2104

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/96

Ω

2104

Wzmacniacz stereofoniczny 2x22W
z układem
TDA1554

Rys. 1. Schemat aplikacyjny (wersja mostkowa) układu TDA1554Q.

Do czego to służy?

W praktyce elektronika często za−

chodzi potrzeba wykonania wzmac−
niacza o mocy kilku...kilkunastu wa−
tów. Nie zawsze zbudowanie wzmac−
niacza jest celem samym w sobie.
Niekiedy

chodzi

o zastąpienie

w fabrycznym sprzęcie uszkodzo−
nego starego wzmacniacza na tran−
zystorach, szkoda bowiem czasu na
grzebanie się w starociach. Kiedy in−
dziej trzeba zrobić “dopałkę” do ist−
niejącego wzmacniacza małej mocy,
choćby do karty komputerowej czy
starego radia samochodowego.

Właściwości

Duża moc wyjściowa przy
niewielkim napięciu zasilającym
uzyskana dzięki pracy wzmac−
niaczy w układzie mostkowym.

Zasilanie z akumulatora lub
zasilacza sieciowego.

Bardzo prosta konstrukcja nie
wymaga stosowania płytki
drukowanej.

Współpraca z głośnikami 2x4

lub 2x8

Najważniejsze parametry
układu TDA1554Q:

Zakres roboczego napięcia
zasilającego: 6...18V

Prąd spoczynkowy: typ. 80mA,
max 160mA

Prąd w stanie “uśpienia”
(U

=0V): typ. 0,1µA

W zależności od napięcia
zasilającego, impedancji
obciążenia i zastosowanego
radiatora można uzyskać moc
użyteczną od kilku do ponad
2x25W.

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/96

Komplet podzespołów z płytką

jest dostępny w sieci handlowej

AVT jako "kit szkolny" AVT−2104.

nia przewodów zasilających i masy
przedwzmacniacza (sygnałowej). Jest to
bardzo ważna sprawa we wszelkich
wzmacniaczach mocy. Błędne połącze−
nie masy może spowodować samo−
wzbudzenie. Przy wykonywaniu mode−
lu nie wystąpiły jakiekolwiek trudnoś−
ci.

W modelu nie zmontowano konden−

satora C4.

Bezpośrednio na koncówkach układu

scalonego zmontowano tylko kondensa−
tor C3 zabezpieczający przed samo−
wzbudzeniem.

Przy zasilaniu z akumulatora, kon−

densator C4 o pojemności 2200µF na−
leży

stosować

w przypadku,

gdy

wzmacniacz nie jest umieszczony bez−

pośrednio przy akumu−
latorze.

Przy zasilaczu sie−

ciowym pojemność tę
stanowić będzie kon−
densator filtru zasila−
cza. Ponieważ pobór
prądu

szczytach

wysterowania jest rzę−
du kilku amperów na−
leży zastosować więk−
sze pojemności, oko−
ło 6800...10000µF lub
więcej.

Kondensator

filtrujący (C4) powinien
być umieszczony blis−
ko układu scalonego.
Solidne lutowanie i za−

mocowanie wszystkich części ma szcze−
gólne znaczenie w urządzeniach na−
rażonych na wstrząsy, np. w samocho−
dzie.

Stosując zasilacz niestabilizowany

należy oczekiwać, że przy obciążeniu
2x8

moc wyjściowa będzie rzędu

2x10...15W zależnie od parametrów
użytego zasilacza.

Piotr Górecki

Rys. 2. Schemat montażowy.

Uwaga!

Jeśli napięcie

zasilające przekro−

czy 18V, wbudowane

zabezpieczenie

wyłączy układ. Po

obniżeniu napięcia

zasilającego

wzmacniacz znów

będzie pracował

normalnie.

chodowe stosuje się powszechnie obcią−
żenie 8

. Przy takim obciążeniu moc

wyjściowa będzie o około 40% mniej−
sza, ale mniejsze będą też straty mocy
(grzanie) i wystarczy zastosować nie−
wielki radiator z kawałka blachy. Taki
radiator można wyko−
nać z blachy aluminio−
wej o grubości 2...3mm
i powierzchni

około

70cm

W przypadku zasi−

lania napięciem wy−
ższym

niż

napięcie

akumulatora samocho−
dowego należy pamię−
tać o wewnętrznym ob−
wodzie zabezpieczają−
cym,

który

wyłącza

wzmacniacz gdy napię−
cie zasilające przekro−
czy 18V. Może to być
przyczyną

przykrych

niespodzianek przy za−
silaniu z niestabilizowanego zasilacza
sieciowego. W stanie spoczynku, gdy
napięcie zasilania przekroczy 18V, układ
wyłączy się i po prostu nie będzie
wzmacniał podawanego sygnału − za−
chowa się jakby był uszkodzony. Po ob−
niżeniu napięcia zasilającego znów bę−
dzie pracował normalnie.

Montaż i uruchomienie

Montaż wzmacniacza z układem

TDA1554Q nie powinien nastręczyć
żadnych trudności. Pomocą będzie rysu−
nek 2. Należy zwrócić uwagę na sposób
prowadzenia masy i miejsca dołącze−

Jak to działa?

Układ jest przeznaczony w pierw−

szym rzędzie do zasilania z akumulato−
ra samochodowego, możliwe jest też
użycie zasilacza sieciowego o odpo−
wiedniej mocy.

Na rysunku 1 pokazano schemat

aplikacyjny ukladu TDA1554Q pracują−
cego w układzie mostkowym (ang.
BTL). Dzięki temu możliwe jest osiągnię−
cie znacznej mocy przy niewielkim na−
pięciu zasilającym.

Układ posiada wbudowane zabezpie−

czenia przeciwzwarciowe i termicz−
ne.

Kostka, jak wszystkie układy “sa−

mochodowe” jest wyposażona w koń−
cówkę MUTE/STANDBY (n. 14).
Wielkość napięcia napięcia na tej
końcówce decyduje o stanie układu.
Przy napięciu na tej końcówce w za−
kresie 0...2V układ jest wyłączony − po−
biera ze źródła zasilania prąd rzędu mik−
roamperów. Przy zwarciu do plusa zasi−
lania układ pracuje normalnie, a przy
napięciach rzędu 4...5V układ jest przy−
gotowany do pracy ale nie przepuszcza
sygnału (MUTE).

W typowym układzie pracy kostka

cały czas jest pod napięciem, a do jej
włączania stosuje się niewielki wyłącznik
w obwodzie nóżki 14.

Według danych katalogowych przy

zasilaniu napięciem 14,4V i obciążeniu
2x4

można uzyskać moc wyjściową

2x22W przy zniekształceniach 10%. Po−
bór prądu wynosi przy tym ponad 5A.

W zastosowaniach innych niż samo−

WYKAZ ELEMENTÓW

Kondensatory

C1, C2: 220nF
C3: 100nF ceramiczny
C4: 2200µF (opcja)

Półprzewodniki

U1: TDA1554Q

Różne

S: wyłącznik jednobiegunowy

c.d. ze str. 57

Układ zmontowany ze sprawnych ele−

mentów będzie od razu pracował popra−
wnie i nie wymaga żadnego uruchamiania.

Jedynym odpowiedzialnym zadaniem

jest dobór atrakcyjnej obudowy i wyko−
nanie oprawki z ekranem, lub czegoś po−
dobnego do mieszania światła trzech
diod. Proste wystawienie trzech diod na
zewnątrz obudowy nie daje tak dobrego
efektu i warto pomysleć nad sposobem
wymieszania światła ze wszystkich diod.
To zadanie pozostawione jest niewyczer−
panej pomysłowości Czytelników EdW.

Na fotografii modelu pokazano diody

kwadratowe. Przeprowadzono również

próby z diodą trzykolorową LF−59EBGBW.
Efekt był znacznie lepszy, ponieważ dioda
ta zawiera struktury świecące na niebiesko.

Nabywcy zestawu AVT−2158 otrzy−

mają w komplecie taką właśnie diodę. Na
rry

u 4

a pokazano układ wyprowadzeń

takiej egzotycznej diody, a na rry

u 4

(patrz str. 57) pokazano układ połączeń
diody z płytką.

Możliwości zmian

Nie tylko można, ale i trzeba sprawdzić

efekt zmiany barwy światła w zależności
od częstotliwości generatorów.

Warto więc poeksperymentować z róż−

nymi wartościami kondensatorów C2, C3,

C4 i C5. Pojemności te można dowolnie
zmieniać w granicach 22nF...100µF. Oczy−
wiście w roli C2 – C4 mogą być stosowa−
ne kondensatory elektrolityczne. Pozosta−
łych elementów nie trzeba zmieniać.

Bardziej ciekawi Czytelnicy zechcą za−

pewne sprawdzić, jak układ pracuje przy
różnych napięciach „sztucznej masy”, czyli
przy zmianie wartości elementów R1 i R2.

Piio

ottrr G

Gó

órre

kii

biig

niie

w O

Orrłło

kii

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 9/97

plle

ett p

dzze

ołłó

ów

w zz p

płły

yttk

ką

ą jje

stt

sttę

ęp

y w

w s

siie

cii h

dllo

ejj A

T jja

„

„k

kiitt s

szzk

olln

y”

” A

T−2

8..

Do czego to służy?

W EdW 6/96 przedstawiony był opis

układu scalonego TDA1554Q, jego para−
metry i schemat ideowy układu aplikacyj−
nego. Zaproponowano tam montaż ele−
mentów wprost na wyprowadzeniach
układu scalonego.

Czytelnicy

EdW

dopominali

się

o przedstawienie płytki drukowanej do te−
go wzmacniacza stereofonicznego zasłu−
żenie cieszącego się dużą popularnością.

Niniejszy krótki suplement przedsta−

wia stosowną płytkę.

Jak to działa?

Szczegółowy opis układu scalonego,

schemat aplikacyjny oraz możliwości wy−
korzystania został przedstawiony w EdW
6/96 i nie będzie powtarzany – należy
sięgnąć do tego artykułu.

Jedyną zmianą w porównaniu do wer−

sji przedstawionej we wspomnianym ar−
tykule jest dodanie obwodu opóźnionego
włączania z elementami R1, C4 dołączo−
nymi do nóżki numer 14. Stała czasowa
R1C4 określa czas opóźnienia włączenia
wzmacniacza po podaniu napięcia zasila−
nia. Tuż po włączeniu napięcia zasilania,
kondensator C4 jest rozładowany i napię−
cie na nóżce 14 jest równe zeru. Konden−

sator ten będzie stopniowo ładowany
przez rezystor R1 Dopóki napięcie na nóż−
ce 14 będzie zawierać się w granicach
0...2V, kostka jest całkowicie wyłączona –
jest to stan zwany STANDBY. W zakresie
napięć 2...5V układ scalony jest w goto−
wości, ale jeszcze nie przepuszcza sygna−
łu – jest to stan zwany MUTE. Dopiero
przy wyższych napięciach kostka zacho−
wuje się jak normalny wzmacniacz.

Takie wyciszenie przy włączaniu jest

bardzo pożyteczne, ponieważ nie dopusz−
cza do głośnika jakichkolwiek stuków,
trzasków i innych „śmieci”, które mają
swoje źródło w tak zwanych stanach
przejściowych przedwzmacniacza.

Montaż i uruchomienie

Wygląd płytki drukowanej do wzmac−

niacza pokazano na rry

u 1

Montaż układu (nawet bez schematu

ideowego) nie sprawi trudności. W pierw−
szej kolejności należy wykonać trzy zwory.

Zasilanie (6...18V) należy podłączyć do

punktów O1 – minus, P – plus. Punkt
O posłuży dla podłączenia masy współ−
pracującego przedwzmacniacza – będzie
to masa wejściowa czyli sygnałowa. We−
jściami dwóch kanałów wzmacniacza są
punkty oznaczone A i B. Dwa głośniki na−
leży podłączyć do punktów C,D oraz E,F.
Głośniki będą pracować w fazie, jeśli ich
gorące punkty, czyli wyprowadzenia
oznaczone czerwoną kropką będą dołą−
czone do punktów C i E.

Dla uzyskania pełnej mocy wyjściowej

wzmacniacz musi być wyposażony w ra−
diator, np. z blachy 2...3mm o wymiarach
przynajmniej 10 x 7cm.

Piio

ottrr G

Gó

órre

kii

a!! Ze względu na wprowadzenie do ofer−

ty zestawu AVT−2104/1, dotychczasowy zestaw
AVT−2104 zostanie wkrótce wycofany. Aby unik−
nąć niejasności prosimy nanieść stosowną uwa−
gę w EdW 6/96.

Rys. 1. Schemat montażowy

Płytka do wzmacniacza 2×22W

2104/1

azz e

elle

nttó

ów

ezzy

stto

orry

R1: 47k

Ω

atto

orry

C1, C2: 220nF
C3: 100nF ceramiczny
C4: 100µF/16V

Pó

ółłp

prrzze

niik

kii