Parowóz

Znaczenia kolei żelaznych w tworzeniu współczesnego świata nie

można przecenić. Istotą tego wynalazku było połączenie

silnika

parowego

- znanego w zasadzie już od końca XVII wieku i

zastosowanego do napędu pojazdów w wieku XVIII - z

szynami

żelaznymi

, również znanymi już wcześniej w komunikacji konnej.

Anglia była miejscem narodzin kolei parowej.

Richard Trevithick, który zbudował pierwszą wysokoprężną

lokomotywę parową, zaprezentował zdumionej publiczności swą

"Złap-mnie-jeśli-potrafisz" w Londynie, w roku 1808. Jego

lokomotywa jeździła po kolistym torze. Jakie mogą być efekty

połączenia tych dwóch rzeczy, pokazał inżynier górniczy George

Stephenson. W roku 1825 zbudowana przezeń machina pociągnęła

wagony na trasie Darlington - Stockton w południowo-wschodniej

Anglii. Parę lat później jego parowóz

"Rakieta"

osiągnął astronomiczną na owe czasy

prędkość niemal czterdziestu kilometrów na godzinę. Rekord ten padł na nowej linii

Manchester - Liverpool.

Na początku 1829 roku akcjonariusze spółki budującej linię kolejową Liverpool -

Manchester jeszcze nie wiedzieli, czy pociągi na tej trasie będą ciągnięte przez parowozy,

czy przez stacjonarną maszynę parową. Ponieważ brano pod uwagę także ruch

pasażerski, przeto ważne było osiąganie odpowiedniej prędkości jazdy. Postanowiono

ogłosić konkurs na parowóz dla nowej linii. Konstruktor zwycięskiej maszyny miał

otrzymać 500 funtów szterlingów nagrody. Konkurs wygrał parowóz Rocket (Rakieta)

panów Stephensonów i pana Bootha. Najpierw na trasie długości około 56 km uciągnął

trzykrotność swojej własnej masy z prędkością 16 km/h. Następnie wykonał to zadanie

powtórnie, a kończąc konkurs pokazał, że może uciągnąć trzy razy więcej albo może

osiągnąć prędkość większą niż 40 km/h.

Współczesne pociągi

, nie dosyć, że pędzą z prędkością powyżej 300 km/godz., to jeszcze

wspinają się coraz wyżej. Według projektów, najwyżej położona linia kolejowa świata, z

30

mostami

i 20 kilometrami

tuneli

, w 2007 roku ma połączyć Chiny ze stolicą Tybetu

Lhasą. Będzie liczyła 1118 kilometrów długości. Cztery piąte trasy będzie biec na

wysokości powyżej 4 tysięcy metrów. Rozważa się budowę hermetycznych wagonów

przypominających konstrukcję samolotów lub zastosowanie w pociągu

instalacji tlenowej i obecność lekarzy specjalistów od choroby

wysokościowej. Problem stanowią też tory - trzeba je kłaść na

zamarzniętej ziemi, ale tak, by metal nie wygiął się, gdy stopnieją lody.