awans zawodowy nauczycieli po zmianach w 2018 roku

Komentarz praktyczny

KARTA NAUCZYCIELA

AWANS ZAWODOWY NAUCZYCIELI

PO ZMIANACH W 2018 ROKU

Autor: praca zbiorowa
Wydawca: Julita Brodzińska
Redaktor: Monika Fidler
Korekta: zespół
Projekt graficzny okładki: Magdalena Huta
ISBN: 978-83-269-7349-9

Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa
tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10, e-mail: cok@wip.pl

NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264

Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy,

Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy.

Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł.

Art. 9c. (Staż)

1. Staż, z zastrzeżeniem ust. 2, trwa w przypadku ubiegania się o awans na

stopień:
1) nauczyciela kontraktowego – 9 miesięcy;
2) nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego – 2 lata i 9 mie-

sięcy.

2. Nauczyciel kontraktowy lub nauczyciel mianowany posiadający co najmniej

stopień naukowy doktora może ubiegać się o uzyskanie kolejnego stopnia
awansu zawodowego po odbyciu stażu trwającego rok i 9 miesięcy. Dyrektor
szkoły może nauczycielowi kontraktowemu, który uzyskał awans w sposób
określony w art. 9a ust. 3 i ubiega się o uzyskanie stopnia nauczyciela mia-
nowanego, skrócić staż do roku i 9 miesięcy.

3. W okresie stażu nauczyciel realizuje własny plan rozwoju zawodowego za-

twierdzony przez dyrektora szkoły, uwzględniający wymagania, o których
mowa w art. 9g ust. 10. Po zakończeniu stażu nauczyciel składa dyrektorowi
szkoły sprawozdanie z realizacji tego planu.

3a. Nauczycielowi mianowanemu, ubiegającemu się o awans na stopień na-

uczyciela dyplomowanego, za spełnienie odpowiednich wymagań, o których
mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 9g ust. 10, uznaje się także
jego odpowiedni dorobek zawodowy ze szczególnym uwzględnieniem okresu
od dnia uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.

4. Nauczycielowi stażyście i nauczycielowi kontraktowemu odbywającemu

staż dyrektor szkoły przydziela spośród nauczycieli mianowanych lub dy-
plomowanych opiekuna, z tym że w przedszkolach, szkołach i placówkach,
o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2, opiekunem nauczyciela stażysty i na-
uczyciela kontraktowego może być również nauczyciel zajmujący stanowisko
kierownicze.

5. Zadaniem opiekuna stażu, o którym mowa w ust. 4, jest udzielanie nauczy-

cielowi pomocy, w szczególności w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu
planu rozwoju zawodowego nauczyciela, oraz opracowanie projektu oceny
dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu.

6. Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu ustala, w terminie nie

dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, o którym mowa w ust. 3,

z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela,
dyrektor szkoły:
1) w przypadku nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego – po zapo-

znaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po
zasięgnięciu opinii rady rodziców;

2) w przypadku nauczyciela mianowanego – po zasięgnięciu opinii rady rodziców.

7. Rada rodziców powinna przedstawić swoją opinię w terminie 14 dni od dnia

otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego
nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii rady rodziców nie wstrzymuje postę-
powania, o którym mowa w ust. 6.

8. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna.

Ocena sporządzana jest na piśmie i zawiera uzasadnienie oraz pouczenie
o możliwości wniesienia odwołania.

9. Od oceny dorobku zawodowego nauczycielowi służy odwołanie do organu

sprawującego nadzór pedagogiczny w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania.
Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21
dni. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez organ sprawu-
jący nadzór pedagogiczny jest ostateczna.

10. W przypadku niedotrzymania przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny

terminu rozpatrzenia odwołania, o którym mowa w ust. 9, nauczyciel jest do-
puszczony odpowiednio do rozmowy kwalifikacyjnej, o której mowa w art. 9b
ust. 1 pkt 1, egzaminu, o którym mowa w art. 9b ust. 1 pkt 2, lub może się
ubiegać o akceptację komisji, o której mowa w art. 9b ust. 1 pkt 3.

11. W przypadku gdy ostateczna ocena dorobku zawodowego nauczyciela jest

negatywna, ponowna ocena dorobku może być dokonana po odbyciu, na
wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, jednego dodatkowego stażu
w wymiarze 9 miesięcy.

Długość stażu

Długość stażu w awansie zawodowym uzależniona jest od stopnia, o jaki

ubiega się nauczyciel. Podstawowy staż na stopień nauczyciela kontrak-
towego trwa 9 miesięcy, natomiast staż na kolejne stopnie awansu, tj. na-
uczyciela mianowanego i dyplomowanego, wynosi 2 lata i 9 miesięcy. Staż

na stopień nauczyciela kontraktowego może być w pewnych sytuacjach
pominięty (zob. komentarz do art. 9a), nie może być jednak skrócony.
Natomiast staż na wyższe stopnie awansu zawodowego może być skrócony
o 1 rok. O skrócenie stażu może ubiegać się:
– nauczyciel kontraktowy lub nauczyciel mianowany posiadający co

najmniej stopień naukowy doktora,

– nauczyciel kontraktowy, który uzyskał stopień z dniem nawiązania

stosunku pracy, bez konieczności odbywania stażu.
Powyższe oznacza, że organem właściwym do skrócenia stażu jest wyłącznie

dyrektor szkoły, a jego decyzja jest uznaniowa. Decyzja wyznaczająca okres
stażu powinna zapaść w odpowiedzi na wniosek nauczyciela. Dyrektor nie
jest uprawniony do podjęcia tej decyzji z urzędu, gdyż przepis wyraźnie
wskazuje, że o skrócenie stażu może ubiegać się nauczyciel. Należy przy
tym pamiętać, że również w przypadku uzyskania stopnia nauczyciela
kontraktowego bez stażu konieczne jest przepracowanie 2 lat przed roz-
poczęciem stażu na stopień nauczyciela mianowanego (art. 9d ust. 4).

Warto podkreślić, że od 1 września 2018 r. staż na stopień nauczyciela

kontraktowego zostanie wydłużony do 1 roku i 9 miesięcy.

Przebieg stażu

Szczegółowe obowiązki związane z przebiegiem stażu w awansie zawodo-

wym nauczycieli określa rozporządzenie MEN z 1 marca 2013 r. Obowiązki
te są zróżnicowane w zależności od stopnia awansu, o który ubiega się
nauczyciel. Nauczyciel rozpoczynający staż obowiązany jest przedstawić
dyrektorowi plan rozwoju zawodowego, z tym że stażysta przedkłada go
w terminie 20 dni od rozpoczęcia zajęć, a nauczyciele kontraktowi i mia-
nowani dołączają do wniosku o otwarcie stażu. Dyrektor szkoły zatwierdza
projekt planu rozwoju zawodowego nauczyciela w terminie 30 dni od
dnia rozpoczęcia zajęć albo zwraca go nauczycielowi do poprawy ze wska-
zaniem, w formie pisemnej, zakresu niezbędnych zmian. Nauczyciel jest
obowiązany niezwłocznie poprawić projekt planu rozwoju zawodowego
zgodnie z zaleceniami dyrektora szkoły i ponownie przedłożyć projekt
dyrektorowi szkoły. W szczególnie uzasadnionych przypadkach w czasie

trwania stażu dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do
zmiany planu rozwoju zawodowego lub zmienić nauczycielowi opiekuna
stażu. W czasie trwania stażu nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie
rozwoju zawodowego za zgodą dyrektora szkoły. W terminie 30 dni od
dnia zakończenia stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozda-
nie z realizacji planu rozwoju zawodowego. Opiekun stażu przedstawia
dyrektorowi szkoły projekt oceny dorobku zawodowego nauczyciela za
okres stażu w terminie 14 dni od dnia zakończenia stażu przez nauczyciela.

Wymagania na poszczególne stopnie awansu

zawodowego

Nauczyciel stażysta ubiegający się o awans na stopień nauczyciela

kontraktowego w okresie odbywania stażu powinien w szczególności:
1) poznawać organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły, w tym:

– przepisy związane z funkcjonowaniem szkoły,
– sposób prowadzenia dokumentacji obowiązującej w szkole,
– przepisy dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych

warunków nauki i pracy;

1) uczestniczyć jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez opiekuna

stażu lub innych nauczycieli, w wymiarze co najmniej jednej godziny
zajęć w miesiącu, oraz omawiać z prowadzącym obserwowane zajęcia;

2) prowadzić zajęcia z uczniami, w obecności opiekuna stażu lub dyrektora

szkoły, w wymiarze co najmniej jednej godziny zajęć w miesiącu, oraz
omawiać je z osobą, w obecności której zajęcia zostały przeprowadzone;

3) uczestniczyć w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia zawodowego

nauczycieli.

Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela kontrakto-

wego obejmują:
1) znajomość organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której

nauczyciel odbywał staż;

2) umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą rea-

lizację statutowych zadań szkoły, w której nauczyciel odbywał staż;

3) znajomość środowiska uczniów, ich problemów oraz umiejętność

współpracy ze środowiskiem uczniów;

4) umiejętność omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć.

Nauczyciel kontraktowy ubiegający się o awans na stopień nauczyciela

mianowanego w okresie odbywania stażu powinien w szczególności:
1) uczestniczyć w pracach organów szkoły związanych z realizacją zadań

dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych wynikają-
cych ze statutu szkoły oraz potrzeb szkoły i środowiska lokalnego,

2) pogłębiać wiedzę i umiejętności zawodowe, samodzielnie lub przez

udział w różnych formach kształcenia ustawicznego,

3) poznawać przepisy dotyczące systemu oświaty, a w przypadku nauczy-

cieli zatrudnionych w zakładach poprawczych oraz schroniskach dla
nieletnich – przepisy dotyczące postępowania w sprawach nieletnich,
w zakresie funkcjonowania szkoły

– z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż.

Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela mianowa-

nego obejmują:
1) umiejętność organizacji i doskonalenia warsztatu pracy, dokonywania

ewaluacji własnych działań, a także oceniania ich skuteczności i doko-
nywania zmian w tych działaniach;

2) umiejętność uwzględniania w pracy potrzeb rozwojowych uczniów,

problematyki środowiska lokalnego oraz współczesnych problemów
społecznych i cywilizacyjnych;

3) umiejętność wykorzystywania w pracy technologii informacyjnej i komu-

nikacyjnej;

4) umiejętność zastosowania wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki

i dydaktyki oraz ogólnych zagadnień z zakresu oświaty, pomocy społecz-
nej lub postępowania w sprawach nieletnich w rozwiązywaniu proble-
mów związanych z zakresem realizowanych przez nauczyciela zadań;

5) umiejętność posługiwania się przepisami dotyczącymi systemu oświaty,

pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich w zakresie
funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż.

Nauczyciel mianowany ubiegający się o awans na stopień nauczyciela

dyplomowanego w okresie odbywania stażu powinien w szczególności:
1) podejmować działania mające na celu doskonalenie warsztatu i metod

pracy, w tym doskonalenie umiejętności stosowania technologii infor-
macyjnej i komunikacyjnej,

2) realizować zadania służące podniesieniu jakości pracy szkoły,
3) pogłębiać wiedzę i umiejętności służące własnemu rozwojowi oraz

podniesieniu jakości pracy szkoły, samodzielnie lub przez udział w róż-
nych formach kształcenia ustawicznego – z uwzględnieniem specyfiki
typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż.

Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomo-

wanego obejmują:
1) uzyskanie pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej

lub opiekuńczej na skutek wdrożenia działań mających na celu dosko-
nalenie pracy własnej i podniesienie jakości pracy szkoły, a w przypadku
nauczycieli, którzy pełnią funkcje dyrektorów, nauczycieli w urzędach,
zwolnionych do pracy w związkach zawodowych – uzyskanie pozy-
tywnych efektów w zakresie realizacji zadań odpowiednio na rzecz
oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich,
w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją;

2) wykorzystywanie w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej;
3) umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczy-

cielami, w tym przez prowadzenie otwartych zajęć, w szczególności dla
nauczycieli stażystów i nauczycieli kontraktowych, prowadzenie zajęć
dla nauczycieli w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodo-
wego lub innych zajęć;

4) realizację co najmniej trzech z następujących zadań:

– opracowanie i wdrożenie programu działań edukacyjnych, wycho-

wawczych, opiekuńczych lub innych związanych odpowiednio
z oświatą, pomocą społeczną lub postępowaniem w sprawach nie-
letnich,

– wykonywanie zadań doradcy metodycznego, egzaminatora okrę-

gowej komisji egzaminacyjnej, eksperta komisji kwalifikacyjnej lub

egzaminacyjnej dla nauczycieli ubiegających się o awans zawodowy,
rzeczoznawcy do spraw podręczników, a w przypadku nauczycieli
szkół artystycznych – także konsultanta współpracującego z Cen-
trum Edukacji Artystycznej,

– poszerzenie zakresu działań szkoły, w szczególności dotyczących

zadań dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych,

– uzyskanie umiejętności posługiwania się językiem obcym na pozio-

mie zaawansowanym, a w przypadku nauczycieli języków obcych
– uzyskanie umiejętności posługiwania się drugim językiem obcym
na poziomie zaawansowanym,

– wykonywanie zadań na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postę-

powania w sprawach nieletnich we współpracy z innymi osobami,
instytucjami samorządowymi lub innymi podmiotami,

– uzyskanie innych znaczących osiągnięć w pracy zawodowej;

5) umiejętność rozpoznawania i rozwiązywania problemów edukacyjnych,

wychowawczych lub innych, z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju
szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony.

Opiekun stażu

Nauczycielowi stażyście i nauczycielowi kontraktowemu odbywającemu

staż dyrektor szkoły przydziela spośród nauczycieli mianowanych lub dy-
plomowanych opiekuna, z tym że w przedszkolach, szkołach i placówkach
prowadzonych przez osoby fizyczne lub prawne niebędące jednostkami
samorządu terytorialnego opiekunem nauczyciela stażysty i nauczyciela
kontraktowego może być również nauczyciel zajmujący stanowisko kierow-
nicze. Zadaniem opiekuna stażu jest udzielanie nauczycielowi pomocy,
w szczególności w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwo-
ju zawodowego nauczyciela oraz opracowanie projektu oceny dorobku
zawodowego nauczyciela za okres stażu.

Opiekunem stażu może być więc tylko nauczyciel mianowany lub

dyplomowany zatrudniony w danej szkole lub placówce. Jedynie w pub-
licznych i niepublicznych przedszkolach, publicznych szkołach i szkołach
niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, a także publicznych

i niepublicznych placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz
osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego opieku-
nem stażu może być nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze, bez
względu na to, jaki posiada stopień awansu zawodowego (np. nauczyciel
kontraktowy).

Zadaniem opiekuna stażu jest udzielanie nauczycielowi pomocy,

w szczególności w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwo-
ju zawodowego nauczyciela, oraz opracowanie projektu oceny dorobku
zawodowego nauczyciela za okres stażu.

Nauczycielowi pełniącemu funkcję opiekuna stażu przysługuje doda-

tek funkcyjny (§ 5 ust. 2c rozporządzenia MENiS z 31 stycznia 2005 r.).
Wysokość tego dodatku oraz szczegółowe warunki jego wypłacania okre-
śla organ prowadzący szkołę w regulaminie wynagradzania nauczycieli
(art. 30 ust. 6 KN).

Ocena dorobku zawodowego

W terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa dy-

rektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego.
Opiekun stażu przedstawia dyrektorowi szkoły projekt oceny dorobku
zawodowego nauczyciela za okres stażu w terminie 14 dni od dnia zakoń-
czenia stażu przez nauczyciela. Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela
za okres stażu ustala, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia
sprawozdania, z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawo-
dowego nauczyciela, dyrektor szkoły:
– w przypadku nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego – po

zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu
i po zasięgnięciu opinii rady rodziców;

– w przypadku nauczyciela mianowanego – po zasięgnięciu opinii rady

rodziców.

Rada rodziców powinna przedstawić swoją opinię w terminie 14 dni

od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku

zawodowego nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii rady rodziców nie
wstrzymuje postępowania.

Ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub

negatywna. Ocena sporządzana jest na piśmie i zawiera uzasadnienie
oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania. Od oceny dorobku
zawodowego nauczycielowi służy odwołanie do organu sprawującego
nadzór pedagogiczny w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Organ
sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21 dni.
Ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez organ sprawujący
nadzór pedagogiczny jest ostateczna. W przypadku niedotrzymania przez
organ sprawujący nadzór pedagogiczny terminu rozpatrzenia odwołania
nauczyciel jest dopuszczony odpowiednio do rozmowy kwalifikacyjnej,
egzaminu lub może się ubiegać o akceptację komisji.

W przypadku gdy ostateczna ocena dorobku zawodowego nauczyciela

jest negatywna, ponowna ocena dorobku może być dokonana po odbyciu,
na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, jednego dodatkowego
stażu w wymiarze 9 miesięcy.

Ocena dorobku zawodowego ma charakter definitywny, ale nie kończy

postępowania administracyjnego i w związku z tym (w kontekście art. 52
§ 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) nie
może być następnie przedmiotem skargi do sądu administracyjnego. Wolą
ustawodawcy było, aby ocena ustalona przez organ nadzoru pedagogicznego
jako element składowy postępowania o nadanie stopnia awansu zawodo-
wego nauczycielowi nie mogła już podlegać dalszym zmianom. Zatem by
nie przysługiwał od niej żaden środek zaskarżenia (postanowienie NSA
z 18 stycznia 2011 r., I OSK 1158/10). Oznacza to, że jeśli negatywna ocena
nie zostanie zmieniona w postępowaniu odwoławczym, nauczycielowi nie
przysługuje już skarga do sądu administracyjnego. Aby uzyskać stopień
awansu zawodowego, nauczyciel musi odbyć dodatkowy staż w wymiarze
9 miesięcy. Ten dodatkowy staż odbywa się na tych samych zasadach co
staż podstawowy, a więc nauczycielowi należy przydzielić opiekuna, ko-
nieczny jest również warunek rozpoczęcia tego stażu z początkiem roku
szkolnego.

Art. 9d. (Rozpoczęcie i przerwy w stażu)

1. Nauczyciel rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż

w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć, na swój wniosek skierowany do dyrek-
tora szkoły, z tym że nauczyciel stażysta rozpoczyna staż bez złożenia wniosku.

2. W przypadku nawiązania stosunku pracy po upływie terminu, o którym mowa

w ust. 1, nauczyciel nie rozpoczyna stażu do końca tego roku szkolnego.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do dodatkowego stażu, o którym mowa

w art. 9c ust. 11 i art. 9g ust. 8.

4. Nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mia-

nowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat, a nauczyciel
mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego
po przepracowaniu w szkole co najmniej roku od dnia nadania poprzedniego
stopnia awansu zawodowego.

5. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej niezdol-

ności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy
lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy i urlopy, o których mowa w ust. 5a,
trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas
trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel
jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.

5a. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu urlopu macierzyń-

skiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu
macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
urlopu rodzicielskiego lub urlopu ojcowskiego, staż ulega przedłużeniu o czas
trwania tej nieobecności. W przypadku gdy łączny czas nieprzerwanej nieobec-
ności w pracy z przyczyn, o których mowa w zdaniu pierwszym oraz w ust. 5,
jest dłuższy niż rok i 6 miesięcy, nauczyciel jest obowiązany do ponownego
odbycia stażu w pełnym wymiarze.

6. Nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany mogą przerwać staż na

swój wniosek w każdym czasie. W przypadku ponownego rozpoczęcia stażu
odbywają staż w pełnym wymiarze.

7. Nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy składają wniosek o podjęcie

odpowiednio postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego w roku
uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. Nauczyciel

mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego
w okresie 3 lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku zawodowego
za okres stażu. W przypadku niedotrzymania terminów złożenia wniosków
nauczyciele ci obowiązani są do ponownego odbycia stażu w pełnym wy-
miarze.

8. Dyrektor szkoły corocznie, w arkuszu organizacyjnym szkoły, o którym mowa

w odrębnych przepisach, podaje liczbę nauczycieli, w podziale na stopnie
awansu zawodowego, przystępujących do postępowań kwalifikacyjnych lub
egzaminacyjnych w roku szkolnym, którego dotyczy dany arkusz organiza-
cyjny, oraz wskazuje terminy złożenia przez nauczycieli wniosków o podjęcie
tych postępowań.

9. Nauczyciele skierowani do pracy za granicą w celu wspomagania nauczania

języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów
nauczanych w języku polskim w środowiskach polonijnych po powrocie do
pracy w polskiej szkole mogą złożyć wniosek o podjęcie odpowiednio postę-
powania egzaminacyjnego o awans na stopień nauczyciela mianowanego
lub postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplo-
mowanego po odbyciu stażu w wymiarze rok i 9 miesięcy.

Rozpoczęcie stażu

Nauczyciel może rozpocząć staż wyłącznie z początkiem roku szkolnego,

nie później jednak niż w ciągu 14 dni od rozpoczęcia zajęć. Rok szkolny
we wszystkich szkołach i placówkach rozpoczyna się z dniem 1 września
każdego roku, a kończy – z dniem 31 sierpnia następnego roku (art. 94
Prawa oświatowego). Zajęcia dydaktyczno-wychowawcze rozpoczynają się
w pierwszym powszednim dniu września, a kończą w najbliższy piątek po
dniu 20 czerwca. Jeżeli pierwszy dzień września wypada w piątek lub sobotę,
zajęcia dydaktyczno-wychowawcze rozpoczynają się w najbliższy poniedzia-
łek po 1 września (§ 2 ust. 1 rozporządzenia z 11 sierpnia 2017 r. w sprawie
organizacji roku szkolnego). Oznacza to, że nauczyciel może rozpocząć staż
na stopień awansu zawodowego zasadniczo 1 września, nie później jednak
niż 14 dni od rozpoczęcia zajęć w danym roku szkolnym. Jeżeli więc zajęcia
rozpoczynają się np. 3 września, to wniosek o otwarcie stażu należy złożyć do

17 września. Przekroczenie tego terminu powoduje, że nauczyciel będzie
mógł rozpocząć staż dopiero w kolejnym roku szkolnym. Bez znaczenia
jest przy tym fakt, czy termin został przekroczony z przyczyn zawinionych
przez nauczyciela, czy wskutek okoliczności od niego niezależnych. Jeżeli
przykładowo nauczyciel zostanie zatrudniony w szkole 20 września, to roz-
poczęcie stażu w tym roku szkolnym będzie niemożliwe.

Staż rozpoczyna się na wniosek nauczyciela. Do skutecznego roz-

poczęcia stażu nie jest wymagana żadna czynność prawnie relewantna.
W szczególności nie potrzeba żadnego potwierdzenia ani wydania ja-
kiegokolwiek aktu administracyjnego przez jakikolwiek organ, w tym
dyrektora szkoły. Warunkiem rozpoczęcia stażu jest jedynie wniosek
nauczyciela o staż, skierowany do dyrektora, z tym że nauczyciel sta-
żysta rozpoczyna staż bez złożenia wniosku (wyrok WSA w Olsztynie
z 11 grudnia 2007 r., II SA/Ol 976/07, http://orzeczenia.nsa.gov.pl).
Oznacza to, że dyrektor nie może odmówić nauczycielowi rozpoczęcia
stażu. Skutkiem wadliwego jego rozpoczęcia (np. po terminie) będzie
odmowa nadania stopnia awansu zawodowego z uwagi na uchybienia
w zakresie realizacji stażu. W takim wypadku nauczyciel straci kilka lat
w procedurze awansu zawodowego, gdyż staż rozpoczęty w niewłaściwy
sposób nie będzie skutkował nadaniem stopnia awansu zawodowego i aby
go uzyskać, nauczyciel będzie musiał zrealizować staż już we właściwy sposób
od początku. W związku z powyższym dyrektor może jedynie poinformo-
wać nauczyciela o skutkach wadliwego rozpoczęcia stażu, a nauczyciel
w konsekwencji powinien wycofać wniosek o otwarcie stażu i rozpocząć
go w kolejnym roku szkolnym, zgodnie z ustawowym terminem.

Na uwagę zasługuje również kwestia rozpoczęcia stażu przez nauczy-

ciela stażystę. W tym wypadku staż rozpoczyna się bowiem automatycznie
z dniem nawiązania stosunku pracy. Stanie się tak jednak wyłącznie
w przypadku, gdy nauczyciel zostanie zatrudniony z początkiem roku
szkolnego, nie później niż 14 dni od rozpoczęcia zajęć. Jeżeli nauczyciel
stażysta zostanie zatrudniony po tym terminie, nie będzie mógł rozpo-
cząć stażu na stopień nauczyciela kontraktowego. Staż nie rozpocznie
się również w przypadku zatrudnienia nauczyciela stażysty w wymiarze
mniejszym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W praktyce często

pojawiają się wątpliwości w przypadku zatrudnienia nauczyciela stażysty
w zastępstwie za nieobecnego nauczyciela. W tym wypadku wątpliwości
związane są z możliwym zakończeniem zatrudnienia przed zakończeniem
stażu, który trwa 9 miesięcy. Jeżeli nauczyciel stażysta zostaje zatrudniony
z początkiem roku szkolnego lub w terminie do 14 dni od rozpoczęcia
zajęć, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, to staż
otwiera się automatycznie – z dniem nawiązania umowy o pracę, nawet
jeśli jest ona zawarta w zastępstwie za nieobecnego nauczyciela. Nie ma
bowiem przeszkód prawnych, aby nauczyciel stażysta zrealizował staż również
w ramach zatrudnienia w zastępstwie. Konieczne jest jednak zatrudnienie
w danej szkole przez cały okres stażu, gdyż nauczyciel stażysta nie może
kontynuować stażu na stopień nauczyciela kontraktowego w innej szkole.
Należy jednak pamiętać, że nauczyciele zatrudnieni na czas określony
z przyczyn organizacyjnych lub w zastępstwie na swój wniosek mogą zre-
zygnować ze stażu w awansie zawodowym (art. 10 ust. 11 KN). Oznacza
to, że dyrektor może nie otworzyć stażu nauczycielowi stażyście, który jest
zatrudniony z początkiem roku szkolnego, tylko na wniosek nauczyciela.

Kolejnym problemem praktycznym jest ustalenie daty końcowej

stażu nauczycieli, którzy rozpoczęli staż po rozpoczęciu roku szkol-
nego, nie później jednak niż w terminie 14 dni od rozpoczęcia zajęć.
Staż trwa bowiem 9 miesięcy (na nauczyciela kontraktowego) lub
2 lata i 9 miesięcy (na stopień nauczyciela mianowanego i dyplomo-
wanego). W przypadku skrócenia stażu trwa on 1 rok i 9 miesięcy.
Jeżeli więc staż rozpoczyna się 1 września, to kończy się odpowiednio
31 maja (chyba że zostanie przedłużony). Jeżeli jednak nauczyciel
rozpocznie staż po 1 września, to w mojej ocenie koniec stażu należy
ustalić odpowiednio na czerwiec, gdyż musi on trwać wymaganą długość.
Przykładowo jeżeli nauczyciel rozpocznie staż na stopień nauczyciela
mianowanego 10 września, to koniec stażu powinien przypadać po
2 latach i 9 miesiącach na 10 czerwca odpowiedniego roku. Termi-
ny określone w miesiącach kończą się bowiem z upływem tego dnia
w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu,
a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu
tego miesiąca (art. 57 § 3 kpa).

Powyższe terminy dotyczące otwarcia stażu dotyczą również dodatko-

wego stażu, jaki musi zrealizować nauczyciel, który otrzymał negatywną
ocenę za okres stażu (art. 9c ust. 11 KN), i nauczyciel, który nie uzyskał
akceptacji lub nie zdał egzaminu (art. 9g ust. 8 KN).

Przerwy między awansem na kolejny stopień

Ustawodawca wprowadził obligatoryjne przerwy dla nauczycieli ubiega-

jących się o kolejny stopień awansu zawodowego. Nauczyciel kontraktowy
może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepra-
cowaniu w szkole co najmniej dwóch lat, a nauczyciel mianowany może
rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowa-
niu w szkole co najmniej roku od dnia nadania poprzedniego stopnia
awansu zawodowego. Aby ubiegać się o nadanie stopnia zawodowego
nauczyciela mianowanego, nauczyciel kontraktowy po uzyskaniu tego
stopnia awansu zawodowego, ma obowiązek przepracowania w szkole
co najmniej 2 lat, a następnie odbyć staż, który trwa 2 lata i 9 miesięcy.
A zatem staż, którego odbycie jest warunkiem nadania nauczycielowi
kolejnego stopnia awansu zawodowego (mianowanego lub dyplomowa-
nego), można rozpocząć dopiero po przepracowaniu w szkole okresu,
o którym mowa w komentowanym przepisie. W orzecznictwie wskazuje
się, iż okresy pracy pomiędzy uzyskaniem stopnia awansu zawodowego
nauczyciela kontraktowego a rozpoczęciem stażu na stopień nauczyciela
mianowanego są obligatoryjne i nie mogą być skracane żadną czynnoś-
cią prawną ani też faktyczną (wyrok WSA w Białymstoku z 19 kwietnia
2012 r., II SA/Bk 130/12, http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Niewiedza czy
przeoczenie po stronie nauczyciela lub dyrektora szkoły, skutkujące
nieprawidłowym (przedwczesnym) rozpoczęciem stażu, a także nakład
pracy nauczyciela przy realizacji planu dorobku zawodowego nie mogą
być uznane – zdaniem sądu – za okoliczności konwalidujące wadliwie
rozpoczęty staż. W konsekwencji nauczycielowi, który rozpocznie staż na
kolejny stopień awansu bez zachowania ustawowej przerwy, nawet jeśli
zrealizuje go w wymaganym okresie, należy odmówić nadania stopnia
awansu zawodowego.

Przy analizie niniejszego przepisu rozważenia wymaga pojęcie „charak-

ter prawny przerwy w awansie zawodowym”. Przepis posługuje się okreś-
leniem „przepracowanie”. Oznacza to, że wymóg ten będzie zachowany,
jeśli nauczyciel przepracuje efektywnie dany okres, tj. 2 lata lub 1 rok.
Niewystarczający zatem będzie upływ czasu. Przykładowo, jeżeli nauczyciel
uzyska stopień nauczyciela kontraktowego w lipcu 2016 roku, to staż na
stopień nauczyciela mianowanego będzie mógł rozpocząć najwcześniej
1 września 2018 r., pod warunkiem że cały ten okres przepracuje. Jeżeli
wystąpią przerwy w zatrudnieniu, to okres ten powinien być odpracowany.
Jeżeli np. nauczyciel jest zatrudniony na czas określony do 31 sierpnia
2017 r., a w sierpniu 2017 r. uzyska stopień nauczyciela mianowanego,
a kolejną umowę o pracę będzie miał zawartą na czas określony np. od
16 listopada 2017 r. do 24 czerwca 2018 r., to w razie zatrudnienia w szkole
od 1 września 2018 r. nie będzie mógł rozpocząć stażu na nauczyciela
dyplomowanego, gdyż nie przepracuje 1 roku, a sam upływ czasu nie
jest wystarczający. Należy przy tym jednocześnie pamiętać, że staż można
rozpocząć tylko z początkiem roku szkolnego, nie później niż 14 dni od
rozpoczęcia zajęć. Jeżeli zatem upływ wymaganej przerwy nastąpi w trakcie
roku szkolnego, to nauczyciel będzie mógł złożyć wniosek o rozpoczęcie
stażu dopiero z rozpoczęciem następnego roku szkolnego.

Przerwa w awansie zawodowym jest liczona od daty uzyskania poprzed-

niego stopnia awansu zawodowego. Oznacza to, że nauczyciel kontraktowy
może rozpocząć staż na nauczyciela mianowanego po przepracowaniu
2 lat od daty uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, a nauczyciela
mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego
po przepracowaniu 1 roku od uzyskania stopnia nauczyciela mianowane-
go (por. wyrok WSA w Rzeszowie z 27 stycznia 2009 r., II SA/Rz 651/08,
http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Od 1 września 2018 r. przerwy między stażami ulegną znacznemu wy-

dłużeniu – nauczyciel kontraktowy będzie mógł rozpocząć staż na stopień
nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej 3 lat,
a nauczyciel mianowany – po przepracowaniu w szkole co najmniej 4 lat
od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego.

Przerwy w stażu

Staż w awansie zawodowym to okres zatrudnienia w wymiarze co

najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W tym czasie nauczyciel
realizuje plan rozwoju zawodowego, zatwierdzony przez dyrektora szkoły.
Ustawodawca ustalił sztywne okresy trwania stażu, którego zrealizowanie
jest jednym z warunków nadania nauczycielowi stopnia awansu zawodo-
wego. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu czasowej
niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadcze-
nia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy i urlopy, o których
mowa w ust. 5a, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega
przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności
dłuższej niż rok nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu
w pełnym wymiarze. Powyższe oznacza, że jeśli nieobecność nauczyciela
nie przekracza miesiąca (30 dni), to nie wpływa na datę zakończenia stażu.
W praktyce pojawiają się wątpliwości, czy jeśli nauczyciel jest na zwolnie-
niu lekarskim na okres nieprzekraczający miesiąca, następnie przerwie
zwolnienie lekarskie na weekend, a od poniedziałku znowu rozpocznie
kolejny okres niezdolności do pracy, to czy w tym wypadku mamy do czy-
nienia z przerwą w stażu. W mojej ocenie w takiej sytuacji nie dochodzi
do przerwania stażu, gdyż wyliczenie przyczyn nieobecności skutkujących
wydłużeniem stażu jest zamknięte. Jeżeli zatem nauczyciel jest nieobecny
w pracy z uwagi na dni wolne od pracy wynikające z 5-dniowego tygodnia
w pracy, to nie podlegają one sumowaniu z okresem niezdolności do
pracy. Należy jednak zaznaczyć, że w okresie stażu nauczyciel realizuje
określone obowiązki, a w szczególności plan rozwoju zawodowego. Jeżeli
go nie zrealizuje z uwagi na nieobecności w pracy, które wprawdzie for-
malnie stażu nie przerwały, ale faktycznie uniemożliwiły jego realizację, to
dyrektor wystawi negatywną ocenę dorobku zawodowego za okres stażu.

W razie przerwania stażu na skutek nieobecności trwających nieprze-

rwanie dłużej niż miesiąc staż ulega wydłużeniu o czas tej nieobecności.
Należy jednak pamiętać, że staż ma swoją ustawowo ustaloną długość i nie
ma podstaw, aby nauczyciel był zobowiązany do odbycia stażu w dłuższym
wymiarze. Przykładowo, jeżeli staż nauczyciela miał zakończyć się 31 maja

danego roku, a od lutego nauczyciel jest niezdolny do pracy nieprze-
rwanie do grudnia tego roku, to staż ulega wydłużeniu jedynie o okres
4 miesięcy, gdyż tyle zabrakło nauczycielowi do zrealizowania stażu. Po
zakończeniu nieobecności staż jest realizowany automatycznie, bez ko-
nieczności składania wniosku przez nauczyciela. Dodać należy, że okres
urlopu wypoczynkowego nie przerywa stażu, a więc jeśli po zakończeniu
nieobecności nauczyciel wykorzystuje urlop uzupełniający, to jest to już
okres wliczany do stażu.

Od 31 maja 2015 r. w art. 9d dodany został ust. 5a, zgodnie z którym

w przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu urlopu macie-
rzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego
urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu
macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu ojcowskiego staż
ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku gdy
łączny czas nieprzerwanej nieobecności w pracy z przyczyn, o których
mowa w zdaniu pierwszym oraz w ust. 5, jest dłuższy niż rok i 6 miesięcy,
nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymia-
rze. Zmiana ta wywołana została wprowadzeniem dodatkowych urlopów
macierzyńskich i urlopów rodzicielskich, uprawniających do praktycznie
rocznej nieobecności w pracy związanej z opieką nad dzieckiem.

W konsekwencji nauczyciele, których nieobecność w pracy jest wyni-

kiem korzystania z uprawnień rodzicielskich (od 2 stycznia 2016 r. jest
to urlop macierzyński, urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego,
urlop rodzicielski, urlop na warunkach urlopu rodzicielskiego i urlop
ojcowski), mogą kontynuować staż po przerwie dłuższej niż 1 rok, jeśli
nie przekracza roku i 6 miesięcy. W tym kontekście warto zwrócić uwagę
na urlop ojcowski. Wymiar tego urlopu wynosi do 2 tygodni (art. 182

kp). Okres tego urlopu, mimo że nie przekracza 1 miesiąca, wydłuża staż
w awansie zawodowym nauczyciela. Wniosek taki wypływa z literalnego
brzmienia przepisu, który przewiduje, że nieobecności ze wskazanych tam
przyczyn wydłużają staż o czas ich trwania. Oznacza to, że bez względu na
czas trwania danej nieobecności (w tym wypadku urlopu ojcowskiego)
staż wydłuża się o tę nieobecność. Jeżeli zatem nauczyciel wykorzysta
14 dni urlopu ojcowskiego w trakcie stażu, to jeśli nie miał innych okresów

nieobecności wpływających na długość stażu, termin końcowy stażu wy-
padnie na 14 czerwca, a nie 31 maja. Jest to o tyle istotne, że odbycie
stażu w prawidłowo ustalonym wymiarze jest jednym z warunków nadania
stopnia awansu zawodowego.

Jeżeli nieobecności nauczyciela nie przekroczą krytycznego limitu,

ustalonego na 1 rok (1,5 w razie korzystania z uprawnień rodzicielskich),
staż ulega wydłużeniu. Jeśli jednak limit ten zostanie przekroczony, na-
uczyciel obowiązany jest odbyć staż od początku. W wyroku z 18 czerwca
2009 r. (IV SA/Wr 58/08, http://orzeczenia.nsa.gov.pl) WSA we Wroc-
ławiu uznał, że każde przerwanie odbywania stażu przez nauczyciela
trwające dłużej niż rok wymaga odbycia stażu w pełnym wymiarze. Nie
ma znaczenia przyczyna przerwania stażu, co wynika ze zdania drugiego
przepisu art. 9d ust. 5 KN, w którym wprost wskazano, że nieobecność
nauczyciela w szkole trwająca dłużej niż rok obliguje do powtórzenia
stażu w całości. Zauważyć bowiem należy, że ustawodawca, posługując
się pojęciem nieobecności nauczyciela, nie wyszczególnił w tym zakre-
sie jakichkolwiek przyczyn nieobecności i ograniczył się wyłącznie do
wskazania czasu trwania tej nieobecności. Przy czym nie można mieć
wątpliwości, że nawet w przypadku niezgodnego z prawem rozwiązania
stosunku pracy w okresie trwania stażu, nauczyciel

de facto jest nieobecny

w szkole. Tak więc nawet jeśli nauczyciel zostanie przywrócony do pracy
wyrokiem sądu, a jego nieobecność będzie dłuższa niż 1 rok, konieczne
będzie odbycie stażu od początku. Tylko jeśli nieobecności wynikają
z korzystania z uprawnień rodzicielskich, to nieobecność może trwać
dłużej niż 1 rok – ale nie więcej niż rok i 6 miesięcy. W praktyce często
pojawiają się również wątpliwości, czy do tej rocznej nieobecności wlicza
się również okres urlopu wypoczynkowego przypadający bezpośrednio po
zakończeniu np. zwolnienia lekarskiego i świadczenia rehabilitacyjnego.
W mojej opinii urlop wypoczynkowy nie może być wliczany do nieobecności
przerywającej staż, gdyż jest to okres wprost wliczany do stażu w awansie
zawodowym nauczyciela.

Innym problemem wymagającym rozważenia jest sposób ustalania

nieobecności skutkującej koniecznością odbycia stażu ponownie. W szcze-
gólności chodzi o kwestię, czy mowa jest o nieobecności nieprzerwanej,

czy łącznej sumie nieobecności nauczyciela. Przykładowo, nauczyciel
jest na zwolnieniu lekarskim 100 dni, wraca do pracy i kontynuuje staż,
a następnie korzysta z urlopu dla poratowania zdrowia (10 miesięcy). Czy
w tej sytuacji musi odbyć staż od początku (suma nieobecności przekracza
1 rok), czy tylko staż wydłuża się o kolejną nieobecność (10 miesięcy).
W mojej opinii nieobecność skutkująca koniecznością odbycia stażu od
początku to również nieobecność trwająca w sposób nieprzerwany. Skoro
bowiem nieobecności nauczyciela trwające nieprzerwanie powyżej mie-
siąca skutkują wydłużeniem stażu o czas ich trwania, to każda kolejna
taka nieobecność oznacza zmianę terminu końcowego stażu w awansie
zawodowym. Dopiero gdy nieprzerwana nieobecność przekroczy 1 rok,
ewentualnie 1,5 roku w razie korzystania z uprawnień rodzicielskich,
nauczyciel będzie obowiązany odbyć staż od początku.

Przerwanie stażu może nastąpić również na wniosek nauczyciela. Upraw-

nienie to przysługuje jednak wyłącznie nauczycielom kontraktowym i miano-
wanym. W przypadku ponownego rozpoczęcia stażu odbywają staż w pełnym
wymiarze. Oznacza to, że bez względu na to, w jakim wymiarze staż został
zrealizowany i ile go pozostało, przerwanie stażu na wniosek nauczyciela
skutkuje koniecznością odbycia go ponownie w pełnym wymiarze.

Wniosek o podjęcie postępowania, termin

Postępowanie kwalifikacyjne lub egzaminacyjne, będące ostatnim

etapem w procesie awansu zawodowego nauczyciela, wszczynane jest na
wniosek nauczyciela. Nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy składają
wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania kwalifikacyjnego lub eg-
zaminacyjnego w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego
za okres stażu. Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie
postępowania kwalifikacyjnego w okresie 3 lat od dnia otrzymania pozy-
tywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W przypadku niedo-
trzymania terminów złożenia wniosków nauczyciele ci obowiązani są do
ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Oznacza to, że nauczyciel
stażysta i nauczyciel kontraktowy muszą wystąpić z wnioskiem o podjęcie
postępowania kwalifikacyjnego (stażysta) i egzaminacyjnego (kontraktowy)

w tym samym roku kalendarzowym, w którym uzyskali pozytywną ocenę
dorobku zawodowego. Istotne jest również to, że wniosek o podjęcie tego
postępowania może złożyć wyłącznie nauczyciel, a więc osoba pozostająca
w stosunku pracy ze szkołą lub placówką oświatową (w rozumieniu art. 3
pkt 1 KN). Jeżeli zatem nauczyciel zrealizuje staż, otrzyma pozytywną ocenę
dorobku zawodowego, a przed złożeniem wniosku o podjęcie postępo-
wania jego stosunek pracy ulegnie rozwiązaniu (np. z upływem okresu,
na jaki został zawarty), to będzie mógł wystąpić z wnioskiem o podjęcie
postępowania tylko wtedy, gdy w danym roku uzyska zatrudnienie jako
nauczyciel. Jeżeli do takiego zatrudnienia nie dojdzie, będzie zmuszony
odbyć staż od początku.

Przykładowo, nauczyciel stażysta został zatrudniony na czas określony

w zastępstwie za nieobecnego nauczyciela. Odbył staż na nauczyciela
kontraktowego do 31 maja, lecz zanim dyrektor zdążył dokonać oce-
ny dorobku zawodowego, zastępowany nauczyciel powrócił do pracy,
w związku z czym umowa stażysty uległa rozwiązaniu. W tej sytuacji, nawet
gdyby otrzymał pozytywną ocenę dorobku, co może nastąpić również już
po ustaniu zatrudnienia, to nie będzie uprawniony do złożenia wniosku
o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego dopóty, dopóki znowu nie zo-
stanie nauczycielem. Jeżeli do końca danego roku kalendarzowego nie
uzyska zatrudnienia w szkole, konieczne będzie odbycie stażu od początku.

Termin końcowy na złożenie wniosku o podjęcie postępowania

przypada w tym wypadku na koniec roku kalendarzowego, w którym
nauczyciel stażysta lub kontraktowy uzyskali pozytywną ocenę dorobku
zawodowego. W sytuacji gdy przykładowo na skutek przedłużenia stażu
w związku z nieobecnościami nauczyciela staż zakończył się 9 grudnia,
a dyrektor wystawi pozytywną ocenę dorobku zawodowego 31 grudnia
(ma 21 dni na dokonanie oceny), to nauczyciel musiałby w tym samym
dniu złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub eg-
zaminacyjnego, gdyż w przeciwnym wypadku staż będzie musiał odbyć
od początku.

Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania

kwalifikacyjnego w ciągu 3 lat od dnia uzyskania pozytywnej oceny dorob-
ku zawodowego. W tym wypadku termin jest liczony nie do końca roku

kalendarzowego (jak w przypadku nauczyciela stażysty i kontraktowego),
ale od dnia uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego. Jeżeli
więc nauczyciel uzyska pozytywną ocenę dorobku zawodowego w czerwcu
2017 roku, to wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego będzie
musiał złożyć najpóźniej do czerwca 2020 roku. Zgodnie z wyrokiem Wo-
jewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 24 września 2008 r.
(IV SA/Wr 225/2008, http://orzeczenia.nsa.gov.pl) niedotrzymanie
terminu złożenia wniosku o podjęcie postępowania egzaminacyjnego
powoduje taką sytuację, że nauczycielka musi ponownie odbyć staż, który
jest jednym z warunków ustawowych koniecznych do uzyskania przez nią
kolejnego stopnia awansu zawodowego. A zatem w tej sytuacji nie mogą
się do tego terminu odnosić zasady dotyczące przywracania terminu na
warunkach i w trybie określonym w art. 58 i art. 59 kpa.

W kontekście terminów na złożenie wniosku o podjęcie postępowania

kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego warto również pamiętać, że data
złożenia wniosku ma istotne znaczenie dla zmiany stawki wynagrodzenia
zasadniczego nauczyciela. Jeżeli bowiem nauczyciel wniosek złoży w termi-
nie do 30 czerwca i uzyska dany stopień awansu zawodowego, to zmiana
wynagrodzenia następuje od 1 września. Jeżeli przekroczy ten termin
i złoży wniosek po 30 czerwca, a przed 31 października, to zmiana stawki
wynagrodzenia następuje od 1 stycznia (art. 39 ust. 1 i 1a KN).

Informacje w arkuszu organizacyjnym

Dyrektor szkoły corocznie, w arkuszu organizacyjnym szkoły, podaje liczbę

nauczycieli, w podziale na stopnie awansu zawodowego, przystępujących
do postępowań kwalifikacyjnych lub egzaminacyjnych w roku szkolnym,
którego dotyczy dany arkusz organizacyjny, oraz wskazuje terminy złożenia
przez nauczycieli wniosków o podjęcie tych postępowań. Arkusz organi-
zacyjny określa szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki
w danym roku szkolnym. Dyrektor szkoły lub przedszkola przekazuje
arkusz organizacji szkoły lub przedszkola, zaopiniowany przez zakładowe
organizacje związkowe, będące jednostkami organizacyjnymi organizacji
związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu

Społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych
wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozu-
mieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszających nauczycieli,
w terminie do 21 kwietnia danego roku organowi prowadzącemu szkołę
lub przedszkole. Opinia zakładowych organizacji związkowych jest wyda-
wana w terminie 10 dni od dnia otrzymania arkusza organizacji szkoły lub
przedszkola, nie później niż do 19 kwietnia danego roku. Organ prowa-
dzący szkołę lub przedszkole, po uzyskaniu opinii organu sprawującego
nadzór pedagogiczny, zatwierdza arkusz organizacji szkoły lub przedszkola
w terminie do 29 maja danego roku. Opinia organu sprawującego nadzór
pedagogiczny jest wydawana w terminie 10 dni od dnia otrzymania arkusza
organizacji szkoły lub przedszkola, nie później niż do 20 maja danego roku
(§ 17 ust. 4–7 rozporządzenia MEN z 17 marca 2017 r.).

Awans zawodowy nauczycieli skierowanych do pracy

za granicą

Nauczyciele skierowani do pracy za granicą w celu wspomagania na-

uczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych
przedmiotów nauczanych w języku polskim w środowiskach polonijnych
po powrocie do pracy w polskiej szkole mogą złożyć wniosek o podję-
cie odpowiednio postępowania egzaminacyjnego o awans na stopień
nauczyciela mianowanego lub postępowania kwalifikacyjnego o awans
na stopień nauczyciela dyplomowanego po odbyciu stażu w wymiarze
rok i 9 miesięcy. Szczegółowe zasady kierowania nauczycieli do pracy za
granicą określa rozporządzenie MEN z 25 maja 2017 r.

Art. 9e. (Awans zawodowy niektórych grup)

1. Dyrektor szkoły posiadający na tym stanowisku nieprzerwany okres pracy

wynoszący co najmniej 3 lata, a w przypadku nauczyciela posiadającego co
najmniej stopień naukowy doktora co najmniej 2 lata oraz legitymujący się
wyróżniającą oceną pracy, może złożyć wniosek o podjęcie postępowania

kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po upływie
4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego, a w przypadku na-
uczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora po upływie 3 lat.

2. Nauczyciel mianowany, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 i 1b, zatrudniony

na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, po-
siadający nieprzerwany okres pracy na tym stanowisku co najmniej 3 lata,
a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy
doktora co najmniej 2 lata, może złożyć wniosek o podjęcie postępowania
kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po upły-
wie 4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego, a w przypadku
nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora po upływie
3 lat.

3. Nauczyciel urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na

podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 1 ust. 2 pkt 3, posiadający
okres urlopowania lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy trwający
nieprzerwanie co najmniej 3 lata, może odpowiednio złożyć wniosek o pod-
jęcie postępowania egzaminacyjnego o awans na stopień nauczyciela mia-
nowanego lub wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o awans
na stopień nauczyciela dyplomowanego odpowiednio po upływie 5 lat od
dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego i po upływie 4 lat od dnia
nadania stopnia nauczyciela mianowanego.

4. Nauczyciele, którzy w danym roku szkolnym przestali zajmować stanowisko

dyrektora szkoły, przestali być zatrudnieni na stanowisku, na którym wyma-
gane są kwalifikacje pedagogiczne, oraz nauczyciele mianowani, pełniący
z wyboru funkcje związkowe, którzy przestali w danym roku szkolnym korzy-
stać z urlopu lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, mogą złożyć
wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela
dyplomowanego po odbyciu stażu w wymiarze rok i 9 miesięcy, o ile staż
rozpoczęli z dniem 1 września roku szkolnego następującego bezpośrednio
po tym roku szkolnym.

5. Jeżeli w okresie stażu nauczycielowi powierzono stanowisko dyrektora szkoły,

zatrudniono go na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedago-
giczne, urlopowano go lub zwolniono z obowiązku świadczenia pracy, do nie-
przerwanego okresu, o którym mowa w ust. 1–3, zalicza się okres odbytego stażu.

Awans zawodowy dyrektora szkoły

Dyrektor szkoły zwolniony jest z obowiązku odbycia stażu przy ubie-

ganiu się o stopień awansu zawodowego. Warunkiem jest:
–

odpowiedni staż pracy na stanowisku dyrektora wynoszący 3 lata (2 lata
w przypadku nauczyciela posiadającego stopień naukowy doktora),

–

wyróżniająca ocena pracy,

–

upływ czasu od uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego wynoszący
4 lata (3 lata w przypadku posiadania stopnia naukowego doktora).

Wszystkie te warunki muszą wystąpić łącznie, aby możliwe było złożenie

wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o nadanie stopnia
nauczyciela dyplomowanego. Dokumentacja składana przez dyrektora,
załączona do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub
egzaminacyjnego, obejmuje:
– poświadczone kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwa-

lifikacje zawodowe, a w przypadku nauczyciela kontraktowego lub
nauczyciela mianowanego także poświadczoną kopię aktu nadania
stopnia awansu zawodowego;

– zaświadczenie pracodawcy o spełnieniu wymagań dotyczących okre-

sów pracy wymaganych do złożenia wniosku, jeżeli okresów tych nie
można udokumentować na podstawie świadectw pracy;

– w przypadku nauczyciela mianowanego – dokumentację, o której

mowa w ust. 1 pkt 3;

– sprawozdanie z ostatnich 3 lat pracy obejmujące w szczególności cha-

rakterystykę i rozwój kierowanej przez niego szkoły w tym okresie,
z uwzględnieniem efektów kształcenia i wychowania, a także wyróżniającą
ocenę pracy uzyskaną w okresie zajmowania stanowiska dyrektora szkoły.

Awans zawodowy nauczycieli zatrudnionych

w organach administracji

Zwolnieni z konieczności odbywania stażu są również nauczyciele

mianowani zatrudnieni na stanowiskach, na których wymagane są kwa-
lifikacje pedagogiczne, w:

– urzędach organów administracji rządowej,
– kuratoriach oświaty,
– specjalistycznej jednostce nadzoru,
– Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz okręgowych komisjach egza-

minacyjnych,

– organach sprawujących nadzór pedagogiczny nad zakładami popraw-

czymi, schroniskami dla nieletnich oraz szkołami przy zakładach
karnych,

a także nauczyciele zatrudnieni w publicznych placówkach doskonalenia
nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym, publicznych placówkach dosko-
nalenia nauczycieli szkół artystycznych oraz publicznych placówkach
doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych, którzy nauczają
w szkołach rolniczych oraz publicznej placówce doskonalenia nauczycieli
przedmiotów zawodowych o zasięgu ogólnokrajowym, o których mowa
odpowiednio w art. 8 ust. 5 pkt 1 lit. b, ust. 6 i ust. 7 pkt 2 i ust. 14 Prawa
oświatowego.

W przypadku tych nauczycieli warunkiem złożenia wniosku o pod-

jęcie postępowania jest posiadanie nieprzerwanego okres pracy na tym
stanowisku co najmniej 3 lata, a w przypadku nauczyciela posiadającego
co najmniej stopień naukowy doktora co najmniej 2 lata. Wniosek ten
nauczyciel może złożyć po upływie 4 lat od dnia nadania stopnia na-
uczyciela mianowanego, a w przypadku nauczyciela posiadającego co
najmniej stopień naukowy doktora po upływie 3 lat. Na uwagę zasługuje
fakt, że okres pracy musi być nieprzerwany, co oznacza, że jeśli nauczyciel
miał przerwę w zatrudnieniu, to wymagany staż liczony jest od początku.
W mojej ocenie chodzi tu jednak tylko o przerwy związane z ustaniem
zatrudnienia na danym stanowisku, a nie przerwy wynikające z usprawied-
liwionej nieobecności w pracy. Wyjątkiem będzie jednak okres urlopu
bezpłatnego, udzielonego na wniosek nauczyciela, gdyż okres urlopu
bezpłatnego nie jest zaliczany do okresu, od którego zależą uprawnienia
pracownicze (art. 174 § 2 kp).

Do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego nauczyciele ci

składają dodatkowo sprawozdanie z ostatnich 3 lat pracy zawierające infor-
mację o sposobie realizacji zadań związanych z zajmowanym stanowiskiem.

Awans zawodowy związkowca

Obowiązku odbywania stażu w awansie zawodowym nie mają również

nauczyciele urlopowani lub zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy na
podstawie przepisów ustawy o związkach zawodowych. Chodzi tu więc
zarówno o nauczycieli korzystających z urlopu bezpłatnego w związku
z powołaniem ich do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakła-
dem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania tej funkcji
w charakterze pracownika (art. 25 ust. 1 ustawy o związkach zawodo-
wych), jak i o nauczycieli zwolnionych z obowiązku świadczenia pracy
w związku z wykonywaną funkcją związkową (art. 31 ustawy o związkach
zawodowych).

Warunkiem złożenia wniosku o podjęcie postępowania egzaminacyj-

nego (w przypadku ubiegania się o stopień nauczyciela mianowanego)
lub kwalifikacyjnego (przy awansie na nauczyciela dyplomowanego) jest
okres urlopowania lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy trwający
nieprzerwanie co najmniej 3 lata, a także upływ 5 lat od dnia nadania
stopnia nauczyciela kontraktowego i 4 lat od dnia nadania stopnia na-
uczyciela mianowanego.

Dodatkowym dokumentem dołączanym do wniosku o podjęcie postę-

powania egzaminacyjnego lub kwalifikacyjnego dla tej grupy nauczycieli
jest sprawozdanie z realizacji, w okresie ostatnich 3 lat, zadań odpowied-
nio na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach
nieletnich – potwierdzone przez właściwy organ organizacji związkowej,
w której nauczyciel pełni funkcję z wyboru.

Od 1 września 2018 r. dla grup zawodowych, o których mowa powy-

żej, wydłużony zostanie okres liczony od uzyskania stopnia nauczyciela
mianowanego na złożenie wniosku o podjęcie postępowania o awans na
stopień nauczyciela dyplomowanego – z 4 do 5 lat.

Utrata stanowiska a awans zawodowy

Nauczyciele, którzy w danym roku szkolnym przestali zajmować sta-

nowisko dyrektora szkoły, przestali być zatrudnieni na stanowisku, na

którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, oraz nauczyciele mia-
nowani, pełniący z wyboru funkcje związkowe, którzy przestali w danym
roku szkolnym korzystać z urlopu lub zwolnienia z obowiązku świadczenia
pracy, mogą złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na
stopień nauczyciela dyplomowanego po odbyciu stażu w wymiarze rok
i 9 miesięcy, jeśli staż rozpoczęli września roku szkolnego następującego
bezpośrednio po tym roku szkolnym.

Przepis ten reguluje sytuację nauczycieli, którzy przestali zajmować

stanowisko uprawniające do uzyskania stopnia awansu zawodowego, przed
upływem wymaganego okresu pracy na tym stanowisku. W takich sytuacjach,
bez względu na to, jaki okres zajmowali dane stanowisko i ile zabrakło
do wymaganego minimalnego okresu zatrudnienia, zobowiązani są do
odbycia dodatkowego stażu wynoszącego 1 rok i 9 miesięcy, przy czym staż
ten może rozpocząć się wyłącznie 1 września kolejnego roku szkolnego.
Jeżeli więc nauczyciel utraci stanowisko 20 września, to dodatkowy staż
będzie mógł rozpocząć dopiero od 1 września następnego roku. W tym
wypadku nie obowiązuje możliwość rozpoczęcia stażu w ciągu 14 dni od
rozpoczęcia zajęć.

Powierzenie stanowiska w trakcie stażu

Odmiennie przedstawia się sytuacja nauczycieli, którzy rozpoczęli staż

w normalnym trybie przewidzianym dla danego stopnia awansu zawo-
dowego i w trakcie realizacji stażu otrzymali powierzenie stanowiska, na
którym przewidziane jest zwolnienie z obowiązku odbywa stażu. W takim
wypadku do nieprzerwanego okresu zatrudnienia na danym stanowisku
(albo urlopowania lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy) zalicza
się okres odbytego stażu.

W praktyce może zdarzyć się sytuacja, gdy zmienia się stanowisko,

ale następuje to w obrębie stanowisk zwalniających z obowiązku od-
bywania stażu. Zgodnie z wyrokiem NSA z 21 kwietnia 2006 r. (I OSK
1094/05, http://orzeczenia.nsa.gov.pl) nauczycielowi mianowanemu,
zatrudnionemu jako dyrektor szkoły, który uprzednio zajmował stano-
wisko wizytatora, a więc wymagające kwalifikacji pedagogicznych, do

nieprzerwanego okresu pracy wymaganego przepisem art. 9e ust. 1 KN
do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego zalicza się na podsta-
wie art. 9e ust. 3 tej ustawy okres zajmowania stanowiska wymagającego
kwalifikacji pedagogicznych.

W przypadku tych nauczycieli, którzy zrealizowali część stażu, do

wniosku o podjęcie postępowania dołącza się dodatkowo:
– zaświadczenie dyrektora szkoły o wymiarze zatrudnienia nauczyciela

oraz nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych
zajęć w okresie odbywania stażu; w przypadku nauczyciela, który w okre-
sie odbywania stażu zmienił miejsce zatrudnienia, oraz nauczyciela
zatrudnionego w kilku szkołach, w każdej w wymiarze niższym niż
połowa obowiązkowego wymiaru zajęć, łącznie w wymiarze co najmniej
połowy obowiązkowego wymiaru zajęć, należy załączyć zaświadczenia
ze wszystkich szkół, w których nauczyciel był zatrudniony w okresie
stażu,

– zatwierdzony plan rozwoju zawodowego nauczyciela oraz sprawozdanie

z jego realizacji.

Art. 9f. (Zmiana miejsca zatrudnienia a staż)

1. Nauczycielowi, który w trakcie pracy zawodowej uzyskał wyższy poziom

wykształcenia niż określony w akcie nadania stopnia awansu zawodowego,
dyrektor szkoły lub określony organ, o którym mowa w art. 9b ust. 4 pkt 2–4,
wydaje na wniosek nauczyciela nowy akt nadania odpowiedniego stopnia
awansu zawodowego, uwzględniający uzyskany poziom wykształcenia.

2. Nauczycielowi kontraktowemu i nauczycielowi mianowanemu, którzy w okre-

sie trwania stażu zmienili miejsce zatrudnienia, do stażu, o którym mowa
w art. 9c ust. 1 pkt 2, zalicza się okres dotychczas odbytego stażu, jeżeli podjęli
zatrudnienie w szkole nie później niż 3 miesiące po ustaniu poprzedniego
stosunku pracy i za okres dotychczas odbytego stażu otrzymali pozytywną
ocenę dorobku zawodowego.

3. Ocenę, o której mowa w ust. 2, uwzględnia się przy dokonywaniu oceny do-

robku zawodowego nauczyciela za okres całego stażu.

Podwyższenie poziomu wykształcenia

Akt nadania stopnia awansu zawodowego zawiera informację o po-

ziomie wykształcenia nauczyciela (art. 9b ust. 5 KN). Jeżeli nauczyciel
podwyższy poziom wykształcenia, może złożyć wniosek o wydanie nowego
aktu nadania stopnia awansu zawodowego. Organ właściwy do nadania
danego stopnia awansu zawodowego jest obowiązany uwzględnić wniosek
nauczyciela i wydać nowy akt, z tym że jedyną nową informacją będzie
informacja o poziomie wykształcenia nauczyciela, nr aktu i data jego wy-
stawienia. Dane dotyczące komisji, która wydała zaświadczenie o uzyskaniu
akceptacji lub zdaniu egzaminu, nie ulegną zmianie. W polskim prawie
obowiązują następujące poziomy wykształcenia:
1) wykształcenie podstawowe – posiada osoba, która:

– ukończyła szkołę podstawową albo
– uzyskała w szkole artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakre-

sie szkoły podstawowej, w wyniku klasyfikacji rocznej w klasie, której
zakres nauczania odpowiada ostatniej klasie szkoły podstawowej, ze
wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych ogólnokształcących
pozytywne oceny klasyfikacyjne, o których mowa w przepisach
wydanych na podstawie art. 44zq ustawy o systemie oświaty, albo

– ukończyła podstawowe studium zawodowe;

2) wykształcenie zasadnicze branżowe posiada osoba, która:

– ukończyła branżową szkołę I stopnia albo
– zdała egzaminy eksternistyczne z zakresu wymagań określonych

w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla branżowej
szkoły I stopnia oraz

– ukończyła kwalifikacyjny kurs zawodowy w zakresie kwalifikacji

wyodrębnionej w zawodzie nauczanym w branżowej szkole I stopnia
lub

– posiada świadectwo potwierdzające kwalifikację wyodrębnioną

w zawodzie nauczanym w branżowej szkole I stopnia, lub

– uzyskała dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe;

3) wykształcenie średnie branżowe posiada osoba, która:

– ukończyła branżową szkołę II stopnia albo

– spełniła warunki, o których mowa odpowiednio w ust. 2 pkt 1

lub 2, oraz zdała egzaminy eksternistyczne z zakresu wymagań
określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla
branżowej szkoły II stopnia, a także

– ukończyła kwalifikacyjny kurs zawodowy w zakresie kwalifikacji

wyodrębnionej w danym zawodzie nauczanym w branżowej szko-
le II stopnia, z tym że kwalifikacja ta wraz z kwalifikacją, o której
mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a lub b, zostały wyodrębnione w tym samym
zawodzie, lub

– posiada świadectwo potwierdzające kwalifikację wyodrębnioną

w danym zawodzie nauczanym w branżowej szkole II stopnia, z tym
że kwalifikacja ta wraz z kwalifikacją, o której mowa w ust. 2 pkt 2
lit. a lub b, zostały wyodrębnione w tym samym zawodzie, lub

– uzyskała dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie

nauczanym na poziomie technika;

4) wykształcenie średnie posiada osoba, która:

– ukończyła szkołę ponadpodstawową albo
– uzyskała w szkole artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakre-

sie liceum ogólnokształcącego, w wyniku klasyfikacji rocznej w klasie,
której zakres nauczania odpowiada ostatniej klasie liceum ogól-
nokształcącego, ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych
ogólnokształcących pozytywne oceny klasyfikacyjne, albo

– ukończyła szkołę ponadgimnazjalną, z wyjątkiem szkół zawodowych,

zasadniczych szkół zawodowych oraz szkół specjalnych przyspo-
sabiających do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym
w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z nie-
pełnosprawnościami sprzężonymi, albo

– ukończyła szkołę ponadpodstawową albo szkołę artystyczną rea-

lizującą kształcenie ogólne w zakresie szkoły ponadpodstawowej
działające w systemie oświaty przed 1 stycznia 1999 r., z wyjątkiem
zasadniczych szkół zawodowych, szkół zasadniczych lub innych
równorzędnych;

5) wykształcenie gimnazjalne posiada osoba, która:

– ukończyła gimnazjum albo

– uzyskała w szkole artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakre-

sie gimnazjum, w wyniku klasyfikacji rocznej w klasie, której zakres
nauczania odpowiada ostatniej klasie gimnazjum ze wszystkich
obowiązkowych zajęć edukacyjnych ogólnokształcących, pozytywne
oceny klasyfikacyjne oraz przystąpiła do egzaminu gimnazjalnego
przeprowadzanego zgodnie z przepisami rozdziału 3b ustawy o syste-
mie oświaty w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2017 r.;

6) wykształcenie zasadnicze zawodowe posiada osoba, która:

– ukończyła zasadniczą szkołę zawodową, szkołę zasadniczą lub inną

szkołę równorzędną albo

– zdała egzaminy eksternistyczne z zakresu wymagań określonych

w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla zasadniczej
szkoły zawodowej oraz

– ukończyła kwalifikacyjne kursy zawodowe w zakresie wszystkich

kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie nauczanym w zasadniczej
szkole zawodowej lub

– posiada świadectwa potwierdzające wszystkie kwalifikacje wyodręb-

nione w zawodzie nauczanym w zasadniczej szkole zawodowej, lub

– uzyskała dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe

(art. 20 Prawa oświatowego).

W przepisach o szkolnictwie wyższym pod pojęciem poziomu wykształ-

cenia rozumie się studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub
jednolite studia magisterskie albo studia trzeciego stopnia (art. 2 ust. 2
pkt 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym). Oznacza to, że jeśli nauczyciel
ukończy np. studia podyplomowe, nie będzie to stanowiło podstawy zmia-
ny aktu nadania stopnia awansu zawodowego, gdyż nie zmienia poziomu
wykształcenia. Należy również dodać, że w akcie nadania stopnia awansu
zawodowego nie należy wskazywać kierunku ukończonych studiów czy
posiadanych przez nauczyciela kwalifikacji.

Zmiana miejsca pracy w trakcie stażu

Komentowany przepis stanowi podstawę zaliczenia nauczycielowi stażu

zrealizowanego częściowo w innej szkole w razie zmiany miejsca zatrudnienia.

Możliwość ta jest uwarunkowana jednak kilkoma przesłankami. Przede
wszystkim należy zaznaczyć, że możliwość kontynuowania stażu w innej
szkole zarezerwowana została wyłącznie dla nauczycieli kontraktowych
i mianowanych. Oznacza to, że nauczyciel stażysta obowiązany jest zrea-
lizować cały staż w jednej szkole i nie ma możliwości kontynuowania go
u innego pracodawcy, nawet jeśli przerwa w zatrudnieniu nie przekroczy
3 miesięcy. Za taką interpretacją przemawia również legalna definicja
pojęcia stażu określona w przepisie art. 3 ust. 3 KN, zgodnie z którym
przez staż rozumie się okres zatrudnienia nauczyciela w przedszkolach,
szkołach, placówkach i innych jednostkach organizacyjnych, o których
mowa w art. 1 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 2, w wymiarze co najmniej 1/2 obo-
wiązkowego wymiaru zajęć, rozpoczętego i realizowanego w trybie i na
zasadach określonych w przepisach rozdziału 3a. Użyte w tym przepisie,
w odniesieniu do okresu zatrudnienia, sformułowanie „rozpoczętego
i realizowanego”, o którym mowa w komentowanym przepisie – w kon-
tekście przepisu art. 9f ust. 2 KN dopuszczającego zmianę pracodawcy
wyłącznie przez nauczycieli kontraktowych i mianowanych – wskazują
na to, że intencją ustawodawcy było w przypadku nauczycieli stażystów
odbywanie stażu, trwającego 9 miesięcy, nieprzerwanie, wyłącznie w tym
samym miejscu zatrudnienia (por. wyrok WSA we Wrocławiu z 28 kwietnia
2011 r., IV SA/Wr 93/11, http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Wątpliwości mogą powstać w przypadku, gdy stażysta po ustaniu zatrud-

nienia w trakcie stażu na stopień nauczyciela kontraktowego podejmuje
zatrudnienie w tej samej szkole, a przerwa w zatrudnieniu nie przekracza
3 miesięcy. W takim wypadku, w mojej ocenie, nauczyciel może konty-
nuować staż, nie dochodzi bowiem do zmiany miejsca zatrudnienia ani
w znaczeniu faktycznym (miejsce świadczenia pracy), ani w znaczeniu
prawnym (ten sam pracodawca). Wskazany przepis nie przewiduje zaka-
zu realizowania stażu u danego pracodawcy, w ramach kolejnej umowy
o pracę nauczyciela stażysty.

W przypadku nauczycieli kontraktowych i mianowanych rozwiązanie

dotychczasowego i nawiązanie nowego stosunku pracy, także w innej
szkole, nie stanowi przeszkody w możliwości kontynuowania stażu, pod
warunkiem jednak, że przerwa w zatrudnieniu nie przekroczy 3 miesięcy,

a za okres dotychczas odbytego stażu nauczyciel otrzyma pozytywną ocenę
dorobku zawodowego. Przekroczenie 3 miesięcy przerwy w zatrudnie-
niu skutkować będzie koniecznością odbycia stażu ponownie w pełnym
wymiarze. Jednocześnie zaznaczyć należy, że przepis nie określa limitu
takich przerw, co oznacza, że nawet jeśli w trakcie stażu nauczyciel kon-
traktowy lub mianowany kilkakrotnie zmieni miejsce zatrudnienia, to jeśli
przerwy nie przekroczą 3 miesięcy, za każdym razem może kontynuować
staż, pod warunkiem oczywiście, że cząstkowa ocena za okres stażu będzie
pozytywna. Mimo że przepis nie stanowi o tym wprost, uznać należy, że
taką przerwę w zatrudnieniu nauczyciel musi odpracować, gdyż staż musi
trwać określony ustawowo czas.

Wątpliwości może budzić konieczność wystawienia oceny cząstkowej

w przypadku podjęcia zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy. W mojej
ocenie, jeżeli stosunek nauczyciela ulega rozwiązaniu w trakcie stażu, to
w każdym wypadku dyrektor będzie obowiązany wystawić nauczycielowi
ocenę dorobku za okres odbytego stażu. Nauczyciel może bowiem podjąć
zatrudnienie w innej szkole.

1 września 2018 r. dodany zostanie ust. 4, zgodnie z którym w przypad-

ku przywrócenia nauczyciela do pracy, do stażu zaliczać się będzie okres
stażu odbytego przed rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy.

ISBN 978-83-269-7349-9

1BA95