Tunel
Podziemna budowla komunikacyjna lub hydrotechniczna. Już około 3000 tysiące lat
p.n.e. drążono chodniki w kopalniach krzemienia, niektóre z nich zachowały się do
naszych czasów, m. in. w Polsce w Krzemionkach Opatowskich. W tym czasie starożytni
Egipcjanie wykuwali podziemne korytarze i komory na grobowce dla swoich władców i
dostojników.
Najdawniejsze prawdziwe tunele służyły do doprowadzania wody do miast (akwedukt);
pierwszy, o jakim wiemy, zbudowano w Jerozolimie ok. 700 roku p.n.e. Tunel ten,
długości kilkuset metrów, jest bardzo kręty - drążono go bowiem w miększych partiach
skały. W VI wieku p.n.e. Eupalinos z Megary zbudował na wyspie Samos tunel dla
akweduktu poprzez masyw góry Kastro. Tunel ów, o długości ponad jednego kilometra,
przebiega niemal idealnie prosto, drążony był jednocześnie z obu końców. Ekipy które
drążyły tunel, spotkały się z odchyleniem które w poziomie wynosiło około 6 metrów, a w
pionie niecały metr - wydaje się to być całkiem poważnym osiągnięciem greckich
inżynierów.
Tunele drogowe zaczęli budować Rzymianie w I wieku p.n.e. Pierwsze z nich
przeprowadził L. C. Auctus w Cumae oraz na drodze z Neapolu do Puteoli, w miejscach,
gdzie odnogi Apeninów docierają aż do brzegu morskiego. Najdłuższy z tuneli rzymskich,
długości 5,6 km, zbudowano w celu osuszenia jeziora Fucinus w I wieku. Budową,
trwającą 11 lat, kierował sekretarz cesarza Klaudiusza, wyzwoleniec Narcyz.
Sztuka budowy tunelów podupadła w okresie średniowiecza. W końcu XVII wieku we
Francji zaczęto do ich drążenia używać prochu czarnego. W 1828 roku M. I. Brunel użył
jako pierwszy cementu do budowy tunelu pod Tamizą w Londynie, dopiero w II połowie
XIX wieku w związku z budową kolei przez wysokie góry (Alpy, Andy) zaczęto drążyć
tunele o długościach większych niż tunele rzymskie.
Pierwszy z wielkich tuneli alpejskich pod Mt Cenis (1871 rok) ma długość około 13 km,
najdłuższy do dziś tunel Simploński (1906 rok) ma długość 19 803 metrów. Przy budowie
owych tuneli używano - dynamitu oraz sprzętu opartego na działaniu sprężonego
powietrza. Technika budowy tuneli uległa też udoskonaleniu w trakcie powstawania
metra londyńskiego.
Obecnie buduje się przede wszystkim tunele drogowe. W 1958 roku połączono tunelem
podmorskim długości około 4 km japońskie wyspy Honsiu i Kiusiu. Połączono również
Anglię z kontynentem europejskim tunelem podmorskim o długości ponad 30 km.
Najdłuższym tunelem świata, jest tunel wodociągowy West Delaware w stanie
Nowy Jork, który ma 170 kilometrów długości!