PODSTAWOWE DEFINICJE
ZARZ
DZANIE, w prakseologii działanie polegające na spowodowaniu funkcjonowania
rzeczy, organizacji lub osób podległych zarządzającemu zgodnie z
wytyczonym przez niego celem.
Istotą funkcji z. jest formułowanie celu działania, pozyskiwanie i
rozmieszczanie potrzebnych zasobów (ludzkich i rzeczowych), planowanie
oraz kontrolowanie realizacji celów. [y
ródło: Encyklopedia powszechna
PWN 1978, tom 4, s.768]
KIEROWANIE, to powodowanie, aby ktoś lub coś zachowywało się zgodnie z wolą
kierującego. Polega ono na: działaniu zmierzającym do spowodowania
działania swojego lub swojego i innych ludzi, zgodnie z potrzebami swoimi
lub określonej instytucji; określaniu przez kierującego celu i sposobów
jego osiągania, jak również na informacyjnym oddziaływaniu na siebie, jak
i kierowanych.
[y
ródło: P Sienkiewicz, Inżynieria systemów, Wyd MON. 9983; J. Piaget,
Strukturalizm, Wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1972, s. 31]
STEROWANIE, oddziaływanie mające na celu zapewnienie pożądanego przebiegu (lub
stanu) danego procesu. [y
ródło: Encyklopedia powszechna PWN 1978,
tom 4, s. 284]
DOWODZENIE, jest szczególnym rodzajem kierowania ze względu na strukturę
organizacyjną sił zbrojnych i specyfikę realizowanych przez nie zadań,
zwłaszcza w warunkach działań wojennych. [Leksykon wiedzy wojskowej.
Wyd. MON, Warszawa 1979, s. 90]
ROZKAZYWANIE, w pol. prawie woj.  polecenie określonego działania lub zaniechania
działania wydane służbowo żołnierzowi prze przełożonego;
[Encyklopedia powszechna PWN. 1978, tom 4, s. 68]
MARKETING, zarządzanie przedsiębiorstwem, organizacją w oparciu o prawa wolnego
rynku.
DEFINICJE UZUPEA
NIAJ
CE
CEL, pożądany stan rzeczy. Cele realizuje się poprzez zadania, stosując wybrane
sposoby działania.
FAKT RZECZYWISTOŚCI, pojedyncze zdarzenie lub stan rzeczy zlokalizowany w czasie i
przestrzeni.
DZIAA
AĆ - to tyle, co zmieniać rzeczywistość w sposób mniej lub bardziej świadomy; - to
zmierzać do określonego celu w danych warunkach przy pomocy właściwych
środków po to, by dojść od warunków istniejących do warunków
odpowiadających przyjętemu celowi; [T. Kotarbiński, Traktat o dobrej robocie.
Ossolineum, Wrocław 1969, s. 26]
PRAKSEOLOGIA, ogólna teoria sprawnego (tj. racjonalnego i skutecznego) działania,
dziedzina badań nauk. dotycząca metod wszelkiego celowego działania
ludzi; [Encyklopedia powszechna PWN, 1978. tom 3, s. 681]
PROCES, uporządkowany zbiór zdarzeń.
SPOSÓB, wariant i kolejność użycia elementów dobranych z zasobu.
STAN RZECZY, fakt, iż rzecz czy osoba R w okresie od momentu T do momentu T1
nieprzerwanie wykazywała własność W (istniała, pozostawała w pewnym
stosunku do innych rzeczy, stale poruszała się ... itd.). [Z. Ziembiński.
Logika praktyczna. PWN 1990, s. 53]
ZASOBY, układ środków i ich wartości; czynności i czas ich realizacji (przez decydentów i
funkcyjnych ich wspomagających).
ZDARZENIE, fakt, iż rzecz czy osoba R w momencie T wykazywała własność W, a w
innym momencie T1 tej własności nie wykazywała (albo odwrotnie). [Z.
Ziembiński. Logika praktyczna. PWN 1990, s. 53]
Kierowanie, to proces planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania
działalności członków organizacji oraz wykorzystania wszystkich innych jej zasobów dla
osiągnięcia ustalonych celów.
PLANOWANIE  wyznaczanie celów organizacji i sposobów ich osiągnięcia.
1. Wybór celów organizacji.
2. Określenie celów komórek organizacyjnych organizacji.
3. Ustalenie programów realizacji celów organizacji.
ORGANIZOWANIE oznacza, że kierownicy koordynują ludzkie i materialne zasoby
organizacji.
1. Zaprojektowanie struktury organizacyjnej
2. Wdrożenie struktury organizacyjnej, w tym:
Zapewnienie obsady  dobór, rozmieszczenie i wyszkolenie wykwalifikowanego
personelu do wykonania celów organizacji.
PRZEWODZENIE polega na powodowaniu, by członkowie organizacji postępowali
w sposób, który przyczyni się do osiągnięcia ustalonych celów.
Funkcję tę można nazwać też: prowadzeniem, motywowaniem, inicjowaniem
działania itp.
KONTROLOWANIE oznacza, że kierownicy starają się zapewnić to, by organizacja
zmierzała do swych celów.
1. Określanie mierników efektywności.
2. Pomiar bieżącej efektywności i porównanie jej z określonymi miernikami.
3. Podejmowanie działań korygujących (po stwierdzeniu efektywności nie
odpowiadającej miernikom).
ZASOBY, układ środków i ich wartości; czynności i czas ich realizacji (przez decydentów i
funkcyjnych ich wspomagających).
Przykład
Rodzaj Zasoby
organizacji ludzkie finansowe rzeczowe informacyjne
Firma robotnicy, zyski, maszyny, prognozy
produkcyjn sprzedaży,
kierownicy inwestycje materiały
a
statystyka
akcjonariuszy budynki
produkcji
biurowe
Szkoła kadra naukowo- czesne, budynki sprawozdania
wyższa dydaktyczna, akademickie, z badań,
dotacje
personel rządowe komputery publikacje
pomocniczy
2
Miasto policjanci, dochody z sprzęt MPO, prognozy
podatków, gospodarcze,
pracownicy budynki
komunalni dotacje komunalne statystyki
rządowe przestępczości
Sklep sprzedawcy, zyski, budynek, listy cen,
spożywczy
księgowy inwestycje regały, ogłoszenia
właściciela konkurentów
towar
Uwaga: W przykładzie pominięto zasoby czasowe i intelektualne.
Menadżerowie pierwszej linii (niższy nadzór)
" Ponoszą odpowiedzialność za pracę wykonawców.
" Nie są przełożonymi innych kierowników.
Menadżerowie
Przykłady: brygadzista; mistrz; kierownik pracowni;
najwyższego szczebla
kierownik działu.
Menadżerowie średniego szczebla
Menadżerowie
" Odnosi się do więcej niż jednego szczebla
średniego szczebla
zarządzania.
" Kierują pracą kierowników niższego szczebla, a
niekiedy także wykonawców.
" Głównym zadaniem jest kierowanie realizacją zadań
Menadżerowie pierwszej linii
organizacji i równoważenie wymagań
(niższy nadzór)
przełożonych z możliwościami swoich
podwładnych.
Przykłady: kierownik zakładu
Menadżerowie najwyższego szczebla
WYKONAWCY
" Odpowiadają za całość zarządzania organizacją.
" Ustalają politykę organizacji i współdziałają z otoczeniem.
Przykłady: dyrektor naczelny; prezes; pierwszy zastępca
" Podział kompetencji
dyrektora (prezesa)
NIŻSZY NADZÓR ŚREDNIE NACZELNE
Koncepcyjne
Koncepcyjne
Koncepcyjne
Społeczne
Społeczne
Społeczne
Techniczne
Techniczne
Techniczne
3