EKOSPRINT
POŻYTECZNE
JEŻE
Z szacunkowych danych przekazywanych przez obserwatorów przyrody wynikałoby, że mamy
coraz więcej jeży. NaIeży się z te o bardzo cieszyć, bo to jedno z najbardziej pożytecznych
zwierzÄ…tek.
Jeże często obserwujemy w naszych drewnianej skrzyneczki i umieszczenie skórnego mięśnia okrężnego. W pozycji
przydomowych ogrodach, miejskich par- takiego domku pod ogrodową stertą. tej zwierzę trwać może bardzo długo, a
kach, na poboczach dróg, w terenach wiej- Jeże nie omieszkają się póz
niej od- zwinięcie jest tak dokładne, że nie wys-
skich. Jesienią są szczególnie aktywne, wdzięczyć, pożerając szkodniki. Pod- taje żadna wrażliwa część ciała. Mimo
ponieważ przygotowują się do zimy, którą stawowe menu jeża to owady, których to najsprytniejsze drapieżniki mogą zabić
przesypiają. Wrzesień i paz
dziernik to mie- pochłania naprawdę mnóstwo, ponieważ jeża, choć zawczasu zamieni się w kłującą
siące, kiedy muszą się dobrze najeść, by ma duże zapotrzebowanie energetyczne. kulkę. Po prostu turlają go do stawu, rowu
zbudować tkankę tłuszczową umożliwia- W ciągu doby konsumuje ilość pożywie- lub kałuży. W wodzie jeż zawsze odru-
jącą pokrycie zapotrzebowania energe- nia większą niż 1/3 masy jego ciała. Nie chowo się rozprostowuje i to go wtedy
tycznego w czasie zimowego snu. Dorosłe gardzi też drobnymi kręgowcami, polując gubi.
osobniki nie mają z tym problemów, ale na gryzonie polne. Kolejne jego przysma- Polując na żmiję zygzakowatą, jeż
młode bywają zagrożone. Masa ciała jeży ki to ślimaki i dżdżownice. Kto narzeka, przyjmuje taktykę zmęczenia przeciw-
wynosi od 450 g do 1,5 kg. Jeśli jest ona że na jego teren dostają się żmije zygza- nika doskokami i unikami. Gad zużywa
niższa od 450 g, to taki malutki jeżyk może kowate, powinien szczególnie pomagać swe siły i jad na nieefektywne atako-
ostrej zimy nie przeżyć. Gdy znajdzie- swoim jeżom, bo potrafią skutecznie za- wanie zwierzęcych kolców. Wtedy jeż
my jeża zimą, należy go ratować. Zwie- polować na te gady. dopada zdobycz. Wbrew obiegowej opinii,
rzątko można ulokować w kartonowym W ciągu dnia jeż śpi, aktywny zaczyna nie jest on niewrażliwy na jad żmii. Jest
pudle wymoszczonym zeschłymi liśćmi być o zmierzchu i nocą. Wyrusza wtedy jednak na nią odporniejszy niż inne zwie-
lub sianem. Bardzo smakuje mu karma na żer, sygnalizując to głośnym tuptaniem. rzęta. Dawka jadu, która zabiłaby świnkę
dla psów lub kotów; z tym że jeżowi nie Pojawia się też w ciągu dnia, gdy coś lub morską, na jeża musiałaby być większa
podaje się do picia mleka, lecz czystą ktoś wypłoszy go z kryjówki. aż 40 razy. Jeże tak skutecznie oczyszcza-
wodę. Jeż żyje na ogół do 4 lat, ale może ją teren z węży, że nie omieszkano tego
Jeż z zimowego snu budzi się z po- dożyć nawet 8. Niestety, wiele młodych wykorzystywać. W Bułgarii wypuszczano
czątkiem kwietnia. Aby bezpiecznie prze- jeży ginie zbyt wcześnie. Tuptanie w jeże na nadmorskie skarpy, aby zwalczały
trwać zimę, musi wcześniej zbudować ogrodzie to nie jedyny odgłos świadczący żmije, których nadmierna obecność unie-
sobie legowisko, które powinno być w o obecności jeżyka. Zwierzęta te wydają możliwiała urządzenie kąpielisk. Akcja
miarę ciepłe i niedostępne. Właściciele różne dz
więki przypominające kichanie, przyniosła pożądany skutek.
ogrodów wiedzą, że zwierzęta te często prychanie i mlaskanie. Przestraszone za-
wybierają na kryjówki stosy kompostu lub czynają piszczeć. Jeże potrafią dobrze Jeże zasługują na szacunek
zgromadzone w kącie sterty gałęzi i su- pływać. i ochronę. Wkrótce obudzą się z zi-
chych liści. Dlatego ekolodzy apelują, aby Główna ich ochrona przed wrogami mowego snu. Ponieważ mnóstwo
w miejscach bytowania jeży jak najdłużej to nawet parę tysięcy 3-centymetrowych ich ginie pod kołami, apelujemy do
wstrzymać się z ogrodowymi porządkami. kolców o grubości 2 mm. Wrogami są dra- kierowców, by nocą jez
dzili uważ-
Można to odłożyć do póz
niejszej wiosny, pieżniki, np. lisy czy tchórze. W sytuacji nie i w przypadku dostrzeżenia jeża
zapewniając zwierzętom bezpieczne schro- zagrożenia zwierzę zwija się w kulkę. Do- na jezdni, wyminęli tuptającego
nienie. Co więcej, nie zaszkodzi sklecenie konuje się to przez skurcz silnego pod- zwierzaka.
Za nteresowanych nformujemy,
że w redakcj można nabyć zar-
ch w zowane na µÅ‚yc e CD-ROM
(format PDF) roczn k naszego
m es ęczn ka z Iat 1997-2005.
Koszt µÅ‚yty  50 zÅ‚ netto
(w tym wysyÅ‚ka za µobran em).
R S. MALWINA JANOSKA, SP ZDÓW
KONKURS MOJA ZIEMIA - MÓJ ŚWIAT 2005
22 MARZEC 2006 NR 3 (152)
EKOLOGICZN
PAPIER