Wierzba biała

163a] Wierzba biała – Salix alba

Spośród gatunków wierzby występującej w Polsce znaczenie dla lecznictwa poza
wierzba białą [Salix alba] mają:
wierzba krucha [Salix fragalis], wierzba wiciowa [Salix viminalis], wierzba purpurowa
[Salix purpurea], wierzba pięcioprętkowa- laurowa [Salix pentandra].
Działanie tych wierzb jest takie same.

Inne nazwy: wierzba pospolita, wierzba srebrna, wierzbina.

W celach leczniczych wykorzystuje się kory wierzbowe.

Kora wierzbowa zawiera glikozydy fenolowe [najważniejszym z nich jest salicyna], flawonoidy, kwasy
organiczne i sole mineralne.

Działanie: przeciwzapalne, ściągające, przeciwgorączkowe, przeciwgośćcowe.

Salicyna w soku żołądkowym rozkłada się do alkoholu salicylowego, którego pochodne łatwo wnikają
do organizmu. Mają one działanie przeciwgorączkowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Chociaż dawka salicylanów jest w odwarach kory wierzbowej niewielka w porównaniu z zawartością
kwasu acetylosalicylowego w tabletce, to aktywność biologiczna tych związków jest duża, gdyż
zachodzi tu syngerizm salicylanów, flawonoidów i garbników.
Również działania uboczne, jakie występują przy długotrwałym stosowaniu dość dużych dawek
aspiryny nie występują przy stosowaniu wyciągów z kory wierzbowej.
Jest to szczególnie ważne u ludzi z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, którzy nie powinni
zażywać aspiryny.

Ponadto związki czynne zawarte w korze wierzby uszczelniają ścianki włosowate i jednocześnie
przeciwdziałają nadmiernej krzepliwości krwi.
Zwiększają ilość wydalanego moczu i poprawiają przebieg reakcji oksydoredukcyjnych.

Kora wierzby może być używana w leczeniu miażdżycy ze wzmożoną krzepliwością krwi, zapaleniach
żył oraz w przypadkach nadmiernego pocenia się.

Medycyna ludowa używała kory jako środka uspokajającego i ułatwiającego zasypianie oraz w
przypadkach nerwobólów, bólów kostnych i mięśniowych.

Odwar: 1 łyżkę kory zalać 1 szkl wody i gotować 5min, odstawić na 15min pod przykryciem,
przecedzić.
Pić w 2-3 porcjach w ciągu dnia przy przeziębieniach, bólach kostnych i zaburzeniach żołądkowych lub
przy nadmiernej potliwości.
Odwaru tego można również używać w przypadku nadmiernej potliwości nóg.

W przeziębieniach korę wierzby można łączyć a owocami malin, róży oraz wit C.

Kora wierzby wchodzi w skład mieszanek: Reumogran, Reumosan, Pyrosan oraz wyciąg alkoholowy w
skład maści Capsiplex.

163b] Wierzba biała

Inne nazwy: wierzba pospolita, wierzba srebrna, wierzbina, blindzia.
Surowcem leczniczym jest głównie kora, rzadziej pączki i liście.

Kora zawiera glikozydy fenolowe [głównie salicynę], flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne [kwas
elagowy], sole mineralne.

Wierzba była symbolem budzącego się życia i drzewem płodności. Kora wierzby zastępowała dawniej
dzisiejszą chininę i aspirynę i używana była na zimną febrę i przy kaszlu.

W medycynie ludowej była jako lek przeciwgorączkowy, przeciwreumatyczny i
usuwający bóle głowy, a także lek przy schorzeniach śledziony, nieżytach jelit, wzdęciach
i biegunce.
Zewnętrznie stosowano ją przy trudno gojących się ranach, bakteryjnych zakażeniach
skóry i nadmiernie pocących się stopach.

Kora wierzby posiada działanie przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, odkażające, przeciwbólowe,
przeciwreumatyczne, rozkurczowe, moczopędne, uspokajające i ściągające.

Stosowana bywa w schorzeniach reumatycznych, przy gorączce, w biegunkach i nieżytach jelit, przy
nadmiernej pobudliwości nerwowej, migrenach, bezsenności i nerwobólach.
Zewnętrznie w formie okładów na rany i zakażenia skóry oraz do kąpieli.

W warunkach domowych

najczęściej w postaci odwaru wykorzystuje się korę wierzby przy

reumatycznych bólach stawów, przy przeziębieniach, grypie i katarze.

Odwar: 1 łyżeczkę suchej, rozdrobnionej kory zalać 1 szkl wrzątku i gotować 10min, przecedzić i pić 2-
3 razy dziennie po 0,5 szkl.
Taki odwar można też stosować przy ropiejących ranach, do okładów.
Odwar ten nadaje się również do zmywania tłustej cery ze skłonnością do wyprysków, szczególnie
pochodzenia grzybiczego.
Kąpiele w odwarze polecane są przy nadmiernym poceniu się stóp.

Uwaga: Dawki większe niż zalecane mogą spowodować zaparcia.

163c] Wierzba biała

Po wysuszeniu kora ma zapach słaby, smak cierpki, kwaskowato0gorzkawy.

Kora wierzby działa przeciwgorączkowo, przeciwbólowo, przeciwgośćcowo, uspokajająco i
moczopędnie.

Stosuje się ją przy chorobach gorączkowych, ostrym przewlekłym gośćcu, dnie, uporczywych
biegunkach, krwawieniach wewnętrznych, nadmiernym wydzielaniu śluzu w przewodzie pokarmowym,
pobudzeniu nerwowym, nerwobólach, migrenie, bezsenności.

163d] Wierzba biała

Surowiec zielarski: kora (Cortex Salicis) zawiera flawonoidy, kwasy organiczne oraz glikozydy.
Najważniejszym z nich jest glikozyd fenolowy – salicyna.
Do celów leczniczych wykorzystywana może być również kora wierzby kruchej, wierzby purpurowej,
wierzby pięciopręcikowej i wierzby wiciowej.

Działanie: salicyna ma silne działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i ściągające.
Wykorzystywana jest przy takich dolegliwościach i chorobach, jak: ból głowy, przeziębienie
przebiegające z gorączką, różne odmiany choroby reumatycznej, miażdżyca.

Obecnie już nie pozyskuje się do celów leczniczych kory wierzby, gdyż jest zastępowana syntetycznie
produkowanym kwasem acetylosalicylowym (nazwa handlowa „Aspiryna”, „Polopiryna”).

W medycynie ludowej wykorzystywano korę wierzby również do leczenia nerwobólów i jako środka
ułatwiającego zasypianie i uspokajającego.

163e] Wierzba biała - Salix alba

Surowiec: Kora (Cortex Salicis). Surowiec wierzby znajdujący się w aptekach jest mieszaniną różnych
gatunków wierzb.

Najbardziej wartościowym surowcem jest kora wierzby purpurowej (S. purpurea),
wierzby białej (S. alba), wierzby kruchej (S. fragilis) oraz wierzby wiciowej (S. viminaris).

Surowiec wierzby zawiera glukozydy fenolowe (salicynę, salikortinę), które po hydrolizie
uwalniają alkohol salicylowy, flawonoidy, duże ilości garbników i inne substancje,

Salicyna oraz inne związki ulegają w organizmie chemicznym przemianom i działają przeciwzapalnie,
przeciwgorączkowo, antyseptycznie i przeciwbólowo.

Flawonoidy działają moczopędnie i uspokajająco, a garbniki ściągająco, a także przeciwzapalnie i
przeciwbakteryjnie.

Korę wierzbową stosuje się także w postaci odwaru w chorobach gorączkowych, w stanach
nieżytowych żołądka i jelit, w biegunkach i zapaleniach błon śluzowych przewodu pokarmowego, a
także jako środek uśmierzający dolegliwości żołądkowe.

Surowiec ma zastosowanie także w chorobie reumatycznej, w przewlekłym gośćcu stawowym i
mięśniowym, a także w nerwobólach, przy migrenie i bezsenności na tle wymienionych chorób.

Odwar: 3 łyżeczki rozdrobnionej lub sproszkowanej kory wierzby zalewa się 1 szklanką wrzątku,
podgrzewa i gotuje od 5-10 minut, odstawia do ostudzenia, cedzi i pije 2-3 razy dziennie po pół szkl.

Zewnętrznie stosuje się odwar kory wierzby także do kąpieli wzmacniającej oraz w nadmiernym
poceniu się, jak również do okładów na ropiejące rany i bakteryjne zakażenie skóry.

Kora wierzby w postaci sproszkowanej lub też jako wyciąg wchodzi w skład granulatu Reumogran,
maści Capsipleks i innych przetworów.

163f] Wierzba biała

Inna nazwa to wierzba srebrna lub pospolita jest gatunkiem drzewa należącego do rodziny
wierzbowatych.

Popiół ze spalonego drzewa z wierzby białej długo był rekomendowany jako skuteczne antidotum na
zatrucia, rozwolnienia, wzdęcia, zgagę oraz inne dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Wymieszać łyżkę
stołową popiołu/pudru, łyżeczkę sproszkowanego korzenia imbiru oraz ½ łyżeczki białego cukru w
dużej szklance destylowanej wody i wypić. Powtórzyć, jeśli jest to konieczne.

W przeszłości, dzięki swoim właściwościom ściągającym wierzba biała była używana do hamowania
krwawień wewnętrznych.
W swoim zielniku z roku 1652, Nicholas Culpeper radził stosowanie popiołu z kory wierzby białej
połączonej z octem na kurzajki, nagniotki, odciski.

Wierzba biała jest znakomitym środkiem na artretyczne oraz reumatyczne bóle atakujące plecy oraz
na stawy w kolanach i w biodrach.
W połączeniu z innymi ziołami i ze zmianą diety, wierzba biała łagodzi zapalenia oraz opuchnięcia.
Poprawia również ruchliwość w zbolałych i skrzypiących stawach.
Chociaż konwencjonalne lekarstwa na bazie aspiryny działają silniej, mogą mieć liczne niechciane

i niepożądane skutki uboczne.

Wierzba biała jest skutecznym środkiem na zmniejszenie wysokiej gorączki.
Może być również używana na łagodzenie bólów głowy.

Poprzez redukowanie pocenia się, wierzba biała pomaga w zapobieganiu uderzeń krwi do
głowy (występuje u kobiet w czasie menopauzy) oraz obniża pocenie nocne.

Wierzba biała stosowana jest także w zapaleniu kości i stawów.

Kwas salicynowy i aspiryna – Niewiele badań naukowych było poświęconych wierzbie białej jako
„całości”, natomiast jej główny składnik – kwas salicynowy – został dobrze poznany i wydzielony w
1838 roku.
Kwas salicynowy był zwiastunem aspiryny, lekarstwa wyprodukowanego po raz pierwszy w roku
1899. Kwas salicynowy ma silne właściwości przeciwgorączkowe, ściągające oraz przeciwzapalne.
Używany jest przy bólach głowy, migrenach, przy przeziębieniach wtedy, kiedy występuje gorączka,
na różne bóle reumatyczne oraz w leczeniu miażdżycy.
W medycynie ludowej używano korę wierzby białej również do leczenia neuralgii.
Napar z kory drzewa uspokajał wewnętrznie i działał jako środek pomagający w zasypianiu.
Kwas salicynowy nie rozrzedza krwi, jak to się ma w przypadku aspiryny.
Nie podrażnia również wyściółki żołądka – główny skutek uboczny stosowania aspiryny.

Wierzba biała zawiera salicynę, taniny, flawonoidy, glikozydy, kwasy organiczne.
Kora wierzby to cenne źródło glikozydu fenolowego – salicyny.

Herbata z wierzby białej jest przygotowywana z 1-2 grama kory gotowanej w 200 ml wody przez
10 minut. 5 lub więcej szklanek takiej herbaty może być wypijanych w ciągu dnia.
Wyciąg z tego pożytecznego drzewa jest również używany i jest to przeważnie dawka 1 -2 ml 3 razy
dziennie. Dzienna dawka salicyny wynosi 60 – 120 mg dziennie.

Użycie wierzby białej długoterminowo może spowodować podrażnienia żołądkowo-jelitowe.
Jak to się ma w przypadku aspiryny, wierzba biała nie powinna być używana do obniżania
gorączki u dzieci.
Osoby, które są uczulone na aspirynę powinny unikać używania preparatów z wierzby białej.
Długoterminowe użycie wierzby białej nie jest wskazane, gdyż może to powodować te same
problemy, które powoduje aspiryna – chodzi tu głównie o wrzody żołądka. Jakkolwiek, użycie
wierzby białej jest zdecydowanie dużo bezpieczniejsze niż użycie aspiryny.

Płynny wyciąg z kory– Silniejszy niż nalewka, używany na bóle reumatyczne, bóle głowy, nerwobóle.

Nalewka z kory – Brać 15ml nalewki (maximum) na gorączkę lub łączyć z sadźcem
przerośniętym, bzem czarnym lub z goryczką żółtą. Używać z ziołami łagodzącymi
takimi jak prawoślaz lekarski lub babka zwyczajna na podrażnienia i zapalenia
gastryczne.
Puder z kory – Brać w dawkach do wysokości 10g na gorączki i bóle głowy;
zmieszać z łyżeczką miodu.
Wywar z kory – Stosować na dreszcze gorączkowe oraz ból głowy lub jako część

leczenia artretycznego.
Liście napar – Pić po posiłkach przy dolegliwościach związanych z układem trawiennym.

Przepis na aperitif pomagający w uśmierzaniu bólu:
* 3 szklanki (750ml) słodkiego, białego wina (Alsatian Muscat, Muscadet), * 50g kory wierzby białej,
wysuszonej i zmiażdżonej.
Połączyć składniki i macerować przez miesiąc. Odcedzić i pić 30 ml na bóle.