„Wspó

áczynniki poprawkowe dla gruntu o rezystywnoĞci cieplnej wiĊkszej niĪ 2,5 K

˜

m/W s

ą podane

w tablicy 52-D3

”, skoro w oryginale jest napisane dla gruntu o rezystywno

Ğci cieplnej innej niĪ

2,5 K

˜

m/W

. Czy chodzi o to, by polskich elektryków maj

ących do czynienia niemal wyáącznie z

gruntami o rezystywno

Ğci cieplnej znacznie mniejszej niĪ 2,5 K

˜m/W zniechĊciü do korzystania ze

wspó

áczynników poprawkowych albo zabroniü im tego? A przecieĪ w normie IEC 60287-3-1 stro-

na polska wyra

Ĩnie podaáa 1,0 K

˜m/W jako Ğrednią rezystywnoĞü cieplną polskich gruntów stoso-

wan

ą w obliczeniach (zaáącznik 1). Grupa sabotaĪowa Flisowskiego tego nie wie, czy nie rozumie?

Je

Ğli ukáadany pojedynczo bezpoĞrednio w ziemi kabel YKY o trzech obciąĪonych Īyáach ma

przewodzi

ü prąd 260 A, to w myĞl dotychczasowych przepisów (PBUE, zeszyt 10, tabl. 16) po-

trzebny by

á przekrój 70 mm

2

, a wed

áug arkusza 523 (tabl. 52-C3) – potrzebny jest przekrój 240

mm

2

. Czy

Īaden z profesorów i doktorów nauk, który to akceptowaá, nie puknąá siĊ w gáowĊ? Czy

w taki sposób chce sobie zas

áuĪyü tylko na dotacjĊ do kolejnej broszurki propagującej zwiĊkszenie

popytu na mied

Ĩ, czy moĪe juĪ na spiĪowy pomnik ufundowany z wdziĊcznoĞci przez koncern

miedziowy? Zaleca

ábym ostroĪnoĞü, bo moĪe siĊ to skoĔczyü stalowymi kratkami, kiedy sprawą

zainteresuje si

Ċ prokurator.

Reasumuj

ąc, polska wersja arkusza 523 jest bublem normalizacyjnym nie nadającym siĊ do

stosowania przez elektryków odpowiedzialnych za swoje poczynania.

5. Obci

ąĪalnoĞü zwarciowa cieplna przewodów

Przyjmuje si

Ċ, Īe energia cieplna wydzielona w czasie zwarcia T

k

nie przekraczaj

ącym 3 lub

5 sekund przez rzeczywi

Ğcie páynący prąd zwarciowy i

k

(lub pr

ąd zwarciowy zastĊpczy cieplny I

th

),

której miar

ą jest skutek cieplny (caáka Joule’a)

T

I

=

dt

i

k

2
th

T

0

2
k

k

³

(16)

w ca

áoĞci zostaje zuĪyta na adiabatyczne nagrzewanie Īyáy przewodu o przekroju s i dáugoĞci l, od

temperatury przed zwarciem

W

pz

do temperatury granicznej dopuszczalnej przy zwarciu

W

dz





pz

dz

sr

k

2
th

IJ

IJ

c

l

s

s

Ȗ

l

T

I



˜

˜

˜

˜

˜

˜

(17)

przy czym

c

 ciepáo wáaĞciwe materiaáu Īyáy w J/(cm

3

˜K),

J

sr

 konduktywnoĞü materiaáu Īyáy w temperaturze W

sr

w m/(

:˜mm

2

).

Skoro zak

áada siĊ liniową zmianĊ rezystancji przewodu wraz z temperaturą, to dla rozpatry-

wanego procesu nagrzewania nale

Īy przyjąü zastĊpczą rezystywnoĞü bądĨ konduktywnoĞü Īyáy

w temperaturze b

Ċdącej Ğrednią arytmetyczną temperatury początkowej i temperatury koĔcowej

2

IJ

IJ

IJ

dz

pz

sr



(18)

Znaj

ąc przyrost temperatury dopuszczalny przy zwarciu

T

dz

=

W

dz

-

W

pz

i w

áasnoĞci materiaáu

Īyáy moĪna obliczyü

najwi

Ċkszą dopuszczalną jednosekundową gĊstoĞü prądu

k [A/mm

2

] czyli

(

Ğrednią kwadratową) gĊstoĞü prądu, jaką w Īyle przewodu moĪna dopuĞciü podczas zwarcia trwa-

j

ącego T

k

= 1 s.

13

k

pz

dz

sr

th

T

IJ

IJ

c

Ȗ

s

I

k



(19)

Na przyk

áad dla przewodu aluminiowego (

J

20

= 34 m/

:˜mm

2

,

U

= 2,7 g/cm

3

, c = 2,48

J/cm

3

˜K) o izolacji polwinitowej (

W

dz

= 160

qC,

W

pz

=

W

dd

= 70

qC) Ğrednia arytmetyczna temperatury

pocz

ątkowej i temperatury koĔcowej przy nagrzewaniu prądem zwarciowym wynosi

C

115

2

70

160

2

IJ

IJ

IJ

o

dz

pz

sr





a konduktywno

Ğü aluminium w tej temperaturze

2

20

mm

ȍ

m

47

,

24

)

20

115

(

0040

,

0

1

0

,

34

)

20

(

1

˜



˜





˜



sr

sr

W

D

J

J

Najwi

Ċksza dopuszczalna jednosekundowa gĊstoĞü prądu k w takim przewodzie wynosi (po

sprawdzeniu jednostek, bo warto

Ğci liczbowe nie są wyraĪone w jednostkach podstawowych ukáadu

SI):

2

k

pz

dz

sr

mm

A

74

1

0

7

60

1

48

,

2

24,47

T

IJ

IJ

c

Ȗ

k



˜

˜



Inne przyk

áadowe wartoĞci najwiĊkszej dopuszczalnej jednosekundowej gĊstoĞci prądu są ze-

stawione w tabl. 8.

Tablica 8. Najwi

Ċksza dopuszczalna jednosekundowa gĊstoĞü prądu k [A/mm

2

] dla przewodów izolo-

wanych

Materia

á Īyá

Materia

á izolacji

mied

Ĩ

aluminium

polwinit

115

74

guma naturalna, guma butylowa,
guma etylenowo-propylenowa

135

87

L i t e r a t u r a

1. Bladowski St.: Przep

áyw ciepáa z kabli uáoĪonych w ziemi. Energetyka, 1965, nr 2, s. 36-39, nr

3, s. 76-80.

2. Brakelmann H.: Belastbarkeit der Energiekabel. Berechnungsmethoden und Parameteranalysen.

VDE-Verlag, Berlin-Offenbach, 1985.

3. Fischer M.: Neue Verlegearten und Strombelastbarkeit von Kabeln und Leitungen. Elektroprak-

tiker, 1999, nr 6, s. 530-532.

4. Hirsch H.: Überlast- und Kurzschlußschutz von Leitungen und Kabeln. ETZ-A, 1974, nr 3,

s. 174-181.

5. Morgan V. T.: Thermal behaviour of electrical conductors. Steady, dynamic and fault-current

ratings. Research Studies Press Ltd., John Wiley & Sons Inc., New York, 1991.

6. Senkbeil H.: Querschnittbestimmung von Kabeln und Leitungen. Elektropraktiker, 2000, nr 12,

s. 8-11, 2001, nr 1, s. 9-13, 2001, nr 2, s. 8-11.

7. W

áodarski E.: Nagrzewanie siĊ kabli elektroenergetycznych uáoĪonych w ziemi. Wyd. Politech-

niki Warszawskiej, Warszawa, 1963.

14