszego
marca,gdybyłyjeszczewszkole,nałożyłafartuch,głębokozaczerpnęłapowietrzai
otworzyłajegoszafę.Widokrównychrzędówciemnychspodniimarynarek,
wyprasowanychkoszulibarwnychkrawatówporaziłjąjakpodmuchlodowategowiatru.
Wstrzymałaoddechipodniosławzroknatrzygórnepółki,wypełnionekapeluszami,
rękawiczkamiiBógjedenwieczymjeszcze.Nadolebyłybuty:sznurowaneznie-
barwionejskóry,sportoweisandały.

Przyszedłczas,żebyrozstaćsięztymwszystkim.

Annieuporządkowałajużichfinanse,dokumentybankowe,inwestycyjneipolisy
emerytalne.Znieskończonącierpliwościąuczyłaprzyjaciółkę,jaksiętymwszystkim
zajmować.TeraznadeszłakolejEve;uporządkowaniedomubyłojużwyłączniejej
sprawą.

Zdecydowanabyłazrobićtojaknajszybciej,alegdywyciągnęłapierwszygarnitur,serce
jejsięścisnęło.Przyłożyłamarynarkędotwarzyiwdychałaulotnyzapach,którym
ubraniewciążbyłoprzesycone.Słyszałakiedyś,żezapachysąnajlepszymwyzwalaczem
wspomnień,aterazprzekonywałasięotymnawłasnejskórze.Miaławrażenie,że
zagarniająfalaprzypływu.

Aledoszłajużdopewnejwprawywkontrolowaniuswoichemocji.Wytarłaoczy,
pociągnęłanosemiznówsięgnęładoszafy.Jedenpodrugim,porządnieposkładane
drogiegarniturylądowaływtrzechdużychkartonachprzeznaczonychdlaopieki
społecznej.Pakującje,przypominałasobienostalgicznie,kiedyostatnirazwidziaław
nichToma:wtymgranatowymdwurzędowym,albowbrązowejkurtcezzamszu,albow
wieczorowejmarynarce…Świetniewniejwyglądał…

Pudłaszybkosięwypełniły.Zaklejającjetaśmą,Evemiaławrażenie,jakbyzamykaław
nichczęśćwłasnegożycia.ZachowałamundurTomazczasówwojnywWietnamie,a
takżebiżuterięiakcesoria-napamiątkędladzieci.Następnieprzejrzałajegoprzybory
toaletowe,oddzielającte,któremożnabyłokomuśoddać,odtych,którenadawałysię
tylkodowyrzucenia.Bolesnebyłonawetwyrzucanieopróżnionegodopołowyflakonu
wodytoaletowejczylekarstwzaśmiecającychdnaszuflad.Niemogłasiępogodzićztym,
żeprzedmioty,któreTomkiedyśtrzymałwrękach,toterazzwykłeśmieci.

Wczesnympopołudniemporządkibyłynaukończeniu,wszafiepozostałatylkogórna
półka,którąTomnazywał„jaskinią”igdziewrzucałnajrozmaitsze,dziwnerzeczy.Eve
wspięłasięnataboretizaczęłajeprzeglądać:latarki,starystetoskop,aparatdomierzenia
ciśnienia,kilkasztucznychogni,skórzanerękawiceizakurzonykapeluszzfilcu.Na
samejgórze,podkocem,znalazłastare,metalowepudełkoiuśmiechnęłasięze
zdziwieniem.Niewidziałagoodlat!Byłojednąznielicznychrzeczy,jakieTomposiadał
jeszczewichpierwszymwspólnymmieszkaniu.Jacybyliwtedymłodzi!Wydawałoim
się,żewszystkojużwiedzą…Tomtrzymałwtympudełkuważnepapieryinajbliższe

sercuskarby.

Eveogarnęłaciekawość,coteżmożebyćwśrodku.Próbowałajeotworzyć,alebyło
mocnozamknięte.Zeszłaztaboretu,poszładokuchniipodważyławieczkonożem,a
potemzbiciemsercausiadłaprzystoleipowolipodniosłapokrywkę.

Wśrodkubyłotylkokilkaprzedmiotów.Zobaczyłastaryzegarekkieszonkowyze
stłuczonymszkiełkiem.Wiedziała,żebyłatopamiątkapodziadku,któregoTomnie
pamiętał.Dalejbyłastara,rzymskazłotamoneta,którąpoukończeniuszkołyśredniej
dostał

odswegoukochanegowujka.SerceEvebiłocorazszybciej:pudełkozawierało
największeskarbyjejmęża.Znalazłajeszczejegopierwszenarzędziachirurgiczne,pęk
kluczynieznanegoprzeznaczeniaistarą,nieważnąksiążeczkęoszczędnościowązrokuich
ślubu.

MiędzykartkiksiążeczkiTomwsunąłfotografięichdwojganaplażywCancun.Och,jacy
byliwtedyzakochani.Zdjęciezostałozrobionepodczaspodróżypoślubnej,anatej
właśnieksiążeczceTomzbierałnaniąpieniądzeprzezcałyrok.Eveprzycisnęła
książeczkędosercaizajrzałanadnopudełka.Byłytamjeszczelaurkizrobioneprzez
dziecinaDzieńOjca,apodspodemkoperta,nowszaiczystszaodpozostałychpapierów.
Everozerwałają,spodziewającsięujrzećjeszczejedendziecięcyrysunekalbomożelist,
alezkopertywypadłozrobionepolaroidemzdjęciekobiety;pięknej,smukłejirudowłosej,
ołagodnychoczachipełnych,lekkowydętychustach,naktórychczaiłsięlekkiuśmiech.
Ubranabyławciemnykostium,jakbyszłanasłużbowespotkanie.Jejwyglądipostawa
świadczyłyotym,żebyłakobietąsukcesu,profesjonalistkąwjakiejśdziedzinie.

Eveprzyglądałasięfotografiizdziwnymuczuciem,żeniepotrafisobieprzypomnieć,
skądznatętwarz,alebyłapewna,żegdzieśjużjąwidziała.Tylkogdzie?

Pomyślała,żezastanowisięnadtympóźniej,iwłożyławszystkieskarbyzpowrotemdo
pudełka.Dziecipowinnyjużniedługowrócićzeszkoły,achciaławynieśćzdomu
wszystkiekartonywcześniej.

Twarznieznajomejniedawałajejjednakspokoju.Wsunęłapudełkozpowrotemnapółkę
ipostukaławniepalcami,zastanawiającsię,kimjesttarudowłosakobieta.

ROZDZIAŁSIÓDMY

Zrywajswekwiaty,pókimożesz,Dopókiczasnieminął;Bokwiat,codzisiajwoniąkusi,
Zwiędniejużjutro,dziewczyno.

RobertHerrick,Dodziewic,bykorzystałyzczasu

Wreszcienadeszławiosna!Wszystkomiałozapachnadzieiiobietnicy,choćnatrawniku
przeddomemleżałyjeszczespłachetkiśniegu.Wcorazcieplejszymsłońcuotwierałysię
kwiatyżółtychifioletowychkrokusów.Eveładowałaostatnierzeczydozielonegovolvo.
Samochódbyłnatylestary,żemogłasobiepozwolićnato,bygozatrzymać.

NowysamochódTomamusiałasprzedać,podobniejakwiększośćantyków,japońską
porcelanę,perskiedywany,złotemonetyinakońcu,kuswejwielkiejuldze,równieżi
dom.

Anniemiałarację,trzebabyłosiętymzająćjeszczepoprzedniegolata.Ztrudem
przetrwałazimowemiesiące,corazbardziejobniżająccenę.Wkońcu,gdyjużzmuszona
byławziąćkredythipoteczny,pewienlekarz,którywłaśniezaczynałpracęna
UniwersytecieIllinois,usłyszałodkolegioofercieiprzyjechałobejrzećposiadłość.Od
tegomomentuwszystkopotoczyłosiębardzoszybko.Podczasnajbliższegoweekendu
żonalekarzaprzyleciaładoChicago,zakochałasięwdomuikupiligoodręki.
OszołomionaAnniestwierdziła:

-OniprzyjechalizNowegoJorku,więcpewnieuważają,żekupujątendomzapółdarmo!

MimowszystkoEvepodpisywałaaktsprzedażyześciśniętymsercem.Spędziłatutak
wieleszczęśliwychlat,godzin,minut.

Aletobyłowzeszłymmiesiącu.Terazcieszyłasię,żemajużtenciężarzgłowyi
niecierpliwiewyczekiwałaosiedleniasięwnowymmiejscu.Wdzieńpopodpisaniuaktu
sprzedażydodomuEvewpadłaGabriellaizrozwianymiwłosamiorazbłyskiemw
oczachoznajmiła,żekomplekswiekowychbudynkówwstarejczęściOakley,któryEve
zawszepodziwiała,mazostaćprzekształconywewspółwłasnośćlokatorówimożnatam
kupićmieszkanie.Pojechałyodrazu.

KompleksSantaMaria,zbudowanywstyluneogotyckimzcegłyikamienia,niebył

elitarnyaninieleżałnauboczu,leczwsamymsercumiasta.Wpobliżuznajdowałysię
sklepy,apodrugiejstronieulicybyłdużypark,wktórymchłopcyzokolicznychszkół

grywaliwpiłkę,wniedzielęranogromadzilisięspacerowiczezpsamiiczęstoodbywały
siętargisztuki.ZpewnościąprzeprowadzkawtęokolicębyładlaPorterówdegradacją.
Jednozmieszkańzdobyłojejsympatięodpierwszejchwili.Byłtuwielkikamienny
kominek,wychodzącenaparkwysokiełukowateoknaorazmnóstwozakątkówi
zakamarków,jakiemożnaznaleźćtylkowstarychbudynkach.Pozatymmiałoswój
niepowtarzalnyurok.

Evemiałainstynktpsamyśliwskiego,któryzawszepozwalałjejznaleźćcoś
wyjątkowego.Czasembyłtoantyknastrychuuznajomych,czasempierwszewydanie
jakiejśksiążkiwpudlezprzecenionymiegzemplarzami,czasem,nawycieczkach,
miejsce,skądroztaczałsięnajlepszywidok,czasemnajbardziejchrupkichlebwmieście.
Terazteżwstrzymałaoddechi,podążajączainstynktem,jeszczetegosamegodniakupiła
jednozwiększychmieszkańwbudynku,to,któretakbardzojejsiępodobało,przezcoza
jednymzamachemzupełniewyczyściłakontobankoweizaciągnęłakredyt.Później
jednak,nadbutelkąchardonnay,Anniezapewniłają,żeniclepiejniżhipotekanie
zwiększajejzdolnościkredytowej.

Pozostałojejtylkozamknąćzasobądrzwistaregodomuwrazzewszystkimi
wspomnieniami,któretrzymałysiętychmurówjakpędybluszczunazachodniejścianie,
przekręcićklucziodjechać.Evewrzuciłaostatniedwiepękatewalizkidobagażnika
staregokombiipoczułasięjakwchwili,gdyzdomurodzicówwyjeżdżaładoswego
pierwszegomieszkaniaimiaładwadzieścialat.

Tylkożeterazmiałaczterdzieścipięć.

Dzisiajjednakczułasięznaczniemłodziej;niechciałamiećażtylulat.Uświadomiła
sobiezezdumieniem,żenigdyniemiaławłasnegomieszkania.Zdomurodziców

przeniosłasiędocollege’u,apotemodrazuwyszłazamąż;byłtociągzdarzeń,jakiwiele
kobietzjejpokoleniauważałozanaturalny.Oparłasięozakurzonevolvoipomyślała,że
właściwienigdyniebyłasama.InaczejniżAnnie,któraprzemierzyłaStanyZjednoczonei
Europęzplecakiemjakwagabunda.InaczejniżBronte,jejwłasnacórka,któraspędziła
lato,sprawdzającwłasnemożliwościnaoboziewgórachColorado.Evezazdrościłaim
tegopoznawaniasiebie,pewnegorodzajuwolności.Onasamazawszebyłaczyjąścórką,
żonąalbomatką.Dopewnegoczasuopiekowanosięnią,apotemodrazuonasama
zaczęłasięopiekowaćinnymi.Przejścieodjednegododrugiegobyłojakskokdociepłego
basenu:jedenkrok,wstrzymanieoddechuijużwodazakrywacięrazemzgłową.Alejeśli
przestanieszmachaćrękami,toutoniesz.Eveciekawabyła,jakietouczucieniemusieć
zajmowaćsięnikimopróczsiebie,przestaćmachaćrękamiizdaćsięnalos.

Zatrzasnęłabagażnik,otarłaręceodżinsyiobiecałasobie,żepewnegodniawybierzesię
wtakąsamotnąpodróż.Alejeszczenieteraz.Zanimnadejdziewieczór,miałajeszcze
wielemildoprzejścia,jakwyraziłtoRobertFrost.Napoczątektrzebabyłoprzekonać
dwojenaburmuszonychdzieci,żeprzeprowadzkazRivertondopołożonegookilkamil
dalejOakleytojeszczeniekoniecświata.

Porazostamiweszładodomu,któryjużnienależałdoniej,izajrzaładowszystkich
pomieszczeńnaparterze.Jejkrokiodbijałysięechemwdużych,pustychpokojach.Tobył

pięknydomiszczęśliwydom.Miałanadzieję,żenowilokatorzyrównieżbędątu
szczęśliwi.

Pomyślała,żenapowitanieprzyśleimkwiaty.

Pobiegłaposchodachdopokoidzieci.BronteiFinneysiedzielioboksiebienapodeściei
rozmawialiszeptem.Bylismutni.Finneyocierałoczyrękawem.NaichwidokEve
zatrzymałasięwpołowieschodówześciśniętymsercem;bardzopragnęłaprzytulićichdo
siebie,znaleźćjakieśsłowa,któremogłybyichpocieszyć.Wiedziałajednak,żeniema
takichsłów;modliłasię,byczaszabliźniłrany.Wiedziałarównież,żegdysąwtakim
nastroju,lepiejichnieprowokowaćdodyskusji.Postanowiławięctrzymaćsiękonkretów.

-No,dzieci-zawołała,usiłującnadaćgłosowipogodnebrzmienie.-Podnościesię!

Musimyjużjechać.

-Janiechcęnigdziejechać-wybuchnęłaBronte.Jejzieloneoczy,bardzopodobnedo
oczuEve,płonęłyjakdwiepochodnie.

Evewestchnęławduchu.

-Rozmawialiśmyjużotymmilionyrazy.Tendomnienależyjużdonas.

-Aczyjatowina?

-Niczyja.

-Dlaczegogosprzedałaś?Dlaczegoniemogłaśgozatrzymać?Tatonigdybygonie
sprzedał!Cośbywymyślił.Tyzawszewszystkorobisznietak!

Evezignorowałatenwybuch.

-Kochanie,niemiałaminnegowyjścia.Niemogliśmyjużsobiepozwolićnato,żebytu
dalejmieszkać.Koniecdyskusji.

-Poszukampracy.Finneyteż.

-Mhm-mruknąłchłopiec,niepatrzącnamatkę.Tobyłopierwszesłowo,jakie
wypowiedziałtegodnia.EvebardziejmartwiłasięoniegoniżoBronte.Wciąguostatnich
miesięcyjejwrażliwy,dobry,spontanicznysynzmieniłsięwponuregonastolatka,który
jeślijużsięodzywał,totylkoniewyraźnymimonosylabami.

-Popatrznatorealnie-powiedziałałagodnie.-Pozatymtojużsięstało.Domjest
sprzedanyidzisiajprzeprowadzamysiędonowego.Chodźcie.

-Rujnujeszmiżycie!-wykrzyknęłaBrontehisterycznie,zrywającsięnanogiizaciskając
dłoniewpięści.Miałaczternaścielat,alejużbyłaopięćcentymetrówwyższaodmatki.
JednakEveniebałasięcórkiijejwybuchów.

-Możemipowiesz,wjakisposób?-zapytałaspokojnie.-Robiętylkoto,comuszę
zrobić.

-Tujestmójdom,sąsiedzi,przyjaciele,atymitowszystkoodbierasz!

-Niczegocinieodbieram!TenrokszkolnyobydwojeskończyciewRwerton,apotem
pójdzieszdotejsamejszkołyśredniej,cowszyscytwoiprzyjaciele.Więcnieopowiadaj
bzdur.ToFinneyjestwtrudniejszejsytuacji,boodprzyszłegorokubędziechodziłdo
nowejszkoły.Aleniesłyszę,żebymówił,żerujnujęmużycie.

-Bopoprostuniechcecitegopowiedzieć.Finney,powiedzjej!

Chłopiecniepodniósłgłowy.

-Niechcecipowiedzieć-powtórzyłaBronte.

-Dajciemispokój-powiedziałaEve,walczączłzami.-Przecieżniechcęwas
unieszczęśliwiać.Kochamwas.Jateżwolałabym,żebyśmyniemusielisięstąd
wyprowadzać.Chciałabymmóczatrzymaćtendom.Przedewszystkimzewzględuna
was.

Wolałabym,żebyśmybylibardzobogaci.-Głoszacząłjejdrżeć.-Wolałabym,żebywasz
ojciecżył…-Urwała,niechcącrozpłakaćsięnaichoczach.

Brontespojrzałananiąiucichła,ogarniętapoczuciemwiny.

-Przepraszam,mamo-powiedziałacicho.Eveuśmiechnęłasiędoniejblado.

-Jateżwasprzepraszam.

Wyciągnęłaręce.Brontepodeszłaipochylającsięniezgrabnie,wtuliłasięwjejramiona.
Nawpółkobieta,anawpółdziecko,pomyślałaEvezczułością.Finneyrównieżsię
podniósłiobjąłjeobydwie.

-Wszystkobędziedobrze-powiedziałaEvełamiącymsięgłosem.-JesteśmyjakTrzej
Muszkieterowie.Jedenzawszystkich,wszyscyzajednego.

BronteiFinneysmętniepociągnęlinosami,pokiwaligłowamiiodsunęlisięodniej,
zażenowani.Aletoniemiałoznaczenia;ważne,żeburzaminęła.

Evewzięłagłębokioddechipopatrzyłanapoznaczoneśladamiłeztwarzeswychdzieci.

-Jedźmydodomu.

-Jużsą!Tutaj,Eve.Tumożeszzaparkować!Gabriellastałanapalcachzarzędem
samochodówstojącychprzedkompleksembudynkówSantaMariaimachałaręką.Anniei
Midge,wpozycjinabaczność,pilnowaływolnegomiejscawpobliżuwejścia.Doris
wtykałaćwierćdolarówkidoparkometru.Byłytuwszystkie;Evepoczuła,żeogarniają
wzruszenie.

-DziękiBogu,żewreszciejesteś!-zawołałaGabriella,zaglądającprzezotwarteokno,
gdyEvewkońcuzaparkowała.Koniecznośćrównoległegoparkowaniabyławjejżyciu
czymśnowym;konieczwjeżdżaniemprzezbramę,przyciskaniemguzikaizostawianiem
samochoduwbezpiecznymgarażu.Konieczgarażem.

-Cośtytamrobiłatakdługo?-dołączyłaAnnie,otwierającdrzwiczki.-Omałonie
pobiłyśmysięzmiejscowymi,żebyzatrzymaćdlaciebietomiejsce.Jużmyślałam,że
zadzwoniąpopolicję!

-Aleskądsiętuwzięłyście?-wykrztusiławreszcieEve.

-Słyszałyśmy,żektośsiętuwprowadza!-odpowiedziałaterazzkoleiMidge.-

WreszcieudałonamsięzwabićcięzRivertondoOakley.Witaj,sąsiadko!

-Witajwprawdziwymświecie-zawtórowałaGabriellaimrugnęła,podkreślającukrytą
animozjęmiędzytymidwiemadzielnicami.Oakleybyłoduże,postępowe,
kosmopolityczne,aRivertonmałe,konserwatywneisnobistyczne.Tuitammożnabyło
napotkaćzapierającedechwpiersiachrezydencjeibogactwo,alepodczasgdyRiverton
zamieszkanebyłogłównieprzezbiałychiwyższąklasę,Oakleydumnebyłozeswej
różnorodności.

-Bronte,wyjdźztegonagrzanegosamochoduiprzywitajsię-zawołałaDoris,pochylając
siędookna.-Tyteż,Finney!

NauczonawieloletnimdoświadczeniemBronteodczytaławjejmiękkimgłosieżelazne
tonyiposłuszniewysiadła,pociągającbratazasobą.Jaknasygnał,wszystkiekobiety
udały,żeniezauważająichponurychtwarzyiprzygarbionychsylwetek.Dobrzeznałysiłę
iczastrwanianastoletnichurazów.

NawidokmieszkaniaEveoniemiała.Szybywoknachidrewnianepodłogilśniłyświeżo
wypolerowane.Przyjaciółkiposprzątałyrównieżłazienkę,zostawiływniejzapaspapieru
toaletowego,butelkęmydławpłynieinawetdrogie,ozdabianeornamentamipapierowe
ręczniki.TomusiałobyćjużzasługąDoris.

Torównieżonaustawiłakwiatyobokzlewozmywakawkuchniirozpyliłatrochęśrodka
odświeżającegopowietrzenaciemnych,zakurzonychtylnychschodach,atakżeułożyła
nasedesietomikpoezjiGwendolynBrooks.WRWertonEvezawszetrzymaławłazience
książkiiczasopisma.Teraz,gdydotknęłapalcemmiękkiegojakbawełnapapieru,
niewielkaczarno-białałazienkazcieknącątoaletąiwyszczerbionąumywalkąwydałajej
sięluksusowympomieszczeniem.

Popołudnieminęłobardzoszybko.Evewysłaładziecidoparkuikazaławrócićnaszóstą
nakolację.Wkilkaminutpóźniejprzyjechałaciężarówkazmeblami.Trzebabyło
podwinąćrękawyizabraćsiędoroboty.Podkierunkiemczterechnieugiętychgenerałów
wszystkiesprzętyszybkoznalazłysięnaswoichmiejscach.Przyjaciółkiprześcigałysięw

chęcipomocyipracowitości.JedynywyjątekstanowiłaAnnie.

-Annie,zostawto-zawołałaGabriella,przepasującsięjaskrawożółtymfartuchem.-

Niepodnośtychpudeł!MądredeDios,tewykształconekobietyniemajązagrosz
poczuciarozsądku!Wynośsięstądiposzukajsobiejakiegoślżejszegozajęcia.Albo,
jeszczelepiej,posiedźspokojnie.

Evezastygłazpudłempełnymszklanekwrękach.Gabriellajeszczenigdynieodnosiłasię
takdoAnnie,acobyłojeszczedziwniejsze,Anniepotulniewykonywałajejpolecenia.
Okazałosię,żejejmenstruacjaopóźniasięiGabriella,pielęgniarkazzawodu,trzęsłasię
nadniąjakkwokanadkurczęciem.Pozostałekobietyszybkoprzejęłyjejzachowanieido
wieczoramocąniepisanejumowyAnnieznalazłasiępodszczególnąopieką.

Niepozwalałyjejniczegopodnieść,odganiałyodcięższychprac,przynosiływodędo
piciaiwciążpowtarzały,żebyusiadłaiodpoczęła.Anniepróbowałaprotestować,alebyło
widać,żewgłębisercatatroskasprawiajejprzyjemność.Całajejpomocograniczyłasię
dowkręceniakilkużarówek.

-Czytałyściejużostatniąlekturę?-zapytałaMidgespodzlewu,gdzieinstalowała
wysuwanykosznaśmieci.-Fantastyczna.Niemogłamsięoderwać.

-Chybażartujesz?Jawogóleniemogłamsiędoniejzabrać-oburzyłasięDoris,
układającwszafkachprzyborykuchenne.-Wszystkiekryminałysądosiebiepodobne.

Kogośzabijają,ktośznajdujemordercę,mordercazostajeukaranyikoniec.Zwykłastrata
czasu.

-Jamogępowiedziećtosamootwoichromansach.

-Nigdywżyciunieprzeczytałaśżadnegoromansu,więcskądwiesz?

-Ailetyprzeczytałaśkryminałów?

-Chybażadnazwasnierozumie,ocotunaprawdęchodzi-wtrąciłaGabriella.-Nie
chodzitylkooto,żebyksiążkasiędobrzeczytała.Każdaznaslubicoinnego.Wybieramy
takie,októrychmożnapodyskutować.Ja,naprzykład,bardzolubię,kiedyzaczynamysię
kłócić.

-Pamiętacie,jakzareagowałaDorisnaPaniąBovary?-roześmiałasięEve.-

Myślałam,żewydrapieAnnieoczy!

-Wcalesiętakniezachowywałam!-oburzyłasięDoris,aleionazaczęłasięśmiać.

-Tobyłofantastyczne-kręciłagłowąGabriella.-Niewiem,czymtojestdlawas,ale
mnietakiedyskusjepomagająokreślić,coczujęsama!

-Aleniezawszemożnazgórypowiedzieć,conasporuszy-zauważyłaMidgespod
zlewu.-Niektóreksiążkisązamałoskomplikowaneinieprowokująnasdodyskusji,
więctrzebaprzynajmniejstaraćsięwybieraćtakie,którenasporuszą.

-Notak-zgodziłasięGabriella.-Alepowinnyśmyczytaćbardzoróżneksiążki,równieżi
takie,którychnigdyniewzięłybyśmydorękizwłasnejwoli.Naprzykładjasamanigdy
niewgłębiałabymsięwksiążkętakbardzo,jakrobięto,gdyjesttolekturaklubu,i
czasamiprzekonujęsię,żecoś,cowydawałomisięnapierwszyrzutokajakąśokropną,

nudnąhistorią,wgruncierzeczyjestwspaniałe.Pamiętacietęoprawachobywatelskich?-

Wzruszyłaramionami.-Więcnawetjeślity,Doris,nielubiszkryminałów,aty,Midge,
romansów,towkażdymraziemacieokazjęprzekonaćsię,czynaprawdętakjest.

-Amożeprzeczytałaśwżyciutylkojedenromans-dodałaDoriscierpko.-Jakmożna
oceniaćcałygatuneknapodstawiejednejksiążki?

-Maszrację-zgodziłasięGabriella.-Myślę,żeniepowinnosięczytaćtylko
beletrystyki,tylkoreportażyalbotylkoklasyków.Nigdywyłączniejedengatunek.Ja
najbardziejlubięczytaćbestselleryzlisty„Timesa”.

-Ite,którewychodząwmiękkiejokładce.Niemogęsobiepozwolićnakupowanieco
miesiącksiążekwtwardejoprawie.

-Oczywiście.Wiadomo,ile…-Eveurwałanaglenawidokpobladłej,ściągniętejtwarzy
Annie,którawłaśniestanęławdrzwiachkuchni.Napotkałajejwzrokizobaczyławjej
oczachstrach.

-Mamplamienie-wyszeptałaAnnie.Wszystkiekobietynatychmiastporzuciłypracęi
otoczyłyją.Kazałyjejpołożyćsięnakanapieznogamiuniesionymidogóryizarzuciły
pytaniami.Gabriellawpadławfurię,gdyusłyszała,żeAnniejeszczeniebyłaulekarza.

-Todopieroparętygodni.Ocotencałykrzyk?Większośćkobietrodzidzieci.Mnieteż
nicniebędzie.

-Aletystarałaśsięotobardzodługo-rzuciłagniewnieGabriella,czerwonazoburzenia.
-Naprawdęjeszczenierozmawiałaśzlekarką?

-Nie!Niebyłamjeszczewciąży!Oczymmiałamzniąrozmawiać?Brałamwitaminy,
piłammleko,stroniłamodalkoholuiczytałamtonyksiążek.Cojeszczemogłamzrobić?

-Naprzykład:badania-prychnęłaGabriella,wsuwającjejpoduszkępodstopy.-

Morfologiękrwi.Pocojacitowogólemówię?Itakmnieniesłuchasz.

-Będęcięsłuchać,Gabby-powiedziałaAnniepotulnie,tonemzdecydowaniedlaniej
nietypowym.-Alecomamzrobićteraz?

-Plamieniemożemiećwieleprzyczyn.Wpierwszymtrymestrzehormonyzupełnie
wariują.

-Toprawda-wtrąciłaEve,kładącrękęnaramieniuprzyjaciółki.-Podczaspierwszej
ciążyteżmiałamplamienia.

-Miałaś?-ożywiłasięAnniezwyraźnąulgą.

-Powinnaśnatychmiastzadzwonićdolekarki-stwierdziłaMidgezgniewem.-

Powiedzjej,żetopilne.

-Dobrze,niechbędzie-westchnęła.-Gdziejesttelefon?

Wszystkieznówstłoczyłysięwokółkanapy.PokrótkiejrozmowieAnnieumówiłasięna
wizytęnastępnegodniarano.Tymczasemmiaławrócićdodomu,położyćsiędołóżkai
niewstawać.

CzekającnaJohna,którymiałzabraćAnniedodomu,rozmawiałyowielurzeczach-

owszystkimpróczjejciąży.Alegdydrzwizanimisięzamknęły,wszystkie,przepełnione
niepokojem,zaczęłymówićnaraz.

-Dlaczegojeszczeniebyłaulekarza?

-Nawetniezrobiłatestuciążowego!

-Zadużopracuje.

-Jaksięjestwciąży,totrzebasiedziećspokojnie,boinaczejoproblemynietrudno.

Szczególniegdychcesięmiećpierwszedzieckowtymwieku.

-Wszyscyotymwiedzą.Ja,naprzykład…

Zaczęłysiędługieopowieścioopuchniętychkostkach,długichtygodniachwłóżku,
dziwnychzachciankachidługich,najdłuższychnaświecieporodach.Zabawiającsięwten
sposób,skończyłysprzątanieinimsłońcezaszło,mieszkaniebyłojużwygodnie
urządzoneinadeszłaporakolacji.Ztorebwyłoniłysięgarnkiirondlepełnelazanii,
marynowanychwarzyw,zimnychkurczakówikrewetekzgrilla,pierniczkiiciastkaz
czekoladą,tiramisu,bochenkiświeżegochlebazpiekarniposąsiedzkuorazbutelki
szampana.Nastrójwyraźniesiępolepszył,gdyzadzwoniłaAnnie.

-Możeciesięuspokoić,tobyłfałszywyalarm!-oznajmiłapogodnie.-Plamienieustało,
leżęwłóżku,aJohnskaczedookołamnie,jakbymbyłakrólowąKleopatrą!

PunktualnieoszóstejzjawilisięFinneyiBronte,niosącpapierowetorbyzdrobnymi
zakupami.Finneynałożyłnaswójtalerzcałąfuręjedzenia,Brontewybrałakilkadań
bezmięsnychiobydwojezniknęlizadrzwiamiswoichpokoi,skądwkrótcerozległysię
dźwiękimuzyki-rytmicznyrockodBronteirapodFinneya.Evepoczułasięzupełnie
odciętaodichświata.

Później,gdyMidge,DorisiGabriellawkładałypozostałościkolacjidolodówki,Eve
przeszłaprzezwszystkiepięćpokoiswegonowegomieszkania,którestałosięterazjej
domem.Wchodzącdonichpokoleiizapalającnachwilęświatło,przyglądałasię
wnętrzom.

Korytarzwydawałjejsiędługiiciemny,apokojebardzomałe.Usiadłanasofie,która
stałanaswoimmiejscuprzedkominkiem,iwprzypływiemelancholiiprzytuliłatwarzdo
zielonegoaksamitu.Pierwszanocwnowymdomumiaławsobiecośwyjątkowego.
Wszystkowydawałosięnoweiinne,wszędzieczaiłysięobietnice.

Światłajejulubionychlampzestarejjapońskiejporcelanytworzyłymiękkie,jasneplamy
wkątachpokoju.Chociażwieczórbyłciepły,Midgerozpaliławkominkuogień.

Cedrowepolananapełniałysalonmiłymzapachem.Evemiaładokołasiebieswoje
ulubioneprzedmiotyorazprzyjaciółki,którespecjalniedlaniejprzyjechałytuzodległych
dzielnic.

Onezaś,jednapodrugiej,odkładałyścierkiidołączałydoniej.Wieczórbył

bezwietrzny,otworzyływięcoknaisłuchałysymfoniidźwiękówdochodzącychzulicy.
Niebyłojużnicdopowiedzenia.Ziewając,zprzymkniętymioczamiinogami

wyciągniętymiprzedsiebie,wsłuchiwałysięwśmiechy,głosyludzidochodzącezparku,
klaksony,całytenrytmicznypulsżyciamiejskiego,którywyrywałichzespokojnego
życianaprzedmieściachiprzenosiłwczasymłodości,gdymiałygładkąskórę,zgrabne
sylwetki,gdychodziłypoulicachkołyszącbiodrami,aświatrzucałimperłyprzedstopy.

Każdaznichczuławsobiedziwnyniepokój,któregoniepotrafiłabyubraćwsłowa,a
któryjednakniepokojącozbliżałsiędopewnegorodzajuzazdrości.Wszystkietekobiety,
którezaparęminutmiaływrócićdoswoichwygodnych,przestronnychdomów,gdzie
czekałynanierodziny,zastanawiałysię,jakietouczuciestanąćwobeccałkowitejzmiany
izaczynaćwszystkoodnowa.

Owielepóźniej,gdywieczornamuzykaucichłaicałyświatpogrążyłsięweśnie,Eve
leżałanaplecachwswoimłóżkui,wpatrującsięwsufit,zprzerażeniemmyślałao
własnymżyciu.Oddechmiałakrótkiiprzyspieszony,sercetłukłosięjakoszalałei
brakowałojejpowietrzawpłucach.Najgorszazewszystkiegobyłapanika,któranie
chciaławypuścićjejzeswychszponów.

Toniebyłpierwszyraz.AtakilękuzaczęłysiękrótkopośmierciToma;budziłasięw
nocyijużniemogłazasnąć.OstatniojednakzdarzałysięrzadziejiEvemiałanadzieję,że
jużniewrócą.Wnastępnymtygodniuminiedziesięćmiesięcyodjegośmierci.Dzisiaj
jednak,wchwiligdywyłączyłaświatło,zamknęładrzwi,weszłamiędzychłodne
prześcieradłaiodruchowosięgnęłanadrugąstronęłóżka,szukającToma-lękwróciłz
pełnąmocą.

Iwtymciemnym,obcymmieszkaniu,wśródnowychwrażeń,dźwiękówizapachów
poczułazcałąwyrazistością,żeTomanaprawdęjużniema.Zejejciałotejnocy
pozostaniezimne.Zejedynymzapachem,którymprzejdzietołóżko,będziejejzapach.Ze
jegosiłajużniemożejejprzedniczymochronić.

Podniosłasię,ułożyłapoduszkęoboksiebieiprzykryłająpledem.Pochwilidołożyła
jeszczejedną.Wiedziała,żetogłupie,alegdyprzymknęłaoczyidotknęłapoduszek
biodrami,przezkrótkąchwilęwydawałojejsię,żeTomleżyobokniej.

Eveniepragnęłazmian.Niechciałaniczegopozatym,żebyTomznówbyłprzyniej.

ROZDZIAŁÓSMY

Wszystko,czegocipotrzeba,towiarawsiebie.Każdażywaistotaodczuwalęk,gdygrozi
jejniebezpieczeństwo.Prawdziwaodwagapoleganatym,bystawićczoło
niebezpieczeństwupomimostrachu…

L.FrankBaum,CzarnoksiężnikzkrainyOz

-Cotoznaczy:niejestemwciąży?

-Annie-odrzekładoktorMaureenGibson,patrzącjejprostowoczy.-Wynikibadania
HCGsąnegatywne.Testyniekłamią.Bardzomiprzykro,aleniejesteśwciążyinigdy
niebyłaś.

-Ale…-wykrztusiłaAnnie,porażonaniesprawiedliwościątegowerdyktuinieznośnym
uczuciemstratywłasnegomarzenia.PrzezmomentbłysnęłajejmyśloEmmieBovary.-
Alepowinnambyćwciąży!Johnijaniewychodzimyzłóżka.Odstawiłampigułkijuż
wielemiesięcytemu.Nierozumiem.

-Jużotymrozmawiałyśmy.Wtwoimwiekuniepowinnaśzakładać,żetakodrazu
zajdzieszwciążę.

-Niejestemtypowa-odparowałaAnnie,sfrustrowanawzmiankąowieku.-Zdrowosię
odżywiam,jeżdżęnarowerze,biegam,ćwiczę.Popatrztylkonateuda!-zawołała,
wskazującnaswedługie,smukłe,opalonenogi,któreJohnlubiłporównywaćdonóg
koniawyścigowego.-Inamojemięśnie!Dotknijich.Sątwardejakstal.Mamciało
kobietyodziesięćlatmłodszej!

DoktorGibsonprzyłożyłakartędopiersi.

-Aletwojewnętrznościmajączterdzieścitrzylata.Macica,jajniki…tegoniemożna
zmienić.

AnnieprzypomniałasobiesłowaGabrielli,aleszybkoodsunęłajeodsiebie.Niemogła
sobieterazpozwolićnanegatywnemyślenie.

-Nie,nie-potrząsnęłagłową.-Jeszczezawcześnie,byotymprzesądzać.Jeszczenie
spróbowałyśmywszystkiego.Staćmnienatęzabawę.

Maureenwydęłausta.Zmarszczkanaczoleświadczyłaojejzaniepokojeniu.Mimo
wszystkospokojnieoparłasięostółipowiedziała:

-Tak,toprawda.Możemyspróbowaćróżnychprocedursztucznegozapłodnienia.

Niektóreznichsąkosztowne.

-Tożadenproblem.

Lekarkaspojrzałananiąuważnie,poczympodjęła:

-Aniektórerównieżczasochłonne,itojużjestproblem.-Zajrzaławoczypacjentki,
wyraźniedającjejdozrozumienia,żetonieżadna„zabawa”.Annieprzełknęłaślinęiz
szacunkiemskinęłagłową.ZnałaMaureenGibsoniwiedziała,żejestosobąrzeczowąi
zasadniczą,alerównieżuczciwąimawielkieserce.Porazpierwszyprzyszładoniej
przedsześciomalaty,zrekomendacjiGabrielli,którapracowaławtejsamejklinice.Annie
wówczasjużodtrzechlatniebyłauginekologa-ciąglemiaładużopracyiprzekładała
wizyty-igdyGabrielladowiedziałasięotymnajednymzespotkańKlubuKsiążki,
wybuchłatakjaktylkoonapotrafiłarobić,gdychodziłoosprawyzdrowia.Natychmiast
wysłałajądodoktorGibson,któraspełniaławszystkiewymaganiaAnnie:byłamniej
więcejwtymsamymwieku,zawszerobiławszystkiemożliwebadaniainiepozwalałana
opuszczaniewizyt.

-Możemypobraćtwojejajeczkolaparoskopem,apotemzapłodnićjespermątwojego
męża.Oczywiście,jąteżmusimynajpierwzbadać.

-Niemaproblemu.Onchcemiećdzieckotaksamojakja.Anawetbardziej.Zróbmyto
jaknajszybciej.

-Dobrze.Możemyrównieżzastanowićsięnadzapłodnienieminvitro.Tokosztujeosiem
tysięcydolarówzakażdąpróbęiniematużadnychgwarancji.

-Zapiszmnienalistę.Zacznijmyodzaraz.Lekarkazeznużeniempotarłaskronie.

-Annie,zwolnijtempo.Lepiej,żebyśniemiałazbytwygórowanychoczekiwań.

-Zawszejemamidlategoosiągnęłamto,coosiągnęłam.Lubięnieustanniepodnosić
sobiepoprzeczkę.

-Podziwiamcię,alezachowajtrochęrealizmu.Tobędziewalkazczasem.Naszym
najgroźniejszymprzeciwnikiemjesttwójwiek.

Annieporuszyłasięniespokojnie.Potrafiłasobieradzićzwielomarzeczami,alete
nieustannewzmiankiowiekuwytrącałyjązrównowagi.Nadtymjednymniemiała
żadnejkontroli.

DoktorGibsonzdjęłaokularyi,gryząckoniecoprawki,zastanawiałasięnadczymśprzez
chwilę.

-Musimywziąćpoduwagęcośjeszcze-powiedziaławkońcu.-Dlaczegomasz
nieregularnemenstruacje.Istniejemożliwość,żetowczesnameno-pauza.

Anniepoczuła,żekrewodpływajejztwarzy.Menopauza?Todotyczyłokobietstarych,a
niejej!Byłamłoda,energiczna,atrakcyjna,piersimiaławciążjędrne,anatwarzyani
jednejzmarszczki!

-Menopauza?-wybuchnęła.-Czyśtyzwariowała?Przecieżjestemjeszczemłoda,
płodna,mamdopieroczterdzieścitrzylata,aniepięćdziesiąt!AJohnmadopiero
czterdzieści!

-Większośćludzibłędnieuważa,żemenopauzazdarzasiędopieropopięćdziesiątceiże
menstruacjekończąsięzdnianadzień.Ajesttodługi,powolnyproces,którymożetrwać
miesiącami,anawetlatami,zanimkrwawieniazupełnieustaną.Symptomyprzed-

menopauzalne*mogąsiępojawićokołoczterdziestegorokużycia.

-Aleniemnie.

-Możenie.Czyzdarzającisięuderzeniagorącaalbopalpitacjeserca?

Anniemogłabyjązabićzatenspokój,któryzaledwieprzedchwiląpodziwiała,
szczególnieżesłysząctesłowa,właśniedostałapalpitacjiipoczułauderzeniegorącana
twarzy.Zdecydowaniepotrząsnęłagłową.

-Suchośćpochwypodczasstosunku?

-Nie,nicztychrzeczy.

-Ajakzokresami?Czywprzeszłościbyłyregularne?

Anniewzruszyłaramionami.

-Prawdęmówiąc,nigdyniebyłyzbytregularne.

-Dobrze.Wiemy,żewtymcyklumiałaśtylkoplamienie,awpoprzednimzupełnienic.
Cośsięztobąmusidziać.Czyzdarzałycisięzbytobfitekrwawienia?

-Och,tak.Nawetbardzoobfite,aleprzecieżodczasudoczasuzdarzasiętowszystkim
kobietom.Tonicnieznaczy.

-Alemoże.Nieprzejmujsiętak,Annie.Wyglądasz,jakbyśstałaprzedplutonem
egzekucyjnym.

-Botaksięczuję.

-Niemasięczegobać.Menopauzatonaturalnyetapwżyciu.

-Niedlamnie.Janiejestemnatogotowa!-zawołała,ztrudemhamującpanikę.

Czułasiętaksamojakzawsze,więcdlaczegozmieniałosięjejciało?-Bądźzemną
szczera.

Czymyślisz,żetojestwłaśnieto?

Lekarkazuśmiechemwzruszyłaramionami.

-Nie,raczejnie.Muszęprzeprowadzićkilkabadań.Chcętakżezrobićwymaz.Zdajesię,
żepoprzednioopuściłaświzytę-dodałasurowo,spoglądającnakartę.-Wysłaliśmyci
kilkaupomnień.

-Boże,zapomniałamustalićnowytermin.Przepraszam.Miałamrozprawęwsądziei…

-Niepowinnaśopuszczaćbadań.

-Jużsłyszę,copowieszdalej:niewtymwieku.

-Właśnietak.

-Nocóż,wtymwiekuchcęmiećdziecko-oświadczyłaAnnie.Chciaławypowiedziećte
słowagłośno,musiałajeusłyszeć,byodpędzićodsiebieczarnemyśli.Najejtwarzy
pojawiłsięwyrazniewzruszonejdeterminacji,nawidokktóregoJohnzawszeschodziłjej
zdrogi.

-Ibędęjemiała-dodała.

Annieubierałasiępowoli,zuczuciem,jakbywłaśniebudziłasięzkoszmarnegosnu.

Zapięłaguzikibluzki,wpuściłająwspódnicęiwygładziłafałdynapłaskim,pustym
brzuchu.

Wmyślachmiałazamęt.Pragnęłatylkojaknajszybciejuciecodzapachuśrodków
dezynfekującychipokrytychkafelkamizimnychścian.

DopierogdyweszładopoczekalniizobaczyłaJohnanerwowopostukującegobutemw
podłogę,uderzyłjąsenstego,coniedawnousłyszała.Niebyławciąży.Jejciałonienosiło
wsobiedziecka,piecbyłpusty.

Nagłepoczuciestratyuderzyłotaksilnie,żezakręciłojejsięwgłowieimusiała
przytrzymaćsięframugidrzwi.AterazmusiałajeszczepowiedziećotymJohnowi.Być
silnązaniegoizasiebie.

Odwróciłsięispojrzałnaniąufnymi,niebieskimioczamiwiernegopsa.Najegotwarzy
pojawiłasiętakamiłośćiulga,żecośścisnęłojąwgardle.Johnwjednejchwiliznalazł
sięprzyniejiująłjejdłoniewswoje.Twarzmiałrozświetlonąnadziejąjakdzieckoprzed
BożymNarodzeniem.

-Noico?Jakbyło?Wktórymtygodniujesteś?

-Chodźmydodomu-odrzekłaześciśniętymgardłem.

Światłowjegooczachniecoprzygasło.Annieniemogłaznieśćmyśli,żezachwilębędzie

musiałazgasićjezupełnie.

Byłosłoneczne,kwietniowepopołudnie.Midgestałaprzedsztalugamiwdżinsach
poplamionychfarbąikoszulizdługimirękawami,odgrodzonaodresztypomieszczenia
barykadązpudeł,krzesełipłócien.Całatafortecazostałazbudowanazpowodujednego
małegopudla,któryodczasupamiętnegowybuchuuznałMidgezaswąnowąpanią.Był
wniejzakochanydoszaleństwa,nieodstępowałjejnakrok,warowałprzydrzwiachi
piszczał,gdywychodziła.JegouczuciedoprowadzałodoszałuzarównoEdith,jakijej
córkę.

-Jesteśwłaścicielkącałegotegobudynku,tak?-zapytałaEdith.

-Przecieżwiesz,żetak.Boco?

-Takmitylkoprzyszłodogłowy.Jestemtujużoddośćdawna.Goście,którzypozostają
zbytdługo,niesąmilewidziani.

Midgespojrzałananiąprzezramię.Edithsiedziałanabarzeipiłowałasobiepaznokcie,
zawiniętawpuszysty,różowy,pikowanyszlafrok.Nanogachmiałazupełnieniedorzeczne
różowekapciefrottezwielkimikokardami.Obokniejstałnieodłącznykubekzkawą.

-Cóżciznowuprzyszłodogłowy?Przecieżprzyjechałaśzaledwie,zaraz,pięćczysześć
tygodnitemu?

-Niemusiszbyćtakaironiczna.Wiesz,żebardzojestemciwdzięczna,kochanie.Alejak
jużmówiłam,podobamisiętutajiwcaleniespieszęsiędopowrotu.Aleniechciałabym
byćciciężarem,więczastanawiałamsię…Czyniemasztujakiegośwolnegomieszkania?
Niemusibyćduże.Janiezajmujęwielemiejsca,Princeteżnie…Pomyśltylko,czynie
byłobymiło,gdybyśmyznówzamieszkałybliskosiebie,takjakkiedyś?

Midgenajbardziejpragnęłauniknąćwłaśnietego.Byłapewna,żetwarzodzwierciedla
wszystkiejejuczucia.Przezchwilęmiaławrażenie,żeścianyjejdomuzamykająjąw
pułapce.CałeChicagobyłozamałe,bypomieścićjeobydwie!Wdodatkutobyłjejdom,
igdybymatkazostałajejlokatorką,konfliktinteresówstałbysięnieunikniony.
Wymagania.

Pieniądze.Innilokatorzy.Wzdrygnęłasięnamyśl,żematkazapewnezaczęłabypodrywać
przystojnegopanaLyona,francuskiegokrawca,którybyłhomoseksualistą.Nie,nie,nie,
powtarzaławmyślach,wszystko,tylkonieto!Takasytuacjaoznaczałabysamobójstwo…
albomorderstwo.Wkońcuzamordowałabywłasnąmatkęalboprzynajmniejjejpsa.

Zacisnęłazębyiwmilczeniuwróciładopracy.Niestety,byłtoznanyjejażzbytdobrze
impaswstosunkachmiędzynimi.Midgezawsze,oddzieciństwa,byłazmuszonado
nieustannejkonfrontacjiztąmałąelektrowniąatomowąoimieniuEdith.Starciaichwoli
przypominałyzetknięciedwóchżelaznychpięściwaksamitnychrękawiczkach.

-Jakto?AcoztwoimmieszkaniemnaFlorydzie?

-Właśniechciałamztobąotymporozmawiać-rzekłaEdithniepewnie.-Widzisz,
wydatkirosłybardzoszybko,ajażyjęzestałegodochodu.Niestarczaminawiele,ajuż
napewnonienautrzymywaniedwóchmieszkań.

Midgeodłożyłapędzelistanęłatwarządomatki.

-Sprzedałaśmieszkanie.

Toniebyłopytanie,leczstwierdzenie.Edithoblizałausta,odłożyłalakierdopaznokcii
skinęłagłową.

-Pośrednikwłaśniemniezawiadomił,żeznalazłkogośzainteresowanegojegokupnem.
Chciałabymjesprzedać,alewmoimwiekupodróżezbytmniewyczerpująnerwowo.Nie
mogęwciążlataćwjednąiwdrugąstronę.WolałabymzostaćwChicago,alenajpierw
oczywiściechciałamporozmawiaćztobą.

Midgewpatrywałasięwniąbezsłowa.Matkanigdynieuzgadniałazniążadnychswoich
decyzji,ajużtymbardziejniepytałaopozwolenie.Najbardziejprawdopodobnebyłoto,
żemieszkaniezostałosprzedanejużdawno.Midgeprzymrużyłaoczy,spodziewającsię
ujrzećwewzrokumatkiznajomybłyskdeterminacji,alezezdziwieniemzauważyłanajej
twarzyłagodnysmutekiniepewność.Popołudniowesłońceniesłużyłotejtwarzy:skóra
byłazwiotczała,podmakijażemrysowałysięwyraźnezmarszczki.Edithsprawiała
wrażeniekruchej.Drobnedłoniedrżały,nogiprzypominałydwapatyczki,rudewłosy
byłyprzerzedzoneiwidaćbyłosiweodrosty.

Midgedoznałanieomalwstrząsuuświadamiającsobie,żejejmatkajeststara.

Naprawdęstara.Wciąguostatniegorokuzenergicznejkobietyzmieniłasięwkruchą
staruszkę.

-Naprawdębardzobymchciałamieszkaćbliskociebie-ciągnęłaEdithdrżącymgłosem.
Jejoczypodejrzaniebłyszczały.-Agdybymmiałatuswojemieszkanie,nie
przeszkadzałabymcitakbardzo.Princeteż.

NagleMidgezrozumiaławszystko.Terazonastałasięsilniejsząstronąwtymzwiązku.
Nastąpiłazamianarólijejmatkawiedziałaotym.

RamionaMidgeopadłybezwładnie.Opuściłająwszelkachęćwalki.Spojrzałajeszczeraz
naswojązwariowanąmatkę,którąmimowszystkokochała,ipokrótkiejchwiliwahania
bezwiednieodrzekła:

-Tak.

PrzezkilkakolejnychtygodniEvezajętabyłazałatwianiemnajrozmaitszychspraw,z
którymizawszeradziłasobieświetnieiktórepowoliprzywracałyjejdawnąwiaręw
siebie.

Zdobyłanowynumertelefonu,powiadomiłakrewnychiznajomychozmianieadresu,
kupiłatrochęniezbędnychrzeczydonowegomieszkaniaiwogóleskupiłasięna
szczegółachdniacodziennego.Pedantyczniedbałaodzieci,odwoziłajedoszkołyi
przywoziłazpowrotem,pakowałaimkanapkiwbrązowetorebkiiwkładaładośrodka
karteczkizserdecznościami,woziładoprzyjaciół,którzymieszkalizadaleko,bymożna
byłodojśćtamnapiechotęlubdojechaćnarowerze.Nielubiłaprowadzićsamochodu,a
tymczasemprawiezniegoniewychodziła,dumnajednakbyłaztego,żenieposkarżyła
sięanirazu.Znówbyłasupermatką.

Wgłębiduszyczułajednak,żemiecz,którywisinadjejgłową,wkrótcespadnie.

Zdarzyłosiętopierwszegomaja.ZadzwoniłaAnnieizaprosiłająnalunch.

Spotkałysięw„LaBella”,ulubionejwłoskiejrestauracjiAnnie,gdzieserwowano
najlepszewmieścierisottozwieprzowiną.GdyEvedotarłanamiejsce,Anniesiedziała
jużprzystolikuiprzeglądałamenu.Wwiaderkuzlodemchłodziłasiębutelkawina.Eve
pocałowałaprzyjaciółkęwpoliczek.Anniewydawałasięszczuplejszaibledszaniż
zwykle.

-Dobrzesięczujesz?-zapytała,siadającnaprzeciwko.

-Czypytasztylkoprzezuprzejmośćioczekujesz,żeodpowiem„ależtak,czujęsię
wspaniale”,czyteżnaprawdęinteresującięwszystkieprzykreinudneszczegóły?

Evepowolirozwinęłaserwetkę.

-Ajaksądzisz?

-Skorotak,topowiemci,żeczujęsiępodle.v-Nacieleczynaduchu?

-Jednoidrugie.-Annienachwilęoparłaczołonarękach,apotemszybkoprzesunęłapo
nimpalcami,jakbychciałaodpędzićwyjątkowodokuczliwegokomara.Eveprzyglądała
jejsięuważnie.

-Mamanemię-oświadczyłanadmierniepogodnymtonem.-Toostatnionajmodniejszy
problem.Biorętakieobrzydliwe,zielonepigułkizżelazem,odktórychrobimisię
niedobrze.Czytosprawiedliwe,żemamporannemdłości,chociażniejestemwciąży?A
John…-urwałazfrustracją.-Johntookazzdrowia.Jegospermaażroisięodsilnych,
zdrowychplemników,któretylkoczekająnapierwsząokazję,żebymóccośzapłodnić.
Tylkożeniemajączegozapładniać.Atojużmojawina.-Opuściławzrokiwpatrzyłasię
wswojeręce.-Idlategoczujęsiępodlenaduchu.Towszystko.

Podniosłagłowęiskinęłanakelnera,któryposłusznienalałwinadodwóchkieliszków.
Annieskosztowałago,mruknęłazaprobatąiznówsięgnęłapokartę.Evezrozumiała
sygnałiniepodejmowałatematu.

Wiedziała,żeAnnienielubiłarozmawiaćoswoichprywatnychsprawach.Wolała
rozmowyoinnychludziach,soczysteplotkialbodobryżart.Wszyscyjąszanowalii
docenialijejprofesjonalizm,jednakbliskichprzyjaciółmiałaniewielu.Evewiedziała,że
jestnajbliższąjejosobązarazpoJohnie,alenawetjejAnnierzadkoopowiadałaoswoich
problemach.Nielubiłarozczulaćsięnadsobą;kiedyśwyznała,żezbytwieletakichscen
maokazjęoglądaćwpracy.

Evepodziwiaławniejpewnośćsiebie,przejawiającąsięnawetprzyzamawianiuwina.

Everównieżnieźleznałasięnawinach,aletoTomzawszejezamawiał.Dobieraniewina
odpowiedniegodoposiłkusprawiałomuwielkąprzyjemnośćizawszeuważniestudiował

kartę.Rolamężczyznywichzwiązkuniepodlegałażadnejdyskusji.

AnniewnaturalnysposóbprzejmowałatęrolęiEvepozwalałajejnato.Annieczułasię
swobodniewświeciemęskichspraw.Eveczasamizastanawiałasię,jakJohnżyjew
związku,wktórymdominujekobieta.Tomniebyłbywstanietolerowaćtakiegoukładu.
Aleczymożnazgóryprzesądzić,którymodeljestlepszy?Każdaparamusiałasobie
wypracowaćwłasnezasady.Evepodejrzewałajednak,żeJohnmawsobieukrytąsiłę,bo
inaczejAnniebyznimniewytrzymała.

Powolipiławino,patrzączniepokojem,jakAnnienalewasobiedrugikieliszek.Wjej
zachowaniupojawiłasiędziwnalekkomyślność,obojętność,podktórąmusiałosiękryć
jakieśgłębokiecierpienie.

-Nieotymchciałamztobąrozmawiać-powiedziałaAnniewkońcu,gdyprzyniesiono
imzamówionedania.-Wkażdymraziedopókitabutelkaniebędziepusta…Oddawna
czekam,ażzadzwoniszipowieszmi,żeznalazłaśpracę.

-Bronteniedługokończyszkołę-powiedziałaEvepospiesznie,tracącnagleapetyt.

Wiedziała,żeszukaniepracybędzietorturąiżeczekająwalkazwłasnymidemonami.-
Mamjeszczetrochęczasu.Jestjeszczewieledozrobienia.Bronteterazmnie
potrzebuje…Jestemwkomitecieorganizacyjnym,któryprzygotowujeuroczystość
pożegnaniaabsolwentów…

Annieprzerwałajejbrutalnie.

-Darujsobie,Eve.Tataktykaniccinieda.Niccięjużniechroniimusiszwyjrzećna
świat.Wszystkojedno,czybędzieszuczyć,czypracowaćjakopomocwsklepie.
Potrzebujeszpieniędzy.Chybażezamierzaszusidlićjakiegośmilionera.

NasamąmyśloszukaniumężczyznyinnegoniżTomEvepobladła.

-Niemówbzdur.WsercuwciążczujęsiężonąToma.Dwudziestutrzechlat
monogamicznegozwiązkuniedasiętakpoprostuprzekreślić.

Anniezachmurzyłasięiodwróciławzrok.

-Notak…jakchcesz.Alestudniajużwyschła.Dotychczasrobiłam,comogłam,żebycię
zmobilizowaćdodziałania,iniebyłabymdobrąprzyjaciółkąanidobrymdoradcą,
gdybymcięteraznieostrzegła.Iwłaśnietorobię,Eve.Oświadczambardzostanowczo,że
musiszznaleźćpracę.Jakąkolwiek.Itojużteraz,niedopierowtedy,gdyBronteskończy
szkołę.Bojaknie,towylądujeszwslumsach.

Evezacisnęładłonienakolanach.Anniełatwobyłomówić.Dlaniejznalezieniepracynie
byłobyniczymwielkim.Miałapozycję,prestiżizobcymiludźmistykałasięnacodzień.

DlaEvebyłtoświatzupełniejejnieznany,położonydalekozabramąjejogrodu.

-Brontemiałatrudnysemestr.Wcześniejbyławczołówceklasy,aterazledwozalicza.W
zeszłymtygodniuprzyniosłaostrzeżenie,żezmatematykigrozijejdwója.Dwója!

Psychologowietwierdzą,żetonormalnepoprzeżyciu,jakimbyłaśmierćojca,iże
potrzebujeczasu.AlePorterowieniedostajądwój!

Anniewestchnęła.

-Gdybyśmyżyliwidealnymświecie,mogłabyśsiedziećwdomuitrzymaćjązarękę.

Aletoniejestidealnyświat.Niemaszjużaniczasu,anipieniędzy.Kochanie,pozwól,że
pokażęcikilkaanonsów,któredlaciebiewyszukałam.Pracajestlegalna,bliskodomu,
zgodnaztwoimikwalifikacjami.-Położyłaogłoszenianastole.-No,niepatrztakna
mnie.

Przeczytaj.

Szukanorecepcjonistkidogabinetulekarskiegoorazsekretarkinawydzialeanglistykiw
lokalnymcollege’u.

-Bogudzięki,żeumieszobsługiwaćkomputer,bogdybynieto,zostałabycitylkopraca
ekspedientki.

Evepowoliprzeczytałaogłoszeniaipoczuła,żekarkjejsztywnieje.

-Annie-odezwałasiępochwili,podnoszącwzrok.-Dlaczegomiałabymubiegaćsięo
tegorodzajupracę?Przecieżjestemnauczycielką.

-Nieobraźsię,Eve,aleczytwójcertyfikatjestjeszczeważny?Nowłaśnie!Tak
myślałam.Kochanie,niebyłaśwklasieodponaddwudziestulat.Bezaktualnego
certyfikatuidoświadczenianiktcięniezatrudnijakonauczycielki.

-Alemamdyplomukończeniaanglistyki.Annielekceważącopotrząsnęłagłową.

-Jakznajdzieszjeszczedolara,tokupiszsobiezatokawę.

Eveczuła,żeprzezjejciałoprzebiegająkolejnefalegniewu.Jużdawnoprzejęła
zarządzanieswoimifinansami,czyteżtym,coznichpozostało,alenadalpolegałana
radachiprzewodnictwieAnnie.Ichoćbyłaszczerzewdzięcznaprzyjaciółce,wyraźnie
czuła,żerównowagamiędzynimiuległazachwianiu.

Niezależnośćzmieniłająiniepodobałojejsięto,żeAnniezyskałaprzewagęwich
przyjaźni,onasamazaśbezwolniedajesobąkierować.

-Posłuchaj,niezrozummnieźle-ciągnęłaAnnie.

-Doceniamtwojeumiejętności,atakżetwojąinteligencję,etykępracyiempatię.Ten,kto
cięzatrudni,zdobędzieskarb.Jaotymwiem.Aleonijeszczetegoniewiedzą.Oni
zobaczątylko…-Urwała,niepewnieobracającwpalcachkieliszek.Wkońcuwydęła
usta.

-Przepraszamcię,Eve,tegosięniedapowiedziećwmiłysposób.Muszębyć
nieuprzejma.Zobacząatrakcyjnąkobietęwśrednimwieku,któraodlatbawiłasięw
prowadzeniedomu.Wiem,tookrutne-dodałapospiesznie,widzącbłyskgniewuw
oczachEve.-Niesprawiedliwe,głupieitakdalej.Alewłaśnietakjest.Zczasem
zdobędziesz,oczywiście,doświadczenie.Możeszskończyćjakieświeczorowekursy.I
wtedydostanieszpracę,najakiejcizależy.Anaraziepotraktujtojakotymczasowe
zajęcie.

-Będęuczyć-powtórzyłaEvezuporem.NawidoksfrustrowanejtwarzyAnnie
pomyślała,żeonazapewnewyglądataksamo.Zapadłopełnenapięciamilczenie.

-Więcterazjestemniedobrąprzyjaciółką,tak?-rzekławkońcuAnnieznieukrywaną
nutąsarkazmuwgłosie.

Eveodczułaulgę,aleniezamierzałaustępować.

-Nie-odrzekła.-Nadaljesteśmojąprzyjaciółką.Aletomojeżycie,nietwoje.Moja
decyzja.Muszęspróbować.

Anniezrezygnacjąskinęłagłową,najwyraźniejnie-przekonana.

-Toprzynajmniejpozwól,żebympomogłacinapisaćżyciorys.

-Nie-powtórzyłatwardoEve.

Kujejzdziwieniu,Anniewybuchnęłaśmiecheminiebyłowtymanipogardy,ani
lekceważenia.

-Fantastycznie-powiedziała,ujmującEvezarękę.-Tyjesteśfantastyczna!Podobami
siętwojapostawaitwojeplany!

Ichspojrzeniaspotkałysię.

-Niejestłatwo,samasięotymprzekonasz.Aleróbto,couważasz,żemusiszzrobić.

Wkażdymraziepamiętaj,żetakczyinaczejjestempotwojejstronie.Wieszotym,
prawda?

-Wiem-skinęłagłowąEve.-Jateż.Wkażdejsytuacji.

Miałanadzieję,żenadejdzietakidzień,gdytoonabędziemogławspomócAnnieswąsiłą.

Annieporuszyłasięnakrześleiwróciładojedzenia.

-Aleskorotyidziesznacałość,tojazapłacęrachunek.Żadnego„ale”.

-Dobrze-zgodziłasięEve,alezarazdodała:-Wtakimraziejazapłacęnastępnymrazem.

Następnegodnia,gdydziecibyływszkole,Evestarannienapisałażyciorys,wygrzebała
referencje,wyczyściłastarykostiumodArmaniegoiklasyczneczółenka,poczym
zadzwoniładodwóchniewielkichcollege’ówwokolicy.

Pierwszykubełzimnejwodyotrzymaławcollege’uświętegoBenedykta,gdzienawetnie
zaproszonojejnarozmowę.Sekretarkachłodnopoinformowałaprzeztelefon,żeprzyśle
najejadresaplikację,którąnależywypełnićiodesłać.

-Jeślirozmowaokażesięniezbędna,zawiadomimypanią-dodałaiodłożyłasłuchawkę,
zanimEvezdążyłachoćbypowiedzieć„dziękuję”albo„dowidzenia”.Drżącąręką
położyłasłuchawkęnawidełkach.Niktdotychczastakzniąnierozmawiał!Jejpoczucie
własnejwartościspadłookilkapunktów.

WLincolnCollegezaproszonojąnarozmowę,alezaproponowanotylkostanowisko
nauczycielazastępczego.Oferowanominimalnąpłacę,aleporozmowiezcollege’em
świętegoBenedyktaEvegotowabyłasięnatozgodzić.

Idącprzezkorytarzniewielkiej,prywatnejszkoły,ściskającwrękuskórzanąteczkę,
stukającobcasamiobłyszczącekafelki,czuła,jakotaczająoceanmłodości.Boże,jakieto
jeszczedzieci,myślałazezdumieniem,patrzącnanich.Chłopcyidziewczętaniebyli
wielestarsiodBronte.Niektórzystaliwgrupkach,trzymającksiążkipodpachami,ico
chwilawybuchaligłośnym,beztroskimśmiechem,jakiegoEvejużniepotrafiłaby
naśladować.

Gdzieniegdziestałalubsiedziałajakaśsamotna,pogrążonawlekturzepostać.

Niktniezwracałnaniąnajmniejszejuwagi.

Przechodzącobokokna,przelotniezauważyłaswojeodbiciewszybie:drobna,schludna
kobieta,niższaodwiększościuczącychsiętudziewcząt.Długiebrązowewłosymiała
zwiniętewwęzełispięteklamrązeskorupyżółwia,pożyczonąodBronte.Przelotne

spojrzenieukazywałoatrakcyjną,stylowąkobietę,profesjonalistkę,możenawetcałkiem
jeszczemłodą.Alewoczachludzi,którzyjąotaczali,prawdziwiemłodych,byłajużstara.

Przekroczyłajakąśgranicęistałasiędlanichniewidzialna.

Cobyłotegoprzyczyną,zastanawiałasięzesmutkiem-Ubranie?Zpewnościąodróżniały
jąodmłodzieżykostium,szpilkiiperły.Alegdybyzdjęłaperłyibuty,przerzuciłażakiet
przezramię,zakołysałabiodramiiozdobiłatwarzuśmiechem…cowtedy?

Wiedziała,cobysięwtedystało,gdyżzdarzyłojejsiętojużwielokrotnie.Paręosób
odwróciłobysięwjejstronęirzuciłojejszybkiespojrzeniespoduniesionychbrwi;to
wystarczy,bynachwilęuwierzyć,żewciążjeszczemożesiępodobać,żemawsobieto
coś.

Alejużwnastępnejchwiliwpatrzonywniąprzezmomentmłodzieniecdostrzegłbycoś
nieuchwytnego,cozgasiłobyjegozainteresowanie,poczymspokojnieposzedłbydalej
swojądrogą.Czymłodziludziewydzielalijakieśszczególneferomony,którychonabyła
jużpozbawiona?Czymożejakiśsubtelnyruchgłowyalbowyrazoczuzdradzałjejwiek?

Cokolwiektobyło,przeleciałojejprzezpalce,powoliibezgłośniejakstrużkapiasku.

Nawetniezdawałasobieztegosprawyażdochwili,gdyzostałojejtylkokilkaziarenek;
teraztrzymałajewdłonikurczowo.

Ajednaktoniefizycznejatrakcyjnościzazdrościłateraztymdzieciakomnajbardziej.

Możetakbybyłojeszczeprzedrokiem,gdytrwaławbezpiecznymmałżeństwiei
wszystkotowydawałojejsiętylkozabawnągrą.Alenieteraz.Gdysiedziaław
poczekalniprzeddziałemkadripatrzyłanatrzydwudziestokilkuletniekobietysiedzące
podprzeciwległąścianą,najbardziejzazdrościłaimbłyszczącejwoczachpewnościsiebie,
świeżościienergii.Byłybystre,dobrzeprzygotowane,głodnesukcesu.Tuniechodziłoo
poczucie,żejestatrakcyjna,anioznalezieniepartnera,leczoprzetrwanie.

Obracaławpalcachswójżyciorys.Dataukończeniacollege’u:1974.Czytetrzykobiety
wogólebyłyjużwtedynaświecie?Dlaczegonieukończyłażadnegokursu,zanimzaczęła
sięstaraćopracę?DlaczegonieposzłazaradąAnnieiniepozwoliłajejniecoulepszyć
życiorysu?

Gdyjąpoproszonodośrodka,wzięłasięwgarśćiwyprostowanaprzeszłaprzez
poczekalnię,ignorującspojrzeniarywalek.Biurobyłozatłoczoneiszare.Aleprawdziwe
poczucieklęskinadeszłodopierowtedy,gdyjejwzrokpadłnakobietęsiedzącąza
biurkiem.

Grubokoścista,otępejtwarzy,wydawałasięznaczniemłodszaodEve,leczniesposób
byłooszacowaćjejwieku.PaniKovacsmiałapozbawioneżycia,zimneoczyzaokularami
wciężkichoprawkach.Niemiałaobrączkinapalcuaniżadnychrodzinnychfotografiina
biurku.Wcałympomieszczeniuniebyłoanijednegoelementu,którymógłbyświadczyćo
jejosobistychupodobaniach.

-Proszęusiąść-powiedziała,szybkimgestemwskazującmetalowekrzesło.Nie
przedstawiłasięaninienawiązałazEvekontaktuwzrokowego.

Eveusiadła,odruchowokrzyżującnogiwkostkach.Przedłużającesięmilczenieodebrało

jejresztkiwiarywsiebie.PaniKovacsczytałajejżyciorys,zaciskającponurousta.

Wkońcuodchrząknęła,położyłapapiernabiurkuiprzyjrzałasięEvetakimwzrokiem,
jakimsędziamógłbyzmierzyćoskarżonego,któremuwłaśnieodczytałwyrokskazujący.
Wtymprzypadku:Winnazabieraniaczasu.

-Niemapanidoświadczeniawpracypedagogicznej?

-PrzezpięćlatbyłamwolontariuszkąwCentrumLikwidacjiAnalfabetyzmu.

Oczywiściemiałampraktykipodczasstudiów.

-Czyznapanimetodywspółczesnejpedagogiki?Eveodważyłasięnauśmiech,który
jednakniezostałodwzajemniony.

-Wydajemisię,żemetodynauczanianiemogłysiętakbardzozmienićwciągu
ostatnich…-zawahałasię,niechcącwymieniaćliczby-ostatnichlat.

-Nocóż…Niesądzę,żebydziekanwydziałuanglistykizgodziłsięnapanikandydaturę.

Odtegomomentubyłojużcorazgorzej.PrzezdwadzieściaminutEveniepewnie
odpowiadałanajednopytaniezadrugim.Jednocześnienarastaławniejwściekłość,żeta
źleopłacana,zgorzkniałapracownicaadministracjiprzeciętnegocollege’uzwyraźną
przyjemnościąudowadniałajej,atrakcyjnej,wwidocznysposóbzamożnejgospodyni
domowejzprzedmieścia,żezupełniestraciłakontaktzeświatemakademickim.Pani
Kovacswyraźniedałajejdozrozumienia,żedyplomanglistykiniedawałjejabsolutnie
żadnychkwalifikacjidonauczaniajęzykaangielskiego,ajeśliEvesądziłainaczej,tobyła
zwyczajnienaiwna.Kolejne,corazbardziejszczegółowepytaniadotyczącemetodyki
pracyzmłodzieżąświadczyłyotym,żepaniKovacswnajmniejszymstopniunie
obchodziło,jakdobrzeEverozumierytmimocpoezjiKeatsa,Coleridge’a,Burasai
innychromantyków,aniteżniemiałanajmniejszejochotyporozmawiaćojejpracy
dyplomowejnatematWilliamaBlake’a.

Dwadzieściapięćlatczytaniaksiążek,pisaniarecenzjiipracyzanalfabetaminiemiało
żadnegozwiązkuznauczaniemliteratury,nawetwzastępstwie.

Evezcorazwiększymtrudemutrzymywaławyprostowaneramiona.Czułasięwinna,że
straciłatylelatnagłupstwa,takiejakrodzina,dzieciczypracawolontariuszki,winna
temu,żemaczterdzieścipięćlatiżadnychszansnazatrudnienie.

WkońcupaniKovacsspojrzałanazegarek,odchyliłasięnaoparciekrzesłaipowiedziała:

-Zdajesobiepanichybasprawę,żemamywieluchętnychnatostanowisko?

Evemiałajużdość.Wstałaiwyciągnęłarękędoswejrozmówczyni.

-Dziękuję,żezechciałamipanipoświęcićswójczas.Aleterazwidzęjasno,żeLincoln
Collegeniejestdlamnieodpowiednimmiejscem-rzekłazlodowatąuprzejmościąi
wyszła.

Wpoczekalnizdjęłażakietinonszalanckoprzerzuciłagoprzezramię.Idąckorytarzem,
zdjęłaklamręiwyciągnęłazwłosówspinki,potrząsnęłagłową,apotemzakołysała
biodrami.Szłaśmiało,zewzrokiemutkwionymprostoprzedsiebie,ignorując
zaciekawionespojrzeniamijanychchłopców.Tobyłyjeszczedzieci!

Pchnęłaciężkiedrewnianedrzwiiwyszłanaulicę.

Byłpięknywiosennydzień.Poczułaciepłosłońcanapoliczkachizapachkwitnących
jabłoniwpowietrzu.Głębokowciągałagowpłucazuczuciem,jakbywłaśniez
narażeniemżyciaobroniławłasnątożsamość.Udałojejsięjednaktegodokonaćiteraz
byławolna.

Idącdodomu,uznała,żejużnajwyższyczasprzyzwyczaićsiędonoszeniaszpileki
otworzyćoczynarzeczywistość.

ROZDZIAŁDZIEWIĄTY

Zewdochodzącyzgłębilasunapełniałgoniepokojem,wzbudzałdziwnepragnienia.

Niósłzesobąnieokreślonąsłodycz,uświadamiałtęsknoty-zaczym,samniewiedział.

JackLondon,Zewkrwi

Nocbyłaspokojna.Zaoknempiessąsiadawyłdoksiężycawpełni.Evesiedziałaprzy
sekretarzykuwsaloniei,słuchającgardłowegodźwięku,czuładziwnyniepokój,od
któregojejoddechprzyspieszał,apalcezaczynałymocniejściskaćdługopis.Siedziałatu
jużprawiegodzinę,naprzemianspoglądającnaksiężycinależącąprzedniąaplikację.
Dotyczyłaonaposadyasystentkiadministracyjnejnawydzialeanglistykicollege^św.
Benedykta.Jejpierwszaaplikacjaopracęoddwudziestupięciulat.

Pieszaoknemznówzawył.IntuicjaEvepodpowiadałajej,żeniepokój,któryodczuwa,to
przedsmakoczekującejjązmiany.PodobniejakBuckwpowieściJackaLondona,którą
przyjaciółkizKlubuKsiążkiczytaływtymmiesiącu,siedziałasztywnonapięta,
nastawiającuszuiwęszącwpowietrzuodległyzapachowejnadchodzącejzmiany.

Alechoćdrżałazpełnegonapięciaoczekiwania,wahałasięjeszcze,wiedząc,żejestsama
pośrodkuwielkiegopustkowianiepewności.Ćwierćwiekudoświadczenianie
wystarczało,byopanowaćniepokójilęk.Wiedziała,żeistniejeświatkłówipazurów,ale
społecznekonwencjeitradycjakazałyjejtrzymaćsięwszeregupodgroźbąbicza
kobiecychjęzykówibezwzględnegokrytycyzmumężczyzn.Choćpragnęłapobiecjuż
przedsiebie,tkwiłanieruchomo,przyczajona,złapąwpowietrzu.

Cojąwstrzymywało?Czegosięobawiała?Jakieoczekiwaniapowinnaspełnić?Niebyła
jużżonąlekarzaanimatronązRiverton,któraudzielałasięwkomitetach,woziładzieci
nabaseniorganizowałazawodysportowe.Niebyłateższukającymaprobatynaiwnym
dzieckiem.Znówczułasięmłoda,choćjejskórazaczynaławiotczeć,awłosysiwieć.Była
młodasercemiduchem,chciałaśmiaćsięgłośnojakstudenciwLincolnCollege,zgłową
odrzuconądotyłu,pełnąpiersią.

Chciałasprawdzaćswojemożliwości,wspiąćsięnajakąśwysokągóręalboprzemierzać
śnieżnepustyniepsimzaprzęgiem.Przedewszystkimjednakpragnęławrócićdoszkoły,
odświeżyćdawneumiejętnościinauczyćsięczegośnowego,rozwijaćsię,byjużnigdy
ktośtakijakpaniKovacsniemógłpatrzećnaniązgóry.TanowaEvePorterbyłagotowa
dowalki.

JackLondonopisałBucka,któryporuszałsięniespokojnieweśnie,przebierającłapami
nazewpierwotnej,dzikiejwolności.Toodwiecznewezwaniewyrywałozodrętwieniai
kazałowalczyćoprzetrwanie.

Evesłyszałatengłoswswoimsercu,wduszy,każdąkomórkąciała,iwiedziała,że
przetrwa.Wyprostowałasięnakrześle.Okresżałobyminął.Nadszedłczaspowrotudo
życia.

Każdydzieńbyłcenny,zakażdyczuławdzięczność.

Wzięłagłębokioddech,pochyliłasięnadpulpitemsekretarzykaistarannym,
kaligraficznympismemnakreśliłaswojenazwisko:EvePorter.NiepaniThomasowa
PorteranipannaEveBrown.ByłaEvePorter,energiczną,ciekawąświata,towarzyską
dziewczynąijednocześniestateczną,szacownążonąimatką.Popatrzyłanaswoje
nazwisko,zastanawiającsię,jakajesttanowaEvePorter.Byłapewna,żejesttoktoś,
kogowartopoznaćbliżej.Alboraczejodkryćnanowo.

Wygładziłakartkęrękami,uciszającrodzącesięgdzieśwgłębiduszywątpliwości,a
potemszybkoizdecydowaniezłożyłają,wsunęładokopertyiprzykleiłaznaczek.

-Gotowe-powiedziałagłośnoizwestchnieniemskinęłagłową.Czuła,żedostanietę
pracę.Niebyłatowprawdzieposadanauczycielska,ojakiejmarzyła,alezawszejakiś
pierwszykrok.Ponimmiałprzyjśćkolejny,ijeszczekolejny,akażdyznichpowinien
przybliżyćjądocelu.

Znówusłyszaławyciepsa.Spojrzałanaksiężyciuśmiechnęłasię.Postawiłałapęna
ścieżceiterazbiegłarazemzcałąsforą.

Wdwatygodniepóźniej,przytymsamymbiurku,porazostatniotworzyłatorebkę,
sprawdzając,czymawszystko,czegomożepotrzebowaćpierwszegodniawpracy.
Portfel,szminka,kluczykidosamochodu-wszystkobyłonamiejscu.Drżącymirękami
zamknęłatorebkę.

-Wszystkobędziedobrze,mamo-uspokajałająBronte.Podeszładomatkiiuścisnęłają.
-ZajmęsięFinneyem,więcniemusiszsięonicmartwić.

Evepoczuła,żesercejejsięściskazewzruszenia.

-Wlodówcemaciekanapkizmięsemiserem.Isałatkę.Dopilnuj,żebyFinneyzjadł

warzywa.Aha,bratNellozabierzeichotrzeciejnameczkoszykówki.Natablicybędzie
zawszeprzypiętakopertazpieniędzmi,gdybyściektóregośdniamieliochotęnaprzykład
pójśćdokina.Aleniewydajciewszystkiegoodrazu.Powinnowamtowystarczyćnacały
tydzień.

-Mamo,rozmawiałyśmyotymjużmilionrazy.Odlatopiekowałamsiędziećmi.

Wierzmi,damsobieradęzjednymupartymbratem.

Evewestchnęłaiwsunęłakosmykwłosówzauchocórki.

-Żałuję,żetakmusibyć.Nietakwyobrażałamsobietwojewakacjeprzedpójściemdo
szkołyśredniej.

-Wszystkowporządku.Wprzyszłymtygodniuzaczynająsięletniezajęcia.Jestkilka
naprawdęniezłychkursów,naktórechcęsięzapisać.Myślę,żetoFinneyjestbardziej
niezadowolony.Niemaochotyiśćdoletniejszkoły.

-Doszkoły?Przecieżzapisałsięnakursprodukcjiwideoifutbol!Toniejestszkoła,tylko

zabawa!

-ZnaszFinneya-wzruszyłaramionamiBronte.Eveprzygryzławargę.Nie,nieznała
Finneya.Niepoznawałaswojegoradosnegochłopcawtymtrzymającymsięnadystans
młodymczłowieku,zktórymterazmieszkałapodjednymdachem.Przezwiększośćczasu
rozmawiałprzeztelefonzprzyjaciółmialboodwiedzałichwdomach,alenigdynie
zapraszał

nikogodosiebie.Jejrównieżniezapraszałdoswojegopokoju.

-Aha,przypomniałaśmioczymś-dodałapochwili.-Jeślibędzieciemieliochotę
zaprosićprzyjaciół,tobardzoproszę,aleniewięcejniżdwieosobynaraz.Iniezapraszaj
chłopców.

Bronteskrzywiłasięzirytacją.

-MożezaprosiszSaręBridges?Dawnojejniewidziałam.

Dziewczynawzruszyłaramionami,przezjejtwarzprzebiegłwyraźnycień.Cośsięzatym
musiałokryć,aleEveczuła,żeterazlepiejnieporuszaćtegotematu.Możepóźniej,gdy
wrócidodomu.

-MójnumertelefonuwSaintBenedictjestprzypiętydotablicy,razemznumerami
pogotowia.Dobrze.Oczymjeszczezapomniałam?

-Idźjuż,mamo.Poradzimysobie.

-Jesteśpewna?

-Dowidzenia!-zawołałaBronte,ściskającjąjeszczeraz.-Ipowodzeniawnowejpracy.
Napewnoświetniesobieporadzisz.-Odwróciłagłowęizawołałaprzezramię:-

Finney!Mamawychodzi!

-Och,niemusisięzemnążegnać.Zostawgowspokoju.

NatwarzyBrontepojawiłsiębunt.

-Owszem,masiępożegnać.Tybyśmuwybaczyłanawetmorderstwo.

-Nienaciskajnaniegozabardzo-upierałasięEve.

Brontejużchciałacośodpowiedzieć,aleFinneywłaśniepojawiłsięwkorytarzu.Stał

zespuszczonągłową,przygarbionymiramionamiirękamiwbitymiwkieszenie
workowatychspodni.Brązowewłosy,rozdzielonepośrodku,opadałymunakark.Eve
wyciągnęłarękę,chcącodgarnąćjezczoła,alechłopakuchyliłsięgwałtownie.Pokryła
niezręcznośćlekkimśmiechem.

-Bądźgrzecznyisłuchajsiostry-powiedziała.-Onajestterazkapitanem.

Finneyjednocześnieskinąłgłowąiwzruszyłramionami,apotemodwróciłsię,chcąc
odejść.

-Jakto?Nieuściśnieszmnienapożegnanie?-zdziwiłasięEvezudanymoburzeniem.

-Tomójpierwszydzieńwpracyitrzebamniepodtrzymaćnaduchu!Niezapominaj,że
jesteśmoimjedynymmężczyzną!

Wjegooczachnachwilęcośbłysnęło.Objąłjąszybkoipoklepałporamieniu,apotem
odsunąłsię,wyraźniezażenowany.

Evepatrzyłanaswojedzieci,zastanawiającsię,kiedydorosły.Takniedawnokręciłysię
ciąglepodnogamiiwymagałynieustannegonadzoru.

-Mamo,wszystkobędziewporządku-powtórzyłaporazkolejnyBronte,mylnie
odczytującjejmilczenie.-Jasięwszystkimzajmę.

-Wiem-odrzekłaEve,starającsię,bywjejgłosiebrzmiałoprzekonanie.Wzięłatorebkę
iwyprostowałasię.-Nocóż,tochybawszystko.Dowidzenia.Kochamwas!-dodałaze
ściśniętymgardłem.

Gdyzamknęlizaniądrzwi,przezchwilęstałanakorytarzuinasłuchiwała,sprawdzając,
czyzasunązasuwy.Dopierogdytozrobili,otarłaoczyizeszłaposchodach.

Powrótdoświatapracyniebyłwcaletakbolesny,jaksięobawiała.Mały,zatłoczony
sekretariatwydziałuanglistykicollege’uŚwiętegoBenedyktamieściłsięnakońcu
korytarzadrugiegopiętra.Oknawychodziłynaboiskasportowe.Przywejściukłębiłsię
tłumzagubionychstudentówmachającychformularzamirejestracyjnymi.Nadrugim
końcupomieszczenia,zabarykadąwpostacidługiegometalowegostołu,trzykobiety
pochylałysięnadstertamipapierów.

JeśliEvespodziewałasięserdecznegopowitania,oprowadzeniaposekretariacieczymoże
nawetkubkakawy,toniemogłabardziejsiępomylić.Ledwieweszładośrodka,pojawiła
sięprzyniejdrobna,starszakobietaożywychbłękitnychoczachikrótkiej,siwejfryzurze.

-PaniPorter,czytak?Nareszcie!Proszętędy.Bógnampaniązesłał.Szkoda,żeniew
zeszłymtygodniu,aletrudno.Obawiamsię,żeodrazuprzejdziepanichrzestbojowy.

Przejdźmynadrugąstronęstołu,ostrożnie!Uwaganatęstertęksiążeknapodłodze!

Onasamaprzemykałamiędzystosamiksiążekipapierówzręczniejakelf.Gdywreszcie
dotarłydospokojniejszegomiejsca,podałaEveplikformularzy.

-NazywamsięPatCrawford-przedstawiłasię,wyciągającrękę.-Witampodczas
pierwszejrejestracji.

Itaksięzaczęło.PopięciuminutachEveodniosławrażenie,żezamiastmózgumasito.
Wydawałojejsię,żeniejestwstaniespamiętaćwszystkichinstrukcji,którepodanojejz
trzechstronnarazwtempiekarabinumaszynowego.Jednaksłowazaczęłysięłączyćw
logicznecałościiszybkopojęła,jaknależywypełniaćformularzerejestracyjne,ustalać
godzinyspotkańzwykładowcami,agdywagasprawybyłaodpowiednioduża,z
tajemniczymdziekanem,któryanirazuniewyłoniłsięzzadrzwiswegogabinetu.
Okazałosię,żeEvewykazujedużytalentdoradzeniasobiezniezadowolonymi,
sfrustrowanymistudentami,itymnajbardziejujęłasobiewspółpracownice.Pracowałabez
przerwynalunch.Kolejkastudentówzdawałasięniemiećkońca.

Dopierootrzeciejwdrzwiachsekretariatuzrobiłosiętrochęluźniejizapanował

względnyspokój.Evepoczuła,żeodtrzymaniaołówkairysowaniakółekna
formularzachboląjąpalce.Rozprostowaładłonieipomasowałaje.

-Jesteśwokucyklonu,więcpostarajsiędobrzebawić-poradziłażyczliwiePat

Crawford,rozlewającświeżozaparzonąkawędotrzechkubków.-Następnafalapojawi
sięokołopiątej.

Evespojrzałananiązprzerażeniem.

-Opiątej?!Alejamuszęwyjśćopiątej!Toznaczy…wiem,żetomójpierwszydzień

-zająknęłasię-alemojedziecizostaływdomusameimuszęimzrobićkolację,i…

-Och,niemartwsię.Zastąpicięktośzksięgowości,tamnigdyniematakiegonawału
pracy,aniktnieoczekuje,żezaharujeszsięnaśmierćjużpierwszegodnia.Proszę-
dodała,podającjejkubekzkawą.

-Zasłużyłaśnachwilęprzerwy.

Evełapczywiepiłakawę.Jejaromatzawszepoprawiałjejhumor.

-Zdajesię,żeniepoznałaśjeszczenaszegodziekana?Jestbardzoprzystojny.

Wszystkiezanimprzepadamy.Jeśliwydacisiętrochęnieuprzejmy,poprostuniezwracaj
natouwagi.Toperfekcjonista,alejestnaprawdębardzomiły-mówiłaPatzbłyszczącymi
oczami.-Wiesz,właściwiemożeszgopoznaćjużteraz-dodała,zbliżającsiędodrzwiz
wziętympodrodzeciemnoniebieskimparującymkubkiem,naktórymwypisanebyło
słowo:Czytaj.

-Toznaczy,żezatymidrzwiaminaprawdęktośjest?-zdziwiłasięEve.-Myślałam,żeto
tylkotakaatrapa!

Patwybuchnęłaśmiechem.

-Onnienawidzirejestracjiizawszesięwtedychowa.Próbujemygochronić,oilejestto
wnaszejmocy.-Pozostałedwiekobietypokiwałygłowami.-Alejestbardzoprzystępny,
naprawdę;podwarunkiem,żeniesiedziznosemwksiążce,bogdymusięprzerwie
czytanie,tobardzokrzyczy.Chodź,idziemydojaskinilwa.

Ciekawaanalogia,pomyślałaEve.Lwicestrzegąceswegokróla.Zniechętnym
westchnieniemodstawiłaswojąkawęiposzłazaPatwstronętajemniczegogabinetu.Pat
nieśmiałotrzykrotniezastukaławdrzwi.Evenieświadomieprzygładziławłosy.Zzadrzwi
odezwałsięgłębokigłos.Patmrugnęładonowejkoleżankiinacisnęłaklamkę.

Eveniepewniezatrzymałasięwprogu.Wpadającedośrodkapopołudniowesłońce
oświetlałowielkie,stojącepośrodkuwnętrzaorzechowebiurkozarzuconepapierami,
długopisami,książkami,testamiegzaminacyjnymiiinnymidrobiazgami.Zabiurkiem,w
skórzanymfotelu,plecamidonich,siedziałmężczyznaznogąopartąodrugąwtaki
sposób,żekostkajednejopierałasięnakolaniedrugiej.Miałdośćdługie,potargane,
ciemne,przyprószonesiwiznąwłosyizgłowąopartąnarękuczytałgrubąksiążkę.
Wydawałsięzupełnieniezwracaćuwaginaotoczenie.Rzeczywiściejakkróllew
rozciągniętynagórującejnadsawannąskale,pomyślałaEve.

Rozejrzałasiępogabinecie.Maklasycznygust,stwierdziłanawidokprzetartego
orientalnegodywanu,dwóchgotyckichdrewnianychkrzesełobitychgobelinowątkaninąi
imponującegogargulcausadowionegonaparapecie.Naoparciujednegozkrzesełwisiała
toga,obokleżałbukietwiędnącychkwiatów,awkącie,obokzakurzonegorzutnikado
slajdów,spoczywałakolejnastertaformularzy.Gabinetzdominowanyjednakbyłprzez

książki:oprawnewskórętomyzajmowałycałąjednąścianę.Stosyksiążekpiętrzyłysię
równieżnapodłodzewkątach,podstołamiinastołach.Evepoczuła,żesięrozluźnia.

-DoktorzeHammond?-zawołałaPatsztucznieożywionymgłosem.-Kawa!Ijesttu
ktoś,kogopowinienpanpoznać.

Eveostrożniepostąpiłakroknaprzód.

Mężczyznapodniósłgłowę,zdjąłokularyispojrzałnaniąprzezramię.Niebieskie,
przenikliweoczydziwniekontrastowałyzzachmurzonątwarzą.Najwyraźniejzirytowało
goto,żektośmuprzeszkadza.

Eveniebyłaprzygotowananacośtakiego.Spodziewałasięzobaczyćjakiegoś
zasuszonegostaruszkaalbopulchnego,łagodnegoprofesora.Tymczasemdoktor
Hammondzupełnieniepasowałdoakademickichstereotypów.Byłduży,majestatyczny,
eleganckiiopanowany,wyczuwaławnimjednakcharakterpełenpasji,którepotrafił
trzymaćnauwięziżelaznąwolą.Wdużych,głębokoosadzonychoczachbłyszczała
inteligencja,apełneustanadawałyjegotwarzyzmysłowywyraz.Srebrnepasemkana
skroniachigłębokiezmarszczkiwkącikachoczuświadczyłyowieku;Evepomyślała,że
maokołopięćdziesięciupięciulat.

Należałdomężczyzn,którzyładniesięstarzeją.

SplótłdługiepalcepodbrodąiEvezauważyła,żemadużedłonieorazżenienosi
obrączki.Wjegooczachpojawiłosięzaciekawienie,apotembłysku-znania.Kuswemu
zaskoczeniu,Evepoczuła,żeprzebiegłmiędzynimiimpulswzajemnegoprzyciągania.

-JestemPaulHammond-przedstawiłsię,wyciągającrękę.Miałbrytyjskiakcent.

Zwahaniempodałamudłoń.Dotykjegopalcówniemaljąoparzył.Zmusiłasiędo
uspokojeniaoddechu,alenieudałojejsiępowstrzymaćrumieńca.

-Witajnawydziale,EvePorter-powiedziałHammondzdumiewającospokojnie,
przytrzymującjejdłońodrobinęzadługo.

-Dziękuję-odrzekłacicho.

Wszystkotrwałozaledwiechwilę.Naraz,jakzaprzekręceniemwyłącznika,błyskwjego
oczachzgasł,puściłjejrękę,odwróciłwzrokiznówwziąłdorękiksiążkę.

-Jestempewien,żePatzaopiekujesiętobą.Prawda,Pat?

-Oczywiście!-zapewniłagostarszapani,stawiającprzednimkawę.-Jużzaczęłyśmy.
Eveuczysięwszystkiegobardzoszybko.

-Todobrze-stwierdziłdziekan.Nasunąłnanosokularyiznówpogrążyłsięwlekturze.

Patmruknęłacośzrezygnacjąiskierowałasiędodrzwi.Evejednakpoczułasię,jak
uderzonawtwarz.WyprostowałaramionaiposzłazaPatzciąglezaczerwienionymi
policzkami.

PodczasostatniejgodzinypracystarałasięniemyślećodoktorzeHammondzie.

Układającformularzewalfabetycznymporządku,powtarzałasobie,żedziekanniejestjej
sąsiadem,kolegąaniprzyjacielem,tylkoszefem.Byłtodlaniejnowytypkontaktuinie
mogłasobiepozwolićnatraktowaniegoemocjonalnie.Musiałazaakceptowaćfakt,żenic

gonieobchodzi,niezależnieodtego,czyjestuprzejmy,czynie,wkażdymraziewobec
niej,iżejeślichcezachowaćtępracę,tomusiprzyjąćjakąśstrategię,którapozwolijej
poradzićsobiezurażonądumą.NiebyłojużToma,któryprzedtymwszystkimjąchronił.
Niemogłatakpoprosturzucićpracy.DoktorHammondbyłbardziejpotrzebnyjejniżona
jemu.

WchwilępóźniejdrzwigabinetuotworzyłysięzimpetemidoktorHammondwybiegł

wrozwianympłaszczuizteczkąwręku.Wtymmomenciebyłtakbardzopodobnydo
Toma,żeserceEvepodeszłojejdogardła.Siedziaławciemnymkąciepochylonanad
segregatoramiispodopuszczonychpowiekobserwowałaspektaklpożegnalnyodgrywany
przezpozostałepracownice.Zauważyła,żeHammondszukajejwzrokiem,agdyją
zauważył,ledwodostrzegalnieskinąłgłową;gdyodpowiedziałamutymsamym,wyszedł
bezsłowa.

Tojużtakicharakter,pomyślała,myjącwłaziencekubkipokawie.Wróciłado
sekretariatuizebrałaswojerzeczy.Byłapiąta.Okazałosię,żeniktnieoczekujeodniej,
byzostawałapogodzinach,aPatpodziękowałajejzatenpierwszydzieńpracy.Wyszła,
żegnanachóralnym:Dozobaczenia!

-Niemawytchnieniadlazmęczonych-mruknęłapodnosem,wstępującpodrodzedo
sklepuspożywczego,bykupićcośnakolację.Zbierałosięnaburzęikiedywysiadłaz
klimatyzowanegosamochodu,uderzyłajądusznośćpowietrza.

Popychającprzedsobąwózek,uważnieprzyglądałasięcenom,porównująculubione
markizinnymi.Dopieroterazuświadamiałasobie,jakrozrzutnystylżycianiegdyś
prowadziła.Wówczasnajbardziejzależałojejnaczasie.Wciążsięspieszyłainiezwracała
uwaginato,ilecokosztuje.Jeśliczegośpotrzebowała,poprostutokupowała.Teraztaki
luksusbyłniedopomyślenia.Ironiasytuacjipolegałajednaknatym,żeterazmiałao
wielemniejczasuniżkiedyś,amusiałaoszczędzać.Liczyłsiękażdydolar,dopierwszej
wypłatypozostałojejjużbardzoniewielepieniędzy.Stojącwkolejcedokasy,podliczała
wmyślachcenykupionychrzeczy.Porazpierwszywżyciuniebyłapewna,czynie
będziemusiałazostawićwsklepiepuszkigroszkualbopudełkapłatków,bozabrakniejej
pieniędzy.

Naszczęściewystarczyło,alewportmonetceEvezostałytylkoczterydolary.Całaeuforia
popierwszymdniupracyulotniłasię.Odkiedyzwykłażywnośćstałasiętakdroga?

Boże,pomyślałazdrżeniem,zamykającportmonetkę,ajeślipieniędzyniewystarczydo
wypłaty?Terazjużniemogłasobiepozwolićnażadenbłąd.Niemiałanikogo,ktowrazie
potrzebyporatowałbyjąkilkomadolarami.

Burzarozpętałasięwjednejchwili.Strugideszczumiotanesilnymwiatremuderzałyo
szybęsamochodu.Szukającwolnegomiejscadoparkowania,Evetrzykrotnieprzejechała
wzdłużswojejulicy.Znalazłajewreszcieotrzyprzeczniceoddomu,cooznaczało,że
zanimdobiegniedodrzwi,zdążyprzemoknąćdosuchejnitki.

Zaciągnęłaręcznyhamulecizezłościąuderzyłapięściąwkierownicę,przeklinająclos,
któryskazałjąnatakieżycie.Pracowałaciężkoprzezwielelat,starałasiębyćdobrążoną
imatką,pełnanadzieinaprzyszłość.Terazpowinnatylkozbieraćowoce,atymczasem
musiałazaczynaćwszystkoodpoczątku.Tylkożeterazbyłojejowieletrudniej.Niebyła

jużmłoda,niemiałatyleenergii.Oczekiwałaszacunku.Noimiaładzieci,októremusiała
zadbać.

Pojejpoliczkachpopłynęłyłzy-pierwszeoddnia,kiedysprzedaładom.Pozwoliłaim
płynąć.NiebyłazłazpowodudoktoraHammondaanizpowoducenwsklepie
spożywczym.

Wgłębisercawiedziała,żenapięcienarastałowniejodrana,odchwili,gdypożegnałasię
zdziećmi.Wiedziałateżprzeciwkokomukierujesięjejzłość:tymkimśbyłTom.

-Jakmogłeśmitozrobić?-wyszlochała,zaciskającpięści.-Jakmogłeśumrzećbez
pożegnaniazemną?

Tobyłonajgorsze:żeniezdążylisiępożegnać.Pozostałotyleniewypowiedzianychsłów.
Gdybyśmymieliopięćminutwięcej,pomyślała,ocierającoczy.Tylkopięćminut,żeby
mogłamupowiedzieć,żegokocha.

Opuściłagłowęiwstrząsnąłniągłębokiszloch,wktórymznalazływyrazwszystkie
wstrzymywaneprzezrokuczucia.

Wkońcupozbierałasięiposzładodomu,błogosławiącdeszcz,dziękiktóremumogła
ukryćśladyłezprzeddziećmi.

-Cotozazapach?-zawołałaodprogu.

-Kolacja-odkrzyknęłaBronte,wychodzączkuchni.Wytarładłoniewfartuchispojrzała
namatkę,promieniejączdumy.-Przyszłaśwsamąporę.Makaronwłaśniesięugotował.
Zupełnieprzemokłaś!-dodałaiprzyniosłajejręcznik.

-Naprawdęprzygotowałaśkolację?-niedowierzałaEve,wyobrażającsobiecośw
rodzajumakaronuzserem.-Alekupiłam…

-Cokupiłaś?-przerwałaBronte,zaglądającdotorby.-Kurczak?Dobrze,będzienajutro.
Teciastkateżnieźlewyglądają.Aledziśzjemyspaghetti.Nicwięcejnieznalazłam,ale
dodałamdużowarzywidużosera.Noizrobiłamsałatkę.Ikupiłamjeszczechlebzate
pieniądze,którenamzostawiłaś.

-Naprawdęwszystkotozrobiłaśsama?-dopytywałasięoszołomionaEve.Miała
wrażenie,żecórkazdjęłazjejramionwielkiciężar.Brontepotrafiłaprzygotować
kolację…!

Potrafiłaowielewięcej.Idącdokuchni,Evezauważyła,żeposprzątałateżmieszkanie,
zrobiłapranieipostawiłanastoleświeżekwiaty.Finneysiedziałprzedtelewizorem,
zwiniętywkłębeknaswójzwykłysposób.Wszystkobyłownajlepszymporządku.Dzieci
świetniedałysobiebezniejradę.

-Idźiumyjręceprzedkolacją-nakazałaBrontebratutonem,któryEverozpoznałajako
własny.

Usiadłaprzystole,czującsięjakwrestauracji,izaczęłaopowiadaćdzieciomoswoim
pierwszymdniuwpracy,wprzerwachwyrażajączachwytnadwszystkim,cozdziałała
Bronte.Takadorosła!Takaodpowiedzialna!Wgłębisercaczułajednakdziwnyból.Jej
dziecijużjejniepotrzebowałytakjakkiedyś.

-Atyniebędzieszjadła?-zapytaławkońcucórkę,któranieustanniekrążyłamiędzy

stołemakuchenkąiterazwłaśniepodawałaupieczoneprzezsiebieciasto.

-Och,jadłamprzezcałydzień.Ciągleczegośpróbowałam.Jużniczegowięcejnie
zmieszczę.

Eveuśmiechnęłasięzezrozumieniem.Jejcórkastawałasiękobietą.

ROZDZIAŁDZIESIĄTY

O,człowiecze!Podziwiajwielorybaiwzorujsięnanim.Itytakżepozostańciepływśród
lodów.Pozostańchłodnynarówniku;utrzymujswąkrewwstanieciekłymnabiegunie.

JakwielkakopułaŚw.Piotraijaktenolbrzymiwieloryb,zachowajswąwłasną
temperaturęokażdejporzeroku!

HermanMelville,MobyDick

KlubTenisowywOakleymieściłsięwdziewiętnastowiecznym,ceglanymbudynku
obrośniętympędamibluszczu.Fundamentyzaczynałysięjużkruszyćigmach
potrzebował

odnowienia.Większośćbywalcówczułasiętujakwdomu.

Nietakdawnootwartowpobliżunowy,lśniącyizadbanyklub,którypowolizdobywał
sobieklientelę,szczególniewśródmłodychmatek,którepragnęłyodzyskaćfigurępo
porodzie.KlubKsiążkijednakuznałjednomyślnie,żepozostaniewiernystaremumiejscu,
przedkładającwygodęiatmosferęstaregokontynentuwrazzewszystkimioznakami
starzenianadbłyskchromuimodernistycznąatmosferę.Nienajmniejsząrolęwtym
wyborzeodegrałamyśloniechęcidooglądaniapłaskichbrzuchówijędrnychpośladków
młodszychklientek.

„Komutopotrzebne?”,jakmawiałaMidge.

Evezamknęłaszarkęiprzekręciłakluczzeświadomością,żewłaśniezamykaczęść
swojegożycia.Terminważnościjejklubowejkartyupływałwtymtygodniu,aniemogła
sobiepozwolićnajejprzedłużenie.ZresztąodśmierciTomaitaknieużywałajejzbyt
często.

Byłaterazszczupła;niemiałaapetytuiubraniazwisałynaniejjaknawieszaku.Żałowała,
żeniestaćjejnaopłacenieabonamentu,alewsumieuznała,żeniejesttowielkastrata.
Miałaprzecieżdwienogi,parębutówdobieganiaiparkzarazzadrzwiamidomu.

-Notodalej-mruknęłapodnosem.Wciąguostatnichtygodnitetrzysłowastałysięjej
mantrą.WrazzmodlitwąświętegoFranciszkazAsyżu,którejnauczyłasięjeszczew
dzieciństwie,pomagałyjejzachowaćrównowagęduchawtrudnychchwilach.

Przeszłaprzezprzypominającąoranżeriędamskąszatnię,spoglądającpodrodzenabutelki
zeschłodzonąwodąmineralnąistertyrównoposkładanychbiałychręczników.Na
włoskichdrewnianychtacachleżałyszczotki,grzebienie,mydełka,chusteczki,miętówkii
mnóstwoinnychprzedmiotów,jakichmożepotrzebowaćkobieta.Klubmiałeuropejski,
przytulnyklimat,alezupełnieniepasowałdonowegostanuduchaEve.Dbałośćowygodę
iluksuswydawałajejsięterazczymśobcymidziwacznym;niebyłtojużjejstylżyciai
wiedziała,jakniewielekobietnatymświeciemożesobienacośtakiegopozwolić.

Jejmatkabyłabytymmiejscemzachwycona,cieszyłabysię,żeEvetubywa,izażadne

skarbyświataniewyraziłabyzgodynarezygnacjęzczłonkostwa.Matkazawsze
oczekiwała,żeEvepójdziewżyciujejśladami,ichbutymiałyjednakinnyrozmiar.W
holuirestauracjisiedziałokilkastarszychpań,które,podobniejakmatkaEve,pamiętały
drugąwojnęświatowąiwychowywałydzieciwlatachpięćdziesiątych.Klubbył
miejscem,gdzieczułysiębezpieczniejakwdomu.Niezauważałystrzępiącychsię
brzegówtapet.

Everównieżdałasiękiedyśuwieśćelegancjitegomiejsca.Alekobietyzjejpokolenianie
przychodziłytunalunchiplotki,leczpoto,żebypoćwiczyćpodokiemosobistego
trenera.Niepoddawałysięzrezygnacjąskutkommenopauzy,leczwpocieczoła,calpo
calu,próbowałycofnąćwskazówkizegara.

Evepchnęładrzwiiweszładoniedawnoodremontowanej,lśniącejchromemiczerniąsali
gimnastycznej.Zapachpotuzmieszanyzwoniąodświeżaczapowietrzaprzypomniałjej
spędzonetugodziny.OdrazuzauważyłaMidge,zacieklepedałującąnarowerku.Długie
włosymiałasplecionewgrubywarkocz,ajejniezbytładnatwarz,terazprzybraławręcz
komicznywyraz.SzarakoszulkazemblematemUniwersytetuIllinoisbyławilgotnaod
potu.

-Cześć-powiedziałaEve,podchodzącdoprzyjaciółki.-Wjakimcelutaksiępocisz?

Midgewmilczeniuskinęłagłową,podniosładogóryjedenpalec,apotemjeszczeprzez
kilkaminutpedałowałajakszalona.Wreszciezwolniłaipowoliwyrównałaoddech.

Oboktrzyinnekobiety,którychEvenieznała,kręciłypedałamiwznaczniewolniejszym
tempie,popatrującnaekranwiszącegonadnimitelewizora.

Evepodałaprzyjaciółceręcznik.

-Agdziejestreszta?

Midgeuśmiechnęłasięzmęczona.

-Wszystkiewypadłyzrozkładu.Gabbymusiałapójśćzeswoimnajmłodszymdo
dentysty,alemasiępojawićpóźniej.Annieznówkrwawiiniechcećwiczyć,dopókinie
porozmawiazlekarzem.ObiezDorisprzyjdąnalunch.Atysięspóźniłaś.Więcteraz
wsiadajipedałuj.

Evezwestchnieniemwspięłasięnasąsiednieurządzenie,awidząc,żeMidgerobito
samo,zezdziwieniemuniosłabrwi.

-Tylkominiemów,żejeszczeniemaszdość?

-Muszęsięporządniezmęczyć.Ostatniojestemokropniespięta.Ciąglebolimniegłowai
czujęsiętak,jakbymmiałaladachwilawybuchnąć.

-Adlaczego?

-Przezmatkę.Uznała,żebardzojejsiętutajpodoba,ichcewynająćmieszkanie,żebybyć
bliskomnie-odrzekłaMidge,wznoszącoczykuniebu.

-Tobardzomiłe.Midgetylkoprychnęła.

-Cieszsię,żemaszmatkę-ciągnęłaEve.-Mojejbardzomibrakuje.Byłyśmysobie
bliskie,chociażmieszkałyśmydalekoodsiebie.Alecotydzieńrozmawiałyśmyprzez

telefon.

Niedlatego,żepotrzebowałamjejrad,bobyłyśmyzupełnieróżne,alepoprostulubiłam
słyszećjejgłos.-Westchnęłaispojrzałazaokno.-Rozmawiałyśmyowszystkimio
niczym.

-EdithjestwChicagojużodkilkumiesięcyichociażspororozmawiamy,niemogę
powiedzieć,żesątorozmowyszczere.Próbowałamjużwszystkiego.Awczoraj
zobaczyłam,jaktenjejpudelobsikujewkąciemojepłótno.Bogudzięki,żebyło
niezamalowane,boinaczejchybawyrzuciłabymzwierzakaprzezokno.Ktonormalny
przyjeżdżazwizytąnatydzień,zostajekilkamiesięcyijeszczeprzywozizesobąpsa?

-Niktopróczrodziny.

Midgeroześmiałasięizwiększyłatempopedałowania.

-Bardzopodziwiamtwojąmatkę,Midge.Onamaatomowynapęd.Zawszemiała.

-Wiem,żejąlubisz.Wszyscyjąuwielbiają.ZabawnaEdith.Zwariowanadziewczyna.

Duszatowarzystwa.Alenieznaszjej.Jasamawłaściwiejejnieznam.Poczęściteżją
podziwiam.Jestmojąmatką,alejakaśczęśćmniemaochotęjązamordować…itegojej
kundla-wymamrotałaMidgepodnosem.-Wsprawachnaprawdędlaniejważnychjest
bardzozamknięta.Nigdyniemówioswoichprawdziwychuczuciach,oswoim
prawdziwymżyciu,tylkociąglerozsnuwajakieśdymnezasłony.Niconiejwłaściwienie
wiem.Otoczyłasięścianą,którejniepotrafięzburzyć.

Evepomyślała,żetenopisdoskonalepasujedosamejMidge.

-Midge-powiedziałazdyszana.-Tyjeszczemożeszpróbować.Masznatoczas.Amój
czasjużminął.Niemamjużanimamy,anitaty.Aleniczegonieżałuję.Obydwoje
chorowaliprzedśmierciąizdążyłamimpowiedziećwszystko,cochciałam.-Urwała,
myślącoTomie.-Postarajsięwykorzystaćswójczasjaknajlepiej.

Midgetylkowzruszyłaramionami,aEve,bogatszaodniejowieledoświadczeńze
śmiercią,tylkozrezygnacjąpotrząsnęłagłową.ChoćMidgebyłaterapeutkąiuczyłasięo
żałobieirozpaczyzksiążek,niemiałapojęcia,jaktrudnymdoświadczeniemmożebyć
utratanajbliższejosoby.

-Chciałabym,żebymojamatkamogłamieszkaćobokmnie-dodałaEve.-

Mogłybyśmyzaglądaćdosiebie.Pogadać.Chciałabymjejpokazać,jakdobrzesobie
radzę.

Pokazaćjejmojemieszkanie.Pragnęłabymusłyszeć,żedoceniato,corobię.Mamato
najlepszykibic.Niktinnynietroszczysięonasrówniemocnoiszczerze.Ktoinnypotrafi
siętaknaciebierozzłościć,gdyrobiszcośźle,albobyćzciebietakdumnym,gdycości
sięuda?

Midgeprzymknęłaoczyiprzypomniałasobieawanturę,jakawybuchławdniujej
szesnastychurodzin,gdyodmówiłaprzyjęciaprezentu,jakimmiałabyćoperacja
plastycznajejnosa.

-Aczyprzyszłocidogłowy,żetenprezentniejesttylkodlaciebie?-wybuchnęławtedy
Edith.-Możemiałbyćrównieżidlamnie?

OtworzyłaoczyispojrzałaprostonaEve.Jakmogłajejtowyjaśnić?Przyjaciółkanie
miałapojęcia,jakietouczucienigdywżyciuniepoczućakceptacjiwłasnejmatki.

-NieznaszEdith-powtórzyła.-Dlaniejwszystko,corobię,jestzłe.Onaniechce
rozmawiać,tylkonakazywać.Niechcezwyczajnieiśćnawspólnezakupy,tylkochcemi
dyktować,comamkupić.Zkimmamsięwidywać.Comamrobić.Boże,całejejżycie
jestpotrzebąkontrolowania.Gdymiałamosiemnaścielat,wyprowadziłamsięodniej,bo
niemogłamtegoznieść.Dlaczegojejsięwydaje,żeterazbędzieinaczej?Czygdyby
kiedykolwiekbyłoinaczej,tomieszkałabymsama?

-Pewniesądzi,żeczujeszsięsamotna.Noi…jesteśjejdzieckiem.

Midgetylkoprychnęła.Jejpoliczkiznówsięmocnozaróżowiły.

-Alejajużniejestemdzieckiem.

-Oczywiście,żejesteś.Wkażdymraziedlaniej.Niepotrafięsobiewyobrazić,żebym
kiedykolwiekmogłapatrzećnamojewłasnedziecijaknadorosłychludzi,którzyjużnie
potrzebująmoichrad.

Midgeszerokootworzyłaoczy.

-Eve,samaposłuchajtego,comówisz.Czyzdajeszsobiesprawę,jakietoprzytłaczające?

Evezezdumieniemwstrzymałaoddech.Nigdynieuważałasiebiezanadopiekuńcza
matkę.

-Wcalenie!-wybuchnęławpierwszymodruchu,zarazjednakpojawiłysięrefleksje.

Ileżtorazysłyszałaodswoichdziecizniecierpliwione„Oj,dajspokój,mamo”,gdy
wypytywałaje-czyteżmoże…przesłuchiwała?-oodrobionelekcje,film,naktórysię
wybierały,czysposóbspędzaniaczasu.IilerazyTompodnosiłwówczasgłowęznad
swoichpapierówiwtrącał:„Och,naprawdędajimspokój,niechsiędobrzebawią!”
Przypomniałasobierównież,jakświetnieBronteradziłasobiewkuchni,aFinneywśród
przyjaciół.Przecieżnienauczylisiętegozdnianadzień.Właściwiekiedyzaczęlisię
wymykaćspodjejskrzydeł?

-Boże,Midge,możemaszrację-stwierdziławkońcuzniepokojem.-Muszęsięzacząć
przyzwyczajaćdomyśli,żemojedziecidorastają.

-Dobrypomysł,Eve.Tonaturalnyproces.Niedługojużstanieszsięwolna!Ijeśli
będzieszmiałaszczęście,totwojedziecizostanątwoimiprzyjaciółmi.

Evewzruszyłaramionami.

-Wydajemisię,żetozawcześnie.SzczególniedlaBronte.Wzięłanasiebiewiele
obowiązków,którewcześniejnależałydomnie.Alenadaljestemjejmatką,nie
przyjaciółką.

-Alemożeonachciałabyzostaćtwojąprzyjaciółką?

-Nie.Toniemojarola.Jamuszępilnować,żebyniestałasięjejżadnakrzywda.Onajest
wciążtakadziecinna.

-Alepomyślotym,żerzeczy,wjakiezaczniesięterazangażować,wcaleniesąjuż
dziecinne.Chłopcy,seks,alkohol,narkotyki,prowadzeniesamochodu.Będzie

potrzebowałarozmówztobą,anieprzyjdziedociebie,jeślibędziesięobawiaćkaryalbo
kazania.Musiszsięztympogodzić,Eve.Onaniejestjużdzieckiem-perorowałaMidge,
ocierająctwarzłokciem.

-Dlamniejestizawszebędzie!-upierałasięEve.

-Tyteżjesteśdzieckiemdlaswojejmatki.Dopierostojącpodrugiejstronietejbarykady
przekonujeszsię,żetowcaleniejesttakieprostewypuścićdziecispodskrzydeł.

-Alemusiszjewypuścić,skarbie,boinaczejnigdyniedorosną.Będąsiędusiłyiwkońcu
nabiorądociebieniechęci.

Evezeszłazurządzenia,ztrudemutrzymującrównowagę.Zamyśliłasię.

-Możemaszrację-przyznałapochwili.-Muszęsięnadtymzastanowić.Może
rzeczywiściespróbujęzostaćprzyjaciółkąBronte.Imożetymogłabyśzaprzyjaźnićsięze
swojąmamą.

Wróciłanaroweriprzezchwilęobiepedałowaływmilczeniu.

Doriswytarładoczystausianyokruchamiblat,pozmywałanaczyniapośniadaniu,złożyła
gazetę,pozamykałaszafki,któreR.J.iSarahzostawiliotwarte,ipodlałakwiaty,apotem
poszłanadół,gdziemieściłasiępralnia,iwrzuciładopralkipierwsząpartiębrudnej
odzieży.

Wydawałojejsię,żejużodwiekówwykonujecodziennieranotesameprosteczynności,
któreniegdyśjąuspokajały-nazywałajetaichimatkiiżony-ostatniojednakodczuwała
corazwiększezmęczenieichmonotonią.Czułasięteżdziwnieniespokojnainiespełniona.
Miaławrażenie,żewżyciuomijającośważnego.Gdywyglądałaprzezoknowkuchnii
widziałapustechodniki,corazczęściejczułasięsamotna.GdyEvezaczęłanoweżycie,
Dorispoczułasięjakktoś,ktoodprowadziłbliskąosobęnapociągiterazpozostałsamna
pustymperonie.

Wszyscyostatniowydawalisiębardzozajęci,aonawciążrobiłatosamo.Kiedyś
zajmowaniesiędomemzupełniejejwystarczało.Terazjednak,gdydobiegła
pięćdziesiątki,zapragnęłaczegoświęcej,jakiegośruchu,poczuciakierunkuicelu.
Zapragnęłazmiany.

Naschodachdosuterenygłośnoziewnęła.Ostatniociągleczułasięzmęczona,oczysame
jejsięzamykały.Czułarównież,żenadciągajedenzeznanychjejjuż„nastrojów”.

Przychodziłyiodchodziłyzupełnieniespodziewanieiwydawałysięniemiećzwiązkuz
niczym,cozjadłalubwypiła,anizżadnymkonkretnymrodzajemwydarzeń.Nicnie
pomagało:aniwyprawynazakupy,anikino,anitelefonicznerozmowyzprzyjaciółkami.

Uśmiechałasię,alewewnątrzzżerałyjąponure,mrocznenastroje.Światstawałsięszary,
aserceściskałosiętak,żeczasaminiemogłazłapaćtchu.

SięgnęładokoszazbrudnąbieliznąiwyjęłabrudneskarpetkiR.J.,apotemjedwabne,
zielonebokserki.Ostatniozacząłnosićjedwabnąbieliznęnacodzień.Jejojciecnigdyby
czegośtakiegoniewłożył.Uznawałtylkobiałe,bawełnianespodenkiinawszystkieinne
patrzyłzpogardą.Dorispomyślałaowłasnymbiałymbiustonoszuiwysokichmajtkach,
jakiemiałapoddomowąsukienką,inarazpoczułasięstaraibezkształtna.Sarahnazywała

takierzeczy„bieliznąbabci”,Dorisjednakczułabysięgłupiowśliskich,niewielkich
szmatkach,jakieoglądaławkatalogach.Znówspojrzałanazielonyjedwabiogarnęłyją
mieszaneuczucia.Tespodenkibyłytrochężenujące,aledoceniaławysiłkimęża,bywciąż
byćatrakcyjnymmężczyzną.Możejednakpowinnakupićsobienowąbieliznę?

Rzuciłaspodenkinastertęinnychposortowanychdopraniaubrańiwyciągnęłazkosza
kolejnąrzecz.Byłatokoszulajejmęża,zegipskiejbawełnyemanowałjednakdziwny,
obcyzapach.Doriszastygłaipowoliprzysunęłatkaninędotwarzy.

Byłtoniewątpliwiezapachkobiecychperfum.Odrzuciłakoszulęnabok,jakbyjąparzyła.
Przymknęłaoczy.Pomyślałaojedwabnychspodenkachiprzypomniałasobietwarzmęża,
gdypoprzedniegowieczoruwychodziłzdomu.Byłumówionyzkimśnakolację.

Oczywiście,musiałybyćtamjakieśkobiety,przekonywałasię,alesercepodpowiadało
jej,żemożeniechodziłotylkookolację.

Oblałjązimnypotizrobiłojejsięsłabo.Przytrzymałasięoparciakrzesła,apotempowoli
usiadła.Namyśl,żeR.J.możejązdradzać,robiłojejsięniedobrze.

Zastanowiłasię,comożezrobić,jeślitepodejrzeniaokażąsięprawdą.Dokądmogłaby
odejść?CzegoR.J.poszukiwał,czegopotrzebował?Przecieżbyładobrążoną,aktywnie
uczestniczyławżyciuspołeczności,zawszedobrzesięubierałaipotrafiłasięodpowiednio
zachować.Cojeszczemogłazrobić?CzyR.J.wolałbywidziećnajejmiejscujakąś
tandetnąseksbombę?Znówpomyślałaokatalogach,jakiezaśmiecałyjejskrzynkę
pocztową,oróżnychogłoszeniachiofertachsamotnychkobiet.Czytomożliwe,żeon
czegośtakiegopragnął?

Tylebyłopytań,naktórenieznałażadnejodpowiedzi.Wiedziałatylko,żezjakiegoś
powodujejmążodsuwasięodniejcorazbardziejicorazwięcejczasuspędzapoza
domem.

Wyglądałonato,żemałżeństwooznaczałodlaniegostabilność,laury,naktórychmożna
spocząć,łatwośćiwygodę-iżeodtegowszystkiegoczułsięstary.

Iwłaśnieodtegowszystkiegopragnąłuciec.

WgodzinępóźniejDorisstanęławdrzwiachklubowejrestauracjiirozejrzałasię,szukając
znajomychtwarzy.Salabyłazatłoczona.Wsobotniepopołudniacałerodziny
przychodziłytupopływaćipograćwtenisa.WieluznichDoriswogólenieznała.
Rivertonbyłokiedyśbardzospokojnymmiasteczkiem;zajegorozwójpoczęści
odpowiedzialnybył

R.J-przezjegoręceprzechodziłyprawiewszystkieinwestycjewokolicy.Namałych,
kosztownychdziałkachpowstawaływielkierezydencje,upchniętetakbliskojednaobok
drugiej,żeniemaldotykałysięścianami.DomDoris,odziedziczonyprzezniąpo
rodzicach,byłprzedmiotemzazdrościwielusąsiadów,stałbowiemnanadrzecznej,
dwuakrowejdziałce,zktórejmożnabywykroićczteryinne.Ziemiabyłatubezcenna,a
tytułwłasnościnależałdoDoris.R.J.nieustannienalegał,bypodzieliładziałkęiczęść
sprzedała,onajednakzażadneskarbyniechciałasięnatozgodzić.

Odkilkulat,wmiaręjakcenyrosły,awolnychterenówdozabudowyubywało,nalegania
R.J.stawałysięcorazbardziejnatarczywe.Doriszacisnęłazęby,przypominającsobie

jegoostatnipowrótdodomunadranem,woparachwhiskyicygar.Ostatniegolatakupił
sobiesrebrnysportowykabrioletzapieniądze,którepowinnybyłyzasilićkonto
oszczędnościowe,zacząłćwiczyćwklubiesportowymiplanowaćspływtratwąporzece
Kolorado.ChciałzabraćzesobąBobby’ego,aleniezaprosiłaniSary,anijej.

-Tomęskasprawa-stwierdziłpobłażliwie.

GdyDorispróbowałapodzielićsięswoimniepokojemzMidge,taześmiechem
skwitowałacałąhistorięjakoobjawandropauzy.

-Wcześniejczypóźniejwrócimurozsądek-stwierdziłakrótko.

Możewróci,pomyślałaDoris,myślącozapachunieznanychperfumnakoszuli,amoże
nie.

WreszcieznalazłaprzyjaciółkizKlubuKsiążkinatarasiepodparasolemijejserce
napełniłosiękojącymciepłem.Wśródnichczułasiębezpieczna,kochanaipotrzebna.

Powitałyjązożywieniem.

-Jesteśwreszcie-zawołałaEve.-Obawiałyśmysięjuż,żenieprzyjdziesz!

-Przecieżnigdymisięniezdarzyłoopuścićspotkania-odpowiedziałaDorisizauważyła
zewzruszeniem,żezarezerwowałydlaniejmiejscemiędzyEveaMidge.Tendrobnygest
znaczyłdlaniejbardzowiele.Gabriellauśmiechałasiępromienniejakzwykle.

Anniemiałanatwarzyciemneokulary.

Usiadłaizaczęłaprzeglądaćkartę.ObokniejMidge,EveiAnnierozmawiałyopracy.

Dorispoczuła,żeciemnachmuraspowijającajejduszęznówwraca.Niedotrzymała
obietnicyzłożonejsamejsobieiniezaczęładzisiajćwiczyć,choćnaprawdęmiałataki
zamiar.Obiecałatosobiepoprzedniegowieczoru,podotarciudoostatniejstronyMoby
Dicka.

Poruszyłasięniespokojnie.Jejbluzkaciasnoopinałasięnapiersiach,apasekspódnicy
wrzynałsięwciało.Czułasięjakwielorybiwzbieraławniejirytacjanatewszystkie
szczupłekobiety,którenarzekałynaswojesylwetki.Gotowabyłabyzapłacićfortunę,by
miećtakieciało.Niemiałapojęcia,jaktosięstało,żewciąguostatnichpięciulattak
bardzoprzytyła,idlaczegotaktrudnobyłotekilogramyzrzucićanidlaczegowciążczuła
sięzmęczonaibolałyjąstawy.

Czymożnasięzestarzećwciągujednejnocy?

-Będębiegaćwparkupodrugiejstronieulicy-mówiławłaśnieEveinawidok
rozczarowanianatwarzachprzyjaciółekdodałaszybko:-Dlamniebędzieto
wygodniejsze,apozatymmamterazowielemniejczasu.Noiwolębyćnaświeżym
powietrzuniżwzamkniętejsali.

DorispochwyciłaspojrzenieAnnie;obydwiedobrzerozumiałyprawdziwąprzyczynę
rezygnacjiEvezczłonkostwawklubie.

Gabriellazezrozumieniempokiwałagłową.

-Rozumiem.Jateżniebędęjużodnawiaćkarty.Mamterazwięcejdyżurów.Przezcały
dzieńjestemnanogach,akiedywracamdodomu,muszęjeszczeprzygotowaćdzieciom

kolacjęiwogólezająćsięnimi.Gdypozmywamnaczynia,niemamjużnawetsiłyusiąść
przedtelewizorem.Fernandomniekochaiobwódmojejtaliimadlaniegomniejsze
znaczenieniżmojezdrowiepsychiczne.

-Ipraca-wtrąciłaMidge.

TwarzGabriellipociemniała.Gwałtownieodwróciławzrok.

Dorisprzesunęłarękąposwoichokrągłychbiodrach,przypominającsobie,żekiedyśR.J.
obejmowałjejtaliędłońmi.

-Och,kobiety,kobiety-westchnęłaAnnie.-Cowyztymimężami?Wszystkieich
kochamy,aleprzedewszystkimtrzebazadbaćosiebie.Będziemyżyłyjeszczedługo.

Dwadzieścia,trzydzieścilat,albojeszczewięcej,jakBógda.Ktochcespędzićtrzydzieści
latnachorowaniu?

-Toracja-dodałaGabriella.-Pielęgniarkidobrzeotymwiedzą.Trzebaćwiczyć.

-Ćwiczeniasądobrenawszystko.Wchodzimywnowyetapżycia,dziewczyny,alewcale
niemusibyćonnudnyanismutny.Jeślibędziemyćwiczyć,tozachowamydobrąformęi
uchronimysięprzedsklerozą-powiedziałaMidge,unoszącwtoaścieszklankęzwodą.-
Noiniezwiotczejąnampiersi.

-Niezapominajoprawiepowszechnegociążenia.Cosięwznosi,prędzejczypóźniej
musiopaść-uśmiechnęłasięEve.

-PocośjednakBógstworzyłchirurgówplastycznych-odparowałagładkoAnnie.

-Nicztego-pokręciłagłowąGabriella.-Jasięniedampokroić.Zadużowżyciu
widziałam.Kochajalborzuć.

-Tonietak-poprawiłająEve.-Mówisięinaczej.Używaj,jeśliniechceszstracić.

-Todotyczyciałaczyumysłu?

-Jednegoidrugiego.Używajumysłu,jeśliniechcesz,byzanikłyciszarekomórki.

Używajmięśni,bozwiotczeją.

-Onamanamyśliwszystkiemięśnie-dodałaAnnieznaczącoinarazroześmiałasię:-

Aha!Założęsię,żewszystkiewtejchwiliwykonujciećwiczenieKegla!

Nastąpiłwybuchogólnejwesołości.

-Askorojużjesteśmyprzytymtemacie-zwróciłasiędoniejMidge-tocotamsłychać
wkwestiipoczęcia?

Anniezachmurzyłasięisięgnęłapokieliszekzwinem.

-Okazujesię,żewcaleniemusitobyćprzyjemność.Całenaszeżyciekręcisięwokół

mojegokalendarza.Zaznaczamy,kiedymamjajeczkowanie,przeszłamwszystkie
możliwebadania,Johnteż,agdynadchodziodpowiedniachwila,obsługujemniejak
samiecrozpłodowy.Czytałamwjakiejśksiążce,żejeślichcemymiećchłopca,totrzeba
postawićpodłóżkiemkowbojskiebuty.-Pochyliłasięnadstołemiwjejgłosiepojawiło
sięnapięcie.-

Oddwudziestulatjakgłupiastarałamsięniemiećdziecka,ateraz,gdychcęjemieć,
znówmuszęsięstaraćjakgłupia.Igdzietusprawiedliwość?

-Zawszezawszystkopłacąkobiety-westchnęłaciężkoMidge.

-Jeślichodziomnie,cieszęsięztego,żeurodziłamdziecijakomłodamężatka-

stwierdziłaGabriella,przykładającdłońdobrzucha.-Choćprzezwielelatczułamsię
wyczerpanaiżałowałam,żenajpierwtrochęnieposzalałam.Byliśmytacy
niedoświadczeni.

Anniewzruszyłaramionami.NiemiałaochotysłuchaćopłodnościGabrielli.

-Wszystkomaswojewadyizalety.Wiemtylko,żeJohnijacośnatymstraciliśmy.

Spontanicznośćiromantyzm.

-Samasięotoprosiłaś-zaśmiałasięEve.-Witajwklubiematek.Gdyjużurodzisz,
łóżkozaczniecisiękojarzyćwyłączniezespaniem.

Wszystkieznówwybuchnęłyśmiechem,opróczDoris,którejnastrójwciążsiępogarszał.
Rozmowyodiecie,ćwiczeniachiseksiebrzmiałydlaniejjakzgrzytpaznokciaoszybę.
Dostawałaodtegodreszczyitylkosiłąwoliudawałojejsięwysiedziećnamiejscu.

Sukcesyprzyjaciółekażnadtouwidaczniałyskalęjejwłasnejporażki.

Zperwersyjnądeterminacjąwpatrywałasięwkartędeserów.Dlaczegonie?-

pomyślałaponuro.Wkońcuteżmiałaprawodojakiejśprzyjemności.Przyjrzałasię
uważniej:lody,ciasto,szarlotka…Najbardziejpodobałjejsiępiernikjabłkowy.

-Zdawałomisię,żemiałaśoddzisiajćwiczyć?-zapytałanieoczekiwanieMidgez
dziwnymbłyskiemwoczach.Midgebyłaprzenikliwainicnieuchodziłojejuwagi.W
innejsytuacjiDorisbyłabyjejwdzięcznazatroskę,aleniedziś.

-Zacznę,zacznę-powiedziałatonem,którywyraźnieoznaczał:odczepsię.Midgejednak
niedawałasiętakłatwozbićztropu.

-Kiedy?Powtarzasztoodświąt.Zróbcośwreszcie,Doris.Nieumawiajsięznamitylko
wrestauracji.

Dorispodniosłagłowęiprzeszyłająspojrzeniem,któremogłozabić.Przyjaźniłysięod
szkołyśredniejiznałysięnawylot.Przystolezapadłomilczenie.

-Onatylkopróbujecięzachęcić-odezwałasięwreszcieGabriella.-Niechciałacię
obrazić.

-Owszem,chciałam-obruszyłasięMidge,zdecydowanapójśćnacałość.-Doris,za
bardzociękocham,byspokojniepatrzeć,jakcierpisz.Najwyższapora,żebyśzaczęła
ćwiczyć.Dzisiaj.Przyłączsiędonas.Zobaczysz,będziefajnie.Doris-dodałaostrzej.

-Odłóżtękartęiposłuchajmnie!

-Nie!-prawiekrzyknęłaDoris,podnoszącgłowę.

-Robimisięjużniedobrzeodtegogadaniaoćwiczeniach,odchudzaniuiwieku,o
zmarszczkach,uderzeniachgorąca,lepszymigorszymsamopoczuciu!Omenopauzie!

Chorajestemodtego!

-Jateż-dodałaAnnie.-Niewierzęwżadnąmenopauzę.

-Wtakimraziemamdlaciebienowinę-oświadczyłaMidge,wycelowującwniąwidelec.
-Menopauzaprzydarzysięrównieżtobie,skarbie,czywniąwierzysz,czynie.

-Przydarzysięnamwszystkim-dodałaDoris.-Icoztego?Niemamjużnajmniejszej
ochotyzamartwiaćsięswojąfigurą.Nicmnienieobchodzi,żeniewyglądamtaksamojak
wtedy,gdymiałamdwadzieścialat!Niemamjużdwudziestulat!Mampięćdziesiąt,
słyszycie?Pięćdziesiąt!Ijestemwstanieprzyznaćsiędotegogłośno!Niebojęsię
powiedzieć,żesięstarzeję!-Oddychałaciężko.Nagórnejwardzezebrałyjejsiękropelki
potuiczuła,żezbliżasiękolejneuderzeniegorąca.

Przystolestanęłakelnerka,gotowadoprzyjęciazamówienia.

-Comampaniompodać?

Evechrząknęła.MidgeiGabriellawymieniłyzmartwionespojrzeniaiwzruszyły
ramionami.AnniespokojnieobserwowałaDoriszzaswoichciemnychokularów.

Tazaśznówwzięładorękikartęipostanowiłazapomniećocienkichtaliach,programach
ćwiczeńinieznanychperfumach.Poczułaogromny,zżerającywnętrznościgłód.

-Zacznęodhomara-powiedziałacienkim,pełnymnapięciagłosem.-Potemkanapka
klubowazbekonemifrytkizkeczupem,anadeser,hmmm…Piernikjabłkowyikawaze
śmietanką.-Powiodławyzywającymspojrzeniempozdumionychtwarzachprzyjaciółek.
Naszczęścieżadnasięnieodezwała.

Alegdysłuchałalistyzamówieńzłożonejzsałatek,kurczakairybzgrillaorazmrożonej
herbaty,uświadomiłasobie,żeprzekroczyłaniewidzialnąlinięiwyłamałasięzgrupy.
Nigdyjeszczenieczułasięrówniesamotna.Wbijajączębywwielkąkanapkęzbekonem,
miaławrażenie,żejestolbrzymimwielorybem.Wgłębiduszybyłaprzekonana,żejej
okropnesamopoczuciejestodpoczątkudokońcawinąprzyjaciółek.Przezcałe
popołudnietraktowałyjątakostrożnie,jakbybyłazeszkłaaleichwspółczucietylko
dolewałooliwydoognia.

KelnerkaprzyniosłajejdeseriDoriszatrzymaławzroknadużym,kwadratowymciastku
pokrytymwarstwąwaniliowychlodów.Niejedztego,ostrzegałosumienie,aledeserkusił
jąjakwłasnaśmierć.Wyraźniewidziałatrumnęwyrzeźbionązbrązowegocukruibiałej
mąki.

Czteryparyoczuśledziłykażdeporuszeniejejrękiiust.KątemokaDoriswidziała
dietetyczne,niedojedzoneporcjenaichtalerzach.Wkońcuodłożyławidelczyki
eleganckimgestemwytarłaustaserwetką.

-Jużpóźno-poderwałasięEve,spoglądającnazegarek.-Muszęjużiść.

Wszystkiejaknaumówionysygnałopuściłygłowy,sięgającpotorebki.Dorisrównież-
jejtorbazbiałejskóryleżałaobokkrzesła-izobaczyładwiewielkiefałdywłasnego
brzucha.Nienawidziłasiebie;wirowałojejwgłowieimiaławrażenie,żeosuwasięw
czarnąotchłań.

-PrzeczytałyściejużMobyDicka!-zapytałaGabriella,starannieodliczającswojączęść

rachunku.

Dorisnieodezwałasię,choćodchwilizakończenialekturyprawieniepotrafiłaprzestać
myślećotejksiążce.R.J.byłjejprywatnymMobyDickiem.Kochałagoijednocześnie
nienawidziła.Jejmyślinieustanniewędrowałyzanim.Podejrzeniaprzepalałyjejserce.
Dnieminocąpotajemnieśniłaotym,żeprzeszywagoharpunem,oczamiwyobraźni
widziała,jaktwardeostrzewbijasięwbladeciało.Aletego,oczywiście,niemogła
opowiedziećprzyjaciółkom.

-Jakośprzezniąprzebrnęłam-skrzywiłasięAnnie,kładącnastół

dwudziestodolarowybanknot.-Topokryjerównieżnapiwek-dodała,zwracającsiędo
Gabrielli.

-PodobnoMelvilleomalniepostradałzmysłów,gdytopisał-powiedziałaMidge.

-Jabyłambliskategopodczasczytania-odparłaAnnie.

-Ukogospotykamysiętymrazem?-zapytałaEve.

-Umnie-stwierdziłaAnnie.Podniosłasięzkrzesła,kładącdłońnabrzuchuobronnym
gestem,którynieuszedłuwagipozostałych.-Ostrzciesobiezęby,dziewczyny.Na
przystawkęzaserwujęnapletkiwielorybów.Wiemonichterazwięcej,niżjestmito
potrzebnedoszczęścia.

-Jateż-przyznałaGabriella.-Niepotrafięwyrobićsobieopinii,czytencałyMobyDick
byłdobry,czyzły.

-Ajeślibyłdobry,tojakbardzodobry?-dorzuciłaAnnie,wywołująckolejnywybuch
śmiechu.

Dorispodniosłasięsztywnoipołożyłapieniądzenastole.Zpochmurnątwarząi
napięciemwgłosiepowiedziała:

-Wszystko,copotrzebujeciewiedzieć,toto,żeMobyDickjestwielkim,białym,
pomarszczonymiprzeznikogoniezrozumianymkaszalotem.-Powiesiłatorebkęna
ramieniu,wyprostowałasięidodała:-Imamdlaniegowielewspółczucia.

ROZDZIAŁJEDENASTY

-Sądzę,iżwkażdejnaturzeistniejeskłonnośćdopewnegoszczególnegozła,naturalny
defekt,któregoniejestwstanieprzezwyciężyćnawetnajstaranniejszaedukacja.

-Wtwoimwypadkujesttoskłonnośćdonienawiściwobecludzi.

-Awtwoim-odparłazuśmiechem-jestichumyślneniezrozumienie.

JaneAusten,Dumaiuprzedzenie

Evesiedziaławchłodzieklimatyzowanegosekretariatuipatrzyłaprzezoknona
wyschniętą,zbrązowiałątrawęboiska.Choćbyłdopieropoczątekczerwca,nadeszłafala
niezwykłychupałów.Wciąguostatnichkilkutygodnitemperaturaniespadałaponiżej
trzydziestustopni,bijącwszelkierekordy.Odczasudoczasunaniebiegromadziłysię
chmury,zktórychjednakanirazuniespadłdeszcz.

Evezwestchnieniemzasunęłażaluzje.Możnabyłotylkostaraćsięjaknajdłużej
pozostawaćwklimatyzowanychpomieszczeniachijaknajmniejwychodzićnazewnątrz
albopoprostuwyjechaćnapółnockraju,cozrobiłowieleosób.

NaszczęściekolegaFinneyazaprosiłgonadwatygodniewakacjidoswegoletniego
domuwMichigan.WponiedziałekranoEveucałowałasynanapożegnanieikamień
spadłjejzserca.

ZBrontebyłoinaczej.Zatydzieńzaczynałysięzajęciawletniejszkole,atymczasem
Doriszabierałająpopołudniamidosiebie,gdzieBrontespędzałaczaszSarą,albowiozła
obydwiedziewczynynabasen.CzasamiBrontewolałazostaćwdomu-mówiła,żejest
zajętaalbożechcepoczytaćksiążkę.Stałasięowielemniejtowarzyskaniżwzeszłym
roku.Evemartwiłasięocórkę,alenicniemogłanatoporadzić.Brontemiałaczternaście
latiwkraczaławtrudnywiek.

Wcollege’uŚwiętegoBenedyktaletnisemestrjużsięzacząłnadobreinawał

organizacyjnejpracywsekretariaciezelżał.PatCrawforduznała,żemożesobiepozwolić
naurlopiwpiątekprzekazałaodpowiedzialnośćzawszystkiesprawyEve.Pilnowanie
rozkładuzajęćizaspokajaniepotrzebdoktoraHammondabyłodlaEveniczymw
porównaniuzprowadzeniemdomu,wktórymmieszkałdynamicznyTomPorteridwoje
nastolatków.Evenabrałaprzekonania,żewiększośćfirmwyglądałabylepiej,gdybyna
ichczelestałagospodynidomowa.

Wydęłaustairozejrzałasiępopustymsekretariacie,gdziesamotniespędzałaprzerwęna
lunch.Och,Pat,pomyślała,spoglądającnauprzątniętebiurko.Gdybyśtylkowiedziała…

Niepokój,jakiEveodczuławpiątkowepopołudnie,absolutnieniedotyczyłkonieczności
samodzielnegoradzeniasobiezpracą.ŹródłemtegouczuciabyłdoktorPaulHammond.

Ojegowybuchowymcharakterzekrążyłylegendy,choćEvejeszczeniewidziałago
wytrąconegozrównowagi.„Tenczłowiektożywywulkan;odczasudoczasumusi
wypuścićtrochępary”,przekazałajejPat.PodczaspierwszychtygodnipracyEve
obydwoje,niebędącwstaniezdobyćsięnaobojętność,staralisięutrzymywaćwzajemny
dystans.ObecnośćPatwrazzjejnieustającymoddaniemszefowiiobsesjądogadzaniamu
podkażdymwzględembyłapożądanymbuforem.Krążyławokółprzełożonegojakkomar.
Evezauważała,żeodczasudoczasudoktorHammondzaciskałusta,awjegoszybkim
„Tak,tak,dziękuję,Pat”pojawiałasięnutairytacji,Patjednakwydawałasiętegonie
dostrzegać.PodtymwzględemPaulHammondbardzoprzypominałToma,którytakżebył
przekonany,żewszyscyludziepotrafiąodczytywaćtegotypusubtelnesygnały.Eve
jednakmusiałaprzyznać,żedoktorHammondnigdynieprzekraczałgranicuprzejmości.

Wobecstudentówjednakniebyłrównietolerancyjnyigdyktórykolwiekznichośmielił
sięzbezcześcićjęzykangielskiwmowielubwpiśmie,zostawałpublicznierozniesionyna
strzępy.Studencijednak,odziwo,uznawalitozacośwrodzajuzaszczytu.

PaulHammondcieszyłsięopiniąutalentowanegonauczycielaizawszemiałnadmiar
chętnychnaswojezajęcia.Zarównostudenci,jakiinniwykładowcyszanowaligoza
pasję,zjakątraktowałliteraturę,orazzabłyskotliwość.

DoEvenigdysięniezbliżałanizniąnierozmawiał,jeślinieliczyćoficjalnego„dzień
dobry”i„dowidzenia”.WszystkiesprawyzałatwiałzapośrednictwemPat.ToteżgdyPat
obwieściła,żewybierasięnaurlop,Evenatychmiastzrozumiała,cotodlaniejoznacza:
koniecznośćbezpośrednichkontaktówzPaulemHammondem.

Oparłagłowęościanęiprzymknęłaoczy.Tentydzieńbardzojąwyczerpał.Byław
sekretariaciesamaizakażdymrazem,gdyPaulHammondotwierałdrzwi,Eveczuła,że
ogarniająfalagorąca.Sercezaczynałojejgłośnodudnić,dłoniepociłysię,agardło
wysychało,jakbybyłanaSaharze.Nieczułaniczegopodobnegood…niemogłajużsobie
przypomnieć,odkiedy.Wydawałojejsię,żewjejwiekuwręczniewypadapopadaćw
takistan.Alebezwzględunato,comyślała,niemogłasięprzestaćzastanawiać,czymon
sięzajmujewłaśniewtejchwili.

Onwydawałsięrówniespięty.GdyEveprzynosiłamuraportyalborozkładyzajęć,
wymienialitylkoabsolutneminimumsłówistarannieomijalisięwzrokiem.Napoczątku
sądziła,że,jegozdaniemniezasługujenanicwięcej,musiałajednakzauważyć
spojrzenia,jakierzucałwjejstronę,gdysądził,żeonategoniewidzi.Zdnianadzień
miałdoniejcorazwięcejpytańicorazczęściejprzystawałprzyjejbiurku.Wkońcu,ku
swemuzaskoczeniu,zauważyła,żelakonicznewymianyzdańzaczęłysięprzeradzaćw
rozmowy.

Wpiątekranonawetsięniezdziwiła,widząc,żewbrewswoimzwyczajomniezamknął
zasobądrzwidogabinetu.Przezcałeprzedpołudniedobiegałydoniejdźwiękimuzyki
klasycznejpłynącejzradia.

Pomyślała,żechybazabardzobierzesobiedosercatenniewinnyflirt,izwestchnieniem
podniosłazkolanksiążkę.ByłatoDumaiuprzedzenie.Otohistoria,którąmożnasię
delektować,pomyślała.Każdesłowotejksiążkisprawiałojejradośćnawetprzytrzecim

czytaniu.MiaławielewspólnegozElizabethBennet:jątakżełączyłdziwnyzwiązekz
dumnym,piekielnieprzystojnymmężczyzną.

Wchwilępóźniejodgłosotwieranychdrzwiprzerwałjejlekturę.PaulHammondwpadł
dosekretariatujakburza.Podniosłagłowęinajegowidokserceniemalprzestałojejbić.
Twarzmiałbladąiściągniętą,włosymokreodpotu.Zawsze,bezwzględunapogodę,
nosiłgarnitur,terazjednakmarynarkęmiałprzewieszonąprzezramię,arękawykoszuli
podwiniętedołokci.Wdrugiejręceniósłciężkąteczkęzksiążkami.

WyglądałpodobniejakTomwostatnimdniuswojegożycia.

Evepoczuładreszcziimpulsywniezerwałasięnanogi.Książkawypadłajejzręki.

-DoktorzeHammond,czydobrzesiępanczuje?-zawołała,zatrzymującsięokrokprzed
nim.

Rzuciłteczkęnapodłogę,nalałsobieszklankęzimnejwodyiwypiłjąduszkiem.

-Wsaliwykładowejniebyłoprądu-powiedziałniskimgłosem.-Światło,klimatyzacja,
wszystkowysiadło.Otworzyłemokna,aleniebyłoaniodrobinywiatru.

Zupełniejakwsaunie.

-Niechpanusiądzieiochłonie.Proszęmidaćtęmarynarkę.Przyniosęjeszczewody.

-Dziękuję-odrzekłHammond,spoglądającnaniązzaciekawieniem.

Napełniłaszklankęwodąipodałamują.Zauważyłazulgą,żezacząłrówniejoddychaći
kolorynajegotwarzywróciłydonormy.PodobniejakTommiałciemnąskórę,która
szybkobrązowiałanasłońcu,itakiesamemocnowystającekościpoliczkowe.

Evenalałajeszczejednąszklankęwodyitymrazemsamająwypiła.

-Jużlepiej.TuprzynajmniejdziałaklimatyzacjapowiedziałwreszcieHammond.-

Nicmisięniestało,poprostuźleznoszęupał.Studenciwytrzymalitolepiejodemnie.

Evespojrzałamuprostowtwarz.

-Toznaczy,żenieodwołałpanzajęć?

-Adlaczegomiałbymtozrobić?

-Naprzykładzewzględunaniebezpieczeństwoudaru.Nietylkoupana,aletakżeu
studentów.

-Mojapracapolegananauczaniuitowłaśniezrobiłem.Wmoimkontrakcieniema
żadnejwzmiankinatematwarunkówpogodowych.

Evepoczułagniew.

-Naprawdętrzymałpantedziecinazajęciach?Dzisiaj?Wtakimupale?

-Niepodobasiętopani?-zapytałspokojnie,odchylającsiędotyłunakrześle.Pojego
czolespływałakropelkapotu.Evepodeszładobiurkaipodałamuchusteczkę.

-Niemaznaczenia,comisiępodoba,aconie.

-Aha-odrzekł,unoszącbrwi.-Alemyślę,żemapaninatentematswojezdanie.Mapani

swojezdanienakażdytematipotrafijepaniwyrażaćwprostorazbezpośrednio.Podoba
misięto.Nielubięludzi,którzyowijająwszystkowbawełnę.Awięc?

Evezawahałasię.

-Myślę-powiedziaławreszcie,krzyżującramionanapiersiach-żetylkoniezdrowy
egoizmalbozupełnabezdusznośćmogłypanaskłonićdotrzymaniagromadydzieciaków
wnagrzanymjakpiecpomieszczeniuwtakidzieńjakdzisiaj,bezwzględunato,jak
fascynującyibłyskotliwybyłpańskiwykład.

Wjegooczachpojawiłsiędziwnybłysk.

-Rozumiem.Nocóż,pomińmytenkomentarzojakościmojegowykładuipozostańmy
przystudentach.Dlaczegosądzipani,żetrzymałemichwsali?

Rozmowanajwyraźniejzaczynałagobawić.

-Aleprzecieżsampanpowiedział…-zająknęłasię.

-Powiedziałem,żeniebyłoprąduiżewsalibyłoduszno,ajednakprzeprowadziłem
wykład.Panizaśsamodzielniedoszładowniosku,żezmusiłemstudentówdosiedzeniaw
tejsaunie.-Wstałisięgnąłpomarynarkę.-Przykrominiszczyćtendiabolicznyobraz
mojejosoby,alewyprowadziłemstudentównaboiskoitam,wcieniu,przeprowadziłem
wykład,podczasgdyonipopijalikupioneprzezemnienapoje.-Lekkowzruszył
ramionami.-SkorobyłotowystarczającodobredlaSokratesa,toijaniepowinienem
narzekać.

Evepoczuławypełzającynapoliczkirumienieciopuściławzrok.

-Jestempewna,żetobyłwspaniaływykład…Nocóż,bardzoprzepraszam.

Pochyliłasiępoksiążkę,aleHammondbyłszybszy.

-Copaniczyta?-zapytał.

-Dumąiuprzedzenie.

-Och.

Wyczuławjegogłosiecieńpobłażliwości.Wiedziała,żeniepowinnareagować,żelepiej
byłobypowiedziećpoprostu„dziękuję”izamknąćnatymtemat,aleodważyłasię
skoczyćnagłębokąwodę.

-Jakmamtorozumieć?-zapytałazaczepnie.Hammonduniósłbrwi.

-Zwyczajnie.Poprostu:och.

-Niepodobasiępanutaksiążka?

-Dlaczegonie?Toklasyka.

-Czytałpanjąkiedyś?

Otworzyłustaipochwilizamknąłjezlekkozażenowanymwyrazemtwarzy.

-Przypuszczapan,żetozbytniepoważnalekturadlamężczyzny?

Potrząsnąłgłowąipogroziłjejpalcem.

-Onie,niedamsięzłapaćwtępułapkę.Istniejewieleksiążeknapisanychzarównoprzez
kobiety,jakiprzezmężczyzn,którychnieczytałem,wtymwieluklasyków.No,może
niestetytychostatnichnietakwielu-dodałzczarującymbłyskiemwoczach.

-Wtakimraziemożepanjąprzeczyta?Bardzopolecam.Chybażenielubipanksiążeko
miłości-dodałaprowokująco.

-Ależbardzojelubię-zapewniłjąnatychmiast.-Moimabsolutnymfaworytemjest
TristaniIzolda.Wojnaipokójtorównieżznakomityromans.

Spojrzałnaniąkpiąco,wziąłdorękiteczkęiwycofałsiędoswojegogabinetu,kończącna
tymrozmowę.

-Chciałabymocośzapytać-zawołałazanimEve.Zatrzymałsięwproguiodwrócił

głowę.

-Copanterazczyta?

-Teraz?-Wydawałsięzaskoczonypytaniem.Zmarszczyłbrwi.-Cóż,czytamtakwiele
różnychrzeczy…

-Nie,niedopracy.Dlaprzyjemności.Pokiwałgłowązezrozumienieminajegoustach
pojawiłsięprzebiegłyuśmieszek.

-BoskąkomediąDantego.

Evejęknęławduchu.Nigdyniepróbowałachoćbyrozpocząćtejlekturyibyła
przekonana,żeHammondchcejąonieśmielić.

-Dlaprzyjemności?-upewniłasiętonem,którywyraźnieodbijałjejwątpliwości.

UśmiechHammondastałsięwręczanielski,awjegooczachzamigotałprzewrotnybłysk.

-Och,tak,oczywiście.CzytanieBoskiejkomediitoczysta,zmysłowaprzyjemność.

Szczególniegdyczytasięjąworyginale.

Weekendbyłpodobnydowieluinnych.Pranie,zakupy,telewizja.Evewyczekiwała
poniedziałkowegopowrotudopracyigdywreszcienastąpił,pojawiłasięwsekretariacie
wcześniejniżzwykle.PatCrawfordmiaławrócićzurlopuiEvechciałasprawdzić,czy
wszystkojestwporządku.Otworzyłaciężkiedębowedrzwijednymzwielukluczyna
metalowymkółkuiweszładośrodka.

Sekretariatbyłpustyijakzwyklemroczny.Jejkrokiodbijałysięechemodwysokich
ścian.Porazpierwszyznalazłasiętuzupełniesama.Położyłatorebkęnabiurku,zgarnęła
pocztęiweszładogabinetudoktoraHammonda.

Zawszepanowałatuatmosferatrochęnieztegoświata.Przezoknowpadałodośrodka
porannesłońce.Wielkiebiurkobyłopuste,dziękijejwysiłkom,alewszędziedokoła
piętrzyłysięstosyksiążekipapierów.PaulHammondczułsięnajszczęśliwszy,gdy
otaczałgochaos.

„Doskonalewiem,gdziecojest.Proszęniczegonieruszać”,nakazałjej.

Ośmieliłasięprzesunąćrękąpogładkimblaciebiurkaidotknąćpapierówpokrytychjego
niemalnieczytelnymcharakterempisma.Niebyłotużadnychfotografiiwramkachani

osobistychdrobiazgów.Eveniesłyszała,byPaulHammondbyłzkimkolwiekzwiązany.

Dotarłydoniejplotki,żemabogatąrodzinę.Byłtostaryangielskiródmieszkającyw
wielkiejposiadłości,zgatunkutych,któreuwielbializwiedzaćturyściiktóredarowują
muzeomszkiceRembrandta.

Spojrzałanazegarek.PatpowinnasiępojawićladachwilaichoćEvelubiłają,żałowała,
żejejurlopjużsiękończy,awrazznimdnispędzanesamnasamzprzełożonym.

Ciekawabyła,czywtymtygodniurównieżzostawiotwartedrzwidoswojegogabinetu.

Wpięćminutpóźniej,gdyPaulHammondwszedłdosekretariatu,Evesiedziałajużprzy
swoimbiurku.Najegowidokzupełnienieświadomieobciągnęłaspódnicęiwygładziła
włosy.Skinąłjejgłowąizupełniezwyczajnymtonempowiedział:-Dzieńdobry,Eve-a
potemnalałsobiekawy.KiedyPatniebyło,robiłtosam.Evewyczułamiędzynimi
większeniżzwyklenapięcie.Zdawałojejsię,żedziekanchcejejcośpowiedzieć,alenie
odezwałsię.

Czułanasobiejegowzrokiniemogłasięskupićnapracy.Literkinamonitorze
rozmazywałysię.Wkońcuodwróciłasięispojrzałaprostonaniego,przerywającten
impas.

-PrzeczytałemprzezweekendDumąiuprzedzenie-powiedziałnieśmiało.

Evezzaskoczeniaażzamrugałapowiekami.Byłatoostatniarzecz,jakąspodziewałasię
odniegousłyszeć.

-Och?-wykrztusiłatylko.

-Miałapanirację.Tofascynującaksiążka.Dziękuję,żemijąpanipoleciła.Toznaczy,
oczywiście,polecanomijąjużwielokrotnie-dodałiuśmiechnąłsięotwarcie,bezcienia
rezerwy.

-Cieszęsię-odrzekłapoprostu,boniewiedziała,copowiedzieć.Pochwilijednak
dodała,niemogącsięoprzeć:-Tocenneuzupełnieniepańskiejlistylektur.

Możnabyłoodnieśćwrażenie,żejejironiasprawiłamuprzyjemność.Gorliwiepodszedło
krokbliżej.

-Powinienemzostaćzlinczowanyzato,żenieprzeczytałemtegowcześniej.Profesor
angielskiego,itakdalej.Alecóż,nadrobiłemtenbrak.Dziękipani.

-Lubięsumienniewykonywaćswojeobowiązki-uśmiechnęłasię.

Rozejrzałsięposekretariacie,poczymniepewniepotarłuchoidodał:

-MuszędziśranopopracowaćtrochęwbiblioteceNewberry.Mampewienwielkiprojekt,
którynarazieznajdujesięstaniekompletnejdezorganizacji.Przydałabymisiępomoc.

-Niechzgadnę.Dante?

Wjegooczachpojawiłsiębłyskrozbawienia.

-Nie,tymrazemnie.Poeciromantyczni.Blake,Byron…

-Keats,Shelley,Wordsworth-dokończyłaizobaczyławjegowzrokupodniecenie.

-Interesujetopanią?

-Ochtak,bardzo-odrzekła,zastanawiającsię,czyonwie,żewłaśnietymzajmowałasię
wcollege’u.

-Apanisądziła,żejanielubiępowieściomiłości…

Tymrazemtoonauniosłabrwi.

-Nocóż,nienazwałabymWojnyipokojupowieściąomiłości…Alejestem
rozczarowana,żeniebędziemyczytaćDantego.Tobyłabyuczciwawymiana.

-Tonietenokresliteracki-zaśmiałsięHammond.-Możenastępnymrazem.

-Oczywiściepowłosku?-uśmiechnęłasię.

-Oczywiście!-zaśmiałsię,poczymdodałzezdumiewającąpowagą:-Chciałbymkiedyś
zrobićtozpanią.

IchspojrzeniaspotkałysięnachwilęiEvepoczuła,jakbywcałymciele,ażpopalceu
stóp,przeniknąłjąimpulselektryczny.Hammondodwróciłgłowęizgarnąłswojepapiery.

-Widziałem,żeczytapaniksiążkipodczasprzerw.Kiedyświdziałem,jakczytałapaniw
windzie.Byłapanitakzaabsorbowana,żenawetmniepaniniezauważyła.Widziałemteż
paniUstmotywacyjny.Mapanibardzociekawąhistoriężycia,dyplomzliteratury
angielskiejicałelatawolontariatuwCentrumCzytelniczym.Towspaniałe,żepoświęcała
panityleswojegoczasunatępracę.Wywarłotonamniewielkiewrażenie.Musipani
bardzokochaćksiążki.Jateżjekochamidlategozastanawiałemsię,czymoże…no
cóż…raczejmiałemnadzieję,żespodobasiępanitenprojekt.

Evepoczułasięjednocześnieonieśmielonaiporuszona.AwięcPaulHammondwcalenie
patrzyłnaniązgóry.Niemiałpojęcia,iledlaniejznaczyłojegouznaniepotakwielu
zupełnieinnychlatach.

-Newberry-powtórzyłazszacunkiem.-PrawiecałeżyciespędziłamwChicagoiwiele
razyzaglądałamtamprzezszybę,zgadując,cosięmieścizatymwielkimbiurkiem
recepcji.Zawszewydawałomisię,żetabibliotekatobastionstarych,zasuszonych
uczonych,badaczyihistoryków.

-Botakjest.Zachwilęusłyszę,żetomiejsceakuratdlamnie,alebędziepanimiałarację
-uśmiechnąłsię,ubiegającjejprotesty.-Kiedyśrzeczywiściebyłotoelitarnemiejsce.

Wpewnymstopniunadaljest,aletosiępowolizmienia.Powinnapanitampójść.Niema
drugiegotakiego.Pięknybudynekwstyluneoromańskim,awśrodkuwartemiliony
dolarówrzadkiezbiory,naprzykładjednaznajlepszychnaświeciekolekcjaliteratury
renesansu.

Podniósłwzrokizapytałjeszczerazzwzruszającąprostotą:

-Zechcepanipójść?

Byłoconajmniejtuzinpowodów,dlaktórychniepowinnaprzyjmowaćzaproszeniaPaula,
iconajmniejdrugietyleprzemawiającychzatym,byjeprzyjąć.Alewpółmroku
taksówki,którawiozłaichnapółnocmiasta,Evebyławstaniemyślećtylkoojednymz
tychpowodów:chciałabyćznimsama.

Podrodzenierozmawialiwiele.HammondchybaczułsięrównienieswojojakEve
przytłoczonatakbliskąjegoobecnością.Byłnietylewysoki,copotężniezbudowanyi
wydawałosię,żewysysacałepowietrzezwnętrzataksówki.Spodopuszczonychpowiek
Evepatrzyłanajegodłonie.Byłyduże,leczeleganckie,apaznokciekrótkieiowalnie
spiłowane.

Naprzegubienosiłcienkizłotyzegarek,częściowoprzysłoniętybiałym,wy
krochmalonymmankietem.NamyślopieszczocietychdłoniEvewstrzymałaoddechi
szybkospojrzałazaokno.

Poczułasięswobodniejdopierogdyprzekroczylipotrójnyportalbiblioteki.Jejtowarzysz
najwyraźniejczułsiętujakwdomu.Skinąłgłowąochronie,zamieniłkilkasłówz
bibliotekarzem,apotempoprowadziłjąpoolbrzymichschodach,wskazującpodrodzena
ciekawedetalearchitektoniczne.Stałsięjeszczebardziejdominujący,Evezaśpoczułasię
przynimjeszczemniejsza,iniechodziłotylkooto,żesufityznajdowałysiętuna
wysokościsześciumetrów,awyłożonemarmurowąmozaikąposadzki,poktórychszli,
byłybezcenne.

Przedewszystkimonieśmielałająwiedzagromadzonawtychmurachprzeztakwielelat.

PaulHammondpoprowadziłjądomałejczytelni,którązarezerwowałwcześniej.

Usiedlioboksiebieprzystole,naktórywysypałzteczkiwielkistospomiętych,
nieuporządkowanychnotatek.Widziałapojegooczach,żesamniewierzy,bytenbałagan
dałosięuporządkować,iuśmiechnęłasięwduchu.Doświadczeniematkidwojgadzieci
znówokazywałosięprzydatne.

-Mogępomóc?-zapytała,spokojniesięgającdopapierów.

Skinąłgłowąinajegotwarzpowoliwypłynąłuśmiech.Odniosławrażenie,żechce
sprawdzićjejumiejętności.Zrobiłamiejscepośrodkustołuiwprawniezaczęłasortować
papiery,układającjewmniejszepliki.Hammondskinąłgłowązuznaniemiposzedłdo
katalogów.

Evepracowałabezwytchnieniaprzezcałeprzedpołudnie.Tozajęciebyłodlaniej
przyjemnąodmianą;czułasięjakmłodadziewczynawypływającanawielkiocean.
Obawiałasięwprawdzie,żemożemiećkłopotyzutrzymaniemgłowynadwodą;dawno
jużniezajmowałasiępracąnaukowąinapoczątkuzastanawiałasięnadkażdymkrokiem,
szybkojednaknabierałapewnościsiebie.

Wkońcuodsunęłasięodstołuiprzeciągnęła.Hammondpatrzyłnanią.

-Cotakiego?-zapytałazrumieńcem.Odchyliłsięnaoparciekrzesłairównież
uśmiechnął.

-Widzę,żetapracasprawiapaniradość.

-Jużdawnoniezajmowałamsięczymśtakim…-Urwała,uświadamiającsobie,żenie
potrafimuwyjaśnićtego,coczuje.Powiedziaławięctylko:-Zdążyłamjużzapomnieć,
jakatoprzyjemność.Jakodwiedzinyustarychprzyjaciół.Potygodniachwypełniania
formularzyczujęsię,jakbymwyszłazwięzienia.

-SkończyłapaniuniwersytetNorthwestern?Skinęłagłową.

-Moirodziceniechcieli,żebymwyjeżdżaładaleko.Byłamjedynaczką.Apan?

-Cambridge.Jestemtrzecimsynemizdecydowałaotymrodzinnatradycja.

-TęsknipandoAnglii?

-Absolutnienie!-zawołałzdziwnymożywieniem,alewyczuwałajakąśzłośćpodjego
zbytszerokimuśmiechem.-UwielbiamAmerykę,aszczególnieŚrodkowyZachód,
wielkieprzestrzenieibezpretensjonalność.Ludzietutajsąbardzootwarci,mówiąto,co
myślą,nieoglądającsięnakonwencje.Mojarodzinajesttypowobrytyjska.Kościół

anglikański,pozycjaspołecznaitakdalej.-Uśmiechnąłsięzprzekornymbłyskiemw
oczach.

-Spisalimnienastratywchwili,gdyprzyjechałemkiedyśdodomuwtenisówkachi
czapeczcebaseballowej.

Podniósłsięodstołu,kończącrozmowę.

-Chodźmystąd-dodałiwyciągnąłdoniejrękę.-Strawydladuszynadziśwystarczy.

Możeterazzadbamyonaszeżołądki?

Zjedlilunchwprzylegającymdobibliotekiparku.Byłopięknepopołudnieiżadneznich
niemiałoochotywracaćdownętrzabudynku.Upaływreszcietrochęzelżały,byłobardzo
ciepło,alenieduszno.Lekkipowiewporuszałliśćmidrzew.Evesiedziałanaławce,
wdychającwonnepowietrze,iczuła,żebudzisięwniejchęćdożycia.

DoktorHammondkupiłlunchweuropejskichdelikatesachnarogu.Rozłożylinaławce
papieroweserwetkiipołożylinanichkanapkizchrupkiegochleba,świeżąmozarellę,
pomidorypokrojonewplasterkiipęczekświeżejbazylii.Eveprzypomniałasobie
improwizowanepikniki,jakiekiedyśczęstourządzalisobiezTomem,gdyjeszczebył

stażystąnachirurgii.Godzinydyżurówstażystówbyłyzupełnienieludzkie,więcEve
lubiłasprawiaćmuniespodziankiipojawiaćsięwszpitaluzkoszykiempełnymjedzenia.

Rozkładalijenatrawnikuitylkodziękitemuudawałoimsięspędzićrazemkilkacennych
chwil.

Ogarnęłająmelancholia.Wzięładorękikawałekchlebairzucałaokruchygołębiom.

-Eve,dobrzesięczujesz?-zapytałHammond.Spojrzałananiego,niezdającsobie
sprawy,jakbardzojejtwarzodbijauczucia.

-Myślałamoprzeszłości…Kiedyśczęstozmężemurządzaliśmysobietakiepikniki.

Dawnotemu.

-Jesteśrozwiedziona?Potrząsnęłagłową.

-Jestemwdową-wyjaśniłacichoipoczuładreszcz.Użyłategosłowaporazpierwszy.

-Przykromi.

-Och,wszystkowporządku.Radzęsobie.Wtymmiesiącuupłynierokodśmiercimojego
męża.

-Jakdługobyliściemałżeństwem?

-Ponaddwadzieścialat.-Nawidokjegozdumieniapokiwałagłową.-Wiem,tobardzo
długo.Chociażwydajesię,żewcalenie.-Wzruszyłaramionamiidodała,chybabardziej
dosiebieniżdoniego:-Tobyłodobremałżeństwo.

Zamilkła,alewciążczułanasobiejegowzrok.Niemiałajednakochotyrozmawiaćo
Tomie,aszczególniezPaulem.Tobyłzbytbolesnyiintymnytemat.Odwróciłagłowęi
wpatrzyłasięwdziecinahuśtawkachpodrugiejstronietrawnika.

-Jateżjestemwdowcem-usłyszałapochwili.

-Naprawdę?-zdziwiłasięszczerze.Hammondkrótkoskinąłgłową.

-Mojemałżeństwotrwałoznaczniekrócejniżtwoje.Mojażonanieżyjejużodlat.

Obydwojebyliśmymłodzi,alecóż,tobyłwielkicios.Ja…-Machnąłręką.Tematbył

najwyraźniejdrażliwyinabrzmiałyemocjami.-Bardzodługobyłemmłodym,gniewnym
człowiekiem.Zadużopiłemirobiłemrzeczy,którychpóźniejżałowałem.-Zaśmiałsię
krótko.-Byłemzwykłympajacem.Boże,ileżemocjimieścisięwmłodychludziach.
Możedlategotaklubięmoichstudentów.Sąjakwulkanywkażdejchwiligotowedo
wybuchu.

Mamnadzieję,żeudamisięprzekształcićichpasjewwizje.Cokolwiekichinspiruje,
literatura,naukaczykomputery,nieważne,cotojest,bylebypotrafiliprzekształcićswoje
namiętnościwcoś,conaprawdękochają-oczywiściepozaseksem.Bardzotrudno
odwrócićichuwagęodtejuliczki.Nieoczekuję,żebędąosiągaliświatowesukcesy,ale
chciałbym,żebysięrozwijali.Tylkowewnętrznawizja,nieważne,czydotyczącarzeczy
wielkich,czymałych,jestwstanieocalićichwświecienieustannychzmian.-Umilkłna
chwilę,apotemdodał:-Żałuję,żeniejestemjużmłody.

-Ależjestpanmłody!Mojaprzyjaciółka,Annie,twierdzi,żeniemaczegośtakiegojak
wiek,ichoćmojeciałoniechcesięzniązgodzić,duchemjestemotymprzekonana.

Zatrzymałnaniejwzroknadługąchwilę.

-Rzadkorozmawiamnatakietematy-zaśmiałsięipodniósłpapierowykubek.-Nie
mogęzłożyćtegonakarbwina,bogotutajniema,więcpewniechodziotowarzystwo.

Evepoczuładziwnąeuforię.Niedoświadczałaczegośpodobnegojużodwielulat.

-Niezgadzamsię,żepasjeprzeznaczonesątylkodlamłodychludzi-powiedziała.-

Myślę,żeczęstopojawiająsięwżyciu,szczególniepojakiejśdużejzmianie.Pośmierci
Tomaprzezwielemiesięcycodzienniemusiałamwalczyćoprzetrwanie,nawetnieze
względunasiebie,aledlamoichdzieci.Izdnianadzieńbyłocorazlepiej.Aledzisiaj-

podniosławzroknajegotwarzwnadziei,żezostaniedobrzezrozumiana-gdy
pracowaliśmywbibliotece,znówpoczułamsięsobą.Miałamprzedsobącel,praca
sprawiałamiradość.

Skinąłgłowąiwjegowzrokupojawiłasięłagodność.

-Pracamatęcudownąwłaściwość,żepozwalaodzyskaćsensżyciainadaćmunowy
kierunek.Powiedz,czynigdyniechciałaśuczyć?

Zaśmiałasięlekko.

-Owszem,chciałam.Tomójcel.Alemuszęodnowićcertyfikat.

-Powinnaśtozrobić.Pomogęci.Mogęnapisaćlistrekomendujący.Wieszchyba,żemasz
prawodozniżkiwopłatach?Chodziszjużnajakiśkurs?

Potrząsnęłagłową.

-Jeszczenie.Nieczułamsięgotowa.Narazienajważniejszebyłoznalezieniepracy.

Alechybaspróbujęwnastępnymsemestrze.Terazwydajemisiętoosiągalne.Towielka
ulgapoczuć,żepowrótdoświatauniwersyteckiegoniejesttaktrudny,jakmisię
wydawało.

Odkądprzekroczyłamczterdziestkę,martwiłamsię,żejużzapóźno,żemożemójumysł
niejestjużtaksprawnyjakkiedyśinienadajęsiędorywalizacji.Obawiałamsię,że
straciłamswojąszansę.Terazwiem,żetowszystkobzdury.Uczyćsięmożekażdy,trzeba
tylkochcieć.

-MarkTwainpowiedział,żeuczeniesiętomarnowaniemłodości.

-Tak.Pracującztymidzieciakami,uświadamiamsobiecodziennie,żeniejestemjuż
młoda.

-Aktóżbychciałbyćwichwieku?-zaśmiałsięHammond,sięgającpobutelkę.-

Chceszjeszczewody,staruszko?

-Tak,dziękuję,doktorze-odrzekłazrozbawieniem.

-Proszę,mówmi:Paul.

ZmieszanaEveodłamałakawałekchleba.Awięczbliżylisiędosiebieokolejnykrok.

-Zastanawiałemsięnadczymś-powiedziałHammond,zakręcającbutelkę.-Dobrzenam
sięrazempracuje,azostałojeszczesporodozrobienia.Czyznalazłabyśdlamnietrochę
czasujutro?

-Chybatak-odrzekła,starannieskrywającentuzjazm.-Paul.-Ichspojrzeniazetknęłysię
nachwilę,poczymszybkorozbiegły.

-Todobrze-mruknąłiwkącikachjegoustzadrgałuśmiech.

Eveznówczułasięmłoda,jakbyobudziłasięzdługiegosnu.Spędzikolejnydzieńz
Paulem.Wrócidoszkoły,odnowicertyfikat,ucieknieodbiurowejrutynyiwypełniania
formularzy.Któregośdniaznówbędzieuczyć.Tobyłonajwiększemarzeniejejżycia,
więcdlaczegoniemiałabygozrealizować?Przecieżztegożyciaminęłazaledwiepołowa.

SpojrzałanaPaula,którysiedziałnaławcewygodnieoparty,ztwarzązwróconądonieba,
apotemznówopuściławzroknaswojądopołowyopróżnionąszklankęzwodąi
pomyślała,żetaszklankaniejestwpołowiepusta,leczwpołowiepełna.

WpiątekpopołudniuMidgeiEdithszłyprzezWal-tonStreetdogalerii,wktórejmiała
sięodbyćgrupowawystawazudziałemMidge.Byłatodobragaleria,bardzowybrednaw
wyborzeartystów,atowarzystwo,wjakimmiałysięznaleźćjejobrazy,jeszczedodawało
prestiżucałemuprzedsięwzięciu.Spośródpięciuosób,którezostałyzaproszonedo
udziałuwwystawie,conajmniejjednamogłaliczyćnasprzedażswychdzieł.Takie

szanseniepojawiałysięcodziennie,toteżMidgejużodkilkumiesięcybyłabezreszty
zaabsorbowanapracą.

Bardzopragnęła,byjejmatkazrozumiała,jakważnajesttawystawa.Edithostatnio
zaczęłasięinteresowaćpoczynaniamicórki,awkażdymraziebyłazaskoczonajej
oddaniemsztuce.„Niemiałampojęcia,żejesteśtakwytrwała”,powiedziałajejkiedyśi
byłtodotychczasnajwiększykomplement,jakiegoMidgedoczekałasięodniejwciągu
całegożycia.Edithnigdynietwierdziła,żeznasięnasztuceabstrakcyjnejiMidgenie
oczekiwałaodniejfachowejoceny.Wiedziała,żejejmatkalubiładneobrazki,naktórych
przedstawionesąrzeczydającesiębezwysiłkurozpoznać.Jednakodkiedywynajęła
mieszkaniewdomucórki,przestałanazywaćjejobrazy„kleksamiibazgrołami”,Midge
zaśniemówiłajużopsiematki„tenobrzydliwyfutrzak”.

SzłynaskrótyprzezParkWaszyngtona.NarazEdithzatrzymałasięipociągnęłaMidgeza
rękaw.

-Popatrztam-syknęła,zakrywającustadłonią.-Tam,naławce.Czytoniejest
przypadkiemEvePorter?

Midgerównieżsięzatrzymałaispojrzaławewskazanymkierunku.Kobietadozłudzenia
przypominającaEvesiedziałanaławceobokrosłegomężczyznywbeżowymgarniturze.
Pogrążenibyliwrozmowie,awichgestachispojrzeniachbyłocoś,cowskazywałona
znacznąintymność.Midgespojrzałajeszczeraz,niedowierzającwłasnymoczom.

-Tochybaniemożliwe-stwierdziła.-CoEvemogłabyturobićotejporze,wdodatkuz
mężczyzną?Powinnabyćterazwpracy.

-Moimzdaniemonamaznimromans-oznajmiłaEdithzgłębokimprzekonaniem.-I
wcalejejsięniedziwię.Każdakobietapoleciałabynatakiegomężczyznę.Chociażchyba
jestdlaniejtrochęzastary.Wyglądanasześćdziesiątkę.Niesądzisz,żewiekiem
pasowałbyraczejdomnie?

-Boże,mamo!-westchnęłaciężkoMidge.-Zachowujsięstosownie!Ciekawe,dlaczego
Evenigdyonimniewspomniała?

-Woligomiećwyłączniedlasiebie.Nieprzypuszczałam,żejesttakasprytna.Cichawoda
brzegirwie.Chodź,zabawimysiętrochę.

-Mamo,uspokójsię!-zawołałaMidgezniepokojem,alebyłojużzapóźno.Edithwyszła
zzakrzewówiskierowałasięwstronęławki.

-Eve,przecieżtoty!-zawołałazdaleka.Midgeniemiaławyboru;musiałapójśćzanią.

NadźwiękgłosuEdithEvedrgnęła,aleszybkoopanowałasięiprzywołałanatwarz
uprzejmyuśmiech.

WidzącMidge,zarumieniłasięnieco.Byłojasne,żeniespodziewałasięspotkaćnikogo
znajomego.

Midgezciekawościąprzyjrzałasięmężczyźnie.Byłwysokiiszerokiwramionachoraz
miałwsobiecośekscentrycznego,cozmiejscadoniejprzemówiło.Podobałjejsięi
widziała,żematkanajegowidokreagujejakpiesPawłowa.

-Nieprzedstawisznamswojegoznajomego?-zapytałaEdithzwyraźnąniecierpliwością.

RumieniecEvejeszczesiępogłębił.

-Oczywiście,bardzoprzepraszam,właśniezamierzałamtozrobić.EdithKirsch,Midge
Kirsch,poznajciedoktoraPaulaHammonda,dziekananaszegowydziałuanglistyki.

PracujemyrazemwNewberry.Prowadzimybadanialiterackie.

MidgenigdyjeszczeniewidziałaEvetakspiętej.

-Bardzomimiłopaniepoznać-odezwałsięmężczyzna.-Odkryłem,kuswejwielkiej
radości,żeEvejestznawczyniąpoetówromantycznych.Niemampojęcia,cobymbez
niejzrobił.

BrytyjskiakcentniemalrzuciłEdithnakolana.

-Jakietoszczęście,żemożecieprowadzićtebadaniawparku-zauważyłaMidge
sarkastycznie,alenawidokspojrzeniaEvepoczułasięgłupioidodałapospiesznie:-W
takipięknydzień.

Alebyłojużzapóźno,byuratowaćsytuację.Eveodpowiedziałajejkrzywymuśmiechem.

-Jakośudałonamsięwyrwaćnalunch.

-Evenajchętniejpracowałabybezprzerw,aleniepozwalamnato.Gdyjestemgłodny,
wpadamwzłyhumor-oznajmiłmężczyzna.-Aponieważjestemjejprzełożonym,musi
mniesłuchać.

Napięcieszczęśliwiezelżało.Midgewolałanieryzykowaćnastępnejturykonwersacji.

-Musimyjużiść-powiedziała,spoglądającnazegarek.-IdziemydogaleriiWittman.

Totużzarogiem.Wtenweekendmamwernisaż,pamiętasz,Eve?Wpiątekwieczorem.

Muszęobejrzećścianę,naktórejbędąwisiałymojeobrazy.Dostałaśzaproszenie?

-Tak,dziękuję.Jestpiękne-odrzekłaEvechłodno.

-Byłomibardzomiłopanapoznać,doktorze.Gdybymiałpanochotęzobaczyćmoją
wystawę,serdeczniezapraszam-dodałaMidgezczystejuprzejmości,alekujej
zdumieniudoktorHammondodrzekł:

-Dziękuję,przyjdęnapewno.Sztukabardzomnieinteresuje,anieznamwielu
chicagowskichartystów.Miłobyłopaniąpoznać.-OdwróciłsiędoEdith:-Panią
również,paniKirsch.

-Edith-poprawiłago,wyciągającdłońkrólewskimgestem.

Midgemusiałaodciągnąćjąodławkisiłą.

-Nieoglądajsię-szepnęła,aleEdithoczywiścieodwróciłasięispojrzałaprzezramię.

-Mogłabymsięwnimzakochać-szepnęła.-Cozaurok!TylkoBrytyjczycypotrafiąsię
takzachowywać.Iteoczy!Och,mójBoże,mogłabymwniepatrzećprzeztydzień.-

Zwróciłanacórkęmrocznespojrzenie.-Dlaczegotynigdynieprzyprowadziszdodomu
takiegomężczyzny?

-Proszęcię,mamo-powiedziałaMidgelodowatymtonem.-Niezaczynajmytegood
początku.

-Alejapytamzupełniepoważnie.Gdybyśtylkozadbałaofryzurę,zrobiłasobiemakijaż,
napewnomogłabyśwpaśćwokokomuśtakiemu.Ciekawajestem,gdzieEvechodzido
fryzjera?Tobieteżbyłobydobrzewtakiejkrótkiejfryzurze.

Gdyniedoczekałasięodpowiedzi,westchnęłajeszcze:

-Idlaczegozachowałaśsiętakgrubiańsko?Niemogłamuwierzyćwłasnymuszom!

Midgezmarszczyłaczoło,aletymrazemteżsięnieodezwała.Wstydziłasięwłasnego
zachowania.Jakmiaławytłumaczyćwłasnejmatce,żePaulHammondnaniejrównież
zrobił

wrażenie?Aleprzedewszystkimirytowałoją,żeEvePorter,którawcześniejjużmiała
mężawosobieenergicznego,przystojnegoibogategolekarza,takszybkoznalazła
następnegomężczyznę,którysięniązainteresował.Evebyłasamazaledwieodroku.
TymczasemMidgepozostawałasamotnajużodwielu,wielulat.

-Ocotuchodzi?Słyszałam,żezamiastpracować,chodziszdoparkunarandki,w
dodatkunimniej,niwięcej,tylkozdziekanemwłasnegowydziału!-zawołałaAnnie,
stojącnaprogumieszkaniaEvezbutelkąwinawręku.-Wpuśćmnie.Przyniosłamcośna
wzmocnienie.Niewywinieszsiętakłatwo.

-Ktocipowiedział?-jęknęłaEve,wpuszczającjądośrodka.Nasofiewsaloniepiętrzyła
sięstertaupranychrzeczy,telewizorryczałnacałyregulator,anastołachponiewierałysię
pustekubkiiopakowaniapobatonikach.Byłtypowypiątkowywieczór.

-Całemiastootymplotkuje-uśmiechnęłasięAnnie,idącslalomemdokuchni.Eveszła
zanią,nachybiłtrafiłzbierającpodrodzebrudnenaczynia.

-Naprawdę,Eve,toniesprawiedliwe-perorowałaAnnie,wbijająckorkociągw
zamknięciebutelki.-Opowiadaszmimnóstwonudnychszczegółówzeswojegożycia
finansowego,alegdychodziożycieuczuciowe,zatrzaskujeszsięwskorupiejakostryga.

Domagamsięwszystkichpikantnychdetali.Możesztouznaćzamojehonorarium.

KorekwyskoczyłzbutelkinatległośnegośmiechuEve.

-Niemamżadnegożyciauczuciowego!-zaprotestowała.

WtejchwilidokuchniweszłaBronte.

-Zycieuczuciowe?-zapytałazprzerażeniem.-Czyje?Twoje,mamo?

-NiesłuchajAnnie.Onazupełniezwariowała-uspokajałająEve,obrzucając
jednocześnieprzyjaciółkęwymownymspojrzeniem.-Wychodziszdokądś?

-Idędokinazeznajomymi.

-Aha.Samedziewczyny?

Brontetylkoponurowzruszyłaramionami.

-Ajakżebyinaczej?

Niemiałachłopaka.Evewiedziałaotymiznałajejrozgoryczenieztegopowodu.Ona
samaniemogłazrozumieć,dlaczegochłopcynietłocząsięwokółjejcórki,alezdrugiej

stronyczułaulgę,żetenproblemjeszczejejniedotyczy.

-TatoVickinaszawiezie.Muszęjużlecieć-wyjaśniłaBronteidodałapodejrzliwie:-

Aletybędzieszwdomu?

Everoześmiałasiękrótko.

-Boże,samaniewiem.FinneymazostaćnanocuNello,więcpomyślałamsobie,że
możezaszalejęigdyskończępranie,to,naprzykład,pomalujęsobiepaznokcie!

-Bardzozabawne!-mruknęładziewczyna.-Będęwdomuowpółdojedenastej.

Możenawetwcześniej-dodałaznacząco.

PojejwyjściuAnniepotrząsnęłagłową.

-Odkiedytoonajesttumatką?Gdybytomojedziecko…

-Annie-przerwałajejEveostrzegawczo.

-Dobrze,dobrze.Wróćmydotego,oczymrozmawiałyśmywcześniej,skarbie.

Chodź,usiądziemysobiewygodnie.

Poszłydosalonu,przesunęłystertęupranychrzeczyiumościłysięnakanapie.

-Mów-zażądałaAnniezoczamibłyszczącymiciekawością.-Tylkoniczegoniepomijaj.
Mojeżycieuczucioweległowgruzach,więcpozwól,żebyprzynajmniejtwojepodniosło
mnienaduchu.

-Niemamoczymopowiadać.

-Słyszałamcoinnego.Zaraz,jaktobyło?Kochankowiewparku?

-Och,nie…!RozpoznajęstylEdith.Annieparsknęłaśmiechem.

-Zupełnieoszalałanapunkcietwojegoadoratora.Midgeniemożejejuspokoić.

Ostrzegamcię,strzeżgojakokawgłowie.

-Toniejestmójadorator,tylkoszefibardzomiłyczłowiek.Towszystko.

-Kłamiesz.Czyoncisiępodoba?

-Och,nalitośćboską.Niejesteśmywliceum.

-Wszystkojedno.Podobacisięczynie?

Evewestchnęła,aleponieważsiedziałaprzedniąAnnie,jejprzyjaciółka,odpowiedziała
szczerze:

-Och,tak,podobamisię.Nawetbardzo.Opuściławzroknaswojedłonieiopowiedziałao
wszystkichzdarzeniachminionegotygodnia,któryspędziliwbibliotece.

Opowiedziała,coczuła,gdydotykalisięprzypadkiemalbogdyPaulpochylałsięnadjej
ramieniem,odreszczu,któryjąwtedyprzeszywał,owrażeniu,żeznówjestmłodaipełna
nadzieinażycie.

-Czytotakieokropne?-zapytaławkońcu,czerwieniącsięażpokorzonkiwłosów.

-Okropne?Dlaczego?Przeciwnie,towspaniałe!Gdybytoniechodziłoociebie,byłabym
zazdrosna!

-Alejakośniewydajemisiętowporządku.TowszystkoniemanicwspólnegozTomem
anizewspomnieniaminaszegożycia.

-Mamnadzieję,żenie!-zawołałaAnnie.Wzięłagłębokioddechidodałaswoim
prawniczymtonem:-Eve,toTomzmarł,aniety.Dlaczegomiałabyśprzestaćodczuwać
naturalne,fizycznepotrzeby?Przecieżżyjesz,jesteśkobietąwpełnisiłipowinnaśmyśleć
osobie,swoichdzieciachiprzyjaciołach!MusiszzostawićzasobąwspomnieniaoTomie
iżyćdalej!

-Aleczujęsięwinna.

-Niemaszpowodu.

-Nierozumiesz…

-Rozumiem.Eve…-Anniezawahałasięipotrząsnęłagłową.-Wierzmi,skarbie.

Jeśliongdzieścięzaprosi,natychmiastzgódźsię.Ztego,cosłyszałam,onjestprawdziwy
iżywy.Atobieprzydałobysiętrochęporządnegoseksu.

-Będziesznietypowąmamą-uśmiechnęłasięEve.-Dzięki.

Anniepochyliłasięiuścisnęłaprzyjaciółkę.

-Dobrzejuż-mruknęłaAnnie,pociągającnosem.

-Wystarczytychczułości.Chcępoznaćwięcejszczegółów.Wszystkie,codojednego!

Wtejsamejchwilizadzwoniłtelefon.Evepodniosłasłuchawkę,aleuśmiechzamarł

najejustach,gdyusłyszałagłosPaulaHammonda.

-Wiem,żejestjużtrochępóźno,alewłaśniezobaczyłemwgazeciezapowiedź

wieczorupoezji,dzisiaj,wkawiarninaStarymMieście.Przyszłomidogłowy,żemoże
miałabyśochotęsiętamwybrać.Oczywiście,oileniemaszinnychplanów.

-Niemamżadnychplanów-powiedziałaEve,obracającwrękukabeltelefonu.-

Jesteśpewny?

Zaśmiałsięcichym,miękkimgłosem.

-Ależtak.Wgazecienapisali,żewieczórzaczynasięosiódmejtrzydzieści.

-Nie,toznaczy,czyjesteśpewny,żepowinniśmyiśćtamrazem?Wkońcujesteśmoim
szefem.

-Owszem,oilesobiedobrzeprzypominam.MógłbymzaprosićPatCrawford,alewolę
tampójśćtylkoztobą.

Eveprzezchwilęmilczała.Miaławielkąochotęprzyjąćzaproszenie,aleniebyłana
randceodponaddwudziestulatitrochęsiętegoobawiała.SpojrzałanaAnnie,szukającu
niejpomocy.Przyjaciółkasiedziaławnapięciu,sztywnowyprostowana,igdyichoczysię
spotkały,ruchemustnakazała:Idź,idź,idź!

-Jeślimiałabyśsięczućnieswojo…-zawahałsięPaul.

-Nie,toznaczy,nie,niebędęsięczułanieswojo.Tak,chętniepójdę.

-Cieszęsię.Przyjadępociebieosiódmej,apotemmożemywpaśćgdzieśnakolację,
jeżelibędzieszmiałaochotę.Czylubiszbistra?

-Uwielbiam!

GdyEveznówpodniosławzrokznadsłuchawki,Annietriumfalnymgestemwyrzuciław
powietrzezaciśniętąpięść.

ROZDZIAŁDWUNASTY

ChericordarsideltempofeliceNellamiseria.

Niemawiększegosmutkuniżwspominanieszczęśliwychczasówwczasienieszczęśliwym.

Dante,Piekło(CantoV)

Poezjabyłaokropna,zatotowarzystwoznakomite.WbrewswoimobawomEveczułasię
zupełnieswobodniejużodpierwszejchwili,gdyczerwonysaabPaulapodjechałpoddom.

Rozmawialiobłahostkach,achwilamizgodniemilczelijakstarzyprzyjaciele.Wdrodze
powrotnejEvezaczęłasięzastanawiać,czyniebylijużkochankamiwjakimśpoprzednim
wcieleniu.

Wieczórbyłciepły,pełenzapachówlata,zparkudolatywałśmiechchłopcówiszczekanie
psów.

-Młodewilczki-uśmiechnąłsięPauliwskazałnaksiężycwpełni.-Niesąwstanietego
opanować.

Podeszlidobudynkuizatrzymalisięprzedwejściem.Evestanęłazwróconatwarządo
niego.

-Tobyłbardzomiływieczór-powiedziała.

-Cieszęsię.Jateżtakuważam.

-Zaprosiłabymcięnakawę,aledzieci…

-Oczywiście.Powinienemjużjechać.-Urwałnachwilę,poczymdodałszybko:-Nie
poszliśmydzisiajnakolację,więczastanawiałemsię…możemiałabyśochotęwpaśćjutro
domnie?Jestemcałkiemniezłymkucharzem,apozatymobiecałemci,żepoczytamy
Dantegoworyginale.Cotynato?

-Zgoda-odrzekłanatychmiast.-Bardzosięcieszę.Rozluźniłsięinajegotwarz
wypłynąłszerokiuśmiech.Evespojrzałamuwoczyipoczuła,żeniemaltracioddech.

-Przyjadępociebieosiódmej.

-Będęczekać.

Chwila,któranastąpiła,byłapełnanapięcia.Eveczekała,coterazzrobiPaul;pocałujeją
i…czypowinnamunatopozwolić?Wstrzymałaoddech,gdyniemalniedostrzegalnie
pochyliłsiędoprzodu,alepotem,jakbyhamującimpuls,opuściłwzrokiująłjązarękę.

-Wtakimraziedobranoc.

-Dobranoc-odpowiedziała.

Patrzyłazanim,ażzniknąłzarogiembudynku,apotempowoliweszładośrodka.

Byłapełnaobaw,samaniewiedziała,czychcewpuścićdoswegożyciaiserca
mężczyznę,nicjednakniemogłaporadzićnato,żenasamąmyśloPaulurumieniłasię
jaknastolatka.

Otworzyładrzwimieszkaniainatychmiastwyczułazłowrogąścianęmilczenia.

SiedzącanakanapiewsalonieBrontegroźniepodniosłasięzmiejsca.

-Gdziebyłaś?-zapytałagniewnie.Eveosłupiałainarazpoczułasięwinna.

-Nawieczorzepoezji-odrzekławymijająco.

-Zkim?-nieustępowałaBronte,podchodzącbliżej.

-ZdoktoremHammondemzcollege’u.Ajakietomaznaczenie?

Brontezwściekłościąobróciłasięnapięcie,pobiegładoswojegopokojuimocno
trzasnęładrzwiami.

Eveoparłasięościanęiprzymknęłaoczy.Pochwiliposzładołazienki,umyłasięi
wślizgnęładołóżka.Zasłonyniebyłyzaciągnięteidosypialniwpadałoświatłoksiężyca.

Przypominałasobiekażdesłowo,jakiepadłomiędzynimitegowieczoru,każdygesti
każdespojrzenie.CzynaprawdęPaulmiałochotęjąpocałować?Jaknatenpocałunek
zareagowałobyjejciało?PrzezostatnitydzieńEvedrżałaznapięcia,nawetgdyPaul
podawał

jejkartkępapieru.PuszkaPandoryzostałaotwartainiebyłosposobu,byjązamknąć.

Zaprosiłjądosiebienakolację.Czyznówbędziechciałjąpocałować?Iczymamunato
pozwolić?Wstrzymałaoddech,przypomniałasobieśmiechywparkuipomyślała:tak.

PaulHammondprzyjechałpunktualnieosiódmej.Pojawiłsięprzeddrzwiamizwielkim
bukietemkwiatówwjednejręceipudełkiemluksusowychczekoladekdladzieciw
drugiej.FinneyiBrontezachowalisięponiżejwszelkiejkrytyki.Niepodziękowaliza
kosztownesłodycze,tylkopatrzylispodzłowieszczoprzymrużonychpowiekjakdwie
panteryprężącesiędoskoku.

-Przepraszamcięzadzieci-powiedziałaEve,gdywsiedlidosamochoduiPaulzapalił
silnik.-Sątrochęnadopiekuńcze.

Uśmiechnąłsiędoniejpromiennieipoklepałjąpodłoni.

-Wiem,jaksięczują.

Rozluźniłasięzogarniającymjąpoczuciem,żewszystko,cosięmiędzynimiwydarzy,
musibyćdobre.

Jegodombyłdokładnietaki,jaksobiewyobrażała:bezpretensjonalna,urzekająca
dziewiętnastowiecznabudowlazcegły,jakbyprzeniesionazangielskiejprowincji.
Wysokopościaniepięłysięróże.Spadzistydachpokrytyszaroniebieskądachówką
ocieniałrząddzielonychokien.Domotoczonybyłogrodempełnymstarychdrzewi

równoprzyciętychkrzewów.

Wnętrzerównieżniesprawiłojejzawodu.Niebyłotuchromuaninowoczesnych
technologii,dominowaławysokajakośćiwygoda.Jegowłaścicielmiałwyrobionygusti
wystarczającodużopieniędzy,byzaspokoićwszystkieswojepotrzeby.Pokojebyły
niewielkie,alezatoliczneiwszystkieodznaczałysiędobrymiproporcjami.Równieżwe
wszystkichmieściłysięwbudowanewścianypółkinaksiążki.Evepomyślała,żegdyby
miałanarysowaćumysłPaula,narysowałabytendom.

Najbardziejniezwykłyzewszystkiegobyłolbrzymi,kamiennykominekwsalonie.

Byłtakwielki,żestałatujeszczetylkoczerwona,skórzanakanapa,kilkaeleganckich,
choćpodniszczonychkrzesełorazniskistolikdokawyzarzuconyksiążkamii
czasopismami.

DoktorHammondstaranniesięprzygotowałnajejwizytę.Załukowatymwejściemdo
jadalniEvedostrzegłaokrągłystółnakrytybiałym,lnianymobrusem,zielonąporcelaną,
starymisrebramiikryształami.Pośrodkustałydwiewysokie,białeświeceorazbukietz
białychróżyczekwszklanejwazie.Evewestchnęła.Tenmężczyznazdecydowaniema
klasę.

-Napijeszsięczegoś?

-Tak,chętnie-uśmiechnęłasię.

Wchwilępóźniejwrócił,niosąccamparizwodąsodowązkostkamiloduiplasterkiem
cytryny.Napójbyłniecogorzki,niecocierpkiibardzocudzoziemski.PodrugimłykuEve
poczuła,żemogłabysiędotegosmakuprzyzwyczaić.

Tegowieczorumusiałasięoswoićzwielomarzeczami.Naprzykładzmyślą,żejestsama
zmężczyznąwjegodomu.Matkazawszewpajałajej,żeporządnakobietanieodwiedza
mężczyzny.WwiekuczterdziestupięciulatEvepowinnajużwyrosnąćztegotypunauk,
aleterazczułasięjakszesnastolatka.

-Dolaćci?-zapyta!Paul,wychylającsięzkuchni.Evezauważyłazezdumieniem,żejej
kieliszekjestpustyiżetroszkękręcijejsięwgłowie.

-Nie,dziękuję-odrzekła,oddającmuszklankę.-Chybajużwystarczy.

-Niemusiszjechaćdodomu.

Nieodważyłasięzgłębiaćtegostwierdzenia.

-Cogotujesz?-zapytała,zaglądającdokuchninadjegoramieniem.-Pachniewspaniale.

-Pomyślałem,żenapoczątekbędziebruschetta.Pomidorywłaśniezaczynajądojrzewać.
Tobędzieprawdziwauczta,moltobene.Potemmożeprosciuttoemelone,mojeulubione
risottozkrewetkamizgrillaiwarzywa-nicciężkiego.Anadeser…-Urwałipotrząsnął
głowązdiabelskimbłyskiemwoczach.-Nie.Musibyćwkońcujakaśniespodzianka.

Evepoczuła,żekolanapodniąmiękną.

-Gdziesięnauczyłeśgotować?

-Wlatachosiemdziesiątychnależałemdoekipy,którąbibliotekaNewberrywysłałado
Włoch,byratowaćhistoryczneksięgozbioryzatopionepodczaswylewurzekiArno.

MieszkałemweWłoszechprzezrok,apotempojechałemtamjeszczeraziprzezcztery
latauczyłemwRzymie.Wracamtam,gdytylkomogę.Samniewiem,colubiębardziej,
włoskąkulturęczywłoskąkuchnię.Aleskorojużotymmówimy,tomożemiałabyś
ochotęmipomóc?Potrzebujębazyliiiparupomidorówzogrodu.Mogłabyśprzynieść?

Przeszłaprzezkuchniępełnądymiących,stalowychgarnkówipęczkówziół

porozkładanychnadrewnianychdeskachdokrojenia,istanęławdrugichkuchennych
drzwiach.Znajdowałsiętutaraszastawionydonicamizterakoty,wktórychrosły
wszelkiegorodzajuzioła.Wszystkotutajnadawałosiędojedzenia.Wtejczęściogrodu,
zadomem,nierosłoanijednodrzewo.Wkąciezobaczyłakrzakmalin,dalejgroszek
wspinającysiępopodporachdosłońca,alenajwięcejmiejscazajmowałyrównerzędy
pomidorówwyprostowanychjakwojskoprzybambusowychtyczkach,amiędzynimi
bujnekrzakibazyliiwszelkichodmian.

-Niewidzętużadnychkwiatów-zdziwiłasię.-Anijednego!

-Kwiatymogęsobiekupić-odrzekłPaultakimtonem,jakbytobyłooczywiste.-Ale
spróbujtego!

Evenadgryzłapodsuniętągrzankęposmarowanąpastązpomidorów,czosnkuibazyliiiw
jednejchwilizrozumiała,comiałnamyśli.Oblizałaustaiskinęłagłową.

-Tomasmaklata.

-Nowłaśnie-ucieszyłsię.

Wjadalnizapaliłświece,odsunąłjejkrzesłoipodałnastółkrólewskiposiłek,który
zupełnieoszołomiłjejzmysły.Nigdywżyciuniktjejtaknieuwodził.Częstozmieniali
tematrozmowy.Stopniowoobydwojestawalisięcorazbardziejotwarciiopowiadali
sobiefragmentywłasnegożycia.Evezauważyła,żePaulnalewawinatylkojej.Gdy
zapytałago,dlaczego,odpowiedziałzbrutalnąszczerością:

-Niepiję.Jestemalkoholikiem.Przestałempićdwadzieściadwalatatemu,alenie
twierdzę,żejestemwyleczony,boktóryalkoholikmożetoosobiepowiedzieć?W
każdymrazietrzymamswojedemonypodkontrolą.-Słowapłynęłycorazszybciej.-
Kiedyśpiłembardzodużo,nietrzeźwiałemcałymimiesiącami.Mójojciecteżpiłibył
tyranem,aprzednimmójdziadek.Jestempodobnydoojca.Mamjegoręce-uśmiechnął
sięsmutno,podnoszącdłoniedogóry.

-Alewierzę,żenatympodobieństwosiękończy.Przyznaję,potrafiębyćokrutny.I
byłem.Alkoholwpołączeniuzmłodością…Nocóż,powypadkurodzinasięmnie
wyrzekła.

Westchnąłiodłamałzeświecykawałekzastygłegowosku.Evewmilczeniuczekałana
ciągdalszyjegoopowieści.

-Biedna,małaCaro.Byłamojążonąipiłarazemzemną.Naszemałżeństwonietrwało
długo.Byliśmymłodziigłupi.Onabyłaaktorką,cholerniedobrą.Jateżtegopróbowałem
iszłominienajgorzej,alenicmnietonieobchodziło.Tobyłatylkoucieczkaodnudy
życiaichybateżbuntprzeciwojcu.Wkażdymraziewracaliśmykiedyśdodomupo
przyjęciuwwiejskimdomuprzyjaciela.Byłemkompletnienieprzytomnyiprowadziła
ona…

Odzyskałemświadomośćdopierowszpitalu.-Terazmówiłpowoli,staranniedobierając
słowa.-Niemaznaczenia,ktoprowadził.Tojajązabiłem.

-Paul,tonieprawda.

-Mojepiciejązabiło;ijejpicie.Naszepicie.Moje,jej,nasze…Totylkosemantyka.

Zginęła,ajajużnigdywięcejnietknąłemalkoholu.Odtegoczasuwiększośćżycia
spędziłemsam.Ciałozostałouleczone,aleranaduszyniechciałasięzagoić.Byłempełen
jakiejśniewypowiedzianejzłości.-Zaśmiałsięzgoryczą.-Boże,byłemwściekłynacały
świat!

Unieszczęśliwiałemnietylkosiebie,aleiinnych.Odpychałemwszystkich.Ale,jak
wszyscy,jatakżezłagodniałemzwiekiem-wzruszyłramionami.-Terazlubięsamotność.
Mamswojąpracę,lubięteżpodróżować.Właściwienikogoniepotrzebuję.Nie
przywiązujęsiędoludziłatwoimamniewieluprzyjaciół.

Podniósłgłowęispojrzałnanią,apotemnadstołemująłjejrękę.

-Ateraznaglepojawiłaśsięty.Mieszkamwtymmieścieoddziesięciulat,iotopewnego
rankatakpoprostuweszłaśdomojegogabinetuiwszystkostałosięinne.Narazpoczułem
sięsamotny.

ProstotategostwierdzeniawstrząsnęłaEve.Cofnęłarękę,czując,żekręcijejsięw
głowie.Paulpatrzyłnaniąprzenikliwie.

-Dlaczegonigdynieopowiadałaśmioswoimmężu?

-Niejestmiłatwoonimmówić.Szczególniedociebie.

-Chciałbymposłuchać.Wiem,takmisięwydaje,żebardzogokochałaś.

-Tak.Aledlaczegochceszonimrozmawiać?

-Żebycięlepiejpoznać.Chcęwiedziećotobiewszystko.

Opowiedziałamuwięc,napoczątkuniepewnie,urywanymizdaniami,potemcoraz
płynniej,odługim,szczęśliwymmałżeństwie,odzieciachiotragedii,którazmieniłaich
życie.Trudnojejbyłowyjaśnićtemumężczyźnie,któryogromniejąpociągał,żewciąż
kochałaTomainadalczułasięjegożoną.

Nieśmiałopodniosłagłowę,chcączobaczyćjegoreakcję.Oczekiwałarezerwy,aleujrzała
najegotwarzywspółczucie.

-Niepoznałemtakiejmiłości-powiedział.Byłapewna,żetostwierdzenienieprzyszło
mułatwo.

Wyciągnąłrękęiprzesunąłpalcamipojejpoliczku.Zwestchnieniemprzymknęłaoczy.

-Chcęcięobjąć,Eve-powiedziałcicho.-Chciałemtozrobićodchwili,gdyporaz
pierwszycięzobaczyłem.Ostatnietygodniebyłydlamniemęczarnią.Odbardzodawna
niczegotakmocnoniepragnąłem.

Westchnęłagłęboko,czując,cotesłowaoznaczają,apotemskinęłagłowąiodłożyła
serwetkęnastół.Podnieślisięjednocześnie.Paulnatychmiastpociągnąłjąwramionai
mocnoprzytulił.Jegokoszulapachniałabazylią.

Objęłajegotwarzdłońmiispojrzałamuwoczy.

ByłytooczyPaula,nieToma,iprzezchwilęznówmiaławrażenie,żerobicoś
zakazanego.Onchybatowyczuł,boprzyjrzałsięjejuważnie.

-Czyjesteśpewna,żetegochcesz?-zapytał.

-Nie-odpowiedziałaszczerze.-Powinnamcipowiedzieć,żewmoimżyciubył

dotychczastylkojedenmężczyzna.

Wziąłgłębokioddechipocałowałjąwczoło.

-Możemyzaczekać.Niechcę,żebyśczegokolwiekżałowała.

Znówmocnootoczyłjąramionami.

-Chodź-powiedział.Wziąłjązarękę,zaprowadziłdosalonuiposadziłnakanapie,asam
nachwilęzniknął.Pochwiliwrócił,niosącwrękuzniszczonyegzemplarzBoskiej
komedii.Usiadłprzyniejiprzyciągnąłjądosiebie.

-Takabliskośćbędziemusiałamiwystarczyć-powiedziałbezcieniawyrzutu.Eve
poczułaulgęiwdzięczność.Oparłagłowęnajegopiersiipoczuła,żejejnapięcie
ustępuje.

-Obiecałem,żecipoczytam,,Piekło”,izamierzamdotrzymaćsłowa.Niechciałbym,
żebyśpomyślała,żebyłtotylkopretekst,byciętuzwabić.

-Właśnieskończyłamtoczytać.Oczywiściepoangielsku-uśmiechnęłasię.-Niebyło
takietrudne,jakmisięwydawało.Tobardzoporuszającedzieło.Podobałomisię.Ale
fragmentobiednymPaoloiFrancescejestokrutny.-MiałanamyśliPieśńV,gdzie
kobietaoimieniuFrancescaopowiadawędrowcowi,Dantemu,żezostałapotępionai
skazananapobytwpieklezagrzechmiłościdoPaola.-Kochalisięizostalipotępienina
wieki.

-Zacudzołóstwo.

-Tak-powiedziałacicho.Właśnietaksięczuła:potępiona,płonącazpragnienia,wgłębi
duszyjednakprzekonana,żemiłośćdoPaulajestgrzechem.

-Dantebyłporuszonyichmiłością,jejsiłą,któraprzetrwałaśmierć.Onsampragnął

takiegouczucia,alenigdygoniedoświadczył.

Evewiedziała,żePaulmówioniejiojejuczuciudoToma.

-TobyłookrutnezestronyDantego,żekazałimpozostaćoboksiebiebezżadnejnadzieii
nawetbezmożliwościwypowiedzeniachoćbyjednegosłowa-powiedziała.

Paulzaśmiałsię.

-Jataksięczujęwpracy.Wiem,żejesteśobok,aleniemogęciędotknąć.

Zsunęłabutyipodciągnęłakolanadopiersi.

-Jateż.Tonaszeprywatnepiekło.Objąłjąmocniejipocałowałwskroń.

-Dlamnietojestraj.Pomyśltylko,gdybyśniepojawiłasięwtedywmoimgabinecie,
nigdybymniepoznałciebieanitegouczuciaizawszebyłbymsamotny.Więcmoże

FrancescaiPaoloczulisięszczęśliwsioboksiebiewpiekle,niżmoglibysięczućwraju-

samotnie.

-PoczytajmitęPieśńV.Powłosku-poprosiła,kładącdłońnajegopiersi.

Sięgnąłpoksiążkę,otworzyłjąioparłnajejramieniu,apotemzacząłczytaćgłębokim,
melodyjnymgłosem,nabrzmiałymuczuciami.Evezprzymkniętymioczamiwsłuchiwała
sięwobcesłowa.Choćichnierozumiała,poruszałjąrytmisiłaichbrzmienia.

Zrozumiaławersy,wktórychDantewołałduchaFranceskiipytałjązpokorą,skąd
wiedziała,żejestzakochana.Francesca,wdzięcznazamożliwośćpodzieleniasięswoją
historią,opowiedziałamu,jakpewnegodniaonaiPaoloczytalirazemksiążkę,nie
wiedzącjeszczeoswejmiłości.Podczasczytaniaichoczyspotkałysięiobydwojeokryli
sięrumieńcem.

QuandoleggemmoUdisiatoriso.Czytającodługowyczekiwanymuśmiechu.Apotem
PaoloodwróciłsięipocałowałFrancescęwusta.Tuttotremante.

Paulprzerwałczytanie,zamknąłksiążkęidotknąłustamiwłosówEve.

Siedzieliwmilczeniu,przepełnieniuczuciami.Obydwojewiedzieli,żetahistoria
opowiadarównieżonichiżewktórymśmomenciewbibliotece,przeglądającstare
pergaminyiprzerzucającniezliczonetomy,onirównieżspojrzelisobiewoczy,
uśmiechnęlisię,okrylirumieńcemizrozumieli,żesąwsobiezakochani.

Pozostałjeszczepocałunek.

DrżącymidłońmiEveobjęłajegokark.WoczachPaularozpaliłsiępłomień,któryna
wskrośprzenikałiją.

-Ostrzegałemcię,żepotrafiębyćbezlitosny,gdyczegośchcę-powiedziałbardzocicho,
zustamitużprzyjejtwarzy.-Achcęciebie.

Poruszyłasięniecoiprzyciągnęłajegogłowędoswojej.Przymknęłaoczyiwstrzymała
oddech.Gdyichustawreszciesięspotkały,poczuła,żetoniewciemnymwirze.

Tuttotremante.Pocałunekmiałwsobiesiłęiintensywność,jakiejoczekiwała.Ramiona
Paulaotaczałyjąjakstaloweobręcze.

Nieczytalijużwięcejaninierozmawiali.Wszystkiewątpliwościzniknęły.Paul
zaprowadziłjądosypialniirozebrałznabożnączcią,itam,nalnianychprześcieradłach,
Eveodkryła,żeDantemiałrację.Drogadoniebajestjasnowyznaczonaikażdyma
szansęjąznaleźć,jeślitylkochce.

ROZDZIAŁTRZYNASTY

Myślcochcesz,tylkonieplącz!

LewisCarroll,Alicjapotamtejstromelustra

Evenigdyniewyobrażałasobienawet,żemożnasięczućtakszczęśliwym.Miała
wrażenie,żeobudziłasięzdługiegosnu.Całyświatwydawałsięjaśniejszy,przejrzystyi
świeży.Wponiedziałekranoubrałasięwyjątkowostarannie.Bronterzucałajej
podejrzliwespojrzeniaspodzmarszczonychbrwiiuparciemilczała.Finney,pochłonięty
nowymikolegamiisportem,wydawałsięniczegoniezauważać,uśmiechnąłsięjednak

promiennie,gdyuścisnęłagoprzedwyjściemdopracy.

Paulbardzosięstarałniespoglądaćnaniączęściej,niżbyłotokonieczneaniwżadnej
sposóbjejniefaworyzować.Popołudniujednakpochwyciłajegodyskretnyuśmiech,
którymówiłwyraźnie,żeonrównieżpamiętakażdyszczegółtamtejnocy.Chciał,by
spotkalisięwieczoremikażdegonastępnegowieczoru,onajednakodmówiła.Dlanieji
takwszystkodziałosięzbytszybko;chciała,bydzieciprzyzwyczaiłysiędoobecności
Paulawjejżyciustopniowo,ustaliliwięc,żebędąspotykaćsiępodczasprzerwynalunch,
wrestauracjialbowparku,iżecierpliwiepoczekajądoświątecznegoweekendu,awtedy
znówspotkająsięuniegonakolacji.

Byłwtorekrano.AnniesiedziaławpoczekalniprzedgabinetemdoktorGibsonwklinice
uniwersyteckiej,imyślałaoswoimmałżeństwie,którestawałosięrówniepustejakjej
brzuch.

MieszkalizJohnempodjednymdachem,aleto,coichterazłączyło,bardziej
przypominałostosunkiwspółlokatorówniżmężaiżony.Johncierpiałwmilczeniuniczym
świętySebastianpokornieczekającynakolejnestrzały,Anniezaśnieznosiła
męczenników,szczególnietakich,którzycierpieliwmilczeniu.Zresztązachowaniejej
mężazpewnościąniebyłotytułemdoświętości;byłtojegosposóbnaukaraniejejza
wybuchyzłości.

WprzeszłościJohnpotrafiłmilczećprzezwieledni,ażwkońcuatmosferastawałasiętak
przesiąkniętawrogością,żeAnniezaczynałaźlesięczućfizycznie.DopierowtedyJohn
pytał:„Czychceszotymporozmawiać?”,aonaoczywiściechciała,ibyłopowszystkim.

Wiedziałajednak,żeterazniepójdzietakłatwo.Przekroczyłapewnągranicę,kiedy
podczasjednegozeswychwybuchówpowiedziałamu,żepowinnisięrozwieść.Nie
myślałatakizarazmutowytłumaczyła,aleJohnodsunąłsięodniejioświadczył,że
Anniemożerobić,cozechce.Odtamtejporyniechciałzniąrozmawiać,kryjąccierpienie
podmaskązranionejdumy.TerazzaśwyjechałnaFlorydę,gdzieR.J.realizowałkolejny
wielkikontrakt.

PodwpływemmężaDorisJohncorazmocniejwplątywałsięwsiećmarzeńowładzyi
pieniądzach.Pojawiłsięwnimdemonzachłannościizapomniał,żekiedyśmarzyło
spokojnejpracyizwyczajnymżyciu.ŻałośniezapatrzonywR.J.,niepotrafiłjużbronić
tego,cobyłocennewnimsamym.Anniezakochałasięwjegowewnętrznejsile,któraw
przeszłościpotrafiłachronićichoboje.Aleterazniepoznawaławłasnegomęża.

Tylkodzieckomogłoichznówpołączyć,nadaćsensichprzyszłościizapewnićwspólny
cel.Potrzebowałagobardziejniżkiedykolwiek.

DrzwiotworzyłysięidoktorGibsonenergicznieweszładośrodka,niosącwrękuwyniki
badań.

-Jeślichodziotwojenarządy,fizjologiczniewszystkowydajesięwporządku.John
równieżmadużożywotnychplemników.Niewidzępowodu,dlaktóregoniemielibyście
siędoczekaćdziecka.Ale-podniosłagłowęznadpapierów-wdalszymciąguniewiem,
dlaczegomasztakobfitekrwawienia.Itoplamieniepomiędzycyklami…Annie,tracisz
zadużokrwi.Badaniemorfologicznepokazuje,żemaszbardzopoważnąanemię,
zupełnieniezwykłąukobietywtwoimstaniezdrowiaiztwojąpozycjąspołeczną.Bardzo

misiętoniepodoba.

-No,cóż-wzruszyłaramionamiAnnie.DoktorGibsonprzyjrzałasięjejuważnie.

-Annie,topoważnasprawa.Chcę,żebyśwzięłatosobiedoserca.Wynikicytologii
równieżsąnietypowe.Tomożenicnieoznaczać,tewynikiczęstoodbiegająodnormy,
alemusimytosprawdzić.

Anniewyprostowałasię,zaniepokojona.

-Cosprawdzić?

-Wieleróżnychrzeczy.Zaczniemyodpowtórzeniacytologii,apotem…

Wgłosielekarkipojawiłsięjakiśniepokojącyton.Anniezesztywniałaznapięcia.

-Potem,zewzględunatwojenieregularneiobfitekrwawienia,chciałabymwykonać
biopsję,żebywykluczyćnowotwór.

Anniepoczułaprzerażenie.Narazmenopauzaprzestałajejsięwydawaćczymśstrasznym.

-Alemówiłaś,żenieregularnekrwawieniawmoimwiekusączymśnormalnym.Zetoma
podłożehormonalne.

-Owszem,aletwojekrwawieniasązbytobfiteipowodująchronicznąanemię.Mogąto
byćtylkowłókniaki.Todośćczęstaprzypadłość.USGwszystkonamwyjaśni.Niemartw
sięnazapas.Topodstawowebadania.Biopsjęwykonujesiętutaj,wgabinecie.Muszę
tylkopobraćpróbkętkankizmacicy.

Anniemiaławrażenie,żejejpłucaściskażelaznaobręcz.

-Kiedychcesztozrobić?

-Najlepiejodrazu,jeśliniemasznicprzeciwkotemu.

WkwadranspóźniejAnnieleżałanafoteluioddychałagłęboko,liczącdrobneotworkiw
płytachpokrywającychsufit,adoktorGibsonbraładorękiprzyrząd,któryprzypominał
średniowiecznenarzędziatortur.Byłotocośwrodzajukombinereknadługiejrączcei
Anniebyłapewna,żebezwzględunamiejscoweznieczuleniezabiegokażesiębolesny,a
narzędzielodowatozimne.

WkuchniGabrielliwarczałwentylator.Dzieńbyłupalny,aklimatyzacjazepsułasięw
czerwcupodczaspierwszejfaliupałówiniestaćichbyłonawymianęurządzenia.

Minąłjużprawierok,odkądFernandostraciłpracę.Przezpierwszychkilkamiesięcy
dostawałzasiłekdlabezrobotnychiodczasudoczasupracowałgdzieśdorywczo,alenie
udałomusięznaleźćżadnejstałejposady.TerazzasiłkujużniebyłoiGabriellamusiała
braćcorazwięcejdyżurów,byjakośzwiązaćkonieczkońcem.Porazpierwszyodlat
musiałapracowaćrównieżpodczasweekendów.Nasamympoczątkupostanowili,że
Fernandoniebędzieszukałpracyjakiejkolwiek,leczpoczeka,ażpojawisiępropozycja
zgodnazjegodoświadczeniemikwalifikacjami.Gabriellawierzyławswojegomęża,ale
wszystkozaczynałoprzerastaćjejsiły.Bezprzerwyczułasięzmęczona.Fernandopowoli
wpadałwdepresję,adzieci,wyczuwającwdomunapięcie,corazczęściejkłóciłysię
międzysobą.

Gabriellaczuła,żeniewytrzymategojużdługoiwkońcuwybuchnie.

NadrugimkońcumiastaMidgecierpiałazpowoduzwykłejprzedotwarciemwystawy
huśtawkinastrojów.Przezcałytydzieńżyłazpodwyższonympoziomemadrenalinyi
prawieniespała,ateraz,gdywszystkiepłótnawisiałyjużnaswoichmiejscach,czułasię
jakkobieta,któramazachwilęurodzićdziecko.

Susan,malarkabiorącaudziałwtejsamejwystawie,wybuchnęłaśmiechem,gdyMidge
powiedziałajejotymwrażeniu.Susanbyłanajbardziejznanąartystkązcałejgrupyi
wykładowcąwInstytucieSztuki.Miałasilnąosobowośćigłęboki,mocnygłos.

-Todobraanalogia-stwierdziła,odrzucajączczołastrzechęjasnychwłosów.Była
atrakcyjnąkobietą,niższąodMidge,owysportowanejsylwetceimiłejtwarzy,wktórej
dominowałyjasnoszareoczyiwystającekościpoliczkowe.-Teobrazytoprzecieżnasze
dzieci.Przeszłamtojużkilkanaścierazyiwszystkieporodybyłyrównieciężkie.

Midgeuśmiechnęłasię.Susanprzezcałytydzieńbardzojejpomagała;wieszałaobrazy,
przynosiłakawęzesklepikupodrugiejstronieulicy.Światsztukipełenbył

samotności,drobnychzawiściiintryg.Spotkanieotwartej,serdecznejosobybyłojakłyk
świeżegopowietrza.

Stałypośrodkusali,wktórejniebyłojużnicdozrobienia.Midgewiedziała,żepowinna
terazpójśćdodomuiodpocząć,aleniebyławstanieoderwaćsięodwłasnychdzieł.

-Więccomyśliszoswoimdziecku?-zapytałaSusan,patrzącnaduże,abstrakcyjne
płótnonamalowaneprzezMidge.Nacielistoróżowejpowierzchniwirowałydziwne
kształtynakładanegrubsząwarstwąfar-by.

-Liczę,czymawszystkiepaluszki-odrzekłaMidge.

Susanześmiechemobjęłająramieniem.Midgepoczułasięzaskoczonatymgestem,ale
nieodsunęłasię.DotykSusanbyłciepłyiserdeczny.

-Właściwiepowinnamcięnielubić,Midge.Odtygodniaczujęzazdrośćzpowodutwoich
obrazów.Kładziesztakiemocnelinie,awyczuciemkolorubijesztuwszystkichnagłowę.
Teobrazysąbardzoerotyczne.Podobająmisię.

Midgepoczułatakąulgę,żepoprostuugięłysiępodniąkolana.Wśródwystawiających
artystówprzezcałytydzieńpanowałocałkowitemilczenieiniktanisłowemniezająknął
sięnatematdziełinnych.Wtakiejatmosferzecałajejpewnośćsiebiepowolirozsypywała
sięwgruzy.

-Jesteśpierwsza-powiedziała.-Niktdotychczasnieodezwałsięnatentematani
słowem.Byłampewna,żemojeobrazynikomusięniepodobają.

-Totchórze.Podobająimsię,itobardzo,aleniecierpiącię,bojesteśodnichznacznie
lepsza.

Midgepotrząsnęłagłową.

-Wczorajwieczoremmiałamochotępozdejmowaćtowszystkoinigdywięcejtunie
wracać.Wydawałomisię,żemojedziecisąnajbrzydszenaświecie.

-Jataksamomyślęoswoichpracach-zaśmiałasięSusan.-Wszyscytomają.Też
chciałamzabraćtowszystkozpowrotemdodomuizniknąć.

-Niecierpięwernisaży,całejtejpresji-westchnęłaMidge.-Mojamatkaprawiezmusiła
mniedokupieniasobieczegośnowegodoubrania.Jejsięwydaje,żetowielkiefety,takie
jakwlatachosiemdziesiątych.Takbyłamzdenerwowanaobrazami,żepozwoliłamjej
pójśćnatezakupy.Jakmyprzetrwamytenwieczór?

-Mampropozycję:zawrzyjmyukład.Cogodzinęjednaznaspodejdzieipowiecośdo
drugiej.Dziękitemuobiebędziemyczuływsparcie.

-Zgoda-powiedziałaMidge.

-Ajużpowszystkimmożewybierzemysięrazemnakolację?PozostalichcąiśćdoRose
Bud.Możemysięprzyłączyć,aleniemusimy.

Midgezastanowiłasię.

-Niejestempewna,czyniebędęzajęta.Spodziewamsięprzyjaciół.Jeśliprzyjdą,to
chybapójdziemygdzieśrazem.Alemożeszsiędonasprzyłączyć.

-Dziękuję,aleraczejnie.Nieczułabymsięnaswoimmiejscu.Alegdybycośsię
zmieniło,wiesz,gdziemnieznaleźć-powiedziałaSusanbezcieniarozczarowania.

SympatiaMidgedotejkobietywzrastałazkażdąchwilą.Wtym,comówiła,niebyło
śladukompleksów,intryganctwaczypodtekstów.Byłaosobąpogodzonązesobąizcałym
światem.

Midgemiałaochotępoznaćjąbliżej.

Anniewierzyłakiedyś,żeczasnieistnieje.Żyłazdnianadzień,niemartwiącsięo
przyszłość.Czułasięmłodaisilna,ciałomiaławygimnastykowane,dobrzeodżywione,
nawilżaneizasilanewitaminami.

Alewpiątkowyporanektrzeciegolipcauświadomiłasobienagle,żeczasprzeciekajej
przezpalce.

WezwałajądosiebiedoktorGibson,niechcącnawetzaczekaćzwizytąAnnienapowrót
Johna.Twierdziła,żetobardzopilne.Najejtwarzymalowałasięgłębokatroska.

-Annie,czasamibadaniawykazującoś,oczymwolelibyśmyniewiedzieć-zaczęłabez
ogródek.-Przykromi,żemamdlaciebieniedobrewiadomości,alezbadańwynika,że
masznowotwórmacicy.Towyjaśniazbytobfitekrwawienia,plamienia,ioczywiściezły
wynikcytologii.Dobrawiadomośćtota,żenowotworymacicymająjedenznajlepszych
wskaźnikówprzeżywalności.-Urwałanachwilęiprzygryzłausta.-Azłenowinyto
takie,żemusimyciusunąćmacicę.

Anniepoczułasięjakpootrzymaniusilnegociosu.Niebyławstanieodezwaćsięani
nawetporuszyć.

-Nie-wykrztusiławkońcu.

-Tak,Annie.Niemamożliwościpomyłki.Bardzomiprzykro.

-Przykro-powtórzyłaAnniebezdźwięcznie.

-Musimyzrobićjeszczekilkabadań.Będzieszmusiaławziąćtrochęurlopu.-

Spojrzałanatwarzpacjentkiiciągnęłałagodniej:-Trzebaustalićterminoperacji.

Chciałabym,żebybyłotoniepóźniejniżzakilkatygodni.Idźterazdodomu,Annie.
KiedywracaJohn?

-Jutro.Samaniewiem.Nawetniewiem,wjakimjesthotelu.

-Zadzwońdojakiejśprzyjaciółki.Ajeślibędzieszmiałapytania,tokontaktujsięzemną.

Annieczułasięjakwkoszmarnymśnie.Chciałazkimśporozmawiać,aleniemiała
pojęcia,cowłaściwiemogłabypowiedzieć.Johnmiałwrócićdopieronastępnegodnia
wieczorem,tużprzedprzyjęciemuBridgesów.Dlaczegoniezostawiłnumerutelefonu?

Jakośudałojejsiędojechaćdodomu,agdyjużtamdotarła,przezdługąchwilęsiedziała
nieruchomowsamochodzie,niewiedząc,dokądpójść.Jeszczenigdynieczułasiętak
samotnainiepewnasiebie.

Spojrzałanaswójbrzuchiwyobraziłasobiemilionymnożącychsięwzastraszającym
tempienowotworowychkomórek.Miałaochotęwyrwaćjegołymirękami.Wynościesię!
Niejestemnatogotowa!-pomyślałazrozpaczą,kołyszącsięwprzódiwtyłjak
osieroconedziecko.

Midgedotarładodomuokołodrugiejpopołudniu.Wpadająceprzezwielkieoknasłońce
zalewałojejmieszkaniejaskrawymświatłem.Byłodusznoikażdykroksprawiałjej
wielkiwysiłek.Otworzyłaokno,resztkamisiłrozebrałasię,weszładołóżkainatychmiast
usnęła.

Wjakiśczaspóźniejobudziłjąuparciedzwoniącytelefon.

-Spałaś?-TobyłgłosSusan.

Zamrugałapowiekamiiprzeciągnęłasię.Byłajużczwarta!Zagodzinęmusiałabyćw
galerii.

-DziękiBogu,żezadzwoniłaś!-zawołała.Susanzaśmiałasię.

-Pomyślałam,żenawszelkiwypadeksprawdzę.Kiedyśprzespałamotwarciewystawy
moichpracinikomutegonieżyczę.

Midgeodrzuciłapledipodeszładookna,wciążtylkonawpółrozbudzona.Świeże
powietrzechłodziłoJejciało,zsąsiedniegooknadobiegałamuzyka.Przymknęłaoczyi
przypomniałasobie,żecośjejsięśniłoiżemiałotochybacośwspólnegozSusan,alenie
pamiętała.Wdodatkubyłtosenerotyczny.

Midgewyszłazamążwkrótceposkończeniuszkołyzamuzykajazzowego,zktórym
spotykałasięprzezkilkalatiktóryopuściłjądwalatapóźniejdlakalifornijskiej
piosenkarki.

Porozwodziespotykałasięzkilkomamężczyznami,ależadenztychzwiązkównie
przyniósł

jejzaspokojenia;wszystkieopierałysięwyłącznienapotrzebachfizycznych.Pojakimś
czasieprzestałanawetpróbować,jakbyjejciałozapadłowletarg.

Więziłączącejązkobietamibyłyznaczniemocniejszeiważniejsze.Lubiłakobietyi
lubiłaspędzaćczaswichtowarzystwie.Alechoćmiałakilkabliskichprzyjaciółek,
obdarzonabyłanaturąsamotnikaijużprawieoddziesięciulatżyłazupełniesama.Ale

dzisiajwgaleriipoczuładziwnąwięźzSusan.Jejciepłoiotwartośćprzedarłysięprzez
skorupę,którąMidgeotoczyłaswojeserce.

Weszłapodpryszniciczując,jakstrugiciepłejwodyrozluźniająjejnapiętemięśnie,
myślałaoswoichprzyjaciółkach.Ciekawabyła,jakDoris,EveiAnniezareagująnajej
obrazy.Nigdynieodwiedzałyjejwpracowni,onarównieżniebywałaunichwdomu,nie
liczącspotkańKlubuKsiążki.JedynymwyjątkiembyłaGabrielle,zktórąMidge
przyjaźniłasiębardziejniżzpozostałymi.

DziękowałaBogu,żewjejżyciuistniejeKlubKsiążki.Tekobietybyłyjejnajwiększą
podporą.

Evewyszłazwanny,zdjęłaztwarzyplasterkiogórkaisięgnęłaporęcznik.Kolorowe
pisma,którekupowałaBronteiktóreEvezaczęłaostatnioczytać,twierdziły,żetaka
maseczkazmniejszaobrzękipodoczami.Pismabyłyprzeznaczonedlanastolatek,aleEve
takwłaśniesięterazczuła.

Nucącpodnosem,otworzyłaszafęiwłaśnieprzeglądałajejzawartość,gdydojejsypialni
weszłydzieci.Spojrzałananiezuśmiechem,alenawidokwyrazuichtwarzyzamarła.
Malowałasięnanichsurowadeterminacja.Evezacisnęłapasekszlafrokaiprzygotowała
sięnaburzę.

-Cześć.Chcecieczegośodemnie?-zapytałazespokojem.

-Chcemyztobąporozmawiać-odrzekłaBronte.Bratstałobokniejzrękami
wepchniętymiwkieszenieiopuszczonągłową.

-Aoczym?

-Znówwychodziszztymmężczyzną,tak?-powiedziałaBronteoskarżycielsko.

-JeślimówiszodoktorzeHammondzie,toowszem,tak.Przecieżnierobięztegożadnej
tajemnicy.

-Jakmożesz!-wybuchnęładziewczyna,czerwieniejąc.WybuchyBrontezawszebyły
gwałtowne.

Evewyprostowałasięgodnieioparładłonienabiodrach.

-Jakmogęwychodzićzmężczyzną?

-Tak!-odkrzyknęłajejcórka.

-Niemawtymniczegozłego.-Evemiałaochotędodać:niejestemjużmężatką,ale
pohamowałasię.Niemogłatakpowiedziećdzieciom.

-Właśnie,żejest!Niepowinnaśwychodzićznimaniznikiminnym!Toniejestw
porządku.Tatonieżyjedopieroodroku.Toobrzydliwe,żejużsobiekogośznalazłaś!O
cotuchodzi?Niekochałaśtaty?

-Oczywiście,żegokochałam!-zawołałaEve,wstrząśniętatymniesprawiedliwym
stwierdzeniem.-Jakśmieszcośtakiegomówić?

-Jakmożeszspotykaćsięzkimśinnym?-zapytałaBrontezełzamiwoczach.-

Niedobrzemisięrobi,kiedynatopatrzę!IFinneyowiteż!

Eve,oniemiałazurazyiszoku,spojrzałanasyna,tenzaśskinąłgłowąijeszczebardziej
sięprzygarbił.Onrównieżmiałłzywoczach.Evepoczuła,żesercejejsięściska.Od
jakiegośczasuFinneyzacząłjużdochodzićdosiebie.Znówsłyszałajegośmiech,miał

kolegów,uprawiałsport.Stopniowowychodziłzeskorupy,aterazznówsiędoniejcofał.

PoczuławściekłośćnaBrontezato,żewciągnęłabratawtęsprawę.

-Finney,czytyuważasz,żerobięcośzłego?-zapytałałamiącymsięszeptem.

Chłopiecskinąłgłową.

-Mamo,proszę,przestańtorobić…nadaljesteśjakbyżonątaty…Toznaczy,dlanas.

Akiedywychodziszztymfacetem,to…Toniejestwporządku-pociągnąłnosemidodał
zwyrzutem:-Nietęskniszzatatą?

Jejrównieżłzynapłynęłydooczu,gdysobieuświadomiła,jakbardzojejsynowibrakuje
ojca.PrzeniosławzroknaBronte.Jejcórkamiałatakisamwyraztwarzyjakwtedy,gdy
jakodwuletniedzieckostałaobokniejipatrzyłanakarmieniepiersiąmałegointruza,
Finneya.Eveuświadomiłasobie,żeBronteznówczujesięopuszczonaizagubiona.

-Gdybyśtotyumarła,tatoznikimbysięniespotykał-dodałaBronte.

Wyrzutysumieniawróciły.Takbyłazaabsorbowanaswojąnowąmiłością,rozbudzeniem
zmysłów,żeniezauważyła,jaktęsytuacjęodbierajądzieci.Niechciaławyrządzaćim
krzywdy.

Wyciągnęładonichramiona,aletymrazemniepodeszły,bysięprzytulić.Tobyła
ostatniakroplaprzepełniającaczarę.

-Oczywiście,żezanimtęsknię-powiedziała,opuszczającręce.-Bardzo.Alejegojuż
niema,ajaczujęsięsamotna.

PorazpierwszyodśmierciToma,wbrewwszystkimswoimpostanowieniom,rozpłakała
sięnaichoczach.Niepotrafiłapowstrzymaćłezinarazpoczuła,żeobejmująjądługie
ramionaBronteichude-Finneya.Płakaliwszyscyrazem,zjednoczeniwspomnieniamio
ojcu.Łzyspłukiwałycałągorycz,pozostawiającwichsercachmiejscenamiłośći
przebaczenie.

WgodzinępóźniejEvepodniosłasłuchawkętelefonuizamówiłapizzę,apotemzamknęła
zasobądrzwisypialniiwykręciłajeszczejedennumer.Paulodezwałsięradosnym
głosem.

-Paul,bardzomiprzykro-powiedziała.-Niebędęmogładzisiajprzyjść.

Zapadłomilczenie.

-Czycośsięstało?-zapytałpochwili.

-Tak.Owszem,cośsięstało-odrzekła,wstrzymującszloch.

-Eve,cosiędzieje?Powiedzmi.Chcesz,żebymtojadociebieprzyjechał?

-Nie,proszę,nieróbtego-odpowiedziałaszybko.-Paul,niemogęsięztobąspotkaćani
dzisiaj,aniżadnegoinnegodnia.Dzieciniesągotowenato,żebymzaczęłasięzkimś
spotykać.Jateżnie.Niepowinnam…-Słowauwięzłyjejwgardle.

-Niemiałemzamiaruciępopędzać,Eve.Przykromi.Niewiedziałem,żemaszwyrzuty
sumienia.

-Niemam.Aletosięniemożepowtórzyć.Niemogęsięztobąspotykać,wkażdymrazie
przezjakiśczas.Proszę,postarajsięzrozumieć.Mojedziecipotrzebująwięcejczasu.

Uważająnaszzwiązekzazdradęzmojejstrony.

Usłyszałachrząknięcieiznałagojużnatyledobrze,bywiedzieć,żePaulztrudem
hamujepotoksłów.Niewątpliwiechciałjejprzedstawićtesameargumenty,którymiona
wcześniejprzekonywałasiebie:niebyłniczyimrywalem,jejmążnieżył,dzieciniemiały
prawastawiaćjejtakichżądań.Sercejednakkazałojejpozostaćzdziećmi;byłapewna
swojejdecyzjiinieobawiałasięjegowyrzutów.

-Pójdziesznaotwarciewystawyswojejprzyjaciółki?-zapytałopanowanymgłosem.

DopieroterazprzypomniałasobieowernisażuMidge.Zamierzalipójśćtamrazem.

-Nie.Raczejnie-odrzekłazzakłopotaniem.-Dziecisąterazzbytzdenerwowane.

Muszęznimizostać.

-Czybędziemysięspotykaćpodczaslunchu?

-Chybanie.Tobyłobyzbyttrudne.

-Rozumiem-powtórzył.Wsłuchawcesłyszałajegourywanyoddechiwwyobraźni
widziała,jakwplatapalcewewłosy.-Cóż,wtakimrazie…damcityleczasu,ile
potrzebujesz

-powiedziałidodałzwisielczymhumorem:-Będęmusiałsięzadowolićtymsamym,co
naszprzyjacielPaolo:wirowaniemwczarnympieklezeświadomością,żejesteśtuż
obok…mojaFrancesco.

Evepochyliłagłowęiprzytuliłasłuchawkędopoliczka,wiedząc,żeznajdziesięwtym
pieklerazemznim.

Przezgalerięprzewijałsięstrumieńgości.Takich,którzyprzyszlituzpieniędzmina
zakupobrazówiniełączyłyichzartystamiżadnewięzyrodzinneanitowarzyskie,było
niewielu.Ubraniwgarnituryalbowswobodne,weekendowestroje,przechodziliprzez
wystawę,rzucającpółgłosemkilkakomentarzy,apotemszybkowychodzili.Rodzinai
przyjacieleświętowaliwydarzenie,piliwino,śmialisię,mówilikomplementyizostawali
dłużej.Większośćartystówzradościąprzyłączałasiędotychgrupek,Midgejednak
zachowywaładystans.Nigdynieściskałasięiniecałowałazobcymi,znajomychi
klientów,którzydoniejpodchodzili,witałajedynieuściskiemdłoni.

Edithpojawiłasięokołoszóstejrazemzgrupąprzyjaciół,prostozobiadu,któremu
towarzyszyłasporailośćwina.Miałanasobiekoralowykostiumibiżuterięzdużych
kawałkówlapislazuli.Zwłosamiświeżoufarbowanyminarudobrązowykolor
przypominałaMidgejaskrawegoptakawśródstadawron.

-Patrzcie,dziewczyny!Toobrazymojejcórki!-zawołałagłośno.Midgeroześmiałasięi
pochwyciłarozbawionespojrzenieSusan.Szczerzemówiąc,sprawiłojejradość,żematka
wreszciebyładumnazczegoś,cozrobiłajejcórka.

-Agdziesątwojedziewczyny?-zapytałaEdith,rozglądającsiędokoła.Midgewiedziała,
żematkamanamyśliczłonkinieklubuKsiążki.Wzruszyłaramionami.Onateżbyła
rozczarowana,żeżadnazjejprzyjaciółekniepojawiłasięnaotwarciu.Edithwydęłaustai
przeznastępnągodzinęwychwalałaobrazyswojejcórki,piętrzącokreślenia„ładne”i

„śliczne”.

-Wporządku,mamo-zlitowałasięwreszcieMidge.-Teobrazynaprawdęniemusząci
siępodobać.Sztukaabstrakcyjnaniejestdlakażdego.

-Ależonepodobająmisię!Szczególnieten.Właściwieniewiem,cototakiego,alejest
bardzoseksy.-Stanęłaprzeddwuipółmetrowympłótnem.-Tokobietależącąnaplecach.

Widzisztedwaróżowewzgórki?Tokolana.Atutaj,tekółka,topiersi-tłumaczyła,
wskazującodpowiedniemiejscanapłótnie.-Teciemnekropkitosutki…atedługielinie
toramionazłożonepodgłowę.Kobietależywtakiejpozycji,gdyczujesięzaspokojona
albogdynacośczeka.Tenobrazjestbardzokobiecy.Piękny!Zmysłowy.Jakinositytuł?

Midgesłuchaławłasnejmatkizotwartymiustami.ProstymjęzykiemEdithdoskonale
opisałajejpłótno.

-NazywasięPełnekolana-wyjąkała.

Edithprzyłożyłaczubekpalcadoustijeszczerazspojrzałanaobraz,przechylającgłowę.

-Doskonałytytuł!

-Dziękuję,mamo-powiedziałaMidgezupełnieszczerze.

-Zaco?-równieszczerzezdumiałasięEdith.

-Zatroskę.Zato,żeprzyszłaś.Cieszęsię,żetujesteś.

Niechodziłojejtylkoowystawęimatkatozrozumiała.Jejoczylekkosięzaszkliły.

Powiodłapocórcetaksującymwzrokiem.Midgewyprostowałasięodruchowo.Miałana
sobienowądługąspódnicęzczarnegojedwabiuikremową,równieżjedwabnąbluzkę
orazszkarłatnyszal,którykupiławswoimulubionymsklepiezużywanąodzieżą.Nie
przełamałasięnatyle,byzrobićsobiemakijaż,alenałożyłasrebrnąbransoletęi
naszyjnik.

Odetchnęłazulgą,gdyEdithzaprobatąskinęłagłową.Potemmatkapomachałajejrękąi
wróciładoswoichprzyjaciółek,którejakprzykutestałyprzedobrazemprzedstawiającym
grupęnagichmężczyznnaturalnejwielkości.

NiedługopotemdogaleriiwszedłPaulHammond.Byławnimintensywnośći
koncentracja,któresprawiały,żewieleosóbwzięłogozakrytyka.Midgepoczułasię
wzruszona;niewierzyła,żeHammondpojawisięnajejwernisażu.Rozejrzałsięposali,
jakbykogośszukał,iMidgezauważyławjegooczachbolesnybłysk,alegdyich
spojrzeniasięspotkały,jegotwarznatychmiastprzybrałaobojętnywyraz.Świetnieumie
maskowaćemocje,pomyślała,podchodzącbliżej,bygoprzywitać.Jużpokilkuzdaniach
rozmowyMidgedoceniłajegorozległąznajomośćsztuki,zarazemjednakzaczęłasię
zastanawiać,dlaczegoanisłowemniewspomniałoEve.

Zanimwyszedł,kupiłPełnekolana.

OkołoósmejMidgebyłajużpewna,żejejprzyjaciółkizKlubuKsiążkinieprzyjdą.

Galeriapustoszała,artyściposzlinakolacjędoRoseBud.Midgezebrałaswojerzeczyi
równieżzaczęłazmierzaćdowyjścia,gdynarazusłyszałazasobągłosSusan:

-Wybieraszsięgdzieśzeznajomymi?

Potrząsnęłagłową.Susandotrzymałasłowaipodczascałejuroczystościpojawiałasię
obokniejwregularnychodstępachczasu.Przynosiłajejkieliszekwinaalbopoprostu
zamieniałakilkasłów.TerazMidgeobawiałasię,żezobaczynajejtwarzywspółczucie,
jednakSusanpowiedziałaspokojnie:

-Niemożeszterazpójśćdodomu.Musisznajpierwrozładowaćnapięcie.

-NiemamochotyiśćdoRoseBud-westchnęłaMidge.-Mamdośćtegogadaniao
niczym.

-Prawdęmówiąc,kilkarazyobawiałamsię,żeniewytrzymaszdokońcaiwyjdziesz-

zaśmiałasięSusan.-Możewtakimraziewybierzemysięgdzieśindziej?Niedalekostąd
podajądoskonałesushi.Cootymmyślisz?-GdyMidgezawahałasię,Susanszybko
dodała:-

Chodźzemną.Niechcębyćterazsama.No,bądźdobrąprzyjaciółką.

Midgespojrzałananiąizrozumiałasenstegozaproszenia.Niechodziłotylkooprzyjaźń.
Jasnoszareoczypatrzyłynaniąuważnieiwyczekująco.Napełnychustachczaiłsię
zmysłowyuśmiech.WsposobiebyciaSusanprzypominałatrochęPaulaHammonda;
emanowałazniejinteligencjaisiła,któraprzyciągałazarównomężczyzn,jakikobiety.

Susanprzechyliłagłowęnabokizuśmiechemwyciągnęłarękę.Tenuśmiechprzełamał
obronnebarieryMidge.Owinęłaramionaszalemi,odpowiadającuśmiechemnauśmiech,
przyjęłaoferowanądłoń.

NastępnegorankaEveobudziłasięprzygnębiona.Czułasięsamotna.Przypomniałasobie
Paula,atakżewczorajsząrozmowęzdziećmi,ipoczucierozczarowaniawróciłoze
zdwojonąsiłą.Byłasobota,więcniemusiałazrywaćsięwcześnieiprzygotowywać
śniadaniaprzedwyjściemdopracy.Mogładłużejpoleżećwłóżku,spokojniezaparzyć
kawę.

Radiowłączyłosięzkliknięciem;poprzedniegowieczoruEvezapomniaławyłączyć
budzik.Natlehymnunarodowegoprowadzącymówiłcośowypadkachspowodowanych
nieumiejętnymobchodzeniemsięzfajerwerkami.Eveuświadomiłasobie,żeprzecieżto
CzwartyLipca.Poemocjachpoprzedniegowieczoruzupełnieotymzapomniała.
Oczywiście.

Todlategodziecibyłytakporuszone.CzwartyLipcazawszebyłdlanichrodzinnym
świętem,najbardziejulubionymzewszystkich,bardziejnawetniżBożeNarodzenie.Tom
zawszeprzygotowywałsiędoniegoniemalcałymimiesiącami.

Wstałaiubrałasięszybkowniebieskieszorty,białąkoszulkęiczerwoneskarpetki,choć
przytychostatnichskrzywiłasięboleśnie.Ukoronowaniemtegostrojubyłyemaliowane
kolczykiwkształcieibarwachamerykańskiejflagi,któreTompodarowałjejroktemu.
Gdydziecibyłymałe,częstospecjalniedlanichwkładałaróżnezabawnestroje:czerwone

ubraniawserduszkanawalentynki,swetrywbożonarodzeniowewzory,kapelusz
czarownicynaHalloween.Alegdypodrosły,wstydziłysięwyjśćnaulicęwtowarzystwie
matkiubranejwcoś,cozwracałonasiebieuwagę,itobyłkoniecprzebieranek.Teraz,
nakładająckolczyki,Evepomyślała,żedzisiajwszystkimtrojguprzydasięodrobina
rozrywki.

Przygotowałajajkanabekonie,pokroiłapomarańczeiposzłaobudzićdzieci.

Wyłoniłysięzeswychsypialnijakzaspaneszczeniaki,przecierającoczyizastanawiając
sięzniezadowoleniem,pocomająwstawaćtakwcześniewsobotę.SerceEveścisnęłosię
nawidokFinneyawsamychspodenkach.Nogiiręcewciążmiałbardzochude,alebarki
zaczynałysięjużrozrastać.Jejchłopiecstawałsięmężczyzną.Nawetwłosymu
pociemniały.

Zdnianadzieńcorazbardziejprzypominałojca.

-Mamświetnypomysł-oznajmiłaEve,nakładającjajkanatalerze.Odpowiedziałojej
kilkaziewnięćiwpółprzytomnychspojrzeń,byłajednakzadowolona,żedzieciusiadły
przystolebezdalszychnarzekań.~Jużdawnonieodwiedzaliśmygrobutaty.
Pomyślałam,żemożemypójśćtamdzisiajrazem,potempojechaćnadjezioro,spędzić
resztędnianaplaży,awieczoremobejrzećpokazsztucznychogni.Cowynato?

Wydawalisięzdziwieni.Finneypierwszywzruszyłramionamiipowiedziałkrótko:

-Jasne.Mogęiśćnacmentarz,alepóźniejmaminneplany.MiałempojechaćzNickiem
doMichigan,zaprosiłmniewzeszłymtygodniuipozwoliłaśmi,pamiętasz?

-Rzeczywiście-przypomniałasobiezrozczarowaniem.Zgodziłasięnatenwyjazdz
nadzieją,żeBrontezostanienanocuSaryidziękitemuonabędziemogłabezprzeszkód
spotkaćsięzPaulem.Aleterazwszystkieteplanybyłyjużnieaktualne.

Spojrzałazkoleinacórkę,błagającjąwduchu:proszę,pojedźzemną.Uważała,żejest
imtobardzopotrzebne:kilkaspędzonychwspólniegodzin,ichwłasneświęto.Chciała
pójśćzcórkądoparku,posłuchaćkoncertówbluesanaplaży,jeśćfrytkikupionewbudce,
apozachodziesłońcaprzyłączyćsiędotłumówpodziwiającychfajerwerki.Chciała,by
Bronteczułasięszczęśliwawjejtowarzystwie.

Tombyłbyzniejdumny.

-Conatopowiesz?Chceszpojechaćzemną?Spędzimydzieńtylkowedwie.

TwarzBronterozjaśniłasięuśmiechemiEvezrozumiała,żedostałaswojąszansę.

CmentarzWszystkichŚwiętychznajdowałsięniedalekoOakley,aleEveniejeździłatam
często.PonieważCzwartyLipcabyłulubionymświętemToma,kupilibukietbiałych,
czerwonychiniebieskichgoździkówprzetykanymałymiflagami.

Evezostawiłasamochódzaciężkąbramązkutegożelazaiposzlikrętąścieżkąwstronę
mauzoleum,wspominającpodrodzeprzygodyTomazfajerwerkami.Właśniezaśmiewali
sięzopowieściFinneya,któryprzypomniałsobie,jakkiedyśojciecuciekałprzezcałe
podwórzeprzedgwiżdżącymfajerwerkiem,który,źleodpalony,leciałprostonaniego,
gdyEvepodniosłagłowęizobaczyławychodzącązmauzoleumkobietę.Byławysokai
atrakcyjna,ojasnej,irlandzkiejcerzeusianejpiegamiiwyrazistychpiwnychoczach,ale

największewrażenierobiłyjejwspaniałe,ognistorudewłosy.Evestanęłajakwrytaiserce
podeszłojejdogardła.Byłapewna,żegdzieśjużwidziałatępostać.Dziecizatrzymałysię
okrokzanią,niepewne,cosiędzieje.

Kobietazeszłaposchodkachizwróciłatwarzwichstronę.Wchwili,gdyichdostrzegła,
równieżzatrzymałasięjakrażonagromem.TotylkozwiększyłopodejrzeniaEve.

Przezchwilęwszyscystalinieruchomo.Dwiekobietypatrzyłynasiebiewmilczeniu,ale
żadnanieuczyniłanajmniejszegochoćbygesturozpoznania.Eveczułanasobie
spojrzeniadzieci.

-Mamo?-odezwałasięBronte.

Natendźwięknieznajomaszybkozbiegłazeschodkówiskręciłanaścieżkęprowadzącą
wprzeciwnymkierunku.

-Ktotobył?-zapytałFinney.

-Niewiem-odrzekłaEveszczerze,patrzączaznikającąsylwetką.Bezżadnych
wątpliwościbyłatokobietazfotografii,którąEveznalazławrzeczachToma.Alekim
była?-

Przypuszczam,żetojakaśznajomataty.

-Coonaturobi?

-Przyszłaodwiedzićtatę-odpowiedziałabratuBronte,aleionapatrzyłanamatkęz
powątpiewaniem,oczekując,żeEverozwiejejejwątpliwości.

-Waszojciecmiałwieluprzyjaciółiznajomych-powiedziałaEvespokojnie,zagłuszając
własnepodejrzenia.Spojrzałanaswójstrójiwduchujęknęłazzażenowaniem.

WmilczeniustanęlinadkwadratowątabliczkązwypisanymnazwiskiemToma.Eve
wyrzuciłanieznajomązmyśli.Toniebyłowtejchwiliistotne.Myślałaoczyminnym:że
nigdynieodbierałategomiejscajakomiejsca,wktórymrzeczywiściespoczywajejmąż,i
żewizytywmauzoleumnieprzynosiłyjejżadnejpociechy.Aleważnebyłoto,że
przyszłaturazemzdziećmi,widziałaichpochylonegłowyizłożonewmodlitwieręce.To
byłyjegodzieci.Tomnadalwnichżył.

Tom,zawołałarozpaczliwiewmyślach,cotytutajrobisz?Twojedzieciciępotrzebują!
Potrzebująciężywego!Dlaczegoniemożeszbyćznimi?

Spodziewałasię,żetoonjakomężczyznaodejdziepierwszy,alezawszemyśleli,że
śmierćspotkaichowielepóźniej,gdyposiwiejąimwłosy,adziecibędąjużmiaływłasne
rodziny.Jednak,gdyrozmawialinatentemat,Tomkazałjejobiecać,żeumieścijego
prochywcylindrzefajerwerku,takbymogływybuchnąćnatlenieba,rozprysnąćsięw
powodzijasnychstrug,apotemzwyczajnierozsypaćsiępoziemi.Śmialisię,żejeśli
akuratbędziesilnywiatr,toprochyTomaspadnąludziomnagłowyidziecibędąmogły
powiedziećześmiechem:-Och,tocałytatuś!

Pomyślałazprzekonaniem,żeprochyjejmężaniepowinnyznajdowaćsięwkamiennym
mauzoleum.

-Przepraszamcię,Tom-szepnęła.-Alerobię,comogę.

Dotknęłaramiondzieci,pocałowałaobojewpoliczkiiwyprowadziłanaświatłodnia.

ROZDZIAŁCZTERNASTY

Odwróciwszysięwlustrospoglądazesmutkiem,Niepamiętając,czybyłtuprzedchwilą.I
słyszywsobietylkotęmyślkrótką:„Ach,jaktodobrze,żejużsięskończyło”.Gdyzdrogi
cnotyschodzipanipięknaIwsamotnościbadagrzechupowód,Długiewłosyupiąwszy
obojętnąrękąNagramofoniekładziepłytęnową.

T.S.Eliot,Ziemiajałowa

Dorisstałaprzedwielkimlustremwsypialni,zapinającrząddrewnianychguzikówprzy
czerwonejlnianejsukienceiporaztysięcznytłumaczyłamężowi,żemimowszystko
powinnizaprosićEvePorternaprzyjęciezokazjiCzwartegoLipca.

-Przecieżprzyjaźnimysięzniąodlat.Czujęsięokropnie.

-Toonaczułabysiętunienamiejscu-odparłR.J.tonem,jakiegoużywasięwobec
bezmyślnegodziecka.-Jejżyciezupełniesięzmieniło.Zrozumwreszcie,żeonajużnie
należydonaszegokręgu.

-Tylkodlatego,żeTomnieżyje?Evejestmojąprzyjaciółkąipowinnamjązaprosić-

upierałasięDoris,obydwojejednakwiedzieli,żejużdawnopoddałasięwolimężai
wygłaszatętyradętylkopoto,byuspokoićswojesumienie.

R.J.zamierzałpodpisaćkontraktnabudowęwielkiegoosiedlawRiverNorth,w
północnejczęściChicagoizaprosiłnaprzyjęciewszystkichpolitykóworazinżynierów,
którzymielicośdopowiedzeniawsprawachtejinwestycji.Samnadzorowałlistęgości,
menu,anawetdekoracje.

Doriszupełnienieczułazwykłegowtakichsytuacjachpodekscytowania.Uważałasięza
doskonałągospodynięibyładumnazodbywającychsięwjejdomuprzyjęć,tymrazem
jednakR.J.traktowałjąjakswojąsekretarkę.Spojrzaławlustroiskrzywiłasięz
niechęciąnawidokswojejtwarzy.Nieudałojejsięschudnąć;przeciwnie,przytyłajeszcze
oparękilogramów,żadenmakijażniebyłwstanieukryćjejziemistejcery,aoczy,
niegdyświelkiatutjejurody,terazbyłygłębokoskrytemiędzyfałdamipulchnejbuzi.

-Kochanie-odezwałsięR.J.,podchodzącdoniej.Stanąłobokiichoczyspotkałysięw
lustrze.Zezdziwieniemzauważyła,żejejmążsięuśmiecha.Wrękachtrzymałspore
pudełkoodjubileraobwiązanegrubąbiałąwstążką.

-R.J.,todlamnie?-zapytałazpodnieceniem.

-Dlaciebie.Totylkoniewielkidowódmojejwdzięczności.Ciężkopracowałaśprzedtym
przyjęciem.Chcę,żebyświedziała,żetodoceniam.

Doriswstrzymałaoddechimamroczącpodnosempodziękowania,drżącymirękami
otworzyłapudełeczko.Wśrodkuspoczywałnaszyjnikzwielkich,czarnychpereł.Ze
łzamiwoczachsięgnęłapochusteczkę.

-Niewiem,copowiedzieć.Jakipiękny!Zupełniesięniespodziewałam!

-Niemusisznicmówić.Zbytrzadkocidziękuję.Świetniesobiezewszystkimradziszi
wszyscycięuwielbiają.Włączniezemną,oczywiście.

Tesłowabyłydlaniejcenniejszeodpereł.Oszołomiona,wzięłagozarękęiprzyłożyłają
dopoliczka.

-Bardzocidziękuję,kochanie.

Przezjejumysłprzebiegałytysiącemyśli.Wichmałżeństwieznówzapanujezgoda!

Wieczorem,kiedywszyscyjużsobiepójdą,nareszcieporozmawiająszczerze.Przezcały
wieczórDorisbędziewzoremgospodyniudanegoprzyjęcia.R.J.będziemusiałzauważyć,
jakcennajestdlaniegoijakwielejejzawdzięcza.Apotem,otworzybutelkęszampana,
ubierzesięwładnąkoszulkęnocnąizaoferujemucałąsiebie,swójczasiswojeciało…

Wciągnęłabrzuchiuniosławyżejgłowę.Zamierzałazmienićwielerzeczy,staćsię
kobietąbardziejinteresującą.Odjutrazaczniestosowaćdietę…

Anniebyłanaskrajuzałamanianerwowego.Przezcałepopołudniesiedziaławogrodziei
czekałanaJohna,wróciłjednakdopieroozmierzchu.Wpadłdodomujakburza,rzucił
bagażewholu,zamieniłzniądwasłowa,wziąłpryszniciprzebrałsięwwieczorowe
ubranie.Zachowywałsięjakczłowiek,którywłaśnieotrzymałtajnąmisję:R.J.prosiłgo,
żebyprzyszedłnaprzyjęciewcześniej;pozostałodoomówieniajeszczekilkaszczegółów.

Anniesiedziałanakrześlezpodciągniętymipodbrodękolanamiinapozórspokojnie
obserwowałajegobieganinę,czułajednak,żezachwilęwybuchnie.Takichnowin,jakie
miała,niemożnabyłorzucićwprzelocie.Potrzebnybyłspokój,wygodnefotele,herbatai
dużoczasunarozmowę.

Powiedziałasobie,żejakośprzeczekatenwieczór,iposzłasięprzebrać.Nałożyła
błyszczącą,czarnąsukienkę,pierwszą,którawpadłajejwręce,izłote,skórzanepantofle.
Niepatrzącwlustro,przeciągnęłaszminkąpoustach;topowinnowystarczyćzacały
makijaż.

Czerwonaszminkanatlebladejcerypodkreślaładziwnyblaskjejoczu.

-John,chciałbym,żebyśmywrócilidodomuwcześnie-poprosiłapodrodze.-Nieczuję
siędobrzeichcęztobąporozmawiać.

Johnprzyjrzałsięjejuważnie.

-Dobrze,oczywiście.Gdytylkobędęmógłsięwyrwać.Jesteśblada.Czycośsięstało?

Zrozumiała,żepyta,czyjestwciąży,iodwróciłagłowędookna.

-Porozmawiamywdomu-odrzekłabezbarwnie.Dorispowitałaichwdrzwiachz
królewskąmanierą,którąAnnieuznałazaobraźliwą.Gdypowiedziała,żechcąwyjść
wcześniej,Dorisspojrzałananiązniedowierzaniemioznajmiła,żeR.J.oczekuje
obecnościJohnadokońcawieczoru.

-Oczywiście,Doris.Zostaniemy.Niemartwsię-odrzekłJohnnatychmiastz
rozbrajającymuśmiechem.Annie,zramionamibezradnieopuszczonymiwzdłużboków,
zaniemówiła.Dorisprzesłałajejtriumfującespojrzenie.

-Rób,cochcesz,John-powiedziałaAnniedrżącymgłosem,ztrudemhamując
wściekłość.-Alejawyjdęwcześniej.

Zanimktórekolwiekznichzdążyłozareagować,R.J.wszedłdosalonuizezwykłąsobie

jowialnościązawołał:

-John!Gdzieśtysię,dodiabła,podziewał?Chodźtuizobacz,cozaplanowałem!

JohnrzuciłAnniewymownespojrzenie,poczymentuzjastyczniedołączyłdoswego
pracodawcy.

Wkrótceprzybylikolejnigoście.Anniewyczekiwałachwili,gdybędziemogłazaszyćsię
wjakimśspokojnymkącie.Niechodziłooto,żeprzyjęciebyłonieudane.DorisiR.J.

przygotowaliwszystkobardzostarannie:kwiaty,dekoracje,jedzenie.Szampanlałsię
strumieniami.Nawszystkichmeblachstałybiałe,czerwoneiniebieskieświece.Dobre
oświetlenie,dobrejedzenieidobryszampan-otoreceptanaudanywieczór.Anniejednak
niepotrafiłaznaleźćsobietumiejsca;czułasięjakintruz.

Szłaprzezdomzkieliszkiemszampanawręku,mijającludzi,którychnieznałaiwcale
niemiałaochotypoznać.Wszyscywydawalijejsięjednakowi.Łączyłichtenrodzaj
statususpołecznego,októrymdecydująprzedewszystkimpieniądze.

Minęłojąkilkaosóbniosącychwrękachtalerzezkanapkamiisałatkami.Nawidok
jedzeniaAnniezbierałosięnamdłości.DziękiBogu,niebyłatobiesiadaprzysuto
zastawionymstoleimogławyjśćnaświeżepowietrze.Bardzochciałaporozmawiaćz
kimśbliskim.Johnnajwyraźniejniemiałdlaniejczasu.AlegdziesiępodziewałaEve?

Odstawiłanabokpustykieliszekposzampanie,sięgnęłaponastępnyiwypiłago
duszkiem,niezważającnazgorszonespojrzeniajakiejśsiwowłosejdamyubranejw
suknię,którawyglądała,jakbyostatnirazwyciągniętojązworkaprzeciwmolowego
jeszczeprzedpierwsząwojnąświatową.Anniemiałanadzieję,żealkoholtrochęją
uspokoi.PrzeszłakawałekdalejiznówzaczęłasięrozglądaćzaEve.Niewidziałajejod
ostatniegospotkaniaKlubuKsiążki.Dlaczegowszyscynarazbylitacyzajęci?

PonadwypełniającydomgwarwybiłsięgłosR.J.,któryzapraszałgościnapokaz
sztucznychogni.Anniejakwletargustanęłanaskrajupatia.Gdypierwszekoloroweiskry
rozprysnęłysięnaniebie,Johnstanąłobokniej.

-Cześć-powiedział,obejmującjąramieniem,ożywionyjakmałychłopiec.-Tobędzie
wspaniałypokaz.Jeszczetakiegoniewidziałaś.-Pochyliłsiędojejuchaiszeptempodał
sumę,jakąR.J.zapłaciłzafajerwerki.

Anniespojrzałananiegospodprzymrużonychpowiek.Och,John,miałaochotę
wykrzyknąć.Tosąpieniądze,jakieonpowinienpłacićtobie!

-Czynadalmaszkiepskinastrój?-zapytał,patrzącnawielką,świetlistąchryzantemęna
czarnymniebie.-Wydajeszsięprzygnębiona.

-Mówiłamci,żenieczujęsiędobrze,alechybatodociebieniedotarło.Zresztąmniejsza
oto.NiewidziałeśEve?

Johnpotrząsnąłgłowąinajegotwarzypokazałsięwyrazzmartwienia.

-Chybaniezostałazaproszona.Anniezdumiałasię.

-Eve?!Niezaproszona?Dlaczego?-zawołałapodniesionymgłosem.

Johnrozejrzałsięniespokojniedokoła.

-Mówciszej…R.J.mawplaniewielkikontrakt.Toprzyjęciebiznesowe.

-Nieuciszajmnie!Akurat,biznes!Cozabzdura!

Samzobacz,ktotujest.PaniDavy.Lincolnowie.Kochowie.TosąsąsiedziR.J.

-AlerównieżczłonkowiekomitetuplanowaniaprzestrzennegowRiverton.R.J.niechciał
zapraszaćzbytwieluosób.

Annieznówprzymrużyłaoczy.

-Chceszpowiedzieć,żeniechciałzapraszaćmałoważnychosób!-wybuchnęła.-Coza
bezczelnyarogant!ADorisniejestodniegolepsza.Niewmówiszmi,żegdybyTom
Porterzostawiłswojejżoniemasępieniędzy,toniebyłobyjejtudzisiaj!Pieprzyćto!

Pieprzyćtychludzi!Ktokolwiekmyśli,żewAmerycenieistniejearystokracja,jest
bardzonaiwny.JakDorismogłapominąćEve,szczególnieteraz,gdyEvetakbardzo
potrzebujekontaktów?Cozniejzaprzyjaciółka?

Dorisstaławpobliżu.JohnszarpnąłAnniezarękęiodciągnąłnabok.

-Mówciszej-szepnąłzezłością.-Wystarczyjużtego.Jesteśpijana.-Wyjąłjejzręki
kieliszekiopróżniłgojednymhaustem.

-Jadopierozaczynam-odcięłasięAnnie-inieróbtaknigdywięcej!

-R.J.jestspiętyijaknajedenwieczór,tomiwystarczy.Niemogęmartwićsięjeszczeio
ciebie.Jakietomaznaczenie,żeEvetuniema?

Otworzyłausta,bymuodpowiedzieć,alepodeszładonichznajomaparaiJohn,caływ
uśmiechach,zacząłsięznimiwitać.Annieobejrzałasięprzezramięirzeczywiścieometr
dalejzauważyłaDoris.Sztywnowyprostowana,zesztucznymuśmiechem,rozmawiałaz
burmistrzemijegożoną.Zaczerwienionepoliczkiświadczyłyotym,żewszystko
słyszała.Todobrze,pomyślałaAnnie.Kilkajejuwagwypowiedzianychchłodnymtonem
wystarczyło,byznajomipospieszniepożegnalisięiodeszli,awówczasAnniepowtórzyła
jeszczeraz,głośnoiwyraźnie:

-Chcępójśćdodomu.Już,teraz.

Johnzwściekłościąpochwyciłjązałokiećipociągnąłwkąt.Twarzmiałczerwonąi
mówiłtonem,jakiegoAnnienigdywcześniejuniegoniesłyszała.

-Dlaczegobyłaśdlanichniegrzeczna?

-Aktotobył?Oninicdlamnienieznaczą.

-Iktoterazzachowujesięjaksnob?

-Udajesz,żeniezrozumiałeś,ocomichodziło!

-Bardzodobrzecięzrozumiałem!Ateraztyzrozumcośinnego.Natymprzyjęciunie
chodziociebie.AnioEve.AninawetoDoris.Chodziointeresyijeśliterazwyjdę,to
R.J.

obedrzemniezeskóry.

-Więcrób,cocikażeR.J.!Typowe-wymamrotała.

-Uspokójsię,Annie.Tosprawamojejpracy.Lubiętychludzi.Współpracujęznimi.

Przykromi,żepostanowiłaśznienawidzićtuwszystkich,włączniezemną.Więcjeśli
chcesz,towracajdodomu.Tusąkluczyki.Mnietonaprawdęnieobchodzi.Jazostaję.

-Tonieprawda,żenienawidzęwszystkich.Tylkodwóchosób.Dwóchszczególnie.

NiebieskieoczyJohna,pociemniałezfrustracji,przewiercałyjąnawylot.

-Zawszechodzitylkoociebie,prawda,Annie?Ważnejestto,czegotypotrzebujeszi
czegochcesz.Zróbcośdlamnie,chociażraz.

Puściłjejramięigwałtownieodszedł,odrzucającdotyłujasnewłosy.

Zostaławięc,zewzględunaniego,aleprzysięgłasobie,żeniebędzieprowadzićżadnych
towarzyskichrozmów.Anijednegofałszywegouśmiechuwięcej.

Pokazfajerwerkówdobiegłkońca.Johnprzyłączyłsiędomężczyznpalącychcygarana
tarasie.Kobietyrozmawiaływgrupach,żywogestykulując.Annierozejrzałasiędokoła,
szukającmiejsca,gdziemogłabysięschronić.Możeniktniezauważyjejnieobecności.A
jeślinawet,tocoztego?

Wzięłaztacydwiekolejnelampkiszampanaimrucząccośpodnosem,weszłana
żwirowąścieżkęprowadzącądonieoświetlonejczęściogrodu.Byławolna!Przeszyłją
dreszczpodniecenia.Kręciłojejsięwgłowie,alezmysłymiaławyostrzone.Wpowietrzu
unosiłsięzapachkwiatów,wodyzbasenuiświeżoskoszonejtrawy.

Pochwiliznalazłasięnadowalnymbasenemotoczonymrzędemwysokichcyprysówi
ostrokrzewów.Miaławrażenie,żewkraczadoinnegoświata.Ciemnapowierzchniawody
odbijałagwiazdy.Anniepodeszładobrzeguipochyliłasię,sprawdzającdłonią
temperaturęwody.Byłaciepła,aksamitnaibardzokusząca.Cudowniebyłoczuć,jak
opływaczubkipalców.Annieochlapałasobietwarziszyję,pozwalając,bykilkastrużek
wpłynęłozadekoltjejsukni.Patrzącnagładkąpowierzchnięwody,miaławrażenie,że
mogłabyponiejprzejśćnaczubkachpalców.Podwpływemimpulsuzdjęłabutyiz
głośnymśmiechemodrzuciłajewmrok.

-Wspaniale-westchnęła,zanurzającstopęizataczającniąósemki.Możesprawiłto
szampan,możebuntprzeciwkoJohnowiiDoris,amożenowozyskanaświadomość,że
czasczłowiekanaziemijestograniczonyinależykorzystaćzkażdejchwili,wkażdym
razieAnniezupełniesięrozluźniłaiznówstałasiędziewczynką,jakąbyłakiedyś;
dziewczynką,któraśpiewaładrzewomiszukaławróżek.Zachichotała,dostałaczkawkii
stojącnakrawędzibasenuzuniesionądoksiężycatwarząrozłożyłaramiona.

-Jestemmłodością!Jestemradością!Jestempisklęciem,któredopierocowyklułosięz
jajka!-zawołała,cytującswojeulubionezdaniazPiotrusiaPana.Zakręciłapiruetna
czubkachpalców,alezabardzoprzechyliłasięistraciłarównowagę.Zamachała
ramionamijakptakzrywającysiędolotuiwpadładobasenu.

-Doris,niewidziałaśAnnie?

Doris,siedzącazprzyjaciółmiprzystolikudokart,nadźwiękznajomegogłosupodniosła
głowę.Johnbyłzmartwionyipoirytowany.

-Możeposzładodomu?-podsunęłauprzejmie,aleontylkowestchnął:

-Mamnadzieję,żenie.

-Przykromi,John,aleniewidziałamjejjużoddłuższegoczasu-odparłakrótko,
spoglądającobokniegonataras.Najważniejsigościejużwyszli,pozostałotylkokilku
przyjaciółisąsiadów.NarazDorispodejrzliwieprzymrużyłaoczyiuważniejprzebiegła
wzrokiemtwarzenatarasie.

-AtyniewidziałeśR.J.?-zwróciłasiędoJohna.Ichoczyspotkałysięiobydwojewtym
samymmomenciepomyśleliopodobnychkłopotach.

-Napewnojestgdzieśwogrodzie-rzekłJohnpospiesznie.-Rozejrzęsię.

-Tak,zróbto-zgodziłasięDorisnieobecnymgłosem.

GdyJohnwyszedł,podeszładooknaiobrzuciławzrokiemznajomywidok:ogród
kwiatowy,ogródziołowy,szklarnie,placzabawzhuśtawkamiidrabinkamidowspinania,
naktórymżadnedzieckoniebawiłosięjużoddziesięciulat.Dalej,zatrawnikiem,
zaczynałasięczęśćparkowaporośniętawyłączniedrzewamiikrzewami.

Zaplecamiusłyszaławybuchśmiechu.RobannaScott,żonaburmistrza,rozkładałakarty
tarota.

-Tojestcesarzowa,panisytuacji-powiedziałazdramatycznymprzejęciemiodwróciła
kolejnąkartę.ByłniąWisielec.-Strzeżsięśmierciwwodzie.

Dorispoczułazimnydreszcziniepostrzeżeniewysunęłasięzdomu.

Anniewpadładowodyzgłośnympluskiem.Parsknęła,odbiłasięoddnairoześmiałasię
głośno,bowiedziała,żejeśliniebędziesięśmiać,tozaczniepłakać.Sukienkakrępowała
jejruchy.Rozejrzałasiędokoła:niebyłonikogo.Zpewnymtrudemwysupłałasięzfałd
materiałuirzuciławartąsiedemsetdolarówsuknięnaoślepzasiebie.Poczułasię
uwolnionazwszelkichwięzów,kalendarzy,termometrówiterminówsprawsądowych.
Chłodnawodaswobodnieobmywałajejciało.Awięcjednakbyładzieckiemswoich
rodziców!

-Mamo,tato,jestemwaszymdzieckiem!-zawołałanagłos,przypominającsobie,jak
częstownocyzprzerażeniemobserwowałarodzicówkąpiącychsięnagowstawie.

Mamaitato…HenryiLydiaBlake.Miłośnicymarihuanyiwolnegożycia,wlatach
sześćdziesiątychjungowscyterapeuci.PóźniejprzerzucilisięnaGestalt,apotemjeszcze
nacośinnego.Wpołowielatsiedemdziesiątychzałożylidomterapiigrupowej-niewolno
byłonazywaćgokomuną!-dlanastolatkówzproblemami.Byłytowszelkiegorodzaju
problemy,jakiewówczasklasyfikowanopodpojemnąetykietkąschizofrenii.Pobytuw
MiliHousewOregonieniepokrywałoubezpieczenie,toteżterapianiebyłaanikrótka,ani
tania.

MiliHouse.NawetpotylulatachAnniewciążźlereagowałanatowspomnienie.Byłato
zrujnowanafarmanakrzywychfundamentach,pełnaużywanychmebli,dywanikówze
skrawkówmateriału,makram,aprzedewszystkimdziwacznychdzieciaków.Jedlito,co
urosłowwielkimogrodzie-menubyłościślewegetariańskie-aczegoniezdołalizjeść,
sprzedawaliwmiejscowejspółdzielni.PrzedprzyjazdemdoChicagoAnnieniewiedziała,
cotofastfood.Jejposiłkiskładałysięzfasoli,soczewicy,produktówsojowychiz
pełnegoziarna,awszystkotogruboposypanekiełkami,plusgarśćwitamin.Wciąż
pamiętałazapachtegodomu-dympapierosowyiwońludzkichciał.

Aleniemogłasobieprzypomniećanijednejszczerej,serdecznejrozmowyzrodzicami,
wyłączniepsychoanalitycznybełkot.Terazwiedziała,żejejrodziceniebylizłymiludźmi,
tylkopoprostuzłymirodzicami.Całąswąuwagęskupialinaobcychdzieciach,nie
zauważającprzytym,żeichwłasnacórkarośniezaniedbanaiprzepełnionagniewem.

Wyobrażalisobie,żeAnniewzrastawnajlepszejatmosferze,wśródlicznychbraciisióstr.

Ależycieniebywatakieproste.Pacjenci,rozpieszczonedziecibogatychrodziców,
rzeczywiściebylichorzy,alenienatyle,byniedaćjejodczuć,żejakocórkaterapeutów
jesttamczymśwrodzajupomocydomowejisanitariuszki.Takwięc,gdyinne,żyjącew

naturalnychwarunkachdzieciwjejwiekuoglądaływtelewizjiZagubionychwkosmosiei
RodzinąBradych,onaobserwowałanażywo„Zagubionychwżyciu”oraz„Rodzinę
szaleńców”.

Kulminacyjnymomentnadszedłwówczas,gdyAnnieskończyłatrzynaścielatijejciało
zaczęłosięrozwijać.Pewienponury,pryszczaty,podłysiedemnastolatekuwięziłjąw
łazience,gdziezabrałsiędoobmacywaniajejpączkującychpiersiiwzgórkamiędzy
nogami.

Zapewnedoszłobydogwałtu,gdybyktośniezacząłsiędobijaćdodrzwi.Anniez
płaczempobiegładorodzicówiopowiedziałaimwszystkourywanymizdaniami,między
jednymadrugimwybuchemhisterii.Alegdyzażądała,bywyrzucilitegochłopakaz
domu,odmówili,posługującsięterapeutycznymżargonem,którysłyszałaprzezcałyczas:
„odreagowanie,przeniesienie,hipomania,oczywiście,żetobyłoniewłaściwezachowanie,
ale…”Tłumaczylijej,żetenchłopakjestchory,żepotrzebujezrozumieniaipomocy.
Zapewniali,żebardzożałujetego,cozrobił,obiecalizwiększyćdawkilekarstwiwitamin.

Anniezrozumiałaztegotylkojedno:żeniktjejnieobroni.Nikogonieobchodziło,co
czułaiczyjestbezpieczna.Choćbyłatylkodzieckiem,beztruduodkryłabrutalną
prawdę:rodzinachłopakabyłabogataisutopłaciłazajegopobytwMiliHouse.Annie
spakowałaswojerzeczydoplecaka,ukradłatrochędrobnychpieniędzyi,nieoglądającsię
zasiebie,wsiadładoautobusu,któryjechałdoChicago.Adresnadawcywypisanyna
kartcezżyczeniamiświątecznymiprzywiódłjądodomudziadków.

Tobyłpunktzwrotnywjejżyciu.NigdyjużniewróciładoOregonuirzadko
kontaktowałasięzrodzicami,choćnapisalidoniejwieleserdecznychlistów.Niepotrafiła
imwybaczyć,żeobcedzieckookazałosiędlanichważniejszeniżwłasne.Nawetpowielu
latachniebyławstaniesięznimispotkać.Ostatniosłyszała,żemająbardzoniewielu
pacjentówiżyjąnaskrajunędzy.

Przepłynęłacałądługośćbasenu,obróciłasięnaplecyiznówwróciłanajegopłytszą
stronę.Szampanniebezpieczniewirowałjejwgłowie.Zdrowyrozsądekpodpowiadał,że
powinnawyjśćzwody.PosłuchałategogłosuiwynurzyłasięzbasenujakWenusz
morskiejpiany.

WkażdymrazietakpomyślałR.J.Bridges.

PodczascałegoprzyjęciakątemokaobserwowałAnnieBlake.Zauważył,żewypiłakilka
kieliszkówszampanaisamotnieposzławstronębasenu.Wiadomo,pomyślałze
znaczącymuśmieszkiem.LubiłpatrzećnaAnnie.Byłainnaniżwiększośćkobiet,jakie
znał.

Błyskotliwa,inteligentna,obdarzonaciętymjęzykiem.Jużoddawnamiałochotę
sprawdzić,jaktenróżowyjęzykradziłbysobiezodkrywaniemciekawychmiejscnajego
ciele.

Zakończyłjużomawianieinteresów,równieżsięgnąłwięcpokieliszekzszampanemi
poszedłzanią.Lukratywnykontraktmiałwkieszeniiczułsiębardzopewnysiebie.

Annieodgarnęłaztwarzymokrewłosyisięgnęłaporęcznik.SarahBridgesprzyjmowała
tuwcześniejprzyjaciółinastolatkomniechciałosięzrobićposobieporządku.

DziękitemuAnniemiałaterazczymsięwytrzeć.

Owinęłasięręcznikiem,związującgojaksarong.Zastanawiałasię,gdziejestJohn.

Jemurównieżpodobałabysiętakakąpiel.Byłbardzodobrympływakiemiopanował
trudnystylmotylkowy.Annielubiłaobserwowaćjegoruchywwodzie.

Wkrzakachzakrzesłamicośzaszeleściło.Annieodruchowomocniejpochwyciłakońce
ręcznika.

-John?-zawołała,aleniktnieodpowiedział.

-Ktotamjest?-spróbowałajeszczeraz.Znowunic.

Tonapewnojakiśzwierzak,pomyślała;kot,możepies?Wkażdymraziedźwiękjużsię
niepowtórzył.Usiadłanajednymzkrzeseł,wyciągającprzedsiebiedługienogi.Do
diabłazJohnemijegoprzyjęciem,pomyślała,ziewając.Miaławielkąochotęzamknąć
oczyi…

-Czytomiejscejestwolne?

Zerwałasięnarównenogi.

-Przepraszam-zaśmiałsięR.J.-Niechciałemcięprzestraszyć.

-Cotyturobisz?

-Jatumieszkam.

-Wracajnaswojeprzyjęcie-mruknęłaiznówprzymknęłaoczy.-Chcęsięzdrzemnąć.
Jakdługotujesteś?

-Niedługo.

-Założęsię,żewystarczającodługo-prychnęła.

-Zawszepodglądaszkobiety?

-Tozależyodkobiety.

Uśmiechałsięjakktoś,ktolubizabawęwkotkaimyszkę.Byłduży,wysokiibarczysty,
opalonyiwysportowany.Miałwsobieatrakcyjnośćstarszego,leczsprawnegofizycznie
mężczyzny.

-Czymogęusiąść?-zapytał.

-Ajeślipowiem,żenie?

Przechyliłgłowęnabokiobrzuciłjejciałoprzeciągłymspojrzeniem.

-Touznam,żemasztupet,zważywszy,żetomójdom.

-Nieudawaj,żemnieniepodglądałeś.

-Atynieudawaj,żeniejesteśekshibicjonistką.

-Wolęmyślećosobiejakookobieciewyzwolonej.

-Uśmiechnęłasię.-Siadaj,jeślichcesz.Jaksampowiedziałeś,totwójdom.Tylkoczy
jesteśpewien,żechcesz?Janiegramwżadnegry.

R.J.usiadł,opierającręcenakolanach,iznówzatrzymałwzroknajejciele.Annie
instynktownieowinęłasięmocniejręcznikiem.

-Mogłabyśzagrać.

-Posłuchaj,R.J.,niewiem,cotywłaściwiemyślisz,ale…

Spojrzałnaniązminąniewiniątka.

-Nicniemyślę…MówięokarierzeJohna.Onmawielkipotencjałimógłbywspiąćsię
wyżej,gdybyśgotrochęwsparła.

Anniezastanawiałasięprzezchwilęnadtymisłowami.R.J.zachowywałsięprzyjaźnie,
jakdobry,zatroskanyszef,przyjaciel,sąsiad.Ustajejlekkodrgnęływuśmiechu.

Byłwtymdobry.Prawiemuuwierzyła.

-Mógłbysięwspiąćowielewyżej,gdybydostawałprzyzwoitąpensję-odparowała
sucho.-Orazpremię.Amożeokażeszsięporządnymczłowiekiemidorzuciszjeszcze
programemerytalny?

R.J.wydałdziwnydźwięk.Położyłdłońnajejkolanieilekkojepoklepał.Napozórbyłto
nicnieznaczącygest,jakimógłsięprzydarzyćwzwyczajnejrozmowie.Wkażdymrazie
R.J.zachowywałsiętak,jakbynicsięniezdarzyło,izacząłjejopowiadaćowielkich
planach,jakiesnułzmyśląosobieioJohnie.

Annieodchyliłasiędotyłu,słuchającgraniacykad.Winnymmiejscu,winnymczasie
byćmożeuznałabyR.J.zaatrakcyjnegomężczyznę.Władzamiałamocprzyciągania,na
którąAnnieniebyłaobojętna.Tacymężczyźnifascynowaliją,gdydorastała.Mężczyźni
obdarzenienergią,inteligencją,ambicją,bogactwem.ZupełnieinniniżjejojcieciJohn.

Znówpoczułalekkidotyk.R.J.przesuwałrękęwzdłużjejuda.Szybkopodniosłagłowę.
Nadalcośmówił,alebłyskwoczachjasnoświadczyłojegoprawdziwychintencjach.

Czynaprawdęsądził,żeonajestażtaknaiwna?

KocieoczyAnniezalśniływmroku.Zastanawiałasię,jaknajlepiejsięzabawićtąwielką
myszą,chociażniemiałapojęcia,pocowłaściwiemiałabytorobić.Czydlatego,żebyła
wściekłanaJohnainaDoris?Amożedlatego,żebyłotoniebezpieczne?Bobyło.

Wiedziała,jakłatwotakiegrywymykająsięspodkontroli.

Kątemokapochwyciłajakiśruchpoprawejstronie.Wcieniustałwysokimężczyzna.

John.Anniepoczułanapięciewcałymciele,alenieporuszyłasię.Niewiedziała,jak
długoJohnjużtamstoi,alesercejejzadrżałonamyśl,żemógłwidzieć,jakR.J.dotykał
jejuda.Jakwielejeszczejestwstanieznieść?Czegomupotrzeba,żebywyszedłz
krzakówistanął

twarząwtwarzzeswoimszefem?

Powiedziałasobie,żejestniewinna,inieruszyłasięzmiejsca.Musiałasięprzekonać,co
zrobiJohn.Siedziałaspokojnieiczekała.PochwiliznówpoczułapalceR.J.nadswoim
kolanem.Tymrazempozostałytudłużej.Anniepowstrzymałachęć,byuderzyćtędłoń.

Wstrzymałaoddechiobserwowałacienie.

R.J.pochyliłsięnadniąiwymruczałcośotym,żeAnniepiękniewyglądawświetle
księżyca.Spojrzałananiegozwyraźnąprowokacją.Niemógłbyćpewien,czyjest
myśliwym,czyofiarą,widoczniejednaktadrugamożliwośćwogólenieprzyszłamudo
głowy,bowyrazjegotwarzy,opadającejcorazniżejnadjejtwarzą,niezmieniłsięanina
jotę.Annieodepchnęłagomocnoiwstała.Szybkiespojrzeniewbokprzekonałoją,że
Johnnadalstoiwcieniu.

R.J.jednaknieuznałtegozakoniecgry.Pochwyciłjązaramionaipociągnąłdosiebie.
Czućbyłoodniegozapachbrandyicygar.Anniewyrywałasię,alejegopalcemocno
wpijałysięwjejramiona.Brutalnieprzyciskałdoniejusta,chcącjejudowodnić,ktotu
jestpanemsytuacji.Gdywepchnąłjęzykdojejust,omalsięniezakrztusiłaizaczęłasię
wyrywaćjeszczemocniej.

-Przestań!-krzyknęła,zcałejsiłyodpychającgootwartymidłońmi.

Puściłjąwreszcieiodsunąłsięzbłyskiemgniewuwoku.Anniewierzchemdłoniotarła
usta.Kątemokaspojrzaławstronęmiejsca,gdziestałJohn,ipoczuła,żezaczynająjej
płonąćpoliczki.Johnodchodził!

Narazpoczułasięjaktrzynastolatka,taksamojakwtedy,gdyrodziceodwrócilisięod
niej,gdyjejnieuwierzyli,choćpokazywałaimsiniakinaramionach.Itaksamojak
wtedyniewiedziała,czymawiększąochotęprzeklinaćnacałygłos,czyzwinąćsięw
kłębekipłakać.Niedalekobasenurosłakępawielkichrododendronów.Stojącawich
cieniuDorispatrzyła,jakAnniezabierasukienkęibutyiidzieżwirowąścieżkąwstronę
domu.Jejowinięteręcznikiemszczupłebiodraprzykażdymkrokukołysałysięmiarowo.

DoriszasłoniłasięszerokimliściemiskupiłauwagęnaR.J.,któryusiadłnakrześlei
wyciągnąłpapierosa.Palił,patrzącwnieboirównowydmuchującdym.Wkońcu
westchnął

głośno,niewiedziała,zfrustracjiczyzulgi.Czyprzejąłbysię,gdybysiędowiedział,że
jegowłasnażonawidziałapróbęuwiedzeniaswojejprzyjaciółki?

Dorisoddychałapłytko.Miaławrażenie,żecałakrewodpłynęłajejztwarzy,zcałego
ciała,iwsiąkławziemię.Niebyławstaniesięporuszyć.Realnośćtego,copróbowała
ignorowaćprzezwielelat,przykułajądoziemi.

Nocmijałanieznośniepowoli.Anniewróciładodomutaksówką,wpożyczonympłaszczu
przeciwdeszczowym.Johnaniebyło.Czekałananiego,siedzącprzystolewkuchnii
rozmyślającotymokropnymwieczorze.Owszem,zachowałasięnieodpowiedzialnie.Nie
powinnaiśćnadtenbasen.Żałowałatego,cosięstało,żałowała,żeniemożetegocofnąć.

Alejakiśwewnętrznygłospowtarzałjejuparcie:AcozJohnem?Czyonniemiał

wobecniejżadnychobowiązków?Czytoniebyłarównieżijegowina?

Nicniebyłojednakwstaniezagłuszyćjejwłasnegopoczuciawiny.Wiedziała,żemusi
jakośnaprawićto,cosięstało.

Kilkaminutpotrzeciejusłyszałakrokizadrzwiami.Zerwałasięzkrzesłaipobiegła
otworzyć.

-John!Gdziety…

Głosjednakzamarłjejwgardle,gdyzobaczyłanaprogunieJohna,leczDorisw
sztormiaku,podktórymmiałatylkonocnąkoszulę.Ubranabyłajakdosnu,alebłyskw
jejoczachświadczył,żeprzyszłatustoczyćbitwę.

-Mogęwejść?

Anniemiałaochotęodpowiedzieć:nie,wracajdodomu,odsunęłasięjednakoddrzwi.

-Trochępóźnonaprzyjacielskiewizyty-zauważyłasucho.-Wszystkouciebiew
porządku?

-Nie-odrzekłaDoriskrótko,naprzemiansplatającirozplatającręce.

Anniepróbowałazebraćmyśli.

-Jeślichodzioto,żewpadłamdobasenu,tobardzocięprzepraszam.Straciłam
równowagę.

-Niebądźśmieszna.Oczywiście,żenieotomichodzi!-wybuchnęłaDoris,tracącnad
sobąkontrolę.

Anniezeznużeniemprzetarłatwarzdłonią.Zanosiłosięnapoważnąkonfrontację.

-Posłuchaj,jestemzmęczona.Wierzmi,miałamdzisiajkoszmarnydzień.Jeśliniemasz
nicprzeciwkotemu,wolałabymzostawićtęrozmowęnajutro.

-Mamcośprzeciwkotemu!-wykrzyknęłaDoris,porzucającwszelkiepozory.-

Przyszłamtu,żebycipowiedziećkilkasłów,którepowinnaśusłyszeć!

Annieskrzyżowałaramionanapiersiach.

-Walśmiało.

-Jakmogłaś,Annie?

-Oczymtymówisz?

-Byłamwogrodzie.WidziałamciebieiR.J.

-Aniechto-wymamrotałaAnnie,potrząsającgłową.Byłogorzej,niżprzypuszczała.

-Nicsiętamniewydarzyło,Doris.Zupełnienic.R.J.poprostuwypiłtrochęzadużoi
poniosłogo.Znaszgoprzecież.

Dorisotarłaoczyiopanowałasiętrochę.

-Tak,znamgo.Aleciebieteżznam.

-Cotomaznaczyć?

-Wydajecisię,żejesteślepszaodwszystkich.Lubiszbawićsięludźmi,adzisiaj
zabawiłaśsięmoimmężem.Uważam,żetowstrętne.

-Doris,samaniewiesz,comówisz.

-Nicnierozumiesz,prawda?Więcpowiemci,żezabawazogniemjestniebezpieczna,bo
możnasięsparzyć.Inietylkotymożeszsięsparzyć,alerównieżja,twójmążinawetR.J.

-Nodobrze,więcjużmitopowiedziałaś.Czyterazmożeszjużsobiepójść?

-Znamwieletakichkobiet,którejaktylubiąsięwdawaćwpozornieniewinneflirty.

Krótkilistalbotelefon.Pocałunekzaplecamiinstruktoratenisa.Aleniewiesz,jakszybko
takaiskrapotrafiwymknąćsięspodkontroliizniszczyćwszystkonaswojejdrodze.

Zrujnowaćdobremałżeństwo.

-Aty?Czyżbyśtyniebawiłasięświetnie?-oburzyłasięAnnie.-Siedziałaśwkrzakach.
Szpiegowałaś.Cotozapodchody?Towszystkojestchore!Boże,nienawidzętakich
rzeczy!

-Szukałamcię.Johnsięociebiemartwił.

-Totrzebabyłozawołać.Szkoda,żetegoniezrobiłaś!Porządna,otwartakłótniabyłaby
znacznielepszaodtejzabawywchowanego.Notosiędowiedziałaś.Widziałaścałątę
żałosnąscenę.Iktotumówiograch?Uważasz,żewygrałaś?Żedostanieszjakąś
nagrodę?

Tuniemawygranych,wszyscyprzegraliiwszyscyterazcierpią.

-Przezciebie!Totyniezastanowiłaśsię,ileosóbzranisz,Annie!Tozupełniewtwoim
stylu.Najpierwdziałać,adopieropotemmyśleć.Dlamniejesttoszczytegoizmu.

Anniemiałajużdość.Toniebyłosprawiedliwe.Doriswiniłazacałąsytuacjęją,anie
swegomęża.

-Doris,przestańudawaćprzedemnąiprzedsobą.Żałuję,żetoakuratjamuszęciotym
powiedzieć,alenieszukałamtwojegomęża.Toonprzyszedłzamnąnadbasenitoonnie
mógłopanowaćrąk.

-Bogoskusiłaś!

-Obudźsię,Doris!Wszyscyopróczciebiewiedzą,żeR.J.Bridgesuganiasięza
wszystkim,conosispódnicę!

Doriswyglądałanawstrząśniętą.

Anniewestchnęłaipotrząsnęłagłowązżalem.

-Przepraszam,Doris.Niepowinnammówićcitegowtakisposób.Alewsumiecieszęsię,
żejużwiesz.Czasamiprzyjaciołomnieudajesięukryćprawdy,nawetgdybardzosię
starają.

-Niejesteśmojąprzyjaciółką-powiedziałacichoDoris.

Annieznówpoczułaukłucieżalu.

-Nie,chybanie-odrzekłaspokojnie.

-Japróbowałamniąbyć,aleniepozwoliłaśminato.Jajednaknadaluważamciebieza
przyjaciółkę,aprzysięgamci,żenigdyniepróbowałabymuwieśćmężaprzyjaciółki.Do
diabła,janikogoniepróbujęuwodzić.Jestemmężatką,wieszprzecież.Ikochamtego
drania.

Dorisprzyłożyłręcedotwarzyirozpłakałasię.Anniepołożyłarękęnajejramieniui
poczułaulgę,gdyDorisniezaprotestowała.

-Nigdynieprzyszłacidogłowymyślorozwodzie?-zapytałałagodnie.

Dorispokiwałagłową.

-Owszem.Aleniepotrafięsobietegowyobrazić.Onjestmoimżyciem.

-Możepowinnaśtozmienić?

Doriswzięłasięwgarśćiotarłaoczy.

-Nicnierozumiesz-odparłachłodno.-Tegosiępoprostunierobi.Takiekobietyjakja
nierobiątego.Inaczejnaswychowano.

-Naprawdętakmyślisz?Doris,wswojejpraktycespotykammnóstwodobrych,
porządnychkobiet,którezostałynalodzie.Toniejestmiływidok.Tekobietyspędziły
najlepszelataswojegożycia,przestrzegajączasad,októrychmówisz,ispełniając
wszystkiezachciankiswoichmężów.Apotemcimężowieporzucilijedlajakiejśmłodszej
modelki.Iwtedytenieszczęsnekobietytrafiajądomnie.Niemajążadnychdochodów,
nieumiejąnicrobić,majązatokilkorodzieci,któreteżczująsięzranioneibojąsię
przyznać,żekochajątatusia.Iwieszco?Najlepszaczęśćzaczynasięwtedy,gdyte
kobietywpadająwzłość.W

prawdziwązłość.Ajająjeszczepodsycam,pomagamimprzestaćsięużalaćnadsobąi
zacząćpracęnadwłasnymnowymżyciem.

Doriswzięłagłębokioddech.

-Chceszpowiedzieć,żejaniemamwłasnegożycia?

Anniezeznużeniemoparłasięodrzwi.

-Nie,oczywiście,żenie.Niekażęcizmieniaćwszystkiegoiszukaćpracy.Wtwoim
wypadkutobyniczegonierozwiązało.Chodziorozwijaniewłasnychzainteresowań.Bo
inaczejutknieszwdomu,patrzącbezmyślniewścianę,ibędzieszsięzastanawiać,co
zrobićznadmiaremwolnegoczasu.Wielejestkobiet,któredają,dają,dają,ażnicimnie
zostaje,apotempewnegodniabudząsię,patrząwlustroiniepoznająwłasnegoodbicia.

Dorisprzezchwilęmilczała,apotemzapytałacicho,bezśladuzłości:

-Ajakjestztobą,Annie?Ceniszsobieegocentrycznystylżycia.Czyjesteśszczęśliwa?

Anniespojrzałanaswojedłonieipotrząsnęłagłową.

-Trafiony.

-Jużpóźno.Muszęiść-poderwałasięDoris.-Niemampojęcia,pocotuwogóle
przyszłam.Wymknęłamsięzłóżka.Czytonieżałosne?R.J.wogóleoniczymniewie.

Anniezamknęłazaniądrzwiipoczuła,żeniemajużaniodrobinywięcejsiły.Mrok
panującywdomuidziwnaciszanapełniałyjąlękiem.Powietrzewydawałosięgęstnieć.

SerceAnniebiłocorazszybciejimiaławrażenie,żebrakujejejpowietrzawpłucach.Ten
domprzypominałgrobowiec.

ROZDZIAŁPIĘTNASTY

Płacznadchodziwieczorem,Aradośćoporanku.

KrólDawid,Psalm29

DźwięktelefonuwyrwałEvezgłębokiegosnu.Telefonotejporzemożeoznaczaćtylko
złewiadomości,pomyślałazdudniącymsercem.Gdziesądzieci?Brontespaławswoim
łóżku,aFinney…Och,Boże,FinneybyłwMichigan.Jejdziecko…

-Halo?-szepnęławyschniętymiustami.

-Eve,toja,Annie.Obudziłamcię?Zulgiomalniewybuchnęłapłaczem.

-Boże,Annie,czytywiesz,któragodzina?

-Nie.Przepraszam.Niewiem.Która?

-Jateżniewiem,alewierzmi,jestbardzopóźno.

-Przetarłaoczy.Sercepowoliwracałodonormalnegorytmu.Anniechybapiła,głosmiała
trochęzamazany.

-Cosięstało?Czywszystkouciebiewporządku?

-Nieeee….

Eveusiadłaprosto,zupełniejużrozbudzona.Annienigdyniepłakała.

-Dobrzesięczujesz?

-Zupełniesięrozsypałam.Zupełnie.Jestemwstrętnaipodła.

Wdodatkudostałaczkawki.

-GdziejestJohn?

-Niewiem.Jeszczeniewrócił.

-Jesteśsama?

-Tak-powiedziałaAnniezrozpaczą.

-Otwórzdrzwi,skarbie.Jużjadę.

WpiętnaścieminutpóźniejEvestałanakamiennychschodkachdomuAnnie.Drzwibyły
szerokootwarte.ZajrzałaniepewniedośrodkaizawołałaAnniepoimieniu,aleniktjej
nieodpowiedział.Zbijącymsercemprzebiegłaprzezdom,potykającsięokartonowe
pudłaizaglądającdowszystkichpomieszczeń.

-Annie!

-Tujestem-odezwałsięgłoszzaokna.

Trawabyławyschnięta.Podwórzewświetleksiężycawydawałosięzupełniepuste,
poznaczonetylkoruchliwymicieniamigałęzi.

-Gdziejesteś?-zawołałaEveprzezściśniętegardło.

-Tutaj.

Głosdochodziłzwielkiejkępyprzerośniętychbzówwkącieogrodu.Evepochyliłasięi
zauważyłamiędzygałęziamicośwrodzajuprowadzącegodośrodkatunelu.Zazasłoną
liścisiedziałatampostaćwbiałejkoszulinocnej.Evewestchnęłainaczworakach

przecisnęłasięmiędzydrapiącymigałęziami.

-Robiszdziwnerzeczy,AnnieBlake-stwierdziła.

-Jeśliturośnietrującybluszcz,towięcejsiędociebienieodezwę.

-Hej-powiedziałaAnnie,widząc,żeEvepodswetremmapiżamę.-Gdybymwiedziała,
żebędęmiaładzisiajtylugościwpiżamach,towydałabympiżamoweprzyjęcie.

-Dlaczego?-zapytałaEve.GłosAnniewyraźnieświadczyłotym,żetrochęzadużo
wypiła.Wtakimstaniebywałauparta,toteżEvepomyślała,żebędziemusiałajakoś
łagodnienamówićjąnapowrótdodomu.

-Aktojeszczetubył?

-Doris.

-Doris?Tutaj?Wpiżamie?

-Uhm.Przyszłamizrobićawanturę.Iwieszco?Świetniejejposzło.Trafiłamnieprosto
międzyoczy.Jestemtylkocieniemdawnejsiebie.

Evezamilkłanachwilę.Anniezawszepokrywałacierpieniehumorem.

-Maszochotęotymopowiedzieć?

-Bo…-Annieurwałazfrustracją.-Mniejszaoto-wzruszyłaramionamiisięgnęłapo
butelkęwina.Eveprzytrzymałajejdłoń.

-Lepiejnie.Myślę,żewypiłaśjużdosyć.

-Ktociępytałozdanie?-burknęłaAnnie,odpychającrękęprzyjaciółki.-Nieżyczę
sobie,żebyktokolwiekmówiłmi,ilemiwolnopić.Anity,aniJohn,aniniktinny.Jasne?
Evepohamowałazłość.

-JeślichodzioprzyjęcieuDoris,tonieprzejmujsię,niezdradziłaśmiżadnejtajemnicy.
Wiemotymprzyjęciu.Dorissamazadzwoniłaiprzeprosiłazato,żeniebyłomniena
liściegości.

Anniezrozmachempotrząsnęłagłową.

-Tak?Nowidzisz,widzisz…Ijaksięczujesz?Bardzociętouraziło?-zapytałaze
szczerymwspółczuciem.

Evewestchnęła.

-Jasne,chybatak.Napoczątku.Terazjużnie.ZnamDorisiR.J.oddawna.Wydajesię,że
toonawszystkimrządzi,aletaknaprawdęzawszerobito,coonjejkaże.Aonpozostaje
wiernywyłączniepieniądzom.TomijazawszeotymwiedzieliśmyidlategoTomgonie
cierpiał.TojaprzyjaźniłamsięzDoris,ateraznawetitosięzmienia.Niemamyjużwiele
wspólnego.

-No,alezadzwoniładociebie.Towymagałosporoodwagi.Widocznienaprawdęjejna
tobiezależy.

Evenicnatonieodpowiedziała.

-Wkażdymrazie…-zaczęłaAnnieiurwała.

-Cosięwłaściwiestało,Annie?

Niskim,łamiącymsięgłosemAnnieopowiedziałajejowszystkim,cosięzdarzyłow
ogrodzieBridgesów,okłótnizJohnemiodziwnejrozmowiezDoris.

-BiednaAnnie.Ażniewiem,copowiedzieć-zaśmiałasiękrótkoEve.-Obrywacisięze
wszystkichstron.Annie,Annie,jaktytorobisz,żezawszepakujeszsięwtakiedziwne
sytuacje?

-Wiem.Toklątwa.

-Nie,totylkotysama.Podejmujeszryzyko.Mówisz,comyślisz.

-Jasne-zgodziłasięAnniebezprzekonania.

-JakośsobietowyjaśniciezDoris.

-Może.AleJohn…Jeszczenigdyniebyłtakizimny.Niechsobiejeździprzezcałąnocpo
mieście.Samsięprzekona,żenicmnietonieobchodzi.

-Niepowinnaśwystawiaćgonatakiepróby.

-Cieszęsię,żetozrobiłam.Gdysięodwróciłiodszedł,pomyślałam…-skrzywiłasię

-…pomyślałamonim:cozaszmata.Straciłamdoniegocałyszacunek.Nicniezrobił,po
prostuzostawiłmnietam.Wiesz,jaksięczułam?

EvepatrzyłanaAnniezprzerażeniem.Nigdyjeszczeniewidziałajejwtakimstanie.

Anniezawszebyłajakskała.Stanowiłajejoparcie.Patrzącnaniąteraz,Evemiała
wrażenie,żeziemiausuwajejsięspodstóp.Najchętniejsprałabyichobydwu,JohnaiR.J.
MusiałajednakpomócjakośAnnie.Wiedziała,żejejprzyjaciółkakochaJohnaiżeJohn
kochają.

Stającpostroniejednegoznich,niepomogłabyżadnemu.

-Możeonpoprostunieuznał,żezrobiłaścośniestosownego-powiedziała,odgrywając
rolęadwokatadiabła.-Wkońcubyłopóźno,atobyłR.J.izwyczajnierozmawialiście…

-Tak,tobyłR.J.!Właśnieotochodzi!-wykrzyknęłaAnnie.-R.J.jestnietylkojego
szefem,alepodobnorównieżprzyjacielem!Najlepszymkumplem!Niepamiętamnawet,
ilerazyjadaliśmyznimkolację,R.J.zawszestarałsiędomi…dominować.Wielkikról!
Johnskaczedokołaniegonaczterechłapach,atennic,tylkosiedziisięuśmiecha.-
Zaklęłapodnosemidodałazeskruchą:-MożeniepowinnambyłamówićDorisoR.J.

SerceEvenamomentprzestałobić.

-Czegomówić?

-OR.J.Nowiesz,okobietach-wyjaśniłaAnnieponuro.

-Och,Annie-jęknęłaEve,zakrywającoczydłonią.-BiednaDoris!

-Aletoprawda!-zawołałaAnnie.

-Mimowszystkonietrzebajejbyłotegomówić.

-Dajspokój…popatrznatorealnie.Moimzdaniem,dziświeczoremsamasiętego
domyśliła.Chowałasięwkrzakach…Cojestztymikrzakami?Wszyscychowalisię

dzisiajwkrzakach,więcpomyślałam,dlaczegonieja?Jateżchcęsiębawić.Całkiemtu
przyjemnie,prawda?Prawiejaktajnatwierdza.-Zesmutkiempopatrzyławstronędomu.
-Tyleróżnych,tajnychrzeczy,sekretów…Niechcębyćwtymdomu.

Eveznówwestchnęła,nadalmyślącoDoris.

-Jaktomożliwe,żebyonaniczegoniezauważyławcześniej?

-Powinnaśchybazapytać:jaktomożliwe,żeonajeszczeznimjest?

Evezamilkła.DoskonalerozumiałaDoris.Wiedziałateż,żesiłaAnniejestzarazemjej
słabością.Anniezawszeszybkopodejmowaładecyzjeinatychmiastwyrabiałasobieo
wszystkimwłasnezdanie.Tomogłobyćdobrewpracy,aleniezawszesłużyłozwiązkom.

-Nicniejestczarnelubbiałe-powiedziaławkońcu.-Istniejewieledobrych,solidnych
małżeństw,któretrwają,boobydwiestronypracująnadtym.Rozwódniezawsze
rozwiązujeproblemy.

-Oczywiście.Wiemotym.Alezawszecierpię,gdywidzę,żekobietomtakimjakDoris
dziejesiękrzywda.Tołatwecele,Eve.Tedobreiufnekobiety.Trzebamarzyćoszczęściu
trwającymwiecznie,ależyćtak,jakbymiałosięskończyćwprzyszłymtygodniu.

Tomojenowemotto.

-Skądtencynizm,Annie?Martwięsięociebie.Małżeństwomożebyćudane,jeśli
obydwieosobystarająsięuczynićżycietejdrugiejlepszym.Możetostaroświeckiei
banalne,copowiem,alewiernośćimonogamianaprawdęistnieją,taksamojakmiłość,
romantyzm,zaufanie.

-Naprzykładtakjakwtwoimmałżeństwie?

WpytaniuAnniebrzmiałagorycz,niemaloskarżenie.Evepoczułaniepokój.Alkohol
potrafispowodować,żeludziemówiąprawdy,którychnatrzeźwonigdybygłośnonie
powiedzieli.Szczególnietenieprzyjemneprawdy.

-Tak-powiedziała.-Takjakwmoim.

-Niebądźtakapewnasiebie,Eve.Czasamimówiszjakkaznodzieja.

-Cochceszprzeztopowiedzieć?-zapytałaEvezosłupieniem.

-ZeswojegomałżeństwazTomempróbujeszzrobićjakąśświętą,idealną…-Anniez
trudemznajdowałasłowa-…rzecz.AleTomniebyłżadnymświętym.Byłzwykłym
człowiekiem.Niezapominaj,żebyłamprzytym.Zanimumarł,miałaśznimparę
problemów.

Tylkożeterazniechceszonichpamiętać.Alelepiejniezapominajiżyjdalej.

WoczachEvezabłysławściekłość.

-Niezamierzamsłuchać,jakpopijanemuoceniaszwartośćmojegomęża,mojego
małżeństwa…

-Świątynia-wybuchnęłaAnnie,unoszącpalecwgórę.-Tegosłowamibrakowało.

Widziszswojemałżeństwojakoświątynię.Aleonotakieniebyło!Tokamień,który
zawiesiłaśsobienaszyiiktóryciągniecięwdół.Ajacięuratuję.

-Niewiesz,oczymmówisz-zirytowałasięEve.Miałajużdość.-Niemusiszmnie
ratować.

-Eve,Tomkogośmiał-wypaliłaAnnie.

Evepoczuła,żekrewwjejżyłachzamieniasięwlód.

-Dosyć.Wychodzę-stwierdziłaizaczęłasięczołgaćmiędzygałęziami,ignorując
protestyAnnie.Wypełzławreszciespomiędzykrzaków,wyprostowałasięiposzłaprzez
trawnik,alezarazuderzyładużympalcemunogiojakiśmetalowyprzedmiot.Krzyknęła
zbóluidooczunapłynęłyjejłzy.ZasobąsłyszałaprzyspieszonyoddechAnnie.

-Przepraszamcię,Eve-zawołałaprzyjaciółka,łapiącjązaramię.-Niechciałam!

Zapomnijotym,comówiłam.

Evestrząsnęłazsiebiejejręce.

-Idźspać,Annie.

-Eve,nieodchodź.Proszęcię.Jeszczenie.Bardzocięprzepraszam.Niechcęwracać
samadotegodomu.Och…poczekaj-jęknęła,zakrywającustaręką.-Niedobrzemi.

-Boże…-wymamrotałaEve,przytrzymującjąigładzącpoplecach.Anniewzięłakilka
głębokichoddechówisplunęła.-Dobrze,jużwszystkodobrze.

DopieroterazEvezauważyła,jakbardzoAnniezeszczuplała.

-Jużmilepiej-powiedziała,przyciskającrękędożołądka.Twarzmiałabladąiściągniętą.

-Wyglądaszokropnie.Chodź,zaprowadzęciędołóżka.

-Niechcętamiść-upierałasięAnniezniemalparanoicznymlękiemwgłosie.Eveznów
zaczęłasięoniąmartwić.

-Annie,jesteśpoprostupijana.Musiszsiępołożyć.

-Nie,nicnierozumiesz.Tendomjestjakgrobowiec.Dlategomusiałamprzyjśćtutaj,
żebypoczućświeżepowietrze.Proszę,niezostawiajmnietusamej.-Wpiłasiępalcamiw
ramięEve.-Proszę.

-Dobrze,niezostawięcię.Nigdzieniepójdę.Chodź,kochanie,razemwejdziemydo
środka.Przyniosęciwodęiaspirynę.Niekrzywsię,totwojawłasnarecepta.Samamnie
tegonauczyłaś.Ranopoczujeszsięlepiej.

ObjęłaAnnieramieniemipoprowadziładodrzwi.Annieoparłasięnaniejcałym
ciężaremipowiedziałagłucho:

-Niejestemtakbardzopijana,Eve,tylkosmutna…bardzosmutna.

Gdyjużznalazłysięwśrodku,Annienadalupierałasię,żeniechcespaćwswoimłóżku,
więcEveprzyniosłapoduszkiikociułożyłająnawielkiejkanapiewsalonie.Potem
poszładokuchni,starannieomijającnarzędziaipyłgipsowy,nalaładoszklankiwodęi
znalazłaaspirynę.Gdywróciła,Annieponurowpatrywałasięwmrok.Wydawałosię,że
jestjużtrzeźwiejsza.Wypiłaaspirynęjakposłusznapacjentka,apotempodciągnęła
kolanapodbrodęiowinęłasięprześcieradłem.

-NiepowinnamcimówićtegooTomie-stwierdziła.-Przykromi,żetaktowyszło.

Eveznówpoczułaogarniającycałeciałochłód.

-Znalazłamfotografiękobiety-powiedziałacicho-wjegoosobistychrzeczach.

Zastanawiałamsię,ktotojest,alepotemzapomniałamotym.Alewczoraj,gdy
pojechałamzdziećminagróbToma,zobaczyłamjąprzedmauzoleum.Byłampewna,że
gdzieśjużwidziałamtętwarz,aleniemogłamsobieprzypomnieć,gdzie.

-Ruda.Evezadrżała.

-Tak.Czytoona…-Niemogłaskończyćzdania.Anniewestchnęłaciężkoipowiedziała
powoliiniechętnie:

-Jakotwójprawnikpowinnamciotympowiedziećdawnotemu,alejakoprzyjaciółkanie
mogłam.Aleterazlepiej,żebyśpoznałaprawdę.

PołożyładłońnakolanieEve,aleczującjejsztywność,cofnęłarękę.

-Jasamadowiedziałamsięotymtylkodlatego-ciągnęła-żeznalazłamrachunkido
zapłacenia:zahotelwWaszyngtonie,zakwiaty,itakdalej.Sprawdziłamparęrzeczy,to
niebyłotrudne.Onajestlekarką,pracowaławtymsamymszpitalu.-Annieszybko
przesunęławzrokiempotwarzyEve.-Tonietrwałodługo,jeślitomajakieśznaczenie.
Zaczęłosięmniejwięcejpółrokuprzedjegośmiercią.

-Boże-powiedziałaEve.

-Onabyłanapogrzebie.Niewidziałaśjej?

-Byłanapogrzebie?-Eveczułasięjakidiotka.-Iprzyniosłakwiatynajegogrób…

Toznaczy,żenaprawdęgokochała.Tojeszczegorzej,Annie.Wolałabym,żebytobyła
tylkoprzelotnaprzygoda.Wiesz,czystyseks.Tobymnietakbardzoniezabolało.Alegdy
pomyślę,żeTomkochałinnąkobietę…

-To,żeonagokochała,nieznaczyjeszcze,żeonjąteżkochał.Eve,wierzmi,onkochał
ciebie.Ciebie.

-Niewiem,czymogęwtowierzyćiczywogóleterazmnietoobchodzi.Nicnieczuję.
Mampustkęwgłowie.

-Jateż,skarbie.Zupełną.

Anniewystawiłajęzykiwetknęłapalecdoust.Wyglądałatakkomicznie,żeEvemusiała
wybuchnąćśmiechem.

-Ależtyjesteśgłupia-wyjąkaławprzypływieidiotycznegohumoru.

-Jestem-przyznałaAnnie,gdyjużprzestałasięśmiać.-Siedziałamwtychkrzakachw
środkunocyizastanawiałamsię,cowłaściwiezrobiłamzeswoimżyciemicomogęznim
jeszczezrobić.Pamiętasz,kiedyśmówiłam,żenieistniejecośtakiegojakwiek.Ale
istnieje.

Czasjestprawdziwy,ażyciekrótkie.Niemasensutemuzaprzeczać.Rośniemy,apotem
sięstarzejemyinadchodziśmierć,ajachcęjeszczetylerzeczyzrobić!Jestmnóstwo
miejsc,którychjeszczeniewidziałam,ludzi,którychnieznamiktórzynieznająmnie.

Milionyksiążek,którepragnęprzeczytać.Niechcęspać,Eve.Szkodamiczasu.Tomoje
życieichcęjeprzeżywać.

Evesłuchałategozszerokootwartymioczami.GdyAnniepowiedziała:„tomojeżycie”,
poczuła,żejejwłasnekajdanyrównieżzaczynająpękać.Cowłaściwierobiła?

KochałaswojedzieciikochałaPaula.Tobyłojejżycie.Niemogłapozwolić,byBrontei
Finneyjejdyktowali,jakmajeprzeżywać.Byłamatką,aonizaledwienastolatkami.Nie
musieliwiedziećoprzygodachswojegoojca,alepowinnizrozumiećdecyzjęmatki.Eve
zrozumiała,żechoćzawszeniąpozostanie,tojestrównieżsamotną,niezależnąkobietąi
żebędziemusiałarównieżimpomóctozrozumieć.

Naglepoczułasięniewypowiedzianiezmęczona.Chciałazostaćsamaipomyślećotym
wszystkim,czegosiędowiedziała.

-Muszęjużwracać-stwierdziła.

-Nieidź.

Poczułairytację.Chciałaznaleźćsięwswoimłóżku,wśródwłasnychpoduszek.

-Dajspokój,Annie.Jaknajednąnoc,opowiedziałyśmysobiejużdośćsekretów.Poza
tymniemogętuzostaćdorana.Brontejestwdomu.

-Możesz.Wmoimdomuniebrakujemiejsca,aBrontejestjużduża.Spijtutaj.

-Annie,cosiędzieje?Toniejestwtwoimstylu.

-Acojestwmoimstylu?Samajużniewiem.Eveprzymrużyłaoczy.

-Dobrze.Czegomijeszczeniepowiedziałaś?

-Niczego.Wszystkiego.-Umilkłanachwilę.-Ajeślicipowiem,daszsłowo,żenikomu
niepowtórzysz?

-Oczywiście,przyrzekam.-UsiadłanabrzegukanapyobokAnnie,zdającsobiesprawę,
żetocośpoważnego.Spodziewałasięoznajmieniajejdecyzjiorozwodzie.

-Mamraka.

-Co?!-zawołałaEvezosłupieniem.Natychmiastzapomniałaozmęczeniuiwzięła
przyjaciółkęzarękę.

-Dowiedziałamsięwczoraj.Rakmacicy.Towyjaśniakrwawienia.Ktobypomyślał?

-prychnęła.-Zawszemisięwydawało,żerakamająinni.

-Takmiprzykro,Annie-szepnęłaEve,niemogącznaleźćodpowiednichsłów.Teraz
byłojasne,dlaczegoAnnietakbardzoniechciałazostaćsama.Alewłaściwiedlaczego
byławdomusama?EvepoczuławściekłośćnaJohna.

-JakJohnmógłsiędzisiajztobąkłócić?Dlaczegoniemagoprzytobie?

-Niewieoniczym.Niemiałamczasumupowiedzieć.Eve,musiszmiobiecać,żemunie
powiesz.

-Oczywiście,żeobiecuję.Aletymusiszmutopowiedzieć,gdytylkowrócidodomu.

Annieodwróciłagłowędościanyinieodezwałasię.Niewiedziała,kiedyJohnwrócii

czywróciwogóle.

-Jestemzmęczona-przyznała,opadającnapoduszki.Zaoknemwłaśniezaczynało
świtać.-Eve,zostańjeszczeprzezchwilę.Jużjestprawierano.Niedługodojdędosiebie.
-

Zamknęłaoczyimocniejuścisnęłarękęprzyjaciółki.-Tylkodorana.

Evepoczekała,ażwzejdziesłońceipokójnapełnisięszarym,porannymświatłem.

Anniezapadławgłęboki,niespokojnysen.Wyglądałamizernie.Eveotuliłająpledemi
pogładziłapowłosach,myśląc,żemusibyćbardzotrudnozawszegraćrolęnajsilniejszej
osoby,któraznaodpowiedźnakażdepytanie.Możewłaśniedlategopociągałjąalkohol?

Biedna,kochanaAnnie.

Wkońcuwyszła,cichozamykajączasobądrzwi.Popółnocno-zachodniejstronienieba
gromadziłysięchmury-pewnyznak,żenadciągadeszcz.Todobrze,pomyślała.

Deszczbardzosięprzyda.Wogrodziewszystkozaczynałojużżółknąć,boziemiabyła
wyschnięta.

Szczęśliwieprzeddomemznalazławolnemiejscedoparkowania.Weszładomieszkaniaz
uczuciemulgi.Byłotuprzytulnieibezpiecznie.Brontejeszczespała.Evepocałowałają
wczołoinapalcachwróciładoswojejsypialni.Wchwiligdywsuwałasiędołóżka,
pierwszekropledeszczuzabębniłyoszyby.

Jejciałodomagałosięsnu,aleumysłbyłzbytpobudzony.Przewracałasięzbokunabok,
niemogączasnąć.MyślałaoTomie.SłowaAnniewywołałylawinęwspomnień,
wyraźnychiklarownych.

Podniosłasięzłóżka,podeszładoszafyiwyciągnęłapuszysty,białyszlafrokToma,jedną
zniewielujegorzeczy,którychnieoddałaopiecespołecznej.Zachowałajeszczeosobiste
drobiazgi-złotespinkidomankietówdlaFinneya,zegarekipiórodlaBronte.Dlasiebie
zostawiłatylkoszlafrok.WciążpachniałTomemigdysięnimowinęła,mogłasobie
wyobrażać,żejestwjegoramionach;nieczułasięwtedytakasamotna.Byłyjeszczeinne
rzeczy,doktórychnikomusięnieprzyznawała.Nigdyniesiadałanajegomiejscuprzy
stoleaniniekładłasiępojegostroniełóżka.Tedrobnesymptomyświadczyłyotym,że
okresżałobyjeszczesiędlaniejnieskończył.

Nałożyłaterazszlafrokizawiązałapasek.Położyłasiętaknałóżkuizapatrzyławsufit.
Przeszłośćwydawałajejsiębardziejrealnaodteraźniejszości.Jakbrzmiałotozdaniez
Faulknera?„Przeszłośćnieumarłainiejestnawetprzeszłością”.Nocóż,Faulknersię
mylił.

Przeszłośćumarła,spłonęłanapopiół.Evemogłaalbotozaakceptować,albojakhinduska
księżniczkarzucićsięnastospogrzebowymęża,byspłonąćrazemznim.Musiała
równieżpogodzićsięztym,żeTomniebyłideałemaniichmałżeństwoniebyło
doskonałe.Anniemiałarację.Dopókibędziebudowaćtenołtarzyk,nigdyniepoczujesię
wolnanatyle,bymócpójśćwłasnądrogą.

Niemiałapojęcia,cobysięstało,gdybydowiedziałasięozdradzieTomaprzedjego
śmiercią.Wolałamyśleć,żejakośudałobyimsięprzejśćprzeztenkryzysiżegdyby

zdecydowałasiępozostaćzTomem,tozewzględunauczucie,aniedlatego,żetakbyłoby
łatwiej.Aletojużnazawszepozostaniewsferzespekulacji.Czułajednak,żejestjuż
terazinnąosobą-silniejsząibardziejniezależną.

Ulewawkrótceminęłaiprzezchmuryprzedarłosięsłońce.Evemocniejowinęłasię
szlafrokiem,wdychającresztkizapachuToma.Wiedziała,żejestterazbliskoniej,bardzo
wyraźnieczułajegoobecność.Byłtu,obok,iemanowałspokojem.Czułajegomiłość.

-Wybaczamci,Tom-powiedziałagłośno,przekonana,żeonjąsłyszy.-Ichcęci
powiedzieć,żeciękochałam.Naprawdęciękochałam.

ROZDZIAŁSZESNASTY

PaniPontellierzaczęłasobieuświadamiaćswojąpozycjęwkosmosiejakoistotyludzkiej
orazdostrzegaćzwiązekmiędzysobąjakoindywidualnościąaświatemwewnętrznymi
zewnętrznym.

KateChopin,Przebudzenie

Dorisobudziłasięwcześnie,choćniespaładługo.R.J.nawetniezauważył,żeostatniej
nocywymknęłasięzmałżeńskiegołóżkaaniżewgodzinępóźniejwróciłazziębniętaiz
mokryminogami.Chrapałjakdrwalażdorana,apotemwstałwcześnieiposzedłpod
prysznic.Leżącnieruchomo,Dorissłuchałaszumuwodywłazience.Nieporuszyłasię
równieżwtedy,gdywróciłdosypialniipełenwigoruprzygotowywałsiędonowegodnia.
Wczorajszeprzyjęciebardzosięudało,toteżR.J.byłterazpełenenergiiinowychplanów.
Zbłyskiemwokuoznajmiłjej,żewyjeżdżazmiasta;wypadłamuniespodziewanapodróż
winteresach.

Poczekała,ażjejmążznikniewkuchni,apotempodniosłasię,unikającpatrzeniaw
lustro,zrzuciłanocnąkoszulę,iweszładołazienki.PrzypomniałyjejsięsłowaAnnieo
kobietach,którepatrząwlustroiniepoznająwłasnegoodbicia.

Poruszałasiępośliskichkafelkachjakstarybokser,którypoprzegranymmeczuidziedo
szatni.Puściładowannywodętakgorącą,żeażparzyła;pragnęła,bywszystko,cozaszło
wciąguostatniejdobyioblepiałojąjakmrocznamaź,wydostałosięprzezporyskóryna
zewnątrz.

Leżałabezwładniewwannie,nasłuchująckrokówmęża,którywsypialniotwierałpo
koleiszafyiszuflady.R.J.zawszemiałciężkikrok.Odczasudoczasuprzystawałna
chwilęprzydrzwiachłazienkiiwtedyDorisnakazywałamuwduchu:odejdźstąd,odejdź.
Wkońcuodchodził.PotemusłyszałastukwalizkizrzucanejnapodłogęiR.J.znów
zatrzymałsięprzydrzwiachłazienki.

-Cotytamrobisztakdługo?Niccisięniestało?Otworzyłausta,alezarazznówje
zamknęła.Klamkaudrzwiporuszyłasię.

-Otwórz!

Tobyłrozkaz,nieprośba.Gdyznównieodpowiedziała,mocniejszarpnąłklamkę.

-Otwórztedrzwi,bojewyłamię!

-Odejdź,R.J.Idźsobietam,dokądsięwybierasz-odkrzyknęła.-Niemamochoty
otwieraćcidrzwi.

Podłuższejchwiliodezwałsięszorstko,choćzpewnąulgą:

-Zachowujeszsięjakprimadonna.Myślisztylkoosobie!Przezcałydzieńwylegujeszsię
tutaj,nicnierobisz,gdyjamuszęzarabiaćnażycie.Ciekawjestem,jakbyśsobie
poradziłabezemnie!Niestaćbyciębyłonawylegiwaniesięgodzinamiwwannie!Anina
plotkowaniezprzyjaciółkami.Dobrzeociebiedbam,prowadziszjedwabneżyciei
powinnaśtodoceniać!

Doriszacisnęłapięści,mamroczącpodnosemsłowa,którychniemiałaodwagi
wypowiedziećgłośno.Zbudowałeśswojąfirmędziękimoimpieniądzom.Mójtatodałte
pieniądzemnie,anietobie.Toprzezciebieczujęsięnieszczęśliwa.Przezciebieiprzez
twojeprzyjaciółki.Jużodwielumiesięcynawetmnieniedotknąłeś.Niewiem,czyjestem
dlaciebiekobietą.

-Nieotworzysz?-piekliłsięR.J.-Wporządku!Dlamniemożesztamsiedzieć,iletylko
zechcesz!Bawsiędobrze.Jaidędopracy.Będęwdomujutrowieczoremimamnadzieję,
żedotegoczasuwrócicirozum.Oczekujękolacjinastole…Mamnadzieję,żetoniejest
zbytwiele!

Dorisażskręcało,postanowiłagojednakignorować.Krokiprzeniosłysiędoholui
wreszcieucichły,apotemusłyszałatrzaśnieciedrzwiwyjściowych.

Niemago,pomyślałazbezbrzeżnąulgą.Niebyłonikogo,dzieciteż.Znówzostałasama
wtymwielkimdomu,wktórymspędziłacałeżycie.Słyszałagłosmatki:Popatrzrealnie,
Doris.Maszpięćdziesiątlatiwciążmieszkaszwdomuswoichrodziców.Nadalktości
mówi,comaszrobićijaksięzachowywać.Kiedytywreszciedorośniesz?

Wyjęłarękęzwodyipopatrzyłanapomarszczonepałce.Gdybyłamała,zawszewkąpieli
zastanawiałasię,jaktomożliwe,bywyglądaćtakstaronazewnątrziczućsiętakmłodo
wśrodku.Takwłaśnieczułasięteraz.

Wyszłazwanny,owinęłasiężółtymręcznikiemiprzetarłalustro,apotemuważnie
przyjrzałasięswojejtwarzy.Zobaczyłazapuchnięteniebieskieoczyocienkichjak
bibułkapowiekach,spłowiałewłosywkolorzebrzoskwiniibladąskórę.Aletymrazem
nieodwróciłasięodswegoodbiciazniechęcią,leczprzysunęłasiębliżejijeszcze
uważniejspojrzaławoczy,wktórepatrzyłaprzezcałeżycie.

Tobyłatwarzkobiety,którąsięstała,twarzDorisBridges.Postanowiła,żeniepozwolitej
kobiecieu-mrzeć;najpierwmusijądobrzepoznać.

Chciałajaknajszybciejwydostaćsięztegopokoju,apotemzdomu.NietylkoR.J.

mógłspakowaćsięiwyjechać.Wrzuciładowalizkikilkaniezbędnychrzeczy,zmokrymi
włosamiusiadłaprzybiurkuiwyjęłaswójnajlepszypapierlistowy.

NajpierwnapisałakartkędoSarah.Wiedziała,żejejcórkaniebędziesięposiadaćz
oburzenia,gdysiędowie,żeterazdoniejnależygotowanieisprzątanie.Doris
uśmiechnęłasię.Wdomubyłagosposiaitelefon.Czasjuż,bySarahnauczyłasiętrochę
odpowiedzialności,takjakBronte.AmożejejcórkazrzuciwszystkieobowiązkinaR.J.?

Doriszaśmiałasię.Mimowszystkomacierzyńskieinstynktyzrobiłyswojei
wypunktowałanakartcedługąlistęwskazówekdotyczącychprowadzeniadomu.

Napisałarównieżdosyna,choćwątpiła,byjejzniknięciesprawiłomujakąkolwiek
różnicę.Bobbymiałswójświatiswoichprzyjaciół.Takpowinnobyć,pomyślała,
zaklejająckopertę.

NastępnylistbyłdoR.J.Doriszastygłazdługopisemwręku.Jakmiałamuopisaćswoje
uczucia?Czypowinnagopoinformować,żewieojegoromansach?Przecieżnieztego
powoduopuszczaładom.Terazmyślałatylkoojednejkobiecie-osobiesamej.Amoże
napisać,żejestnaniegozła,ponieważzbytdługozaniedbywałjejciałoiduszę?Aleczy
mogłagozatowinić?Czyonasamaniezaniedbywałasiebiebardziej?

Przygryzłakońcówkędługopisu,próbującznaleźćodpowiedniesłowa.Byławięźniem
tegodomupełnegozasadiwspomnieńprzeztakdługiczas,żeprzestałasięrozwijać.Pod
wielomawzględamiwciążbyładziewczynką,któramieszkałatuzrodzicami.OpinieR.J.

byłyjejopiniami.Jegoprzekonaniazawszebrałygóręnadjejprzekonaniami.Aczyona
równieżniepróbowałanarzucaćswoichprzekonańinnym?Stałasiępodporą
społeczności,aletawypolerowanaskorupkakryłapustkę.Byławoskowąlalką.Nie
potrafiładaćsiebieprawdziwejanimężowi,anidzieciom.

AterazR.J.oddaliłsięodniej,adziecidorosłyidobrzewidziały,żeichmatkajakpapuga
powtarzasłowaojca.Gdydonichmówiła,zzażenowaniemodwracaływzrok,ajeśli
nawetsłuchały,tozpobłażliwymuśmiechem.

Opuściławzroknaszaroniebieskipapierinapisała:„DrogiR.J.,otworzyłamdrzwi.

Doris”.

PojechałaprostododomkunadjezioremwMichigan.Drogibyłyzatłoczone
samochodamiwyładowanymikempingowymsprzętem:wszyscywyjeżdżalinawakacje.

Dorisprzemierzałatętrasęjużodpięćdziesięciulat,czasaminamiejscupasażera,czasem
jakokierowca.Tam,gdziekiedyśznajdowałysiętylkopolaigdzieniegdzieprzydrożna
restauracja,terazlśniłynowościąstacjebenzynoweibaryszybkiejobsługi.

Alegdyzjechałazautostrady,krajobrazzmieniłsięizacząłbardziejprzypominaćwidoki,
jakiepamiętałazdzieciństwa.Jechałamiędzywzgórzami,którychzboczapokrywały
winnice,wielkiezagrodydlabydłaifarmy.Zatrzymałasięikupiłasałatę,jagodyibukiet
jaskrawychkwiatównastół.

Przypomniałasobie,jaktepodróżewyglądaływdzieciństwie:siedzielizbratemnatylnej
kanapiebuickamatkiiliczylitablicerejestracyjnespozastanu.Toznich,którenaliczyło
więcej,dostawałoodojcadolara.ZwyklewygrywałBill.Doriszawszepodejrzewała,że
jejbratoszukuje,aletoniemiałoznaczenia.

Mamaitato,babciaAlison,dziadekJack,wujekHugo,ciociaDeb…Wszystkietetwarze
wydawałysięzdumiewającożyweirealne.

Zatrzymałasięjeszczerazitymrazemkupiłajajka,mleko,masłoichleb.Wkrótcepotem
dotarłanamiejsce.Zatrzymałasamochódnażwirowympodjeździe,wyłączyłasilnikiz
głowąopartąnakierownicygłębokowestchnęła.Zzaścianydrzewsłychaćbyłosilniki
pływającychpojeziorzemotorówek,krzykidzieciiszczekaniepsa.Nicsięniezmieniało
przezlata.Zawszeczułasiętubezpiecznie.

Zwyklepodotarciunamiejscenajpierwsporządzałalistęrzeczydozrobienia.Siatkana
drzwiachwejściowychbyłazerwana,niecierpkidomagałysięwody,spodfundamentu
wybiegałaścieżkamrówek.WpierwszymodruchuDorispomyślała,żetrzebasięzająć
tymwszystkim,alezarazuświadomiłasobie,żewcaleniemanatoochoty.Przecież
gdybynietennagłyimpulsiprzyjazdtutaj,mrówkinadalspokojniejadłybykolację,
komarybezprzeszkódwlatywałydodomu,akwiatypoprostuwiędły.Zycietoczyłobysię
swoimtorembezjejudziału.Niebyłaniezastąpiona;izamiastwpędzićjąwdepresję,ta
myślsprawiła,żeDorispoczułasięwolna,jakbyspadłyzniejkajdany.

Naddrzwiamiwisiałametalowatabliczkaznapisem„Zostawswojekłopotyprzedtymi
drzwiami”.Jejojciecwypatrzyłjąnajakimśprzydrożnymstraganie,gdyDorisbyła
jeszczemałądziewczynką,ikupił.Matkazawszewybuchałaśmiechemnawidoktego
napisu;Dorispodejrzewała,żewiązałasięznimjakaśtylkoimznanahistoryjka.
Tabliczkawciążtuwisiała,zrokunarokcorazbardziejzardzewiała,ichoćR.J.chciałją
zdjąćiwyrzucić,Dorisnigdymunatoniepozwoliła.

-Zostawswojekłopotyprzedtymidrzwiami-powiedziałagłośnoiweszładośrodka.

Johnwróciłdodomudopieroprzedpołudniem.StanąłwdrzwiachispojrzałnaAnnie
leżącąnakanapie,apotembezsłowaposzedłprostodosypialni.Anniespokojnieleżałai
czekała.NiedługopotemJohnwróciłnadółzwalizkąwręku.Postawiłjąnapodłodzei
wyprostowałsięgodnie,jakbychciałobwieścićcośniezmiernieważnego.

-WyjeżdżamnaFlorydę-powiedziałsucho.-Natydzień.Podkoniectegotygodnia
zadzwonięiwtedyzdecydujemy,czypowinienemwrócićdodomu.

Jegotwarzniezdradzałażadnychuczuć,Anniezauważyłajednakciemnekręgipod
oczami.Patrzyłananiegozrównąobojętnością,myśląc,żenapewnojestzaskoczony
takimjejzachowaniem.Zwyklewybuchała,domagałasięwyjaśnieńalboprowokowała
godokłótniczydorozmowy.Terazjednaknieczułasięnasiłachwalczyćznim.Miała
nadzieję,żeonjakzwyklezapyta:„Chceszporozmawiać?”,awtedyonaodpowie:„Tak”-
ipotemprzezcałydzieńbędąleżećrazemnakanapie.Wyobrażałasobie,żepowiemuo
raku,oznajmi,żekochagoipotrzebuje,aonodpowienato,żeteżjąbardzokocha.Ale
tymrazemrzeczywistośćbyłainnaiJohnniepowiedziałżadnejztychrzeczy.

DlategoAnnietylkowzruszyłaramionami.

-Dobrze.

Patrzyłnaniąjeszczeprzezchwilę,corazbledszy,apotempochyliłsię,podniósł

walizkęiwyszedłzdomu.

Byłwieczór.Anniesiedziałanaogrodowymkrześleipatrzyławmrok,czującsiętak,
jakbyspadaławdółbezspadochronu.Niepiła,niezadzwoniładożadnejzprzyjaciółek
aninieoczekiwałanażadnegoksięcia,którynabiałymkoniuprzybędziejejnaratunek.
Nieoczekiwałajużnanic.Naczyniebyłopuste;brakowałojejnawetłez.

Zastanawiałasię,dlaczegonigdywcześniejnieprzyszłojejdogłowy,byposłuchaćmowy
drzewalbowpatrywaćsięwburzowechmury.Jejrodzicezawszemielinatoczas.

Latemtańczylizniąwdeszczuiześmiechemwskakiwaliwkałuże.Jesieniązabieraliją
nawyprawywgóry,gdzierazemwdychalidojrzałyzapachziemiipodziwialipaletę

jesiennychliści.Zimąmamaubierałająciepłoizabierałanapodwórze,gdzierazem
łapałynajęzykpłatkiśniegu,awiosnątatopokazywałjej,jakdoskonalepalecnadajesię
dorobieniadziurekwziemipodnasiona.

Uświadomiłasobiezezdumieniem,żetosąprzyjemnewspomnienia.Łatwobyłowidzieć
wrodzicachwyłączniewady,obwiniaćich,wyrzucićnazawszezżyciaizapomnieć
wielkąprawdę:żejąkochali.Wielelattemuuznała,żeichniepotrzebuje.Przezcałe
życiemiałapotrzebękontroliwszystkiego,cojąotacza.Wydawałojejsię,żezapewnijej
tobezpieczeństwo,żejeślibędzienadwszystkimpanować,toniestaniejejsięniczłego.

Spędzałażyciewbudynkachzklimatyzacją.Pogodazaoknemanizmianypórrokunie
miałynaniążadnegowpływu.Zbytpóźnouświadomiłasobiewłasnąnaiwność.Naturai
takrobiłaswoje.

Nawszystkojestczas.Czas,bysięurodzićiczas,byumrzeć…

Przeddomemtrzasnęłydrzwiczkisamochodu.Annieprzechyliłagłowęinasłuchiwała.
Usłyszałakrokinaschodkach,odgłosotwieranychdrzwi,uderzeniewalizkiopodłogęi
brzękkluczyków.

Johnwrócił.

Całejejciałonapięłosię.Podciągnęłakolanadopiersiiotoczyłajeramionami,zwijając
sięwkulkę,aleniezeszłazwerandy.KrokiJohnaprzemierzałycałydom.Niezawołałjej,
alewiedziała,żejejszuka,iczekałananiego.

Gdystanąłzajejplecami,wstrzymałaoddech.Żadneznichniechciałoodezwaćsię
pierwsze,choćobojewiedzielioswojejobecności.Ruszsię,błagałagowduchu.
Pragnęła,bywykazałsięodwagą,bywziąłjąwramionaipowiedziałgłośnowszystko,co
leżałomunasercu,byjąpocałowałiwszystkonaprawił.Niechciałaznówbyćtą,która
pierwszawyciągnierękę,niepragnęłabyćsilna.Bałasięibyłazmęczona.Była
dziewczynkązwłasnychwspomnieńichciała,byktośsięniązaopiekował.Chociażraz.

CiszaprzedłużałasięiprzezgłowęAnnieprzebiegłamyśl,żeJohnznówpróbuje
odgrywaćrolębezradnegoszczeniaka,któregotrzebapogłaskaćpogłowie.Poczciwa,
dobraAnniepowinnaterazrozładowaćsytuacjęserdecznymśmiechem,dobrymżartem
albonamiętnymseksem.Nietymrazem,pomyślała,zaciskającpięści.Niemamjużsiły.
JeśliJohnchcecośnaprawić,sammusiwykazaćinicjatywę.

-Chceszporozmawiać?

Awięcwyciągnąłrękę,chociażjegogłosbrzmiałjakszelestzeschłychliści.Powinna
terazpowiedzieć:„Tak”.Zbytwielejednakmielisobiedowyjaśnienia.Otworzyłausta,
alezjejściśniętegogardłaniewydobyłsiężadendźwięk.

Usłyszała,żeJohnodwracasięiodchodzi.Opuściłaniskogłowęijejramionazadrżałyod
szlochu.

Narazjegokrokiznówzadudniłynapodłodze,adrzwinawerandęotworzyłysięztakim
rozmachem,żeuderzyłyościanę.Johnobszedłkrzesłodokołaistanąłprzednią.Włosy
miałpotargane,policzkinieogolone,anajegotwarzymalowałasiędeterminacja.
Wreszcieichwzroksięspotkał.MiłośćbłyszczącawniebieskichoczachJohnaoślepiła
Annie.Widoktejtwarzysprawiałjejfizycznyból.

-Niebędętegowięcejrobił!-wykrzyknąłJohn.-Nicmnienieobchodzi,czymasz
ochotęrozmawiać,czynie!Miałaśrację,Annie.Milczenieniejestdlanasdobre.

Potrzebujemyrozmowyimusimyporozmawiać.Teraz.Niebędziemyjużwięcejgraćw
żadnegry!

Anniebyłaoszołomiona.Gdyniezareagowała,Johnpochwyciłjązaramionatakmocno,
żezabolało,ipostawiłprzedsobą.

-Popatrznamnie,docholery!

Podniosławzrok.Przezłzyzobaczyła,żeonrównieżpłacze.

-Annie,jajużniemogętegoznieść-powiedziałochrypłymgłosem.-Jestemtakzłyitak
głębokourażony,żesamniewiem,czymamnaciebiekrzyczeć,czymożewyjśćstądijuż
nigdyniewracać.Próbowałemtozrobić,aleniemogę.Niemogę.Kochamcię.°

-John…

Puściłjąizwestchnieniempotarłczoło.

-Myślisz,żecięzawiodłem,żezamałociękocham,żeniejestemprawdziwym
mężczyzną,boniewalczyłemociebiezR.J.?Nierozumiesz,żetomniezabija?Nicmnie
nieobchodziR.J.Bridges.Tymnieobchodzisz.Jakmyślisz,jaksięczułem,gdy
zobaczyłemjegorękęnatwoimudzie?Niebyłemwściekłynaniego,tylkonaciebie,że
munatopozwoliłaś!

Dajspokój,Annie,przecieżniejesteśgłupia.Takierzeczyniezdarzająsięsame.Toty
zawszekontrolujeszsytuację.

-Ja…nie,John.Tonieprawda.

-Owszem,toprawda-odwarknąłzezłościąidodałpochwili:-Ajacinatopozwalałem.
Myślałemnawet,żewłaśniedlategojesteśmytakdobrąparą.Tybyłaślewąpółkulą
mózgu,ajaprawą.Złygliniarzimiłygliniarz.Aletoniezawszedobrzewychodzi,
prawda?

Anniepotrząsnęłagłowąiwpatrzyłasięwswojestopy.

-Posłuchaj-podjąłJohn,opacznierozumiejącjejmilczenie.-Przezjakiśczastodziałało,
alemożeczasjużzmienićscenariusz.Jeślitegochcesz,tojasięzgadzam.Niezrozum
mnieźle,niechcęniczegorobićnasiłę.Jaskiniowemanierymożesprawdzająsięw
książkach,aleniewżyciu.Wkażdymrazieniewmoim.Japoprostutakiniejestem.-

Przerwałnachwilęizmarszczyłbrwi.-Myślałemdzisiajowielurzeczach.Tobyły
bolesnemyśli.Sprawiłaś,żezacząłemsięzastanawiać,czyjestemmężczyzną.

-Przepraszamcię,John-westchnęłaAnnie.-Niepowinnamtegomówić.Wielurzeczy
niepowinnamrobić.Proszę,wybaczmi.

Zacisnąłustaiprzezchwilęwyglądało,żetracisiły,alewziąłsięwgarśćiodrzekł

równymtonem:

-Annie,dlamniemężczyznatoniejestktośtaki,ktowymachujepałką.Mężczyzna
trzymasięswoichzasad.Bronihonoruswojegoirodziny.Troszczysięnietylkoosiebie,

aleteżoinnych.Tysiącerazyanalizowałemtęscenęwogrodzieizakażdymrazem
dochodziłemdotegosamegowniosku:żemojażonarozpoczęłaniebezpiecznągrę,
ryzykującto,codlamniebyłonajcenniejszenaświecie-naszemałżeństwo.Więcczego
miałembronić?ZR.J.

jużtozałatwiłem-machnąłręką.-Międzymnąanimtozupełnieinnasprawa.Aleteraz
chodzimiomnieiociebie.Dwojedorosłychludzi.Niepowinienemzostawiaćcięsamej.

Przepraszam.Obiecuję,żewięcejtegoniezrobię.Chcęocalićnaszemałżeństwo.Będęo
towalczyłiposzukampomocy,bopotrzebujemyjej.Mówięcirównieżzgóry,żejeśli
tobienatymniezależy,toniebędęwalczyłookruchy.Tosięniemieściwmojejdefinicji
mężczyzny.

Jestemwstanieodejśćiżyćbezciebie.Aleniechcętego,bociękocham.

Anniepoczułasiębardzomałainicnieznacząca,taklekka,jakbymógłjąponieść
najlżejszypodmuchwiatru.

-Obejmijmnie,John-poprosiłacicho.Poczuławokółsiebiejegoramiona,zapachjego
skóryiwłosów.Jegozarostdrapałjąwpoliczek.Miałtwardepalceispierzchnięteusta.

Całowałago,jakbyodtegozależałojejżycie.Potrzebowałagobardziejniżonjej.Nigdy
niebyłapewna,czymożemuzaufać,żepodtrzymająwchwiliniepewności,ateraz
przekonałasięotymijużsięniebała.Czynieotochodziłowmałżeństwie?

Johnwziąłjąnaręce,przytuliłizaniósłdosypialni.Ichciałaprzywarłydosiebie
gwałtownie.Krewzkrwiikośćzkości.Annienigdyjeszczenierozumiałatychsłówtak
dobrzejakteraz.Wjegoramionachnieczułasięstara,choraaniumierająca,leczmłoda,
pięknaibezwieku.Czułasiębezpiecznie.

Gdyleżałapotemwciepłymkokoniejegoramion,usłyszałajegocichyśmiechipoczuła,
żeramionaJohnaobejmująjąmocniej.Uśmiechnęłasięiprzytuliłasięjeszczebardziej.

-Możezrobiliśmydzisiajdziecko-szepnął.Poczułafizycznybóliskurczyłasięobronnie.

-Annie,cosięstało?-zapytałJohnnatychmiast,unoszącsięnałokciu.-Annie?

Obróciłasiętak,bywidziećjegotwarz.Nieprosił,bygochroniła;przeciwnie,tymrazem
toonczekałzwyciągniętymiramionami,byjąpochwycić.Ujęłajegodłoniewswoje,
wzięłagłębokioddechipowiedziała:

-John,niebędziedziecka.Mamraka.

WkilkadnipóźniejMidgezwołałanadzwyczajnespotkanieczłonkińklubuwich
ulubionejwłoskiejrestauracjionazwie„Vivaldi”.Przyszłatampierwszaiodrazu
zamówiławarzywazkozimseremzgrillaibutelkęmerlota.Spotkanieodbywałosięw
porzelunchu,niemiaływięcwieleczasu.Midgenadalżywiłaurazędoprzyjaciółekzato,
żeniepojawiłysięnawystawie,naraziejednaktasprawamusiałapoczekać.Ważniejsza
byłaDoris.

-DoriswyjechaładodomuwMichigan-oznajmiłaMidge,gdyjużbyływkomplecie.

-Sama.

EvespojrzałanaAnnieizapytała:

-Takpoprostu?Bezdzieci?

-Todoniejniepodobne-westchnęłaAnnie.-Niesądziłabym,żejąnatostać.

Midgewzruszyłaramionami.

-Zdziwiłabyśsię.Doristotwardasztuka.

-Owszem,gdychodzioszkolnybudżetipodatki.AlenigdyniezostawiłabyR.J.

samego!Jeślikazałbyjejpodskoczyć,spytatylko,jakwysoko!

Midgezatrzymałananiejspojrzenie.

-CosięostatniodziejemiędzytobąaDoris?-zapytałaztroską.

Anniewsunęłananosciemneokularyiodrzekłaspokojnie:

-Pracujemynadtym.

-Tosprawamiędzynimidwiema-dodałaEve,wzrokiemsygnalizującMidge,by
zostawiłatentemat.

-Tojakaśrywalizacja-stwierdziłaGabriellazprzekonaniem.-Obydwiemacie
zdecydowaneopinienakażdytemat,tylkotynieboiszsięjejwyrażać.

-Adlaczegomiałabymsiębać?

-Niemażadnegopowodu.Tylkożezanimsiędonasprzyłączyłaś,niektóreznassiębały.
-Urwała,zaskoczonazdziwieniemnatwarzachpozostałychkobiet.-Dlaczegotakna
mniepatrzycie?Przecieżtakbyło!

Midgepotrząsnęłagłową.

-Jazawszemówiłamwszystko,comyślę.

-Prawiewszystko-poprawiłająGabriella.-Dorisbyłakrólowątegoroju,amyjejnato
pozwalałyśmy.

-Człowieknapiedestalejestsamotny.Zawszetrzebabyćdoskonałym-uśmiechnęłasię
Eve.

-Dorispewniechcemiećtrochęczasutylkodlasiebie-wzruszyłaramionamiGabriella.-
Niemasięczymprzejmować.

Midgezłożyładłoniewtrójkąt.

-Samaniewiem.Niepodobamisiętenjejnagływyjazd.SzczególnieżeDorisjestw
depresji.

Eveszerokootworzyłaoczy.

-Wdepresji?Kto,Doris?Niezauważyłam.Możezresztązabardzobyłamzajęta
własnymiproblemami.Dlaczegotakmyślisz?

Midge,AnnieiGabriellaspojrzałynaniązniedowierzaniem.

-Niezauważyłaś,jakbardzoostatnioprzytyła?-zapytałaMidge.

-Ijakciągleczułasięzmęczona?-zawtórowałajejGabriella.-Zakażdymrazem,gdydo

niejdzwoniłam,budziłamjązdrzemki.Przestaładbaćoodzieżimalowaćsię,chybaże
jużnaprawdęmusiała;akiedyśbyłotodlaniejbardzoważne.

-Myślałam,żejestpoprostuzłanaR.J.-powiedziałaEvepowoli.-Złośćtonietosamo
codepresja.

-Tak,alerazemdająbardzoniebezpiecznąmieszankę-zauważyłaMidge.

-Naprawdęwszystkiesądzicie,żeDoriscierpinadepresję?-powtórzyłaEve.-Czy
któraśzwasrozmawiałazniąotym?

Midgezirytacjąodwróciławzrok.

-Niejestempewna,czyrozmowawprostjestzawszenajlepszymwyjściem.

-Aleczasamisięprzydaje.Pamiętacie,jakjasięzachowywałampośmierciToma?W

ogóleniezdawałamsobiesprawy,żejestemwgłębokiejdepresjiidopieroAnniemito
uświadomiła.Potrząsnęłamną.Udałojejsięmnierozśmieszyćitomniepostawiłona
nogi;toijejszczerość.Potowłaśniesąprzyjaciele,żebybyćprzynas,gdyich
potrzebujemy.

Midgeprychnęła.Gabriellaspojrzałananiąpytająco,alezostałazignorowana.

Annie,dotejporyzdumiewającocicha,narazwyprostowałasięipowiedziała:

-JarozmawiałamzDoris.

MidgeiGabriellautkwiływniejzdumionespojrzenia.

-Icojejpowiedziałaś?-zapytałaMidgeoskarżycielsko.

Anniepatrzyłanaswojeręce.

-ŻeR.J.uganiasięzakobietami.

-OmójBoże,nie-wymamrotałaGabriella.MidgepatrzyłanaAnniezmilczącą
wściekłością.

-Musicieposłuchaćcałejhistorii-wtrąciłaEve,równieżspoglądającnaAnnie.Tazaś
westchnęłazniechęcią,poczymkrótko,niewdającsięwszczegóły,opowiedziałaimo
feralnymwieczorze.

-Jakonatoprzyjęła?Chybaniezrobiniczegogłupiego?-zmartwiłasięGabriella.

-Nie,nie…-powiedziałaAnniebezprzekonania.-Zareagowałacałkiemspokojnie.

-WłaśnieterazczytamyPrzebudzenie-mruknęłaGabby.-Niemożnabyłolepiejtrafić.
Akuratwybrałyśmyksiążkę,którejbohaterkawyjeżdżasamotnieipopełniasamobójstwo,
topiącsięwoceanie.CzyDorisumiepływać?

-Niemówgłupstw-prychnęłaAnnie,zdejmującokulary.-Niesądzę,żebypostaćz
książkimogładotegostopniawpłynąćnaDoris.Mamnadzieję,żeniejesteśmyjednakaż
taksłabe.

-Aleksiążkinaprawdęnanaswpływają,szczególniewokresachprzygnębienia-

broniłasięGabriella.

-Myślę,żeDorisinstynktowniepostanowiłapostąpićnajlepiej,jaktomożliwe-

powiedziałaMidgewzamyśleniu.-Chciałaprzezjakiśczaspobyćsama.Alejeśli
wpadniewjeszczegłębsządepresję,toniebędziemiałaprzysobienikogo,ktomógłbyjej
pomóc.

-Możetampojedziemy?-zaproponowałaEve.

-Pewnieniechciałaby,żebyjejprzeszkadzać.Dorisnielubisięskarżyć.Pozatym
właśniedostałamodniejlist,wktórympisze,dokądpojechała,iprzeprasza,żeniepojawi
sięnanaszymnajbliższymspotkaniu.Wyglądanato,żemyślizupełniejasno.Możemydo
niejzadzwonićpodczasnastępnegospotkania.Jeśliniebędziechciałaodebrać,tonie
odbierze.W

końcutoonasamazawszemówiła,żespotkańKlubuKsiążkiniewolnoopuszczać.

Wkońculipcanadeszłyupały.Nawetwieczórnieprzynosiłulgi.Dzieci,któreprzedtem
trzebabyłosiłązabieraćznadjeziora,terazsiedziaływdomachigraływgryplanszowe
albooglądałytelewizję.Nieboczerwieniało.

Dorisstałaprzyoknie,myśląc,żezapadadziwnanoc.Watmosferzebyłocoś
magicznego.Pełnatarczaksiężycawisiałanadjezioremjakboginidoglądającaswego
królestwa.Dorisczułajejprzyciąganie.Świerszczewtrawienadwodąwołały:przyjdźtu!

Przyjdźtu!Wszystkiekomórkijejciałaożywały.Pomyślała,żemożejakzawszezostaćw
domuipatrzećnaksiężycprzezoknoalbowyjśćizatańczyćnadbrzegiem.Właściwie
dlaczegonie?

Wpółmrokuzejściepodługich,drewnianychschodachprowadzącychnadjeziorobyło
bardzoryzykowne.Szłapowoli,mocnościskającporęczizatrzymującsięnakażdym
stopniu.Nawodziemigotałokilkaświatełek:ostatniemotorówkiwracałydobrzegu,na
tlezachodzącegosłońcamajaczyłastarałódźzsiedzącymnieruchomowędkarzem.

Niedalekojakaśmatkawołałaswojedziecko.JednakDorisniechciaławracać.Krokpo
kroku,schodziłacorazniżej.Falerozbijałysięometalowypomost.

Stanęłanabrzegu,dotykającwodyczubkamistóp.Byłaciepła.Podniosłagłowęi
wielkimihaustamiwdychałaświeżepowietrze.Miaławrażenie,żetopowietrzewypycha
zniejcałepokładyrozczarowaniaiznużenia.Umysłmiałazupełniepusty,bezżadnej
myśli.

Otaczałojąwonnepowietrzeiszumfalrozbijającychsięobrzeg,międzypalcamistóp
przesypywałsięmiękkipiasek,aprzedniąnaczarnejwodziekuszącorozpościerałasię
smugaksiężycowegoblasku.

Dorisposzławjejstronę.Szłacorazdalej,podrodzezdejmującsukienkę,biustonosz,
majtki.Fragmentyubraniaodpływałyodniejiznikaływciemnościach.Wyciągnęłaręce
dociepłej,jedwabistejwdotykuwody.Jeziorozlewałosięzniebem,tuitamzaczynały
migotaćpierwszegwiazdy.Dorismiaławrażenie,żepłyniewśróddiamentów.Zapragnęła
stopićsięztymiświatłamiipozostaćtujużnazawsze,wspokojuisamotnościdryfując
razemzgwiazdami.

Usłyszałaswójwewnętrzny,znajomygłos,któryszeptał:poprostusiępoddaj,płyńprzed

siebieinieoglądajsię.Narazpoczułachłód.Zadrżałaiobejrzałasięprzezramię.

Dalekonabrzeguzobaczyłaświatłowoknieswojegodomu.

Wypłynęłazadaleko.Sparaliżowałjąnagłystrach.Naośleprzuciłasięnalewo,potemna
prawo.Znajdowałasiędokładniepośrodkukręguświateł.Uświadomiłasobie,że
wypłynęłanaśrodekjeziora.

Znówspojrzałanabrzegiodnalazłaswojeświatło.Byłoniewielkie,aleświeciłojasno,
takjakprzezwielelatświeciłomatceiojcu,przyjaciołom,dzieciomimężowi.Poczuła
spokojnądeterminacjęizaczęłapłynąćwtęstronę.

Ramionamiałazmęczone,sercebiłojejszybko,alewrównymtempiezbliżałasiędo
domu.Drogapowrotnabyłabardzomęcząca.Falezalewałyjejusta,kilkakrotniemusiała
wypluwaćwodę,aleniepoddawałasięiwkońcudopłynęładobrzegu.

Upadłanamiękkątrawęiprzezchwilęświadomabyłatylkowłasnegooddechuoraz
gorzkiegozapachuziemi.Międzydrzewamigrałyświerszcze,nadjejgłowąbrzęczał

pojedynczykomar.Byłojejdobrzeiwogóleniemyślałaotym,żejestnaga.Czułasię
chronionaprzeznoc,kołysanaprzezmatkęziemię.Niebałasięciemnościaniowadów.
Miaławrażenie,żejejkrwioobiegstopiłsięzziemiąiżezapuszczakorzenie.Niebyław
staniesięporuszyć.Przymknęłaoczyiusnęła.

Gdysięobudziła,nocbyłajużchłodnainawetblaskgwiazdwydawałsięzimny.

Spałazkolanamiprzyciągniętymidopiersiidłońmizwiniętymiwpięści.Podniosłasię,
drżącnacałymciele.Okilkametrówdalejznalazłaswójręcznik,owinęłasięnimiw
świetlegwiazddotarładodomu.

Poranekbyłpiękny.Zaoknemgłośnośpiewałyptaki.Dorisprzeciągnęłasięiziewnęła
głośno,apotempochwyciłaswojeodbiciewlustrze.Tymrazemnieodwróciłasięod
niegozniechęcią,leczdługopatrzyłanaswojeciało:napiersi,którewykarmiłydwoje
dzieci,rozstępypokrywająceudaibrzuch,zaokrąglonebiodra.Przesunęłaponimrękami
odgórydodołu.Tobyłojejciało,wehikuł,którypozwalałjejwędrowaćprzezodyseję
doświadczeń.Niebyłosłabeanibrzydkie.Byłopiękneimocne,odporneitrwałe.Byłopo
prostutym,czymbyło,itegorankaDoriszawarłaznimprzyjaźń.

Najchętniejprzezcałydzieńpozostawałabynaga,aleuznała,żelepiejnieszokować
dziecisąsiadów.Niechciałajednaknakładaćniczegoobcisłegoikrępującegoruchy.

Przejrzałaszafępełnąnagromadzonychprzezlatastarychubrańiznalazłapowiewną
spódnicęzgniecionejbawełnywmalinowymkolorzeorazżółtąkoszulkę.Kupiłate
rzeczynaJamajce,podczaspodróżypoślubnej,inigdyichnienosiła.Naszczęściebyływ
uniwersalnymrozmiarze.Lekkabawełnaprzyjemnieowijałasięwokółnóg,materiał
koszulkiocierałsięopiersi.Dorisczułasięwtymstrojuprawietak,jakbybyłanaga.
Przejrzałasięwlustrzeipomyślała,żewyglądajakdziwaczny,tropikalnyowoc.Gabriella
byłabyzachwycona.

Potężnygłódwygoniłjądokuchni,niesięgnęłajednakporogaliki,którezwyklejadała.
Ogarnąłjąniepowstrzymanyapetytnaowoceiwodę-mnóstwowody,całelitry,jakby
musiaławypłukaćzsiebieresztkiczarnejtrucizny.Pośniadaniuprzeszłasiępodomui
odkryła,żezamkniętaprzestrzeńjejniesłuży.Czułasięjakwwięzieniu.Poszławięcna

długispacernadjezioro,podlałaniecierpkiiwyczyściłakajak.Potemzebraładojrzałe
jagodyiurządziłasobiepiknikpodwielkimklonem,naktórywspinałasięwdzieciństwie.

Todrzewomadobrekonary,pomyślała,leżącnaplecachnamiękkiejtrawie.Założyła
ręcepodgłowąipodziwiałaświatłosłońcaprześwietlająceliściejakbibułkę.W
dzieciństwiegodzinamisiedziałanatymdrzewie,patrzącnajezioroidomy,pogrążonaw
marzeniach.

Bywałakrólową,pasażerkąstatkukosmicznego,aczasamizwyczajnymdzieckiem,
szczęśliwym,żemanajlepszedrzewodowspinanianacałymświecie.

Szkoda,żenigdyniezbudowanotamdomku.Prosiłaotoojcakażdegolata,aleon
zwyczajnieniemiałnatoochoty.PotemznówprzezcałelataprosiłaR.J.,byzbudował

domekdlaichdzieci,onjednakzkoleinigdyniemiałnatoczasu.Westchnęła,patrzącna
grubekonaryrosnącerównolegledoziemi.Byłybydoskonałąpodporąnadrzewnego
domku.

Narazcośjejprzyszłodogłowy.Kiełkującamyślszybkosięrozrastałaipochwilina
twarzyDorispojawiłsięszerokiuśmiech.

-Gdziejawidziałamtenmłotek?

„DrogaMidge,

MusiałamnajakiśczasoderwaćsięodR.J.idzieci,odsamotności,wktórejżyłam.

Wiem,żemożewydawaćcisiędziwne,iżuciekłamodsamotnościwjeszczegłębsze
odosobnienie.Aletowcalenietak!Otonajwiększaniespodzianka.Tutajmogęprzebywać
zesobąwzupełnienowydlamniesposób.Możebędzieszsięzemnieśmiała,gdyci
napiszę,żeprzezcałyczasśpiewamtępiosenkę,którątakbardzolubiłyśmywszkole
średniej:„Poznajęcię”.Tamelodiamnieuszczęśliwia,bowłaśnieterazpoznajęsiebie.
Ostatnimiesiącbył

niezwykły.Czasamijestemmałą,smutnądziewczynką,którapłaczeitupienogami.
Czasamiznówczujęsiębardzostaraizmęczona.Wtedypoprostuleżęnawerandziei
pozwalam,byłaziłypomnieróżneowady.Nicmnienierozprasza,więcmamczas,by
poznawaćwszystkieswojewewnętrznegłosy.Częstosłyszęmatkęiojca.Przezcałyczas
osądzająmnieikrytykują.Aleichgłosystająsięcorazcichsze.Ichakceptacjaiaprobata
przestałymniejużobchodzić.Ichjużniema,atojestmojeżycie.

OczywiściesłyszęteżR.J.idzieci.Gdymamochotępopływaćnagowjeziorze-

owszem,robięto!-czasamiwmojejgłowieodzywająsięprzerażonegłosydzieci:
„Mamo,jakmożeszprzynosićnamtakiwstyd!”AlboR.J.:„Zastanówsię,jakiprzykład
dajeszdzieciom!”Myślęotym,jakibyłbynamniezły,itylkosięśmieję!Tralala!

Nie,niezwariowałam,naprawdę,Midge.Czujęsiędobrze.Mamnadzieję,żety
zrozumieszmnienajlepiejzewszystkich.Zapiszmnienatewarsztatypoznawaniasiebie,
naktórezawszemnienamawiałaś.Gdywrócę,pójdętamztobą,obiecuję.Alejeszczenie
teraz.

Głosówjestwciążzbytdużoibrzmiązbytmocno.Jeszczeichwszystkichniepoznałam.
Mamwrażenie,żekrążądokołaiwykradającząstkimnie.Zatruwająmnie.Aleniestanę

sięEmmąBovary.Jestemzdecydowanaprzepędzićjewszystkie,jedenpodrugim.Nie
mogęwciążsłuchaćinnych,boczujęsięwtedysłabainicnieznacząca.Budzisięwemnie
złość.Och,Midge,jestemjużbardzozmęczonatązłością.

Proszęwięc,przekażmojeprzeprosinyprzyjaciółkomzklubu.Nanastępnymspotkaniuteż
sięniepojawię,amożerównieżinakolejnym.Niewiem,kiedywrócę,więcnarazienie
wiążciezemnążadnychplanów.Niechcę,byktokolwiekliczyłnamnieterazw
jakiejkolwieksprawie.Muszęzająćsięsobą.

Ktośmówiłmikiedyśokobietach,któredająidają,ażwreszcienicimniepozostaje.

Wtedymnietorozzłościło.Uznałam,żetosłowaegoisty.Alewciąguostatnichtygodni
przekonałamsię,żetoprawda.Terazwięcmuszędaćcośsobieimamnadzieję,żepóźniej
znówbędępotrafiładawaćinnym.Uściski,Doris”.

ROZDZIAŁSIEDEMNASTY

Wszystkomaswójczasijestwyznaczonagodzinanawszystkiesprawypodniebem:jest
czasrodzeniaiczasumierania…

Koh3,1-8

JasnozielonaszpitalnakoszulanadawałatwarzyAnnieżółtawyodcień.

-Powinniwprowadzićtujakieśżywszekolory,niesądzisz?-skrzywiłasię,patrzącna
cienkimateriał.-Zatepieniądze,któresięimpłaci,moglibywynająćjakiegośplastyka-

konsultanta.Nietrzebabyćgeniuszem,bywpaśćnato,żezielonypluschorytoniejest
dobrakombinacja.Nawetwweselszychokolicznościachwyglądałabymwtymfatalnie,a
codopierowdniuoperacji.Ciekawe,czymogłabymichzaskarżyć?Napewnopatrzenie
wlustropowodujeumniejakiśurazpsychiczny.

Everoześmiałasięiwzięłajązarękę.

-Wyglądaszpięknie-skłamała.-Dlamniezawszewyglądaszpięknie.

Annieuścisnęłajejdłoń,zdejmującztwarzymaskęfałszywejwesołości.

-Wszystkobędziedobrze-pocieszałająEve.-Lekarzpowiedział,żemaszwszelkie
szansenawyzdrowienie.

Annieskinęłagłowąiniespokojniespojrzałanazegar.Operacjamiałasięzacząćza
godzinęijejniepokójwzrastałzminutynaminutę.

-Czekaniejestnajgorsze.Pocowieszajątuzegary?Jeślijuż,topowinniwieszaćtakiez
kukułką.Jeszczenigdyniemiałamżadnejoperacji.

-Wierzmi,niebędzieszniczegopamiętać.Najgorszejestwychodzenieznarkozy,ale
wszystkiebędziemynamiejscuibędziesznasmogłazawołać.

-Jeśliobiecasz,żebędziecieprzymnie,tojaobiecuję,żeniebędękrzyczeć.

WidokAnniebyłtrudnydozniesienia:zoklapniętymiwłosamiiściągniętątwarzą
przypominałależącynaszpitalnymłóżkuworekkości.Kontrastzenergiczną,zadbaną
kobietą,którąEveznałaikochała,byłszokujący.

-Oczywiście.Będętuprzezcałyczas-zapewniłaprzyjaciółkę.-Johnteż.Przecieżwiesz,

żeonnieodstępujecięnakrok.

-Wiem.Niemiałampojęcia,żepotrafibyćtakisilny.Przynosimiwitaminyilekarstwa,
rozmawiazlekarzami,karmimnieekologicznymjedzeniem,azhomeopatąprzeszedłjuż
naty.Gdzieonterazjest?

-Rozmawiazpielęgniarkami.Nieprzysięgnę,alezdajemisię,żekupiłimrocznyzapas
batoników.

Anniepokręciłagłową.

-Onchybanaprawdęmniekocha.

-Wydajeszsiętymzdziwiona.

-Bojestem-przyznałaAnnie,obracającobrączkęnapalcu.-Nigdynieuważałamsięza
osobę,którąmożnakochać.

-Albozwariowałaś,albojesteśzwyczajniegłupia.Wszyscyciękochamy.

NabladychpoliczkachAnniepojawiłysięsłaberumieńce.Evenigdynieprzypuszczała,
żedoczekasięwidokuAnniewtakimstanie.

-RozmawiałaśzDoris?Powiedziałaśjej,żemiprzykro?Toznaczy…Niechciałabym
zabieraćzesobątejwinynatamtenświat-dodałanieprzekonującokpiącymtonem.

-Tak-odrzekłaEvepoważnie.

-Icojejpowiedziałaś?

-Wszystko.

Annienerwowoporuszyłapalcami.

-Aonacocipowiedziała?NaustachEvezadrgałuśmiech.

-Niewiele.Główniepłakała.

-CałaDoris-zaśmiałasięAnniezwyraźnąulgąi,zmieniającton,zapytała:-Acotam
słychaćuprofesora?Czyznówjesteścierazem?Jeśliminiepowieszprawdy,to
przysięgam,będęcięstraszyćpośmierci.

-Rozmawialiśmyiprzedstawiłamgodzieciom.Bronteprzygotowałakolację.Możeszw
touwierzyć?

Myślę,żewszystkosięjakośułoży,aleniechcęniczegoprzyspieszać.Paulprzeciwnie.
Onwie,czegochce.Twierdzi,żemniekocha.

-Tyjednakmaszszczęściedomałżeństw.

-Hola,hola!Jeszczenamdotegodaleko.Pozatymwcaleniechcęnaraziewychodzićza
mąż.Zbytwieletrudukosztowałomniedotarciedomiejsca,wktórymjestemteraz.Tak
łatwoniewyrzeknęsięniezależności.

-Przecieżwcaleniemusisz.Aleobiecajmi,żenikomusięnieprzyznasz,żeniechcesz
wyjśćzaPaulaHammonda.Niechciałabym,żebyśzostałazamordowanaweśnie.

Evezaśmiałasię.DosaliwszedłJohnwtowarzystwiepielęgniarkiilekarzaz
zawodowymiuśmiechamiprzylepionymidotwarzy.

-Annie,terazzaśniesz,agdysięobudzisz,poradziszmi,copowinnamzrobić-

powiedziałaEvenatenwidokipochyliłasię,byucałowaćprzyjaciółkę.-Kochamcię-

szepnęłajejdoucha.

Uścisnęłysobiedłonieiwymieniłyjeszczejedno,ostatniespojrzenie.

-Nodobrze-powiedziałaAnnie,patrzącnalekarzaiukradkiemocierającłzy.-

Róbcieswojeiniechjużbędziepowszystkim.

Odwróciłagłowędościany,żebyniepatrzeć,jakpielęgniarkawkłuwajejigłęwżyłę.

Obokstałstudentmedycynypochłoniętyrobieniemnotatek.

-Doktorze,możepanprzypadkiemwie,jaksięrobihormony?-zapytałagoAnnie.

Słyszącto,Johnjęknął,aEvewzniosłaoczykuniebu.Studentjednakpotraktowałpytanie
poważnieipotrząsnąłgłową.Annieuwielbiałanaiwnychchłopców.

-Niepłaćciemu!-zawołałajeszcze.

GdyDorispojawiłasięwpoczekalniwdwiegodzinypóźniej,Eve,MidgeiGabriella
zerwałysięzeswoichmiejscipodbiegły,byjąuściskać.Dopieropochwilizauważyły,
jakbardzoDorissięzmieniławciąguostatnichsześciutygodni.

-Wspanialewyglądasz!-zachwyciłasięGabriella.Irzeczywiście,Doriszrzuciłasporo
kilogramów,byłaopalona,aprzedewszystkimjejoczyodzyskałyblask.Wdługiej
dżinsowejspódnicy,niebieskiejbawełnianejbluzceiznarzuconymnaramionaażurowym
szalemwyglądałajakbohaterkawesternu.

Midgeprzymrużyłaoczyiobrzuciłająwzrokiemodstópdogłów.

-Przyznajsię,Bridges,ilekilogramówstraciłaś?

-Niemampojęcia-odrzekłaDorisbeztrosko.-Wdomkuniemawagi,a,szczerze
mówiąc,nieinteresujemnieto.Niemyślęokaloriachanigramachtłuszczuijużnigdyw
życiuniezdecydujęsięnażadnądietę.Jemzdrowejedzenie,gdyjestemgłodna,a
przestajęjeść,gdygłódmija,codzienniepływamichodzęnaspacery.Tosięnazywa
zdrowytrybżycia,,dziewczyny.Prawdęmówiąc,wogóleniezamierzałamsięodchudzać,
tosięstałosamo.Bardziejmnieterazinteresujezdrowieniżwygląd,aprzedewszystkim
to,cosiędziejewmojejgłowie.

-Skorojużwspomniałaśogłowie,tozauważyłam,żenazewnątrzteżsiętrochęzmieniła
-stwierdziłaMidgezaprobatą.

Dorisprzesunęłapalcamipowłosach,ufarbowanychnasrebrzystyblond.

-Znudziłomisięjużtofarbowanie.Pomyślałam,żezrobiętojeszczetylkoraz,żeby
pozbyćsiętamtegokoloruiżebywłosymogłysobiedalejspokojnierosnąć.Aprawdajest
taka,żewiększośćmoichwłosówjestsiwa.

-Więcdlaczegoniechceszichfarbować?-zdziwiłasięGabriella,przerażonanasamą
myśl,żemogłabyposiwieć.

-Niechcęsztucznegokoloruwłosów,taksamojakniechcęsztucznychtkaninnaciele.

Możepomyślicie,żezwariowałam,alenasamympoczątku,gdyprzyjechałamnad
jezioro,miałamwrażenie,żejakaśczarnatruciznawypełniamniecałąiwychodzizemnie
wszystkimiporamiskóry,nawetprzezcebulkiwłosów.Piłammnóstwowody,codziennie
pływałam,jadłamowoceirobiłampompki.Terazczujęsięczystawśrodku.Czystai
pusta,jakwielkiparowiec,któryczekanazaładunek.Aletymrazembędębardzo
dokładniesprawdzać,cozesobązabieram.

-Więcniechceszniczegosztucznego?-zapytałaMidge,zafascynowana.

-Niczego.Towcaleniejesttrudne,gdysięrazzacznie.

GabriellawciążprzyglądałasięwłosomDoris.

-Todziwne-mruknęła.-Siwewłosykojarząsięzestarością,zkimśtakimjakBarbara
Bush.Aletobiejestwnichdotwarzy.Twojacerawydajesięprzynichżywsza,aoczy
bardziejniebieskie.Niemogęuwierzyć,żetakmówię-dodałazszerokimuśmiechem.-

Podobająmisiętewłosy.Toznaczy,twoje.

-Mnieteż-zgodziłasięzniąEve.Dorispromieniała.

-Jeślichodziowłosy,torzeczywiściepoczątkowoobawiałamsię,żezdnianadzień
zmienięsięwstaruszkę-przyznała.-Alestarzałamsięjużprzecieżodlat,udawałam
tylko,żetegoniewidzę.Przezcałyczasbyłowemniemnóstwozłości,chociażnie
wiedziałam,dlaczegowłaściwiejestemzła;aterazstarośćwcalemnieniemartwi.
Ignorowałamtesiwewłosy,taksamojakwieleinnychsygnałów.Czegojasięwłaściwie
bałam?Totylkomojeciałoimojewłosy.Zamierzamużywaćichjeszczeprzezjakieś
dwadzieściaalbotrzydzieścilat,więcpowinnamjaknajlepiejoniedbać.Agdyjuż
zaczęłamtorobić,topolubiłammojeciałorazemzjegowszystkiminiedoskonałościami,
polubiłamnawettęsiwiznę.Akceptujęwszystko,cojestczęściąmnie,idziękitemuczuję
sięsilna.Możeniejestemjużmłoda,alenapewnojestemmłodaduchem.Wkażdym
razietojestemja.Siwiznazostaje.

-AcootymmyśliR.J.?-zapytałaostrożnieMidge.

-Niepytałamgoinicmnietonieobchodzi.

Tostwierdzeniezostałoprzyjętewybuchementuzjazmu.Doriszaśmiałasię:

-Niecieszciesiętak.Niejestempewna,czyontowogólezauważy.

-Tojużinnasprawa-wzruszyłaramionamiEve,patrzączprzyjemnościąnaDoris.

Jejprzyjaciółkabyłaznówtąsamąkobietą,którąEvepoznaławielelattemu,zarazpo
przeprowadzcedoRiverton.TamtąDoris,którapewnegodniazastukaładojejdrzwiz
małąSarahuczepionąspódnicyinapoczątekznajomościprzyniosłajejciastozwiśniami.

-Ajaktamwgłowie?-dopytywałasięMidge.

-Nieźle-odrzekłaDoriskrótko,trochęwswoimstarymstylu.-Wciążnadtympracuję,
alewszystkojestwporządku.Porozmawiamyotympóźniej.CozAnnie?-zmieniła
temat.-Czyjużcoświadomo?

-Nie-odrzekłaEve,poważniejąc.-Operacjazaczęłasięjakąśgodzinętemuiwciąż
czekamynawiadomości.

Dorispotrząsnęłagłową.

-Takmiprzykro.Pomyślećtylko,żemartwiłyśmysięomenopauzęistarzenie.

Powinnyśmysięcieszyć,żewogólemamyokazjęsięzestarzeć.Żałuję,żeniewiedziałam
owszystkimwcześniej.Możewtedynaszekontaktywyglądałybyinaczej.

-Maszjeszczeszansę-zauważyłaMidge.-Annieniedługowyjdziezeszpitala.

-Chcęspróbować-powiedziałaDoriscicho.

-Zrobiłaśjużdobrypoczątek,przyjeżdżająctutajztakdaleka-uśmiechnęłasięEve.

-Prawdęmówiąc,niewielebrakowało,żebymzostała.Gdydomniezadzwoniłyście,
przestraszyłamsię.Wolałamnieznaćżadnychnowin,bojeślioczymśniewiedziałam,to
niemusiałamsięotomartwić.

-Chybawszystkieczułyśmysiępodobnie-zauważyłaEve.-Takawiadomośćstwarza
poczuciezagrożenia.Myśl,żejednaznasmaraka…itowłaśnieAnnie,któraćwiczyi
zdrowosięodżywia.Skoroktośtakijakonamożezachorować,tocóżdopieroinne?

-AjakAnnietozniosła?

-Znaszją.Niestosujeuników.-Evepodeszładokrzesłaiusiadła.Narazpoczułasię
bardzozmęczona.-Alemartwięsięonią.Najgorszejestprzednią.Jeszczeniemiała
czasupogodzićsięzeświadomością,żejużnigdynieurodzidziecka.

-Przezkilkamiesięcybędziewdepresji-pokiwałagłowąMidge.

-Wszystkiebędziemyjąwspierać-powiedziałacichoGabriella.

Zapadłomilczenie.

-Przyszłomidogłowy-odezwałasiępochwiliEve-żemożenanastępnymiesiąc
powinnyśmywybraćksiążkę,którazainspirujeAnnie.Coś,coskierujejejmyśliwe
właściwymkierunku.

-Dobrypomysł-ożywiłasięMidge.-Maciejakiśpomysł?

Wymieniłykilkatytułównajnowszychbestsellerów,opowieścioprzyjaźnikobiet,
wspomnieńosób,któreprzeżyłyżyciowedramaty,kilkabiografii,ależadnaztych
książekniewydawałasięwłaściwa.

-Tomusibyćcoś,codajeprawdziwąpociechę,książkawielkiejsiłyimądrości-

powiedziałaGabriella.

-MożeBiblia?-rzuciłanistąd,nizowądMidge.Zapadłacisza.Eveprzechyliłagłowąna
bok.Doriswydęłausta.

Midgepotrząsnęłagłową.

-Możejednaknie.

-Dlaczegonie?-ożywiłasięnarazGabriella.

-Jakto?CałaBiblia?-jęknęłaMidgezprzerażeniem.

Evetenpomysłpodobałsięcorazbardziej.

-Możebyćcała.Muszęsięprzyznać,żenigdynieprzeczytałamcałejBiblii,awy?

Większośćjejfragmentów,któreznam,słyszałampodczasmszy.Tomożebyćbardzo
ciekawe.

-BędziemyterazgrupąbadaczekBiblii?-zaśmiałasięMidgeiwszystkieroześmiałysięz
niąrazem,byłojednakjasne,żepomysłzdobyłuznanie.

-Niemusimyczytaćcałości.Możemysięjakośpodzielić-zauważyłaDoris.

-Jachcęprzeczytaćcałą,oddeskidodeski-stwierdziłaGabriella.-Inneksiążki
czytałyśmywcałości.PamiętacieOdyseją!Możemytouznaćzaprojektspecjalny.

-Tokamieńwęgielnynaszejkultury-przyłączyłasięEve.-Mnóstwodziełliterackich
wywodzisięzBiblii.Noijeszczepsalmy.Trudnoznaleźćcośpiękniejszego.

Gabriellawyciągnęłaztorbykalendarz.

-Niewybrałyśmyjeszczeterminu.Wszystkiedatysąwolne.Doskonale.

Doriszajrzałajejprzezramię.

-Tomożezabraćsporoczasu,alecóż,możeprzydasięnamwszystkim,nietylkoAnnie.

Midgepochyliłasięnakrześleizłożyłaręcenabrzuchu.Czuła,żedecyzjajużzapadła,
niepozostałojejwięcnicinnego,jaktylkosięzniąpogodzić.Wzruszyłaramionamii
powiedziałazniepewnymuśmiechem:

-Tylkoniemówcienicmojejmatce,boniedamispokojudokońcażycia.Będziepalić
świece,odmawiaćnowennyitwierdzić,żezdarzyłsięcud.

-TerazmusimyjeszczetylkoprzekonaćAnnie-westchnęłaEve.-Onaniejestzbyt
religijna.

-Odjutrabędzie-stwierdziłaGabriellazprzekonaniem.

Dorispokiwałagłową,krzyżującramionanapiersiach.

-Potymwszystkimkażdaznasstaniesięreligijna.

WdwiegodzinyodrozpoczęciaoperacjidopoczekalniwszedłJohnwtowarzystwie
doktorGibson.CzłonkinieKlubuKsiążkizerwałysięnarównenogi.

Johnbyłbardzobladyiwydawałsięwstrząśnięty.

-Nowotwórsięgałgłębiej,niżwszyscyprzypuszczali-powiedziałispojrzałnalekarkę,a
tapodjęławyjaśnienia:

-Nowotwórzaatakowałściankęmacicy.Usunęliśmymacicę,obydwajajnikiijajowody.
Niestety,koniecznabędzieradioterapia.AleAnniezniosłatodoskonale-dodałaz
ciepłymuśmiechem.-Wsparciebliskichosóbjestbardzoważnewwalceznowotworem.

Myślę,żemająctakieprzyjaciółki,Anniebardzoszybkowyzdrowieje.

GdylekarkaiJohnwyszli,czterykobietysplotłyramionairozpłakałysięzulgi.Z

powoduAnniewszystkiemusiałystawićczołowłasnejśmiertelnościiwiedziały,żekażda
znichmożebyćnastępnawkolejce.JednaktegodniaDoris,Eve,MidgeiGabriellabyły
tymi,którymudałosięprzetrwać.

Doriswędrowałapozalanychsłońcempokojachdomu,któryprzezpięćdziesiątlatbył

jejmiejscemnaziemi.Pamiętałatepomieszczeniajeszczezdzieciństwa.Patrzyłanastare
mebleiczuła,jakenergiamieszkającychtupokoleńwnikawjejciało,zupełniejakbyz
prochówprzodkówpowstawałonoweobliczejejsamej.

Gdytakszła,jejumysłodruchowozacząłsporządzaćlistęrzeczydozrobienia.Trzeba
umyćokna,wytrzećkurzpodmeblamiwsalonie…nakażdymkrokubyłowidać,żew
domuzabrakłogospodyni.Wkuchniprzejrzałaszafkiilodówkęiułożyłanastępnąlistę,
tymrazemkoniecznychzakupów.Zrozbawieniemzauważyławlodówceniskotłuszczowe
iniskokalorycznedania.Oczywistydowód,żetoSarahzajmowałasięzakupami.

Musiałajednakprzyznać,żejejcórkaradziłasobiecałkiemnieźleibardzowydoroślała
podczasnieobecnościmatki.Ichdługierozmowytelefonicznestopniowozmieniałyswój
charakter:litanieskarginarzekańpojakimśczasieprzekształciłysięwszczererozmowy,
wktórychkażdaznichdowiadywałasięczegośodrugiej.Sarahnieoczekiwała,żeDoris
będzieusuwaćzjejdrogiwszystkieprzeszkody;potrzebowałaraczejmodelukobiecej
roli.Dorisczuła,żeporazpierwszyodwielulatcórkazaczęławreszcieuważniesięjej
przyglądać.

Poszładobiblioteki,usiadłaprzybiurkuijednąrękązaczęłaporządkowaćdługielisty
rzeczydozrobienia,adrugąsięgnęłapotelefon.Najpierwzadzwoniładosprzątaczkii
zapytała,czytamogłabykilkarazyprzyjśćdodatkowo.Potembyłafirmastrzygąca
trawniki,następniepralniaimleczarz.MinęłodwadzieściapięćminutiDoris
uświadomiłasobiezezgrozą,żenadalznajdujesięnasamympoczątkulisty.
Potrzebowaławieludni,bydoprowadzićwszystkodonależytegoporządku,atrzeba
jeszczebyłokupićdzieciomubraniadoszkołyi…

WdrzwiachbibliotekistanąłR.J.Patrzyłnaniązmieszaninązdumieniaipobłażliwości.
Dorispowoliodłożyładługopis.Zastanawiałasięwcześniej,jakzareagujenawidokmęża.
Nienawiśćjużwniejwygasła;niestety,razemzniązniknęłymiłośćiszacunek.

Teraz,patrzącnaniego,uświadomiłasobiezezdumieniem,żezupełnienicdoniegonie
czuje.

-Awięcwróciłaś-powiedział.

Milczała,podświadomieoczekując,żeR.J.zapytaoswojąkolację.

-Byłjużnajwyższyczas-mruknął,mierzącjąwzrokiemgenerała,któryzastanawiasię,
jakąkaręwymierzyćpodwładnemu.

Doriswdalszymciągumilczała,przyglądającmusięuważnie.Jeszczemiesiąctemu
zapewneodrazuzaczęłabymunadskakiwaćalbowybuchnęłabypłaczem.Bogudzięki,ta
nieszczęsnaistota,jakąwtedybyła,jużnieistniała.Pomyślałaodomunadjeziorem,
przypomniałasobieporankispędzanenawerandzieiwolność,którapłynęłazpoczucia,
żeniemusibezustanniespełniaćżyczeńmężaidwojgadzieci.

Opuściłapowiekiijejwzrokpadłnastaranniespisanelisty.Zaśmiałasiękrótkozich
niedorzeczności.Jakłatwobyłowpasowaćsięwstarąforemkę.

SpojrzaławrozzłoszczoneoczyR.J.JejdwudziestojednoletnisynBobbymiałtakisam

wyraztwarzy,gdymupowiedziała,żewtymrokusammusispakowaćwalizkęprzed
wyjazdemdocollege’u.

-Todobrze,żewróciłaś-powiedziałR.J.-Domrozsypujesiębezciebie.Jesteśtu
potrzebna.

Niepowiedział:kochamcię,ani:tęskniliśmyzatobą.Tylko:jesteśtupotrzebna.

-Alejawcaleniewróciłam-odrzekłaDorisspokojnie.

-Jakto?-zająknąłsięR.J.,czerwieniejączoburzenia.-Chybaniesądzisz,żeznów
pozwolęcispakowaćmanatkiizniknąć?

Dorisztrudempowstrzymałasięodśmiechu.

-Niemanajmniejszegoznaczenia,nacomipozwolisz,anaconie-rzekłasucho.

-Jeszczezobaczymy.

-Usiądź,R.J.Właściwiemożemyporozmawiaćjużteraz.Izamknijdrzwi,proszę.

Byłtakosłupiały,żeposłuszniezrobił,comukazała.Zamknąłdrzwi,podszedłdobiurkai
nonszalanckousiadłnaswoimulubionymfotelu,zakładającnogęnanogę.

-Oczymmamyrozmawiać?

-Jatuniewrócę,R.J.-powiedziałaDoris,podnoszącnaniegowzrok.-Awkażdymrazie
niewtakisposób,jakmyślisz.Zostanęprzezkilkadni,żebymócodwiedzićwszpitalu
mojąprzyjaciółkę,Annie,ipomócdzieciomprzygotowaćsiędoszkoły.Damim
pieniądzeiwyślęnazakupy.Zanimwpadnieszwszał,chcęcijeszczepowiedzieć,że
mojeplanysąjużustalone.RozmawiałamjużotymzBobbymiSarah.Prawdęmówiąc,
Sarahjestzachwyconatym,żeniebędęjejprzezcałyczaswisiećnakarku.

Uśmiechnęłasięnawspomnienierozmowy,jakąprzeprowadziłazcórkąpoprzedniego
wieczoru.Obydwieleżałynajejłóżkuiporazpierwszyodlatrozmawiałyzupełnie
szczerze.

R.J.patrzyłnaniątakimwzrokiem,jakbywidziałjąporazpierwszywżyciu.

-Dobrzewyglądasz-rzekłwspaniałomyślnie.-Chybatrochęschudłaś?Izrobiłaścośz
włosami.Niewiem,co,alewyglądaszzupełnieinaczej.

-Bojesteminna-ucięłakrótkoDoris,niepozwalającsięzłapaćnahaczykkomplementu.

R.J.poprawiłsięnafotelu.

-Możejednaktewakacjedobrzecizrobiły.Chybapotrzebowaliśmytrochędystansu,
żebyzasobązatęsknić.Tendombezciebiejestinny.Chybaniedoceniałemtego
wszystkiego,coturobiłaś.Możezabardzosiędotegoprzyzwyczaiłem.Sarahradziła
sobiezupełniedobrze,noimamyprzecieżsprzątaczkę,alenikttakniepotrafi
wszystkiegodopilnowaćjakty.Maszwyjątkowydar.Chybazarzadkociotymmówiłem.

-R.J.,jakjamamnaimię?

-Co?-zdumiałsię.

-Pytam,jakmamnaimię.Nigdyniemówiszdomniepoimieniu.Jużodkilkulat.

Ktośpowiedział,żedlakażdegoczłowiekanajpiękniejszymdźwiękiemnaświeciejest
dźwiękwłasnegoimienia.Myślę,żetoprawda,boprzezwielelatbardzochciałamje
usłyszećztwoichust.

-Doris,ja…

Podniosłarękęipotrząsnęłagłową.

-Proszęcię,R.J.,nieteraz.Jużjestzapóźno.

-Zapóźno?Naco?Cotomaznaczyć?-zapytałzimnym,rzeczowymtonem.

-Toznaczy,żenaszemałżeństwojestjużskończone.-Widokjegotwarzysprawiłjej
niekłamanąprzyjemność.-Rozmawiałamjużzprawnikiemidowiedziałamsię,że
dowodytwoichzdrad,któreposiadam,absolutniewystarcządouzyskaniarozwodu.
Radzęci,żebyśtakżeposzukałsobieprawnika,bozamierzamrozpocząćpostępowanie
rozwodowenajszybciej,jaktomożliwe.Skontaktowałamsięrównieżzagencją
nieruchomościiwystawiłamdomnasprzedaż.Zamierzampodzielićposiadłośćnacztery
działkiikażdąznichsprzedaćosobno.

OniemiałyR.J.wstałipodszedłdoniej.

-Niemożesztegozrobić!

-Owszem,mogę.Izrobiłam.Tojajestemwłaścicielkątegodomu,atakżepołowytwojej
firmy.-Zgarnęłaswojenotatkizbiurkaiwrzuciłajedokosza.R.J.stałnaprzeciwkoniej,
ciężkooddychając,iobserwowałkażdyjejruch.Wstałaiwygładziłaspódnicę.

-Maszczasdokońcawrześnia,apotemmusiszsięstądwyprowadzić.Jaterazwracam
nadjezioro.Kiedyznówprzyjadę,maciętuniebyć.Tochybawszystko,comieliśmy
sobiedopowiedzenia,prawda?-zakończyłazuprzejmymuśmiechemiwyszłaz
biblioteki.

Zacząłsiękolejnyrokszkolny.WakacjesięskończyłyiruchulicznywOakleywrócił

donormy.Matkiwcałymmieścieznówpakowałykanapki,kupowałyskarpetkiibieliznę,
wnosiłyróżneopłatyizulgąodprowadzałyswojedziecinainauguracjęrokuszkolnego.

BronteiFinneydenerwowalisiębardziejniżzazwyczaj,aletobyłonormalne,zważywszy
nato,żeszlidonowejszkoły.SarahBridgesiBronteznówbyłybliskimiprzyjaciółkamii
spędziłyrazemcałypoprzednitydzień,chodzącposklepachikupującwszystkie
niezbędnerzeczy.Finneydenerwowałsię,czyzostanieprzyjętydodrużynyfutbolowej.
Całysierpieńspędziłnaobozietreningowymiterazteżćwiczyłwkażdejwolnejchwili.

Everównieżzostałastudentką.Zapisałasięnawieczorowekursy,któremiałyodnowićjej
nauczycielskicertyfikat.Dziecicałymsercempopierałytędecyzjęiobiecałyjejpomocw
domu,Evemiaławięcnadzieję,żejakośudajejsiępogodzićdom,pracęiżycie
uczuciowe.GdyBronteiFinneypoukładalisobiewłasnesprawy,przestaliwidziećw
PauluHammondziezagrożeniedlasiebieirodziny.

Evezaparkowałaprzeddomemswojestarevolvo,któremusiałowytrzymaćjeszczerok,i
czulepoklepałastaruszkapokierownicy.Jużnaprogudomupoczułazapachbazyliii
czosnku.Zuśmiechemnaustachstanęławprogusalonu.

BronteiSarahsiedziałynazielonejkanapie,zajęteokładaniempodręcznikówwgruby,

brązowypapier.NapodłodzeFinneyidwóchjegokolegów,którychEvenieznała,graliw
gręwideo.Byłatozwykłascena,jakiematkiwidującodziennie,dlaEvejednakbyłaona
balsamemnaduszę:życieichtrójkiznówwracałodonormalności.

-Cześć,dzieci!-zawołałazszerokimuśmiechem.

-O,cześć,mamo-powiedziałaBronteżyczliwie,podnoszącgłowę.-JaktamAnnie?

Lepiejsięczuje?

-Wszystkojestwnajlepszymporządku.Zatojajestemwyczerpana.

Brontepodeszłaiobdarzyłająmocnymuściskiem.

-Ociebieteżsięmartwiłam,mamo.Wyglądasznazmęczoną.Jadłaścoś?Zrobiłam
kolację.

Evespojrzałanaswącórkęzpodziwem,zastanawiającsię,jakudałojejsięwychowaćtak
wspaniałąkobietę.

Finneyrównieżpodniósłsięzpodłogiipomachałdoniej.

-Hej,tygrysie-zawołałaEve.-Conowego?

-Dostałemsiędodrużyny!-zawołałzbłyskiemwoczach.

-Naprawdęcięprzyjęli?-zakpiłaBronte,alenajejtwarzymalowałasiędumanie
mniejszaniżnatwarzyEve.Finneyzaczerwieniłsięzradości.Byłwtejchwilitak
podobnydoToma,żeEvepoczułauściskwgardle.

-Jestemzciebiebardzodumna-powiedziała.-Tatoteżbyłbyzciebiedumny.

Chłopiecpoczerwieniałjeszczebardziejipodwpływemimpulsuszybkosiędoniej
przytulił.Znowubyłdawnymsobą,jejukochanymsynkiem,choćsylwetkęmiałjuż
niemalmęską.

Pochwiliobydwoje,BronteiFinney,wrócilidoswoichzajęćiEvepoczułasię
niewidzialnawewłasnymdomu.Dziecibyłytużobok,alekrążyłyposwoichwłasnych
orbitach.Czynietakwłaśniepowinnobyć?

AnnieszybkowracaładozdrowiaiwkilkatygodnipóźniejKlubKsiążkizebrałsięna
nieformalnymspotkaniuwogrodziejejdomu.Byłpogodny,wrześniowywieczór.

Przyjaciółkiurządziłysobiepikniknatrawniku,agdyzacząłzapadaćzmrok,w
zacisznym,osłoniętymzakątku,rozpaliłyniewielkieogniskoirozsiadłysiędookoła,
patrzącwpłomień.

Tymrazemnierozmawiałyoksiążkach,ważniejszebowiembyłyzmiany,które
zachodziływżyciukażdejznich.

-Latojużminęło-stwierdziłaDoris.-Jakiemacieplanynajesień?Jeślichodziomnie,
nocóż…Mojedziecisąjużdorosłe.Zastanawiałamsię,cochciałabymzrobićzresztą
życia,ipostanowiłamwrócićdoszkoły.Zawszeżałowałam,żenieskończyłamcollege’u.

Terazmamchybaokazjętonadrobić.

-Świetnypomysł!-zawołałaEvezuznaniem.

-MojamatkazostajewChicagonastałe-westchnęłaMidgezrezygnacją.-Aleniejest
jużtąsamąkobietącokiedyś.Terazpotrzebujemniebardziejniżjajej.Chybaobydwie
trochęzłagodniałyśmy.

-Ajamamdobrewiadomości-oznajmiłaGabriella.-Fernandozostałzaproszonyna
decydującąrozmowęwsprawiepracy,naktórejnaprawdęmuzależy.Zapaliłamnatę
intencjątuzinświeczekwkościeleWniebowstąpienia.Jeślidostanietępracę,ajestem
pewna,żetak,zrezygnujęznadgodzinibędęmiaławięcejczasudlarodziny.Noi
wreszcieodzyskamwstępdomojejkuchni!

Wszystkieroześmiałysięgłośno,apotemzamilkły,patrzącterazwyczekująconaAnnie.
Taporuszyłasięipochwilizaczęłamówićspokojnym,cichymgłosem:

-Właściwiemogęwampowiedziećjużdzisiaj.Doris,niewspominałamciotym
wcześniej,aleJohnrozstałsięzR.J.Terazrozglądasięzapracąibyćmożewyjedziemy,
chociażbędziemitrudnoopuścićChicago.Nietylkozpowodumojejpracy.Jesteście
jedynąprawdziwąrodziną,jakąmam…-Głosjejzadrżałinachwilęumilkła.-Alegdy
tylkodostanębłogosławieństwooddoktorGibson,wezmękilkamiesięcyurlopui
wyruszymywdrogę.

Johnniemożesięjużdoczekać.Codzienniecośkupuje.Mamjużcałąszafęubrańz
polaru,szwajcarskiscyzorykipodróżnąapteczkęwielkościwalizki-prychnęłaz
rozbawieniem.-

Zachowujesięjakdzieciak,alemiłopatrzećnajegoentuzjazm.Pojedziemynazachód.

Będziemysięzatrzymywaćwróżnychmiejscach,robićmnóstwozdjęćizachowywaćsię
jakprawdziwituryści…Chcęodwiedzićrodziców-wyznałanarazchłodnym,trzeźwym
tonem,aletrwałototylkochwilę.-Niezdziwciesię,jeśliwrócimyobwieszeni
koralikami,śpiewającmantry.

ZewszystkichstronposypałysięsłowaaprobatydlaplanówAnnie.Doriszerknęłaprzez
ramięnaEve,którasiedziałanatrawie,obejmującramionamikolanaipatrzącwniebo.

-Aty?-zapytała,wyrywającjązzamyślenia.-Jakiemaszplanynajesień?

Eveprzezchwilęzbierałamyśli.

-Właśniesięnadtymzastanawiałam.Niemamchybażadnychplanów.Wmoimżyciu
tylesięjużzmieniło,żeniechciałabymplanowaćniczegonowego.Mamnadziejęna
odrobinęspokoju.

-Mampomysł!-zawołałanagleGabriellaiwyciągnęłazkieszeninotes.-Kiedybyłam
mała,bawiłamsięwpewnągrę.Niechkażdaznasnapiszenakartceswojeżyczenie.

Wyrwałaznotesukilkakartekirozdałajeprzyjaciółkom,agdywszystkiezapisałyjużto,
czegopragnąnajbardziej,kazałaimmocnozmiąćkartki.

-Teraztrzebajewrzucićdoogniska-powiedziała,pochylającsięnadpłomieniem,i
wrzuciłaswojąkulkęwogień,szepcząccośdosiebie.

Jednapodrugiejkarteczkiznikaływpłomieniach.Narazrozległsięgłośnytrzaskigruba
gałąźwsamymśrodkuogniskapękłanadwoje,wysyłającwniebosnopiskier.Eve
poczułamocnebicieserca.Tobyłznak!NapisałanaswojejkarteczceprośbędoToma,by

pokierowałjejnastępnymkrokiem.Prosiłagoojakiśznak-iotogootrzymała.Teraz
wiedziałajuż,copowinnazrobić.

EPILOG

Byłzimny,listopadowywieczór.Gwiazdyświeciłyjasnojakkryształkilodu.W

oddalifalejezioraMichiganrozbijałysięogranitowybrzeg.Drzewawparkudawnojuż
straciłyliścieiterazstały,nagieiszare,jakwartownicypodczasuroczystości.

Nieboprzeszyłapomarańczowaracawystrzelonaojakieśtrzystametrówdalejnad
brzegiemjeziora.Byłtosygnał,żewszyscymająsięzgromadzićwjednymmiejscu.

Zapanowałowyczekującemilczenie.Zbliżałasięwyznaczonapora.Stanęliwkręguna
trawiastymzboczunadplażą.Bylitudzisiajwszyscy:AnnieiJohn,Midge,SusaniEdith,
GabriellaiFernandorazemzczwórkądzieci,DoriszBobbymJuniorem.SarahiBronte
trzymałysięzaręce.

Evemiałapoobustronachdwóchswoichmężczyzn:polewejFinneya,któryjuż
dorównywałjejwzrostem,apoprawejPaula,któryzachowywałpełenszacunkudystans.

Prosiłagooprzyjście,bobardzochciała,bybyłturazemznią.

Narazwciszyrozległsięgłośnydźwiękiwgóręposzybowałopomarańczoweświatełko,
którepochwilirozprysłosięwsymetrycznykwiat.Złotesmugiopadaływdółjakgałęzie
płaczącejwierzby.

Łzyspłynęłyjejpopoliczkach,gdypatrzyłanazłocistypyłzastygłynatleczarnego
nieba;uświadomiłasobie,żeprochyTomamieszająsięzgwiazdami.

Finneyobjąłjąmocno.Wświetlefajerwerkuwidziałajegotwarztakpodobnądotwarzy
ojca.Brontepodeszładoniejzdrugiejstronyirównieżjąobjęła.Stalinieruchomo,
czekając,ażwszystkiedrobinkiiskierspadnądojeziora.

-Dowidzenia,Tom-powiedziałaEve,pewna,żejąusłyszał.

Potemotarłaoczy,pocałowaładzieci,pożegnałaprzyjaciółi,trzymającPaulazarękę,
poszławstronędomu.

DocumentOutline

��

��
��
��
��
��
��
��
��
��
��
��
��
��
��
��
��
��
��
��