10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 21 • 15.03.2010 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Informację dodatkową sporządzają zarówno jednostki, których sprawozdanie podlega

obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, jak i te, które nie są obowiązane badać

sprawozdania. Informacja taka powinna zawierać istotne dane i objaśnienia niezbędne do

jasnego i rzetelnego przedstawienia sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego

w sprawozdaniu finansowym jednostki. Obejmuje ona:

1)

wprowadzenie do sprawozdania finansowego, zawierające opis przyjętych zasad

(polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny i sporządzenia sprawozdania fi-

nansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru, oraz

przedstawienie przyczyn i skutków ich ewentualnych zmian w stosunku do roku

poprzedzającego,

2)

dodatkowe informacje i objaśnienia do pozycji bilansu, rachunku zysków i strat,

zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pie-

niężnych za okresy sprawozdawcze objęte sprawozdaniem finansowym, proponowany

podział zysku lub pokrycia straty, podstawowe informacje dotyczące pracowników

i organów jednostki oraz inne istotne informacje.

Wynika to z art. 48 ustawy o rachunkowości. Zakres informacji dodatkowej, sporzą-

dzanej przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji, określa

załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości. Będące tematem niniejszego opracowania

wprowadzenie do sprawozdania finansowego w myśl tego załącznika powinno zawierać

7 grup informacji.

Podstawowe informacje o jednostce

We wprowadzeniu do sprawozdania finansowego należy podać nazwę (firmę) i siedzibę,

podstawowy przedmiot działalności jednostki oraz wskazanie właściwego sądu lub

innego organu prowadzącego rejestr. Oprócz nazwy podaje się formę prawną, w jakiej

jednostka działa (np. przedsiębiorstwo osoby fizycznej, s.c., sp.j., sp.p., sp.k., sp. z o.o.,

SA). W przypadku gdy jednostka posiada jednostki organizacyjne wpisane do KRS (np.

oddziały, zakłady), należy wskazać również informacje o tych jednostkach, bez względu

na to, czy sporządzają samodzielne sprawozdania finansowe.

Ponadto wskazać należy czas trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony.

W praktyce rzadko kiedy takie ograniczenia wpisuje się w akcie założycielskim (np. umo-

wie, statucie). Jeśli nie ograniczono czasu trwania jednostki, pozycja ta we wprowadzeniu

jest pomijana.

Podstawowe informacje o sprawozdaniu

Aby ułatwić zrozumienie treści sprawozdania finansowego, trzeba we wprowadzeniu do

niego zawrzeć kilka najistotniejszych informacji o tym sprawozdaniu. Przede wszystkim

należy przedstawić okres objęty sprawozdaniem finansowym. Jeżeli rok obrotowy jest

równy kalendarzowemu, to wystarczająca jest informacja, że jest to sprawozdanie finansowe

za dany rok obrotowy (np. 2009). W przeciwnym razie należy określić: „Sprawozdanie

finansowe obejmuje okres od … do …”.

W sytuacji gdy w skład jednostki wchodzą wewnętrzne jednostki organizacyjne spo-

rządzające samodzielne sprawozdania finansowe, trzeba też zamieścić informacje, że

sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne. W takim przypadku można zapisać:

„Sprawozdanie finansowe obejmuje łączne dane dotyczące jednostki i wchodzących w jej

skład (podać liczbę) zakładów (oddziałów) samobilansujących”. Pozycję tę pomija się, jeśli

jednostka nie sporządza łącznego sprawozdania.

W przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego na-

stąpiło połączenie, należy poinformować, że jest to sprawozdanie finansowe sporządzone

po połączeniu spółek oraz wskazać zastosowaną metodę rozliczenia połączenia (nabycia,

łączenia udziałów). Jeśli w danym roku obrotowym nastąpiło połączenie, we wprowadzeniu

do sprawozdania finansowego można zamieścić informację: „Sprawozdanie finansowe

sporządzono po połączeniu według stanu na dzień … jednostek: … oraz …. Połączenie

nastąpiło przy zastosowaniu metody nabycia udziałów”. Jeżeli w roku obrotowym objętym

sprawozdaniem nie nastąpiło łączenie spółek, pozycję tę pomija się.

We wprowadzeniu do sprawozdania trzeba też określić, czy sprawozdanie finan-

sowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej

przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności

wskazujące na zagrożenie kontynuowania działalności. Założenie kontynuacji działal-

ności oznacza, że jednostka będzie kontynuować działalność w dającej się przewidzieć

przyszłości, co najmniej w następnym roku obrotowym licząc od dnia bilansowego,

w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości

(art. 5 ust. 2 ustawy o rachunkowości). Ustalając zdolność jednostki do kontynuowania

działalności, kierownik jednostki uwzględnia wszystkie informacje dostępne na dzień

sporządzenia sprawozdania finansowego, a więc również te, które wpłynęły po dniu

bilansowym. Jeśli sprawozdanie finansowe za 2009 r. zostanie sporządzone np. 26 marca

2010 r., to uwzględnia się informacje otrzymane do tego dnia.

Deklaracja o zdolności jednostki do kontynuowania działalności zwalnia jednostkę

z obowiązku stosowania art. 29 ustawy o rachunkowości. Przepis ten, w sytuacji braku

założenia kontynuacji działalności, nakazuje wycenę aktywów i pasywów według cen sprze-

daży netto, nie wyższych od cen figurujących w księgach rachunkowych, oraz utworzenie

rezerwy na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą

zdolności do kontynuowania działalności, a także połączenie kapitałów (funduszy) własnych

w jeden kapitał (fundusz) podstawowy (art. 36 ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Opis zasad (polityki) rachunkowości

We wprowadzeniu do sprawozdania finansowego najwięcej miejsca zajmuje omówienie

przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów

(także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawoz-

dania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru. We

wprowadzeniu podaje się tylko te przyjęte do stosowania w sposób ciągły zasady w zakresie

rachunkowości, które ustawodawca pozostawił jednostce do wyboru. Nie wymienia się

zatem i nie omawia tych, które są dla jednostki obligatoryjne. Przedstawia się pokrótce

m.in. zasady:

– dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwa-

łych oraz wartości niematerialnych i prawnych (zastosowane metody, przyjęte

stawki),

– wyceny inwestycji w nieruchomości i prawa, aktywów finansowych oraz zapasów,

– dokonywania odpisów aktualizujących wartość aktywów,

Informacja dodatkowa – wprowadzenie

do sprawozdania finansowego

– tworzenia rezerw,

– ewidencji kosztów działalności operacyjnych,

– stosowania uproszczeń, które nie wywierają istotnie ujemnego wpływu na realizację

obowiązku rzetelnego i prawidłowego przedstawienia przez jednostkę jej sytuacji

majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. Jednostki, których sprawozdania

nie podlegają obowiązkowi badania w trybie art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości,

powinny opisać m.in.:

• zasady kwalifikacji umów leasingu (art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości),

• informację o ewentualnym odstąpieniu od ustalania aktywów i rezerw z tytułu

odroczonego podatku dochodowego – dotyczy to podatników podatku dochodo-

wego od osób prawnych (art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości),

• zasady wyceny instrumentów finansowych (§ 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra

Finansów w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu

ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych – Dz. U. z 2001 r.

nr 149, poz. 1674 ze zm.),

• wyceny zapasu produktów po koszcie wytworzenia (art. 28 ust. 4a ustawy o ra-

chunkowości).

Jednostki realizujące długoterminowe kontrakty na roboty budowlane obowiązane są

we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego opisać przyjęte metody ustalania stanu

i stopnia pomiaru przychodów z tytułu niezakończonych robót (usług).

Ponadto we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego należy przedstawić przyczyny

i skutki ewentualnych zmian przyjętych zasad (polityki) rachunkowości w stosunku do

roku poprzedzającego.

Przykład wprowadzenia do sprawozdania finansowego

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego za 2009 r.

Przedsiębiorstwa Produkcyjnego „Jaskier” sp.j. w Szczecinie

I. Ogólne informacje
1.PrzedsiębiorstwoProdukcyjne„Jaskier”sp.j.zsiedzibąwSzczecinie,ul.Pomorska36.
2.Podstawowymprzedmiotemdziałalnościjestprodukcjaoprawoświetleniowych.
3.SpółkawpisanajestdorejestruprzedsiębiorcówprowadzonegoprzezSądRejonowy

wSzczecinie,XVIIWydziałGospodarczyKRS,podnumerem12345.

4.Sprawozdaniefinansowesporządzonezostałozaokresod1stycznia2009r.do31grudnia

2009r.

5.Przyjętyprzezspółkęrokobrotowypokrywasięzrokiemkalendarzowymitrwa12miesięcy.
6.Sprawozdaniefinansoweza2009r.niepodlegaobowiązkowibadaniawtrybieart.64ust.1

ustawyorachunkowości.

7. Sprawozdaniefinansoweza2009r.zostałosporządzoneprzyzałożeniukontynuowania

działalnościwroku2010,gdyżniewystępująokolicznościwskazującenaistotnezagrożenia
dladziałalnościprowadzonejprzezspółkę.

II. Omówienie przyjętych zasad rachunkowości
1.Aktywaipasywawycenianesązgodniezzasadamiokreślonymiwustawieorachunkowo-

ści.

2.Środkitrwałe:

a)składnikimajątkutrwałegoookresieużytkowaniapowyżej1rokuiwartościpoczątkowej

od1.500złdo3.500złzaliczasiędośrodkówtrwałychiujmujewewidencjibilansowej
środkówtrwałych;wmiesiącuprzyjęciadoużytkowaniadokonujesięjednorazowego
odpisuamortyzacyjnego,

b)składnikimajątkuookresieużytkowaniapowyżej1roku,leczowartościponiżej1.500zł

zaliczasiębezpośredniowkosztyzużyciamateriałów,przyczymskładnikimajątku,
którychcenanabyciaprzekracza100zł,wprowadzasiędoilościowejewidencjipozabi-
lansowej,

c)doamortyzacjiśrodkówtrwałychmajązastosowaniestawkiamortyzacyjneokreślone

wWykazierocznychstawekamortyzacyjnychstanowiącychzałączniknr1doustawy
opodatkudochodowymodosóbfizycznych,

d)środkitrwałeamortyzujesięwedługmetodyliniowej.

3.Wartościniematerialneiprawnewyceniasięiamortyzujewedługzasadanalogicznychjak

określonedlaśrodkówtrwałychwpkt2.

4.Zapasysurowców,materiałówiproduktówgotowych:

a)surowceimateriałyobjęteewidencjąilościowo-wartościowąwyceniasięwedługcen

zakupu,

b)produktygotowewyceniasięwedługrzeczywistegokosztuwytworzenia,
c)rozchódsurowców,materiałówiproduktówwyceniasięwedługmetodyFIFO(„pierwsze

weszło–pierwszewyszło”).

5.Ewidencjękosztówdziałalnościoperacyjnejspółkaprowadziwzespole4i5.
6.Nieruchomościzaliczonedoinwestycjidługoterminowychwyceniasięiamortyzujewedług

zasadokreślonychdlaśrodkówtrwałych.

7.Umowyleasingukwalifikujesięwedługzasadokreślonychwustawieopodatkudochodo-

wymodosóbfizycznych.

8.Nieistotnekosztydotycząceprzyszłychmiesięcyniepodlegająrozliczaniunaposzczególne

miesiące.Zewzględunaprzepisypodatkowerozliczasięjejednaknalataobrotowe(podat-
kowe).Prógistotnościokreślasięjako1%sumybilansowej.

Datasporządzenia:26marca2009r.

Główny Księgowy

AnnaNowak

(imięinazwiskoorazpodpisosoby,którejpo-

wierzonoprowadzenieksiągrachunkowych)

Prezes Zarządu

PiotrWójcik

Członek Zarządu

JanKlimas

(imięinazwiskoorazpodpiskierownikajednostki)

Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze

zm.).

Dorota Przybyszewska