4/3/2012
Zadania współczesnej medycyny pracy
Zapewnienie opieki profilaktycznej nad
pracujÄ…cymi
Ochrona zdrowia pracujÄ…cych
Zmniejszenie niekorzystnego wpływu
środowiska pracy na zdrowie pracowników;
Orzekanie o braku przeciwwskazań do pracy na
danym stanowisku;
Promocja zdrowia;
Podstawowa Opieka Zdrowotna
Prowadzenie analiz: absencji chorobowej,
dr A. Gniadek 2012
wypadków przy pracy, chorób zawodowych,
chorób związanych z pracą (parazawodowych)
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego Społecznego
Regulacja prawna
Opieka w ochronie zdrowia
Kodeks pracy - Dział X Bezpieczeństwo i higiena pracy (Dz. U. z
pracujÄ…cych dotyczy:
1998r. Nr 21, poz. 94).
Pracowników;
Ustawa o służbie medycyny pracy z dnia 27 czerwca 1997r. (Dz. U.
Osób pozostających wobec danej instytucji w stosunku
z 2004 r. Nr 125, poz. 1317) Dz.U. 2008 nr 220 poz. 1416 Ustawa z
służbowym;
dnia 17 paz
dziernika 2008 r. o zmianie ustawy o służbie medycyny
Kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych, wyższych, pracy
słuchaczy studiów doktoranckich, uczniów tych szkół,
Dz.U. 2010 nr 149 poz. 1002 RozporzÄ…dzenie Ministra Zdrowia z
studentów, którzy w trakcie praktycznej nauki zawodu są
dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej
narażeni na działanie czynników szkodliwych, uciążliwych lub
służby medycyny pracy, sposobu jej prowadzenia i przechowywania
niebezpiecznych dla zdrowia;
oraz wzorów stosowanych dokumentów
Osób świadczących prace podczas odbywania kary
pozbawienia wolności w zakładach karnych, przebywanie w
aresztach śledczych lub wykonujących pracę w ramach kary
ograniczenia wolności
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Regulacje prawne
Osoby wykonujÄ…ce zadania SMP
Dz.U. 2010 nr 113 poz. 758 RozporzÄ…dzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 czerwca 2010 r. w
sprawie sprawowania przez służbę medycyny pracy profilaktycznej opieki zdrowotnej nad
osobami objętymi tą opieką na swój wniosek.
Lekarze ;
Dz.U. 2010 nr 109 poz. 720 RozporzÄ…dzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie
limitu badań wykonywanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy przez wojewódzki
Pielęgniarki (wykonujące indywidualną
ośrodek medycyny pracy
Dz.U. 2010 nr 88 poz. 577 RozporzÄ…dzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 7 maja 2010 r. w
(specjalistyczna ) praktykę pielęgniarską ,
sprawie zadań służby medycyny pracy w jednostkach organizacyjnych podległych lub
nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej
grupową praktykę pielęgniarską) posiadający
Dz.U. 2009 nr 131 poz. 1082 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 2009 r. w
sprawie służby medycyny pracy w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej
kurs kwalifikacyjny bÄ…dz
specjalizacjÄ™ z
Dz.U. 2009 nr 131 poz. 1081 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 2009 r. w
sprawie zadań służby medycyny pracy wynikających ze specyfiki ryzyka zawodowego w
zakresu służby medycyny pracy
jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej
Psycholodzy;
Inne osoby zgodnie z kwalifikacjami
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
1
4/3/2012
Obowiązek objęcia profilaktyczną opieką lekarską
Jednostki organizacyjne służby
spoczywa na:
medycyny pracy
Pracodawcach;
1. Jednostki podstawowe:
a. zakłady opieki zdrowotnej tworzone i
Szkole lub szkole wyższej;
utrzymywane w celu sprawowania
Jednostce uprawnionej do prowadzenia
profilaktycznej opieki zdrowotnej nad
studiów doktoranckich;
pracujÄ…cymi;
Podmiocie zatrudniajÄ…cym
b. jednostki organizacyjne ZOZ wydzielone w
celu realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej
NA WNIOSEK W/W OBEJMUJE SI
OPIEK

nad pracujÄ…cymi;
PROFILAKTYCZN
 Pracowników
c. lekarze wykonujÄ…cy indywidualnÄ…
(specjalistycznÄ…)praktykÄ™ lekarskÄ…, grupowÄ…
praktykÄ™ lekarskÄ…
2. Wojewódzkie ośrodki medycyny pracy
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Obowiązek objęcia profilaktyczną opieką lekarską Zadania służby medycyny pracy
spoczywa na
1. Ograniczanie szkodliwego wpływu pracy na
zdrowie w szczególności przez:
Sami wnioskują o objęcie opieką, między
- rozpoznawanie i ocenę czynników występujących
innymi:
w środowisku pracy a mających ujemny wpływ
- osoby prowadzące działalność gospodarczą na zdrowie;
- rozpoznanie i ocenÄ™ ryzyka zawodowego w
na własny rachunek;
środowisku pracy i informowanie pracodawców
- rolnicy indywidualni i pracujących o możliwości wystąpienia
niekorzystnych skutków zdrowotnych będących
jego następstwem
- udzielanie pracodawcom i pracujÄ…cym porad w
zakresie organizacji pracy, ergonomii, fizjologii i
psychologii pracy
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Zadania służby medycyny pracy
Zadania służby medycyny pracy:
2. Sprawowanie profilaktycznej opieki nad pracujÄ…cymi poprzez:
- wykonywanie badań wstępnych, okresowych i kontrolnych
- wykonywanie szczepień ochronnych, niezbędnych w
zgodnie z Kodeksem pracy;
zwiÄ…zku z wykonywanÄ… pracÄ…,
- orzecznictwo lekarskie do celów przewidzianych w Kodeksie
- monitorowanie stanu zdrowia osób pracujących
pracy i w przepisach wydanych na jego podstawie,
zaliczanych do grup szczególnego ryzyka, a
- ocenę możliwości wykonywania pracy lub pobierania nauki
uwzględniającą stan zdrowia i zagrożenia występujące w
zwłaszcza osób wykonujących pracę w warunkach
miejscu pracy lub nauki,
przekroczenia normatywów higienicznych,
- prowadzenie działalności konsultacyjnej, diagnostycznej i
młodocianych, niepełnosprawnych oraz kobiet w
leczniczej w zakresie patologii zawodowej,
wieku rozrodczym i ciężarnych,
- prowadzenie czynnego poradnictwa w stosunku do chorych na
choroby zawodowe lub inne choroby związane z - wykonywanie badań umożliwiających wczesną
wykonywanÄ… pracÄ…,
diagnostykę chorób zawodowych i innych chorób
zwiÄ…zanych z wykonywanÄ… pracÄ…,
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
2
4/3/2012
Zadania służby medycyny pracy cd.
Zadania służby medycyny pracy
6) inicjowania działań pracodawców na rzecz ochrony
3. prowadzenia ambulatoryjnej rehabilitacji leczniczej,
zdrowia pracowników i udzielania pomocy w ich
uzasadnionej stwierdzonÄ… patologiÄ… zawodowÄ…,
realizacji, a w szczególności w zakresie:
4) organizowania i udzielania pierwszej pomocy - informowania pracowników o zasadach zmniejszania
ryzyka zawodowego,
medycznej w nagłych zachorowaniach i wypadkach,
- wdrażania zasad profilaktyki zdrowotnej u
które wystąpiły w miejscu pracy, służby lub
pracowników należących do grup szczególnego
pobierania nauki,
ryzyka,
5) inicjowania i realizowania promocji zdrowia a
- tworzenia warunków do prowadzenia rehabilitacji
zwłaszcza profilaktycznych programów zawodowej,
prozdrowotnych, wynikających z oceny stanu - wdrażania programów promocji zdrowia,
zdrowia pracujÄ…cych, - organizowania pierwszej pomocy przedmedycznej,
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Współpraca służby medycyny pracy w zakresie
Zadania służby medycyny pracy cd.
wykonywanych zadań obejmuje:
1) pracodawcami i ich organizacjami,
7) prowadzenia analiz stanu zdrowia
2) pracownikami i ich przedstawicielami, a zwłaszcza ze związkami
pracowników, a zwłaszcza występowania
zawodowymi,
chorób zawodowych i ich przyczyn oraz
3) lekarzami udzielającymi pracującym świadczeń z zakresu
wypadków przy pracy,
podstawowej opieki zdrowotnej,
8) gromadzenia, przechowywania i
4) Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Kasą Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego i Pełnomocnikiem Rządu do Spraw
przetwarzania informacji o narażeniu
Osób Niepełnosprawnych,zespołami do spraw orzekania o
zawodowym, ryzyku zawodowym i stanie
niepełnosprawności oraz Narodowym Funduszem Zdrowia;
zdrowia osób objętych profilaktyczną opieką
5) Państwową Inspekcją Pracy, Państwową Inspekcją Sanitarną
zdrowotnÄ….
oraz innymi organami nadzoru i kontroli warunków pracy,
6) jednostkami badawczo-rozwojowymi, szkołami wyższymi oraz
innymi organizacjami i instytucjami, których działalność służy
ochronie zdrowia pracujÄ…cych.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Charakter współpracy z pracownikami i
Zasady prowadzenia dokumentacji
pracodawcami ma mieć wymiar:
Jednostka służby medycyny pracy prowadzi dokumentację
bieżącej, wzajemnej wymianie informacji o
medyczną osób objętych zakresem jej działania.
zagrożeniach zdrowia występujących na
ObowiÄ…zek prowadzenia dokumentacji medycznej obejmuje
stanowiskach pracy i przedstawianiu wniosków
również pielęgniarkę wykonującą zadania służby medycyny
pracy w ramach praktyki indywidualnej.
zmierzajÄ…cych do ich ograniczenia lub likwidacji,
Dane zawarte w dokumentacji medycznej są objęte tajemnicą
uczestniczeniu w inicjatywach prozdrowotnych na
zawodową i służbową.
rzecz pracujących zwłaszcza dotyczących realizacji
Przechowywanie dokumentacji
programów promocji zdrowia,
dokonywaniu wyboru form opieki zdrowotnej i
programów ich wdrażania, odpowiednich do rodzaju
zakładu pracy i występujących w nim zagrożeń
zawodowych.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
3
4/3/2012
Rodzaje dokumentacji: Karta badania profilaktycznego
Dokumentacja medyczna służby medycyny pracy w zakresie profilaktycznej
opieki zdrowotnej nad pracujÄ…cymi obejmuje:
1) dokumentację medyczną indywidualną, którą stanowi karta badania
profilaktycznego;
2) dokumentację medyczną zbiorczą, którą stanowią:
a) rejestr orzeczeń lekarskich wydawanych do celów określonych w art. 6 ust. 1 pkt
2 lit. b ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy, zwanej dalej
"ustawÄ…",
b) rejestr orzeczeń lekarskich wydawanych do celów określonych w art. 6 ust. 1 pkt
2 lit. c ustawy,
c) księga przeprowadzonych kontroli,
d) księga podejrzeń oraz rozpoznań chorób zawodowych,
e) księga udzielonych konsultacji, o których mowa w art. 17 pkt 1 ustawy,
f) księgi odwołań od treści orzeczeń wydanych do celów określonych w art. 6 ust. 1
pkt 2 lit. b i c ustawy,
g) księga wizytacji stanowisk pracy.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
4
4/3/2012
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Zadania wojewódzkiego ośrodka medycyny
Kto wykonuje badania w zakresie
pracy
medycyny pracy
1) udzielanie konsultacji podstawowym jednostkom służby
Badania wstępne, okresowe i kontrolne
medycyny pracy,
2) wykonywanie kontroli podstawowych jednostek służby
pracowników oraz inne świadczenia
medycyny pracy i osób realizujących zadania tej służby poza
zdrowotne są wykonywane na podstawie zakładami opieki zdrowotnej, w zakresie i w sposób
określony w ustawie,
umowy zawartej przez podmiot obowiÄ…zany
3) prowadzenie podyplomowego kształcenia z zakresu
medycyny pracy, z wyjątkiem tych form, które z mocy
do ich zapewnienia, w myśl art. 5 ust. 2,
odrębnych przepisów są zastrzeżone do kompetencji innych
jednostek,
zwany dalej "zleceniodawcÄ…", z podstawowÄ…
4) prowadzenie działalności diagnostycznej i orzeczniczej w
jednostką służby medycyny pracy, zwaną
zakresie chorób zawodowych,
5) rozpatrywanie odwołań od orzeczeń lekarskich wydawanych
dalej "zleceniobiorcÄ…".
do celów przewidzianych w Kodeksie pracy,
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
5
4/3/2012
Zadania wojewódzkiego ośrodka medycyny
Badania profilaktyczne pracowników
pracy cd.
6) programowanie działań z zakresu promocji zdrowia i udzielanie
Badania profilaktyczne pracowników zawsze muszą
pomocy w realizacji tych działań,
być wykonywane w kontekście narażenia na
7) udzielanie konsultacji i opiniowanie spraw dotyczÄ…cych
organizacji i funkcjonowania opieki zdrowotnej nad pracujÄ…cymi
konkretne czynniki szkodliwe lub uciążliwe
oraz innych spraw zwiÄ…zanych z ochronÄ… zdrowia pracujÄ…cych,
występujące na stanowisku pracy badanego
8) prowadzenie rejestrów zgłoszeń, o których mowa w art. 10,
9) udzielanie świadczeń zdrowotnych w zakresie i na zasadach pracownika. Mają one za zadanie stwierdzenie u
określonych w art. 12 niezbędnych do prowadzenia specjalizacji
badanego braku przeciwwskazań lub też istnienia
z zakresu medycyny pracy
przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na
Okresowe badania lekarskie wykonywane w przypadku gdy
podmiot który zatrudniał pracownika uległ likwidacji
określonym stanowisku i w narażeniu na określone
czynniki szkodliwe i uciążliwe.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Badania profilaktyczne pracowników Badania profilaktyczne pracowników
Badanie profilaktyczne ma na celu ocenę, czy cechy Badania profilaktyczne mają zapobiegać
fizyczne i psychiczne pracownika pozwalają mu rozwojowi chorób zawodowych oraz
wykonywać pracę w takich warunkach, jakie istnieją
parazawodowych, a więc chronić pracownika
na konkretnym stanowisku pracy. Badanie
przed szkodliwym wpływem środowiska
profilaktyczne ma też dać odpowiedz
, czy stan
pracy.
zdrowia badanego nie stanowi zagrożenia dla jego
Badania okresowe wykonywane są też dla
życia lub osób z nim współpracujących w kontekście
oceny dynamiki zmian chorobowych,
warunków stwierdzonych na stanowisku pracy.
spowodowanych warunkami pracy,
stwierdzonych podczas poprzedniego
badania.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Badania profilaktyczne pracowników Badania profilaktyczne pracowników
Badania profilaktyczne powinny być Badania profilaktyczne nie mają na celu
przeprowadzone przez lekarza diagnozowanie ,,ogólnego stanu zdrowia
posiadającego odpowiednie uprawnienia pracownika" i nie obejmują badań
zgodnie z rozporzÄ…dzeniem Ministra Zdrowia podstawowych - OB, morfologia, mocz, rtg
i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996r. klatki piersiowej jak to jest powszechnie
(Dz. U. Nr 69, poz. 332, paragraf 7). błędnie przyjęte.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
6
4/3/2012
Badania profilaktyczne kierowców Badania profilaktyczne kierowców
Pełny zakres badań wchodzących w skład badania
Badania profilaktyczne kierowców finansowane są
profilaktycznego w tym wymagane
przez pracodawców. Ich zakres i częstotliwość
w niektórych przypadkach badania psychologiczne
regulują odrębne przepisy. Wykonywać je mogą
finansowany jest przez pracodawców.
lekarze z pełnymi uprawnieniami do badań
Jeżeli natomiast, na podstawie własnej decyzji,
profilaktycznych, a w szczególnych przypadkach osoba pragnie podnieść swoje kwalifikacje
o uprawnienia operatora maszyn i urządzeń,
wynikajÄ…cych z ustawy o transporcie drogowym z
operatora wózka widłowego, czy do pracy na
dnia 23.07.2003r. (Dz. U. Nr 149, poz.1452 z
wysokości, finansuje badanie lekarskie i
póz
niejszymi zmianami) lekarze posiadajÄ…cy
psychologiczne osobiście.
dodatkowo uprawnienia do badań kierowców.
Badania dla kierowców potwierdzające zdolność do
kierowania pojazdem różnych kategorii tzw.
,,badanie do prawa jazdy" finansuje osoba badana
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Badania okresowe Karta badania profilaktycznego
Badaniom okresowym podlegają pracownicy bez względu
na rodzaj wykonywanej pracy.Termin badania
okresowego wyznacza lekarz
Uprawniony lekarz wpisujÄ™:
Øð DatÄ™ przeprowadzenia badania
Øð Orzeczenie o braku przeciwwskazaÅ„ do pracy na danym
stanowisku, ewentualne zalecenia
Øð Termin nastÄ™pnego badania lekarskiego okresowego
Badania okresowe powinny być przeprowadzone w godzinach
pracy pracownika
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Badania kontrolne
Badania kontrolne
badaniom kontrolnym podlegajÄ…
pracownicy po chorobie trwajÄ…cej ponad 30
Pracodawca zobowiÄ…zany jest
dni. Pracownik podlegajÄ…cy badaniu
przechowywać zaświadczenia lekarskie po
kontrolnemu, obowiązany jest zgłosić się
przeprowadzeniu badań kontrolnych.
do uprawnionego lekarza w ostatnim dniu
zwolnienia lekarskiego
Pracodawca nie może dopuścić pracownika
do pracy, jeśli ten nie przedstawił
zaświadczenia o braku przeciwwskazań do
zatrudnienia na określonym stanowisku
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
7
4/3/2012
Badania do celów sanitarno- Badania do celów sanitarno-
epidemiologicznych epidemiologicznych
Badania do celów sanitarno-epidemiologicznych nie są badaniem
Oprócz wymienionych w Kodeksie pracy
profilaktycznym w rozumieniu Kodeksu pracy. Mogą je wykonywać
lekarze nie posiadający uprawnień do przeprowadzania badań
rodzajów badań profilaktycznych (badania
profilaktycznych pracowników.
Zakres, tryb oraz finansowanie tych badań regulują odrębne przepisy :
wstępne, okresowe i kontrolne) niektóre
1. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu
zakażeń i chorób zakaz
nych u ludzi (Dz.U.08.234.1570.)
grupy zawodowe majÄ… obowiÄ…zek poddania
2. akty wykonawcze,
siÄ™ jeszcze innym badaniom np. badaniu do
2006-07-21 RozporzÄ…dzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy
wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby
celów sanitarno-epidemiologicznych.
(Dz.U.06.133.939)
2006-07-20 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu czynników
chorobotwórczych oraz stanów chorobowych spowodowanych tymi czynnikami, którymi
zakażenie wyklucza wykonywanie niektórych prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość
przeniesienia zakażenia na inne osoby (Dz.U.06.132.928)
2006-04-07 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 kwietnia 2006 r. w sprawie współdziałania
między organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Weterynaryjnej oraz Inspekcji
Ochrony Środowiska w zakresie zwalczania chorób zakaz
nych (Dz.U.06.73.516)
2006-02-02 Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie badań do celów
sanitarno-epidemiologicznych (Dz.U.06.25.191)
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
ObowiÄ…zki pracodawcy ObowiÄ…zki pracodawcy
Zgodnie z działem X Kodeksu pracy pracodawca jest
Zgodnie z art. 12 ustawy o służbie medycyny pracy
zobowiÄ…zany do:
do obowiązku pracodawcy należy podpisanie
1. Informowania pracowników o ryzyku zawodowym związanym
umowy o pełnienie opieki profilaktycznej z
z wykonywanÄ… pracÄ….
podstawowÄ… jednostkÄ… medycyny pracy,
2. Finansowania badań profilaktycznych pracowników i
dopuszczania do pracy wyłącznie osoby posiadające aktualne
wystawienie skierowania, zawierającego pełną
orzeczenia lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na
informacjÄ™ o czynnikach szkodliwych na stanowisku
określonym stanowisku.
pracy danego pracownika wraz z aktualnymi
3. Przeprowadzania na swój koszt badań i pomiarów czynników
wynikami ich pomiarów oraz dane o czynnikach
szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy.
4. Posiadania atestów zdrowotnych środowiska pracy tzw.
uciążliwych.
charakterystyk stanowiska pracy.
Pracodawca ma też obowiązek umożliwić lekarzowi
przeprowadzenie okresowych wizytacji stanowiska
pracy.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
y
ródła finansowania świadczeń z zakresu y
ródła informacji na użytek diagnozy w
medycyny pracy środowisku pracy
Pracownicy ( na podstawie ukierunkowanej rozmowy,
Świadczenia służb medycyny pracy finansowane są
obserwacji, pomiarów, informacji na temat stylu życia,
przestrzegania przepisów BHP
z trzech z
ródeł:
Przedstawiciele pracowników (związki zawodowe);
1) przez pracodawców,
Pracodawcy oraz ich organizacje (pracodawcy sÄ…
2) ze środków publicznych, tj. z budżetu zobowiązani do udostępnienia informacji na temat
występowania czynników szkodliwych dla zdrowia ,
województw samorządowych,
warunków uciążliwych wraz z aktualnymi wynikami badań i
3) ze środków własnych zainteresowanych pomiarów;
Lekarze udzielający świadczeń zakresu POZ, a mający
Badania profilaktyczne (wstępne, okresowe,
związek z pracodawca i a zwłaszcza o stanie chorobowym
mogących mieć związek z zagrożeniami w środowisku pracy
kontrolne) przewidziane w Kodeksie pracy oraz
Państwowa Inspekcja Pracy, Inspekcja Sanitarna
profilaktyczną opiekę zdrowotną niezbędną ze
Pracownicy służby bhp
względu na warunki pracy mają obowiązkowo
finansować pracodawcy.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
8
4/3/2012
Dokumentacja wykorzystywana przez
Diagnoza pielęgniarska w miejscu pracy
pielęgniarkę w celu diagnozowania
dotyczy
- promocji zdrowia;
Wyniki kontroli warunków pracy;
- profilaktyki chorób zawodowych;
Charakterystyki poszczególnych stanowisk pracy;
Orzeczeń o zdolności do pracy i ewentualnych
- profilaktyki wypadków;
przeciwwskazaniach;
-profilaktyki chorób cywilizacyjnych w miejscu
Orzeczeń o chorobach zawodowych lub innych chorobach
pracy;
zwiÄ…zanych z wykonywanÄ… pracÄ…;
Absencji chorobowej; - potrzeb opieki nad przewlekle chorym w
Inwalidztwa; środowisku pracy;
Wypadków przy pracy (rejestr), ich przyczyn i okoliczności;
- potrzeb opieki nad pracujÄ…cymi na stanowiskach
Ekspozycji zawodowej (rejestr);
pracy chronionej;
Stanu zdrowia pracowników;
- potrzeb opieki nad młodocianymi (15-18 lat);
Aktualnych wskaz
ników zdrowia (masa ciała, CTK, itp..);
- potrzeb opieki nad osobami w wieku
Aktualnych stanów chorobowych
przedemerytalnym
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Profilaktyka chorób zawodowych Profilaktyka wypadków
Czy istnieje zagrożenie wypadkami i urazami przy
Czy w środowisku pracy istnieje ryzyko chorób zawodowych;
pracy,
Jakie czynniki występujące w środowisku pracy świadczą o
zagrożeniu chorobami zawodowymi;
Co stanowi o zagrożeniu wypadkami, czy jest ono
Czy u pracowników zakładu występują niepokojące objawy
wynikiem warunków w środowisku pracy, czy też
wskazujące na możliwość istnienia chorób zawodowych;
ryzykownych zachowań pracowników;
Czy ryzyko chorób zawodowych wynika z warunków pracy,
czy tez z zachowań pracowników;
Jakie działania należy podjąć , aby zmniejszyć
Jakie jest wyposażenie stanowiska pracy w środki ochrony
ryzyko wypadków, urazów w pracy
indywidualnej i zbiorowej
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Rozpoznanie sytuacji pracownika z uwzględnieniem Rozpoznanie sytuacji pracownika z uwzględnieniem
środowiska pracy pozwala: środowiska pracy pozwala:
Ustalić kierunek współpracy pielęgniarki z lekarzem i
Identyfikację zagrożeń zdrowia pracowników,
innymi pracownikami służby medycyny pracy w
występowania problemów zdrowotnych,
opiece nad zdrowiem pracownika;
dolegliwości , objawów chorobowych w
Formułować wnioski dotyczące kształtowania
środowisku pracy pozwalająca na objecie
środowiska pracy sprzyjającemu człowiekowi w
różnych jego fazach życia;
wszystkich zagrożonych opieka lekarską
Wczesną identyfikacje problemów zdrowotnych ,
Określenie zakresu i form niezbędnego
trudności pozwalające postulować ukierunkowane
wsparcia i zapewnienia ciągłości opieki nad
działania w zakresie dostosowania modernizacji
stanowiska pracy, racjonalnego zarzÄ…dzania
zdrowiem pracowników po rozpoznaniu ich
zasobami ludzkimi co prowadzi do zmniejszenia
sytuacji w środowisku pracy i uwzględnieniu
zagrożeń zdrowia;
ich sytuacji rodzinnej, socjalno-bytowej
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
9
4/3/2012
Kryteria wymagane na stanowisko Zadani pielęgniarki
pielęgniarki
I. Nadzorowanie warunków pracy:
Wykształcenie: dyplom pielęgniarki, prawo
1. Rozpoznawanie , ocen i monitorowanie warunków
wykonywania zawodu, staż zawodowy co środowiska pracy;
- sprawowanie nadzoru nad środowiskiem pracy;
najmniej 2 lata w zawodzie, kurs
- sprawowanie nadzoru nad stanem higienicznym środowiska
kwalifikacyjny lub Specjalizacja w dziedzinie pracy;
2. Ocena przestrzegania przepisów bhp i zasad bezpiecznej
pielęgniarstwa ochrony zdrowia pracujących
pracy;
3. Sprawdzanie realizacji zaleceń lekarskich dotyczących
miejsca i warunków pracy pracowników;
4. Ocena przestrzegania przepisów prawa pracy dotyczących
ochrony zdrowia pracowników  zwłaszcza kobiet,
młodocianych, niepełnosprawnych
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Zadania pielęgniarki Zadania pielęgniarki
5. Sprawowania czynnej opieki pielęgniarskiej nad grupami
5. Współpraca z pracodawcami, pracownikami ich
szczególnej troski w tym: nad młodocianymi, kobietami,
przedstawicielami oraz instytucjami odpowiedzialnymi za
kobietami ciężarnymi, przewlekle chorymi, niepełnosprawnymi.
systematyczną poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy.
6. Udział w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
II Udział w opiece nad zdrowiem pracowników
7. Współopracowywanie analiz, wniosków, sprawozdań na temat
1. Przeprowadzenie wywiadu w zakresie rozpoznawania
stanu zdrowia podopiecznych, pracowników.
problemów i potrzeb zdrowotno-społecznych
8. Udział w naradach poświęconych sprawom zdrowia
podopiecznego.
pracowników.
2. Wykonywania badań i pomiarów antropometrycznych u
9. Współpraca z pracodawcami, pracownikami i ich przedstawicieli
pracowników.
odpowiedzialnymi za ochronÄ™ zdrowia pracujÄ…cych.
3. Wykonywania specjalistycznych badań w pracowniach
diagnostycznych w zakresie: badań spirometrycznych,
audiometrycznych, elektrokardiograficznych
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Zadania pielęgniarki Zadania pielęgniarki
III. Udział w informowaniu, poradnictwie, szkoleniu oraz
IV organizowanie i udzielanie pierwszej pomocy medycznej
promowaniu zdrowia pracujących w stanach zagrożenia życia
1. Współopracowywanie wewnątrzzakładowych zasad i
1. Informowanie pracowników o czynnikach ryzyka zawodowego i
instrukcji dotyczÄ…cych udzielania pierwszej pomocy
o możliwościach jego eliminowania bądz
ograniczania.
przedmedycznej.
2. Udzielanie pracownikom i pracodawcom porad w zakresie
2. Systematycznie szkolenie pracowników w zakresie
rozwiązywania problemów dotyczących bhp pracy.
udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
3. Upowszechnianie i realizacja w zakładach pracy programów,
3. Nadzór nad stanem wyposażenia zakładu w środki, sprzęt
promocji zdrowia inicjowanie działań prozdrowotnych
i apteczki pierwszej pomocy.
4. Doskonalenie metod edukacji zdrowotnej i wychowania
4. Organizowanie i udzielenie pierwszej pomocy w
zdrowotnego.
wypadkach, zatruciach, stanach zagrożenia życia, nagłych
zachorowaniach w miejscu pracy.
5. Organizowanie grup wsparcia społecznego.
5. Współdziałanie z jednostkami ratownictwa medycznego.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
10
4/3/2012
Zadania pielęgniarki
Wykaz chorób zawodowych i
parazawodowych
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009
V. Działalność zabiegowa
r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U.2009, nr 105
poz. 869)
1. Wykonywanie zabiegów pielęgniarskich
Choroba zawodowa jest chorobą spowodowaną działaniem czynników szkodliwych
samodzielnie i zleconych przez lekarza. dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy,
określona w wykazie chorób zawodowych.
2. Wykonywanie szczepień ochronnych. Powstaje wskutek stałego przebywania ciała w niedogodnej pozycji,
systematycznego wykonywania forsownych czynności lub regularnego przebywania
w otoczeniu zawierającym czynniki szkodliwe dla zdrowia. Do czynników szkodliwych
VI. Gromadzenie, prowadzenie i
możemy zaliczyć: hałas, nieodpowiednie oświetlenie, zapylenie, promieniowanie,
związki chemiczne, zwiększone obciążenie psychiczne i fizyczne.
przechowywanie dokumentacji

choroby parazawodowe to choroby przewlekłe występujące z duża częstotliwością,
pielegniarskiej
dla których nie można określić w jakim stopniu do rozwoju tych chorób przyczyniły się
czynniki związane z pracą, a w jakim inne czynniki. Należą do nich: choroba
wieńcowa, nadciśnieniowa, wrzodowa, przewlekłe nieswoiste choroby układu
oddechowego, niektóre schorzenia narządu ruchu, niektóre nerwice
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Inne ustawy zwiazne z chorobami przy Inne ustawy zwiÄ…zane z chorobami przy
pracy pracy
1. Dz.U. 2006 nr 161 poz. 1141 RozporzÄ…dzenie Ministra Åšrodowiska
1. Dz.U. 2005 nr 81 poz. 716 RozporzÄ…dzenie
z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w
przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej
sprawie szkodliwych czynników
2.
Dz.U. 2006 nr 133 poz. 939 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy
dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy wykonywaniu
oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo
których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby
narażonych na te czynniki
3. Dz.U. 2006 nr 132 poz. 928 RozporzÄ…dzenie Ministra Zdrowia z
dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu czynników
chorobotwórczych oraz stanów chorobowych spowodowanych tymi
2. Dz.U. 2005 nr 76 poz. 669 RozporzÄ…dzenie
czynnikami, którymi zakażenie wyklucza wykonywanie niektórych
prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia
Ministra Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia
zakażenia na inne osoby
2005 r. w sprawie sposobu i trybu zgłaszania
4. t.j. Dz.U. 2006 nr 129 poz. 902 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.
wypadku przy pracy rolniczej oraz ustalania
Prawo ochrony środowiska. Obwieszczenie Marszałka Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 lipca 2006 r. w sprawie jego okoliczności i przyczyn
ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo ochrony środowiska
5. ze zm.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Dz.U. 2006 nr 169 poz. 1199 , Dz.U. 2006 nr 170 poz. 1217
Gniadek Gniadek
Badanie specjalistyczne w zakładach opieki zdrowotnej
Przyczyny chorób zawodowych
Toksyczne substancje chemiczne W z.o.z. badaniom specjalistycznym podlegajÄ… osoby
narażone na działanie;
Pył przemysłowy
1. Promieniowania jonizujÄ…cego;
Czynniki fizyczne
Pracownie rentgenodiagnostyczne
Pracownie densytometryczne
Czynniki biologiczne
Oddziały terapii energią promienistą np. rentgenoterapia
Niekorzystne warunki mikroklimatyczne
2. Zmiennego pola elektromagnetycznego;
Czynniki zwiane ze sposobem wykonywania prac: Rezonans magnetyczny
Magnetoterapia
wymuszona pozycja, ruchy często powtarzalne,
3. Opar chemioterapeutyków;
ucisk na pnie nerwowe
Miejsca przygotowania chemioterapeutyków do podania
Miejsca prowadzenia chemioterapii nowotworów.
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
11
4/3/2012
Czynniki narażenia zawodowego pielęgniarek i Zalecenia
położnych Pielęgniarki powinny
czynniki fizyczne: promieniowanie jonizujÄ…ce i
korzystać z zalecanej odzieży ochronnej
polem elektromagnetycznym
Stosować techniczne środki ochrony (np..
Chemiczne: związki chemiczne (składowymi
leków, środków odkażających) o działaniu
Laminaria, wyciÄ…gi)
uczulającym, toksycznym, rakotwórczym,
Poddawać się badaniom profilaktycznym
mutagennym, upośledzającym funkcje rozrodcze
zasięgać porad w zakresie bezpieczeństwa
Czynniki biologiczne: wirusy, bakterie grzyby,
pierwotniaki
zdrowotnego pracy
Czynniki psychofizyczne: statyczne i dynamiczne
Uczestniczyć w realizowanych programach
obciążonymi fizycznymi układu ruchu oraz
promocji zdrowia w miejscu pracy
emocjonalnymi i percepcyjnymi obciążeniami
psychicznymi
podstawowa opieka zdrowotna dr A. podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek Gniadek
Choroby zawodowe pielęgniarek
Alergie, choroby zakaz
ne, zatrucia substancjami
chemicznymi, nowotwory zawodowe
Alergia astma oskrzelowa
wyprysk kontaktowy
Choroby zakaz
ne: WZW typ A i B, C
Niezbyt liczne uszkodzenia wątroby u pielęgniarek
anestezjologicznych wdychających opary środków
narkotycznych
podstawowa opieka zdrowotna dr A.
Gniadek
12