Zagraniczne telewizje o Polsce

Analiza informacji o Polsce i Polakach emitowanych

w wybranych zagranicznych stacjach telewizyjnych

w okresie od 1 do 30 listopada 2006 roku

Warszawa, grudzie

ń

2006

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

2

Statystyka

Tabela 1: Liczba przekazów

Stacje TV

Liczba
przekazów

ZDF

55

EuroNews

46

ARD

41

BBC World

41

TV5

31

CNN

17

Suma

231

Tabela 2. Podział pod wzgl

ę

dem wyd

ź

wi

ę

ku przekazu

Suma

Liczba przekazów

3

227

1

231

Wykres 1. Stacje TV - udział procentowy w raporcie

ARD

18%

BBC World

18%

ZDF
24%

EuroNews

20%

TV5

13%

CNN

7%

BBC World

ARD

ZDF

TV5

CNN

EuroNews

Ź

ródło: IMM

Wykres 2.

Wielko

ść

przekazów

60%

19%

21%

informacja

wzmianka

pełen przekaz

Ź

ródło: IMM

0

−

+

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

3

Podsumowanie statystyk

W listopadzie monitorowane stacje zagraniczne wyemitowały 231 przekazów odnosz

ą

cych si

ę

do

Polski lub Polaków. Wi

ę

kszo

ść

informacji miała charakter neutralny. Odnotowano bardzo mało

materiałów zarówno o charakterze pozytywnym, jak i negatywnym. Wszystkie monitorowane stacje,
poza CNN, wyemitowały bardzo zbli

ż

on

ą

liczb

ę

przekazów na temat Polski. Ciekawa mo

ż

e by

ć

zmiana stacji najcz

ęś

ciej informuj

ą

cej o Polsce - w listopadzie to ZDF nadała najwi

ę

cej materiałów,

deklasuj

ą

c dotychczasowego lidera, EuroNews.

ZDF równie

ż

wyemitowała jedyny materiał o wyd

ź

wi

ę

ku negatywnym. Dotyczył on problemów z

resocjalizacj

ą

trudnej młodzie

ż

y niemieckiej w Polsce.

Pozytywne przekazy pojawiły si

ę

w telewizjach ZDF i TV5. Pierwsza z nich wyemitowała program o

polskim uzdrowisku „Chrobry” w Kamieniu Pomorskim oraz reporta

ż

o polskiej opiekunce starszej

osoby. TV5 natomiast nadała przekrojowy reporta

ż

o współczesnej Polsce.

Przekazy w cało

ś

ci po

ś

wi

ę

cone Polsce stanowiły 21 procent wszystkich monitorowanych materiałów.

Wzmianki o Polsce lub Polakach pojawiły si

ę

w 19 procentach materiałów.

Główne tematy - ocena przekazów

W listopadzie najwi

ę

ksze zainteresowanie mediów skierowane zostało na tragedi

ę

, jaka wydarzyła si

ę

w kopalni Halemba w Rudzie

Ś

l

ą

skiej. Ponad jedna trzecia wszystkim wyemitowanych materiałów w

listopadzie dotyczyła wła

ś

nie tego zdarzenia. Poza głównym tematem wła

ś

ciwe tylko jeszcze dwa

wydarzenia przyci

ą

gn

ę

ły uwag

ę

zagranicznych mediów. Polskie weto w sprawie rozpocz

ę

cia

negocjacji UE z Rosj

ą

o nowym partnerstwie było bardzo uwa

ż

nie

ś

ledzone i komentowane, podobnie

jak wybory samorz

ą

dowe w Polsce i zwyci

ę

stwo Hanny Gronkiewicz-Waltz w wyborach na prezydenta

Warszawy.

Warto wspomnie

ć

,

ż

e listopadowa wizyta prezydenta Lecha Kaczy

ń

skiego w Wielkiej Brytanii nie

została odnotowana przez

ż

adn

ą

z monitorowanych stacji. Najprawdopodobniej media uznały,

ż

e

wizyta ma tylko bilateralne znaczenie dla zainteresowanych pa

ń

stw i nie została ona wykorzystana w

europejskim kontek

ś

cie, atrakcyjnym dla mi

ę

dzynarodowych mediów.

Tabela 3. Tematyka przekazów w podziale na ocen

ę

Zagadnienie

Suma

Tragedia w kopalni Halemba

80

80

Polskie weto w sprawie otwarcia negocjacji z Rosj

ą

68

68

Wybory samorz

ą

dowe w Polsce

19

19

Dyrektywa usługowa

5

5

Imigranci zarobkowi

5

5

Uzdrowisko Chrobry w Kamieniu Pomorskim

1

2

3

Korupcyjna propozycja wobec Jacka B

ą

ka

3

3

Wycofanie polskich wojsk z Iraku

3

3

Rafineria w Mo

ż

ejkach

2

2

Pozostałe

2

40

1

43

Suma

3

227

1

231

0

−

+

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

4

Ocena przekazów - media niemieckoj

ę

zyczne

W listopadzie ranking przekazów mediów niemieckoj

ę

zycznych pokrywa si

ę

na pierwszych trzech

pozycjach z główn

ą

tematyk

ą

wszystkich monitorowanych mediów zagranicznych. Blisko dwie trzecie

materiałów dotyczyło wybuchu metanu w kopalni Halemba. Równie

ż

polskie weto oraz wybory

samorz

ą

dowe spotkały si

ę

z zainteresowaniem niemieckich nadawców.

Na pogł

ę

bion

ą

analiz

ę

z pewno

ś

ci

ą

zasługuje w tym miesi

ą

cu stacj

ą

ZDF i to nie tylko ze wzgl

ę

du na

fakt,

ż

e miała ona po raz pierwszy najwi

ę

kszy udział w całkowitej liczbie materiałów o Polsce

nadanych przez monitorowane stacje.

Mo

ż

na postawi

ć

tez

ę

,

ż

e od czasu wizyty premiera Jarosława Kaczy

ń

skiego zacz

ę

ło si

ę

zmienia

ć

podej

ś

cie publicznego nadawcy do prezentowania Polski. ZDF nadał wiele materiałów o Polsce, jej

mieszka

ń

cach i zwykłych problemach, bardzo czytelnie prezentuj

ą

c w nich polsk

ą

perspektyw

ę

. ZDF

nie koncentrowała si

ę

na kwestiach politycznych, lecz społecznych. W listopadzie niemieccy widzowie

mogli obejrze

ć

zarówno doniesienia o narodzinach pi

ę

cioraczków w Poznaniu, o polskim sanatorium

w Kamieniu Pomorskim, które cieszy si

ę

popularno

ś

ci

ą

w

ś

ród niemieckich emerytów, ale tak

ż

e

reporta

ż

e o rafinerii Mo

ż

ejki i zagro

ż

eniach wynikaj

ą

cych z niepewno

ś

ci dostaw energetycznych. ZDF

nadała nawet obszerny materiał o zbrodnii katy

ń

skiej, która w du

ż

ym stopniu obrazuje zaszło

ś

ci w

stosunkach polsko-rosyjskich, a tym samym pozwala lepiej zrozumie

ć

polskie weto na forum Rady

Europejskiej, czy obiekcje wobec niemiecko-rosyjskiego gazoci

ą

gu przez Bałtyk. Kolejny raport

pozwoli sprawdzi

ć

, czy wskazana tendencja jest trwała. Powy

ż

sz

ą

opini

ę

mo

ż

na odnie

ść

do obydwu

publicznych kanałów niemieckiej telewizji. ARD i ZDF nadaj

ą

wspólne pasmo, zatem publikowane

materiały dost

ę

pne s

ą

dla widzów obu programów.

Tabela 4a. Tematyka przekazów w podziale na ocen

ę

i nadawc

ę

ARD

Suma

Tragedia w kopalni Halemba

21

21

Polskie weto w sprawie otwarcia negocjacji z Rosj

ą

9

9

Wybory samorz

ą

dowe w Polsce

3

3

Imigranci zarobkowi

1

1

Radio Maryja - reporta

ż

1

1

Pozostałe

6

6

Suma

0

41

0

41

Tabela 4b. Tematyka przekazów w podziale na ocen

ę

i nadawc

ę

ZDF

Suma

Tragedia w kopalni Halemba

20

20

Polskie weto w sprawie otwarcia negocjacji z Rosj

ą

11

11

Wybory samorz

ą

dowe w Polsce

3

3

Uzdrowisko Chrobry w Kamieniu Pomorskim

1

2

3

Rafineria w Mo

ż

ejkach

2

2

Imigranci zarobkowi

2

2

Sprawa katy

ń

ska

1

1

Pozostałe

1

11

1

13

Suma

2

52

1

55

0

−

+

0

−

+

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

5

Ocena przekazów - media angloj

ę

zyczne

Media angloj

ę

zyczne nie odbiegały w tematyce przekazów od innych mediów, cho

ć

w innym

nat

ęż

eniu prezentowały swoje materiały.

Dla EuroNews najwa

ż

niejsz

ą

kwesti

ą

okazało si

ę

polskie weto, co wydaje si

ę

by

ć

naturalne zwa

ż

aj

ą

c

na profil nadawcy. EuroNews bardzo szeroko relacjonowała przygotowania do szczytu europejskiego,
jego przebieg oraz mi

ę

dzynarodowe reakcje na polsk

ą

decyzj

ę

.

BBC World i CNN za najwa

ż

niejsze wydarzenie uznały wypadek w kopalni Halemba. W cogodzinnych

serwisach informowano o wzrastaj

ą

cej liczbie ofiar. Informacj

ę

uzupełniano korespondencjami na

ż

ywo z Rudy

Ś

l

ą

skiej.

Tabela 4c. Tematyka przekazów w podziale na ocen

ę

i nadawc

ę

EuroNews

Suma

Polskie weto w sprawie otwarcia negocjacji z Rosj

ą

26

26

Wybory samorz

ą

dowe w Polsce

11

11

Tragedia w kopalni Halemba

4

4

Dyrektywa usługowa

1

1

Pozostałe

4

4

Suma

0

46

0

46

Tabela 4d. Tematyka przekazów w podziale na ocen

ę

i nadawc

ę

BBC World

Suma

Tragedia w kopalni Halemba

21

21

Polskie weto w sprawie otwarcia negocjacji z Rosj

ą

13

13

Imigranci zarobkowi

1

1

Korupcyjna propozycja wobec Jacka B

ą

ka

1

1

Pozostałe

5

5

Suma

0

41

0

41

Tabela 4e. Tematyka przekazów w podziale na ocen

ę

i nadawc

ę

CNN

Suma

Tragedia w kopalni Halemba

8

8

Polskie weto w sprawie otwarcia negocjacji z Rosj

ą

2

2

Korupcyjna propozycja wobec Jacka B

ą

ka

2

2

Wycofanie polskich wojsk z Iraku

3

3

Pozostałe

2

2

Suma

0

17

0

17

Ocena przekazów - media francuskoj

ę

zyczne

Listopad przyniósł wzrost liczby materiałów o Polsce wyemitowanych przez francusk

ą

TV5. Wszystkie

trzy gor

ą

ce tematy z Polsk

ą

w roli głównej znalazły miejsce w serwisach informacyjnych. Na uwag

ę

zasługuje pozytywny reporta

ż

o współczesnej Polsce nadany przez TV5

0

−

+

0

−

+

0

−

+

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

6

Tabela 4f. Tematyka przekazów w podziale na ocen

ę

i nadawc

ę

TV5

Suma

Polskie weto w sprawie otwarcia negocjacji z Rosj

ą

7

7

Tragedia w kopalni Halemba

6

6

Dyrektywa usługowa

4

4

Wybory samorz

ą

dowe w Polsce

2

2

Imigranci zarobkowi

1

1

Reporta

ż

o Polsce

1

1

Pozostałe

10

10

Suma

1

30

0

31

Tragedia w kopalni Halemba

Wszystkie monitorowane media bardzo obszernie relacjonowały wypadek zwi

ą

zany z wybuchem

metanu w kopalni Halemba w Rudzie

Ś

l

ą

skiej. Pierwsze przekazy donosiły o zdarzeniu, a kolejne

korespondencje przyniosły tragiczne informacje o coraz wi

ę

kszej liczbie ofiar

ś

miertelnych.

Najobszerniej o katastrofie informowały niemieckie telewizje publiczne ARD i ZDF oraz brytyjska
telewizja informacyjna BBC World.

Wybuch metanu okazał si

ę

najwi

ę

ksza katastrof

ą

górnicza w Polsce od 27 lat

1

. Ratownicy robili, co

mogli, aby uratowa

ć

poszkodowanych, mimo,

ż

e warunki, które panowały pod ziemi

ą

były bardzo

ci

ęż

kie – bardzo słaba widoczno

ść

wewn

ą

trz kopalni oraz bardzo wysoka temperatura.

Ż

aden z

uwi

ę

zionych pod ziemi

ą

górników nie prze

ż

ył wybuchu. Na miejsce wypadku przybył premier Jarosław

Kaczy

ń

ski, który zapowiedział

ś

ledztwo w sprawie wypadku, gdy

ż

istniały podejrzenia,

ż

e osoby

pracuj

ą

ce pod ziemi

ą

nie miały do tego uprawnie

ń

. Premier zapewnił równie

ż

,

ż

e rodziny ofiar nie

zostan

ą

pozostawione same sobie.

Media informowały,

ż

e definitywny bilans wybuchu metanu w kopalni Halemba na

Ś

l

ą

sku wyniósł 23

ofiary. Była to jedna z najpowa

ż

niejszych katastrof, które wydarzyły si

ę

w Europie. Polski prezydent,

Lech Kaczy

ń

ski, ogłosił trzydniow

ą

ż

ałob

ę

narodow

ą

, obiecał równie

ż

pomoc finansow

ą

dla rodzin

ofiar katastrofy.

W materiałach podsumowuj

ą

cych wypadek media zwracały uwag

ę

,

ż

e kopalnia Halemba była ju

ż

nieczynna, a wypadek miał miejsce w trakcie wydobywania drogiego sprz

ę

tu z nieczynnego

wyrobiska. Prezenterka ZDF zapowiedziała korespondencj

ę

z Rudy

Ś

l

ą

skiej, mówi

ą

c,

ż

e kiedy

ś

byli

dum

ą

narodu, górnicy w Polsce, ale to ju

ż

przeszło

ść

. Dietmar Barsig - korespondent ZDF w Polsce,

zauwa

ż

ył w swojej relacji,

ż

e Halemba nie miała dobrej opinii na

Ś

l

ą

ski. Zwrócił równie

ż

uwag

ę

na

wysokie bezrobocie w regionie, co sprawia,

ż

e pracownicy podejmuj

ą

si

ę

zaj

ęć

nie zwa

ż

aj

ą

c na

ryzyko. Natomiast Adam Eston - korespondent BBC World, stwierdził,

ż

e

Ś

l

ą

zacy w pewien sposób

przywykli do wypadków w kopalniach, ale ta tragedia miała wyj

ą

tkow

ą

skal

ę

.

CNN w swojej relacji zauwa

ż

ył,

ż

e Polska ma jeden z najgorszych wska

ź

ników bezpiecze

ń

stwa w

górnictwie w Europie.

Francuska TV5 poinformowała,

ż

e Polski Zwi

ą

zek Zawodowy Solidarno

ść

oskar

ż

ył władze Halemby o

szukanie zysku za wszelk

ą

cen

ę

i zatrudnianie osób niewykwalifikowanych do pracy, tak jak było w

tym przypadku.

We wszystkich przekazach mediów podkre

ś

lano solidarno

ść

społecze

ń

stwa z ofiarami i ich rodzinami

oraz gotowo

ść

do niesienia pomocy.

1

Wszystkie cytaty w raporcie zostały wyró

ż

nione.

0

−

+

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

7

Polskie weto w sprawie otwarcia negocjacji z Rosj

ą

Polskie weto w sprawie rozpocz

ę

cia negocjacji Unii Europejskiej z Rosj

ą

o nowym porozumieniu o

współpracy to kolejny temat po tragedii w kopalni Halemba, który spotkał si

ę

z zainteresowaniem

wszystkich monitorowanych mediów.

Pocz

ą

tkowo w serwisach dominowały informacje o przeciekach ze

ź

ródeł dyplomatycznych o

zamiarze zablokowania rozpocz

ę

cia rozmów z Rosj

ą

. Polska domagała si

ę

zniesienia rosyjskiego

embarga na import polskiego mi

ę

sa, wprowadzonego pod pretekstem fałszowania za

ś

wiadcze

ń

weterynaryjnych, oraz ratyfikowania przez Rosj

ę

Europejskiej Karty Energetycznej, która miałaby

zagwarantowa

ć

stabilno

ść

dostaw energetycznych z Rosji do Europy. Ani zabiegi dyplomatyczne, ani

nawet wizyta premiera Finlandii, który obecnie przewodniczy UE, nie skłoniły polskiego rz

ą

du do

zmiany stanowiska. EuroNews stwierdził,

ż

e polskie weto uwidoczniło brak jedno

ś

ci (lack of unity). Ta

sama stacja wyemitowała równie

ż

wywiad z rosyjskim ambasadorem przy Unii Europejskiej

Władimirem Cziczowem, który stwierdził, ze po rozszerzeniu Unii o nowe kraje stała si

ę

ona jeszcze

trudniejszym partnerem do rozmów, poniewa

ż

wspólna przeszło

ść

Rosji i nowych członków Unii wa

ż

y

na ich wzajemnych stosunkach.

EuroNews informuj

ą

c o polskim wecie wspomniał równie

ż

,

ż

e od czasu, kiedy do władzy doszli

Kaczy

ń

scy, stawiaj

ą

oni interesy narodowe ponad europejskimi. Przykładem był zamiar rozpisania

referendum w sprawie przyj

ę

cia wspólnej waluty - euro. Wspomniano,

ż

e stosunki z Niemcami

równie

ż

ucierpiały. Polska jest pierwszym krajem w

ś

ród nowych członków Unii, który zdecydował si

ę

u

ż

y

ć

prawa weta.

Weto polskiego rz

ą

du wsparła opozycja, która podziela twardy rz

ą

dowy kurs polityki wobec Rosji.

Wyrazy poparcia popłyn

ę

ły równie

ż

ze strony Francji i Litwy.

Niemieckoj

ę

zyczne media utrzymywały swoje doniesienia w wywa

ż

onym tonie. ARD i ZDF

informowały obszernie o polskim wecie i jego powodach. Zamieszczały równie

ż

oficjalne wypowiedzi

polityków unijnych, np. Benitty Ferrero-Waldner - komisarza ds. spraw zagranicznych, która
podkre

ś

lała potrzeb

ę

solidarno

ś

ci oraz wskazywała na umiej

ę

tno

ść

Unii do wypracowywania

wspólnego stanowiska.

Dodatkowo ZDF w swoich materiałach bardzo dobitnie wskazywał,

ż

e obawy Polski wobec Rosji s

ą

uzasadnione. W komentarzu stwierdzono,

ż

e zarówno Niemcy, jak i Europa w zakresie zaopatrzenia

w surowce energetyczne wisz

ą

na kurku. Zale

ż

no

ść

ta w przyszło

ś

ci b

ę

dzie si

ę

zwi

ę

kszała. O tym,

ż

e

prezydent Putin uczynił z surowców energetycznych narz

ę

dzie sprawowania władzy miały okazje si

ę

ju

ż

przekona

ć

Ukraina i pa

ń

stwa bałtyckie.

TV5 w swoich relacjach przekazała,

ż

e polskie stanowisko znalazło zrozumienie w

ś

ród europejskich

polityków, jednak

ż

e nieoficjalnie byli oni niezadowoleni z polskiego weta, tym bardziej,

ż

e Rosjanie

grozili nało

ż

eniem embarga na całe mi

ę

so pochodzenia europejskiego. W kolejnym przekazie stacja

si

ę

gn

ę

ła po ostrzejszy j

ę

zyk donosz

ą

c,

ż

e nadzwyczaj wa

ż

ne porozumienie (accord extrêmement

important) dotycz

ą

ce rosyjskiego gazu, które miało by

ć

zawarte, nie doszło do skutku. Negocjacje s

ą

całkowicie zablokowane, Polska odgrywa rol

ę

„psuj

ą

cego nastrój” (les négociations sont totalement

bloquées, la Pologne joue le „trouble-fête”).

Wybory samorz

ą

dowe w Polsce

ARD, ZDF, EuroNews i TV5 wykazały zainteresowanie wyborami lokalnymi w Polsce. We wszystkich
przekazach podkre

ś

lano, ze wybory były prawdziwym testem dla rz

ą

dz

ą

cych od roku konserwatystów.

Wybory samorz

ą

dowe maj

ą

kluczowe znaczenie równie

ż

z innego powodu. Polskie regiony otrzymuj

ą

coraz wi

ę

ksze pieni

ą

dze z Unii Europejskiej i zwyci

ę

stwo na szczeblu samorz

ą

dowym umo

ż

liwi

kontrol

ę

nad współfinansowanymi przez Uni

ę

projektami.

EuroNews charakteryzuj

ą

c sytuacj

ę

w Polsce zwróciła uwag

ę

,

ż

e Polska w ranking Transparency

International dotycz

ą

cym korupcji spadła o kilka pozycji ni

ż

ej, co w

ż

adnym stopniu nie koresponduje

z zapowiedziami konserwatystów o walce z korupcj

ą

i ich moraln

ą

rewolucj

ą

.

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

8

Media oceniły wyniki wyborów z perspektywy Warszawy. Przegrana Kazimierza Marcinkiwicza z
Hann

ą

Gronikiewicz-Waltz w wyborach prezydenckich w stolicy oraz pora

ż

ki Prawa i Sprawiedliwo

ś

ci

w wielu miastach oznaczaj

ą

znacz

ą

ce pogorszenie (significant setback) pozycji PiSu.

Według przekazów TV5, opozycja nie posiada si

ę

z rado

ś

ci, bo według sonda

ż

y, to wła

ś

nie

opozycyjna partia liberalna - Platforma Obywatelska, b

ę

dzie stała na czele najwi

ę

kszych polskich

miast. Je

ż

eli to zwyci

ę

stwo potwierdzi si

ę

, b

ę

dzie to zniewag

ą

(camouflet) dla braci Kaczy

ń

skich,

którzy s

ą

u władzy od roku.

Dyrektywa usługowa

TV5 w czterech i EuroNews w jednym przekazie poinformowały,

ż

e Parlament Europejski przyj

ą

ł

dyrektyw

ę

dotycz

ą

c

ą

liberalizacji rynku usług, zwan

ą

dawniej „Dyrektyw

ą

Bolkensteina”. Odt

ą

d

pracownicy europejscy, którzy chc

ą

wykonywa

ć

swoj

ą

profesj

ę

w innym kraju Unii Europejskiej, b

ę

d

ą

stosowa

ć

si

ę

do systemu panuj

ą

cego w kraju, do którego przyje

ż

d

ż

aj

ą

, i nie b

ę

d

ą

mogli powoływa

ć

si

ę

na prawo kraju, z którego pochodz

ą

. Dyrektywa ta wejdzie w

ż

ycie w Europie pocz

ą

wszy od 2010.

W Strasburgu był obecny nawet polski hydraulik (model wynaj

ę

ty przez polskie biuro podró

ż

y), który

jest adekwatnym przykładem tej sytuacji

.

Imigranci zarobkowi

Problemy zwi

ą

zane z migracjami zarobkowymi staj

ą

si

ę

ż

elazn

ą

pozycj

ą

raportu Zagraniczne media o

Polsce. Dylematy zwi

ą

zane z podejmowaniem pracy w krajach Unii Europejskiej w tym miesi

ą

cu

szczególnie zainteresowały obie publiczne stacje niemieckie oraz francusk

ą

TV5 i brytyjsk

ą

BBC

World.

ZDF dwukrotnie wyemitował reporta

ż

o dwóch bezdomnych Polakach, którzy szukali pracy w

Londynie oraz wolontariuszach, którzy starali si

ę

takim osob

ą

pomóc. Marzenia bohaterów reporta

ż

u

o lepszym

ż

yciu bardzo szybko si

ę

rozwiały. Bez znajomo

ś

ci angielskiego i

ż

adnego wsparcia trudno

o dobrze płatne zaj

ę

cie. Polacy coraz cz

ęś

ciej zasilaj

ą

społeczno

ść

bezdomnych na Wyspach

Brytyjskich.

Z TV5 natomiast widzowie dowiedzieli si

ę

,

ż

e polski hydraulik (plombier polonais) opanowuje Europ

ę

po integracji naszego kraju z Uni

ą

Europejsk

ą

oraz

ż

e mnóstwo Polaków emigruje tymczasowo.

Wszystko dlatego,

ż

e jest zapotrzebowanie na nich i na ich prac

ę

. We Francji najwi

ę

ksze

zapotrzebowanie na Polaków jest w sektorze hotelarskim oraz w budownictwie. Firmy francuskie
zatrudniaj

ą

Polaków z kilku wzgl

ę

dów: Francuzi nie mog

ą

znale

źć

odpowiednich osób, brakuje

ch

ę

tnych na te stanowiska, a Polacy s

ą

zmotywowani (motivés), pracowici (travailleurs), obecni

(présents) i ch

ę

tni do pracy (ils veulent travailler). Milion spo

ś

ród 38 milionów Polaków pracuje za

granic

ą

, s

ą

to tymczasowi wygna

ń

cy (exilés temporaires), jak nazywa ich komentator.

TV5 przedstawiła histori

ę

dwóch Polaków, Sławomira i Michała, którzy wyje

ż

d

ż

aj

ą

do Francji, w

okolice Rouen,

ż

eby pracowa

ć

na budowie. Tam zarobi

ą

1000 euro/netto + wy

ż

ywienie i mieszkanie.

W Polsce, je

ż

eli mieliby prac

ę

, zarobiliby cztery razy mniej. Francuska spółka zatrudniaj

ą

ca

Sławomira i Michała nie chciała wypowiada

ć

si

ę

przed kamer

ą

, co dowodzi,

ż

e nawet legalne

zatrudnianie pracowników z Europy Wschodniej nadal pozostaje tematem tabu.

W BBC World i ARD Polacy pojawili si

ę

jedynie wzmiankowo w kontek

ś

cie migracji zarobkowej.

Korupcyjna propozycja wobec Jacka B

ą

ka

Angloj

ę

zyczne stacje BBC World i CNN w sumie trzykrotnie podały w swoich serwisach sportowych

informacj

ę

o korupcyjnej propozycji zło

ż

onej piłkarzowi Jackowi B

ą

kowi. B

ą

k miał otrzyma

ć

telefoniczn

ą

propozycj

ę

łapówki w zamian za przegran

ą

z Belgi

ą

w kwalifikacjach do Mistrzostw

Europy. UEFA - Unia Europejskich Zwi

ą

zków Piłkarskich zapowiedziała wszcz

ę

cie post

ę

powania

wyja

ś

niaj

ą

cego w tej sprawie.

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

9

Uzdrowisko „Chrobry” w Kamieniu Pomorskim

Niemiecka stacja ZDF w swoim porannym programie zaj

ę

ła si

ę

zjawiskiem turystyki zdrowotnej.

Korespondent programu „Volle Kanne" Jörg Brökel wybrał si

ę

do polskiego uzdrowiska „Chrobry" w

Kamieniu Pomorskim, gdzie zbierał opinie w

ś

ród niemieckich kuracjuszy i polskiego personelu. W

sumie wyemitowano trzy relacje w ci

ą

gu dwóch dni utrzymane w do

ść

ludycznym tonie. Uzdrowisko

znajduje si

ę

w budynku, który przed wojn

ą

zajmował pruski zarz

ą

d miasta. Niemiecki korespondent

towarzyszył Niemcom w ich codziennych zaj

ę

ciach. Ka

ż

dy z pytanych bardzo ciepło wypowiadał si

ę

o

uzdrowisku. Za najwi

ę

kszy atut uznawano przede wszystkim ceny i jako

ść

obsługi. Polscy lekarze i

personel uzdrowiska równie

ż

w przychylnych słowach wypowiadali si

ę

o niemieckich go

ś

ciach.

Wycofanie polskich wojsk z Iraku

CNN trzykrotnie poinformowała,

ż

e Polska i Wielka Brytania zapowiedziały wycofanie swoich wojsk z

Iraku do ko

ń

ca przyszłego roku, mimo trudnej i niestabilnej sytuacji.

Rafineria w Mo

ż

ejkach

Telewizja ZDF dwukrotnie wyemitowała reporta

ż

Dietmara Barsinga o litewskiej rafinerii w Mo

ż

ejkach.

W zapowiedzi reporta

ż

u prezenterka wspomniała o interesuj

ą

cym zbiegu okoliczno

ś

ci - kiedy

konkurentem rosyjskiego koncernu pa

ń

stwowego w zakupie Mo

ż

ejek stał si

ę

Polski Koncern Naftowy

Orlen, jedyny ruroci

ą

g, którym doprowadzano surowiec do rafinerii doznał awarii. Autor reporta

ż

u do

ść

wnikliwie zaj

ą

ł si

ę

problemem uzale

ż

nienia energetycznego krajów bałtyckich od Rosji na przykładzie

Litwy. Rosyjscy przedstawiciele, w

ś

ród nich Konstantin Kozaczo - szef komisji spraw zagranicznych

rosyjskiej Dumy, do

ść

otwarcie przyznaj

ą

, ze Liwa była karana za próby usamodzielniania si

ę

pod

wzgl

ę

dem dostaw energii. Mimo nacisków rz

ą

d litewski obstaje przy decyzji sprzedania rafinerii w

Mo

ż

ejkach polskiemu koncernowi.

Radio Maryja - reporta

ż

Pierwszy program niemieckiej telewizji publicznej ARD zainteresował si

ę

działalno

ś

ci

ą

Rada Maryja. Z

niemieckiego reporta

ż

u wynikało,

ż

e wraz z doj

ś

ciem do władzy Prawa i Sprawiedliwo

ś

ci wzrosło

znacznie polityczne radia. Radio znane jest nie tyle z religijnego charakteru, lecz przede wszystkim z
faktu,

ż

e miesza si

ę

do polityki, kieruje swój program do ultrakonserwatywnych Polaków oraz uderza

w antysemickie tony. Zało

ż

yciel i dyrektor radia ojciec Tadeusz Rydzyk potrafił zgromadzi

ć

wokół

swojej rozgło

ś

ni kilka milionów ludzi w Polsce i na

ś

wiecie. Oprócz radia ojcu Rydzykowi udało si

ę

równie

ż

stworzy

ć

Telewizj

ę

Trwam oraz wy

ż

sz

ą

szkoł

ę

, która kształci kadry dla jego mediów.

Dziennikarz podkre

ś

lał,

ż

e polscy biskupi nie chc

ą

si

ę

wypowiada

ć

na temat rozgło

ś

ni. Do nielicznych

otwartych krytyków nale

ż

y arcybiskup Tadeusz Gocłowski. Radio Maryja ma równie

ż

do

ść

znaczne

wpływy w polskim Episkopacie. Autor zamie

ś

cił fragment reporta

ż

u radiowego Stanisława

Michalkiewicza, publicysty Radia Maryja, w którym to oskar

ż

ał on

Ż

ydów o grabie

ż

Polski pod

pretekstem odszkodowa

ń

. Audycja ta spotkała si

ę

nawet z reakcj

ą

Watykanu. Według reportera nic

nie wskazuje na jakiekolwiek zmiany. Tu

ż

przed wyborami samorz

ą

dowymi w Polsce Radio Maryja

znowu zaanga

ż

owało si

ę

politycznie, zapraszaj

ą

c do studia jedynie polityków Prawa i Sprawiedliwo

ś

ci

oraz emituj

ą

c reklamy wyborcze tylko tej jednej partii.

Sprawa katy

ń

ska

Niemiecka ZDF wyemitowała obszerny reporta

ż

na temat sprawy katy

ń

skiej. We wprowadzeniu

dziennikarz wskazał na problemy współczesnej Rosji pod rz

ą

dami prezydenta Putnia z obchodzeniem

si

ę

z trudn

ą

, stalinowsk

ą

przeszło

ś

ci

ą

. Reporter przypomniał widzom histori

ę

mordu katy

ń

skiego,

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

10

który był cz

ęś

ci

ą

sowieckiego planu wymordowania polskiej inteligencji. Ofiary zbrodni zostały

pochowane mi

ę

dzy innymi w okolicach Katynia. Autor reporta

ż

u bardzo sugestywnie opisywał

mechanizm dokonywania zbrodni oraz próby obci

ąż

enia odpowiedzialno

ś

ci

ą

za ni

ą

hitlerowskich

Niemiec. Autor dotarł równie

ż

do tych, którym udało si

ę

prze

ż

y

ć

, a tak

ż

e do rodzin ofiar, które walcz

ą

o pami

ęć

po swoich przodkach. Wspomniano te

ż

o trudno

ś

ciach, jakie napotykaj

ą

polscy prokuratorzy

w dost

ę

pie do rosyjskich archiwów i akt tam zgromadzonych. Wła

ś

ciwie po okresie odwil

ż

y, po

upadku Zwi

ą

zku Radzieckiego, dost

ę

p do akt został zupełnie zablokowany. Nic nie wskazuje na

mo

ż

liwo

ść

podj

ę

cia odpowiedzialno

ś

ci ze strony Rosji za stalinowskie zbrodnie.

W posumowaniu dziennikarz zauwa

ż

ył,

ż

e by

ć

mo

ż

e cz

ęść

polskich obaw dotycz

ą

cych projektu

niemiecko-rosyjskiego gazoci

ą

gu jest gł

ę

boko pogrzebana w ziemi lasu katy

ń

skiego.

Reporta

ż

o Polsce w TV5

Francuska telewizja TV5 nadała reporta

ż

o współczesnej Polsce. Pod wzgl

ę

dem demograficznym,

Polska jest szóstym krajem Unii Europejskiej (38 milionów mieszka

ń

ców). W swojej tragicznej historii,

wa

ż

n

ą

rol

ą

odegrała sytuacja geograficzno-polityczna. Sukcesywnie zajmowana przez Prusy, Austri

ę

i

nazistowskie Niemcy, nast

ę

pnie pod panowaniem sowieckim, Polska w ko

ń

cu smakuje owocu

wolno

ś

ci, tak drogo okupionego. Chodzi tu o pierwszy kraj, który wyszedł z recesji, w ci

ą

gu 10 lat

odbudował pa

ń

stwo, a ponadto stał si

ę

widocznym aktorem (acteur apparent)

ś

wiatowej gospodarki.

Najcz

ęś

ciej cytowanymi postaciami, które uosabiaj

ą

polskiego ducha, s

ą

Lech Wał

ę

sa i Jan Paweł II.

Podczas Drugiej Wojny

Ś

wiatowej stolica Polski, Warszawa, została kompletnie zburzona. Teraz w

niczym nie ust

ę

puje zachodnim metropoliom.

Po wej

ś

ciu Polski do Unii Europejskiej, najtrudniejszym zagadnieniem do uregulowania była kwestia

rolnictwa. W Polsce sektor ten zatrudnia pi

ą

t

ą

cz

ęść

społecze

ń

stwa, a stanowi jedynie 3-4% produktu

krajowego brutto. Mimo to rz

ą

d postanowił i

ść

do przodu, dynamizuj

ą

c rozwój du

ż

ych gospodarstw, a

jednocze

ś

nie wzmacniaj

ą

c małe, które s

ą

zagro

ż

one.

Polska młodzie

ż

jest jedn

ą

z najlepiej wykształconych w Europie centralnej i wschodniej. W ci

ą

gu

ostatnich 10 lat liczba osób studiuj

ą

cych wzrosła tu trzykrotnie, jednak du

ż

a liczba spo

ś

ród nich

wyra

ż

a ch

ęć

wyjazdu po uko

ń

czeniu studiów i rozpocz

ę

cia pracy poza granicami kraju. Tendencja ta

jest szczególnie widoczna w

ś

ród studentów np. Szkoły Filmowej w Łodzi, która wykształciła re

ż

yserów

ś

wiatowej sławy, jak Krzysztof Kie

ś

lowski czy Roman Pola

ń

ski.

Na koniec reporterka zach

ę

cała wszystkich, którzy znajd

ą

si

ę

w Polsce, do zobaczenia dworku

szlacheckiego, gdzie Francis Ford Coppola nakr

ę

cił swoj

ą

adaptacj

ę

„Drakuli” Brama Stokera.

Pozostałe

W kategorii „pozostałe" znalazły si

ę

materiały wzmiankuj

ą

ce jedynie o Polsce lub Polakach lub

programy emitowany jednokrotnie.

EuroNews poinformowała swoich widzów o demonstracji kobiet zorganizowanej w Warszawie,
podczas której protestowano przeciwko ustawie o zakazie przerywania ci

ąż

y. Wspomniano,

ż

e jedna

z katolickich partii zgłosiła pomysł wpisania zakazu aborcji do konstytucji. Poinformowano,

ż

e polska

ma jedn

ą

z najbardziej restrykcyjnych legislacji o przerywaniu ci

ąż

y.

Telewizja ZDF zainteresowała si

ę

pozna

ń

skimi pi

ę

cioraczkami. Dwukrotnie emitowała krótkie

reporta

ż

e informuj

ą

c o nietypowych narodzinach oraz donosiła o samopoczuciu szcz

ęś

liwych

rodziców. Ta sama telewizja nadała reporta

ż

o działalno

ś

ci stowarzyszenia Belladonna w Frankfurcie

nad Odr

ą

i w Słubicach. Kobiety tworz

ą

ce stowarzyszenie postawiły sobie za cel pomoc kobietom,

które prostytuuj

ą

si

ę

w nadgranicznym mie

ś

cie, szczególnie w zakresie ochrony przed zaka

ż

eniem

wirusem HIV. S

ą

to głowie kobiety z Europy Wschodniej. W reporta

ż

u zamieszczono wypowied

ź

polskiej lekarki, która jako jedyna w Słubicach przyjmuje prostytutki na badania prewencyjne HIV.
Lekarka twierdzi,

ż

e w Polsce obecnie nie ma odpowiedniego klimatu dla profilaktyki. Podsumowuj

ą

c

dziennikarz zauwa

ż

ył,

ż

e w Polsce pod rz

ą

dami Kaczy

ń

skich wzrasta niech

ęć

wobec prewencji

zaka

ż

e

ń

HIV.

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

11

Jedyny materiał, który został zakwalifikowany jako negatywny, wyemitowała równie

ż

ZDF. Dotyczył on

resocjalizacji niemieckiej trudnej młodzie

ż

y w Polsce. Jeden z uczestników projektu resocjalizacyjnego

dopu

ś

cił si

ę

gwałtu na 82-letniej kobiecie. Dziennikarz wskazywał na niedostatki organizacyjne

programu, słab

ą

znajomo

ść

niemieckiego w

ś

ród opiekunów młodzie

ż

y oraz ich nieprzygotowanie do

tego typu zaj

ę

cia. Główn

ą

motywacj

ą

Polaków do przyjmowania niemieckiej młodzie

ż

y w ramach

programów resocjalizacyjnych były pieni

ą

dze.

Analiza semantyczna

Z materiałów emitowanych przez monitorowane media w minionym miesi

ą

cu widzowie mogli si

ę

dowiedzie

ć

,

ż

e Polska ma jedn

ą

z najbardziej restrykcyjnych legislacji o przerywaniu ci

ąż

y. Poza tym

w Polsce nie ma obecnie odpowiedniego klimatu dla profilaktyki HIV oraz,

ż

e w Polsce pod rz

ą

dami

Kaczy

ń

skich wzrasta niech

ęć

wobec prewencji zaka

ż

e

ń

HIV.

W kontek

ś

cie polskiego weta w UE mówiono,

ż

e od czasu, kiedy do władzy doszli Kaczy

ń

scy,

stawiaj

ą

oni interesy narodowe ponad europejskimi, a stosunki z Niemcami ucierpiały. Polska to te

ż

pierwszy kraj spo

ś

ród nowych członków Unii Europejskiej, który zdecydował si

ę

na u

ż

ycie weta.

Polska, według niektórych mediów, odegrała rol

ę

„psuj

ą

cego nastrój".

Polska to równie

ż

kraj, w którym działaj

ą

media o religijnym profilu, które regularnie mieszaj

ą

si

ę

do

polityki, kieruj

ą

swój program do ultrakonserwatywnych Polaków oraz uderzaj

ą

w nacjonalistyczne

oraz antysemickie tony.

Inne materiały przedstawiały Polsk

ę

jako kraj, który stał si

ę

widocznym aktorem

ś

wiatowej gospodarki,

a polska młodzie

ż

jest jedn

ą

z najlepiej wykształconych w Europie centralnej i wschodniej, poniewa

ż

w

ci

ą

gu ostatnich 10 lat liczba osób studiuj

ą

cych wzrosła tu trzykrotnie. Ponadto polscy pracownicy za

granic

ą

, cho

ć

to tymczasowi wygna

ń

cy, s

ą

zmotywowani, pracowici, obecni i ch

ę

tni do pracy.

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

12

Metodologia raportu „Zagraniczne telewizje o Polsce”

Analiza wizerunku Polski w mediach zagranicznych obejmuje okres od 1 do 30 listopada 2006 i opiera si

ę

na

materiałach telewizyjnych ze stacji: angloj

ę

zycznych EuroNews, BBC World oraz CNN, niemieckoj

ę

zycznych

ARD i ZDF, a tak

ż

e francuskiej TV5. Brano pod uwag

ę

te materiały, w których padały hasła zwi

ą

zane z Polsk

ą

lub Polakami. Ka

ż

dy przekaz został oceniony pod k

ą

tem wpływu, jaki mo

ż

e mie

ć

na kształtowanie si

ę

wizerunku

Polski za granic

ą

. Zastosowano podział na audycje mog

ą

ce mie

ć

pozytywny, neutralny lub negatywny wpływ na

percepcj

ę

Polski przez zagranicznych odbiorców.

Raport został podzielony na dwie cz

ęś

ci. W cz

ęś

ci pierwszej zaprezentowano najwa

ż

niejsze statystyki: liczb

ę

przekazów w podziale na stacje, ocen

ę

oraz wielko

ść

przekazu. Cz

ęść

druga zawiera analiz

ę

zawarto

ś

ci

przekazów. Omówione zostały w niej najwa

ż

niejsze zagadnienia poruszone w poszczególnych audycjach.

Skupiono si

ę

na wskazaniu zarówno pozytywnych, jak i negatywnych aspektów publikacji, które mogły wpłyn

ąć

na wizerunek kraju w oczach zagranicznych odbiorców. Analizie poddana została przede wszystkim warstwa
tekstowa informacji, ale uwzgl

ę

dniono równie

ż

elementy wizualne przekazu, mog

ą

ce mie

ć

wpływ na ocen

ę

materiału przez odbiorc

ę

. Raport zawiera równie

ż

elementy analizy semantycznej, w której przybli

ż

ono j

ę

zykow

ą

warstw

ę

wypowiedzi dotycz

ą

cych Polski i Polaków. Analiza semantyczna polegała na wyselekcjonowaniu z

audycji słów, wyra

ż

e

ń

, zda

ń

składaj

ą

cych si

ę

na opis, charakterystyk

ę

Polski i Polaków. Analiza semantyczna

pozwala na klarowne przedstawienie tego, jakich wyra

ż

e

ń

i okre

ś

le

ń

u

ż

ywaj

ą

dziennikarze w informacjach

i komentarzach po

ś

wi

ę

conych naszemu krajowi.

Instytut Monitorowania Mediów monitoruje ok. 770 tytułów prasowych, stacje telewizyjne i radiowe, serwisy
agencji informacyjnych oraz polskie zasoby Internetu. Instytut Monitorowania Mediów jest członkiem FIBEP –
elitarnej organizacji zrzeszaj

ą

cej ponad 80 firm monitoruj

ą

cych media z kilkudziesi

ę

ciu krajów. Od 2002 r. Instytut

Monitorowania Mediów wspiera działalno

ść

Forum Odpowiedzialnego Biznesu.

Zagraniczne telewizje o Polsce, listopad 2006

13

Charakterystyka monitorowanych stacji

EuroNews - The European News Channel EuroNews - EuroNews jest dost

ę

pny w 82 krajach Europy, Afryki,

Ameryki Północnej i centralnej Azji. Dziennie kanał ogl

ą

da ponad 8 mln osób. Telewizja działa nieprzerwanie od

1993 roku, zatrudnia 250 pracowników i 160 dziennikarzy. Obecnie stacja nadaje po angielsku, hiszpa

ń

sku,

włosku, niemiecku, portugalsku i francusku. Przed paroma laty EuroNews uruchomił rosyjsk

ą

wersj

ę

d

ź

wi

ę

kow

ą

.

Kanał finansowany jest przez kilka publicznych stacji telewizyjnych z krajów Unii Europejskiej. Stacja jest te

ż

zasilana z bud

ż

etu Unii kwot

ą

5 mln euro rocznie. UE rozwa

ż

a wsparcie nadawcy w celu emisji programu równie

ż

w j

ę

zyku arabskim.

www.euronews.net

BBC - British Broadcasting Corporation - Brytyjska Korporacja Nadawcza - telewizyjny kanał informacyjny
dost

ę

pny tylko w przekazie cyfrowym (do 18 kwietnia 2006 tak

ż

e analogowym), nale

żą

cy do BBC World Ltd.,

komercyjnego skrzydła BBC, brytyjskiego publicznego nadawcy radiowo-telewizyjnego i zarazem najwi

ę

kszego

tego typu nadawcy na

ś

wiecie. W przeciwie

ń

stwie do wi

ę

kszo

ś

ci kanałów BBC, BBC World nie jest w

ż

aden

sposób dotowane przez brytyjski rz

ą

d i utrzymuje si

ę

wył

ą

cznie z reklam i opłat abonamentowych. Kanał

adresowany jest do publiczno

ś

ci poza Wielk

ą

Brytani

ą

. Jego wewn

ą

trzbrytyjskim odpowiednikiem jest BBC News

24. Oba kanały nadawane s

ą

z BBC Television Centre w zachodnim Londynie. Planowane jest ich przeniesienie

do

przechodz

ą

cego

wła

ś

nie

generalny

remont

Broadcasting

House,

historycznej

siedziby

BBC.

www.bbcworld.com

CNN - Cable News Network - ameryka

ń

ska telewizja informacyjna, zało

ż

ona w 1980 przez Teda Turnera. Stacja

nadaj

ą

ca programy informacyjne przez cał

ą

dob

ę

była pierwszym kanałem telewizyjnym tego typu na

ś

wiecie.

Obecnie nale

ż

y do koncernu AOL Time Warner. Powszechnie dost

ę

pna w Stanach Zjednoczonych i w wielu

innych krajach

ś

wiata. Jej główna siedziba znajduje si

ę

w Atlancie, ma równie

ż

o

ś

rodki w Nowym Jorku,

Londynie, Hong Kongu oraz wielu innych miastach. CNN nadaje dwie wersje swojego kanału: ameryka

ń

sk

ą

-

CNN oraz mi

ę

dzynarodow

ą

- CNN International. Stacja prowadzi równie

ż

internetowe portale informacyjne.

www.cnn.com

ARD - Arbeitsgemeinschaft der öffentlich-rechtlichen Rundfunkanstalten der Bundesrepublik
Deutschland - Zwi

ą

zek Niemieckich Nadawców Publicznych - jeden z najwi

ę

kszych publicznych nadawców

radiowo-telewizyjnych w Europie, powołany do

ż

ycia w 1950 roku. Od strony formalnej stanowi zwi

ą

zek

działaj

ą

cych w Niemczech publicznych nadawców regionalnych. ARD od 1963 roku nadaje program pierwszy

telewizji niemieckiej. Członkami ARD jest dziesi

ę

ciu niemieckich nadawców publicznych: dziewi

ę

ciu regionalnych

i jeden wyspecjalizowany w programie dla zagranicy. Oprócz wspólnego tworzenia kanałów ogólnoniemieckich,
tematycznych i mi

ę

dzynarodowych, wymieniaj

ą

si

ę

tak

ż

e materiałami ze swoich regionów i wspólnie utrzymuj

ą

najwi

ę

ksz

ą

spo

ś

ród mediów z kontynentalnej Europy sie

ć

korespondentów zagranicznych.

www.ard.de

ZDF - Zweites Deutsches Fernsehen - niemieckoj

ę

zyczna publiczna stacja telewizyjna. Jest to drugi niemiecki

nadawca publiczny (obok ARD). Od 1963 roku nadaje drugi program telewizji niemieckiej. Siedziba główna
nadawcy mie

ś

ci si

ę

w Moguncji.

www.zdf.de

TV5 - francuska stacja telewizyjna przeznaczona dla zagranicznej publiczno

ś

ci. Jej najwa

ż

niejszym zadaniem

jest promocja j

ę

zyka francuskiego i kultury krajów francuskoj

ę

zycznych. Znaczna cz

ęść

jej programu pochodzi od

krajowych nadawców publicznych, przede wszystkim z Francji, ale tak

ż

e Belgii, Szwajcarii i kanadyjskiego

Quebecu. Nadawana jest w kilku wersjach, nieco innych dla poszczególnych regionów

ś

wiata. W Polsce TV 5

Europe mo

ż

na ogl

ą

da

ć

na platformie Cyfra+, a tak

ż

e w przekazie niekodowanym z satelity Hot Bird.

www.tv5.org

Al. Jerozolimskie 53, 00-697 Warszawa, ([phone];

[e-mail]

; www.instytut.com.pl