Stephen King

Dola Jeruzalem


Przeło

ż

ył: Michał Wroczy

ń

ski

2 pa

ź

dziernika 1850 r.

DROGI BONESIE!
Jak to dobrze znale

źć

si

ę

wreszcie w

chłodnym, pełnym przeci

ą

gów hallu w

Chapelwaite z nadziej

ą

,

ż

e wreszcie ul

żę

pełnemu p

ę

cherzowi. Po podró

ż

y tym

przera

ż

aj

ą

cym dyli

ż

ansem bol

ą

mnie

wszystkie gnaty. Ale najwi

ę

ksz

ą

rado

ść

sprawił mi widok zaadresowanego Twoimi
niepowtarzalnymi bazgrołami listu, który
le

ż

y na tym okropnym stoliku z wi

ś

niowego

drzewa stoj

ą

cym obok drzwi! Zapewniam Ci

ę

,

ż

e zabior

ę

si

ę

do jego odcyfrowywania jak

tylko zaspokoj

ę

potrzeby mego ciała (w

ozdobnej łazience na parterze, gdzie
panuje taki zi

ą

b,

ż

e a

ż

para leci z ust).

Rad jestem,

ż

e wyleczyłe

ś

si

ę

ju

ż

z tej

miazmy, która tak długo m

ę

czyła Ci płuca,

jakkolwiek bardzo Ci współczuj

ę

moralnego

dylematu, jaki miałe

ś

w zwi

ą

zku z

podj

ę

ciem decyzji o rozpocz

ę

ciu kuracji.

Chory abolicjonista lecz

ą

cy si

ę

na

słonecznej, ska

ż

onej niewolnictwem

Florydzie. Niemniej, Bonesie, prosz

ę

Ci

ę

jako przyjaciel, który równie

ż

był ju

ż

w

tej dolinie cienia, my

ś

l przede wszystkim

o sobie i nie wracaj do Massachusetts,
dopóki ciało nie b

ę

dzie zupełnie zdrowe.

Je

ś

li umrzesz, Twój subtelny umysł i ci

ę

te

pióro b

ę

d

ą

dla nas stracone, czy

ż

nie ma

jakiej

ś

poetyckiej sprawiedliwo

ś

ci w tym,

ż

e Południe ma ci

ę

wyleczy

ć

?

Owszem, dom jest tak spokojny i pi

ę

kny,

jak zapewniali mnie wykonawcy ostatniej
woli mego kuzyna, ale w pewien sposób
złowieszczy. Stoi na wysokim, wielkim,
stercz

ą

cym wzniesieniu jakie

ś

pi

ęć

kilometrów na północ od Falmouth, a
dziewi

ęć

od Portland. Za domem rozci

ą

ga

si

ę

ponad hektar ziemi, dochodz

ą

cy a

ż

do

strasznej, przechodz

ą

cej wszelkie

wyobra

ż

enia dziczy - jałowce, zbite

g

ą

szcza winoro

ś

li, krzaki i dzikie pn

ą

cza

porastaj

ą

ce malownicze skały, które

oddzielaj

ą

moj

ą

posiadło

ść

od terenów

nale

żą

cych do miasta. Okropne imitacje

greckich rze

ź

b spogl

ą

daj

ą

ś

lepo ze

szczytów pagórków, jakby w ka

ż

dej chwili

miały si

ę

rzuci

ć

na przechodnia. Odnosz

ę

wra

ż

enie,

ż

e gust mego kuzyna Stephena

wyra

ż

ał cał

ą

gam

ę

upodoba

ń

, od predylekcji

do rzeczy nie do zaakceptowania po
zamiłowanie do przedmiotów kra

ń

cowo

odra

ż

aj

ą

cych. Jest tu dziwaczny letni

domek, prawie całkowicie pogrzebany pod
zwałami szkarłatnego sumaka, i groteskowy
zegar słoneczny w

ś

rodku czego

ś

, co

niegdy

ś

musiało by

ć

ogrodem. On wła

ś

nie

dopełnia miary szale

ń

stwa, jakie tkwi w

tym dziwacznym krajobrazie.
Ale widok rozci

ą

gaj

ą

cy si

ę

z okien

salonu rekompensuje wszystko;
przyprawiaj

ą

ca o zawrót głowy panorama

skał u podnó

ż

a Chapelwaite Head i samego

Atlantyku. Olbrzymie, wysuni

ę

te okno

wykuszowe, obok którego stoi wielka,
przypominaj

ą

ca kształtem ropuch

ę

sekretera, wychodzi wła

ś

nie na t

ę

stron

ę

.

Wszystko to stwarza doskonałe warunki i
wspaniały nastrój,

ż

ebym zacz

ą

ł w ko

ń

cu

pisa

ć

powie

ść

, o której tyle Ci

opowiadałem [i niew

ą

tpliwie okropnie Ci

ę

tym zanudzałem].
Dzisiejszy dzie

ń

był pochmurny, co

chwila padał deszcz.

Ś

wiat za oknem jest

bury - stare i zwietrzałe jak sam Czas
skały, niebo i naturalnie ocean, który
bij

ę

w granitowe zr

ę

by u podnó

ż

a góry,

powoduj

ą

c nie tyle huk, co jakie

ś

wibracje... Kiedy pisz

ę

te słowa, cały

czas wyczuwam stopami ka

ż

de uderzenie fal.

Ogólnie wra

ż

enie nie jest nieprzyjemne.

Zdaj

ę

sobie spraw

ę

, drogi Bonesie,

ż

e nie

pochwalasz moich samotniczych ci

ą

got, ale

ś

piesz

ę

Ci

ę

zapewni

ć

,

ż

e czuj

ę

si

ę

ś

wietnie i jestem szcz

ęś

liwy. Jest ze mn

ą

Calvin, jak zwykle praktyczny, małomówny i
niezawodny; ju

ż

po kilku dniach

zadzierzgn

ę

ła si

ę

mi

ę

dzy nami ni

ć

sympatii. Zorganizowali

ś

my sobie w

miasteczku regularne dostawy prowiantu
oraz cały zast

ę

p kobiet, które maj

ą

doprowadzi

ć

ten dom do porz

ą

dku!

B

ę

d

ę

ko

ń

czył - tyle tu jeszcze mam

rzeczy do obejrzenia, tyle pokoi do
zwiedzenia i niew

ą

tpliwie tysi

ą

ce sztuk

obrzydliwych mebli, które czekaj

ą

,

ż

ebym

rzucił na nie czułym okiem. Jeszcze raz
dzi

ę

kuj

ę

Ci za serdeczny list i za Twoj

ą

nieustaj

ą

c

ą

przyja

źń

.

Przeka

ż

wyrazy sympatii Swojej

ś

onie i

przyjmij moje.
CHARLES


6 pa

ź

dziernika 1850 r.

DROGI BONESIE!
Có

ż

to za miejsce!

Nieustannie wprawia mnie w zdumienie -
podobnie jak zdumiewa mnie reakcja
mieszka

ń

ców pobliskiej wioski na wie

ść

o

tym,

ż

e obj

ą

łem je w posiadanie. Jest to

dziwaczna male

ń

ka osada o malowniczej

nazwie Preacher's Corners. To stamt

ą

d

wła

ś

nie Calvin zorganizował cotygodniowe

dostawy zaopatrzenia; tam równie

ż

postanowił zamówi

ć

odpowiedni

ą

ilo

ść

drewna na zim

ę

. Ale z miasteczka wrócił z

pochmurn

ą

twarz

ą

, a kiedy spytałem, co go

dr

ę

czy, odparł pos

ę

pnie:

"Panie Boone, oni uwa

ż

aj

ą

,

ż

e pan

zwariował!" Roze

ś

miałem si

ę

i odparłem,

ż

e

zapewne dotarła ju

ż

do nich wie

ść

,

ż

e po

ś

mierci Sary przeszedłem zapalenie opon

mózgowych... Plotłem wtedy niestworzone
rzeczy, o czym sam mo

ż

esz za

ś

wiadczy

ć

.

Ale Cal zaprotestował twierdz

ą

c,

ż

e

nikt tam o mnie nic nie wie poza tym,

ż

e

jestem kuzynkiem Stephena, który równie

ż

zaopatrywał si

ę

we wszystko w miasteczku.

"Powiedziano mi, prosz

ę

pana,

ż

e ka

ż

dy,

kto mieszka w Chapelwaite, albo jest ju

ż

wariatem, albo nim zostanie".
Jak zapewne sobie wyobra

ż

asz, byłem

bardzo zakłopotany i zapytałem, sk

ą

d ma te

zdumiewaj

ą

ce informacje. Wyja

ś

nił,

ż

e

powiedział mu o tym ponury i raczej
zamroczony alkoholem bałwan nazwiskiem
Thompson, wła

ś

ciciel czterystu akrów ziemi

poro

ś

ni

ę

tej sosnami, brzozami i

ś

wierkami,

z których drewno obrabia wraz z pi

ę

cioma

synami i sprzedaje je cz

ęś

ciowo do

tartaków w Portland, a cz

ęś

ciowo

gospodarzom z przyległych terenów.
Kiedy Cal, nie

ś

wiadom jego dziwacznych

uprzedze

ń

, wyja

ś

nił, gdzie ma dostarczy

ć

drewno, Thompson gapił si

ę

na niego z

otwart

ą

g

ę

b

ą

jak sroka w gnat. O

ś

wiadczył,

ż

e drewno mog

ą

dostarczy

ć

jego synowie,

ale tylko za dnia i to wył

ą

cznie drog

ą

biegn

ą

c

ą

wzdłu

ż

brzegu morza.

Cal zapewne

ź

le odczytał moje osłupienie i

szybko dodał,

ż

e facet upił si

ę

tani

ą

whisky i wygadywał jakie

ś

bzdury o

wymarłym miasteczku, z którym Stephen miał
powi

ą

zania... i o glistach! Calvin dobił w

ko

ń

cu interesu z jednym z chłopaków

Thompsona. Ten, jak wywnioskowałem z
opowie

ś

ci, zachowywał si

ę

raczej gburowato

i s

ą

dz

ą

c po bij

ą

cym z ust zapachu, daleko

mu było do trze

ź

wo

ś

ci. Zrozumiałem te

ż

,

ż

e

i w samym Preacher's Corners moje

przybycie spotkało si

ę

z podobn

ą

reakcj

ą

.

Cal dowiedział si

ę

o tym w sklepie

kolonialnym od sprzedawcy, ale
wywnioskowałem,

ż

e to raczej typ

plotkarza, który lubi obmawia

ć

wszystkich

poza ich plecami.
Nie przej

ą

łem si

ę

zbytnio tym

wszystkim, poniewa

ż

wiem,

ż

e wie

ś

niacy

lubi

ą

tworzy

ć

mity oraz ubarwia

ć

sobie

ż

ycie plotkami, a podejrzewam,

ż

e

nieszcz

ę

sny Stephen i jego rodzina

stanowili bardzo wdzi

ę

czny temat.

U

ś

wiadomiłem Calowi,

ż

e człowiek, który

padł trupem przed werand

ą

własnego domu, z

cał

ą

pewno

ś

ci

ą

musiał sta

ć

si

ę

tutaj

naczelnym tematem rozmów i plotek.
Sam dom wprawia mnie w nieustanne
zdumienie. Bonesie, ma dwadzie

ś

cia trzy

pokoje!

Ś

ciany na pi

ę

trach wyło

ż

one s

ą

boazeri

ą

, a galeria portretów, cho

ć

nosi

wyra

ź

ne

ś

lady ple

ś

ni, trzyma si

ę

jeszcze

całkiem dzielnie. Kiedy przebywałem na
pi

ę

trze w sypialni, któr

ą

ostatnio

zajmował mój kuzyn, słyszałem buszuj

ą

ce w

ś

cianach szczury; s

ą

dz

ą

c po hałasie, jaki

robiły, musiały to by

ć

wyj

ą

tkowo dorodne

sztuki - chrobot był tak dono

ś

ny, jakby

tam grasowali ludzie. Zapewniam Ci

ę

,

ż

e

nie chciałbym spotka

ć

si

ę

w nocy z takim

stworzeniem, zreszt

ą

w dzie

ń

te

ż

nie. Jak

dot

ą

d nie natkn

ą

łem si

ę

jednak ani na ich

odchody, ani na

ż

adne nory. Dziwne.

Galeria na pi

ę

trze składa si

ę

z

kiepskich obrazów, za to ramy warte s

ą

zapewne fortun

ę

. Niektóre postacie z

portretów przypominaj

ą

Stephena takiego,

jakim go zapami

ę

tałem. S

ą

dz

ę

te

ż

,

ż

e

zidentyfikowałem mego wuja, Henry'ego
Boone'a i jego

ż

on

ę

Judith; pozostałe

twarze nic mi nie mówi

ą

. Podejrzewam,

ż

e

która

ś

mo

ż

e nale

ż

e

ć

do mego znanego wszem

i wobec dziadka Roberta. Ale rodziny ze
strony Stephena zupełnie nie znam, czego
ze szczerego serca

ż

ałuj

ę

. Ten sam dobry

humor, który przebijał z listów Stephena
do mnie i do Sary, dostrzec mo

ż

na w

twarzach osób na portretach, mimo

ż

e same

obrazy s

ą

w opłakanym stanie. W jaki

ż

głupi sposób rozpadaj

ą

si

ę

rodziny.

Karabinowe escritoire, ostre słowa mi

ę

dzy

bra

ć

mi, którzy nie

ż

yj

ą

ju

ż

od trzech

pokole

ń

, i Bogu ducha winni potomkowie

niepotrzebnie patrz

ą

na siebie wilkiem.

Nie potrafi

ę

powstrzyma

ć

si

ę

od refleksji,

ż

e niebywale szcz

ęś

liwie si

ę

zło

ż

yło, i

ż

Tobie i Johnowi Petty'emu udało si

ę

skontaktowa

ć

ze Stephenem, kiedy wydawało

si

ę

,

ż

e ja te

ż

pod

ążę

ś

ladem Sary i

przekrocz

ę

Bram

ę

... zwłaszcza

ż

e zło

ś

liwy

los nie pozwolił mi si

ę

osobi

ś

cie spotka

ć

z kuzynem. Tak chciałbym posłucha

ć

na

własne uszy, jak wyst

ę

puje w obronie

rodowych rze

ź

b i mebli!

Ale nie pozwól mi tak bezlito

ś

nie obmawia

ć

tego miejsca. Stephen wprawdzie hołdował
innym gustom ni

ż

moje, ale oprócz nowinek

wprowadzonych przez niego znale

źć

tu mo

ż

na

prawdziwe perły sztuki meblarskiej
[wi

ę

kszo

ść

z nich spoczywa na górze

przykryta płóciennymi pokrowcami]. S

ą

tam

ło

ż

a, stoły i ci

ęż

kie, mroczne woluty

wykonane z drzewa tekowego i z mahoniu, a
wyposa

ż

enie licznych sypialni i pokoi

go

ś

cinnych, górnego gabinetu i małego

salonu posiada jaki

ś

pos

ę

pny urok. Podłogi

wyło

ż

one sosnow

ą

klepk

ą

l

ś

ni

ą

jakim

ś

tajemniczym, wewn

ę

trznym blaskiem. Panuje

tutaj aura dostoje

ń

stwa; dostoje

ń

stwa i

przytłaczaj

ą

cego wszystko ci

ęż

aru

minionych lat. Nie powiem,

ż

ebym to lubił,

ale darz

ę

szacunkiem. Bardzo jestem

ciekaw, czy uda mi si

ę

przystosowa

ć

do

tego tak zmiennego, północnego klimatu.
Bo

ż

e, ale si

ę

rozgadałem! Odpisz mi,

Bonesie, jak najszybciej. Informuj mnie o
post

ę

pach twej kuracji, a tak

ż

e o

wiadomo

ś

ciach, jakie dostajesz od

Petty'ego i reszty. I zaklinam ci

ę

na

wszystkie

ś

wi

ę

to

ś

ci, nie próbuj zbyt

nachalnie nawraca

ć

swych nowych znajomych

z Południa. Obaj doskonale wiemy,

ż

e nie

wszyscy, jak nasz dawno ju

ż

nie

ż

yj

ą

cy

przyjaciel, pan Calhoun, zadowol

ą

si

ę

jedynie utarczkami słownymi.
Oddany Ci przyjaciel
CHARLES


16 pa

ź

dziernika 1850 r.

DROGI RICHARDZIE!
Cze

ść

, jak Ci leci? Po przybyciu do

rezydencji w Chapelwaite cz

ę

sto o Tobie

my

ś

lałem i po trosze spodziewałem si

ę

jakich

ś

wie

ś

ci od Ciebie... a teraz

wła

ś

nie otrzymałem list od Bonesa, który

pisze,

ż

e przecie

ż

zapomniałem zostawi

ć

w

klubie swego nowego adresu! B

ą

d

ź

pewien,

ż

e i tak bym napisał, poniewa

ż

czasami

wydaje mi si

ę

,

ż

e moi prawdziwi i wierni

przyjaciele s

ą

wszystkim, co zostawiłem w

zupełnie normalnym i pewnym

ś

wiecie.

Wielki Bo

ż

e, ale

ż

los nas rozrzucił! Ty

jeste

ś

w Bostonie i wiernie piszesz do The

Liberator [tak na marginesie, tam równie

ż

przesłałem mój aktualny adres], Hanson
przebywa w Anglii na tych swoich kolejnych
przekl

ę

tych wycieczkach, a biedaczysko

Bones leczy płuca w samej jaskini lwa.
Dicku, sytuacj

ę

tutaj zastałem tak

ą

,

jak si

ę

spodziewałem, i b

ą

d

ź

pewien,

ż

e

zło

żę

Ci o wszystkim pełne sprawozdanie,

kiedy ju

ż

uporam si

ę

z pewnymi sprawami, z

jakimi si

ę

zetkn

ą

łem w tym miejscu...

My

ś

l

ę

, i

ż

pewne wydarzenia, jakie zdarzaj

ą

si

ę

w samym Chapelwaite i w okolicy,

bardzo zaintryguj

ą

Twój prawniczy umysł.

Na razie pragn

ę

tylko zapyta

ć

, czy

nadal interesuj

ą

Ci

ę

te sprawy. Czy

pami

ę

tasz historyka, którego przedstawiłe

ś

mi na obiedzie u pana Clary'ego? Nazywał
si

ę

chyba Bigelow. Tak czy owak wspominał,

ż

e jego hobby polega na zbieraniu

wszelkich strz

ę

pów wiadomo

ś

ci

historycznych odnosz

ą

cych si

ę

dokładnie do

terenów, na których obecnie mieszkam. Moja
pro

ś

ba zatem brzmi: Czy byłby

ś

łaskaw

skontaktowa

ć

si

ę

z nim ponownie i poprosi

ć

o informacje dotycz

ą

ce folkloru, a nawet

plotki odnosz

ą

ce si

ę

do małego,

opuszczonego miasteczka zwanego DOLA
JERUZALEM w parafii Preacher's Corners nad
Królewsk

ą

Rzek

ą

, która wpada do odległej

od Chapelwaite o jakie

ś

osiemna

ś

cie

kilometrów rzeki Androscoggin. Jest to dla
mnie sprawa niebywale istotna i byłbym Ci
bardzo zobowi

ą

zany, gdyby

ś

zechciał mi

pomóc.
Drogi Dicku, przejrzałem wła

ś

nie ten

list i widz

ę

,

ż

e potraktowałem Ci

ę

dosy

ć

skrótowo, za co z całego serca
przepraszam. Ale zapewniam Ci

ę

,

ż

e w

stosownym czasie wytłumacz

ę

t

ę

lakoniczno

ść

, a teraz przesyłam

najgor

ę

tsze pozdrowienia Twojej

ż

onie,

Twoim dwóm wspaniałym synom i, naturalnie,
Tobie.
Oddany Ci przyjaciel
CHARLES


16 pa

ź

dziernika 1850 r.

DROGI BONESIE!
Pragn

ę

opowiedzie

ć

Ci o tym, co mnie i

Calowi wydaje si

ę

nieco dziwne [a nawet

niepokoj

ą

ce] - ciekaw jestem, co Ty na ten

temat powiesz. Je

ś

li Ci

ę

to nie

zainteresuje, potraktuj wszystko jako

ż

art, który uprzyjemni Ci chwil

ę

walk z

komarami.

W dwa dni po tym, jak wysłałem do
Ciebie list, z Corners przybyły do nas
cztery młode damy w towarzystwie pani
Cloris, matrony o przera

ż

aj

ą

co

dystyngowanym wyrazie twarzy,

ż

eby

doprowadzi

ć

dom do porz

ą

dku i wszystko

dokładnie odkurzy

ć

; w wyniku ich działa

ń

ju

ż

do ko

ń

ca dnia nieustannie kichałem.

Wszystkie kobiety wykonuj

ą

c swoj

ą

prac

ę

,

wydawały si

ę

spi

ę

te i mocno zdenerwowane;

jedna nawet cicho pisn

ę

ła ze strachu,

kiedy nieoczekiwanie wszedłem do salonu na
pi

ę

trze, który akurat sprz

ą

tała.

Zapytałem o to pani

ą

Cloris.

(Zdumiałby

ś

si

ę

, bo odkurzała hall na

parterze z tak

ą

zawzi

ę

to

ś

ci

ą

,

ż

e spod

starej, spłowiałej opaski wysypywały si

ę

jej kosmyki włosów]. Odwróciła si

ę

w moj

ą

stron

ę

i powiedziała z dziwnym napi

ę

ciem w

głosie:
"Ludzie nie lubi

ą

tego domu, prosz

ę

pana, i ja równie

ż

go nie lubi

ę

. Ten dom

zawsze był zły".
Na tak nieoczekiwane o

ś

wiadczenie

straciłem na chwil

ę

mow

ę

, a wyra

ź

nie

podekscytowana pani Cloris ci

ą

gn

ę

ła

dalej:.
"Nie chc

ę

przez to powiedzie

ć

,

ż

e

Stephen Boone był człowiekiem niegodziwym,
poniewa

ż

skłamałabym; sprz

ą

tałam u niego

co drugi wtorek przez cały czas, jak tutaj
mieszkał, podobnie jak sprz

ą

tałam u jego

ojca, pana Randolpha Boone'a a

ż

do chwili,

kiedy on i jego

ż

ona znikn

ę

li w roku

tysi

ą

c osiemset szesnastym. Pan Stephen

był dobrym i sympatycznym człowiekiem i
pan równie

ż

sprawia takie wra

ż

enie (prosz

ę

wybaczy

ć

mi moj

ą

szczero

ść

, ale ja nie

potrafi

ę

inaczej mówi

ć

); lecz sam dom jest

zły, taki zreszt

ą

zawsze był i

ż

aden z

Boone'ów nie zaznał w nim szcz

ęś

cia. Tak

jest od czasów, kiedy pa

ń

ski dziadek

Robert i jego brat Phillip w roku tysi

ą

c

siedemset osiemdziesi

ą

tym dziewi

ą

tym

poró

ż

nili si

ę

o jakie

ś

[tutaj umilkła,

jakby nagle poczuła si

ę

winna] skradzione

przedmioty".
Sam popatrz, Bones, jak

ą

ta miejscowa

ludno

ść

ma pami

ęć

!

"Dom zbudowano nieszcz

ęś

liwie" -

powiedziała jeszcze pani Cloris. - "Ludzi
w nim mieszkaj

ą

cych prze

ś

ladowały

nieszcz

ęś

cia, na jego podłogach rozlano

krew [nie wiem, czy wiesz, Bones,

ż

e mój

wuj Randolph zamieszany był w wypadek,
jaki wydarzył si

ę

na schodach prowadz

ą

cych

do piwnicy, w którym to straciła

ż

ycie

jego córka Marcella; on sam dr

ę

czony

wyrzutami sumienia, odebrał sobie

ż

ycie.

Opisał mi to wszystko Stephen w li

ś

cie,

jaki przysłał ze smutnej okazji dnia
urodzin swojej nie

ż

yj

ą

cej siostry],

zdarzały si

ę

tu równie

ż

tajemnicze

znikni

ę

cia i wypadki.

Pracowałam w tym domu od dawna, panie
Boone, a przecie

ż

nie jestem ani

ś

lepa,

ani głucha. Słyszałam w

ś

cianach paskudne

d

ź

wi

ę

ki, prosz

ę

pana, paskudne d

ź

wi

ę

ki -

straszliwe łomoty i trzaski, a raz nawet
dziwne ni to zawodzenie, ni to

ś

miech. A

ż

zmroziło mi krew w

ż

yłach. Prosz

ę

pana, to

mroczne miejsce..."
Urwała, najwyra

ź

niej w obawie,

ż

e powie

za du

ż

o.

Je

ś

li o mnie chodzi, sam dobrze nie

wiedziałem, czy mam wybuchn

ąć

ś

miechem,

czy wyrazi

ć

oburzenie, by

ć

zaintrygowany,

czy podej

ść

do tych rewelacji racjonalnie.

Obawiam si

ę

,

ż

e wtedy byłem tylko

rozbawiony.
"A czego si

ę

pani spodziewała, pani

Cloris?" - zapytałem. - "Pobrz

ę

kuj

ą

cych

ła

ń

cuchami duchów?"

Ona tylko obrzuciła mnie osobliwym
spojrzeniem.
"Mo

ż

e i duchów. Ale to nie duchy

gnie

ż

d

żą

si

ę

w

ś

cianach. To nie duchy

zawodz

ą

i płacz

ą

jak pot

ę

pie

ń

cy, to nie

duchy rozbijaj

ą

si

ę

i włócz

ą

w

ciemno

ś

ciach. To..."

"

Ś

miało, pani Cloris" - zach

ę

ciłem. -

"Skoro ju

ż

pani opowiedziała tyle, to

nale

ż

y sko

ń

czy

ć

to, co si

ę

zacz

ę

ło".

Na jej twarzy pojawił si

ę

wyraz

najwy

ż

szego przera

ż

enia i - mógłbym da

ć

głow

ę

- jakiej

ś

religijnej zgrozy.

"Niektórzy nie umieraj

ą

" - szepn

ę

ła. -

"Niektórzy

ż

yj

ą

w półmroku zalegaj

ą

cym

dziedzin

ę

Pomi

ę

dzy,

ż

eby słu

ż

y

ć

... Jemu!"

I to wszystko. Przez kilka minut
próbowałem z kobieciny jeszcze co

ś

wyci

ą

gn

ąć

, ale ona zaci

ę

ła si

ę

w uporze i

nic wi

ę

cej nie powiedziała. W ko

ń

cu dałem

spokój w obawie,

ż

e porzuci prac

ę

.

Na tym zako

ń

czył si

ę

ten epizod, ale

kolejny nast

ą

pił nast

ę

pnego wieczoru.

Calvin napalił w kominku na parterze, wi

ę

c

zasiadłem w salonie i kołysz

ą

c si

ę

sennie

nad egzemplarzem The Intelligencer
słuchałem łoskotu nawiewanego wiatrem
deszczu bij

ą

cego w du

ż

e wykuszowe okno.

Wpadłem w błogi nastrój, jaki ogarn

ą

łby

ka

ż

dego, kto wieczorem w tak

ą

pogod

ę

siedzi pod dachem w cieple i w wygodnym

fotelu. W pewnej chwili w progu stan

ą

ł

Calvin. Był podekscytowany i wyra

ź

nie

wystraszony.
"Pan nie

ś

pi, sir?" - zapytał.

"Wła

ś

nie prawie zasn

ą

łem" - odrzekłem.

- "Co si

ę

stało?"

"Odkryłem co

ś

na pi

ę

trze. My

ś

l

ę

,

ż

e

powinien pan to zobaczy

ć

osobi

ś

cie" -

odparł, z trudem kryj

ą

c podniecenie.

Wstałem i ruszyłem za nim. Wspinaj

ą

c

si

ę

po szerokich schodach, Calvin

powiedział:
"Czytałem ksi

ąż

k

ę

w gabinecie na

pi

ę

trze... jedn

ą

z tych dziwnych... kiedy

usłyszałem w

ś

cianie hałas".

"Szczury" - o

ś

wiadczyłem. - "I to

wszystko?" Przystan

ą

ł na górze schodów i

popatrzył na mnie bardzo powa

ż

nie. Lampa,

któr

ą

trzymał w r

ę

ku, rzucała tajemnicze,

ta

ń

cz

ą

ce cienie na ciemne draperie i

majacz

ą

ce w mroku portrety. Twarze raczej

łypały na nas z ukosa, ni

ż

si

ę

u

ś

miechały.

Nagle za oknem zacz

ą

ł wy

ć

wiatr, ale po

chwili, jakby niech

ę

tnie, ucichł.

"To nie były szczury" - powiedział Cal.
- "To był taki dudni

ą

cy d

ź

wi

ę

k, jakby co

ś

szamotało si

ę

za szafk

ą

z ksi

ąż

kami, a

pó

ź

niej rozległ si

ę

okropny gulgocz

ą

cy

rechot... okropny, sir. I drapanie, jakby
co

ś

chciało si

ę

wydosta

ć

... dosta

ć

mnie!"

Czy potrafisz sobie wyobrazi

ć

moje

zdumienie, Bonesie? Calvin nie jest
człowiekiem, który daje si

ę

ponosi

ć

odruchom histerycznej wyobra

ź

ni. Zacz

ą

łem

podejrzewa

ć

,

ż

e tkwi w tym jaka

ś

tajemnica; i to tajemnica bardzo ponura.
"I co si

ę

stało dalej?" - spytałem.

Ruszyli

ś

my korytarzem i w ko

ń

cu ujrzałem

padaj

ą

ce z gabinetu na podłog

ę

ś

wiatło. Z

dr

ż

eniem serca popatrzyłem w tamt

ą

stron

ę

;

opu

ś

cił mnie cały błogi nastrój.

"Drapanie ustało, ale po chwili znów
rozległo si

ę

to dudnienie i szamotanie;

tym razem coraz dalej. Na chwil

ę

to co

ś

si

ę

zatrzymało i przysi

ę

gam,

ż

e słyszałem

dziwny, prawie nieuchwytny dla ucha

ś

miech! Podszedłem do szafki i przesun

ą

łem

j

ą

w nadziei,

ż

e znajd

ę

za ni

ą

jak

ąś

przegrod

ę

albo sekretne drzwi".

"I co? Natkn

ą

łe

ś

si

ę

na co

ś

interesuj

ą

cego?"

Cal przystan

ą

ł przed drzwiami do

gabinetu.
"Nie... ale znalazłem to!"
Weszli

ś

my do

ś

rodka i zobaczyłem w

półce stoj

ą

cej po lewej stronie czarn

ą

wn

ę

k

ę

. Ksi

ąż

ki w tym miejscu były tylko

atrap

ą

. Cal odnalazł skrytk

ę

. Po

ś

wieciłem

do

ś

rodka lamp

ą

, ale dostrzegłem jedynie

grub

ą

warstw

ę

kurzu, który musiał si

ę

tam

gromadzi

ć

od dziesi

ę

cioleci.

"W

ś

rodku było tylko to" - wyja

ś

nił cicho

Cal, wr

ę

czaj

ą

c mi po

ż

ółkł

ą

kartk

ę

papieru.

.
Przed oczyma miałem map

ę

z delikatnymi,

cienkimi jak paj

ę

cza prz

ę

dza liniami

wyrysowanymi czarnym atramentem... map

ę

jakiego

ś

miasteczka lub wioski. Na planie

umieszczono mo

ż

e z siedem budynków. Pod

jednym, zaznaczonym wie

ż

yczk

ą

, widniał

podpis: Zepsuła go glista.
W górnym lewym rogu - wedle mapy punkt
ów le

ż

ał na północny zachód od małej osady

- narysowana była strzałka. Pod ni

ą

czerniał napis: Chapelwaite.
"W Corners kto

ś

wspominał z l

ę

kiem o

opuszczonym miasteczku zwanym Dola
Jeruzalem" - powiedział Calvin. - "Wszyscy
trzymaj

ą

si

ę

od tamtego miejsca z daleka".

"Ale co to znaczy?" - zapytałem,
wskazuj

ą

c dziwaczny podpis pod wie

ż

yczk

ą

.

"Nie wiem" - odparł.
Przypomniałem sobie wystraszon

ą

, ale

stanowcz

ą

pani

ą

Cloris.

"Glista..." - mrukn

ą

łem.

"Czy pan co

ś

wie, panie Boone?"

"Zapewne... b

ę

dzie zabawnie odwiedzi

ć

jutro to miasteczko. Co o tym my

ś

lisz,

Cal?"
Oczy mu rozbłysły i skin

ą

ł głow

ą

.

Strawili

ś

my blisko godzin

ę

, opukuj

ą

c i

przeszukuj

ą

c

ś

cian

ę

za znalezion

ą

przez

Cala skrytk

ą

, ale bez rezultatu. Nie

powtórzyły si

ę

równie

ż

odgłosy, które mi

opisał.
Dali

ś

my sobie wreszcie spokój.

Nast

ę

pnego dnia rano ruszyli

ś

my na

piechot

ę

przez las. Padaj

ą

cy w nocy deszcz

ustał, ale niebo ci

ą

gle było szare i nad

ziemi

ą

nisko płyn

ę

ły chmury. Kiedy

poczułem na sobie zaniepokojony wzrok
Cala,

ś

piesznie zapewniłem go,

ż

e je

ś

li

poczuj

ę

si

ę

zm

ę

czony lub droga oka

ż

e si

ę

zbyt długa, natychmiast go o tym
powiadomi

ę

i zrezygnujemy z całego

przedsi

ę

wzi

ę

cia. Zabrali

ś

my ze sob

ą

pot

ęż

n

ą

wałówk

ę

, wy

ś

mienity kompas

Buckwhite'a i oczywi

ś

cie tajemnicz

ą

, star

ą

map

ę

Doli Jeruzalem.

Dzie

ń

był dziwny i pos

ę

pny; kiedy

posuwali

ś

my si

ę

przez mroczny, sosnowy

las, najpierw na południe, a pó

ź

niej na

wschód, nie słyszeli

ś

my ani jednego ptaka,

a w zaro

ś

lach nie poruszyło si

ę

ż

adne

zwierz

ę

. Głuch

ą

cisz

ę

m

ą

cił jedynie d

ź

wi

ę

k

naszych stóp i odległy łoskot bij

ą

cego w

skały przyl

ą

dka oceanu. Towarzyszył nam

cały czas prawie nadprzyrodzenie ci

ęż

ki

zapach morza.
Po niecałych trzech kilometrach
natkn

ę

li

ś

my si

ę

na zaro

ś

ni

ę

t

ą

, niegdy

ś

wyło

ż

on

ą

palami drog

ę

, która ci

ą

gn

ę

ła si

ę

mniej wi

ę

cej w tym samym kierunku, gdzie

zd

ąż

ali

ś

my. Ruszyli

ś

my ni

ą

, co pozwoliło

zaoszcz

ę

dzi

ć

sporo czasu. Rozmawiali

ś

my

niewiele. Pochmurny, ponury dzie

ń

opadał

ci

ęż

k

ą

płacht

ą

, gasz

ą

c w nas całego ducha.

Około jedenastej usłyszeli

ś

my szum

płyn

ą

cej wody. Zaro

ś

ni

ę

ta droga, któr

ą

szli

ś

my, gwałtownie odbijała w lewo, a po

drugiej stronie spienionego, ciemnoszarego
potoku, niczym jakie

ś

widziadło, rozsiadło

si

ę

miasteczko Dola Jeruzalem!

Potok miał około dwóch i pół metra
szeroko

ś

ci; jego brzegi ł

ą

czyła obro

ś

ni

ę

ta

mchem kładka. Po drugiej stronie, Bonesie,
znajdowało si

ę

przepi

ę

kne miasteczko.

Naturalnie nieubłagane działanie czasu
wywarło na nim swoje pi

ę

tno, ale i tak

zachowało si

ę

w zadziwiaj

ą

co dobrym

stanie. Kilkana

ś

cie domów, z jakich znani

byli purytanie - surowych w swoim
kształcie, ale mimo to imponuj

ą

cych -

stało nad stromym brzegiem rzeki. Dalej,
wzdłu

ż

zaro

ś

ni

ę

tej chwastami ulicy

widniały trzy lub cztery budynki. Od biedy
mogły stanowi

ć

prymitywne centrum

handlowe. Jeszcze dalej sterczała iglica
zaznaczonego na mapie ko

ś

cioła; kłuła

ołowiane niebo i sprawiała
nieprawdopodobnie pos

ę

pne wra

ż

enie z

powodu łuszcz

ą

cej si

ę

farby i

zmatowiałego, przekrzywionego krzy

ż

a.

"Nazwa pasuje do miasteczka jak ulał" -
odezwał si

ę

cicho stoj

ą

cy za mymi plecami

Cal.
Przeszli

ś

my mostek, ruszyli

ś

my w stron

ę

wioski... i w tym miejscu moja opowie

ść

stanie si

ę

nieco dziwaczna, wi

ę

c przygotuj

si

ę

, Bonesie!

W miar

ę

jak posuwali

ś

my si

ę

mi

ę

dzy

domami, powietrze zdawało si

ę

przybiera

ć

konsystencj

ę

ołowiu; je

ś

li wolisz, było

ci

ęż

kie. Budynki znajdowały si

ę

w stanie

kompletnego rozkładu - pozrywane
okiennice, pozapadane pod ci

ęż

arem

ś

niegów

dachy, pokryte kurzem okna łypi

ą

ce na nas

zezem. Cienie rzucane przez dziwaczne
załomy

ś

cian i kanciaste przybudówki

zdawały si

ę

zamienia

ć

w jakie

ś

złowrogie

jeziora.

Najpierw wkroczyli

ś

my do starej,

zmurszałej karczmy - odnosiłem osobliwe
wra

ż

enie,

ż

e nie powinni

ś

my swoj

ą

obecno

ś

ci

ą

zakłóca

ć

spokoju domów, w

których zm

ę

czeni ludzie szukali chwili

wytchnienia i samotno

ś

ci. Zwietrzała

tablica wisz

ą

ca nad połupanymi drzwiami

głosiła,

ż

e był tu ongi

ś

ZAJAZD I KARCZMA

POD

Ś

WI

Ń

SKIM ŁBEM. Wisz

ą

ce na jednym

zawiasie drzwi zaskrzypiały pot

ę

pie

ń

czo, a

my weszli

ś

my do pogr

ąż

onego w gł

ę

bokim

cieniu wn

ę

trza. Smród ple

ś

ni i rozkładu

zwalał po prostu z nóg. Wydawało mi si

ę

,

ż

e pod tym zapachem kryje si

ę

inny jeszcze

fetor, zawiesisty, morowy odór, zapach
wieków i zgnilizny. Tak

ą

wo

ń

wydziela

ć

mog

ą

jedynie zniszczone trumny lub

zbezczeszczone grobowce. Jednocze

ś

nie

przyło

ż

yli

ś

my do nosów chusteczki.

Obrzucili

ś

my pomieszczenie bystrym

spojrzeniem.
"Bo

ż

e drogi, sir..." - zacz

ą

ł słabym

głosem Cal.
"...nie powinni

ś

my byli tu wchodzi

ć

" -

zako

ń

czyłem za niego. I tak rzeczywi

ś

cie

było.
Stoły i krzesła stały niczym upiorni
stra

ż

nicy; zakurzone, z niezatartym

pi

ę

tnem, jakie wywarły na nich gwałtowne

zmiany temperatur, z których znany jest
klimat Nowej Anglii, a jednocze

ś

nie w

jaki

ś

sposób w stanie nienaruszonym -

jakby czekały poprzez milcz

ą

ce,

nap

ę

czniałe echem dziesi

ę

ciolecia, a

ż

wróci ów miniony, dawny czas i kto

ś

wejdzie, zawoła,

ż

eby podano mu kufel piwa

albo szklank

ę

gorzałki, rozda karty, po

czym zaci

ą

gnie si

ę

wykonan

ą

z gliny fajk

ą

.

Wisz

ą

ce na

ś

cianie obok tablicy z

regulaminem kwadratowe, małe lustro było
całe. Rozumiesz, Bonesie? Mali chłopcy
znani s

ą

z tego,

ż

e wsz

ę

dzie si

ę

dostan

ą

i

wszystko zniszcz

ą

. Nie istnieje dla nich

ż

aden "nawiedzony" dom, który po ich

wizycie ostałby si

ę

z całymi szybami bez

wzgl

ę

du na to, jak niesamowici i

przera

ż

aj

ą

cy byliby jego rzekomi

mieszka

ń

cy; dla takich łobuziaków nie ma

ś

wi

ę

to

ś

ci pogr

ąż

onego w pos

ę

pnym cieniu

cmentarza, nie ma grobowca, gdzie by si

ę

nie wdarli. A z cał

ą

pewno

ś

ci

ą

w odległym

od Doli Jeruzalem o niecałe trzy kilometry
Preacher's Corners urwisów takich jest
bardzo wielu. A na dodatek wszelkie
szklane naczynia i cała masa innych
kruchych i delikatnych przedmiotów, na
które natkn

ę

li

ś

my si

ę

podczas naszych

poszukiwa

ń

[warte s

ą

z pewno

ś

ci

ą

okr

ą

gł

ą

sumk

ę

], równie

ż

pozostały nietkni

ę

te.

Jedyne zniszczenia, jakich dopatrzyli

ś

my

si

ę

w Doli Jeruzalem, dokonane zostały

przez bezosobow

ą

Natur

ę

. Wniosek jest

jasny: Dola Jeruzalem to nawiedzone
miasto. Ale dlaczego? Mam pewn

ą

teori

ę

,

lecz zanim odwa

żę

si

ę

bli

ż

ej j

ą

wyja

ś

ni

ć

,

najpierw opowiem o dziwnym i niepokoj

ą

cym

zako

ń

czeniu naszej wizyty w tym upiornym

miejscu.
Przeszli

ś

my na gór

ę

do cz

ęś

ci sypialnej

zajazdu. Łó

ż

ka były starannie posłane,

przy ka

ż

dym stał cynowy dzban na wod

ę

.

Podobnie kuchnia nie nosiła najmniejszych

ś

ladów zniszczenia, z wyj

ą

tkiem

zalegaj

ą

cych wsz

ę

dzie grubych warstw kurzu

i przenikaj

ą

cego wszystko zapachu

zgnilizny i rozkładu. Karczma z cał

ą

pewno

ś

ci

ą

dla miło

ś

nika staro

ż

ytno

ś

ci

byłaby ziemi

ą

obiecan

ą

. Wspaniały kuchenny

piec stanowiłby ozdob

ę

ka

ż

dej aukcji w

Bostonie i niechybnie osi

ą

gn

ą

łby zawrotn

ą

cen

ę

.

"I co o tym my

ś

lisz, Cal?" - zapytałem,

kiedy znów znale

ź

li

ś

my si

ę

w m

ę

tnym

ś

wietle pochmurnego dnia.

"My

ś

l

ę

,

ż

e to paskudny interes, panie

Boone" - odparł płaczliwie.
Pobie

ż

nie zbadali

ś

my inne budynki:

stajni

ę

przy karczmie, gdzie na płaskich,

zardzewiałych hakach wisiały sple

ś

niałe

uprz

ęż

e, sklep z artykułami gospodarstwa

domowego, magazyn z drewnem, gdzie ci

ą

gle

jeszcze pi

ę

trzyły si

ę

stosy sosnowych i

d

ę

bowych belek i desek, oraz ku

ź

ni

ę

.

W drodze do stoj

ą

cego po

ś

rodku

miasteczka ko

ś

cioła wst

ą

pili

ś

my do dwóch

domów mieszkalnych. Oba były zabudowane w
typowym, puryta

ń

skim stylu, a w

ś

rodku

natkn

ę

li

ś

my si

ę

na mas

ę

przedmiotów i

sprz

ę

tów, na których ka

ż

dy kolekcjoner

staroci natychmiast poło

ż

yłby chciwie

swoj

ą

r

ę

k

ę

. Oba domy zostały opuszczone i

przenikał je zapach zgnilizny.
Z wyj

ą

tkiem nas dwóch wszystko tam było

martwe i pogr

ąż

one w bezruchu. Nie

dostrzegli

ś

my owadów, ptaków ani nawet

paj

ę

czyn w rogach okien. Tylko kurz.

W ko

ń

cu dotarli

ś

my do ko

ś

cioła.

Pi

ę

trzył si

ę

nad nami, pos

ę

pny,

niego

ś

cinny, zimny. Okna były ciemne od

panuj

ą

cego w

ś

rodku mroku; wszelka

pobo

ż

no

ść

i

ś

wi

ę

to

ść

opu

ś

ciły to miejsce

bardzo dawno. O tym byłem absolutnie
przekonany. Weszli

ś

my po schodach i

poło

ż

yłem dło

ń

na wielkiej,

ż

elaznej

klamce. Wymienili

ś

my z Calvinem pos

ę

pne

spojrzenia. Pchn

ą

łem drzwi. Od jak dawna

tej klamki nie dotkn

ę

ła ludzka r

ę

ka? Byłem

pewien,

ż

e moja jest pierwsza od

pi

ęć

dziesi

ę

ciu lat; zapewne dłu

ż

ej.

Zardzewiałe zawiasy przera

ź

liwie

zaskrzypiały. Smród ple

ś

ni, zgnilizny i

rozkładu był prawie namacalny. Cal wydał
zdławiony okrzyk i odruchowo odwrócił
twarz, pragn

ą

c zaczerpn

ąć

w płuca

ś

wie

ż

ego

powietrza.
"Prosz

ę

pana" - sapn

ą

ł. - "Czy jest pan

pewien,

ż

e pan wytrzyma..."

"Czuj

ę

si

ę

doskonale" - odparłem

spokojnie.
Bones, wcale nie byłem spokojny;
podobnie jak i teraz. Podobnie jak
Moj

ż

esz, Jereboam, Increase Mather czy

nasz Hanson [kiedy jest, naturalnie, w tym
swoim filozoficznym nastroju] wierz

ę

,

ż

e

istniej

ą

szkodliwe duchowo miejsca,

budowle, w których kosmiczne dobro
kwa

ś

nieje i psuje si

ę

. Przysi

ę

gam Ci,

ż

e

ten ko

ś

ciół jest wła

ś

nie takim miejscem.

Wkroczyli

ś

my do długiego westybulu

zastawionego zakurzony- mi wieszakami i
pulpitami ze zbiorami hymnów. W westybulu
nie było okien. W specjalnych niszach
stały lampy oliwne. Nieszczególnie godne
uwagi pomieszczenie, pomy

ś

lałem, ale w tej

samej chwili usłyszałem,

ż

e Calvin ze

ś

wistem wci

ą

ga w płuca powietrze i dopiero

wtedy ujrzałem to, co on dostrzegł
wcze

ś

niej.

To było odra

ż

aj

ą

ce. Nie

ś

miem opisa

ć

dokładniej tego wspaniale oprawionego
malowidła. Musi wystarczy

ć

Ci tylko tyle:

namalowane było w zmysłowym stylu obrazów
Rubensa, przedstawiało groteskow

ą

trawestacj

ę

Madonny z Dzieci

ą

tkiem, a w

tle pełzły i paradowały dziwne, ukryte w
półcieniu stworzenia.
"Bo

ż

e" - szepn

ą

łem.

"Tu nie ma

ż

adnego Boga" - odparł

Calvin.
Jego słowa długo jeszcze wisiały w
powietrzu.
Otworzyłem drzwi prowadz

ą

ce do samego

ko

ś

cioła. W nozdrza uderzyło nas niezdrowe

powietrze i odra

ż

aj

ą

cy smród.

W nikłym

ś

wietle popołudnia majaczyły

ławki ci

ą

gn

ą

ce si

ę

a

ż

do ołtarza. Nad nimi

wznosiła si

ę

wysoka, d

ę

bowa kazalnica, a

jeszcze dalej, na skrytym w mroku ołtarzu,
l

ś

niło złoto.

Calvin, który był

ż

arliwym

protestantem, z cichym łkaniem wykonał

znak krzy

ż

a, a ja poszedłem w jego

ś

lady.

Owo złoto był to wspaniałej roboty krzy

ż

,

ale odwrócony do góry nogami - symbol
Czarnej Mszy.
"Musimy zachowa

ć

spokój" - usłyszałem

własny głos. - "Calvin, musimy zachowa

ć

spokój. Musimy zachowa

ć

spokój".

Lecz cie

ń

spowił ju

ż

moje serce i

obawiałem si

ę

,

ż

e nigdy nie odzyskam

spokoju. Raz trafiłem pod mroczny parasol

ś

mierci i my

ś

lałem,

ż

e nie mo

ż

e by

ć

ciemniejszego miejsca. Ale tu było. Tu
było.
Przeszli

ś

my wzdłu

ż

głównej nawy, nasze

kroki wzbudzały rozliczne echa.
Zostawiali

ś

my za sob

ą

w kurzu wyra

ź

ne

ś

lady stóp. A na ołtarzu były inne

jeszcze, mroczne objets d'art. Nie, nie
mog

ę

, nie pozwol

ę

memu umysłowi roztrz

ą

sa

ć

tego, co widzieli

ś

my.

Zacz

ą

łem wchodzi

ć

na kazalnic

ę

.

"Nie! Panie Boone, nie!" - krzykn

ą

ł

nagle Cal. - "Boj

ę

si

ę

..."

Ale ja ju

ż

znalazłem si

ę

na górze. Na

pulpicie le

ż

ała olbrzymia, otwarta ksi

ę

ga

napisana zarówno po łacinie jak i
niewyra

ź

nymi runami, które na moje

niewprawne oko były pismem druidzkim albo
preceltyckim. Zał

ą

czam Ci kartk

ę

z kilkoma

narysowanymi z pami

ę

ci symbolami.

Zamkn

ą

łem ksi

ę

g

ę

i popatrzyłem na słowa

wytłoczone w skórze okładki: De Vermis
Mysteriis. Moja łacina jest raczej uboga,
ale wystarczaj

ą

ca,

ż

ebym zrozumiał tytuł:

Tajemnica Glisty.
Kiedy tylko dotkn

ą

łem ksi

ę

gi, cały ten

przekl

ę

ty ko

ś

ciół i blada, uniesiona twarz

Calvina zata

ń

czyły mi przed oczyma.

Odniosłem wra

ż

enie,

ż

e słysz

ę

niskie,

monotonnie zawodz

ą

ce głosy pełne jakiego

ś

odra

ż

aj

ą

cego, a jednocze

ś

nie

ż

arliwego

oczekiwania... a w tle tego d

ź

wi

ę

ku inny

jeszcze, wypełniaj

ą

cy trzewia ziemi

odgłos. Nie wiem... ale w tym samym
momencie ko

ś

ciół wypełnił bardzo

rzeczywisty d

ź

wi

ę

k, który potrafi

ę

opisa

ć

jedynie jako taki odgłos, jaki musiałoby
wyda

ć

co

ś

ogromnego i niesko

ń

czenie

makabrycznego, co skr

ę

ciło si

ę

pod moimi

stopami. Kazalnica zatrz

ę

sła si

ę

; na

ś

cianie zadygotał zbezczeszczony krzy

ż

.

Wyszli

ś

my jednocze

ś

nie, Cal i ja,

zostawiaj

ą

c tamto miejsce ciemno

ś

ciom, i

ż

aden z nas nie odwa

ż

ył si

ę

odwróci

ć

a

ż

do

chwili, kiedy przekroczyli

ś

my nierówne

deski przerzuconego nad potokiem mostka.
Nie powiem,

ż

e wracali

ś

my biegiem,

plugawi

ą

c tych tysi

ą

c dziewi

ęć

set lat,

podczas których człowiek mozolnie pi

ą

ł si

ę

w gór

ę

od stadium ciemnego i pełnego

przes

ą

dów dzikusa, ale te

ż

skłamałbym

twierdz

ą

c,

ż

e szli

ś

my spacerkiem.

I to ju

ż

wszystko. Nie wolno Ci psu

ć

kuracji niepokojem,

ż

e ponownie zapadłem

na zapalenie opon mózgowych; Cal mo

ż

e

za

ś

wiadczy

ć

o prawdziwo

ś

ci ka

ż

dego mojego

słowa i potwierdzi

ć

istnienie tych

odra

ż

aj

ą

cych hałasów.

Tak wi

ę

c ko

ń

cz

ę

,

ż

ycz

ą

c sobie gor

ą

co

spotkania z Tob

ą

[wiem,

ż

e wtedy, w jednej

chwili, opu

ś

ciłoby mnie oszołomienie i

zam

ę

t, jaki panuje obecnie w mojej

głowie]. Z wyrazami najgor

ę

tszej,

dozgonnej przyja

ź

ni

CHARLES


17 pa

ź

dziernika 1850 r.

SZANOWNI PANOWIE!
W najnowszym katalogu waszych artykułów
gospodarstwa domowego (z lata 1850 r.)
zauwa

ż

yłem preparat pod nazw

ą

"Zmora

szczurów". Chciałbym zakupi

ć

jedn

ą

(1) dwu

i półkilogramow

ą

puszk

ę

tego

ś

rodka po

cenie katalogowej trzydziestu centów
($0.30). zał

ą

czam opłat

ę

za przesyłk

ę

.

Zamówiony towar prosz

ę

przesła

ć

na adres:

Calvin McCann, Chapelwaite, Preacher's
Corners, Cumberland County, Maine.
Z góry dzi

ę

kuj

ę

za załatwienie tej

sprawy.
Z wyrazami najgł

ę

bszego szacunku

CALVIN McCANN

19 pa

ź

dziernika 1850 r.

DROGI BONESIE!
Nowy, bardzo niepokoj

ą

cy obrót sprawy.

Hałasy w domu wzmagaj

ą

si

ę

i nabieram

coraz gł

ę

bszego przekonania,

ż

e to wcale

nie szczury harcuj

ą

w

ś

cianach. Calvin i

ja podj

ę

li

ś

my kolein

ą

, bezowocn

ą

prób

ę

odszukania jakich

ś

kryjówek albo tajemnych

korytarzy. Wyra

ź

nie brakuje nam oczytania

w romansach pani Radcliffe! Cal upiera
si

ę

,

ż

e wi

ę

kszo

ść

odgłosów ma swoje

ź

ródło

w piwnicy i tam wła

ś

nie mamy zamiar jutro

rozpocz

ąć

poszukiwania. Niepokoi mnie

ś

wiadomo

ść

,

ż

e wła

ś

nie w piwnicy tak

niefortunnie znalazła swój koniec siostra
kuzyna Stephena.
Jej portret wisi w galerii na pi

ę

trze.

Marcella Bone, je

ś

li artysta dobrze j

ą

oddał, była pi

ę

knym stworzeniem o

melancholijnej urodzie i z tego co wiem,
nie miała m

ęż

a. Czasami my

ś

l

ę

,

ż

e pani

Cloris, ma racj

ę

utrzymuj

ą

c, i

ż

jest to

zły dom. Przej

ą

ł zapewne cały smutek i

przygn

ę

bienie swoich dawnych mieszka

ń

ców.

Ale musz

ę

ci szerzej opisa

ć

straszne

rewelacje, jakie objawiła mi pani Cloris,
z któr

ą

dzisiaj po raz drugi rozmawiałem.

Kobieta owa jest najbardziej zrównowa

ż

on

ą

osob

ą

w Corners, jak

ą

dotychczas tam

spotkałem, i postanowiłem odszuka

ć

j

ą

po

innym, bardzo nieprzyjemnym spotkaniu, o
czym zamierzam Ci opowiedzie

ć

.

Dzisiejszego ranka miano dostarczy

ć

nam

drewno na opał. Kiedy jednak min

ę

ło

południe, a drewna jak nie było tak nie
było, postanowiłem osobi

ś

cie uda

ć

si

ę

do

miasteczka. Zamierzałem odwiedzi

ć

Thompsona, z którym Calvin umówił si

ę

na

dostaw

ę

.

Dzie

ń

był cudny. Panowała ciepła, złota

jesie

ń

i kiedy wreszcie dotarłem na

miejsce [Cal został w domu,

ż

eby jeszcze

raz przeszuka

ć

bibliotek

ę

stryja Stephena,

ale dał mi dokładne wskazówki, jak trafi

ć

do Thompsonów], byłem w tak wy

ś

mienitym i

pogodnym nastroju,

ż

e postanowiłem

wybaczy

ć

Thompsonowi jego niesolidarno

ść

.

Obej

ś

cie drwala porastały bujne łany

chwastów, a wal

ą

ce si

ę

domostwo wymagało

generalnego remontu i farby; na lewo od
stodoły, w zabłoconym chlewie, tarzała si

ę

i chrumkała olbrzymia maciora przygotowana
na listopadowy ubój. Na za

ś

mieconym

podwórku mi

ę

dzy domem a budynkami

gospodarczymi jaka

ś

kobieta, ubrana w

zniszczon

ą

, kraciast

ą

sukienk

ę

, karmiła

kury, rzucaj

ą

c im ziarno z fartucha. Kiedy

j

ą

pozdrowiłem, odwróciła w moj

ą

stron

ę

blad

ą

, nieciekaw

ą

twarz.

Nagła zmiana wyrazu jej oblicza z
całkowitej t

ę

poty i bezmy

ś

lno

ś

ci do

oszalałego strachu była rzecz

ą

nader

interesuj

ą

c

ą

. Pomy

ś

lałem sobie,

ż

e zapewne

wzi

ę

ła mnie za samego Stephena, poniewa

ż

uniosła dło

ń

z rozcapierzonymi palcami w

ge

ś

cie odp

ę

dzaj

ą

cym sił

ę

nieczyst

ą

i

wrzasn

ę

ła. Kr

ę

c

ą

ce si

ę

u jej stóp ptactwo

z gło

ś

nym krzykiem spłoszone rozbiegło si

ę

po dziedzi

ń

cu.

Zanim zd

ąż

yłem cokolwiek powiedzie

ć

, z

domu wynurzył si

ę

wielki, klocowaty

m

ęż

czyzna odziany tylko w długie kalesony.

W jednym r

ę

ku trzymał strzelb

ę

na

wiewiórki, a w drugim kubek. Po
zaczerwienionych oczach i chwiejnym

chodzie poznałem,

ż

e mam do czynienia z

Thompsonem Drwalem we własnej osobie.
"Boone!" - rykn

ą

ł. - "Pieprz

ę

ci

ę

!"

Upu

ś

cił kubek i równie

ż

wykonał

magiczny znak. "Przyszedłem" - wyja

ś

niłem

na tyle spokojnie, na ile pozwalały
okoliczno

ś

ci - "poniewa

ż

drewno do mnie

przyj

ść

nie chciało. Zgodnie z umow

ą

,

któr

ą

zawarł pan z moim..."

"Jego te

ż

pieprz

ę

!"

Wtedy po raz pierwszy spostrzegłem,

ż

e

pod mask

ą

fanfaronady i pewno

ś

ci siebie

skrywa

ś

miertelny strach. Zacz

ą

łem si

ę

powa

ż

nie zastanawia

ć

, czy w stanie takiego

podniecenia nie u

ż

yje w stosunku do mnie

broni.
"Czy w ge

ś

cie kurtuazji mógłby pan..."

- zacz

ą

łem ostro

ż

nie.

"Pieprz

ę

twoj

ą

kurtuazj

ę

!"

"Zatem dobrze" - odparłem z godno

ś

ci

ą

,

na jak

ą

mnie było w tamtej chwili sta

ć

. -

"Przyjd

ę

, kiedy pan si

ę

uspokoi i b

ę

dzie w

lepszym nastroju".
Odwróciłem si

ę

na pi

ę

cie i ruszyłem

drog

ą

w kierunku osady.

"Nie wracaj!" - wrzasn

ą

ł za mn

ą

. -

"Sied

ź

sobie w domu ze swoim złym!

Przekl

ę

ty! Przekl

ę

ty! Przekl

ę

ty!"

Cisn

ą

ł kamieniem, który trafił mnie w

rami

ę

. Nie dałem mu tej satysfakcji i nie

odskoczyłem.
Postanowiłem odszuka

ć

pani

ą

Cloris i

przynajmniej wyja

ś

ni

ć

zagadk

ę

tak wrogiej

postawy Thompsona. Jest wdow

ą

[tak, wiem,

i nic nie kombinuj ze swatami, Bonesie;
ona jest o dobrych pi

ę

tna

ś

cie lat ode mnie

starsza, a i ja nigdy ju

ż

na czterdzie

ś

ci

nie b

ę

d

ę

wygl

ą

dał] i mieszka samotnie w

uroczym domku usytuowanym nad samym
brzegiem oceanu. Kiedy si

ę

pojawiłem,

rozwieszała wła

ś

nie pranie i szczerze

ucieszyła si

ę

z mojej wizyty. Poczułem

ogromn

ą

ulg

ę

; to bardzo irytuj

ą

ce uczucie,

kiedy człowieka pi

ę

tnuj

ą

za co

ś

, o czym on

sam nie ma zielonego poj

ę

cia.

"Pan Boone" - powiedziała dygaj

ą

c. -

"Je

ś

li pojawił si

ę

pan w sprawie prania,

to musz

ę

z przykro

ś

ci

ą

odmówi

ć

. Reumatyzm

tak mi dokucza,

ż

e z trudem radz

ę

sobie z

własnymi brudami".
"Pani Cloris" - odparłem. - "Bardzo
chciałbym,

ż

eby to wła

ś

nie pranie było

przyczyn

ą

mojej wizyty. Przyszedłem z

pro

ś

b

ą

o pomoc. Musi mi pani opowiedzie

ć

wszystko, co pani wie o Chapelwaite i Doli
Jeruzalem, oraz wyja

ś

ni

ć

, dlaczego

okoliczni mieszka

ń

cy traktuj

ą

mnie tak

wrogo i podejrzliwie".
"Dola Jeruzalem! A wi

ę

c pan ju

ż

o tym

wie".
"Wiem" - odparłem. - "W ubiegłym
tygodniu odwiedziłem tamto miejsce z moim
przyjacielem".
"Bo

ż

e!"

Pobladła jak mleko i zachwiała si

ę

.

Podtrzymałem j

ą

za łokie

ć

. Oczy wywróciły

si

ę

jej białkami do góry i my

ś

lałem,

ż

e

zemdleje.
"Pani Cloris, przepraszam, je

ś

li

powiedziałem co

ś

..." "Wejd

ź

my do

ś

rodka" -

mrukn

ę

ła. - "Powinien pan o wszystkim

wiedzie

ć

. Słodki Jezu, znów nadchodz

ą

złe

dni!"
Nie odezwała si

ę

wi

ę

cej ani słowem do

czasu, a

ż

w swojej słonecznej kuchni

zaparzyła herbat

ę

. Kiedy stały ju

ż

przed

nami paruj

ą

ce fili

ż

anki, dług

ą

chwil

ę

spogl

ą

dała zamy

ś

lonym wzrokiem na ocean.

Naturalnie i jej, i mój wzrok prawie
natychmiast spocz

ą

ł na stercz

ą

cym

wierzchołku Chapelwaite Head, gdzie w
wodzie przegl

ą

dał si

ę

dom. Ogromne

wykuszowe okno l

ś

niło w promieniach

przesuwaj

ą

cego si

ę

ku zachodowi sło

ń

ca.

Widok był wspaniały, ale w jaki

ś

sposób

dziwnie niepokoj

ą

cy.

Nagle pani Cloris popatrzyła na mnie i
powiedziała gwałtownie:
"Panie Boone, musi pan natychmiast
opu

ś

ci

ć

Chapelwaite".

Po prostu zd

ę

białem.

"Tu

ż

przed pa

ń

skim przybyciem bardzo

wyra

ź

nie wzmogła si

ę

aura zła. Na tydzie

ń

przed tym, jak postawił pan nog

ę

w tym

przekl

ę

tym miejscu, pojawiły si

ę

omeny i

złowieszcze znaki. Halo wokół ksi

ęż

yca;

olbrzymie ilo

ś

ci lelków na cmentarzu;

narodziny wyrodka. Pan musi tamto miejsce
opu

ś

ci

ć

!"

Kiedy ju

ż

odzyskałem mow

ę

, odezwałem si

ę

najłagodniej jak potrafiłem:
"Pani Cloris, to wszystko sny. Kto jak
kto, ale pani musi o tym wiedzie

ć

".

"Czy to sen,

ż

e Barbara Brown urodziła

dziecko bez oczu? Albo

ż

e Clifton Brockett

natkn

ą

ł si

ę

w lesie za Chapelwaite, gdzie

wszystko wi

ę

dnie i traci barwy, na trop

ś

ladów mierz

ą

cych półtora metra ka

ż

dy?

Odwiedził pan przecie

ż

Dol

ę

Jeruzalem. Czy

przyzna pan z r

ę

k

ą

na sercu,

ż

e nic tam

nie

ż

yje?

Znów nie byłem w stanie wykrztusi

ć

słowa; ci

ą

gle miałem

ż

ywo w pami

ę

ci tamten

odra

ż

aj

ą

cy ko

ś

ciół.

Pani Cloris zło

ż

yła swoje zdeformowane

dłonie; zupełnie jakby chciała uspokoi

ć

skołatane nerwy.
"Słyszałam o tym tylko od swojej matki,
która z kolei usłyszała to od swojej. Czy
zna pan histori

ę

rodziny Boone'ów

zamieszkuj

ą

cej Chapelwaite?"

"Bardzo ogólnie" - odparłem. - "Od lat
osiemdziesi

ą

tych osiemnastego wieku dom

nale

ż

ał do rodziny z linii Phillipa

Boone'a, jego brat, Robert, mój dziadek,
przeniósł si

ę

do Massachusetts po wielkiej

kłótni na temat skradzionych dokumentów. O
rodzinie Phillipa wiem niewiele poza tym,

ż

e prze

ś

ladowało j

ą

pasmo nieszcz

ęść

ci

ą

gn

ą

ce si

ę

z ojca na syna i na wnuki;

Marcella zgin

ę

ła w tragicznym wypadku,

Stephen równie

ż

umarł nagł

ą

ś

mierci

ą

.

ś

yczeniem mego kuzyna było,

ż

ebym

zamieszkał w Chapelwaite, by dom ten
pozostał w r

ę

kach naszej rodziny i

ż

eby

dawne wa

ś

nie pu

ś

ci

ć

w niepami

ęć

".

"Nigdy do tego nie dojdzie" - szepn

ę

ła.

- "Czy wie pan co

ś

o przyczynie tamtej

kłótni?"
"Roberta Boone'a przyłapano na
przetrz

ą

saniu biurka brata".

"Phillip Boone był szalony" - odparła.
- "Paktował z siłami piekielnymi.
Przedmiotem, który Robert Boone chciał
zabra

ć

, była blu

ź

niercza Biblia napisana w

staro

ż

ytnych j

ę

zykach: po łacinie, w

druidzkim i w kilku innych. Piekielna
ksi

ę

ga".

"De Vermis Mysteriis".
Pani Cloris cofn

ę

ła si

ę

, jakby kto

ś

uderzył j

ą

prosto mi

ę

dzy oczy.

"Wie pan o tym?"
"Widziałem t

ę

ksi

ę

g

ę

... dotykałem

jej..."
Znów sprawiała takie wra

ż

enie, jakby

miała za chwil

ę

zemdle

ć

. Zakryła dłoni

ą

usta tłumi

ą

c krzyk.

"Tak, w Doli Jeruzalem" - ci

ą

gn

ą

łem. -

"Le

ż

ała na pulpicie w tamtejszym

straszliwym, zbezczeszczonym ko

ś

ciele".

"A wi

ę

c ci

ą

gle jest; ci

ą

gle tam jest".

- Zachwiała si

ę

na krze

ś

le. - "A ju

ż

s

ą

dziłam,

ż

e Bóg w Swojej m

ą

dro

ś

ci cisn

ą

ł

j

ą

w otchłanie piekielne".

"Jaki był zwi

ą

zek Phillipa Boone'a z

Dol

ą

Jeruzalem?"

"Zwi

ą

zek krwi" - odparła pos

ę

pnie. -

"Nosił Znak Bestii, cho

ć

stroił si

ę

w

szaty Baranka. Noc

ą

trzydziestego

pierwszego pa

ź

dziernika tysi

ą

c siedemset

osiemdziesi

ą

tego dziewi

ą

tego roku Phillip

Boone znikn

ą

ł... a wraz z nim wszyscy

mieszka

ń

cy tego przekl

ę

tego miasta".

Powinna była mi powiedzie

ć

wi

ę

cej;

najwyra

ź

niej jeszcze co

ś

wiedziała. Ale

zacz

ę

ła błaga

ć

,

ż

ebym ju

ż

sobie poszedł, a

jako powód podała,

ż

e "krew wzywa krew", i

mruczała pod nosem o "tych, którzy patrz

ą

,

i o tych, którzy stoj

ą

na stra

ż

y". Zapadał

z wolna zmierzch, a pani Cloris była coraz
bardziej niespokojna, wi

ę

c

ż

eby j

ą

sobie

zjedna

ć

, obiecałem,

ż

e wszystkie jej słowa

wezm

ę

pod gł

ę

bok

ą

rozwag

ę

.

Kiedy wracałem do domu w szybko
zapadaj

ą

cym zmierzchu, opu

ś

cił mnie cały

dobry nastrój. Pod czaszk

ą

tłukło mi si

ę

wiele pyta

ń

. Cal przywitał mnie

wiadomo

ś

ci

ą

,

ż

e hałasy w

ś

cianach

przybrały na sile... co mog

ę

w tej chwili

potwierdzi

ć

. Próbuj

ę

sobie wmawia

ć

;

ż

e to

tylko szczury, ale cały czas mam przed
oczyma twarz pani Cloris.
Nad morzem wzeszedł ksi

ęż

yc, opasły,

pełny, w kolorze krwi, zalewaj

ą

c ocean

niezdrowym blaskiem. Ponownie wracam my

ś

l

ą

do ko

ś

cioła i...

Ale Ty tego nie zrozumiesz, Bonesie. To
zbyt szalone. Chyba musz

ę

i

ść

spa

ć

. Cały

czas jestem my

ś

lami z Tob

ą

.

Wyrazy szacunku
CHARLES


(Poni

ż

szy zapis pochodzi z prywatnego

dziennika Calvina McCanna)

20-10-1850 r.
Pozwoliłem sobie dzi

ś

rano sforsowa

ć

zamek spinaj

ą

cy stronice ksi

ę

gi; zrobiłem

to przed powrotem pana Boone'a. Cały trud
na nic; ksi

ę

ga napisana jest szyfrem.

Podejrzewam,

ż

e prostym. Zapewne uporałbym

si

ę

z nim równie łatwo jak z zamykaj

ą

cym

ksi

ę

g

ę

zamkiem. Diariusz. Jestem

przekonany,

ż

e napisany został r

ę

k

ą

pana

Boone'a. Jak

ąż

inn

ą

ksi

ąż

k

ę

trzymałby na

najciemniejszej półce w bibliotece i na
dodatek zamykałby j

ą

na specjalny zamek?

Sprawia wra

ż

enie starej, ale kto to wie.

Pó

ź

niej napisz

ę

wi

ę

cej, je

ś

li czas

pozwoli; pan Boone koniecznie uparł si

ę

zbada

ć

piwnice.

Obawiam si

ę

,

ż

e przera

ż

aj

ą

ce wydarzenia,

które maj

ą

tutaj miejsce, mog

ą

fatalnie

wpłyn

ąć

na jego zdrowie. Musz

ę

koniecznie

wyperswadowa

ć

mu t

ę

wypraw

ę

...

Ale wła

ś

nie wraca.

20 pa

ź

dziernika 1850 r.

BONESIE!
Nie mog

ę

pisa

ć

Nie mog

ę

[sic] jeszcze o

tym pisa

ć

Ja Ja Ja

(Z prywatnego dziennika Calvina McCanna)

20-10-1850 r.
Tak jak si

ę

obawiałem, zapadł ci

ęż

ko na

zdrowiu...
Ojcze nasz, który

ś

jest w niebie!

Nie jestem w stanie o tym my

ś

le

ć

; ale

mam to wypalone na dnie mojej duszy... ow

ą

zgroz

ę

z piwnicy...!

Jestem teraz sam. Na zegarze wybiło
wpół do dziewi

ą

tej, dom pogr

ąż

ony w ciszy,

ale...
Znalazłem go nieprzytomnego przy stole,
który słu

ż

y mu do pisania. Teraz

ś

pi.

Jak

ż

e szlachetnie i z jak

ą

godno

ś

ci

ą

zachował si

ę

tam, kiedy przez kilka chwil

stałem wstrz

ąś

ni

ę

ty i jak sparali

ż

owany!

Skór

ę

ma woskowej barwy i chłodn

ą

;

dzi

ę

ki Bogu, gor

ą

czka min

ę

ła. Nie wa

żę

si

ę

zabra

ć

go do miasteczka ani zostawi

ć

go tu

samego i pój

ść

osobi

ś

cie. Ale gdybym nawet

zdecydował si

ę

tam wybra

ć

, któ

ż

przyjdzie

ze mn

ą

,

ż

eby mu pomóc? Któ

ż

przyjdzie do

tego przekl

ę

tego domu?

Och, piwnica. To stwory z piwnicy
nawiedzaj

ą

nasze

ś

ciany!

22 pa

ź

dziernika 1850 r

DROGI BONESIE!
To znowu ja, cho

ć

po trzydziestu

sze

ś

ciu godzinach stanu nie

ś

wiadomo

ś

ci

jestem przera

ź

liwie słaby. Znowu ja...

brzmi to jak ponury, gorzki

ż

art. Nigdy

ju

ż

nie b

ę

d

ę

sob

ą

. Nigdy. Stan

ą

łem oko w

oko z szale

ń

stwem i zgroz

ą

stokro

ć

przekraczaj

ą

c

ą

mo

ż

liwo

ść

opisania jej

przez człowieka. A to jeszcze wcale nie
koniec.
S

ą

dz

ę

,

ż

e gdyby nie Cal, nadszedłby mój

kres. Cal jest jedyn

ą

wysp

ą

normalno

ś

ci na

tym morzu szale

ń

stwa.

O wszystkim ci teraz opowiem.
Zaopatrzyli

ś

my si

ę

w

ś

wiece, które

miały nam słu

ż

y

ć

podczas przeszukiwania

piwnicy. Dawały silne

ś

wiatło, zupełnie

wystarczaj

ą

ce do naszych celów - diablo

wystarczaj

ą

ce. Calvin wszelkimi sposobami

starał si

ę

wyperswadowa

ć

mi t

ę

wypraw

ę

,

powoływał si

ę

na moj

ą

długotrwał

ą

chorob

ę

,

któr

ą

niedawno przeszedłem, utrzymywał,

ż

e

wystarczy, je

ś

li powykładamy mocne trutki

na szczury.
Ja jednak stanowczo nalegałem, wi

ę

c i

Calvin w ko

ń

cu musiał ulec. Westchn

ą

ł

ci

ęż

ko i o

ś

wiadczył:

"Skoro pan musi, panie Boone, chod

ź

my".

Do piwnicy prowadz

ą

drzwi zapadowe

umieszczone w podłodze w kuchni [Cal
zapewnia mnie,

ż

e teraz, po tym wszystkim,

co tam zobaczyli

ś

my, zabił je na głucho

deskami]. Unie

ś

li

ś

my je z najwy

ż

szym

trudem.
Z ciemno

ś

ci uderzył w nas okropny smród

niewiele ró

ż

ni

ą

cy si

ę

od tego, który

przenikał opuszczone miasteczko nad Royal
River.

Ś

wiatło bij

ą

ce z mojej

ś

wiecy padło

na strome schody nikn

ą

ce w mroku. Były w

fatalnym stanie - w jednym miejscu
brakowało im nawet stopnia i zamiast niego
ziała czarna dziura... natychmiast
zrozumiałem, w jaki sposób zgin

ę

ła

nieszcz

ę

sna Marcella.

"Prosz

ę

bardzo uwa

ż

a

ć

, panie Boone" -

ostrzegł Cal. Odparłem,

ż

e cały czas

uwa

ż

am, i ruszyli

ś

my na dół.

Na dole było klepisko i zupełnie suche

ś

ciany z granitu. Miejsce nie sprawiało

wra

ż

enia raju dla szczurów; nie było tam

nic, z czego mogłyby budowa

ć

gniazda,

ż

adnych starych pudeł, połamanych mebli,

stert papieru i tym podobnych rzeczy.
Unie

ś

li

ś

my

ś

wiece wysoko nad głowy,

uzyskuj

ą

c niewielki kr

ą

g

ś

wiatła, dzi

ę

ki

któremu mogli

ś

my w miar

ę

swobodnie si

ę

rozgl

ą

da

ć

. Klepisko stopniowo opadało.

Najwyra

ź

niej znajdowało si

ę

pod głównym

salonem i jadalni

ą

- to znaczy po stronie

zachodniej. Tam te

ż

ruszyli

ś

my. Panowała

głucha cisza. Zaduch stawał si

ę

coraz

silniejszy i zdawało si

ę

,

ż

e mrok napiera

na nas niczym pos

ę

pna wełna; zupełnie,

jakby ciemno

ść

była zazdrosna o

ś

wiatło,

które chwilowo, po wielu latach, przej

ę

ło

władz

ę

nad jej dziedzin

ą

.

Na samym ko

ń

cu granitowe

ś

ciany

ust

ą

piły, a w ich miejsce pojawiło si

ę

gładkie, matowe, czarne jak smoła drewno.
Tam te

ż

ko

ń

czyła si

ę

piwnica, bo główna

komora przechodziła w rodzaj niszy.

ś

eby

dosta

ć

si

ę

do tej wn

ę

ki, nale

ż

ało skr

ę

ci

ć

.

Bez wahania ruszyli

ś

my w tamt

ą

stron

ę

.

Pojawiło si

ę

przed nami straszliwe

widmo przeszło

ś

ci. Po

ś

rodku niszy stało

samotne krzesło, a nad nim zwieszał si

ę

,

przywi

ą

zany do wbitego w belk

ę

podporow

ą

haka, przegniły konopny sznur zako

ń

czony

p

ę

tl

ą

.

"A wi

ę

c tutaj si

ę

powiesił" - mrukn

ą

ł

Cal. - "Bo

ż

e!"

"Tak... a u stóp schodów le

ż

ały zwłoki

jego córki".
Cal zacz

ą

ł co

ś

mówi

ć

; i nagle jego

wzrok przeniósł si

ę

na jaki

ś

punkt za

moimi plecami. Wtedy zacz

ą

ł krzycze

ć

.

Bones, sam nie wiem, jak opisa

ć

Ci

widok, który ujrzałem. Jak mam opisa

ć

przera

ż

aj

ą

cych mieszka

ń

ców, którzy

gnie

ź

dzili si

ę

w naszych murach?

Przeciwległa

ś

ciana odchyliła si

ę

i

zamajaczyła w ciemno

ś

ciach, skierowała w

nasz

ą

stron

ę

twarz - twarz o oczach

czarnych jak sam Styks. Bezz

ę

bne usta

wykrzywiał przera

ż

aj

ą

cy u

ś

miech;

wyci

ą

gn

ę

ła si

ę

do nas

ż

ółta przegniła

r

ę

ka. Stwór zakwilił obrzydliwie i

niepewnie post

ą

pił krok w nasz

ą

stron

ę

.

Ś

wiatło mojej latarni padło na...

Na jego szyi ujrzałem sin

ą

pr

ę

g

ę

zostawion

ą

przez sznur! Za potworem

dostrzegli

ś

my jaki

ś

ruch. Popatrzyłem w

tamt

ą

stron

ę

i zobaczyłem co

ś

, o czym b

ę

d

ę

ś

nił a

ż

do dnia, w którym w ogóle

przestan

ę

o czymkolwiek

ś

ni

ć

- zobaczyłem

dziewczyn

ę

o bladej, gnij

ą

cej,

wyszczerzonej w trupim u

ś

miechu twarzy.

Jej głowa zwieszała si

ę

pod

przyprawiaj

ą

cym o obł

ę

d k

ą

tem.

Chcieli nas; wiem o tym. Wiem równie

ż

,

ż

e gdybym nie cisn

ą

ł w stwora latarni

ą

, a

nast

ę

pnie stoj

ą

cym pod p

ę

tl

ą

krzesłem,

maszkary zaci

ą

gn

ę

łyby nas w mrok,

ż

eby

ś

my

stali si

ę

tacy sami jak one.

Wszystko, co było dalej, spowija
lito

ś

ciwy, nieprzenikniony mrok. Na mój

umysł spadła kurtyna. Ockn

ą

łem si

ę

, jak

powiedziałem, w swoim pokoju, a obok stał
Cal.
Gdybym mógł, w samej tylko pid

ż

amie i

kapciach uciekłbym z tego przera

ż

aj

ą

cego

domostwa. Ale nie mog

ę

. Stałem si

ę

pionkiem w jakim

ś

wi

ę

kszym, mrocznym

dramacie. Nie pytaj mnie, sk

ą

d o tym

wiem... po prostu wiem. Pani Cloris miała
racj

ę

, kiedy wspomniała o krwi, która

wzywa krew; jak

ż

e

ż

bliska była prawdy

mówi

ą

c o tych, którzy patrz

ą

, i o tych,

którzy stoj

ą

na stra

ż

y. Obawiam si

ę

,

ż

e

rozbudziłem Sił

ę

, co drzemała od półwiecza

w miasteczku Dola Jeruzalem; Sił

ę

, która

u

ś

mierciła moich przodków, bior

ą

c ich w

bezbo

ż

n

ą

niewol

ę

jako nosferatu - Nie

umarłych. Ale jakkolwiek dostrzegam tylko
ułamek cało

ś

ci, Bonesie, obawiam si

ę

czego

ś

o wiele gorszego. Gdybym

wiedział... gdybym tylko wiedział!

CHARLES

Postscriptum. Naturalnie, na razie
pisz

ę

to wszystko do szuflady; Preacher's

Corners izoluje si

ę

od nas. Nie odwa

ż

yłbym

si

ę

uda

ć

ze swoim pi

ę

tnem na poczt

ę

, a

Calvin nie zostawi mnie tu samego.
Niemniej, je

ś

li dobry Bóg dopu

ś

ci, w ten

czy w inny sposób, list ten do Ciebie
dotrze.
C.


(Z prywatnego dziennika Calvina McCanna)

23-10-1850 r.
Z dnia na dzie

ń

nabiera sił;

zamienili

ś

my kilka słów o widziadle w

piwnicy; zgodzili

ś

my si

ę

,

ż

e nie była to

ani halucynacja, ani skutek działania
ektoplazmy, lecz najprawdziwsza w

ś

wiecie

rzeczywisto

ść

. Czy pan Boone, podobnie jak

ja, uwa

ż

a,

ż

e odeszli? By

ć

mo

ż

e. Hałasy

si

ę

uspokoiły, ale w powietrzu ci

ą

gle wisi

co

ś

złowieszczego, jakby dom spowijał

mroczny całun. Odnosz

ę

wra

ż

enie,

ż

e

czekamy w złudnym Oku jakiego

ś

dziwacznego

Cyklonu...
W sypialni na pi

ę

trze, w dolnej

szufladzie w szafie z

ż

aluzjowym

zamkni

ę

ciem, znalazłem paczk

ę

papierów.

Korespondencja plus pokwitowania rachunków
wyra

ź

nie wskazuj

ą

,

ż

e pokój ten nale

ż

ał

ongi

ś

do Roberta Boone'a. Ale

najciekawszych jest kilka notatek
zrobionych na odwrocie reklamy m

ę

skich

czapek z bobrowego futra. Na górze
napisane jest du

ż

ymi literami:

Błogosławieni ubodzy

Poni

ż

ej widnieje pozorny nonsens:

bko dohłewmehis bsday
ehng osrari snaudodzd
Jestem pewien,

ż

e trafiłem na klucz do

szyfru, jakim napisano ow

ą

zamykan

ą

na

zamek ksi

ę

g

ę

. Z cał

ą

pewno

ś

ci

ą

jest to

prymitywny szyfr stosowany podczas wojny o
niepodległo

ść

, znany pod nazw

ą

"sztachety

w płocie". Kiedy opu

ś

ci si

ę

co drugie

"zero.", otrzymamy:

boołweibdy
łgsainuoz

Nale

ż

y czyta

ć

to z góry na dół, a nie

wzdłu

ż

, i w sumie daje to pocz

ą

tkowy cytat

z "Błogosławie

ń

stw" *.

Zanim o

ś

miel

ę

si

ę

pokaza

ć

to panu

Boone'owi, musz

ę

najpierw osobi

ś

cie

dowiedzie

ć

si

ę

, o czym ta ksi

ę

ga

traktuje...


24 pa

ź

dziernika 1850 r.

DROGI BONESIE!
Zdumiewaj

ą

ce zjawisko - Cal, zawsze tak

małomówny, je

ś

li nie jest pewien swojego

[rzadki i pochwały godny rys ludzkiego
charakteru], odnalazł diariusz mojego
dziadka, Roberta. Dokument został napisany
szyfrem, który Cal samodzielnie złamał.
Skromnie stwierdził,

ż

e na pomysł

rozwi

ą

zania wpadł przez czysty przypadek,

ale podejrzewam,

ż

e krył si

ę

za tym upór i

ogrom wło

ż

onej pracy.

Tak czy siak, jak

ż

e

ż

ponure

ś

wiatło

rzuca ten dokument na kryj

ą

ce si

ę

tutaj

tajemnice!
Wst

ę

pny zapis pochodzi z pierwszego

czerwca tysi

ą

c siedemset osiemdziesi

ą

tego

dziewi

ą

tego roku, a ostatni z dwudziestego

siódmego pa

ź

dziernika tego

ż

roku... czyli

cztery dni przed owym dramatycznym
znikni

ę

ciem, o którym wspominała pani

Cloris. Diariusz opowiada o pogł

ę

biaj

ą

cej

si

ę

obsesji - mało, o szale

ń

stwie - i w

odra

ż

aj

ą

cy sposób wyja

ś

nia zwi

ą

zek mi

ę

dzy

moim ciotecznym dziadkiem Phillipem,
miasteczkiem Dola Jeruzalem a ksi

ę

g

ą

,

która spoczywa w zbezczeszczonym ko

ś

ciele.

Samo miasteczko, wedle relacji Roberta
Boone'a, powstało wcze

ś

niej ni

ż

Chapelwaite (zbudowane w tysi

ą

c siedemset

osiemdziesi

ą

tym drugim roku) i Preacher's

Corners (powstałe w tysi

ą

c siedemset

czterdziestym pierwszym i nosz

ą

ce

pierwotnie nazw

ę

Preacher's Rest*).

Zało

ż

yła je w roku tysi

ą

c siedemset

dziesi

ą

tym grupa purytan, którzy odł

ą

czyli

si

ę

od swego macierzystego ko

ś

cioła.

Przewodził im surowy fanatyk religijny
James Boone. Jak

ż

e

ż

mnie to zaskoczyło!

Jego koligacje z moj

ą

rodzin

ą

nie mog

ą

budzi

ć

najmniejszych w

ą

tpliwo

ś

ci. Pani

Cloris, w swojej zabobonnej wierze, miała
racj

ę

twierdz

ą

c,

ż

e w tej kwestii rodzinna

krew ma znaczenie kluczowe. Ze zgroz

ą

przypominam sobie teraz jej odpowied

ź

na

moje pytanie o Phillipa i jego zwi

ą

zek z

Dol

ą

Jeruzalem. Odparła: "zwi

ą

zek krwi", i

obawiam si

ę

,

ż

e o to w tym wszystkim

chodzi.
Miasteczko rozbudowywało si

ę

w cieniu

ko

ś

cioła, w którym Boone głosił kazania...

i sprawował władz

ę

. Mój dziadek daje

równie

ż

do zrozumienia,

ż

e James Boone

utrzymywał intymne zwi

ą

zki z ogromn

ą

liczb

ą

kobiet z miasteczka, zapewniwszy

je,

ż

e taka jest wola Boga. W rezultacie

osada stała si

ę

anomali

ą

, jaka mogła

zaistnie

ć

wył

ą

cznie w takich wyizolowanych

warunkach i w dziwacznych czasach, kiedy
wiara w czarownice i wiara w niepokalane
pocz

ę

cie szły ze sob

ą

w parze - wypaczone,

zdegenerowane, przesi

ą

kni

ę

te religijn

ą

mani

ą

miasteczko rz

ą

dzone przez na wpół

oszalałego kaznodziej

ę

, którego doktryna

opierała si

ę

na dwóch ksi

ę

gach: na Biblii

i na złowieszczym dziele Gaudge'a
Mieszkanie szatana; społeczno

ść

, gdzie na

porz

ą

dku dziennym był rytuał egzorcyzmów;

społeczno

ść

szalona i kazirodcza, pełna

fizycznych defektów zawsze temu grzechowi
towarzysz

ą

cych. Podejrzewam [wierz

ę

,

ż

e

Robert Boone był tego samego zdania],

ż

e

jeden z synów z nieprawego ło

ż

a Boone'a

opu

ś

cił Dol

ę

Jeruzalem [albo został z niej

wygnany],

ż

eby szuka

ć

szcz

ęś

cia na

południu - i w ten sposób zapocz

ą

tkował

nasz

ą

lini

ę

rodow

ą

. Dobrze wiem na

podstawie rodzinnych przekazów,

ż

e gał

ąź

naszej rodziny wzi

ę

ła pocz

ą

tek w tej

cz

ęś

ci stanu Massachusetts, która pó

ź

niej

si

ę

oderwała i utworzyła odr

ę

bny stan

Maine. Mój pradziadek, Kenneth Boone, zbił
maj

ą

tek na kwitn

ą

cym w tamtych czasach

handlu futrami. To za jego pieni

ą

dze,

pomno

ż

one dzi

ę

ki pó

ź

niejszym rozumnym

inwestycjom w wiele lat po jego

ś

mierci w

roku tysi

ą

c siedemset sze

ść

dziesi

ą

tym

trzecim, zbudowano ten rodowy dom.
Chapelwaite wznie

ś

li jego synowie, Phillip

i Robert. "Krew wzywa krew", o

ś

wiadczyła

pani Cloris. A mo

ż

e Kenneth, rodzony syn

Jamesa Boone'a, uciekł od szale

ń

stwa swego

ojca i jego miasteczka,

ż

eby mie

ć

synów i

zbudowa

ć

dom Boone'ów niecałe trzy

kilometry od miejsca, w którym wzi

ą

ł

pocz

ą

tek ród Boone'ów? Je

ś

li tak, czy

ż

nie

wydaje si

ę

słuszne przypuszczenie,

ż

e

naszym losem kierowała jaka

ś

pot

ęż

na i

niewidzialna Dło

ń

?

Zgodnie z diariuszem Roberta, James
Boone w roku tysi

ą

c siedemset

osiemdziesi

ą

tym dziewi

ą

tym był ju

ż

bardzo

leciwy - i tak rzeczywi

ś

cie musiało by

ć

.

Je

ś

li to prawda,

ż

e zało

ż

ył miasto w wieku

dwudziestu pi

ę

ciu lat, musiał sobie liczy

ć

sto cztery lata - niesamowity wiek.
Zacytuj

ę

Ci teraz fragment z diariusza

Roberta Boone'a.


4 sierpnia 1789
Dzisiaj po raz pierwszy spotkałem tego
Człowieka, z którym mój Brat tak
chorobliwie si

ę

zwi

ą

zał; musz

ę

przyzna

ć

,

ż

e ten Boone posiada dziwny Magnetyzm,

który trwo

ż

y mnie Wielce. Jest naprawd

ę

Wiekowy, z biał

ą

brod

ą

i w czarnej

Sutannie, która wydała mi si

ę

w jaki

ś

sposób odstr

ę

czaj

ą

ca. Bardziej

konfunduj

ą

cy był Fakt,

ż

e obsiadły go

Kobiety, niczym jakiego

ś

Sultana

otoczonego przez swój Narem; a P. zapewnia
mnie, nie on jest jeszcze aktywny,
jakkolwiek to starzec co najmniej
Osiemdziesi

ę

cioletni... Sam

ą

Wiosk

ę

odwiedziłem dotychczas tylko raz i nie
chc

ę

tam pojawi

ć

si

ę

wi

ę

cej; na Ulicach

panuje głucha cisza, a wszystko przenika
Strach, który Starzec sieje z Ambony.
Odnosiłem wra

ż

enie,

ż

e wszystkie Twarze s

ą

tam takie same i wydawało mi si

ę

,

ż

e

ilekro

ć

si

ę

obejrz

ę

, ujrz

ę

Oblicze

Starca... wszystkie s

ą

takie bez wyrazu;

wyprane z Blasku i Emocji, jakby co

ś

wyssało z nich cał

ą

ś

ywotno

ść

: Widziałem

Dzieci bez Oczu i bez Nosów, Kobiety,
które bez Powodu łkały, mamrotały,
wskazywały Niebo i przeinaczały słowa
Pisma

Ś

wi

ę

tego,

ż

eby rozmawia

ć

z

Demonami...
P.

ż

yczył sobie, abym pozostał na

Nabo

ż

e

ń

stwie, ale my

ś

l o tym złowieszczym

Starcu na Ambonie i Słuchaczach
składaj

ą

cych si

ę

ze skrzy

ż

owanych ze sob

ą

Mieszka

ń

ców Miasteczka, wzbudziła we mnie

odraz

ę

i Wymówiłem si

ę

pod byle Powodem...

Zapiski, zarówno poprzedzaj

ą

ce ten

ust

ę

p, jak i nast

ę

pne, opowiadaj

ą

o

rosn

ą

cej fascynacji Phillipa osobowo

ś

ci

ą

Jamesa Boone'a. Pierwszego wrze

ś

nia tysi

ą

c

siedemset osiemdziesi

ą

tego dziewi

ą

tego

roku Phillip ochrzcił si

ę

w jego ko

ś

ciele

i został przyj

ę

ty w poczet wiernych. Jego

brat mówi: Przejmowała mnie Zgroza i
Przera

ż

enie - mój Brat zmieniał si

ę

w

oczach - wydawało si

ę

zgoła,

ż

e zaczyna

by

ć

podobny do tamtego nikczemnego

Człowieka.
Pierwsza wzmianka o ksi

ę

dze pochodzi z

dwudziestego trzeciego lipca. Diariusz
Roberta kwituje to krótko: P., moim
zdaniem, dzisiejszego wieczora wrócił z
mniejszej Wioski z Obliczem raczej dzikim.
Nie odezwał si

ę

słowem a

ż

do chwili, kiedy

szedł Spa

ć

. O

ś

wiadczył wtedy,

ż

e Boone

dopytywał si

ę

o Ksi

ę

g

ę

zatytułowan

ą

"Tajemnica Glisty".

ś

eby zadowoli

ć

P.,

obiecałem mu,

ż

e napisz

ę

do firmy Johns &

Goodfellow i zapytam o t

ę

ksi

ąż

k

ę

; P. a

ż

si

ę

płaszczył z Wdzi

ę

czno

ś

ci.

W notatce z dwunastego sierpnia Robert
napisał: Otrzymałem dwa listy na Poczcie
dzisiaj... jeden z firmy Johns &
Goodfellow w Bostonie. Przysłali Notk

ę

o

Ksi

ę

dze, któr

ą

P. si

ę

Interesuje. W Kraju

tym istnieje tylko pi

ęć

Egzemplarzy. List

raczej chłodny; rzecz. zastanawiaj

ą

ca.

Przecie

ż

Henry'ego Goodfellowa znam od

Lat.

13 sierpnia:
P. jak szaleniec podniecony listem
Goodfellowa; nie chce powiedzie

ć

dlaczego.

Wyznał tylko,

ż

e Boone a

ż

si

ę

pali,

ż

eby

zdoby

ć

Egzemplarz. Nawet nie staram si

ę

zgł

ę

bia

ć

powodów tego niebywałego

zainteresowania, poniewa

ż

Tytuł wydaje si

ę

wskazywa

ć

na nieszkodliwy Traktat naukowy

z dziedziny ogrodnictwa...
Niepokoj

ę

si

ę

o Phillipa; z Dnia na

Dzie

ń

staje si

ę

dziwniejszy. Pragn

ę

,

ż

eby

nie wracał do Chapelwaite. Lato jest
upalne, duszne, pełne Omenów.

W diariuszu Roberta istniej

ą

jeszcze

tylko dwie wzmianki o odra

ż

aj

ą

cej ksi

ę

dze

[chyba do ko

ń

ca nie poj

ą

ł jej znaczenia].

Oto fragment notatki z czwartego wrze

ś

nia:

Napisałem do Goodfellowa list z pro

ś

b

ą

,

ż

eby w imieniu P. zaj

ą

ł si

ę

Kupnem tej

ksi

ąż

ki, aczkolwiek Rozs

ą

dek zakazywał mi

To czyni

ć

. A1e dlaczego miałbym niby tego

nie zrobi

ć

? Przecie

ż

nie kupował za

kradzione Pieni

ą

dze. Phillip Obiecał mi,

ż

e da sobie spokój z tym obrzydliwym

Baptyzmem... ale ci

ą

gle jest taki

Podekscytowany; zupełnie jakby miał
Gor

ą

czk

ę

; nie wierz

ę

mu. Jestem kompletnie

zbity z Pantałyku...

I druga notatka, z szesnastego
wrze

ś

nia:

Dzisiaj nadeszła Ksi

ąż

ka, a wraz z ni

ą

list od Goodfellowa,

ż

e nie

ż

yczy sobie

robi

ć

ze mn

ą

wi

ę

cej Interesów... P. był

podniecony ponad wszelk

ą

Miar

ę

- wr

ę

cz

wyrwał mi Ksi

ę

g

ę

z R

ą

k. Napisana w

niepoprawnej łacinie i Pismem Runicznym, o
którym nic nie wiem. Wolumin ten zdawał
si

ę

zgoła wydziela

ć

przy Dotyku ciepło i

wibrował w moim R

ę

ku, jakby posiadał jak

ąś

obł

ę

dn

ą

Moc... Przypomniałem P. o

Obietnicy,

ż

e b

ę

dzie trzymał si

ę

od tego

wszystkiego z daleka, a1e on tylko
wybuchn

ą

ł odra

ż

aj

ą

cym

ś

miechem, prawie jak

Szaleniec, wymachiwał mi Ksi

ę

g

ą

przed

Twarz

ą

i krzyczał w kółko: "Mamy! Mamy!

Glista! Sekret Glisty!"
Teraz wyszedł, podejrzewam,

ż

e udał si

ę

do swego szalonego Benefaktora i Dzisiaj
ju

ż

go nie zobacz

ę

...

O ksi

ę

dze nic ju

ż

wi

ę

cej nie ma, ale

wyci

ą

gn

ą

łem pewne wnioski, które wydaj

ą

si

ę

bardzo prawdopodobne. Po pierwsze,

ksi

ę

ga ta, zgodnie z tym, co powiedziała

pani Cloris, stała si

ę

powodem rozstania

Roberta i Phillipa; po drugie, ksi

ę

ga

stanowi kopalni

ę

bezbo

ż

nych inkantacji,

zapewne pochodzenia druidzkiego
[Rzymianie, którzy podbili Brytani

ę

, w

imi

ę

nauki zachowali w przekazach wiele

krwawych rytuałów druidów i dlatego
niektóre z tych piekielnych ksi

ą

g znajduj

ą

si

ę

po

ś

ród zakazanej,

ś

wiatowej

literatury]; po trzecie, Boone i Phillip
zamierzali wykorzysta

ć

ksi

ę

g

ę

do swoich

celów. Zapewne w jaki

ś

pokr

ę

tny sposób ich

intencje były dobre, cho

ć

ja osobi

ś

cie w

to nie wierz

ę

. Jestem

ś

wi

ę

cie przekonany,

ż

e ju

ż

wcze

ś

niej zwi

ą

zali si

ę

z jakimi

ś

bezimiennymi siłami egzystuj

ą

cymi poza

naszym Wszech

ś

wiatem... z siłami

egzystuj

ą

cymi poza naszym Czasem. Ostatnie

ust

ę

py diariusza Roberta Boone'a rzucaj

ą

pos

ę

pne

ś

wiatło na dwóch moich przodków i

potwierdzaj

ą

moje spekulacje. Pozwalam

sobie jeszcze raz odda

ć

głos Robertowi:

26 pa

ź

dziernika 1789

Okropne Plotki w Preacher

ś

Corners;

Frawley, nasz Kowal, chwycił mnie za Rami

ę

i zapytał: "W co wdali si

ę

twój Brat i ten

Antychryst?" Goody Randall zaklina si

ę

,

ż

e

były Znaki na Niebie wieszcz

ą

ce wielkie

Nieszcz

ęś

cia. Urodziła si

ę

Krowa z dwoma

Głowami.
Je

ś

li idzie o Mnie, najwi

ę

kszym moim

strapieniem jest Szale

ń

stwo mego Brata. W

ci

ą

gu Jednej Nocy posiwiał, Oczy ma

nabiegłe krwi

ą

a ze

Ź

renic odeszły

wszelkie przebłyski Zdrowego Rozs

ą

dku.

Ś

mieje si

ę

do siebie i mamrocze pod nosem

Co

ś

, co jest Zrozumiale wył

ą

cznie dIa

niego. Je

ś

li nie przebywa w Doli

Jeruzalem, cały czas sp

ę

dza w naszej

Piwnicy.
Nad Domem i na Trawnikach pojawiaj

ą

si

ę

roje Lelków Kozodojów; ich Piski mieszaj

ą

si

ę

z Mgł

ą

napływaj

ą

c

ą

znad Morza, a

nieziemski Wrzask wyklucza wszelk

ą

my

ś

l o

gnie.

27 pa

ź

dziernika 1789

Dzi

ś

Wieczorem, kiedy P. wybrał si

ę

do

Doli Jeruzalem, poszedłem za nim.
Trzymałem si

ę

w bezpiecznej Odległo

ś

ci,

ż

eby unikn

ąć

Wykrycia. Stada Przekl

ę

tych

Lelków kr

ąż

yły w Lesie, wypełniaj

ą

c

wszystko przera

ź

liwym, monotonnym

zawodzeniem. Nie odwa

ż

yłem si

ę

przekroczy

ć

Mostu. Miasto spowijały ciemno

ś

ci i

ś

wiatło paliło si

ę

tylko w Ko

ś

ciele, który

zatopiony był w upiornym, czerwonym Blasku
zamieniaj

ą

cym wysokie, łukowe Okna w Oczy

Piekieł. Głosy wznosiły si

ę

i opadały w

Diabelskiej Litanii, czasem słycha

ć

było

ś

miech, a czasem łkanie. Sama Ziemia

wydawała si

ę

p

ę

cznie

ć

i j

ę

cze

ć

pod moimi

stopami, jakby nosiła jaki

ś

olbrzymi

Ci

ęż

ar. Uciekłem zdumiony i ogarni

ę

ty

Przera

ż

eniem. Kiedy biegłem przez

pogr

ąż

ony w mroku las, uszy kłuły mi

przeszywaj

ą

ce Wrzaski Lelków.

Wydaje si

ę

,

ż

e wszystko zmierza do

jakiego

ś

Punktu Szczytowego. Boj

ę

si

ę

Zasn

ąć

ze wzgl

ę

du na Sny, jakie mog

ą

przyj

ść

, ale i boj

ę

si

ę

nie spa

ć

ze

wzgl

ę

du na przera

ż

aj

ą

ce rzeczy, które mog

ą

nadej

ść

. Noc wypełniona jest okropnymi

D

ź

wi

ę

kami i boj

ę

si

ę

...

A jednak czuj

ę

nieprzepart

ą

potrzeb

ę

pój

ść

tam ponownie, zobaczy

ć

, zrozumie

ć

.

Wydaje si

ę

,

ż

e to sam Phillip mnie wzywa i

Starzec.
Ptaki...
przekl

ę

ty przekl

ę

ty przekl

ę

ty.

Tutaj diariusz Roberta Boone'a si

ę

ko

ń

czy.

Ale musisz zwróci

ć

uwag

ę

, Bonesie,

ż

e

on sam przyznaje, i

ż

odniósł wra

ż

enie,

ż

e

Phillip osobi

ś

cie go wołał. Ostateczne

wnioski sformułowałem na podstawie tego,
co wyczytałem w diariuszu, tego, co
usłyszałem od pani Cloris, a przede
wszystkim po obejrzeniu owych
przera

ż

aj

ą

cych stworze

ń

w piwnicy -

martwych, a jednak

ż

ywych. Nasz ród jest

nieszcz

ęś

liwy, Bonesie. Ci

ąż

y na nas

przekle

ń

stwo, którego nie sposób si

ę

pozby

ć

... W tym domu i w tamtym miasteczku

istnieje jaki

ś

obrzydliwy cie

ń

ż

ycia. I

ponownie zbli

ż

a si

ę

punkt kulminacyjny

tego cyklu. Jestem ostatnim z Boone'ów.
Obawiam si

ę

,

ż

e to co

ś

równie

ż

o tym wie.

Wie,

ż

e jestem ogniwem w tym ła

ń

cuchu zła,

którego umysł ludzki nie jest nawet w
stanie poj

ąć

. Rocznica przypada w wigili

ę

Wszystkich

Ś

wi

ę

tych - to ju

ż

za tydzie

ń

.

Co mam robi

ć

? Gdyby

ś

tylko tu był,

gdyby

ś

mógł mi doradzi

ć

, pomóc! Gdyby

ś

tylko tu był!
Musz

ę

si

ę

wszystkiego dowiedzie

ć

; musz

ę

wróci

ć

do tego nawiedzonego miasteczka.

Mo

ż

e Bóg mi pomo

ż

e!

CHARLES


(Z prywatnego dziennika Calvina McCanna)

25-10-1850 r.
Pan Boone przespał prawie cały
dzisiejszy dzie

ń

. Twarz ma blad

ą

i

wymizerowan

ą

. Obawiam si

ę

,

ż

e wróci

gor

ą

czka.

Kiedy zmieniałem mu wod

ę

w karafce,

ujrzałem na stole dwa nie wysłane listy do
pana Gransona na Florydzie. Zamierza
wróci

ć

do Doli Jeruzalem; je

ś

li na to

pozwol

ę

, ta wyprawa go zabije. Czy odwa

żę

si

ę

wymkn

ąć

do Preacher's Corners,

ż

eby

wynaj

ąć

jaki

ś

powóz? Musz

ę

, ale co si

ę

stanie, je

ś

li obudzi si

ę

pod moj

ą

nieobecno

ść

? Je

ś

li wróc

ę

, a jego ju

ż

nie

b

ę

dzie?

Znów rozlegaj

ą

si

ę

hałasy w

ś

cianach.

Dzi

ę

ki Bogu

ś

pi! Jestem przera

ż

ony.

Pó

ź

niej przyniosłem mu na tacy kolacj

ę

.

Planuje wsta

ć

za troch

ę

i mimo jego

wykr

ę

tnych zapewnie

ń

, dobrze wiem, co

zamierza uczyni

ć

. A jednak wybior

ę

si

ę

do

Preacher's Corners. W moich rzeczach
zostało kilka nasennych tabletek, które
przepisano mu w czasie jego ostatniej

choroby. Rozpu

ś

ciłem jedn

ą

w płynie, który

wypił nie

ś

wiadom tego,

ż

e w

ś

rodku był

proszek. Znowu

ś

pi.

Przera

ż

a mnie my

ś

l,

ż

e zostawiam go sam

na sam z tymi Tworami hałasuj

ą

cymi w

ś

cianach. Z ka

ż

dym kolejnym dniem hałasy

te trwo

żą

mnie coraz bardziej. Zamkn

ą

łem

go w pokoju na klucz.
Da Bóg,

ż

e kiedy wróc

ę

z powozem,

zastan

ę

go bezpiecznego, w dobrym zdrowiu

i wci

ąż

pogr

ąż

onego w gł

ę

bokim

ś

nie.

Jeszcze pó

ź

niej ciskali we mnie

kamieniami! Ciskali we mnie kamieniami jak
we w

ś

ciekłego psa! Potwory i demony! Ci,

którzy nosz

ą

miano człowieka. Tkwimy tu

jak w wi

ę

zieniu...

Ptaki, lelki, zaczynaj

ą

si

ę

gromadzi

ć

.

26 pa

ź

dziernika 1850

DROGI BONESIE!
Ju

ż

prawie zmierzch. Wła

ś

nie si

ę

obudziłem. Przespałem niemal dwadzie

ś

cia

cztery godziny. Jakkolwiek Cal nie
zaj

ą

kn

ą

ł si

ę

słowem na ten temat,

podejrzewam,

ż

e maj

ą

c na wzgl

ę

dzie moje

dobro, wsypał mi do herbaty

ś

rodek

nasenny. Jest dobrym, oddanym
przyjacielem, ma jak najlepsze intencje,
wi

ę

c nic nie powiem.

Niemniej moje postanowienie jest
niezłomne. Jutro te

ż

b

ę

dzie dzie

ń

. Jestem

spokojny, zdecydowany, ale odnosz

ę

wra

ż

enie,

ż

e wraca mi gor

ą

czka. Je

ś

li tak

rzeczywi

ś

cie jest, wszystko musi wydarzy

ć

si

ę

jutro. Zapewne lepiej,

ż

ebym uczynił

to dzisiejszej nocy. Ale nawet ognie
piekielne nie zmusz

ą

mnie do postawienia

po ciemku stopy w tamtym miasteczku.
Ko

ń

cz

ę

, Bonesie, niech Bóg czuwa nad

tob

ą

.

CHARLES

Postscriptum. Znów zacz

ę

ły si

ę

wydziera

ć

ptaki i ponownie dochodz

ą

owe

przera

ż

aj

ą

ce szurania. Cal my

ś

li,

ż

e ich

nie słysz

ę

, ale ja słysz

ę

je bardzo

dobrze.

C.


(Z prywatnego dziennika Calvina McCanna)

27-10-1850 r.

Pi

ą

ta nad ranem

Jest nieugi

ę

ty w swoim postanowieniu.

Bardzo dobrze. Id

ę

z nim.

4 listopada 1850

DROGI BONESIE!
Słaby, ale przytomny. Nie jestem pewien
daty, lecz kalendarz przypływów i odpływów
morza oraz wschodów i zachodów sło

ń

ca

upewnia mnie,

ż

e w nagłówku listu

umie

ś

ciłem wła

ś

ciw

ą

dat

ę

. Siedz

ę

przy tym

samym biurku, na którym pisałem do Ciebie
pierwszy list z Chapelwaite, i spogl

ą

dam

na mroczniej

ą

ce morze, które pławi si

ę

w

ostatnich przebłyskach dnia. Noc nadchodzi
szybko. Kolejnego zachodu sło

ń

ca nigdy ju

ż

nie zobacz

ę

. Ta noc nale

ż

y do mnie;

pó

ź

niej wszystko zostawi

ę

, cho

ć

nie wiem,

jaki b

ę

dzie ten cie

ń

, w który wkrocz

ę

.

Z jak

ą

sił

ą

fale morskie tłuk

ą

w skały

przyl

ą

dka! W ciemniej

ą

ce niebo bij

ą

strugi

piany. Ocean sprawia,

ż

e pod mymi stopami

dr

ż

y podłoga. W szybie widz

ę

swoje

odbicie; twarz mam blad

ą

jak wampir. Od

dwudziestego siódmego pa

ź

dziernika nie

miałem nic w ustach. Nie miałbym równie

ż

wody, gdyby tamtego dnia Calvin
zapobiegliwie nie postawił mi przy łó

ż

ku

pełnej karafki.
Och, Cal! Jego ju

ż

nie ma, Bonesie.

Poszedł za mnie, poszedł zamiast tego
nikczemnika o patykowatych ko

ń

czynach i

ko

ś

cistej twarzy, którego odbicie widz

ę

w

szybie. A jednak mo

ż

e przypadł mu w

udziale lepszy los; nie dr

ę

cz

ą

go ju

ż

sny,

które w ci

ą

gu tych kilku ostatnich dni

towarzyszyły mi ci

ą

gle. Pokraczne

kształty, które czaj

ą

si

ę

w koszmarnych

korytarzach delirium. Nawet teraz trz

ę

s

ą

mi si

ę

r

ę

ce; poplamiłem papier atramentem.

Tamtego ranka, kiedy zamierzałem si

ę

wymkn

ąć

chyłkiem z domu, stan

ą

ł przede mn

ą

Cal... a wydawało mi si

ę

,

ż

e jestem taki

przebiegły. O

ś

wiadczyłem mu wcze

ś

niej,

ż

e

zdecydowałem si

ę

wyjecha

ć

z Chapelwaite, i

poleciłem,

ż

eby udał si

ę

do odległego o

jakie

ś

pi

ę

tna

ś

cie kilometrów Tandrell,

gdzie byli

ś

my mniej znani, i wynaj

ą

ł

dwukołowy wózek konny. Zgodził si

ę

, a

pó

ź

niej widziałem go, jak oddalał si

ę

drog

ą

biegn

ą

c

ą

wzdłu

ż

wybrze

ż

a.

Kiedy ju

ż

znikn

ą

ł mi z oczu, szybko

przygotowałem si

ę

do wyprawy. Wdziałem

palto i szalik [zdarzały si

ę

ju

ż

przymrozki; pierwsze zwiastuny
nadchodz

ą

cej zimy]. Przez chwil

ę

zastanawiałem si

ę

, czy nie zabra

ć

rewolweru, ale roz

ś

mieszył mnie ten

pomysł. Co na to mo

ż

e pomóc rewolwer?

Wymkn

ą

łem si

ę

kuchennym wyj

ś

ciem. Na

chwil

ę

przystan

ą

łem w progu,

ż

eby jeszcze

raz rzuci

ć

okiem na morze i niebo;

chciałem jeszcze raz odetchn

ąć

ś

wie

ż

ym

powietrzem, poniewa

ż

niebawem wdycha

ć

miałem odór zgnilizny... Chciałem jeszcze
raz popatrze

ć

na szybuj

ą

ce pod niskimi

chmurami mewy.
Odwróciłem si

ę

... Przede mn

ą

stał

Calvin McCann.
"Nie powinien pan tam i

ść

sam" -

o

ś

wiadczył.

Takiej powagi na jego twarzy nigdy
jeszcze nie widziałem.
"Ale

ż

Calvinie..." - zacz

ą

łem.

"Ani słowa, prosz

ę

pana! Pójdziemy

razem i zrobimy to, co musimy, albo sił

ą

zawlok

ę

pana z powrotem do domu. Nie czuje

si

ę

pan najlepiej. Nie wolno panu i

ść

samemu".
Nie potrafi

ę

odda

ć

uczu

ć

, jakie mn

ą

zawładn

ę

ły: zmieszanie, uraza,

wdzi

ę

czno

ść

... ale przede wszystkim

ogromna miło

ść

.

W milczeniu min

ę

li

ś

my letni domek i

zegar słoneczny, min

ę

li

ś

my pokryty

wodorostami brzeg morza, po czym
zagł

ę

bili

ś

my si

ę

w las. Panowała

ś

miertelna cisza - ptak nie za

ś

piewał, nie

trzasn

ę

ła gał

ą

zka. Zdawało si

ę

,

ż

e na

ś

wiat opadł całun milczenia. Ci

ą

gle tylko

towarzyszył nam zapach soli oraz płyn

ą

ca z

oddali delikatna wo

ń

dymu. Las stał w

przepysznej szacie jesiennych barw, ale
moim zdaniem przewa

ż

ał w nich szkarłat.

Niebawem zapach soli rozwiał si

ę

, a

jego miejsce zaj

ą

ł inny, bardziej

złowieszczy odór tamtego miejsca - smród
zgnilizny, o którym ju

ż

wspominałem. Kiedy

dotarli

ś

my do chybotliwego mostu

spinaj

ą

cego brzegi Royal River,

spodziewałem si

ę

,

ż

e Cal ponownie zacznie

nalega

ć

,

ż

eby

ś

my zaniechali dalszej

w

ę

drówki. Ale on nie odezwał si

ę

słowem.

Przystan

ą

ł tylko, obrzucił spojrzeniem

kłuj

ą

c

ą

szyderczo niebo iglic

ę

ko

ś

cioła i

popatrzył na mnie. Podj

ę

li

ś

my marsz.

Przepełnieni l

ę

kiem, ale zdecydowani

kroczyli

ś

my do ko

ś

cioła Jamesa Boone'a.

Drzwi były ci

ą

głe rozwarte, jak

zostawili

ś

my je ostatnim razem, a panuj

ą

cy

wewn

ą

trz mrok najwyra

ź

niej łypał na nas

po

żą

dliwie. Kiedy wst

ę

powali

ś

my na

schodki, poczułem,

ż

e serce we mnie

zamiera, a gdy kładłem dło

ń

na klamce i

otwierałem drzwi, palce mi dr

ż

ały. Smród w

ś

rodku był chyba jeszcze gorszy i bardziej

chorobliwy ni

ż

poprzednio.

Weszli

ś

my do pogr

ąż

onego w półmroku

przedsionka, a z niego bez chwili zwłoki
do ko

ś

cioła.

Panował tam nieopisany bałagan.
Ko

ś

ciół zdemolowało co

ś

ogromnego.

Ławki były powywracane, połamane i jak
bierki ci

ś

ni

ę

te niedbale na stos.

Odra

ż

aj

ą

cy krzy

ż

le

ż

ał pod wschodni

ą

ś

cian

ą

, a dziura w murze

ś

wiadczyła, z

jak

ą

sił

ą

nim rzucono. Lampy oliwne

powyrywano z obudowy, tote

ż

opary tranu

mieszały si

ę

z okropnym smrodem, który

przenikał całe miasteczko. A wzdłu

ż

nawy

głównej, jak upiorny

ś

lubny kobierzec,

ci

ą

gn

ę

ła si

ę

smuga czarnego błota

wymieszanego z posok

ą

. Prowadziła do

ambony - jedynej nienaruszonej rzeczy w
ko

ś

ciele. Na pulpicie, znad blu

ź

nierczej

Ksi

ę

gi, spogl

ą

dało na nas nieruchomymi,

szklistymi oczyma zar

ż

ni

ę

te jagni

ę

.

"Bo

ż

e" - szepn

ą

ł Calvin.

Podeszli

ś

my w tamt

ą

stron

ę

, unikaj

ą

c

jak ognia szlamu na posadzce. Nasze kroki
budziły rozliczne echa, które zmieniały
odgłos st

ą

pania w czyj

ś

grzmi

ą

cy

ś

miech.

Na podwy

ż

szenie weszli

ś

my jednocze

ś

nie.

Jagni

ę

nie zostało zar

ż

ni

ę

te czy

zagryzione. Co

ś

lub kto

ś

tak mocarnie je

ś

cisn

ą

ł,

ż

e stworzeniu pop

ę

kały naczynia

krwiono

ś

ne. Krew rozlewała si

ę

odra

ż

aj

ą

c

ą

,

g

ę

st

ą

kału

żą

na ołtarzu i spływała do jego

podstawy... ale na samej ksi

ę

dze zalegała

tylko cienk

ą

, przezroczyst

ą

warstw

ą

i

zawiłe runy widoczne były niczym przez
kolorowe szkło!
"Czy musimy jej dotyka

ć

?" - spytał

niewzruszony Cal.
"Tak. Musz

ę

j

ą

zabra

ć

".

"Po co?"
"

ś

eby zrobi

ć

to, co nale

ż

ało uczyni

ć

sze

ść

dziesi

ą

t lat temu. Zamierzam j

ą

zniszczy

ć

".

Odci

ą

gn

ę

li

ś

my martwe jagni

ę

; zwłoki

upadły na posadzk

ę

ze wstr

ę

tnym,

mlaszcz

ą

cym d

ź

wi

ę

kiem. Zbrukane krwi

ą

stronice zdawały si

ę

wydziela

ć

własny,

szkarłatny blask.
W uszach zacz

ę

ło mi dzwoni

ć

i szumie

ć

;

ze

ś

cian

ś

wi

ą

tyni płyn

ą

ł niski, monotonny

ś

piew. Widz

ą

c skrzywion

ą

twarz Cala,

poj

ą

łem,

ż

e on równie

ż

to słyszy. Ziemia

pod stopami zadr

ż

ała, jakby przybywał

mieszkaniec tego nawiedzonego ko

ś

cioła,

ż

eby broni

ć

swej własno

ś

ci. Struktura

normalnej przestrzeni i czasu zdawała si

ę

p

ę

ka

ć

i łama

ć

. Ko

ś

ciół wypełnił si

ę

widmami, l

ś

ni

ą

c piekielnym blaskiem

odwiecznego, zimnego ognia. Wydawało mi
si

ę

,

ż

e dostrzegam przera

ż

aj

ą

c

ą

i

zniekształcon

ą

posta

ć

Jamesa Boone'a,

ta

ń

cz

ą

cego wokół spoczywaj

ą

cego na wznak

ciała kobiety, a tu

ż

za nim ujrzałem mego

ciotecznego dziadka Phillipa, nowicjusza,
odzianego w czarn

ą

sutann

ę

z kapturem. W

dłoniach trzymał nó

ż

i puchar.

Deum vobiscum magna vermis...
Widniej

ą

ce na stronicy ksi

ę

gi słowa

zadr

ż

ały i wykrzywiły si

ę

, pławiły si

ę

w

ofiarnej krwi, nagrodzie dla stwora, który
przybył spoza gwiazd...

Ś

lepi, wymieszani ze sob

ą

wierni

kołysali si

ę

w zapami

ę

tałym, demonicznym

modlitewnym ruchu; ich zdeformowane twarze
wypełnione były

ż

arliwym, odra

ż

aj

ą

cym

oczekiwaniem...
Teraz łacin

ę

zast

ą

pił starszy j

ę

zyk,

pochodz

ą

cy z czasów, kiedy nie było

jeszcze Egiptu i piramid, pochodz

ą

cy z

czasów, kiedy Ziemia stanowiła jeszcze
kul

ę

kipi

ą

cego w pustej przestrzeni

gazu...
Gyyagin vardar Yogsoggoth! iierminis!
Gyyagin! Gyyagin! Gy- yagin!
Pulpit zacz

ą

ł dr

ż

e

ć

i p

ę

ka

ć

, unosi

ć

si

ę

w powietrze...
Calvin wrzasn

ą

ł i uniósł rami

ę

,

ż

eby

zasłoni

ć

twarz. Cały ołtarz i absyda

ko

ś

cioła trz

ę

sły si

ę

pot

ęż

nym, mrocznym

ruchem, jak okr

ę

t ciskany przez burz

ę

.

Porwałem ksi

ę

g

ę

i trzymałem j

ą

w

wyci

ą

gni

ę

tych r

ę

kach; odnosiłem wra

ż

enie,

ż

e spali mnie

ż

arem sło

ń

- ca, spopieli,

o

ś

lepi.

"Niech pan ucieka!" - wrzasn

ą

ł Calvin.

- "Niech pan ucieka!"
Ale stałem jak słup soli i obca istota
wypełniła mnie niczym staro

ż

ytne naczynie,

które czekało przez lata... przez całe
pokolenia!
"Gyyagin vardar!" - wrzasn

ą

łem. -

"Sługa Yogsoggotha, Bezimiennego! Glisty
spoza Przestrzeni! Po

ż

eracz Gwiazd!

Niszczyciel Czasu! Verminis! Oto nadchodzi
Godzina Spełnienia! Czas Zapłaty!
Verminis! Alyah! Alyah! Gyyagin!"
Calvin pchn

ą

ł mnie. Zachwiałem si

ę

,

ko

ś

ciół zawirował mi przed oczyma i

upadłem na posadzk

ę

. Uderzyłem głow

ą

w

kraw

ę

d

ź

przewróconej ławki i czaszk

ę

obj

ą

ł

mi ogie

ń

... ale umysł jakby mi

przeja

ś

niał.

Po omacku si

ę

gn

ą

łem po zapałki, które

ze sob

ą

zabrałem.

Ko

ś

ciół wypełnił dobiegaj

ą

cy z trzewi

ziemi grzmot. Ze

ś

cian i z sufitu zacz

ą

ł

płatami odpada

ć

gips. Zardzewiały dzwon na

wie

ż

y ko

ś

cielnej odezwał si

ę

zdławionym,

diabelskim kurantem, współczuj

ą

c

ą

wibracj

ą

.

Zapłon

ę

ła zapałka. Dotkn

ą

łem ni

ą

ksi

ę

gi

w tej samej chwili, kiedy eksplodował
pulpit i roztrzaskał si

ę

na drzazgi. Na

jego miejscu rozwarła si

ę

otchła

ń

. Cal

zachwiał si

ę

na jej kraw

ę

dzi, wyci

ą

gn

ą

ł

ramiona, otworzył usta w przera

ź

liwym

krzyku, który zapami

ę

tam do ko

ń

ca swoich

dni.
I wtedy napłyn

ę

ło olbrzymie, szare,

drgaj

ą

ce cielsko. Smród przechodził

wszelkie wyobra

ż

enie. Była to olbrzymia,

wylewaj

ą

ca si

ę

, zawiesista, pokryta

p

ę

cherzami galareta, monstrualny,

odra

ż

aj

ą

cy kształt, który bił w niebo

prosto z najgł

ę

bszych otchłani ziemi. I

wtedy te

ż

, w nagłym, straszliwym

przebłysku, poj

ą

łem to, o czym nie

wiedział

ż

aden człowiek. Spostrzegłem,

ż

e

był to zaledwie jeden pier

ś

cie

ń

, jeden

tylko segment potwornej glisty, która
pozbawiona oczu przez lata trwała w
sklepionej pieczarze mroku pod tym
odra

ż

aj

ą

cym ko

ś

ciołem!

Ksi

ę

ga w moim r

ę

ku płon

ę

ła jasnym

płomieniem, a Stwór krzyczał nade mn

ą

bezgło

ś

nym wrzaskiem. Trafiony koszmarnym

ciosem Calvin z przetr

ą

conym karkiem

przeleciał przez cały ko

ś

ciół jak

szmaciana lalka.
To co

ś

zapadało si

ę

... Stwór zapadał

si

ę

, zostawiaj

ą

c jedynie olbrzymi

ą

dziur

ę

otoczon

ą

zwałami czarnej piany, a

powietrze rozdarł pot

ęż

ny krzyk i okropne

mlaskanie, które gin

ę

ły w jakiej

ś

ogromnej

dali. W ko

ń

cu zapadła cisza.

Popatrzyłem pod nogi. Z ksi

ę

gi pozostał

tylko popiół.
Zacz

ą

łem si

ę

ś

mia

ć

, potem zawodzi

ć

jak

zraniona bestia.
Opu

ś

cił mnie cały zdrowy rozs

ą

dek,

usiadłem na podłodze, ze skroni płyn

ę

ła mi

krew, krzyczałem i mamrotałem co

ś

w tym

bezbo

ż

nym mroku, a Calvin le

ż

ał

rozci

ą

gni

ę

ty w odległym k

ą

cie, spogl

ą

daj

ą

c

na mnie nieruchomymi, l

ś

ni

ą

cymi oczyma, w

których zakrzepł wyraz najwy

ż

szej trwogi.

Nie mam najmniejszego poj

ę

cia, jak

długo znajdowałem si

ę

w tym stanie. Nie

potrafi

ę

tego okre

ś

li

ć

. Ale kiedy wróciła

mi zdolno

ść

jasnego my

ś

lenia, otaczaj

ą

ce

mnie cienie wydłu

ż

yły si

ę

; zapadał zmrok.

Uwag

ę

moj

ą

przykuł ruch w dziurze wybitej

w posadzce ko

ś

cioła.

Po

ś

ród potrzaskanych desek podłogi

pojawiła si

ę

dło

ń

.

Szale

ń

czy rechot zamarł mi w gardle. W

jednej chwili miejsce histerii zaj

ę

ła

zgroza. Poczułem,

ż

e z głowy odpływa mi

cała krew.
Ze straszliw

ą

, m

ś

ciw

ą

powolno

ś

ci

ą

gnij

ą

ca posta

ć

wydobywała si

ę

z ciemno

ś

ci,

odwracaj

ą

c w moj

ą

stron

ę

połow

ę

czaszki.

Na czole, po gołym mi

ę

sie spacerowały

robaki. Zgniła sutanna zwisała krzywo z
próchniej

ą

cych obojczyków. Tylko oczy były

ż

ywe - czerwone, pełne szale

ń

stwa jamy

spogl

ą

dały na mnie z wyrazem czego

ś

wi

ę

cej

ni

ż

szale

ń

stwo; spogl

ą

dały na mnie pełne

pustego

ż

ycia niezmierzonych pustek poza

granicami naszego Wszech

ś

wiata.

Stwór przyszedł,

ż

eby zabra

ć

mnie na

dół, w ciemno

ść

.

I wtedy, skrzecz

ą

c, uciekłem.

Zostawiłem ciało mego wieloletniego
przyjaciela w tamtym miejscu

ż

ywej zgrozy.

Biegłem tak długo, a

ż

powietrze w moich

płucach i mózg w czaszce stały si

ę

niczym

rozpalona magma. Biegłem tak długo, a

ż

dotarłem do tego nawiedzonego i
splugawionego domu, do mego pokoju, gdzie
upadłem i jak martwy le

ż

ałem a

ż

do

dzisiaj. Biegłem, poniewa

ż

nawet mimo

szale

ń

stwa, jakie mnie ogarn

ę

ło, mimo

ż

e

stwór był animowanym w przera

ż

aj

ą

cy sposób

trupem, dostrzegłem w nim rodzinne
podobie

ń

stwo. Ale nie był to ani Phillip,

ani Robert, których portrety wisz

ą

w

galeii na pi

ę

trze. Owo gnij

ą

ce oblicze

nale

ż

ało do Jamesa Boone'a, Stra

ż

nika

Glisty!
Ci

ą

gle

ż

yje gdzie

ś

w spl

ą

tanych,

pozbawionych

ś

wiatła otchłaniach

rozci

ą

gaj

ą

cych si

ę

pod Dol

ą

Jeruzalem i

Chapelwaite... Spalenie ksi

ę

gi fatalnie

pokrzy

ż

owało mu szyki, ale istniej

ą

przecie

ż

inne jeszcze jej kopie.

Niemniej stanowi

ę

bram

ę

i jestem

ostatnim człowiekiem, w którego

ż

yłach

płynie krew Boone'ów. W imi

ę

dobra

ludzko

ś

ci musz

ę

umrze

ć

... i przerwa

ć

raz

na zawsze ten ła

ń

cuch.

Niebawem utopi

ę

si

ę

w morzu, Bonesie.

Moja podró

ż

, podobnie jak opowie

ść

,

dobiega ko

ń

ca. Niech Bóg zawsze ma Ci

ę

w

Swej opiece.

CHARLES

Owe osobliwe papiery dotarły w ko

ń

cu do

pana Everetta Gransona, do którego były
adresowane. Podejrzewano nawrót zapalenia
opon mózgowych, które pierwotnie dotkn

ę

ło

Charlesa Boone'a po

ś

mierci

ż

ony w roku

tysi

ą

c osiemset czterdziestym ósmym, a

pó

ź

niej sprawiło,

ż

e zwariował i

zamordował swego towarzysza i
wieloletniego przyjaciela, pana Calvina
McCanna.
Notatki w prywatnym dzienniku pana
McCanna s

ą

fascynuj

ą

cym przykładem

fałszerstwa, bez w

ą

tpienia spreparowanego

przez Charlesa Boone'a w celu
uwiarygodnienia swoich paranoidalnych
iluzji.
W co najmniej dwóch miejscach Charles
Boone przeliczył si

ę

, Po pierwsze, kiedy

"ponownie odkryto" (u

ż

ywam naturalnie

terminu historycznego) Dol

ę

Jeruzalem,

posadzka w absydzie ko

ś

cioła, jakkolwiek

zbutwiała, nie nosiła

ś

ladów

ż

adnej

eksplozji ani jakich

ś

szczególnych

zniszcze

ń

. Chocia

ż

starodawne ławki były

powywracane, a kilka okien wybitych, z
cał

ą

pewno

ś

ci

ą

jest to dziełem wandali z

s

ą

siednich miasteczek dokonanym w ci

ą

gu

kilku ostatnich lat. Po

ś

ród starszych

mieszka

ń

ców Preacher's Corners i Tandrell

wci

ąż

wprawdzie kr

ążą

pewne pogłoski o

Doli Jeruzalem (zapewne w tamtych czasach
była to nieszkodliwa miejscowa legenda,
która wywarła tak straszliwy skutek na
chory umysł Charlesa Boone'a), ale one nie
maj

ą

z cał

ą

spraw

ą

nic wspólnego.

Po drugie, Charles Boone wcale nie był
ostatnim przedstawicielem swego rodu. Jego
dziadek, Robert Boone, spłodził
przynajmniej dwoje dzieci z nieprawego
ło

ż

a. Pierwsze zmarło w niemowl

ę

ctwie.

Drugi syn przyj

ą

ł nazwisko ojca i osiedlił

si

ę

w miasteczku Central Falls w Rhode

Island. Jestem ostatnim potomkiem tej
gał

ę

zi rodu Boone'ów; dalekim krewnym

Charlesa Boone'a. Papiery te s

ą

w moim

posiadaniu od dziesi

ę

ciu lat. Przedstawiam

je do wgl

ą

du publicznego z okazji obj

ę

cia

w posiadanie naszego gniazda rodowego,
Chapelwaite, w nadziei,

ż

e w gł

ę

bi duszy

Czytelnik odniesie si

ę

ze współczuciem do

nieszcz

ę

snej, zabł

ą

kanej duszy Charlesa

Boone'a. Na tyle, na ile mog

ę

stwierdzi

ć

,

w jednym miał on racj

ę

: miejsce to

gwałtownie wymaga interwencji
eksterminatora.
W

ś

cianach, s

ą

dz

ą

c po d

ź

wi

ę

kach,

grasuj

ą

olbrzymie szczury.

Podpisano:
James Robert Boone.
2 pa

ź

dziernika 1971 r.

KONIEC

* Biblia, to jest Pismo

Ś

wi

ę

te Starego i

Nowego Testamentu. Warszawa 1975,
Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo
Biblijne. Ewangelia

ś

w. Mateusza 5,

Błogosławie

ń

stwa, 3.

* Dosłownie: Dom Kaznodziei.