1

Święty Andrzej Bobola

Ród Bobolów jest jednym ze starszych rodów szlacheckich w Polsce. W wieku XIII ród ten

spotykany jest na Śląsku (Bobolice. Leżą one na linii Wrocław - Kamieniec). W XIV w. wymieniony
jest Jakub z Piasków Bobola – właściciel Małych Piasków, Wielkich Piasków, Słupowa, Gadawy,
Zagajowa i innych wsi w ziemi sandomierskiej. W XVI w. Bobolowie mieszkają już w różnych
miejscowościach Małopolski. Nie należą jednak do najbogatszych. Wielu z nich żyje z dzierżawy
różnych majątków. Nazwiska te można spotkać w tamtych czasach w okolicach Sandomierza,
Sanoka, Krosna i… Gorlic. Nie wiadomo jednak skąd przybyli jego przodkowie. Jedni podają, że z
Czech, inni, że znad Renu, a jeszcze inni twierdzą, że jest to staropolski ród. Pieczętowali się herbem
Leliwa, podobnie jak ród Tarnowskich czy Melsztyńskich. Herb ten to księżyc na błękitnym lub

czerwonym polu zwrócony rogami do góry, nad nim sześcioramienna
gwiazda.

Babka przyszłego świętego pochodziła z rodu Wielopolskich. A ta

rodzina jest właścicielem m.in. Kobylanki. W tym kościele można spotkać
wiele epitafiów tychże właścicieli Kobylanki.

Żaden z zachowanych dokumentów nie podaje miejsca jego

urodzin. Sam Andrzej podaje, że jest „Małopolaninem”. W ostatnich
latach zaczęto przychylać się do opinii proboszcza Parafii w Strachocinie
k/ Sanoka, że właśnie tam miał się urodzić przyszły święty. Jako dowód
podaje się, że miał się on ukazywać po nocach temuż Proboszczowi na
plebanii, w pobliżu której znajduje się wzgórek kryjący ruiny dworku, w
którym miał się urodzić św. Andrzej. Pokazuje się też chrzcielnicę przy
której jakoby miałby być ochrzczonym.

Czy jednak Strachocina jest miejscem jego urodzin? Również

dobrze mógł się urodzić w okolicach Gorlic, bo tu do dziś spotyka się

nazwiska Bobolów, a w kościele w Kobylance koło Gorlic znajdują się liczne epitafia rodziny
Wielopolskich, właścicieli Kobylanki i innych wiosek. A właśnie babka świętego Andrzeja Boboli
pochodziła z rodu Wielopolskich.

Pewnym jest rok urodzenia - 1591. Natomiast nie jest pewnym ani miesiąc, ani tym bardziej

dzień. Jest tylko domysłem, że jest nim 30 listopada, gdyż powszechnym był zwyczaj, że dziecko
rodząc się w dniu jakiegoś świętego „przynosiło sobie imię”. A jeżeli jest to Andrzej, więc urodził się w
dniu św. Andrzeja – oczywiście Apostoła. Imię Andrzej pochodzi z języka greckiego i znaczy dzielny,
mężny.

Już w roku 1606 Andrzej Bobola zostaje oddany do jezuickiej szkoły w Braniewie (Warmia),

gdzie kończy pięcioletnią szkołę – odpowiednik dzisiejszej szkoły średniej.

Po jej ukończeniu w wieku 20 lat wstępuje do Zakonu Jezuitów –

Towarzystwa Jezusowego. Z tego okresu dochował się jego
własnoręczny wpis do księgi tegoż zakonu: „Ja, Andrzej Bobola,
Małopolanin, zostałem przypuszczony do pierwszej próby, dnia
ostatniego lipca 1611, zdecydowany za pomocą Boga wypełnić wszystko,
co mi przedłożono”.

Po ukończeniu nowicjatu w dniu 31 lipca 1613 roku złożył we

Wilnie śluby wieczyste proste: ubóstwa, czystości i posłuszeństwa. Tutaj
też studiuje filozofię. Po ich ukończeniu, jak inni kandydaci do tegoż

2

zakonu, odbywa praktykę nauczycielską. Przez jeden rok uczy gramatyki w Braniewie. Po roku zaś
w Pułtusku, gdzie kształciła się młodzież ze znanych rodzin szlacheckich i magnackich, uczy trzecie
klasy humanistyczne.

W latach 1618-1622 studiował teologię na Akademii Wileńskiej. Pod koniec studiów jego

rodzina stara się, by Andrzej powrócił do Małopolski. Generał wyraził zgodę, ale Andrzej nie
wiadomo dlaczego aż do swej śmierci pozostał w prowincji litewskiej.

Święcenia kapłańskie przyjął we Wilnie dnia 12 marca 1622 roku. W tym też dniu w dalekim

Rzymie odbywała się kanonizacja świętego Ignacego Loyoli – założyciela Zakonu Jezuitów, św.
Franciszka Ksawerego z TJ, św. Teresy od Jezusa i św. Filipa Nereusza.

Święty Andrzej Bobola

We wigilię Wniebowstąpienia Pana Jezusa, w dniu 16 maja 1657 roku, w 66 roku życia zostaje

schwytany koło Janowa Podlaskiego (nie Lubelskiego!). Już w Peredylu, gdzie został ujęty, zostaje
poddany pierwszym męczarniom, by przeszedł na prawosławie.

Później przywiązany do konia, wleczony jest kilka kilometrów do „dowództwa”, gdzie zostaje

okrutnie zamęczony. Opis Jego męki nie nadaje się tu do opisania. Zbyt nieludzkie to męczarnie…
Skonał w rzeźniczej szopie w Janowie Podlaskim, odarty ze skóry, powieszony za nogę, dobity
uderzeniem szabli. Nie miał na sobie szat kapłańskich, ale jego krew i odarte ze skóry ciało na kształt
ornatu, były ozdobą, w której dokończył ofiary kapłańskiej swego życia. Tak umęczonego ciała nie
pokazano młodszym zakonnikom, gdy przerażeni nadejściem polskiego oddziału kozacy uciekli
pozostawiając w miejskiej rzeźni swoją ofiarę.

W 1793 roku po zabraniu jezuitom kościoła w Pińsku i oddaniu go prawosławnym, ciało

Męczennika przewieziono do Połocka, gdzie były bardzo czczone również przez prawosławnych
budząc wielkie niezadowolenie władz carskich. Po zmianach, jakie zaszły w Rosji po Rewolucji
Październikowej nienaruszone ciało błog. wówczas jeszcze Andrzeja „zbadano” rzucając nim o
ziemię, ale ciało ku zdumieniu komisji nasłanej z Moskwy nie rozsypało się. Dziwną dla nich trwałość
ciała przypisano właściwościom ziemi, w której to ciało spoczywało – bagatela - przez 265 lat!!). 20
lipca 1922 ciało zabrano siłą i umieszczono w gmachu Higienicznej Wystawy Ludowego Komisariatu
Zdrowia w Moskwie. Bolszewicy nie ustąpili nawet rządowi polskiemu, który starał się o jego
wydanie. Udało się to dopiero Papieżowi Piusowi XI, któremu oddano ciało błog. Andrzeja w
podziękowaniu za pomoc, jakiej ten Papież udzielił wygłodzonemu po Wielkiej Rewolucji Związkowi
Radzieckiemu. Ciało było przechowywane najpierw w kaplicy św. Matyldy na Watykanie, a w
następnym roku znalazło się w jezuickim kościele Il Jesu w pobliżu Watykanu.

W uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego 1938 roku odbyła się na Watykanie wielka

uroczystość kanonizacji znanego już wówczas w całym świecie męczennika Św. Andrzeja Boboli. Z
samej Polski przybyło ok. 6 tys. Polaków. Tak wspaniałej uroczystości kanonizacyjnej Rzym nie
oglądał od dawna.

3

W wielkim tryumfie Ciało św. Andrzeja Boboli ubrane w szaty

kapłańskie, umieszczone w szklanej trumnie wracało przez Słowenie
(Lublanke), Budapeszt, Bratysławę, Morawską Ostrawę, Zebrzydowice,
Kraków, Poznań i dojechało do Warszawy witane wszędzie przez tysiące
wiernych i delegacje kościelne i rządowe… Tu spoczęły na ul. Rakowieckiej.
Ale nie był to koniec wędrówki Męczennika. Przenoszone było wielokrotnie
pod gradem kul w czasie Powstania warszawskiego, a teraz spoczywa w
poświęconej przez ks. Prymasa Józefa Glempa bazylice św. Andrzeja Boboli
w Warszawie przy tejże ulicy. Cząstki Jego Ciała – relikwie – znajdują się
chyba w setkach, jeżeli nie tysiącach miejsc nie tylko Polski. Jego ramię
znajduje się jeszcze w Rzymie. Relikwia z jego żebra znajduje się w kościele
św. Andrzeja Boboli w Gorlicach, w kościele, którego on jest Patronem. Tu
16-tego dnia każdego miesiąca modlimy się przed jego obrazem w
intencjach Ojczyzny, poprzednio w intencjach Ojca św. Jana Pawła II, a

teraz o Jego beatyfikację i kanonizację oraz zebranych. Odpust ku jego czci obchodzony jest obecnie
w III niedzielę maja.

Jeszcze w okresie międzywojennym, a nawet wcześniej był czczony jako Patron Polski, co

zresztą sam Męczennik przepowiedział. Oficjalnie drugorzędnym Patronem Polski został ogłoszony
w roku 2002.

Warto czcić tego Świętego i prosić go o wstawiennictwo u Boga. Wielu, bardzo wielu, wiele Mu

zawdzięcza. Ale by otrzymać, trzeba prosić, stosownie do słów Chrystusa, który zapewnił: ”Proście, a
otrzymacie…” a „nie otrzymujecie, bo się nie modlicie”….

Święty Andrzej Bobola

Dlaczego św. Andrzej Bobola jest patronem parafii i kościoła w

Gorlicach?

W czasie mojej rozmowy z księdzem biskupem Jerzym Ablewiczem w

dniu 11 czerwca 1983 roku na temat organizowania parafii w Gorlicach,
zapytałem się, czy parafia, którą mam tam organizować ma już swego
Patrona. Odpowiedział, że nie. Ale albo nie wiedział, albo sobie zapomniał.
Gdy bowiem dwie godziny później zjawiłem się w Gorlicach, by na miejscu
przekonać się o możliwościach organizowania parafii i budowy kościoła,
kamieniarze obrabiali węgielny kamień, który dniu 26.06.1983 r. miał
poświęcić Ojciec Święty na Błoniach Krakowskich. Już były wykute litery.
Kościół miał być pod wezwaniem… Św. Maksymiliana Kolbe… Ale ponieważ
Ksiądz biskup powiedział, że jeszcze nie ma Patrona, zapytałem, czy ja mogę
go poddać. „Jak najbardziej tobie wypada go obrać, jako organizującemu
parafię” – odpowiedział ksiądz Biskup Jerzy. Odpowiedziałem, że ja bym
proponował św. Andrzeja Bobolę, gdyż:

1.

jest to wielki święty, a dotychczas mało czczony w Polsce, a nawet jego nabożeństwo mało
jest propagowane przez jego współbraci zakonnych, gdyż był to święty bardzo „niemiły”
naszemu „wielkiemu bratu” ze wschodu, a nawet niezrozumiały przez współbraci, stąd
niewygodny….

2.

był ogromnie gorliwym i pracował w bardzo trudnych czasach wśród ludności bardzo
podzielonej religijnie i narodowościowo… Coś z takich warunków jest i w samych
Gorlicach….

3.

wprawdzie Strachocina przypisuje sobie przywilej narodzin u nich Świętego Andrzeja, ale
Gorlice mają nie mniej powodów, by twierdzić, że przynajmniej równie dobrze mógł się
urodzić właśnie na Gorlickiej Ziemi – piękniejszej niż sanocka… Wprawdzie nie ukazuje się

4

proboszczowi po nocach, ale nie pozwalał też o sobie zapomnieć. I dlatego ma tutaj kościół
pod Jego wezwaniem, chociaż bez chrzcielnicy…

4.

mam wielki sentyment do mego Patrona od najmłodszych lat. Imponował mi zawsze
ogromną stanowczością, pracowitością i walką ze swymi wadami. A już nigdy nie mogłem
nadziwić się jego stałości w straszliwych torturach. Mam jakieś zobowiązania wobec mego
Patrona. Mogę mu okazać mój szacunek i wdzięczność, oraz… zachwyt budując kościół pod
Jego wezwaniem i tworząc taką parafię.

Ksiądz Biskup był ogromnie rad z wyboru. Odpowiedział, że i on sam jest wielkim jego

czcicielem, bo św. Andrzej Bobola jest jego patronem od bierzmowania. Bierzmowanie bowiem
przyjmował już jako kleryk i to w czasie kanonizacji św. Andrzeja Boboli. Też go zawsze podziwiał i
uważa, że właśnie on najbardziej nadaje się na Patrona tej parafii Gorlickiej….. A do tego dodał „św.
Andrzej Bobola nie ma w mojej diecezji uczciwego kościoła. Będzie go miał”…. Ma teraz, ale nie
diecezja tarnowska, lecz rzeszowska, która ma też drugi kościół św. Andrzeja Boboli na swym terenie
w Nawsiu Górnym, odłączonym od parafii w Wielopolu Skrzyńskim. Ksiądz prałat Julian Śmietana
długoletni proboszcz i dziekan w Wielopolu też bardzo czcił św. Andrzeja Bobolę i brał udział w
uroczystościach jego kanonizacji w Rzymie i stamtąd przywiózł jego obraz, który wisiał w kościele
wielopolskim i zawsze mnie intrygował. W czasie wojny podmuch pocisku zrzucił go na ziemię, ale
szyba w nim nie pękła. Co też było jakimś znakiem… Gdy więc budowano kościół w Nawsiu i tam
tworzono parafię, jej patronem został też św. Andrzej Bobola…. A więc jego jakieś „narodzenie”
dokonało się w…. Wielopolu….

Nasz parafialny malarz - Michał Wachowski - namalował dla prowizorycznej kaplicy jeszcze

w roku 1984 obraz św. Andrzeja Boboli. Przyniósł go dosłownie na kilka minut przed rozpoczęciem
Mszy św. na poświęcenie kaplicy. Wcześniej namalowany taki sam obraz podarowaliśmy Księdzu
Biskupowi jako pamiątkę z naszego poświęcenia. Był to obraz w formie „portretu”, ale bardzo
wymowny.

Do kościoła jednak był za mały. Trzeba było wymalować nowy. Nie chciałem, by był

powtórzeniem któregoś ze znanych obrazów.. Chciałem, by mocno była zaznaczona jego męczeńska
śmierć, gdzie zamiast kapłańskich szat, jest krew płynąca z odartego ze skóry na kształt ornatu ciała.
By też były zaznaczone czasy wojen i pożarów…. Czy coś z tego znalazło się w tym obrazie, który
znalazł się w kościele Św. Andrzeja Boboli w Gorlicach?

Literatura:

ks. Jan Poplatek, Błogosławiony Andrzej Bobola, Kraków 1936,

Dzieło zbiorowe pod redakcją O. Romualda Gustawa OFM, Hagiografia Polska, Księgarnia Św.
Wojciecha 1971

Zofia Śliwowa, Patronowie Polski, Wydawnictwo Promyczek Nowy Sącz

http://www.bobola.gorlice.pl/patron/bobola4.html