Wierzba Biała

Salix alba

Wierzba biała, inna nazwa to wierzba srebrna lub pospolita jest gatunkiem drzewa należącego do rodziny wierzbowatych. Szacuje się, że około 300 rodzajów liściastych drzew i krzaków wierzbowatych szeroko występuje na obu półkulach, od regionów arktycznych do Południowej Afryki i południowego Chile. Występują również liczne krzyżówki. Z niektórych 70 północno-amerykańskich gatunków, około 30 osiąga wymiar i kształt drzewa. Drzewo wierzby białej rośnie do wysokości 25m, ale w niektórych częściach świata może osiągnąć tylko 1.5 lub 2.5m wysokości. Wierzba biała ma liście wąskie, lancetowatego kształtu. Liście są koloru szarawo-zielonkawego i są jedwabiste po obu stronach. Kwiaty męskie oraz żeńskie występują na oddzielnych drzewach. Wierzba biała występuje w Europie i Azji, można ją też znaleźć w Ameryce Północnej. Drzewo to należy do drzew szybko rosnących i stosunkowo krótkowiecznych. Drewno wierzby białej jest powszechnie używane jako materiał na opał. Ponieważ wierzba biała jest drzewem pobierającym dużo wody, jest ona sadzona na terenach podmokłych i na bagnach w celu ich osuszania. Wierzbę białą sadzi się nad brzegami rzek i strumyków w celu zabezpieczenia ich brzegów przed obsuwaniem się. Drzewo to jest charakterystycznym elementem krajobrazu polskiego.

Popiół ze spalonego drzewa z wierzby białej długo był rekomendowany jako skuteczne antidotum na zatrucia, rozwolnienia, wzdęcia, zgagę oraz inne dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Wymieszać łyżkę stołową popiołu/pudru, łyżeczkę sproszkowanego korzenia imbiru oraz ½ łyżeczki białego cukru w dużej szklance destylowanej wody i wypić. Powtórzyć, jeśli jest to konieczne.

SUROWCE LECZNICZE

Kora, liście.

ZASTOSOWANIE

W przeszłości, dzięki swoim właściwościom ściągającym wierzba biała była używana do hamowania krwawień wewnętrznych. W swoim zielniku z roku 1652, Nicholas Culpeper radził stosowanie popiołu z kory wierzby białej połączonej z octem na kurzajki, nagniotki, odciski.

Wierzba biała jest znakomitym środkiem na artretyczne oraz reumatyczne bóle atakujące plecy oraz na stawy w kolanach i w biodrach. W połączeniu z innymi ziołami i ze zmianą diety, wierzba biała łagodzi zapalenia oraz opuchnięcia. Poprawia również ruchliwość w zbolałych i skrzypiących stawach. Chociaż konwencjonalne lekarstwa na bazie aspiryny działają silniej, mogą mieć liczne niechciane i niepożądane skutki uboczne.

Wierzba biała jest skutecznym środkiem na zmniejszenie wysokiej gorączki. Może być również używana na łagodzenie bólów głowy.

Poprzez redukowanie pocenia się, wierzba biała pomaga w zapobieganiu uderzeń krwi do głowy (występuje u kobiet w czasie menopauzy) oraz obniża pocenie nocne. Wierzba biała stosowana jest także w zapaleniu kości i stawów.

WYSTĘPOWANIE I UPRAWA

Wierzba biała pochodzi z Europy. Rośnie również na terenach Ameryki Północnej i Azji. Uwielbia obszary podmokłe, szczególnie brzegi rzek. Wierzbę białą rozmnaża się z na wpół-dojrzałych sadzonek latem lub z sadzonek z twardego drewna zimą. Drzewa są często strzyżone, a kora jest obrywana z gałęzi drzew 2 – 5 letnich na wiosnę. Kora jest zbierana wczesną wiosną. Łatwo jest oddzielić wtedy korę od drewna, ponieważ na wiosnę drzewo obfituje w soki. Korę suszy się w pomieszczeniach jasnych lub ciemnych.

BADANIA NAUKOWE

Kwas salicynowy i aspiryna – Niewiele badań naukowych było poświęconych wierzbie białej jako „całości”, natomiast jej główny składnik – kwas salicynowy – został dobrze poznany i wydzielony w 1838 roku. Kwas salicynowy był zwiastunem aspiryny, lekarstwa wyprodukowanego po raz pierwszy w roku 1899. Kwas salicynowy ma silne właściwości przeciwgorączkowe, ściągające oraz przeciwzapalne. Używany jest przy bólach głowy, migrenach, przy przeziębieniach wtedy, kiedy występuje gorączka, na różne bóle reumatyczne oraz w leczeniu miażdżycy. W medycynie ludowej używano korę wierzby białej również do leczenia neuralgii. Napar z kory drzewa uspokajał wewnętrznie i działał jako środek pomagający w zasypianiu. Kwas salicynowy nie rozrzedza krwi, jak to się ma w przypadku aspiryny. Nie podrażnia również wyściółki żołądka – główny skutek uboczny stosowania aspiryny.

SKŁADNIKI

Wierzba biała zawiera salicynę, taniny, flawonoidy, glikozydy, kwasy organiczne.
Kora wierzby to cenne źródło glikozydu fenolowego – salicyny.

DAWKOWANIE

Herbata z wierzby białej jest przygotowywana z 1-2 grama kory gotowanej w 200 ml wody przez 10 minut. 5 lub więcej szklanek takiej herbaty może być wypijanych w ciągu dnia. Wyciąg z tego pożytecznego drzewa jest również używany i jest to przeważnie dawka 1 -2 ml trzy razy dziennie. Dzienna dawka salicyny wynosi 60 – 120 mg dziennie.

SKUTKI UBOCZNE I OSTRZEŻENIA

Użycie wierzby białej długoterminowo może spowodować podrażnienia żołądkowo-jelitowe. Jak to się ma w przypadku aspiryny, wierzba biała nie powinna być używana do obniżania gorączki u dzieci. Osoby, które są uczulone na aspirynę powinny unikać używania preparatów z wierzby białej. Długoterminowe użycie wierzby białej nie jest wskazane, gdyż może to powodować te same problemy, które powoduje aspiryna – chodzi tu głównie o wrzody żołądka. Jakkolwiek, użycie wierzby białej jest zdecydowanie dużo bezpieczniejsze niż użycie aspiryny.

UŻYCIE

KORA

PŁYNNY WYCIĄG – Silniejszy niż nalewka, używany na bóle reumatyczne, bóle głowy, nerwobóle.
NALEWKA – Brać 15ml nalewki (maximum) na gorączkę lub łączyć z sadźcem przerośniętym, bzem czarnym lub z goryczką żółtą. Używać z ziołami łagodzącymi takimi jak prawoślaz lekarski lub babka zwyczajna na podrażnienia i zapalenia gastryczne.
PUDER – Brać w dawkach do wysokości 10g na gorączki i bóle głowy; zmieszać z łyżeczką miodu.
WYWAR – Stosować na dreszcze gorączkowe oraz ból głowy lub jako część leczenia artretycznego.

LIŚCIE

NAPAR – Pić po posiłkach przy dolegliwościach związanych z układem trawiennym.

PRZEPIS NA APERITIF POMAGAJĄCY W UŚMIERZANIU BÓLU

• 3 szklanki (750ml) słodkiego, białego wina (Alsatian Muscat, Muscadet)

• 50g kory wierzby białej, wysuszonej i zmiażdżonej

Połączyć składniki i macerować przez miesiąc. Odcedzić i pić 30 ml na bóle.