Lech Smolenski, Marian Zientalski
Wydzial Elektroniki Telekomunikacji i Informatyki
Politechnika Gdanska
Kierunki ewolucji sieci dostepowych
Omówiono podstawowe cechy i kierunki ewolucji sieci dostepowej. Przedstawiono
przeplywnosci kanalów wykorzystywanych dla potrzeb transmisji. Porównano architektury
sieci dostepowych wybranych systemów.
1. Podstawowe cechy sieci dostepowej
Siec dostepowa jest czescia sieci telekomunikacyjnej pomiedzy centrala miejscowa (w
wypadku najbardziej powszechnego dostepu do publicznej telefonicznej sieci komutowanej PSTN),
lezaca w obszarze obslugiwanym przez operatora sieci i zakonczeniem sieci znajdujacym sie u
uzytkownika (abonenta) tej sieci. Pierwotnie w obszarze sieci dostepowej byly wykorzystywane do
dolaczania uzytkowników do najblizszej (miejscowej) centrali PSTN wylacznie miedziane pary
symetryczne, sluzace do przesylania sygnalów analogowych. Obecna struktura sieci dostepowych
(równiez nowych) w znacznym stopniu wywodzi sie z tego okresu.
Rozwój uslug szerokopasmowych (przede wszystkim transmisji danych i multimedialnych)
powoduje rosnace zapotrzebowanie na transmisje sygnalów o duzych przeplywnosciach (od
kilkuset kb/s do kilkudziesieciu Mb/s) w sieciach dostepowych. Ze wzgledów ekonomicznych nie
jest obecnie uzasadnione stosowanie polaczen swiatlowodowych na calym obszarze sieci
dostepowej, az do terminali abonenckich (FTTH), jednak zakres stosowania transmisji optycznej w
sieciach dostepowych jest coraz szerszy. Kable miedziane, zawierajace pary symetryczne, w
istniejacej lub nowo budowanej sieci dostepowej, pozwalaja na transmisje z szybkoscia znacznie
wieksza od powszechnie wykorzystywanej dla dostepu BRA w sieci ISDN przeplywnosci 160 kb/s.
Powstawanie kolejnych standardów, okreslanych wspólnie jako xDSL, stanowiacych
rozwiniecie techniki transmisji cyfrowej w linii abonenckiej (DSL), wiaze sie ze wzrostem
szybkosci transmisji mozliwej do wykorzystania w czesci sieci dostepowej wykorzystujacej
miedziane pary symetryczne. Pozwala to na stosowanie rozwiazan laczacych transmisje optyczna o
duzej przeplywnosci ze zwielokrotnieniem kanalów na odcinku od wezla dostepowego do szafki
rozdzielczej zawierajacej moduly abonenckie (ONU), znajdujacej sie w poblizu budynków, w
których sa zlokalizowani uzytkownicy, np. na terenie osiedla, a na pozostalym odcinku do
uzytkownika przy pomocy miedzianych linii symetrycznych. Takie rozwiazanie w sieci dostepowej
jest znane jako FTTC (Fibre To The Curb/Cabinet). Alternatywnym rozwiazaniem jest transmisja z
wykorzystaniem pary symetrycznej na calym odcinku od wezla dostepowego do uzytkownika.
Standard HDSL zapewnia transmisje symetryczna z szybkoscia 1,5 Mb/s lub 2 Mb/s przy uzyciu
dwóch par symetrycznych, ADSL umozliwia transmisje asymetryczna z przeplywnoscia do 6 Mb/s
od sieci do uzytkownika i do 640 kb/s od uzytkownika do sieci. Najwieksze szybkosci transmisji sa
oferowane przez systemy VDSL (od 6 do 55 Mb/s, przeplywnosci symetryczne lub
niesymetryczne). Wieksze szybkosci transmisji (w wersji asymetrycznej - od sieci do uzytkownika)
wiaza sie z mniejszym zasiegiem transmisji.
Siec dostepowa jest ograniczona przez jej interfejsy (por. Zal. G.902 ITU-T). Uzytkownicy sa
dolaczeni do sieci przez interfejs uzytkownik-siec UNI (User Network Interface  rys.1). Siec
dostepowa jest dolaczona do wezla uslugowego za posrednictwem interfejsu wezla uslugowego
SNI (Service Node Interface) oraz do sieci zarzadzania telekomunikacja TMN (Telecommunication
Management Network) poprzez interfejs Q3.
Siec dostepowa moze byc dolaczona do wielu wezlów uslugowych, zapewniajac dostep do
wezlów uslugowych dostarczajacych okreslonych uslug, ale takze do róznych wezlów uslugowych
dostarczajacych tych samych uslug. Z punktu widzenia interfejsów wezla uslugowego SNI siec
dostepowa jest rozdzielona na wiele wirtualnych sieci dostepowych, przynajmniej po jednej dla
kazdego wezla uslugowego SN.
TMN
Q3 Q3
UNI
SNI
Siec Wezel
dostepowa uslugowy
(SN)
Rys.1. Interfejsy ograniczajace obszar funkcjonowania sieci dostepowej.
Mozna wyróznic trzy poziomy w sieci dostepowej (w konkretnej sieci dostepowej nie musza
wystepowac wszystkie z nich). Siec dystrybucyjna pierwszego poziomu, pozwala na przesylanie
sygnalów cyfrowych o duzych przeplywnosciach w pierscieniu SDH z transmisja optyczna,
laczacym multipleksery ADM (transmisja SDH i ATM). Siec dystrybucyjna drugiego poziomu
moze wykorzystywac pasywna siec optyczna PON lub polaczenie swiatlowodowe punkt-punkt,
pomiedzy optycznym zakonczeniem liniowym OLT, dolaczonym do multipleksera ADM
pierwszego poziomu i optyczna jednostka sieciowa ONU, dokonujaca konwersji pomiedzy
sygnalami optycznymi i elektrycznymi a dla sieci waskopasmowej POTS lub ISDN wyposazona w
interfejsy abonenckie. Trzeci poziom sieci dystrybucyjnej stanowi odcinek sieci bezposrednio
sasiadujacy ze stykiem UNI (uzytkownik-siec). W sieci szerokopasmowej dla konfiguracji FTTC
lub FTTB wykorzystuje sie miedziane linie symetryczne i modemy HDSL, ADSL lub VDSL.
klient
Multiplekser
klient
klient
klient
2 Mb/s
klient
Centrala
lacze transmisyjne
linia abonencka
lokaln a
PDH / SDH
klient
Rys. 2. Siec dostepowa o budowie podwójnej gwiazdy, dla uslug POTS lub BRA-ISDN.
Obecne sieci dostepowe sa obslugiwane przez systemy pochodzace od róznych dostawców,
bazujace na róznych architekturach fizycznych i funkcjonalnych, które moga wspólpracowac ze
soba. W sieci dystrybucyjnej o duzej przepustowosci, wykorzystujacej transmisje synchroniczna
SDH na poziomie STM-N jest najczesciej wykorzystywana konfiguracja pierscieniowa (rys.3).
Siec dostepowa powinna obslugiwac rózne typy dostepu, dla zaspokojenia potrzeb zglaszanych
przez uzytkowników, w tym:
- uslugi na zadanie (wlaczajac w to linie dzierzawione) obslugiwane przez interfejs SNI
dolaczajacy siec dostepowa do wezla uslugowego,
- uslugi stalych laczy dzierzawionych, obslugiwane przez dedykowany (specjalizowany) wezel
uslugowy dla stalych linii dzierzawionych lub ogólna siec transportowa,
- inne typy uslug, nie zdefiniowane jeszcze w szczególach.
Siec dostepowa w najprostszym przypadku umozliwia dostep do uslug telefonicznych (POTS)
oraz do uslug transmisji danych przy pomocy modemów. Zakres dostepnych szybkosci transmisji
zawiera sie od przeplywnosci dostepnych dla modemów wspólpracujacych z siecia telefoniczna
(28.8 kb/s / 56 kb/s), poprzez mozliwosc transmisji przy uzyciu miedzianych linii symetrycznych
sygnalów o przeplywnosci 2 Mb/s (HDSL) do przeplywnosci zapewnianych przez modemy ADSL
(przeplywnosci asymetryczne, do 6 Mb/s od sieci do uzytkownika) i VDSL (powyzej 6 Mb/s,
przeplywnosci asymetryczne lub symetryczne).
2. Nowe sieci dostepowe
Na kierunki zmian zachodzace w obszarze sieci dostepowej maja wplyw nastepujace czynniki:
dazenie do obnizenia kosztów zwiazanych z utrzymaniem sieci dostepowej,
poprawa wlasnosci eksploatacyjnych sieci dostepowej (lokalizacja uszkodzen, modyfikacja
uslug dla istniejacych uzytkowników),
zastepowanie istniejacych dotad central analogowych przez urzadzenia wchodzace w sklad sieci
dostepowej,
gotowosc do wprowadzenia nowych uslug, dla zapewnienia nowych zródel dochodu dla
operatora i przeciwdzialania przejecia klientów przez konkurencje (dostep do sieci
WAN/Internetu, interaktywne uslugi multimedialne, uslugi dystrybucyjne),
zmiana charakteru ruchu i obciazenia central w wypadku dostepu do Internetu (polaczenia
trwajace znacznie dluzej niz klasyczna rozmowa telefoniczna).
?? ?
10 km 2 km
W EZEL
DOSTEPOWY
A-D MUX
Centrala
miejska
A-D MUX
PSTN/ISDN
WEZEL
DOSTEPOWY
A-D MUX ISDN BRA/PRA
SIEC POTS
Dostawca
HDSL
uslug SDH
A-D MUX
pary miedziane ADSL
internetowych
STM-1 VDSL
LINIE
WEZEL
DZIERZAWIONE
DOSTEPOWY
Linie A-D MUX
dzierzawione A-D MUX
W EZEL
DOSTEPOWY
400 do 600
10k - 100k abonentów
POTS
A-D MUX
CO FDI SDI HOME
Rys. 3. Siec dostepowa wykorzystujaca system transmisyjny SDH i pary miedziane na odcinku od
wezlów dostepowych do abonentów.
Charakterystyczne dla nowych sieci dostepowych jest wprowadzanie transmisji optycznej na
róznych poziomach sieci. Proces ten nastepuje stopniowo, w miare wzrostu zapotrzebowania na
transmisje sygnalów cyfrowych o duzej przeplywnosci i zmniejszania kosztu kabli
swiatlowodowych oraz urzadzen transmisyjnych zwiazanych z transmisja optyczna. Istotny jest
mniejszy koszt utrzymania dla kabli swiatlowodowych w porównaniu z miedzianymi i oferowane
znacznie wieksze przeplywnosci. Stopniowo do sieci dostepowych sa przenoszone rozwiazania
transmisji wczesniej wprowadzane w sieciach szkieletowych.
Jedna z tendencji jest przenoszenie zakonczen abonenckich, waskopasmowych (POTS, ISDN-
BRA) i szerokopasmowych z budynku centrali miejscowej do punktów zlokalizowanych w poblizu
uzytkowników, dla optymalizacji dostepnego pasma (przeplywnosci) i wzrostu niezawodnosci
sieci. Mozliwe jest wykorzystanie aktywnych urzadzen dostepowych (multiplekserów lub
koncentratorów) w tych punktach zamiast wczesniej stosowanych wyniesionych modulów
komutacyjnych lub wykorzystanie rozwiazan opartych na technice pasywnej sieci optycznej. Oba
te warianty moga wspólistniec na obszarze obslugiwanym przez siec dostepowa.
Nowe sieci dostepowe musza zapewniac dotychczas oferowane uslugi (POTS, ISDN,
transmisja danych) i umozliwiac rozwój nowych uslug, które moga byc oferowane przez
operatorów (staly i szybki dostep do Internetu, uslugi video lub multimedialne). Ze wzgledu na
koszt i stopniowy rozwój oferty i popytu dotyczacych uslug szerokopasmowych powinno byc
mozliwe wyposazenie sieci dostepowej w urzadzenia umozliwiajace swiadczenie w poczatkowym
okresie jedynie uslug standardowych (waskopasmowych  przede wszystkim POTS) a w
przyszlosci stopniowe udostepnianie uslug szerokopasmowych.
?? 1 do 2 km (FTTC)
10 km
pary miedziane
swiatlowód lub
WEZEL
pary miedziane
DOSTEPOWY
POTS
A-D MUX
Centrala
MUX ISDN BRA/PRA
miejska
HDSL
ONU/RSU
PSTN/ISDN ADSL
400-600 POTS
LINIE
DZIERZAWIONE
4 do 120 POTS
SIEC
WEZEL
Dostawca
DOSTEPOWY
uslug A-D MUX SDH
internetowych
STM-1
POTS
MUX ISDN BRA/PRA
Linie
HDSL
ONU/RSU
dzierzawione
ADSL
LINIE
WEZEL
4 do 120 POTS
DZIERZAWIONE
DOSTEPOWY
A-D MUX
CO FDI SDI HOME
Rys.4. Siec dostepowa zawierajaca czesc transmisyjna SDH i moduly abonenckie zlokalizowane w
poblizu abonentów (FTTC/FTTB).
Innym rozpowszechnionym rozwiazaniem dostepu abonenckiego jest siec telewizji kablowej
CATV, wykorzystujaca do dystrybucji analogowych sygnalów telewizji programowej miedziane
kable wspólosiowe. Mozliwosci transmisyjne takiej sieci w wypadku przesylania sygnalów
cyfrowych sa znacznie wieksze niz w sieci opartej o pary symetryczne. Istnieja tez mozliwosci
techniczne przesylania dwustronnego sygnalów cyfrowych w postaci pasma czestotliwosci
zarezerwowanego dla kanalów zwrotnych (od uzytkowników do sieci).
CNT
CATV
Stacja
HUB/HUC BONT
czolowa
tr. optyczna
kable
tr. optyczna
wspólosiowe CNT
Wezel
dostepowy
n x 2 Mb/s
Centrala
n x VC12
miejscowa
ADMUX
SDH
ADMUX
STM-1/4/16
DXC
linie
ADMUX
dzierzawione
Q3
Rys. 5. Siec HFC wykorzystywana do dystrybucji sygnalów telewizji kablowej i jako cyfrowa siec
dostepowa.
Po wyeliminowaniu barier prawnych (zakazu laczenia operatorstwa sieci PSTN i CATV)
nastepuje rozwój sieci HFC (Hybrid Fiber Coaxial  rys. 5), laczacych transmisje optyczna w czesci
magistralnej sieci dostepowej z transmisja w kablach wspólosiowych na odcinku bezposrednio
sasiadujacym z terminalami uzytkowników. Po stworzeniu mozliwosci wykorzystania
dwukierunkowej transmisji cyfrowej siec taka moze zapewnic dostep do uslug zarówno
waskopasmowych (np. POTS) jak i szerokopasmowych, równoczesnie z dystrybucja analogowych
sygnalów telewizji programowej. Dwukierunkowa transmisja sygnalów cyfrowych i dostep do sieci
publicznej POTS lub ISDN nastepuje poprzez multiplekser ADM w pierscieniu SDH.
3. Przeplywnosci kanalów wykorzystywanych dla potrzeb transmisji w sieci dostepowej
Najpowszechniej wykorzystywanymi przeplywnosciami na styku z urzadzeniami
transmisyjnymi SDH sa przeplywnosci odpowiadajace pierwszemu poziomowi PDH (E1  2 Mb/s
lub T1  1.5 Mb/s). Przeplywnosci te sa standardowo wykorzystywane w punktach styku pomiedzy
warstwa transportowa SDH sieci dostepowej i centralami sieci PSTN lub N-ISDN, znajdujacymi sie
w wezlach sieci telekomunikacyjnej. W procesie zwielokrotniania w multiplekserze SDH moze byc
wykorzystywana struktura ramki sygnalów doplywowych 2 Mb/s, zgodna z Zal. G.704 (tryb
odwzorowania z synchronizacja bajtowa) lub sygnal taki moze byc traktowany przez multiplekser
SDH jako ciag bitów bez rozrózniania jego struktury (tryb odwzorowania asynchronicznego). Tryb
asynchroniczny umozliwia m.in. tworzenie cyfrowych laczy dzierzawionych punkt-punkt, nie
synchronizowanych pod wzgledem zegara bitowego z siecia SDH, dostarczajaca uslugi
przenoszenia sygnalu cyfrowego.
Do punktów styku z warstwa transportowa SDH (np. z multiplekserem ADM) od strony
uzytkowników moga byc dolaczone bloki funkcjonalne sluzace do zwielokrotnienia lub
koncentracji sygnalów zwiazanych z uslugami waskopasmowymi (POTS, ISDN-BRA) lub
urzadzenia transmisyjne, pozwalajace na przesylanie sygnalów 2 Mb/s przy pomocy par
miedzianych (modemy HDSL) lub swiatlowodów, do uzytkowników korzystajacych z dostepu o
przeplywnosci 2 Mb/s lub do odleglych bloków multiplekserów albo koncentratorów
udostepniajacych uslugi waskopasmowe. Styki o przeplywnosci 2 Mb/s pozwalaja na oferowanie
takich uslug jak: dostep do sieci PSTN lub N-ISDN (CAS, V.5.1, V.5.2), dostep do sieci B-ISDN
(VB.5.1, VB.5.2), lacza stale (transmisja przezroczysta, tryb asynchroniczny lub z synchronizacja
bajtowa), dostep do sieci transmisji danych (lacza stale o przeplywnosci do 2 Mb/s), dostep do sieci
N-ISDN z szybkoscia 384 kb/s (H0) lub n?64kb/s (n?B), lacza stale z szybkoscia 384 kb/s (H0) lub
n?64kb/s (n?B).
Warstwa transportowa SDH, spelniajaca funkcje magistralnej sieci dystrybucyjnej,
bezposrednio powiazanej z interfejsem wezla uslugowego SNI moze dostarczac kanalów
transmisyjnych o nominalnej przeplywnosci 34 Mb/s lub 140 Mb/s (poziom E3 lub E4 dla PDH).
Sygnaly te sa przesylane przez siec SDH w sposób przezroczysty zarówno co do zawartosci
informacyjnej jak i przeplywnosci (w zakresie tolerancji dla sygnalów cyfrowych PDH  Zal.
G.702) a dostep do sieci transmisyjnej nastepuje poprzez styk G.703. Mozliwe jest oferowanie
takich uslug jak: cyfrowe lacza stale o przeplywnosci nominalnej 34 Mb/s lub 140 Mb/s i dostep do
sieci transmisji danych (transmisja ATM).
Rozszerzeniem mozliwosci transmisyjnych w stosunku do schematu zwielokrotnienia
przyjetego w polskiej publicznej sieci telekomunikacyjnej jest sygnal SDH, wykorzystujacy
kontener wirtualny VC-3, o przeplywnosci sygnalu synchronicznego 51.84 Mb/s (STM-0), który
odpowiada pierwszemu poziomowi hierarchii SDH w amerykanskim systemie SONET (STS-1).
Moze on byc wykorzystany przy realizacji takich uslug jak lacza stale (np. transmisja danych),
dostep do sieci B-ISDN, dostep do sieci transmisji danych (ATM). Na ostatnim odcinku do
abonenta mozna wykorzystac transmisje optyczna (FTTH) lub w konfiguracji FTTC/FTTB
modemy VDSL wspólpracujace z linia symetryczna.
4. Architektury sieci dostepowych dla wybranych systemów
W wypadku systemów dostepowych funkcjonujacych w sieci telekomunikacyjnej mozna
wyodrebnic kilka typowych rozwiazan, czesto dostepnych w ramach jednego systemu.
Zróznicowanie dotyczy sposobu rozwiazania warstwy transportowej (pierscien SDH lub transmisja
punkt-punkt w sieci o strukturze drzewiastej), stopnia wykorzystania transmisji optycznej i
szybkosci transmisji w miedzianych liniach symetrycznych. Podstawowy zestaw uslug w sieci
dostepowej obejmuje POTS i BRA-ISDN i na ogól transmisje sygnalów cyfrowych do 2 Mb/s.
Nowe wersje systemów dostepowych oferuja równiez uslugi szerokopasmowe, udostepniane przy
pomocy modemów ADSL, VDSL lub interfejsów optycznych.
System Fastlink (SIEMENS)
FastLink jest modulowym systemem dostepowym, oferujacym hybrydowe rozwiazania
sieciowe, w tym wykorzystanie swiatlowodów, w celu realizacji uslug o szybkosci transmisji do 2
Mb/s. System moze wspólpracowac z centralami miejscowymi wyposazonymi w interfejsy V5.1 i
V5.2 lub sygnalizacje skojarzona z kanalem (CAS), z sieciami transmisji danych posiadajacymi
interfejsy 2 Mb/s, interfejsy pracujace w pasmie akustycznym i/lub interfejsy 64 kb/s. System
zapewnia interfejsy abonenckie dla sygnalów mowy i danych o przeplywnosciach do 2Mb/s
wlacznie. Siec moze miec architekture punkt-punkt, punkt-wielopunkt (gwiazda) lub pierscieniowa,
stosowane sa sieci swiatlowodowe FTTC, FTTB i FTTH. Mozliwa jest integracja z sieciami SDH,
rozszerzenie o wyposazenie dla telewizji kablowej (CATV), wykorzystanie pakietów DECT dla
tworzenia bezprzewodowych sieci uslug waskopasmowych oraz przeksztalcenie w siec
szerokopasmowa przy uzyciu zespolów systemu XpressLink D opartych na technologii ATM.
System umozliwia stopniowe wprowadzanie swiatlowodów do sieci dostepowej. W pierwszej
fazie swiatlowody zastepuja miedziane kable rozdzielcze o duzej liczbie par, natomiast istniejace
miedziane kable tworzace przylacza abonenckie uzywane sa nadal, w tym równiez do transmisji
strumieni 2 Mb/s przy uzyciu technologii HDSL.
System operacyjny O.N.M.S.  Access Integrator, wspólny dla produktów rodziny Multilink
Siemensa, dostarcza srodowiska dla konfiguracji i nadzorowania calej sieci dostepowej.
W systemie wystepuja cztery glówne moduly: OLT (optyczne zakonczenie liniowe), ODT
(optyczny terminal rozdzielczy - opcjonalnie), ONU (optyczny modul sieciowy), NT (zakonczenie
sieciowe - opcjonalnie). Mozliwe sa rózne warianty polaczen pomiedzy OLT a ODT/ONU:
? Polaczenie optyczne punkt-punkt przenoszace sygnaly 2x2 Mb/s, 34 Mb/s, STM-1 (155 Mb/s)
lub STM-4 (622 Mb/s) wzglednie linia symetryczna (HDSL) przenoszaca sygnaly 2 Mb/s,
? Polaczenie optyczne punkt-wielopunkt przenoszace sygnaly 34 Mb/s przy wykorzystaniu ODT
posredniczacego miedzy OLT a ONU,
? Pierscien optyczny SDH tworzony przez ODT 63x2 Mb/s, posredniczacy miedzy OLT a ONU i
przenoszacy sygnal o przeplywnosci do 622 Mb/s (STM-4),
? Wykorzystanie istniejacych sieci transmisyjnych  swiatlowodowych, miedzianych lub
radiolinii opartych na technologii PDH lub SDH,
? Kaskadowe polaczenie kilku ONU kablem swiatlowodowym z OLT.
OLT zawiera zakonczenia linii sieci dostepowej od strony centrali. Siec dostepowa jest
podlaczona do centrali przez interfejsy cyfrowe 2 Mb/s. Dostep do interfejsów analogowych central
i/lub sieci transmisji danych jest mozliwy dzieki urzadzeniu COT (Central Office Terminal).
Optyczne urzadzenia transmisyjne dla szybkosci transmisji 2x2 Mb/s i 34 Mb/s stosuja rózne
dlugosci fali dla obu kierunków transmisji, pracujac na jednym wlóknie swiatlowodowym.
Urzadzenia dystrybucyjne ODT sa aktywnymi sprzegaczami sygnalów elektrycznych.
Wbudowane multipleksery sa zintegrowane z urzadzeniami transmisyjnymi. ONU zawieraja
interfejsy abonenckie, zasilacze i wyposazenie liniowe dla uslug szerokopasmowych, moga byc
montowane w szafkach ulicznych (FTTC) lub w budynkach (FTTB), o pojemnosciach od 30 do 480
abonentów. Opcjonalnie moga byc instalowane u abonenta, zakonczenia sieciowe (NT), dla
przeplywnosci stanowiacych czesc strumienia 64 kb/s (interfejsy V.24, V.35, V.36 i X.21) oraz dla
uslug 2 Mb/s, zarzadzane przez wspólny system Access Integrator.
W przypadku braku lub zlego stanu istniejacej infrastruktury linii abonenckich mozna
zainstalowac siec dostepu bezprzewodowego w standardzie DECT. Radiowa stacja bazowa RBS
systemu dostepu DECTlink firmy Siemens jest wówczas dolaczana wprost do kontrolera stacji
bazowej RBC w ONU.
System Hytas (ALCATEL)
System oparty jest na aktywnej optycznej sieci rozdzielczej, moze wykorzystywac tez
istniejace dostepowe sieci miedziane. System jest modulowy. Wykorzystanie istniejacego
okablowania do abonenta zapewnia oprócz konwencjonalnych uslug POTS i ISDN uslugi do 2
Mb/s. Polaczenie z centrala jest dokonywane poprzez styk V5.1 lub styk V5.2.
System mozna podzielic wedlug kryterium funkcjonalnosci na obszar zawierajacy OLT i
interfejsy do systemu komutacyjnego, aktywna siec optyczna AON z OLD jako rozgaleziaczami
aktywnymi, ONT/ENT/ONU i specyficzne ze wzgledu na rodzaj swiadczonej uslugi jednostki
uslugowe (SU), podlaczone do nich od strony abonenta. Od strony abonenta mozliwe sa
podlaczenia udostepniajace analogowe linie telefoniczne, podstawowy dostep ISDN-BRA z funkcja
NT lub bez niej, dostep pierwotny ISDN-PRA, telefony alarmowe, analogowe i cyfrowe linie
dzierzawione.
System HYTAS charakteryzuje sie latwa adaptacja struktury sieci dla duzych i malych gestosci
zaludnienia oraz mozliwoscia wykorzystania istniejacej sieci miedzianej. Poprzez kaskadowe
laczenie róznych aktywnych sieci optycznych moga byc dolaczani abonenci odlegli, moga byc
zastepowane male centrale lokalne. Modularnosc systemu pozwala na elastyczna konfiguracje.
Mozliwe jest podlaczenie linii dzierzawionych. W wiekszosci aplikacji wykorzystywany jest tani
laser (l = 780 nm), dla wiekszych odleglosci moze byc wykorzystywany laser 1310 nm. System jest
w pelni kompatybilny z przyszlymi uslugami multimedialnymi (do 2 Mb/s).
System Litespan (ALCATEL)
System ten korzysta w sposób zintegrowany z wielu technologii, stosowanych wczesniej jako
niezalezne systemy (PDH, SDH, ATM, FITL) i umozliwia dostep do uslug waskopasmowych a
takze szerokopasmowych w ramach jednej platformy sprzetowej. Po stronie dostepu do SNI jest
wykorzystywana siec transportowa SDH lub PDH, w konfiguracji pierscienia (SDH), drzewa
(SDH/PDH) lub punkt-punkt (SDH/PDH).
W systemie sa udostepniane styki:
1. dla uzytkowników (UNI):
- waskopasmowe (POTS, BRA, PRA)
- szerokopasmowe ADSL (w przyszlosci równiez SDSL i VDSL)
- cyfrowe linie dzierzawione 64 kb/s, n*64 kb/s, 2 Mb/s
- analogowe linie dzierzawione 2w/4w
2. do sieci transportowej
- dla sieci PDH (elektryczny 4*2Mb/s, elektryczny lub optyczny16*2 Mb/s, )
- dla sieci SDH (STM-1 w przyszlosci STM-4)
3. po stronie wezlów uslugowych (SNI) dla uslug komutowanych
- waskopasmowe V5.1 i V5.2
- szerokopasmowe VB5.1, VB5.2 i ATMF
System zarzadzania integruje zarzadzanie poszczególnymi elementami dla dowolnych
aplikacji. Umozliwia zarówno zaprojektowanie nadzoru scentralizowanego dla duzych sieci jak i
nadzoru lokalnego.
System ANS (Marconi)
Siec dostepowa oparta na systemie ANS korzysta z róznych mediów: (linie miedziane
symetryczne, kable koncentryczne, swiatlowody i lacza radiowe). Podstawowa architektura systemu
ANS jest architektura z magistrala swiatlowodowa  FITL. Rozdzielcza siec swiatlowodowa moze
byc wykonana jako aktywna AON, pasywna PON lub kombinacja obydwu, w topologii punkt-
punkt, gwiazdy, pierscienia i kaskadowej, wystepujacych oddzielnie lub w sposób mieszany. Na
ogól, w zlozonych sieciach, struktura AON jest struktura podstawowa, struktura PON moze byc
stosowana jako uzupelniajaca. System ANS moze byc integrowany z siecia dostepu radiowego -
RITL (Radio In The Loop) opartego o system DMS.
Aktywna siec optyczna AON korzysta z transmisji SDH zgodnej z ITU-T G.707 i z
zaleceniami ETSI. Koncentracja moze byc osiagnieta przez zastosowanie interfejsu V5.2.
Wspólczynnik koncentracji jest regulowany zgodnie z gestoscia ruchu w danym obszarze obslugi.
System umozliwia dostep do uslug waskopasmowych i szerokopasmowych. Dostep do uslug
analogowej telewizji kablowej jest mozliwy w oparciu o infrastrukture kabli swiatlowodowych.
W systemie, poza mediami transmisyjnymi, wystepuja dwa rodzaje urzadzen  urzadzenia
centralnego wezla rozdzielczego CDN (Central Distribution Node) oraz jednostki sieci optycznej
ONU (Optical Network Unit). CDN grupuje lacza od strony wezlów uslugowych i w postaci
grupowego strumienia wprowadza je do sieci optycznej. ONU dokonuje demultipleksacji laczy
abonenckich i udostepnia je uzytkownikom z interfejsami odpowiednimi dla zadanego zakresu
uslug. Indywidualne odcinki laczy abonenckich, moga byc wykonane z kabli o przewodach
miedzianych symetrycznych, koncentrycznych lub kabli swiatlowodowych.
Zasiegi transmisji w sieci AON umozliwiaja obslugiwanie duzego obszaru o promieniu
kilkudziesieciu kilometrów przez jedna centrale. Maksymalne odleglosci pomiedzy poszczególnymi
komponentami sieci sa nastepujace:
? MS1/4 od MSV5: 60 km (swiatlowód),
? ONU 200(400) od MS1/4: 60 km (swiatlowód),
? ONU 200(400) od ONU 200(400): 50 km (swiatlowód,
? ONU 32 od ONU 200(400): 10 km (swiatlowód),
? Abonent od ONU: 1-8 km (para symetryczna).
Zarzadzanie systemem odbywa sie za pomoca scentralizowanego systemu NSU, w
standardzie TMN. Urzadzenia systemu moga byc takze zarzadzane za pomoca terminala
zarzadzania lokalnego LMT (Local Management Terminal).
Parametry wybranych systemów dostepowych i udostepniane uslugi zestawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Porównanie wybranych systemów dostepowych
FastLink HYTAS LITESPAN ANS AnyMedia DGT-SDA UMUX1500
SYSTEM
SIEMENS ALCATEL ALCATEL MARCONI LUCENT DGT ASCOM
Producent
P,D,M,R P,D,M P,D,R P,D,M,R P,D,M,R P,D,M,R P,D,M,R
Topologia sieci
Interfejs z PSTN V5.x V5.x V5.x V5.x V5.x V5.x V5.x
Udostepniane uslugi:
POTS TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK
TAK TAK TAK TAK TAK TAK
LL analogowe (2w/4w) TAK
ISDN BRA TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK
ISDN PRA TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK
LL cyfrowe N?64 kb/s TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK
LL cyfrowe 2 Mb/s TAK NIE TAK TAK TAK TAK TAK
HDSL TAK TAK TAK TAK TAK TAK TAK
ADSL plan TAK TAK NIE TAK TAK NIE
VDSL plan NIE NIE NIE plan NIE NIE
ATM plan TAK TAK TAK plan NIE plan
CATV TAK NIE NIE TAK NIE plan NIE
topologia sieci: P=punkt-punkt; D=drzewiasta; M=magistrala; R=pierscien
LL - linie dzierzawione
Podsumowanie
Kierunki rozwojowe sieci dostepowych uwzgledniaja wzrost przeplywnosci udostepnianych
pojedynczemu uzytkownikowi, integracje w ramach jednej sieci dostepowej uslug
waskopasmowych i szerokopasmowych, obsluge wielu interfejsów wezlów uslugowych SNI przez
jedna siec dostepowa, w tym równiez mozliwosc wspólistnienia tradycyjnej techniki
zwielokrotnienia kanalów TDM i rozwiazan opartych na transmisji pakietowej (ATM i IP).
Zastosowania transmisji optycznej FITL AON/PON wspólistnieja z transmisja xDSL w
miedzianych liniach symetrycznych oraz wykorzystaniem sieci CATV do dwukierunkowej
transmisji cyfrowej.
W ofercie dostawców sprzetu wystepuja zarówno systemy dostepowe obejmujace caly obszar
sieci dostepowej pomiedzy interfejsami uzytkownik-siec i interfejsami wezlów uslugowych i
wszystkie udostepniane uslugi, w tym równiez szerokopasmowe jak i systemy o ograniczonym
zasiegu, wykorzystujace zewnetrzne systemy transportowe SDH innych producentów i pozwalajace
na realizacje mniej lub bardziej ograniczonego zakresu uslug (np. tylko waskopasmowych).
Literatura
[1]. ITU-T: Rec. G.902, Framework Recommendation on functional access networks (AN) 
Architecture and functions, access types, management and service node aspects, Geneva 1995.
[2]. Cichewicz J., Mokanski W., Wielunski J., Zientalski M.: Rozwój technologii sieci
telekomunikacyjnych, Infotel Nr 2/2000, str. 20  23.
[3]. Filipiak Z., Jasinski Z., Lasota H., Weisbrodt R., Zientalski M.: W jakim kierunku powinna
rozwijac sie istniejaca siec telekomunikacyjna, Materialy konferencyjne Institute for
International Research: Kierunki rozwoju rynku telefonii stacjonarnej, Warszawa 16 
18.10.2000r, str.47.
[4]. Bem D. J., Glowacki M., Grzebyk W.E., Janukiewicz J.M., Kocyan P., Lasota H., Miazga M.,
Miler M., Pikul L., Smolenski L., Wieckowski T.W., Weisbrodt R., Zielinski R.J., Zientalski
M.: Studium wlasciwosci: badanie systemu szerokopasmowego dostepu ATM firmy Siemens
oraz jego wspólpracy z waskopasmowym systemem FastLink (FASTLINK), Instytut
Telekomunikacji i Akustyki Politechniki Wroclawskiej, Raport nr 128/S  108/2000,
Wroclaw 2000.
[5]. Bem D.J., Borowiec J., Grzebyk W.E., Janukiewicz J.M., Kujalowicz J., Miler M., Lasota H,
Pikul L. Rutkowski T.M., Smolenski L., Warszawski K., Wrocznski, Wieckowski T.W.
Weisbrodt R., Zielinski R.J., Zientalski M.: Opracowanie metodologii badania i
przeprowadzenie badan pilotowej instalacji systemu dostepowego HYTAS, Instytut
Telekomunikacji i Akustyki Politechniki Wroclawskiej, Raport nr 128/S  084/98,
Wroclaw 1998.
[6]. Bem D. J., Glowacki M., Grzebyk W.E., Janukiewicz J.M., Kocyan P., Lasota H., Miazga M.,
Miler M., Olszewski  Strzyzowski A., Pikul L., Smolenski L., Wieckowski T.W., Weisbrodt
R., Zielinski R.J., Zientalski M.: Badanie i analiza wlasciwosci szerokopasmowej sieci
dostepowej LITESPAN Firmy Alcatel, Instytut Telekomunikacji i Akustyki Politechniki
Wroclawskiej, Raport nr 128/S 083/2000, Wroclaw 2000.
[7]. Bem D. J., Glowacki M., Grzebyk W.E., Janukiewicz J.M., Kocyan P., Lasota H., Miazga M.,
Miler M., Pikul L., Smolenski L., Wieckowski T.W., Weisbrodt R., Zielinski R.J., Zientalski
M.: Badanie i analiza wlasciwosci szerokopasmowej sieci dostepowej ANS firmy MARCONI,
Instytut Telekomunikacji i Akustyki Politechniki Wroclawskiej, Raport nr 128/S  090/2000,
Wroclaw 2000.