WYDARZENIE
To, że harcerze masowo uczestniczą w patriotycznych uroczystoS
ciach jest chyba  oczywistą oczywisto-
S
cią . Tylko czy jest to zaplanowane i przemyS
lane działanie, czy raczej przymus egzekwowany pod
presją władz lokalnych? Odpowiedx
na takie pytanie wpływa na to, w jaki sposób nasze S
rodowiska
harcerskie  drużyny, szczepy i całe hufce realizują program. Bo ten z kolei nie jest jedynie zbiorem
form pracy uszeregowanych chronologicznie na przestrzeni roku harcerskiego, w który z potrzeby
wpina się wiece z okazji 3-go Maja czy R
więta NiepodległoS
ci. Program jednostki harcerskiej ma być
pomysłem na realizację misji, jaką okreS
lił sobie ZHP. Realizację na każdym poziomie naszej organiza-
cji. Czy zatem udział w uroczystoS
ciach patriotycznych realizuje naszą misję wychowawczą?
PATRIOTYZM JUTRA
A WYZWANIA WSPÓŁCZESNEGO HARCERSTWA
Wychowanie patriotyczne dotychczas kojarzyło mi się W dniach 10 11 maja br. w Warszawie odbyła się kon-
trochę ze sloganem powtarzanym przy okazji opowia- ferencja harcmistrzowska  Patriotyzm jutra a wyzwania
dania o harcerstwie przez polityków czy urzędników, współczesnego harcerstwa. Rola harcerstwa w pań-
którzy harcerzami nie są. Członkowie władz lokalnych stwie . W pierwszej częS
ci konferencji, która miała miej-
znają tylko tę naszą działalnoS
ć, którą widać przy okazji sce w Senacie RP, odbyła się debata z udziałem cieka-
uroczystoS
ci pod pomnikami, przy wręczaniu medali, wych i znanych osób, naukowców, polityków. W częS
ci
podczas rocznic, zwłaszcza tych upamiętniających II drugiej  w Liceum im. Stefana Batorego  uczestnicy
wojnę S
wiatową. Taki element wizerunku harcerstwa jest konferencji w grupach rozważali różne aspekty patrio-
powszechny wS
ród włodarzy miast i gmin, ale również tyzmu. Harcmistrzowie z całej Polski starali się odpo-
pokutuje wS
ród ogółu społeczeństwa. I tak naprawdę, wiedzieć na wiele pytań, wS
ród których nie zabrakło tych
to sami sobie jesteS
my winni, że pozwalamy się tak za- zacytowanych powyżej. MożliwoS
ć spotkania się i dys-
szufladkować. Jak często podporządkowujemy się proS
- kusji o patriotyzmie widzianym z różnych stron pozwo-
bom o uczestnictwo w uroczystoS
ci jako  wieszak , który liła wysnuć ciekawe i nie do końca przewidywalne wnio-
można przestawiać, a jeS
li trzeba, to umieS
cić w tle dla ski. Choć w zasadzie w sercu i umyS
le harcmistrza
innych osób czy grup, które bez harcerzy za sobą wyglą- wszystko to, co o patriotyzmie zostało powiedziane na
dałyby zbyt blado? Z drugiej strony, jak często to my konferencji, zajmuje swoje miejsce, a wnioski zapewne
przejmujemy inicjatywę podczas organizacji takich uro- nie są niczym nowym, to jednak zebranie wszystkich
czystoS
ci i proponujemy swój udział na innych zasadach? przemyS
leń w jedną całoS
ć dało uczestnikom nowy ob-
raz, wskazało, jak realizować wychowanie patriotyczne
Bycie patriotą dla Polaka w każdym wieku jest okreS
le- w sposób ciekawy, odpowiadający młodzieży i odpo-
niem chwalebnym. Zapewne większoS
ć z naszych roda- wiadający na potrzeby społeczeństwa i co najważniej-
ków, jeS
li ich zapytać, okreS
lą się jako patrioci. Kocha- sze chyba  zwróciło uwagę na to, żeby nie zaniedby-
my swój kraj, zachwycamy się przyrodą, idealizujemy wać tej sfery naszej pracy wychowawczej.
bohaterów, czasem nawet wspominamy historię, spędza-
jąc wolne dni S
wiąteczne w domu przed telewizorem, Wnioski z dyskusji w grupach przedstawiono podczas
S
ledząc parady pod pomnikiem Nieznanego Żołnierza podsumowania. Każdy zapewne zapamiętał inne, te które
w Warszawie& CzęS
ć młodzieży utożsamia patriotyzm uważa za najważniejsze, które potwierdzały lub  prze-
z pozostaniem w kraju, gdy inni masowo go opuszczają, ciwnie  zmieniały jego pogląd na temat patriotyzmu.
lub z kibicowaniem polskim sportowcom. Tylko czy
naprawdę tak jest? Czy nasze okreS
lenie patriotyzmu jest W konferencji aktywnie uczestniczył Craig Turpie  prze-
ciągle aktualne? Czy nie potrzebujemy nowego dookre- wodniczący Komitetu Europejskiego WOSM. Ukazał on
S
lenia tej nadużywanej dzisiaj definicji? inny wizerunek patriotyzmu. Na zachodzie częS
ciej mówi
42 CZUWAJ 6 7/2008
STREFA HM.
STREFA PHM.
STREFA PWD.
WYDARZENIE
się o wychowaniu obywatelskim. Uczy ono odpowie- Polski realizują. Zachęcam do zapoznania się ze wszyst-
dzialnoS
ci za grupę, współmieszkańców, innych obywa- kimi materiałami pokonferencyjnymi, które można zna-
teli przez na przykład zrzeszanie się w stowarzyszenia lex
ć w internecie na stronie: www.kształcenie.zhp.pl.
mające okreS
lone cele społeczne lub chociażby przez Mam nadzieję, że poruszenie, jakie ta konferencja wy-
uczciwe płacenie podatków. Uwrażliwia na potrzeby wołała w głowach harcmistrzów (liczę, że nie tylko
ekologii, nieS
miecenia, dbania o przyrodę. Wskazuje w mojej), pobudzi nasze S
rodowiska do aktywnoS
ci i po-
korzyS
ci ze współpracy, okreS
lania wspólnych celów i za- dejS
cia w sposób konstruktywny do tematu patriotyzmu
angażowania jednostki w życie publiczne. A co najważ- i wychowania obywatelskiego. JeS
li chcemy zmienić nasz
niejsze, wychowanie obywatelskie  wymusza aktyw- wizerunek i nie być tylko  tłem na uroczystoS
ciach,
noS
ć społeczną. musimy podjąć ten wysiłek i sensownie zagospodaro-
wać niszę wychowania patriotycznego, w której chętnie
Z prezentacji opinii na temat patriotyzmu przekazanych widzą nas nasi włodarze. Oczekują nas tam i chętnie
w wypełnionej przez siedem organizacji skautowych przeznaczają na te cele fundusze. Sięgnijmy po nie
ankiecie wynikało, że zachodnie organizacje nie zapi- z głową i bez uszczerbku dla wizerunku, a z korzyS
cią
sują odniesień do patriotyzmu w swoich statutach, co dla programu i metody harcerskiej. Skoro patriotyzm jest
więcej, nie podejmują działań mających na celu pro- dla Polaków taki ważny, to podejdx
my do tego tematu
pagowanie patriotyzmu. Tylko niektóre z organizacji z otwartym umysłem i przemyS
lmy to dokładnie jeszcze
uczestniczą w uroczystoS
ciach państwowych i niektóre raz w naszych drużynach, szczepach i hufcach.
posiadają protektorat głowy państwa. Co najbardziej
mnie zaintrygowało w opiniach tych organizacji skauto- Bardzo spodobały mi się słowa marszałka Sejmu RP
wych, to powszechne kojarzenie słowa patriotyzm z prze- Bronisława Komorowskiego, który rozpoczynając dys-
jawami pewnego rodzaju nacjonalizmu, który raczej kusję w Senacie nakreS
lił sens i celowoS
ć konferencji
przeszkadza współpracy międzynarodowej niż może być harcmistrzowskiej o patriotyzmie:  MyS
lę, że dziS
w du-
motorem pozytywnych działań. szy każdego z nas, w sercu każdego z nas, w każdej ro-
dzinie i w każdym S
rodowisku powinna toczyć się jakaS

Stereotypowe symbole patriotyzmu to dla Polaków takie refleksja, jakieS
myS
lenie, a czasami mówienie także
hasła jak Grunwald, Enigma, Orzeł Biały, Piłsudzki, po- o tym, na czym polega patriotyzm .
wstania narodowe, a także kibicowanie polskim sportow-
com. Nie postrzegamy patriotyzmu jako działania wobec " "
drugiego człowieka. Patriotyzm to coS
odległego, uroczy- HM. MARIUSZ BEZDZIETNY
stego, coS
, co trzeba kultywować. Nie wymaga od nas CZŁONEK RADY CHORĄGWI PODKARPACKIEJ ZHP
codziennej pracy nad sobą i stawiania sobie kolejnych SZCZEPOWY SZCZEPU 6 TDH  KNIEJA IM. SZARYCH SZEREGÓW
wyzwań. Wystarczy od czasu do czasu, może ze trzy razy W TARNOBRZEGU
w roku, wywiesić flagę, ładnie się ubrać i przełączyć tele-
wizor na kanał transmitujący uroczystoS
ci centralne. To
taki patriotyzmem od niechcenia. Tylko że taki patriotyzm
jest sprzeczny z misją ZHP. A wystarczy dodać do na-
szych symboli i stereotypowych zachowań to, o czym
W DEBACIE W SENACIE UDZIAL WZIĘLI:
mówił Craig Turpie. Wystarczy podejS
ć aktywnie do uro-
 hm. Małgorzata Sinica  naczelnik ZHP
czystoS
ci w których uczestniczymy, zaproponować inne
działanie niż zwykły wiec ze sztandarami pod pomnikiem.  Julia Pitera  sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów
Trzeba podjąć wyzwanie, stworzyć grupę realizującą za-
dania, umówić wszystko z władzami, pozyskać fundusze  prof. Kazimierz Wiatr  przewodniczący Senackiej
Komisji Nauki, �dukacji i Sportu
a przy tym podzielić zadania wS
ród harcerzy tak, aby ich
rozwijały i dawały możliwoS
ć realizacji wymagań na stop-  Craig Turpie  przewodniczący Komitetu �uropej-
skiego R
wiatowej Organizacji Ruchu Skautowego
nie, sprawnoS
ci, projekty czy znaki służb. I to wystarczy,
aby przeżywanie S
więta przez młodego człowieka nabra-  Andrzej Przewox
nik  sekretarz generalny Rady
Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa
ło głębszego sensu i dało szansę coS
przeżyć, aby uczyło
współpracy, odpowiedzialnoS
ci za wspólne zadanie i jego  prof. Andrzej Janowski
jakoS
ć. A do tego zmieniałoby podejS
cie do programu i po-  prof. Krzysztof Kiciński
 prof. Tadeusz Pilch
prawiało wizerunek ZHP.
 ks. dr Leon Szot  kanclerz Kurii Polowej Wojska
Polskiego
Jedna z grup na konferencji przygotowała listę działań,
które S
rodowiska harcerskie już w różnych miejscach  Rafał Bauer  prezes  Wólczanki S.A
CZUWAJ 6 7/2008 43
STREFA PWD.
STREFA PHM.
STREFA HM.